Wniosek DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Transkrypt

1 PL PL PL

2 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia KOM(2010)371 wersja ostateczna 2010/0199 (COD) Wniosek DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY zmieniająca dyrektywę 97/9/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie systemów rekompensat dla inwestorów SEK(2010)846 SEK(2010)845 PL PL

3 UZASADNIENIE 1. KONTEKST WNIOSKU Dyrektywa 97/9/WE w sprawie systemów rekompensat dla inwestorów (ICSD) 1 została przyjęta w 1997 r. w celu uzupełnienia dyrektywy w sprawie usług inwestycyjnych 2, która w tym czasie regulowała świadczenie usług inwestycyjnych w UE. Od tego czasu dyrektywa w sprawie usług inwestycyjnych została zastąpiona przez dyrektywę w sprawie rynków instrumentów finansowych (MiFID) 3. ICSD przewiduje, że klienci korzystający z usług inwestycyjnych świadczonych przez przedsiębiorstwa inwestycyjne (w tym instytucje kredytowe) otrzymują rekompensatę w szczególnych okolicznościach, gdy przedsiębiorstwo nie jest w stanie zwrócić środków lub instrumentów finansowych, które przechowuje w imieniu klienta. Po upływie dziesięciu lat od wejścia w życie ICSD i bezpośrednio po kryzysie finansowym nadszedł właściwy czas na dokonanie przeglądu funkcjonowania ICSD. Nie ma konkretnych dowodów na to, że kryzys finansowy przyczynił się do wzrostu liczby roszczeń o rekompensaty z systemów na podstawie ICSD. Jednak w ostatnich latach, Komisja otrzymała liczne skargi od inwestorów co do stosowania ICSD w wielu ważnych sprawach dotyczących dużych strat poniesionych przez inwestorów. Skargi są związane głównie z zakresem i finansowaniem systemów oraz opóźnieniami przy otrzymywaniu rekompensaty. Przegląd ICSD oraz przegląd dyrektywy w sprawie systemów gwarancji depozytów 4 i badanie ochrony posiadaczy polis ubezpieczeniowych są także ważnymi elementami polityki Komisji na rzecz wzmocnienia unijnych ram regulacyjnych dotyczących usług finansowych, jak określono w komunikacie Realizacja europejskiego planu naprawy 5. Przegląd ICSD uwzględnia także cel określony na szczeblu Grupy G-20 dotyczący uzupełnienia wszelkich luk w ramach regulacyjnych i systemie nadzoru oraz cel przywrócenia zaufania inwestorów do systemu finansowego. Inicjatywa ta jest częścią większego pakietu dotyczącego systemów rekompensat i gwarancji, który będzie obejmował dwa wnioski w sprawie zmiany dyrektywy w sprawie systemów rekompensat dla inwestorów oraz dyrektywy w sprawie systemów gwarancji depozytów oraz białą księgę w sprawie systemów ubezpieczeń. 2. KONSULTACJE Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI Inicjatywa ta jest wynikiem szeroko zakrojonego i ciągłego dialogu oraz konsultacji z wszystkimi najważniejszymi zainteresowanymi stronami, w tym z organami Dyrektywa 97/9/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 marca 1997 r. w sprawie systemów rekompensat dla inwestorów (Dz.U. L 84 z , s. 22). Dyrektywa Rady 93/22/EWG z dnia 10 maja 1993 r. w sprawie usług inwestycyjnych w zakresie papierów wartościowych (Dz.U. L 141 z , s ). Dyrektywa 2004/39/WE (Dz.U. L 145 z , s. 1-44). Dyrektywa 94/19/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 1994 r. w sprawie systemów gwarancji depozytów (Dz.U. L 135 z , s. 5). Komunikat Komisji na wiosenny szczyt Rady Europejskiej Realizacja europejskiego planu naprawy, COM(2009)114 z PL 2 PL

4 nadzoru rynków papierów wartościowych, uczestnikami rynku, krajowymi systemami rekompensat dla inwestorów i konsumentami. Przedstawiono zaproszenie do zgłaszania uwag w ramach konsultacji społecznych w terminie od 9 lutego do 8 kwietnia 2009 r. 6. Wysłano kwestionariusze do krajowych systemów rekompensat dla inwestorów, a w dniu 9 lutego 2010 r. odbyło się spotkanie z tymi systemami 7 W dniu 3 września 2009 r. odbyło się specjalne spotkanie poświęcone zgromadzeniu opinii przedstawicieli przemysłu i stowarzyszeń inwestorów. Inicjatywa ta opiera się również na uwagach i opiniach Grupy Ekspertów ds. Europejskich Rynków Papierów Wartościowych (ESME) 8 i Europejskiego Komitetu Papierów Wartościowych (ESC) 9. Ponadto bazuje ona również na wynikach badań przeprowadzonych przez OXERA Opis i ocena krajowych systemów rekompensat dla inwestorów ustanowionych zgodnie z dyrektywą 1997/9/WE (luty 2005 r.) OCENA SKUTKÓW Zgodnie ze swoją polityką dążenia do lepszych uregulowań prawnych Komisja przeprowadziła ocenę skutków poszczególnych wariantów strategicznych. Warianty te były głównie związane z finansowaniem systemów, terminami wypłat, zakresem rekompensat i ich wysokością. Każdy wariant strategiczny został oceniony według następujących kryteriów: ochrony inwestorów i przywrócenia zaufania, równych szans w odniesieniu do ochrony przewidzianej dla poszczególnych rodzajów inwestycji lub usług w UE oraz opłacalności, to znaczy stopnia, w którym dany wariant osiąga pożądane cele i Służby Komisji otrzymały 70 odpowiedzi. Wszystkie niepoufne odpowiedzi znajdują się również na stronie internetowej Komisji: Dwa kwestionariusze dotyczące działań krajowych systemów rekompensat dla inwestorów zostały wysłane w czerwcu i listopadzie 2009 r. ESME była ciałem doradczym Komisji złożonym z praktyków rynków papierów wartościowych i ekspertów w tym zakresie. Grupa ta została powołana przez Komisję w kwietniu 2006 r. i działała do końca 2009 r. na podstawie decyzji Komisji 2006/288/WE z dnia 30 marca 2006 r. ustanawiającej Grupę Ekspertów ds. Europejskich Rynków Papierów Wartościowych w celu świadczenia doradztwa prawno-ekonomicznego w sprawie stosowania dyrektyw UE dotyczących papierów wartościowych (Dz.U. L 106 z , s ). Europejski Komitet Papierów Wartościowych (ESC), ustanowiony decyzją Komisji 2001/528/WE (Dz.U. L 191 z , s. 45) pełni zarówno funkcję w ramach procedury komitetowej - decyzja Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. (Dz.U. L 184 z , s. 23) ustanawiająca warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji, zmieniona decyzją 2006/51/WE (Dz.U. L 200 z , s. 11), jak i funkcję doradczą dotyczącą polityki w zakresie papierów wartościowych. Komitet składa się z przedstawicieli państw członkowskich wysokiego szczebla, a przewodniczy mu przedstawiciel Komisji. Debaty odbyły się na posiedzeniach ESC w dniach 14 listopada 2008 r., 11 lutego 2009 r. i 15 lipca 2009 r. Badanie dostępne jest pod adresem: Opinie wyrażone w badaniu przeprowadzonym przez OXERA nie muszą odzwierciedlać stanowiska Komisji Europejskiej. OXERA jest prywatnym przedsiębiorstwem, któremu Komisja Europejska zleciła przeprowadzenia badania. Za oświadczenia i opinie wyrażone w badaniu odpowiedzialne jest wspomniane przedsiębiorstwo. Komisja Europejska nie podpisuje się pod sprawozdaniem OXERA, ale korzysta z niego jako ze źródła informacji do celów przeglądu dyrektywy w sprawie systemów rekompensat dla inwestorów. PL 3 PL

5 ułatwia funkcjonowanie rynków papierów wartościowych w sposób opłacalny i efektywny ASPEKTY PRAWNE WNIOSKU 4.1. Podstawa prawna Wniosek jest oparty na art. 53 ust. 1 TFUE Pomocniczość i proporcjonalność Cele wniosku nie mogą być osiągnięte w sposób zadowalający przez państwa członkowskie. Obecne ramy prawne UE przewidują jedynie pewne minimalne zasady dotyczące harmonizacji, pozostawiając państwom członkowskim swobodę ich dalszego opracowywania. Problemy napotykane w niektórych państwach członkowskich pokazują jednak, że konieczna jest dodatkowa, a zwłaszcza szersza harmonizacja na poziomie UE w celu zapewnienia osiągnięcia celów dyrektywy w UE. W istocie główne problemy związane ze stosowaniem dyrektywy wynikają z dużego marginesu swobody, który pozostawia ona państwom członkowskim. Niniejszy wniosek ma na celu poprawę funkcjonowania jednolitego rynku usług inwestycyjnych, zwiększenie ochrony inwestorów i zaufania inwestorów do UE. W szczególności ma on na celu poprawę funkcjonowania ICSD w praktyce, wyjaśnienie zakresu ICSD (z uwzględnieniem kryzysu finansowego i ostatnich zmian w otoczeniu regulacyjnym UE), uzupełnienie luk w systemie regulacyjnym i likwidację różnic między ochroną klientów firm inwestycyjnych oraz osób składających depozyty bankowe. W świetle istniejących różnic w funkcjonowaniu systemów na poziomie krajowym, wniosek wprowadza wspólne zasady w celu zapewnienia pewnego stopnia harmonizacji finansowania systemów i ich bieżącej działalności; stanowi on również podstawę do ustanowienia mechanizmu zaciągania pożyczek między systemami krajowymi, jako narzędzia, z którego można skorzystać w ostateczności w celu wyrównania wszelkich tymczasowych potrzeb systemów, z zastrzeżeniem przeprowadzenia dokładnej analizy przez Europejski Organ Nadzoru nad Giełdami i Papierami Wartościowymi oraz nałożenia obowiązku spłaty wszelkich pożyczek w terminie maksymalnie pięciu lat. Ponadto istnieją kwestie, takie jak obecny brak rekompensat dla inwestorów, którzy z powodu niewykonania zobowiązań przez depozytariusza lub osobę trzecią nie mogą odzyskać swoich aktywów lub doświadczają utraty wartości swoich jednostek uczestnictwa lub udziałów w UCITS, które należy rozwiązać na szczeblu UE, ponieważ inne rozwiązania mogłyby spowodować niekompletną ochronę inwestorów na rynkach UE. Biorąc pod uwagę, że świadczenie usług inwestycyjnych jest działalnością transgraniczną, przedsiębiorstwa inwestycyjne powinny być traktowane w ten sam sposób w różnych państwach członkowskich w przypadku gdy nie zwróciły klientom ich aktywów; inwestorzy w państwach członkowskich powinni korzystać z takiego samego poziomu ochrony. To spójne podejście jest konieczne w celu uniknięcia problemów z równością szans dla przedsiębiorstw inwestycyjnych z różnych państw członkowskich oraz zakłóceń konkurencji między bankami a przedsiębiorstwami inwestycyjnymi. 11 Dokument roboczy służb Komisji uzupełniający wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 97/9/WE w sprawie systemów rekompensat dla inwestorów, SEC (2010) 845. PL 4 PL

6 Dodatkowy element odnosi się do faktu, że poprzez zmianę dyrektywy w sprawie systemów gwarancji depozytów (dyrektywa 94/19/WE 12 DGSD) poziom ochrony osób składających depozyty bankowe wzrósł. Ponadto, funkcjonowanie systemów gwarancji depozytów jest obecnie modyfikowane w celu ujednolicenia zakresu gwarancji, zasad i terminów wypłaty, mechanizmów finansowania i wzajemnej solidarności między systemami. Przedsiębiorstwa inwestycyjne nie powinny być osłabiane ze względu na wzrost ochrony w sektorze depozytów bankowych. Dlatego niezbędne jest dokonanie oceny poziomu ochrony inwestorów na poziomie UE, aby uwzględnić sytuację na rynkach w UE oraz wszelkie zmiany regulacyjne na poziomie UE, które mogą mieć konsekwencje w dziedzinie inwestycji. W międzyczasie we wniosku brane są pod uwagę różne podstawowe cele obu dyrektyw. Głównym celem DGSD jest stabilność banków, ponieważ są one narażone na ryzyko masowego wycofywania depozytów, jeżeli deponenci będą uważać, że ich depozyty nie są bezpieczne i wszyscy jednocześnie będą starali się je wycofać. ICSD chroni inwestorów przed ryzykiem oszustw, nadużyć administracyjnych lub operacyjnych błędów, z powodu których przedsiębiorstwo inwestycyjne nie może zwrócić klientom ich aktywów. We wniosku zachowana jest specyfika przepisów sektorowych. Wniosek jest zgodny z zasadą proporcjonalności, ponieważ wszystkie rozwiązania zostały ocenione pod kątem ich opłacalności i przestrzegania specyfiki rynków w poszczególnych państwach członkowskich. Wniosek nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia zamierzonych celów, a w szczególności utrzymuje minimalne zasady harmonizacji, tam gdzie jest to stosowne, na przykład w odniesieniu do metod wnoszenia składek przez członków systemu rekompensat. Wprowadzenie systemu pożyczek między systemami krajowymi jest zgodne z zasadą proporcjonalności, ponieważ nie narusza odpowiedzialności fiskalnej państw członkowskich, jest środkiem ostatecznym, stosowanym dopiero po wcześniejszym wykorzystaniu innych mechanizmów finansowania (zwykłe i dodatkowe składki członków), a jedynie wprowadza możliwość zaciągania pożyczek pod warunkiem zapłacenia odsetek oraz spłaty zobowiązania systemowi, który udzielił pożyczki, oraz jest ograniczone w czasie i wielkości Szczegółowe omówienie wniosku Dostosowanie do dyrektywy MiFID - usługi objęte zakresem dyrektywy i klasyfikacja klientów art. 1 ust.2 oraz załącznik I Zakres ICSD jest obecnie określony poprzez odesłanie do definicji usług inwestycyjnych w dyrektywie dotyczącej usług inwestycyjnych 13. ICSD chroni inwestorów, gdy przedsiębiorstwo nie jest w stanie zwrócić instrumentów lub środków finansowych przechowywanych w imieniu klienta w związku z usługami inwestycyjnymi. MiFID uchyliła ISD i rozszerzyła zakres objętych nią usług w ramach przepisów sektorowych (na przykład prowadzenie wielostronnych platform obrotu lub MTF wchodzą obecnie w zakres MiFID). Pojawił się również szereg kwestii technicznych, takich jak objęcie zakresem dyrektywy przedsiębiorstw w zależności od zakresu ich Dz.U. L 135 z , s Artykuł 1 ust. 2 odnosi się do usług inwestycyjnych określonych w art. 1 ust. 1 dyrektywy 93/22/EWG oraz usługi, o której mowa w pkt. 1 sekcji C załącznika do tej dyrektywy. PL 5 PL

7 zezwolenia (tj. czy przedsiębiorstwo jest uprawnione do przechowywania aktywów klienta, czy też nie). Proponowana poprawka wyjaśnia, że wszystkie usługi i działania inwestycyjne objęte MiFID powinny podlegać ICSD i że jeśli przedsiębiorstwa de facto posiadają aktywa klienta (bez względu na ograniczenia dotyczące ich zezwolenia lub charakteru oferowanych przez nie usług inwestycyjnych), to klienci powinni mieć prawo do rekompensaty na mocy ICSD. Byłoby to niezależne od tego czy przedsiębiorstwo posiada aktywa klienta w sposób niezgodny z zakresem swojego zezwolenia (np. zgodnie z którym nie wolno mu przechowywać aktywów klienta ani dokonywać transakcji z klientami detalicznymi) oraz niezależnie od rodzaju usługi inwestycyjnej, którą świadczy (np. jeśli prowadzi ono MTF). Środek ten spowoduje, że inwestorzy detaliczni będą mogli zakładać, że są objęci ICSD bez sprawdzania szczegółowych warunków zezwolenia posiadanego przez dane przedsiębiorstwo. Będzie to również prowadzić do większej spójności między państwami członkowskimi w zakresie stosowania ICSD, która będzie przyczyniać się do prawidłowego funkcjonowania ICSD. Inna poprawka wynikająca z przepisów MiFID dotyczy klasyfikacji klientów. Rzeczywiście ICSD potencjalnie ma zastosowanie do wszystkich kategorii inwestorów. Bardziej profesjonalni klienci zazwyczaj jednak mogą wybrać pośredników, którym powierzają swoje aktywa, i monitorować ich działalność. Ponadto, ograniczenie rekompensaty do określonej kwoty (obecnie EUR) sprawia, że dyrektywa zasadniczo jest kierowana do małych inwestorów 14. Z tego powodu krajowe przepisy państw członkowskich mogą obecnie przewidywać, że inwestorzy zawodowi i instytucjonalni 15 mogą być wyłączeni z systemu rekompensat 16 na mocy załącznika I do ICSD. Ponieważ jednak ICSD poprzedza MiFID, lista inwestorów zawodowych i instytucjonalnych określona w ICSD nie pokrywa się z odpowiednią listą określoną w MiFID 17. Może to być przyczyną komplikacji w fazie rekompensaty, w której klienci zaklasyfikowani jako branżowi do celów świadczenia usług mogą nie pokrywać się z klientami, którzy mogą zostać wyłączeni z systemu rekompensat zgodnie z ICSD. Wniosek dostosowuje klasyfikację klientów w ICSD do definicji klientów, których uznaje się za klientów branżowych na mocy MiFID. Zapewni to większą spójność i przejrzystość oraz uprości sytuację systemów rekompensat i inwestorów, gdyż zagwarantuje spójność tych dwóch dyrektyw. Dostosowanie do klientów, których uznaje się za klientów branżowych, zagwarantuje pewność i spowoduje również lepszą ochronę średnich przedsiębiorstw, które obecnie mogły być wyłączone z ochrony przyznawanej przez ICSD i zamiast tego normalnie zaklasyfikowani jako klienci detaliczni na mocy dyrektywy MiFID 18. Odesłanie do definicji klientów Zob. np. odniesienie do drobnych inwestorów w motywie 4 ICSD. Lista takich inwestorów określona jest w załączniku I do ICSD. Artykuł 4 ust. 2 i załącznik I do ICSD. MiFID załącznik II. Obecnie przedsiębiorstwa, które spełniają co najmniej dwa z następujących kryteriów zawsze mogą domagać się rekompensaty na mocy ICSD: Zestawienie bilansowe ogółem EUR, obrót netto EUR, średnia liczba pracowników 50. Zgodnie z dyrektywą MiFID tylko większe PL 6 PL

8 branżowych z MiFID pozwoli na automatyczne dostosowanie ICSD do wszelkich przyszłych zmian MiFID Upadłość powiernika będącego osobą trzecią art. 2 ust. 2, art. 12 ICSD chroni inwestorów, gdy przedsiębiorstwo nie jest w stanie zwrócić instrumentów lub środków finansowych przechowywanych w imieniu klienta w związku z usługami inwestycyjnymi. Zgodnie z MiFID instrumenty finansowe mogą być przechowywane na dwa sposoby: (i) przez samo przedsiębiorstwo inwestycyjne przechowujące instrumenty finansowe dla klienta, lub (ii) przez powiernika ( powiernika będącego osobą trzecią ), zazwyczaj wybranego przez przedsiębiorstwo 19. Inwestorzy mogą zatem być narażeni na skutki upadłości nie tylko przedsiębiorstwa, ale także ewentualnej upadłości powiernika. W przypadku gdy powiernik będący osobą trzecią nie jest w stanie zwrócić instrumentów finansowych klientowi, klient nie będzie mógł skorzystać z żadnej rekompensaty pochodzącej z systemu rekompensat ustanowionego na mocy ICSD. Wynika to z faktu, że w ramach obecnego zakresu ICSD, systemy rekompensat są dostępne tylko dla inwestorów, których instrumenty finansowe zostały utracone przez przedsiębiorstwo inwestycyjne z powodów ściśle związanych z sytuacją finansową przedsiębiorstwa inwestycyjnego. W rezultacie na mocy ICSD istnieje różnica w poziomie ochrony przewidzianej dla inwestorów, którzy nabyli instrument finansowy, w zależności od tego, czy ich aktywa przewchowuje przedsiębiorstwo inwestycyjne czy też powiernik będący osobą trzecią. Wniosek zmienia art. 2 ust. 2, rozszerzając zakres rekompensat dla inwestorów z tytułu roszczeń związanych z upadłością przedsiębiorstwa dotyczących zwrotu należnych instrumentów finansowych, aby obejmowały upadłość powiernika będącego osobą trzecią. Środek ten dotyczy potencjalnej luki, która mogłyby powstać w przypadku niewywiązania się powiernika z zobowiązań. Przedsiębiorstwa inwestycyjne pozostają odpowiedzialne za podjęcie wszelkich uzasadnionych kroków w celu odzyskania aktywów od powiernika. Wniosek nie zmienia przepisów artykułu w celu uwzględnienia upadłości instytucji, w której przedsiębiorstwo inwestycyjne zdeponowało środki pieniężne. Przyczyną tej różnicy jest to, że dyrektywa 2006/73/WE wykonująca MIFID przewiduje bardzo rygorystyczny wykaz instytucji, w których można deponować fundusze klientów (bank centralny, instytucja kredytowa, bank autoryzowany w państwie trzecim lub uznany fundusz rynku pieniężnego) 20. Róźnicuje to traktowanie funduszy i instrumentów finansowych, w przypadku których, z zastrzeżeniem przestrzegania kryteriów należytej staranności przez dane przedsiębiorstwo inwestycyjne, na potrzeby zdeponowania instrumentu finansowego należącego do klienta mogą być przedsiębiorstwa spełniające co najmniej dwa z następujących kryteriów mogą być zakwalifikowane jako klienci branżowi per se: Zestawienie bilansowe ogółem EUR, obrót netto EUR, fundusze własne EUR. W rezultacie przyjęcie definicji MiFID zmniejszy liczbę przedsiębiorstw, które mogą być wyłączone na mocy ICSD. Artykuł 16 i 17 dyrektywy 2006/73/WE wprowadzającej środki wykonawcze do dyrektywy 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów organizacyjnych i warunków prowadzenia działalności przez przedsiębiorstwa inwestycyjne oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tejże dyrektywy. Artykuł 18 dyrektywy 2006/73/WE. PL 7 PL

9 wyznaczone podmioty, które nie są regulowane. Ten inny system uzasadnia odmienne traktowanie w ramach ICSD Upadłość depozytariusza UCITS art. 1 ust. 4, art. 2 ust. 1, art. 2 ust. 2b, art. 4a, art. 5, art. 10 ust. 1, art. 12 Zarządzanie przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) 21 nie jest usługą inwestycyjną MiFID. W związku z tym ICSD nie obejmuje UCITS i posiadaczy ich jednostek w przypadkach, gdy straty są ponoszone ze względu na upadłość depozytariusza lub subpowiernika UCITS. Sytuacja ta jest jednak zasadniczo porównywalna z sytuacją opisaną w pkt 4.3.2, w której straty są ponoszone ze względu na upadłość powiernika lub subpowiernika przedsiębiorstwa inwestycyjnego. W związku z tym proponowany środek daje posiadaczom jednostek UCITS prawo do rekompensaty z systemu rekompensat dla inwestorów, jeśli niemożliwy jest zwrot aktywów do UCITS z powodu upadłości depozytariusza lub subpowiernika UCITS. Definicja inwestora na mocy art. 1 ust. 4 obejmowałaby posiadacza jednostek uczestnictwa UCITS; zmieniany jest szereg artykułów w celu uwzględnienia upadłości depozytariusza lub subpowiernika UCITS (art. 2, 4, 5, 10, 12). Ponieważ wniosek obejmie ochroną UCITS lub depozytariuszy lub subpowierników UCITS, koszt tego rozszerzenia zakresu powinien być poniesiony przez te podmioty, a nie przez przedsiębiorstwa inwestycyjne. Ponadto, w związku z decyzją o rozszerzeniu zakresu ICSD na przypadki upadłości powiernika będącego osobą trzecią, wykorzystywanego w związku z operacjami inwestycyjnymi, uzasadnione jest, aby ryzyko w przypadku problemów z depozytariuszami lub subpowiernikami UCITS traktowane było w podobny sposób. Środek ten wprowadzi pewną ochronę inwestorów UCITS. Jednocześnie należy go uzupełnić o zmiany w przepisach mających zastosowanie do funkcji depozytariuszy UCITS na mocy dyrektywy UCITS 22 w celu dalszej harmonizacji obowiązków depozytariuszy i ich systemu odpowiedzialności. Komisja pracuje nad możliwymi zmianami tych przepisów Wyłączenie roszczeń związanych z nadużyciami na rynku art. 3 i art. 9 ust. 3 Artykuł 3 ICSD wyłącza roszczenia w przypadkach gdy wydany został wyrok karny skazujący za pranie pieniędzy 24, ale nie roszczenia inwestorów, którzy dokonywali nadużyć na rynku.poprzez zmianę art. 3 ICSD wyraźnie wykluczy wszelkie roszczenia o rekompensatę w przypadku uczestnictwa inwestora w działaniach, które Dyrektywa 2009/65/WE w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (Dz.U. L 302 z , s ). Artykuły i art dyrektywy 2009/65/WE. Odpowiedni wniosek legislacyjny, poprzedzony konsultacjami, powinien zostać przyjęty przed wiosną 2011 r. Pranie pieniędzy zostało zdefiniowane w art. 1 dyrektywy Rady 91/308/EWG z dnia 10 czerwca 1991 r. w sprawie uniemożliwienia korzystania z systemu finansowego w celu prania pieniędzy. Dyrektywa ta została uchylona dyrektywą 2005/60/WE w sprawie przeciwdziałania korzystaniu z systemu finansowego w celu prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu (Dz.U. L 309 z , s ). PL 8 PL

10 są zakazane na mocy dyrektywy 2003/6/WE w sprawie wykorzystywania poufnych informacji i manipulacji na rynku (nadużyć na rynku) 25. Inwestorzy, którzy dokonywali tych działań, nie powinni mieć prawa do rekompensaty, jak również nie powinni korzystać z ogólnej ochrony oferowanej przez dyrektywę Poziom rekompensaty art. 4 ust. 1 i art. 2 ust. 3 Artykuł 4 ust. 1 ICSD harmonizuje minimalny poziom rekompensaty ( EUR) dla każdego inwestora. Kiedy wprowadzono ICSD, dostosowanie tego poziomu do poziomu określonego w dyrektywie w sprawie systemów gwarancji depozytów (wówczas EUR) 26 uznano za wystarczające. Górny pułap rekompensaty w wysokości EUR nie został jednak nigdy skorygowany w celu uwzględnienia inflacji lub większej ekspozycji europejskich inwestorów związanej z instrumentami finansowymi od czasu wejścia w życie ICSD. Ponadto dyrektywa w sprawie systemów gwarancji depozytów (DGSD) została niedawno zmieniona w celu przewidzenia zwiększenia minimalnego poziomu do EUR na deponenta na instytucję kredytową, który zostanie następnie podwyższony do sztywnego poziomu EUR 27. Komisja proponuje zmianę art. 4 ust. 1 w celu zwiększenia poziomu rekompensaty do sztywnej kwoty EUR. Poziom ten został ustalony w celu uwzględnienia skutków inflacji w UE oraz lepszego dostosowania poziomu rekompensaty do średniej wartości inwestycji klientów detalicznych w UE. Poziom rekompensaty powinien być ustalony w sztywnej wysokości w celu uniknięcia arbitrażu i wpływu różnic w poziomie zabezpieczenia w poszczególnych państwach członkowskich na wybory inwestorów. W związku z tym, że niektóre państwa członkowskie mają obecnie wyższy poziom rekompensaty, przewiduje się zastosowanie przez okres trzech lat zasady praw nabytych, aby umożliwić im dostosowanie się do poziomu zabezpieczenia w wysokości EUR. W przypadku instytucji kredytowych mogą pojawić się wątpliwości dotyczące stosowania się przepisów ICSD, a nie DGSD w przypadku środków pieniężnych zdeponowanych w banku w związku ze świadczeniem usług inwestycyjnych. W sytuacjach prawdopodobnej niepewności ze względu na szczególny rodzaj banków, które mogą zarówno prowadzić działalność bankową, jak i świadczyć usługi inwestycyjne, zmienia się art. 2 ust. 3 ICSD w celu doprecyzowania, że w przypadku wątpliwości inwestor powinien otrzymać rekompensatę zgodnie z DGSD (która przewiduje wyższy poziom zabezpieczenia). Powinno to w sposób skuteczny chronić inwestorów i zmniejszyć poziom obaw dotyczący równych szans Dyrektywa 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie wykorzystywania poufnych informacji i manipulacji na rynku (nadużyć na rynku) (Dz.U. L 96 z , s ). Artykuł 7 dyrektywy 94/19/WE w sprawie systemów gwarancji depozytów. Zob. dyrektywa 2009/14/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 marca 2009 r. zmieniająca dyrektywę 94/19/WE w sprawie systemów gwarancji depozytów w odniesieniu do poziomu gwarancji oraz terminu wypłaty (Dz.U. L 68 z , s. 3 7) PL 9 PL

11 Zasady finansowania art. 4a Szeroki zakres uznaniowości na mocy ICSD dotyczący sposobu finansowania systemów (np. ex ante lub ex post w stosunku do wystąpienia przypadków strat) i ogromne różnice w sposobie organizacji finansowania przez poszczególne państwa członkowskie stwarzają wiele problemów. Zmniejszają one ochronę inwestorów oraz osłabiają zaufanie inwestorów w kwestii korzystania z przedsiębiorstw inwestycyjnych (jeśli inwestorzy nie są pewni, że istnieją wystarczające fundusze, aby uregulować ich roszczenia w przypadku niewywiązania się z zobowiązania). Mają również negatywny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie rynku wewnętrznego, jeśli prawdopodobieństwo ochrony inwestorów i składki pobierane od przedsiębiorstw różnią się znacznie w poszczególnych państwach członkowskich w zależności od adekwatności poszczególnych ustaleń dotyczących finansowania. Wprowadza się nowy artykuł określający podstawowe zasady dotyczące finansowania systemów rekompensat dla inwestorów. W szczególności, zgodnie z przepisem: co do zasady, koszty finansowania systemów powinny być nadal ponoszone przez uczestników rynku; systemy powinny być odpowiednio finansowane proporcjonalnie do ich potencjalnych zobowiązań; w celu zapewnienia odpowiedniego poziomu finansowania, dla wszystkich systemów ustalony zostanie minimalny docelowy poziom funduszy. Ten docelowy poziom funduszy będzie w pełni finansowany ex ante. Biorąc pod uwagę istniejące różnice na szczeblu krajowym, docelowy poziom funduszy powinien najpierw zostać osiągnięty w okresie 10 lat; jeśli w konkretnych przypadkach fundusze ex ante nie są wystarczające do pokrycia zobowiązań systemu, należy zapewnić dodatkowe wezwania do wniesienia składek przez podmioty objęte systemem. Wezwania te nie powinny jednak stanowić zagrożenia dla stabilności systemu finansowego państwa członkowskiego; po wyczerpaniu tych źródeł finansowania, system może skorzystać z możliwości zaciągnięcia pożyczki od innych systemów rekompensat, jak wyszczególniono w pkt poniżej; należy zapewnić dostęp do kilku dalszych źródeł finansowania, w tym pożyczek; systemy powinny publikować szczegółowe informacje na temat swojego poziomu finansowania. Szczegółowe wykonanie niektórych punktów zostanie określone za pomocą aktów delegowanych, które zostaną przyjęte przez Komisję zgodnie z art. 290 Traktatu. Szczegółowe informacje, które systemy mają podawać do wiadomości publicznej, PL 10 PL

12 zostaną określone w standardach technicznych przez przyszły Europejski Organ Nadzoru nad Giełdami i Papierami Wartościowymi (ESMA) 28. Środek ten jest proporcjonalny, ponieważ będzie prowadzić do większej harmonizacji finansowania systemów, unikając nadmiernej nakazowości i szczegółowości, i pozostawi państwom członkowskim pewną swobodę co do praktycznej realizacji zasad. Większa harmonizacja przyczyni się do poprawy funkcjonowania jednolitego rynku usług inwestycyjnych poprzez zmniejszenie różnic mających wpływ na traktowanie przedsiębiorstw inwestycyjnych i inwestorów w różnych państwach członkowskich. Zmniejszy ona również ryzyko, że system nie będzie miał wystarczających środków na pokrycie swoich zobowiązań, a zatem zwiększy ochronę konsumentów i zaufanie inwestorów w kwestii korzystania z usług inwestycyjnych Stosowany w ostateczności mechanizm zaciągania pożyczek między systemami krajowymi art. 4b Wraz z ustanowieniem jednolitych zasad finansowania w państwach członkowskich, wprowadzenie uzgodnień dotyczących współpracy między krajowymi systemami zapewni większą ochronę inwestorów i będzie sprzyjać zaufaniu inwestorów do usług inwestycyjnych. System opiera się na zasadzie solidarności między krajowymi systemami. Zgodnie z proponowanym artykułem mechanizm zaciągania pożyczek między systemami krajowymi wprowadzony jest jako narzędzie, z którego można skorzystać w ostateczności. Środki te powinny zapewnić systemom alternatywne, zapasowe źródło finansowania, na określonych warunkach i na czas określony. Będą one również sprzyjać bliższym relacjom oraz lepszej bieżącej koordynacji między krajowymi systemami i stanowić zachętę do opracowywania bardziej jednolitych praktyk i procedur pracy. Szczegółowe zasady finansowania i obowiązek spłaty (średniookresowy) nałożony na system, który zaciąga pożyczkę, ograniczą ryzyko pokusy nadużycia w relacjach między mniejszymi a lepiej finansowanymi systemami. Bardziej szczegółowo: systemy powinny mieć prawo do pożyczania od innych systemów, jeśli ich fundusze są niewystarczające na pokrycie bieżących potrzeb; część środków ex-ante w każdym systemie rekompensat będzie musiała być dostępna na cele udzielania pożyczek innym systemom; 28 W październiku 2009 r. Komisja Europejska przyjęła pakiet projektów aktów prawnych służących wzmocnieniu nadzoru nad sektorem finansowym w Europie. Przepisy utworzą nową Europejską Radę ds. Ryzyka Systemowego (ESRB) w celu wykrycia zagrożeń dla systemu finansowego jako całości. Ustanowią one również Europejski System Organów Nadzoru Finansowego (ESFS), składający się z krajowych organów nadzoru i trzech nowych europejskich organów nadzoru nad sektorami bankowości, papierów wartościowych oraz ubezpieczeń i pracowniczych programów emerytalnych. ESMA jest jednym z trzech europejskich organów nadzoru uwzględnionych w pakiecie legislacyjnym. Odpowiedni wniosek legislacyjny jest dostępny na następującej stronie internetowej: pdf PL 11 PL

13 ESMA powinien otrzymywać wszelkie wnioski o udzielenie pożyczki, oceniać, czy spełnione są odpowiednie wymagania, i jeśli tak jest, przekazywać je innym systemom; pożyczki powinny być zwrócone systemom, które ich udzieliły, najpóźniej po 5 latach od złożenia wniosku. Od pożyczek powinny być naliczane odsetki; stopa procentowa powinna być równa stopie oprocentowania kredytu lombardowego EBC; mechanizm zaciągania pożyczek powinien być ograniczony do roszczeń objętych zakresem dyrektywy. Systemy nie będą mogły na przykład zaciągać pożyczek na pokrycie potrzeb wynikających z niewykonania zobowiązań przez podmioty, które nie są objęte zakresem niniejszej dyrektywy; w celu uniknięcia szybkiego wyczerpania funduszy dostępnych na cele udzialania pożyczek na poziomie UE, w każdym indywidualnym przypadku można wykorzystać nie więcej niż 20 % kwoty przeznaczonej na udzielanie pożyczek Limit rekompensaty ( zasada udziału własnego ) art. 4 ust. 4, art. 8 ust. 1 Zgodnie z art. 4 ust. 4 ICSD państwo członkowskie może ograniczyć wysokość zabezpieczenia do określonego procentu (równego co najmniej 90 %) kwoty roszczenia inwestora. Oznacza to, że można wymagać od klienta, aby pokrył część strat (w ramach limitu rekompensaty). Celem tej opcji ICSD było zachęcenie inwestorów do podjęcia pewnych środków ostrożności przy wyborze przedsiębiorstw inwestycyjnych 29. Można jednak polemizować, że nierealistyczne jest oczekiwanie od inwestorów detalicznych, aby byli w stanie określić, które przedsiębiorstwa są bardziej lub mniej narażone na oszustwa lub awarie systemów. Wyeliminowanie opcji przewidzianej w art. 4 ust. 4 zapewni zwiększenie ochrony inwestorów w ramach ICSD, gdyż klienci nie będą już musieli brać na siebie odpowiedzialności w przypadku nadużyć w przedsiębiorstwie lub innych problemów z systemami przedsiębiorstwa lub jego mechanizmami kontrolnymi. Ponadto, w celu lepszej ochrony inwestorów, usunięty zostaje przepis umożliwiający państwom członkowskim wyłączenie z systemu rekompensat środków w walutach innych niż państw członkowskich. Zapewnia to lepszą ochronę inwestorów, ponieważ gwarantuje, że środki finansowe klientów są objęte zabezpieczeniem bez względu na rodzaj waluty Terminy wypłaty art. 2, art. 9 ust. 2 Artykuł 9 ust. 2 ICSD ustanawia ścisły termin zwrotu należności (tak szybko, jak to jest możliwe i najpóźniej w ciągu trzech miesięcy). Termin ten jednak liczony jest od chwili stwierdzenia kwalifikowalności i wysokości roszczenia. Oznacza to, że nie jest on związany z datą stwierdzenia niewywązania się przedsiębiorstwa ze zobowiązań. Przetwarzanie roszczeń trwa znacznie dłużej niż wyznaczone limity, może nawet przedłużyć się do kilku lat, jak pokazują niedawne przypadki. A zatem 29 Zob. motyw 13 dyrektywy. PL 12 PL

14 w praktyce przy otrzymywaniu rekompensaty przez inwestorów mają miejsce znaczne opóźnienia. Osłabia to ochronę inwestorów i zmniejsza ich zaufanie. Proponowana zmiana art. 9 ust. 2 wprowadza obowiązek dokonania przez systemy wstępnej wypłaty części rekompensaty na podstawie wstępnej oceny wniosku, jeśli termin wypłaty jest dłuższy niż pewien okres. Wysokość płatności częściowej będzie odpowiadać jednej trzeciej wysokości roszczenia na podstawie wstępnej oceny. Pozostała kwota zostanie wypłacona później, po pełnej weryfikacji roszczenia. Systemy będą również musiały mieć możliwość odzyskania wstępnie wypłaconych kwot, jeśli następnie okaże się, że roszczenie nie było w rzeczywistości zasadne. Zmienia się również art. 2, w celu doprecyzowania, że właściwy organ musi ustalić w ciągu trzech miesięcy, czy przedsiębiorstwo nie jest w stanie wypełniać swoich zobowiązań wobec inwestorów. Ma to na celu zapobieżenie sytuacjom, w których właściwe organy byłyby bardzo powolne przy dokonywaniu ustaleń w poszczególnych przypadkach. Terminy wprowadzone we wniosku uwzględniają różnicę pomiędzy sytuacjami objętymi zakresem ICSD i DGSD, w których deponenci muszą otrzymać zwrot pieniędzy w ciągu 20 dni roboczych od dnia, w którym władze stwierdziły niezdolność instytucji kredytowych do spłaty depozytów. W przypadku systemów rekompensat objęte zakresem dyrektywy sytuacje związane z oszustwami, nadużyciami lub błędami operacyjnymi stwarzają konieczność dłuższych terminów na odtworzenie pozycji pojedynczych inwestorów Informacje dla inwestorów art. 10 ust. 1 Artykuł 10 ust. 1 ICSD zobowiązuje państwa członkowskie do zapewnienia udostępniania przez przedsiębiorstwa inwestycyjne swoim faktycznym i potencjalnym inwestorom informacji na temat odpowiednich systemów rekompensat dla inwestorów, w tym na temat wysokości i zakresu zabezpieczenia. Informacje muszą być udostępniane w łatwy do zrozumienia sposób. Pojawiły się jednak obawy dotyczące praktycznego stosowania tego przepisu w państwach członkowskich. Zmienia się art. 10 ust. 1, aby zobowiązywał on również podmioty zarządzające UCITS, w wyniku rozszerzenia zakresu dyrektywy, do ujawniania inwestorom w sposób jasny i prosty, faktyczny zakres rekompensaty w ramach systemów (np. ryzyko inwestycyjne zazwyczaj nie jest nią objęte). W ramach niniejszego wniosku istniejące zobowiązanie przedsiębiorstw inwestycyjnych do dostarczania informacji na temat systemów rekompensat nowym klientom zostanie uzupełnione o wymóg podania dalszych szczegółowych informacji dotyczących tego, co jest rekompensowane na mocy ICSD, i sposobu stosowania dyrektywy w przypadku sytuacji transgranicznych, także w odniesieniu do UCITS. Przedsiębiorstwa inwestycyjne będą w szczególności zobowiązane do wyraźnego wyjaśnienia, że niektóre straty (np. wynikające z ryzyka inwestycyjnego) nie podlegają obowiązkowi zapłaty rekompensaty na mocy ICSD. 5. WPŁYW NA BUDŻET Wniosek nie ma wpływu finansowego na budżet Unii. PL 13 PL

15 2010/0199 (COD) Wniosek DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY zmieniająca dyrektywę 97/9/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie systemów rekompensat dla inwestorów (Tekst mający znaczenie dla EOG) PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 53 ust. 1, uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej 30, po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym, uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 31, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą, a także mając na uwadze, co następuje: (1) W opublikowanym na wniosek Komisji dnia 25 lutego 2009 r. raporcie grupy wysokiego szczebla pod przewodnictwem Jacques a de Larosière a stwierdzono, że należy wzmocnić ramy nadzorcze, aby zmniejszyć groźbę wystąpienia w przyszłości kryzysu finansowego i ograniczyć jego skutki. Zalecono w nim również daleko idące reformy struktury nadzoru europejskiego sektora finansowego, w tym utworzenie europejskiego systemu organów nadzoru finansowego, złożonego z trzech europejskich organów nadzoru odpowiedzialnych, odpowiednio, za sektor papierów wartościowych, sektor ubezpieczeń i pracowniczych programów emerytalnych oraz sektor bankowości, a także ustanowienie Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego. W komunikacie Komisji z dnia 4 marca 2009 r. Realizacja europejskiego planu naprawy zaproponowano wzmocnienie unijnych ram regulacyjnych dotyczących usług finansowych, w szczególności w celu zwiększenia ochrony inwestorów. Komisja zaproponowała we wrześniu 2009 r. pakiet legislacyjny dotyczący utworzenia nowych władz, w tym Europejskiego Organu Nadzoru nad Giełdami i Papierami Wartościowymi (ESMA), aby przyczyniać się w szczególności do jednolitego stosowania przepisów UE oraz przyczynić się do ustanowienia wysokiej jakości wspólnych standardów i praktyk w zakresie regulacji i nadzoru Dz.U C [ ] z [ ], s. [ ]. Dz.U C [ ] z [ ], s. [ ]. PL 14 PL

16 (2) Konieczne jest wprowadzenie zmian do dyrektywy 97/9/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 marca 1997 r. w sprawie systemów rekompensat dla inwestorów 32 w celu utrzymania zaufania do systemu finansowego i lepszej ochrony inwestorów w związku ze zmianami w ramach prawnych Unii, zmianami na rynkach finansowych oraz problemami napotykanymi w trakcie stosowania tej dyrektywy w państwach członkowskich w przypadku niezdolności przedsiębiorstw inwestycyjnych do zwrotu aktywów przechowywanych w imieniu klientów. (3) Dyrektywa 97/9/WE w chwili jej przyjęcia uzupełniała dyrektywę Rady 93/22/EWG z dnia 10 maja 1993 r. w sprawie usług inwestycyjnych w zakresie papierów wartościowych 33 w celu zagwarantowania, że każde państwo członkowskie ustanowi system rekompensat dla inwestorów gwarantujący zharmonizowany, minimalny poziom ochrony przynajmniej małych inwestorów, w przypadku gdy przedsiębiorstwa inwestycyjne nie są w stanie wypełniać swoich zobowiązań w stosunku do klientów. Kiedy dyrektywa 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych zmieniająca dyrektywę Rady 85/611/EWG i 93/6/EWG i dyrektywę 2000/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylająca dyrektywę Rady 93/22/EWG 34 uchyliła dyrektywę 93/22/EWG, wprowadziła nowy wykaz usług i działalności inwestycyjnej w celu uwzględnienia pełnego zakresu działań ukierunkowanych na inwestorów oraz zapewnienia poziomu harmonizacji niezbędnego do zaoferowania inwestorom wysokiego poziomu ochrony oraz umożliwienia przedsiębiorstwom inwestycyjnym świadczenia usług w całej Unii. Dlatego konieczne jest dostosowanie dyrektywy 97/9/WE do dyrektywy 2004/39/WE w celu zapewnienia, że świadczenie wszystkich usług inwestycyjnych i działalności inwestycyjnej nadal będzie odpowiednio objęte systemami. (4) Dyrektywa 97/9/WE w chwili jej przyjęcia uwzględniała zakres i funkcjonowanie systemów gwarancji depozytów regulowanych przepisami dyrektywy 94/19/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 1994 r. w sprawie systemów gwarancji depozytów 35. W związku z tym, należy w dalszym ciągu uwzględniać wszelkie zmiany dyrektywy 94/19/WE. (5) Inwestorzy mogą nie wiedzieć o ograniczeniach zezwoleń przedsiębiorstw inwestycyjnych, dlatego konieczne jest chronienie ich w sytuacjach, w których przedsiębiorstwa inwestycyjne działają z naruszeniem zezwolenia, w szczególności gdy przechowują aktywa klienta lub świadczą usługi na rzecz danego typu klientów w sposób niezgodny z warunkami posiadanego przez nie zezwolenia. Dlatego też systemy powinny zabezpieczać aktywa klientów, które są de facto w posiadaniu przedsiębiorstw inwestycyjnych w związku z operacjami inwestycyjnymi. (6) Dyrektywa Komisji 2006/73/WE z dnia 10 sierpnia 2006 r. wprowadzająca środki wykonawcze do dyrektywy 2004/39/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów organizacyjnych i warunków prowadzenia działalności przez przedsiębiorstwa inwestycyjne oraz pojęć zdefiniowanych na potrzeby tejże dyrektywy 36 zezwala przedsiębiorstwom inwestycyjnym na deponowanie Dz.U. L 84 z , s Dz.U. L 141 z , s Dz.U. L 145 z , s Dz.U. L 135 z , s Dz.U. L 241 z , s PL 15 PL

17 instrumentów finansowych przechowywanych w imieniu klientów na rachunkach otwartych u osoby trzeciej. Taka osoba trzecia nie zawsze podlega szczególnej regulacji i nadzorowi. Niezależnie od spełnienia warunków określonych w dyrektywie 2006/73/WE, upadłość osoby trzeciej może mieć wpływ na prawa inwestorów, jeżeli osoba ta nie jest w stanie zwrócić instrumentów finansowych przedsiębiorstwu inwestycyjnemu. W celu wzmocnienia zaufania inwestorów należy rozszerzyć zakres rekompensaty na mocy dyrektywy 97/9/WE, bez uszczerbku dla obowiązujących krajowych systemów odpowiedzialności, tak aby objęła ona niezdolność przedsiębiorstwa inwestycyjnego do zwrotu instrumentów finansowych klienta ze względu na upadłość osoby trzeciej, jeśli instrumenty finansowe zostały zdeponowane przez przedsiębiorstwo inwestycyjne lub jego powierników. (7) Dyrektywa 2006/73/WE wymaga, aby przedsiębiorstwa inwestycyjne lokowały przyjmowane fundusze klientów na jednym lub kilku rachunkach otwartych u osoby trzeciej. Tymi osobami trzecimi mogą być jedynie: bank centralny, instytucja kredytowa, banku autoryzowany w państwie trzecim lub uznany fundusz rynku pieniężnego. Rygorystyczny system zagwarantowany dyrektywą 2006/73/WE znosi konieczność rozszerzenia zakresu systemów na upadłość osoby trzeciej, u której zostały zdeponowane fundusze. (8) W związku z tym, że zakres rekompensat na mocy dyrektywy 94/19/WE jest obecnie wyższy niż przewidziany w niniejszej dyrektywie, konieczne jest zapewnienie najwyższej ochrony inwestorów w przypadkach, w których obie dyrektywy, tj. 94/19/WE i 97/9/WE mogłyby obejmować aktywa przechowywane przez banki. W tych przypadkach, inwestorzy powinni zatem otrzymać rekompensatę na mocy dyrektywy 94/19/WE. (9) Aby mieć możliwość odzyskania środków wypłaconych na rekompensaty, systemy dokonujące płatności rekompensat dla inwestorów z powodu upadłości depozytariusza lub osoby trzeciej powinny być upoważnione w procedurze likwidacji do wejścia w prawa inwestora, przedsiębiorstwa inwestycyjnego lub przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (zwanych dalej UCITS ) w wysokości dokonanych przez nich płatności. Niniejsza dyrektywa nie powinna powodować zmniejszenia odpowiedzialności przedsiębiorstw inwestycyjnych lub UCITS za odzyskanie aktywów od depozytariusza lub powiernika. (10) Dyrektywa 2009/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) 37 wymaga, aby aktywa UCITIS były bezpiecznie przechowywane przez depozytariusza. Jeśli depozytariusz lub jeden z jego subpowierników nie jest w stanie wywiązać się z zobowiązań i zwrócić powierzonych mu instrumentów finansowych, ma to wpływ na wartość jednostek lub udziałów UCITS. W celu zwiększenia ochrony w takiej sytuacji, posiadacze jednostek i udziałów w UCITS powinni korzystać z tego samego poziomu ochrony, jaki mieliby gdyby inwestowali bezpośrednio w dane instrumenty finansowe, jeżeli jednostka przechowująca instrumenty finansowe stanie się niezdolna do ich zwrotu. Posiadacze jednostek uczestnictwa i udziałów w UCITS powinni otrzymać rekompensatę z tytułu 37 Dz.U. L 302 z , s PL 16 PL

18 utraty wartości UCITS. Jednocześnie powinni móc zachować jednostki lub udziały w UCITS w celu zachowania prawa do ich umorzenia, jeżeli uznają to za stosowne. (11) Dyrektywa 97/9/WE przewiduje już, że rekompensata w ramach systemów rekompensat dla inwestorów nie przysługuje w przypadku roszczeń wynikających z transakcji w związku z którymi wydano wyrok karny skazujący za pranie pieniędzy w rozumieniu dyrektywy 2005/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 października 2005 r. w sprawie przeciwdziałania korzystaniu z systemu finansowego w celu prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu 38. Właściwe jest również, aby wykluczyć wszelkie roszczenia o rekompensatę w przypadku aktywów będących skutkiem postępowania zakazanego na mocy dyrektywy 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie wykorzystywania poufnych informacji i manipulacji na rynku (nadużyć na rynku) 39, w które roszczeniodawca był zaangażowany. (12) Minimalny poziom rekompensaty został ustanowiony w 1997 r. i nie był zmieniany od tego czasu. Poziom ten powinien zostać zwiększony do EUR w celu uwzględnienia zmian, które zaszły na rynkach finansowych i w ramach legislacyjnych Unii. Kwota ta uwzględnia skutki inflacji w Unii Europejskiej i konieczność lepszego dostosowania poziomu rekompensaty do średniej wartości inwestycji klientów detalicznych w państwach członkowskich. W celu zwiększenia ochrony przewidzianej dla inwestorów, konieczne jest zlikwidowanie istniejącej obecnie opcji pozwalającej państwom członkowskim ograniczać lub wykluczać zabezpieczenie funduszy w walutach innych niż waluty państw członkowskich. (13) Aby zagwarantować, że inwestorzy otrzymają rekompensatę przewidzianą w niniejszej dyrektywie i zapewnić porównywalny poziom ochrony inwestorów we wszystkich państwach członkowskich, konieczne jest wprowadzenie wspólnych zasad dotyczących finansowania systemów. Systemy powinny być finansowane proporcjonalnie do ich zobowiązań. Należy zapewnić odpowiedni poziom finansowania z góry, a systemy powinny dysponować odpowiednimi mechanizmami służącymi określaniu i osiąganiu docelowego poziomu finansowania przed wystąpieniem jakichkolwiek przypadków strat podlegających rekompensacie na mocy dyrektywy 97/9/WE. Wspólny minimalny docelowy poziom finansowania powinien być osiągnięty w ciągu dziesięciu lat. (14) Nadzwyczajne wezwanie do wniesienia składek przez członków systemu lub dostęp do źródeł, w których można zaciągnąć pożyczkę na zasadach komercyjnych, takich jak banki komercyjne lub instytucje publiczne, powinny zapewnić w razie potrzeby terminowe pokrycie wszelkich potrzeb, które nie byłyby pokryte ze środków zebranych od członków przed wystąpieniem przypadków strat. (15) Funkcjonowanie systemów jest obecnie bardzo zróżnicowane w państwach członkowskich i niniejsza dyrektywa ma na celu wprowadzenie dalszej harmonizacji, pozostawiając państwom członkowskim pewną elastyczność w kwestii szczegółowej organizacji systemów. Komisja powinna posiadać uprawnienia do przyjęcia aktów delegowanych zgodnie z art. 290 Traktatu w odniesieniu do niektórych istotnych cech Dz.U. L 309 z , s. 15. Dz.U. L 96 z , s. 16. PL 17 PL

19 funkcjonowania systemu. Akty delegowane powinny zostać przyjęte w szczególności w odniesieniu do metody określania potencjalnych zobowiązań systemów, alternatywnych mechanizmów finansowania, które systemy muszą posiadać, aby w razie potrzeby uzyskać krótkoterminowe finansowanie, kryteriów określania wysokości składek wnoszonych przez podmioty objęte systemem oraz czynników, które należy uwzględnić przy ocenie możliwości nałożenia dodatkowych składek, aby nie zagrozić stabilności systemu finansowego państw członkowskich.w celu określenia warunków stosowania przepisów dotyczących finansowania systemów, Europejski Organ Nadzoru nad Giełdami i Papierami Wartościowymi ustanowiony na mocy rozporządzenia.../... Parlamentu Europejskiego i Rady [ESMA] 40 powinien opracować standardy techniczne dotyczące szczegółowych informacji, które systemy mają podawać do wiadomości publicznej. (16) W celu zapewnienia inwestorom otrzymywania rekompensaty w odpowiednim czasie, należy ustanowić stosowany w ostateczności mechanizm zaciągania pożyczek między systemami krajowymi w Unii. Mechanizm powinien obejmować możliwość pożyczania przez systemy środków od innych systemów w wyjątkowych przypadkach, gdy stoją one w obliczu tymczasowego braku środków finansowych. W tym celu część środków ex-ante w każdym systemie rekompensat powinna być dostępna do celów udzielania pożyczek innym systemom; (17) Mechanizm zaciągania pożyczek nie powinien w jakikolwiek sposób naruszać odpowiedzialności fiskalnej państw członkowskich. Systemy zaciągające pożyczkę powinny mieć możliwość skorzystania z możliwości zaciągania pożyczek przewidzianej w niniejszej dyrektywie, po wyczerpaniu środków zgromadzonych, aby osiągnąć docelowy poziom funduszy, i po dodatkowych wezwaniach członków do wniesienia składek. Respektując nadzór systemów rekompensat dla inwestorów przez państwa członkowskie, ESMA powinien przyczyniać się do osiągnięcia celu, jakim jest ułatwienie przedsiębiorstwom inwestycyjnym i UCITS prowadzenia działalności przy jednoczesnym zapewnieniu skutecznej ochrony inwestorów. W tym celu ESMA powinien potwierdzić, że warunki udzielania pożyczek pomiędzy systemami rekompensat dla inwestorów określone w niniejszej dyrektywie są spełnione, i określić w ramach ścisłych limitów określonych w niniejszej dyrektywie kwoty, które będą pożyczane przez każdy system, początkowe stopy procentowe oraz okres, na który udzielane są pożyczki. W związku z tym ESMA powinien również zbierać informacje na temat systemów rekompensat dla inwestorów, w szczególności na temat kwot środków pieniężnych i instrumentów finansowych objętych zabezpieczeniem w każdym systemie, potwierdzone przez właściwe organy. Powinien on informować inne systemy rekompensat dla inwestorów o ich obowiązku udzielania pożyczek. (18) W celu uproszczenia procesu udzielania pożyczek, jeśli więcej niż jeden system ma siedzibę w państwie członkowskim, dane państwo członkowskie wyznacza jeden system jako system udzielający pożyczek w tym państwie członkowskim i odpowiednio informuje o tym Europejski Organ Nadzoru nad Giełdami i Papierami Wartościowymi. Zaciąganie pożyczek powinno być ograniczone do zakresu rekompensaty wynikającego z dyrektywy 97/9/WE. 40 Dz.U. L... PL 18 PL