Znaczenie kryteriów mniejszych Hanifina i Rajki w diagnostyce chorych na atopowe zapalenie skóry
|
|
- Joanna Jaworska
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Artykuł oryginalny/original paper Znaczenie kryteriów mniejszych Hanifina i Rajki w diagnostyce chorych na atopowe zapalenie skóry The role of minor Hanifin and Rajka criteria in diagnosis of atopic dermatitis patients Adriana Marciniak 1, Marta Hasse-Cieślińska 2,3, Dorota Jenerowicz 2,3, Magdalena Czarnecka-Operacz 2,3 1 Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze i Klinice Dermatologii Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, kierownik Katedry i Kliniki: prof. dr hab. n. med. Wojciech Silny 2 Katedra i Klinika Dermatologii Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, kierownik Katedry i Kliniki: prof. dr hab. n. med. Wojciech Silny 3 Ośrodek Diagnostyki Chorób Alergicznych Katedry i Kliniki Dermatologii Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, kierownik Ośrodka: prof. dr hab. n. med. Magdalena Czarnecka-Operacz Post Dermatol Alergol 28; XXV, 2: 55 Streszczenie Cel: Celem pracy była ocena częstości występowania i diagnostycznej przydatności kryteriów mniejszych Hanifina i Rajki u chorych na atopowe zapalenie skóry (AZS). Dokonano analizy częstości występowania cech mniejszych w zależności od stopnia nasilenia zmian zapalnych skóry. Oceniono także zależność surowiczego stężenia cige od nasilenia stanu klinicznego wyrażonego wartością W-AZS. Materiał i metody: Badaniem objęto 5 chorych na AZS w wieku 5 52 lat. U wszystkich pacjentów przeprowadzono badanie przedmiotowe, oceniono występowanie kryteriów mniejszych. Stan kliniczny chorych na AZS określono na podstawie wskaźnika W-AZS. Oznaczono także surowicze stężenie cige metodą fluoroimmunoenzymatyczną (system Uni-Cap, firmy Pharmacia). Grupę kontrolną stanowiło 25 zdrowych osób. Wyniki: Sześćdziesiąt osiem procent osób chorych spełniało wszystkie 4 kryteria większe, przy czym świąd zaobserwowano u wszystkich pacjentów. Kryteria mniejsze występowały z różną częstością 96%, w tym suchość skóry była najczęściej rejestrowanym kryterium. Odnotowano statystycznie istotnie wyższą punktową wartość W-AZS u pacjentów prezentujących wysokie stężenie cige i u osób, u których stwierdzono więcej kryteriów mniejszych w badaniu klinicznym. W AZS o ciężkim przebiegu biały dermografizm zaobserwowano w 83% przypadków. Wnioski: Świąd i suchość skóry należą do najczęstszych cech klinicznych AZS. Przedni fałd szyjny, rybia łuska/poronna rybia łuska, zaćma, stożek rogówki można uznać za kryteria o mniejszej przydatności diagnostycznej w rozpoznawaniu AZS. Biały dermografizm jest istotnym objawem AZS i wiąże się z nasileniem stanu klinicznego. Istnieje zależność między stopniem nasilenia zmian skórnych a liczbą rejestrowanych kryteriów mniejszych. Stwierdza się istotną zależność między stopniem nasilenia procesu chorobowego u chorych na AZS a stężeniem cige w ich surowicy. W badanej populacji pacjentów stopień nasilenia stanu klinicznego był wyższy w przypadku chorych, u których AZS stanowiło jedyną manifestację atopii. Wniosek ten wymaga dalszych analiz w większej grupie badanych. Słowa kluczowe: atopowe zapalenie skóry, W-AZS, kryteria Hanifina i Rajki. Abstract Aim: The main purpose of the study was to analyze the frequency and diagnostic significance of the clinical features of atopic dermatitis. An analysis of the frequency of minor features depending on severity of skin inflammation was performed. The correlation between total serum IgE level and clinical state, evaluated on the basis of W-AZS index, was assessed. Material and methods: 5 patients (aged 5-52 years) were investigated. In all patients clinical examination included Hanifin and Rajka criteria. Evaluation of clinical score was based on W-AZS index. Total serum IgE level was measured with fluoroimmunoenzyme assay (Uni-Cap, Pharmacia). The control group consisted of 25 healthy individuals. Results: 4 major features of Hanifin and Rajka were registered in 68% of patients pruritus was present in all cases. The incidence of minor criteria appeared with varying frequency from to 96% xerosis was the most common. W-AZS score was statistically significantly higher in patients with elevated total IgE level and in patients who presented more minor features in clinical examination. In severe AD patients white dermographism was observed in 83%. Adres do korespondencji: Adriana Marciniak, Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze i Klinice Dermatologii Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, ul. Przybyszewskiego 49, -355 Poznań, ada-marciniak@wp.pl Postępy Dermatologii i Alergologii XXV; 28/2 55
2 Adriana Marciniak, Marta Hasse-Cieślińska, Dorota Jenerowicz, Magdalena Czarnecka-Operacz Conclusions: Pruritus and xerosis are the most common diagnostic features of AD. Anterior neck folds, ichthyosis, cataracts, and keratoconus could be recognized as features with lower diagnostic significance. White dermographism is a significant feature of AD and correlates with severity of the disease. Severity of skin inflammation correlates with the number of minor criteria. Level of total IgE correlates with the clinical severity of atopic dermatitis. Severity of skin inflammation was higher in patients with AD as the only represented disease. Key words: atopic dermatitis, W-AZS, Hanifin and Rajka diagnostic features. Wprowadzenie Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest schorzeniem o przewlekłym i nawrotowym przebiegu dotyczącym naskórka i skóry właściwej [1]. Zarówno obraz kliniczny, jak i anatomiczna lokalizacja tej dermatozy zależą w dużej mierze od wieku pacjenta. Jednak podstawowym objawem typowym dla tej jednostki chorobowej jest intensywny świąd, który wywołuje stres emocjonalny i zaburzenia snu [2]. W celu rozpoznania AZS nadal stosuje się zaproponowane w 198 r. kryteria Hanifina i Rajki [3]. Do rozpoznania choroby konieczne jest stwierdzenie u chorego co najmniej trzech z 4 kryteriów większych (podstawowych) i trzech z 23 mniejszych. Taka duża liczba kryteriów diagnostycznych wskazuje na różnorodność objawów klinicznych związanych z AZS, z jakimi spotyka się klinicysta w codziennej praktyce. Kolejnym problemem jest obiektywna ocena stopnia nasilenia procesu zapalnego skóry. Badacze wielokrotnie podejmowali próby stworzenia systemu, który w sposób precyzyjny i zarazem obiektywny opisywałby stan podmiotowy i przedmiotowy pacjenta. W wielu pracach pojawia się system oceny SCORAD (Severity Scoring of Atopic Dermatitis) zapewniający ocenę nasilenia poszczególnych objawów tylko w jednej reprezentatywnej okolicy skóry oraz system EASI (Eczema Area and Severity Index), w którym pominięto całkowicie ocenę objawów podmiotowych. W prezentowanej pracy zastosowano opracowany przez Silnego i wsp. w 1999 r. punktowy wskaźnik oceny stanu klinicznego chorych na AZS, czyli W-AZS. W odróżnieniu od powyżej przedstawionych systemów oceny, wskaźnik W-AZS obejmuje ocenę świądu i zaburzeń snu (objawy podmiotowe) oraz rozległości i nasilenia stanu zapalnego skóry we wszystkich badanych lokalizacjach (objawy przedmiotowe) [4 7]. Cel pracy Celem niniejszej pracy była ocena częstości występowania i diagnostycznej przydatności kryteriów mniejszych Hanifina i Rajki u chorych na AZS. Dokonano analizy częstości występowania cech mniejszych w zależności od stopnia nasilenia zmian zapalnych skóry. Oceniono też zależność między nasileniem procesu chorobowego wyrażonego wartością W-AZS i stężeniem cige w surowicy chorych na AZS. Materiał i metody Badaniem objęto 5 chorych na AZS w wieku 5 52 lat (średnia 23 lata), leczonych w Klinice Dermatologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Badaną grupę stanowiło 35 kobiet (7% badanych) i 15 mężczyzn (3% osób). Rozpoznanie AZS ustalono na podstawie kryteriów Hanifina i Rajki. Grupę kontrolną stanowiło 25 zdrowych pacjentów w wieku 14 3 lat, niewykazujących żadnych objawów chorób alergicznych (% kobiet, 4% mężczyzn). Ocenę stanu podmiotowego i przedmiotowego u osób zdrowych przeprowadzono w celu wykluczenia możliwych objawów atopowych chorób alergicznych. U wszystkich chorych na AZS przeprowadzono dokładne badanie podmiotowe i przedmiotowe. Dokonano oceny zmian skórnych oraz nasilenia dolegliwości świądowych na podstawie wskaźnika W-AZS. Zarówno w grupie osób chorych na AZS, jak i w grupie osób zdrowych porównano częstość występowania kryteriów mniejszych Hanifina i Rajki. U chorych na AZS przeprowadzono ponadto oznaczenie całkowitego stężenia przeciwciał klasy IgE w surowicy krwi z zastosowaniem metody fluoroimmunoenzymatycznej (system Uni-Cap, firmy Pharmacia). Wartość do 1 ku/l traktowano jako wartość prawidłową w przypadku osób powyżej 1. roku życia, natomiast wartości przekraczające normę podzielono na mieszczące się w przedziale 1 1 ku/l oraz przekraczające 1 ku/l. Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej. Wyznaczono średnią arytmetyczną. Sprawdzono zgodność parametrów z rozkładem normalnym testem t-studenta. Określono zależność między parametrami z wykorzystaniem testu Kramera-Tukeya. Natomiast przy istotnie różnych wariancjach zastosowano test Welcha. Za istotne uznano wyniki, dla których wartość prawdopodobieństwa p popełnienia błędu pierwszego rodzaju była mniejsza od,5. Wyniki W badanej grupie chorych na AZS średni czas trwania schorzenia wyniósł 19,21 roku. Dodatni wywiad rodzinny w kierunku chorób atopowych w grupie chorych na AZS stwierdzono w przypadku 36 osób, co stanowiło 72% badanej grupy. U wszystkich chorych AZS rozpoznano na podstawie kryteriów podanych w 198 r. przez Hanifina i Rajkę. Trzy- 56 Postępy Dermatologii i Alergologii XXV; 28/2
3 Znaczenie kryteriów mniejszych Hanifina i Rajki w diagnostyce chorych na atopowe zapalenie skóry Tab. 1. Częstość występowania kryteriów mniejszych Hanifina i Rajki w grupie chorych na AZS i w grupie kontrolnej Chorzy na AZS Grupa kontrolna Kryterium mniejsze (N=5) (N=25) n % n % wczesny początek zmian zwiększone stężenie IgE nietolerancja wełny nietolerancja pokarmu dodatnie wyniki skórnych testów punktowych nawracające zakażenia skóry nawrotowe 7 14 zapalenia spojówek keratosis 31/ 62/ pilaris/ichtiosis xerosis wyprysk rąk (stóp) 3 6 wyprysk sutków 3 6 pityriasis alba chelitis 7 14 podkreślenie mieszków włosowych biały dermografizm świąd po spoceniu przebarwienia skóry 1 2 wokół oczu zaostrzenie po stresie stożek rogówki zaćma objaw 7 14 Denniego-Morgana przedni fałd szyjny rumień twarzy dziestu czterech (68%) chorych spełniało wszystkie 4 kryteria większe, pozostałych 16 (32%) 3 kryteria większe, co było konieczne do rozpoznania AZS. Częstość występowania kryteriów większych w grupie chorych na AZS przedstawiono na ryc. 1. Spośród kryteriów mniejszych prawie u wszystkich osób pojawiła się suchość skóry (96% badanych). Pozostałe kryteria mniejsze występowały z różną częstością, co ilustruje tab. 1. U żadnego z badanych nie pojawiała się rybia łuska oraz przedni fałd szyjny, u nikogo nie rozpoznano także zaćmy oraz stożka rogówki. Analizy występowania kryteriów mniejszych dokonano również w odniesieniu do grupy kontrolnej, gdzie suchość skóry, nietolerancja wełny oraz pokarmu pojawiły się w pojedynczych przypadkach. Ponadto biały dermografizm zaobserwowano u 2 osób z grupy kontrolnej w porównaniu z 35 chorymi na AZS (tab. 1.). Analiza statystyczna ujawniła istotną statystycznie różnicę między grupą chorych i zdrowych w odniesieniu do częstości występowania kryteriów mniejszych. W grupie osób chorych na AZS 45 (9%) pacjentów prezentowało objawy innych chorób alergicznych. U 27 (%) chorych występował alergiczny nieżyt nosa, u 13 (26%) astma, natomiast u 2 (44%) zapalenie spojówek. Ocenę stanu klinicznego osób chorych na AZS przeprowadzono, wykorzystując wskaźnik W-AZS. W grupie kobiet chorych na AZS wskaźnika W-AZS wyniosła 58,9, natomiast w grupie mężczyzn 57,8. Obserwowane różnice nie były istotne statystycznie. Również w odniesieniu do wieku nie stwierdzono statystycznie istotnych różnic w stopniu nasilenia zmian zapalnych skóry. Uzyskane wyniki obrazuje ryc. 2. Ponadto zbadano związek stopnia nasilenia stanu klinicznego z liczbą zaobserwowanych kryteriów mniejszych Hanifina i Rajki w grupie chorych na AZS. U osób, które prezentowały 3 lub mniej kryteriów mniejszych w badaniu klinicznym, wskaźnika W-AZS wyniosła 35, w przypadku osób z 4 7 obserwowanymi kryteriami mniejszymi 51, natomiast w grupie, która spełniała 8 i więcej kryteriów 88 (ryc. 3.). Zaobserwowano istotną statystycznie zależność między liczbą kryteriów mniejszych a wartością punktową wskaźnika W-AZS. Ponadto zauważono statystycznie istotną różnicę (p=,7) w odniesieniu do wartości wskaźnika W-AZS między grupą chorych z objawem białego dermografizmu ( W-AZS 74) a grupą osób niewykazującą tego objawu w badaniu klinicznym ( W-AZS 44,5) (ryc. 4.). Jednocześnie analizie poddano zależność między surowiczym stężeniem cige a nasileniem objawów AZS. Średnia wartość W-AZS w grupie z prawidłowymi wartościami cige wyniosła 47,8 (36% chorych na AZS), w grupie osób, u których wartość stężenia surowiczego cige mieściła się między 1 a 1 ku/l, 58,9 (26% badanych), natomiast w grupie pacjentów, u których surowicze stężenie cige przekraczało 1 ku/l, 85,5 (38% badanych) (ryc. 5.). Zaobserwowano statystycznie istotne różnice między przedstawionymi grupami w zakresie wartości wskaźnika W-AZS. Stwierdzono ponadto istotną statystycznie zależność między badanymi cechami na poziomie p<,5. Postępy Dermatologii i Alergologii XXV; 28/2 57
4 Adriana Marciniak, Marta Hasse-Cieślińska, Dorota Jenerowicz, Magdalena Czarnecka-Operacz liczba pacjentów (1%) 49 (98%) 48 (98%) 36 (72%) świąd typowe umiejscowienie zmian skórnych przewlekły nawrotowy przebieg kryteria większe dodatni wywiad atopowy Ryc. 1. Częstość występowania kryteriów większych Hanifina i Rajki w grupie badanych chorych na AZS Ryc. 3. Średnia wartość wskaźnika W-AZS z uwzględnieniem liczby występujących kryteriów mniejszych w grupie chorych na AZS kryteria mniejsze (liczba) ,25 56,9 4 2 z białym dermografizmem 44,5 bez białego dermografizmu pacjenci 16 >17 wiek (lata) Ryc. 4. Średnia wartość wskaźnika W-AZS z uwzględnieniem występowania lub braku objawu białego dermografizmu w badaniu klinicznym w grupie chorych na AZS ,9 57, kobiety płeć mężczyźni <1 1 1 >1 stężenie cige (ku/l) Ryc. 2. Średnia wartość wskaźnika W-AZS z uwzględnieniem wieku i płci Ryc. 5. Średnia wartość wskaźnika W-AZS z uwzględnieniem surowiczego stężenia cige w grupie chorych na AZS Dalsza szczegółowa analiza wartości wskaźnika W-AZS w grupie chorych wykazała, że pacjenci, u których odnotowano występowanie innych chorób z kręgu atopii, uzyskali niższą średnią wartość wskaźnika W-AZS (średnia 64) w porównaniu z chorymi bez takiego wywiadu ( W-AZS 83). W analizie porównawczej wykazano, że różnica między porównywanymi grupami w zakresie wartości W-AZS była istotna statystycznie (p=,16). W przeprowadzonej analizie nie stwierdzono natomiast statystycznie istotnej różnicy w odniesieniu do wartości wskaźnika W-AZS między grupą chorych z dodatnim i ujemnym rodzinnym wywiadem w kierunku chorób atopowych. W obu przypadkach wartości wskaźnika W-AZS były zbliżone. Omówienie Niezbędnym warunkiem rozpoznania AZS przy obecnym stanie wiedzy jest spełnienie kryteriów Hanifina i Rajki [8]. Jedynym kryterium występującym u wszystkich chorych na AZS objętych badaniem był świąd. Obserwacja 58 Postępy Dermatologii i Alergologii XXV; 28/2
5 Znaczenie kryteriów mniejszych Hanifina i Rajki w diagnostyce chorych na atopowe zapalenie skóry taka jest zgodna z danymi dostępnymi w piśmiennictwie, a sam Hanifin stwierdził, iż żadne zmiany, które nie swędzą, nie mogą być uważane za AZS [8]. W przeprowadzonym badaniu u zdecydowanej większości pacjentów (w 68% przypadków) zaobserwowano występowanie wszystkich 4 kryteriów podstawowych. Podobne wyniki podają inni polscy badacze. W pracy Rudzkiego i Samochockiego (1994 r.) 72% chorych na AZS prezentowało wszystkie większe kryteria w badaniu klinicznym [9]. W analizie częstości występowania kryteriów mniejszych u chorych objętych badaniem stwierdzono, że najczęstszym kryterium mniejszym była suchość skóry (w 96% przypadków). Drugim co do częstości występowania kryterium mniejszym było pogarszanie się zmian skórnych pod wpływem stresu (72% badanych), a trzecim biały dermografizm (7% osób). Zwraca uwagę fakt, że cechy mniejsze związane z zaburzeniami immunologicznymi, takie jak: podwyższone całkowite stężenie IgE, dodatnie wyniki testów skórnych punktowych lub alergiczne zapalenie spojówek, stwierdza się rzadziej. Warto w tym miejscu wspomnieć o zaproponowanej przez Glińskiego modyfikacji kryteriów mniejszych [1] i podziału cech mniejszych na grupy związane z odpowiedzią immunologiczną, suchością skóry, neuropeptydami i innymi czynnikami, które mogą wpływać na przebieg tego schorzenia. Podkreśla się również, że jedynie u podłoża 7 spośród 23 kryteriów mniejszych leżą mechanizmy immunologiczne. Powyższe zjawiska wskazują na niezmiernie złożoną etiopatogenezę AZS. Duży odsetek chorych prezentujących objawy białego dermografizmu wskazuje na znaczącą rolę neuropeptydów w powstawaniu zmian skórnych w badanej grupie pacjentów [11]. Podobne wyniki uwzględniające występowanie białego dermografizmu uzyskali badacze z Wielkiej Brytanii, gdzie objaw ten stwierdzono u 73% badanych [12]. Natomiast w materiale badawczym pochodzącym z poznańskiej Kliniki Dermatologicznej cecha ta pojawia się z większą częstością, bowiem zaobserwowano ją aż w 9% przypadków [7]. Pozostałe kryteria mniejsze występowały z różną częstością, jednak u żadnego z badanych nie występowała rybia łuska oraz przedni fałd szyjny, u nikogo nie rozpoznano także zaćmy oraz stożka rogówki. Dane te mogą wskazywać na mniejszą diagnostyczną przydatność tych kryteriów w rozpoznawaniu AZS. U chorych na AZS obserwuje się jedne z najwyższych surowiczych stężeń cige w porównaniu z innymi chorobami z kręgu atopii [13]. Wiadomo także, że całkowite stężenie IgE w surowicy pozostające w granicach normy nie wyklucza rozpoznania tej choroby [1]. W badanej grupie osób w 64% przypadków stwierdzono zwiększone stężenie całkowitego IgE. Powszechnie przyjmuje się, że zwiększone stężenie IgE występuje u 8% chorych na AZS [6, 1, 14]. Na podstawie przeprowadzonych badań odnotowano, że AZS najczęściej współistniało z alergicznym nieżytem nosa, najrzadziej natomiast z astmą. Zaobserwowano jednak, że w grupie chorych, u których AZS stanowiło jedyną manifestację atopii, stan zapalny skóry był znacznie bardziej nasilony i obejmował większe powierzchnie (W-AZS >8). Natomiast w grupie osób ze współistniejącymi innymi chorobami z kręgu chorób atopowych stan zapalny skóry oceniany przy zastosowaniu wskaźnika W-AZS był statystycznie istotnie niższy (średni W-AZS <). W dostępnej literaturze brakuje danych tłumaczących to ciekawe zjawisko i z pewnością konieczne są dalsze badania w tym zakresie w większej grupie pacjentów. W analizie stanu klinicznego chorych w odniesieniu do płci i wieku również nie wykazano statystycznie istotnych różnic. Wartość wskaźnika W-AZS była ponadto porównywalna w grupie z dodatnim i ujemnym wywiadem rodzinnym w kierunku chorób atopowych. Wynika z tego, że w grupie badanych leczonych na AZS stopień nasilenia zmian zapalnych skóry nie zależał od płci, wieku oraz wywiadu rodzinnego. Z kolei rozpatrując wartości wskaźnika W-AZS w grupach chorych spełniających do 3, 4 7 oraz od 8 kryteriów mniejszych Hanifina i Rajki, zaobserwowano istotne statystycznie różnice. Większemu nasileniu stanu zapalnego skóry towarzyszyła większa różnorodność prezentowanych objawów chorobowych. Stwierdzono także istotną zależność między nasileniem stanu zapalnego skóry a surowiczym stężeniem cige. Zauważono, że ze wzrostem surowiczego stężenia cige wzrastał również stopień nasilenia zmian zapalnych skóry. Z dotychczasowych badań wynika, że duże stężenie cige w surowicy chorych na AZS dobrze koreluje z nasileniem objawów chorobowych [15]. W prezentowanej pracy w grupie badanej średni W-AZS u osób z prawidłowymi stężeniami cige wynosił 47, natomiast u chorych z stężeniem cige przekraczającymi 1 ku/l W-AZS 85,5, obserwowana różnica była istotna statystycznie p<,5. Występowanie dermografizmu białego zaobserwowano w przypadku 35 (7%) osób chorych na AZS. Stopień nasilenia zmian zapalnych skóry był znacznie większy w grupie chorych prezentujących ten objaw i wskaźnika W-AZS wyniosła 74. Natomiast w grupie, w której biały dermografizm nie wystąpił, wartość ta wynosiła 44,5. Biały dermografizm jest częstym objawem towarzyszącym AZS [9], u podłoża którego leży pobudzenie układu skórnych neuropeptydów [11]. Można przypuszczać, iż nasilone zmiany zapalne skóry sprzyjają powstawaniu tego objawu, bowiem przy wartościach wskaźnika W-AZS >9 dermografizm biały obserwowano w ponad 8% przypadkach. W grupie kontrolnej również zaobserwowano występowanie białego dermografizmu [u 2 (8%) badanych]. Jednocześnie u osób tych stwierdzono uogólnioną suchość skóry. Biały dermografizm w tych przypadkach może stanowić objaw suchości skóry. Zaprezentowane wyniki badań potwierdzają złożoną etiopatogenezę AZS i wskazują jednocześnie na wiele elementów wymagających zaplanowania dalszych prac badawczych. Postępy Dermatologii i Alergologii XXV; 28/2 59
6 Adriana Marciniak, Marta Hasse-Cieślińska, Dorota Jenerowicz, Magdalena Czarnecka-Operacz Wnioski Świąd i suchość skóry należą do najczęstszych cech klinicznych AZS. Przedni fałd szyjny, rybia łuska/poronna rybia łuska, zaćma, stożek rogówki można uznać za kryteria o mniejszej przydatności diagnostycznej w rozpoznawaniu AZS. Biały dermografizm jest istotnym objawem AZS i koreluje z nasileniem stanu klinicznego. Istnieje zależność między stopniem nasilenia zmian skórnych a liczbą rejestrowanych kryteriów mniejszych. Stwierdza się istotną zależność między stopniem nasilenia procesu chorobowego u chorych na AZS a stężeniem cige w ich surowicy. W badanej populacji pacjentów stopień nasilenia stanu klinicznego był wyższy w przypadku chorych, u których AZS stanowiło jedyną manifestację atopii. Wniosek ten wymaga dalszych analiz w większej grupie badanych. 14. Czarnecka-Operacz M, Jenerowicz D, Silny W. Niealergiczny typ atopowego zapalenia skóry u pacjentów Ośrodka Diagnostyki Chorób Alergicznych AM w Poznaniu. Przegl Lek 25; XVII: Leung DY. Role of IgE in atopic dermatitis. Curr Opin Immunol 1993; 5: Piśmiennictwo 1. Teresiak E, Czarnecka-Operacz M, Jenerowicz D. Wpływ nasilenia stanu zapalnego skóry na jakość życia rodzinnego chorych na atopowe zapalenie skóry. Post Dermatol Alergol 26; 6: Jenerowicz D, Czarnecka-Operacz M, Silny W. Selected eosinophil proteins as markers of inflammation in atopic dermatitis patients. Acta Dermatovenerol Croat 26; 14: Hanifin JM, Rajka G. Diagnostic features of atopic dermatitis. Acta Dermatol Venerol 198; 92: Silny W, Czarnecka-Operacz M, Gołębka E i wsp. Punktowy wskaźnik oceny stanu klinicznego chorych na atopowe zapalenie skóry. Przegl Dermatol 1999; 3: Gliński W, Kruszewski J, Silny W i wsp. Postępowanie diagnostyczno-profilaktyczno-lecznicze w atopowym zapaleniu skóry. Post Dermatol Alergol 24; 6: Hasse-Cieślińska M. Rola wybranych antygenów Staphylococcus ureus w rozwoju objawów klinicznych u chorych na atopowe zapalenie skóry. Rozprawa doktorska. Poznań Jenerowicz D. Wybrane białka eozynofili jako wskaźnik stanu zapalnego u chorych na atopowe zapalenie skóry. Rozprawa doktorska. Poznań Gliński W, Rudzki E. Alergologia dla lekarzy dermatologów. Kryteria Hanifina i Rajki i ich modyfikacje. Czelej, Lublin 22; Rudzki E, Samochocki Z, Rebandel P, et al. Frequency and significance of the major and minor features of Hanifin and Rajka among patients with atopic dermatitis. Dermatol 1994; 189: Samochocki Z, Zabielski S. Cechy Hanifina i Rajki jako kryteria rozpoznawania i rokowania atopowego zapalenia skóry. Med Sci Rev 22; 1: Gliński W, Rudzki E. Alergologia dla lekarzy dermatologów. Czelej, Lublin 22; Ledonng SS, Edwards C, Marks R. A study of white dermatographism in atopic dermatitis. J Dermatol Sci 1996; 2: Silny P, Czarnecka-Operacz M, Silny W. Ocena stanu klinicznego oraz wyników oznaczeń stężenia całkowitej immunoglobuliny E w surowicy chorych na atopowe zapalenie skóry uczulonych na alergeny powietrznopochodne. Pol Merk Lek 24; 12: Postępy Dermatologii i Alergologii XXV; 28/2
Ocena wartości badań kwestionariuszowych, laboratoryjnych i pomiarów wybranych cech skóry w atopowym zapaleniu skóry
Lek. Kamila Zawadzińska-Halat Ocena wartości badań kwestionariuszowych, laboratoryjnych i pomiarów wybranych cech skóry w atopowym zapaleniu skóry Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor:
Bardziej szczegółowopteronyssinus i Dermatophagoides farinae (dodatnie testy płatkowe stwierdzono odpowiednio u 59,8% i 57,8% pacjentów) oraz żółtko (52,2%) i białko
8. Streszczenie Choroby alergiczne są na początku XXI wieku są globalnym problemem zdrowotnym. Atopowe zapalenie skóry (AZS) występuje u 20% dzieci i u ok. 1-3% dorosłych, alergiczny nieżyt nosa dotyczy
Bardziej szczegółowoLek. Joanna Marciniak
Lek. Joanna Marciniak Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we lekarz rezydent Wpływ atopowego zapalenia skóry na jakość życia chorych dzieci
Bardziej szczegółowoOcena ekspresji inwolukryny i β-defenzyny2 w skórze osób chorych na atopowe zapalenie skóry i łuszczycę zwykłą
Agnieszka Terlikowska-Brzósko Ocena ekspresji inwolukryny i β-defenzyny2 w skórze osób chorych na atopowe zapalenie skóry i łuszczycę zwykłą STRESZCZENIE Wstęp Atopowe zapalenie skóry (AZS) i łuszczyca
Bardziej szczegółowoo złożonej patogenezie, w której biorą udział czynniki immunologiczne, genetyczne i środowiskowe.
Prof. zw. dr hab. med. Joanna Narbutt Łódź, 05.02.2018 Klinika Dermatologii, Dermatologii Dziecięcej i Onkologicznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Recenzja rozprawy doktorskiej lek. med. Kamili Zawadzińskiej-Halat
Bardziej szczegółowoProfil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych. pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe
lek. Krzysztof Kołodziejczyk Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Andrzej
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowow kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,
1. Streszczenie Wstęp: Od połowy XX-go wieku obserwuje się wzrost zachorowalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC), zarówno wśród dorosłych, jak i
Bardziej szczegółowoWygrać z atopią. Zasady rozpoznawania i leczenia atopowego zapalenia skóry u psów, kotów i koni
Wygrać z atopią Zasady rozpoznawania i leczenia atopowego zapalenia skóry u psów, kotów i koni Koordynator projektu Ilona Rybak-Korzec Redakcja i korekta Małgorzata Chuchla Redaktor techniczny Zbigniew
Bardziej szczegółowoOcena zależności stężeń interleukin 17, 22 i 23 a wybranymi parametrami klinicznymi i immunologicznymi w surowicy chorych na łuszczycę plackowatą
Agnieszka Nawrocka Ocena zależności stężeń interleukin 17, 22 i 23 a wybranymi parametrami klinicznymi i immunologicznymi w surowicy chorych na łuszczycę plackowatą Łuszczyca jest przewlekłą, zapalną chorobą
Bardziej szczegółowoCharakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Bardziej szczegółowo4. Wyniki streszczenie Komunikat
4. Wyniki streszczenie Komunikat Aby przygotować powyższe zestawienia objęliśmy programem ponad 22.700 osób w 9 regionach kraju, z czego prawie ¼ przeszła szczegółowe badania lekarskie. Program ten jest
Bardziej szczegółowoEDYTA KATARZYNA GŁAŻEWSKA METALOPROTEINAZY ORAZ ICH TKANKOWE INHIBITORY W OSOCZU OSÓB CHORYCH NA ŁUSZCZYCĘ LECZONYCH METODĄ FOTOTERAPII UVB.
Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Uniwersytet Medyczny w Białymstoku EDYTA KATARZYNA GŁAŻEWSKA METALOPROTEINAZY ORAZ ICH TKANKOWE INHIBITORY W OSOCZU OSÓB CHORYCH NA ŁUSZCZYCĘ
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 5 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pielęgniarstwa Higher State Vocational School
Bardziej szczegółowoUSG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.
STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia
Bardziej szczegółowoWpływ nasilenia stanu zapalnego skóry na jakość życia rodzinnego chorych na atopowe zapalenie skóry
Artykuł oryginalny/original paper Wpływ nasilenia stanu zapalnego skóry na jakość życia rodzinnego chorych na atopowe zapalenie skóry An influence of disease severity on family quality of life in atopic
Bardziej szczegółowoMgr inż. Aneta Binkowska
Mgr inż. Aneta Binkowska Znaczenie wybranych wskaźników immunologicznych w ocenie ryzyka ciężkich powikłań septycznych u chorych po rozległych urazach. Streszczenie Wprowadzenie Według Światowej Organizacji
Bardziej szczegółowoLek. Weronika Chorążyczewska. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych w zakresie medycyny. Promotor: Prof. dr hab. n. med. Jacek Szepietowski
Lek. Weronika Chorążyczewska Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu Badania nad barierą naskórkową u chorych hemodializowanych
Bardziej szczegółowoAnna Kłak. Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę
Anna Kłak Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ Wstęp: Świadomość pacjentów
Bardziej szczegółowoPraca doktorska Ewa Wygonowska Rola badań diagnostycznych w ustaleniu czynnika wywołującego pokrzywkę przewlekłą.
Praca doktorska Ewa Wygonowska Rola badań diagnostycznych w ustaleniu czynnika wywołującego pokrzywkę przewlekłą. STRESZCZENIE Wprowadzenie Pokrzywka jest to zespół chorobowy charakteryzujący się występowaniem
Bardziej szczegółowolek. Wojciech Mańkowski Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. med. Edward Wylęgała
lek. Wojciech Mańkowski Zastosowanie wzrokowych potencjałów wywołanych (VEP) przy kwalifikacji pacjentów do zabiegu przeszczepu drążącego rogówki i operacji zaćmy Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoLek BI w porównaniu z lekiem Humira u pacjentów z umiarkowaną lub ciężką łuszczycą plackowatą
Lek w porównaniu z lekiem u pacjentów z umiarkowaną lub ciężką łuszczycą plackowatą Jest to podsumowanie badania klinicznego dotyczącego łuszczycy plackowatej. Podsumowanie sporządzono dla ogółu społeczeństwa.
Bardziej szczegółowoEpidemiologia chorób alergicznych u pacjentów starszych wyzwaniem medycyny XXI wieku
Epidemiologia chorób alergicznych u pacjentów starszych wyzwaniem medycyny XXI wieku dr hab. n. med. Andrzej Bożek 1,2 lek. Krzysztof Kołodziejczyk 2 1 Katedra i Kliniczny Oddział Chorób Wewnętrznych,
Bardziej szczegółowoprzytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia
SŁOWA KLUCZOWE: przytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia STRESZCZENIE Wstęp. Ze względu na stosunki anatomiczne oraz wspólne unaczynienie tarczycy
Bardziej szczegółowoS T R E S Z C Z E N I E
STRESZCZENIE Cel pracy: Celem pracy jest ocena wyników leczenia napromienianiem chorych z rozpoznaniem raka szyjki macicy w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, porównanie wyników leczenia chorych napromienianych
Bardziej szczegółowoFetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym
Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Dr n med. Katarzyna Musialik Katedra Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w Poznaniu *W
Bardziej szczegółowo3 MAJA MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ ASTMY I ALERGII
3 MAJA MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ ASTMY I ALERGII Astma jest przewlekłą chorobą zapalną dróg oddechowych, charakteryzującą się nawracającymi atakami duszności, kaszlu i świszczącego oddechu, których częstotliwość
Bardziej szczegółowoOcena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży
Ewa Racicka-Pawlukiewicz Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych PROMOTOR: Dr hab. n.
Bardziej szczegółowoLek. Marcin Polok. Katedra i Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej UM we Wrocławiu. Ocena skuteczności operacyjnego leczenia wodonercza u dzieci
Lek. Marcin Polok Katedra i Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej UM we Wrocławiu Ocena skuteczności operacyjnego leczenia wodonercza u dzieci Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych w zakresie medycyny
Bardziej szczegółowo[9ZPK/KII] Dermatologia i alergologia
[9ZPK/KII] Dermatologia i alergologia 1. Ogólne informacje o module Nazwa modułu DERMATOLOGIA I ALERGOLOGIA Kod modułu Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa kierunku studiów Forma studiów Profil kształcenia
Bardziej szczegółowoWarszawa / Zalesie Górne, 22.05.2012 r. Sz. Pan Bolesław Piecha Przewodniczący Komisji Zdrowia
Warszawa / Zalesie Górne, 22.05.2012 r. Sz. Pan Bolesław Piecha Przewodniczący Komisji Zdrowia Dotyczy: Prośba o zgodę na uczestnictwo w posiedzeniu sejmowej komisji zdrowia dotyczącym realizacji świadczeń
Bardziej szczegółowoPrzegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski.
Przegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski. Program MOTO-BIP /PM_L_0257/ Ocena wyników programu epidemiologicznego. Dr n. med. Bartosz Małkiewicz
Bardziej szczegółowoProgram edukacyjny dla pediatrów. SAPL.EMO d
Program edukacyjny dla pediatrów SAPL.EMO.17.07.1318d AZS przewlekła choroba mająca swoje początki w dzieciństwie Epidemiologia AZS Wg różnych badań częstość występowania AZS w populacji dzieci i młodzieży
Bardziej szczegółowoLek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.
Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski
Bardziej szczegółowoBADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI
14 BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI 14.1 WSTĘP Ogólne wymagania prawne dotyczące przy pracy określają m.in. przepisy
Bardziej szczegółowoSYLABUS. Dermatologia
SYLABUS Nazwa przedmiotu/modułu Wydział Wydział Lekarski I Dermatologia Nazwa kierunku studiów Kierunek Lekarski Poziom kształcenia Forma studiów Język przedmiotu Studia I stopnia stacjonarne polski Rodzaj
Bardziej szczegółowoObrazowanie kręgosłupa w badaniu TK i MR w różnych grupach wiekowych
Lekarz Daria Dziechcińska-Połetek Obrazowanie kręgosłupa w badaniu TK i MR w różnych grupach wiekowych Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: Dr hab. n. med. Ewa Kluczewska, prof. nadzw.
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
Bardziej szczegółowoMAŁGORZATA WANAT-KRZAK 1, RYSZARD KURZAWA 1, MONIKA KAPIŃSKA-MROWIECKA 2
Współistnienie i kolejność pojawiania się innych chorób alergicznych u dzieci chorych na atopowe zapalenie skóry Coexistence and sequence of occurrence of other allergic diseases in children with atopic
Bardziej szczegółowoTab. 2. Charakterystyka zbadanej populacji w latach 1998-1999 w grupach płci i wieku. Grupy wiekowe. 18-28 29-39 40-49 50-59 >60 r.
. WYIKI Analizie poddano wyniki badań 89 osób, 7 kobiet i mężczyzn w wieku 8-78 lat. Średnia wieku kobiet wynosiła,8 ±,6 lat, średnia wieku mężczyzn wynosiła,89 ± 7, lat. Średnia wieku dla obu płci wynosiła,6
Bardziej szczegółowoLosy pacjentów po wypisie z OIT Piotr Knapik
Losy pacjentów po wypisie z OIT Piotr Knapik Oddział Kliniczny Kardioanestezji i Intensywnej Terapii Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu Jaki sens ma to co robimy? Warto wiedzieć co się dzieje z naszymi
Bardziej szczegółowoSepsa, wstrząs septyczny, definicja, rozpoznanie
Sepsa, wstrząs septyczny, definicja, rozpoznanie dr hab. n.med. Barbara Adamik Katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Sepsa, wstrząs septyczny, definicja,
Bardziej szczegółowoATOPOWE ZAPALENIE SKÓRY (AZS)
ATOPOWE ZAPALENIE SKÓRY (AZS) Prof. dr hab. med. Piotr Kuna Klinika Pneumonologii i Alergologii, Katedra Medycyny Wewnętrznej, Uniwersytecki Szpital Kliniczny UM w Łodzi Kierownik Kliniki: prof. dr hab.
Bardziej szczegółowośrodkowego bez towarzyszących cech ostrego stanu zapalnego prowadzi środkowego, ale również w pływać niekorzystnie rozwój mowy oraz zdolności
Streszczenie Wysiękowe zapalenie ucha środkowego to proces chorobowy obejmujący struktury ucha środkowego. Przewlekłe zaleganie płynu w przestrzeniach ucha środkowego bez towarzyszących cech ostrego stanu
Bardziej szczegółowoOCENA ROZPRAWY NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH
KLINIKA NEONATOLOGII PUM 72-010 Police, ul. Siedlecka 2 Kierownik kliniki: Prof. dr. hab. n. med. Maria Beata Czeszyńska Tel/fax. 91 425 38 91 adres e- mail beataces@pum.edu.pl Szczecin, dnia 11. 06. 2018r
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA SPECJALNOŚCI WYBRANEJ NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW VI ROKU STUDIÓW
PROGRAM NAUCZANIA SPECJALNOŚCI WYBRANEJ NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW VI ROKU STUDIÓW 1. SPECJALNOŚĆ WYBRANA: Dermatologia 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek
Bardziej szczegółowoAnalysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
Bardziej szczegółowoStreszczenie. Abstract. Artykuł oryginalny/original paper
Artykuł oryginalny/original paper Analiza wyników naskórkowych testów płatkowych przeprowadzonych u chorych hospitalizowanych w Klinice Dermatologii Akademii Medycznej w Poznaniu w latach 2003 2005 Analysis
Bardziej szczegółowoOPRACOWANIE KOMPLEKSOWEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB ZAWODOWYCH SKÓRY
OPRACOWANIE KOMPLEKSOWEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB ZAWODOWYCH SKÓRY Zadanie 1. Badania i analizy dotyczące opracowania kompleksowego programu profilaktyki chorób zawodowych skóry Okres realizacji:
Bardziej szczegółowoROLA MIOGENNYCH PRZEDSIONKOWYCH POTENCJAŁÓW WYWOŁANYCH W DIAGNOSTYCE ZAWROTÓW GŁOWY O RÓŻNEJ ETIOLOGII
Dominik Bień ROLA MIOGENNYCH PRZEDSIONKOWYCH POTENCJAŁÓW WYWOŁANYCH W DIAGNOSTYCE ZAWROTÓW GŁOWY O RÓŻNEJ ETIOLOGII ROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH BADANIA WYKONANO W KLINICE OTORYNOLARYNGOLOGII
Bardziej szczegółowoZaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV STRESZCZENIE
Autor: Tytuł: Promotor: lek. Anna Zielińska Zaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV dr hab. Anita Bryńska STRESZCZENIE WSTĘP: W
Bardziej szczegółowoOcena ogólna: Raport całkowity z okresu od 04.05.2007 do 15.11.2007
W Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej ABC medic Praktyka Grupowa Lekarzy Rodzinnych w Zielonej Górze w okresie od 04.05.2007-15.11.2007 została przeprowadzona ocena efektów klinicznych u pacjentów
Bardziej szczegółowoLECZENIE BIOLOGICZNE CHORÓB
LECZENIE BIOLOGICZNE CHORÓB REUMATYCZNYCH U PACJENTÓW 65+ Włodzimierz Samborski Katedra Reumatologii i Rehabilitacji Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu LECZENIE BIOLOGICZNE CHORÓB REUMATYCZNYCH
Bardziej szczegółowoMarzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie
Marzena Woźniak Rozprawa doktorska na stopień doktora nauk medycznych Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie Okresy ciąży i połogu są wymieniane
Bardziej szczegółowoSezon pylenia traw w 2015 r. w Krakowie, Lublinie, Opolu, Piotrkowie Trybunalskim, Sosnowcu, we Wrocławiu i w Zielonej Górze
Sezon pylenia traw w 2015 r. w Krakowie, Lublinie, Opolu, Piotrkowie Trybunalskim, Sosnowcu, we Wrocławiu i w Zielonej Górze Grass pollen season in Cracow, Lublin, Opole, Piotrkow Trybunalski, Sosnowiec,
Bardziej szczegółowoKluczowe znaczenie ma rozumienie procesu klinicznego jako kontinuum zdarzeń
Lek Anna Teresa Filipek-Gliszczyńska Ocena znaczenia biomarkerów w płynie mózgowo-rdzeniowym w prognozowaniu konwersji subiektywnych i łagodnych zaburzeń poznawczych do pełnoobjawowej choroby Alzheimera
Bardziej szczegółowoRada Przejrzystości. Agencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Stanowisko Rady Przejrzystości nr 29/2012 z dnia 11 czerwca 2012 r. w sprawie zasadności finansowania środka spożywczego specjalnego przeznaczenia
Bardziej szczegółowoOcena zależności pomiędzy stężeniami wifatyny i chemeryny a nasileniem łuszczycy, ocenianym za pomocą wskaźników PASI, BSA, DLQI.
Uniwersytet Medyczny w Lublinie Katarzyna Chyl-Surdacka Badania wisfatyny i chemeryny w surowicy krwi u chorych na łuszczycę Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych streszczenie Promotor Prof. dr hab.
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności i bezpieczeństwa stosowania dermokosmetyków do mycia skóry u dzieci oraz pacjentów z AZS
31 Zjazd Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego 2016, 11-14.05,Wrocław, sesja: Dermatologia Pediatryczna Ocena skuteczności i bezpieczeństwa stosowania dermokosmetyków do mycia skóry u dzieci oraz pacjentów
Bardziej szczegółowoNawroty w uzależnieniach - zmiany w kontaktach z alkoholem po zakończeniu terapii
Sabina Nikodemska Rok: 1998 Czasopismo: Świat Problemów Numer: 6 (68) Celem niniejszego opracowania jest próba przyjrzenia się populacji tych pacjentów, którzy zgłaszają się do ambulatoryjnych placówek
Bardziej szczegółowomgr Dorota Lasota Wpływ alkoholu etylowego na ciężkość obrażeń ofiar wypadków komunikacyjnych Streszczenie Wstęp
mgr Dorota Lasota Wpływ alkoholu etylowego na ciężkość obrażeń ofiar wypadków komunikacyjnych Streszczenie Wstęp Wypadki komunikacyjne są istotnym problemem cywilizacyjnym, społecznym i medycznym. Są jedną
Bardziej szczegółowoMateriał i metody. Wyniki
Abstract in Polish Wprowadzenie Selen jest pierwiastkiem śladowym niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Selen jest wbudowywany do białek w postaci selenocysteiny tworząc selenobiałka (selenoproteiny).
Bardziej szczegółowoZnaczenie obecności schorzeń towarzyszących łagodnemu rozrostowi stercza w podejmowaniu decyzji terapeutycznych przez polskich urologów.
Znaczenie obecności schorzeń towarzyszących łagodnemu rozrostowi stercza w podejmowaniu decyzji terapeutycznych przez polskich urologów. Program DAL-SAFE /ALFUS_L_01798/ Ocena wyników programu epidemiologicznego.
Bardziej szczegółowoKOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA SPECJALISTYCZNA NAD PACJENTEM Z ALERGIĄ LECZONYM IMMUNOTERAPIĄ
KOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA SPECJALISTYCZNA NAD PACJENTEM Z ALERGIĄ LECZONYM IMMUNOTERAPIĄ Charakterystyka problemu zdrowotnego Alergia uznawana jest za chorobę cywilizacyjną XX wieku. W wielu obserwacjach
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE. Wstęp. Cele pracy
STRESZCZENIE Wstęp Hormon wzrostu (GH) jest jednym z najważniejszych hormonów anabolicznych promujących proces wzrastania człowieka. GH działa lipolitycznie, wpływa na metabolizm węglowodanów, białek i
Bardziej szczegółowoOcena rozprawy na stopień doktora nauk medycznych lekarz Małgorzaty Marii Skuzy
Dr hab. n. med. Elżbieta Jurkiewicz, prof. nadzw. Warszawa, 6 lipca 2016 Kierownik Zakładu Diagnostyki Obrazowej Instytut Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie Ocena rozprawy na stopień doktora nauk
Bardziej szczegółowoProblem eozynofilii w pokrzywce przewlekłej
Artykuł oryginalny/original paper Problem eozynofilii w pokrzywce przewlekłej The problem of eosinophilia in chronic urticaria Adriana Marciniak 1, Joanna Wegner 1, Magdalena Czarnecka-Operacz 2, Dorota
Bardziej szczegółowoPewnego razu w gabinecie. Dr hab. med. Andrea Horvath Klinika Pediatrii, WUM
Pewnego razu w gabinecie. Dr hab. med. Andrea Horvath Klinika Pediatrii, WUM Pewnego razu w gabinecie Niemowlę 10.miesięczne CII PII SN; masa ur. 3600 Wywiad rodzinny bez obciążeń Pewnego razu w gabinecie
Bardziej szczegółowoZapalenie ucha środkowego
Zapalenie ucha środkowego Poradnik dla pacjenta Dr Maciej Starachowski Ostre zapalenie ucha środkowego. Co to jest? Ostre zapalenie ucha środkowego jest rozpoznawane w przypadku zmian zapalnych w uchu
Bardziej szczegółowoZabrze r. Recenzja rozprawy na stopień doktora nauk medycznych lekarza Cypriana Olchowy
Zabrze 03.09.2016r. Recenzja rozprawy na stopień doktora nauk medycznych lekarza Cypriana Olchowy p.t. Przydatność wielorzędowej tomografii komputerowej w diagnostyce powikłań płucnych u dzieci poddanych
Bardziej szczegółowoCzy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec
Czy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec Klinika Pneumonologii, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc OT w Rabce-Zdroju Epidemiologia Zakażenia
Bardziej szczegółowo4.5. Joduria. Grupy wieku Płeć >60 Razem Min Max Min Max Min Max
4.5. Joduria. Jodurię w porannej próbce moczu oznaczono u 489 osób (54,9%) z populacji badanej miasta Krakowa w tym u 316 kobiet (55,3%) i 173 mężczyzn (54%). Pozostała część osób nie dostarczyła próbki
Bardziej szczegółowoAneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie
Bardziej szczegółowoDermokosmetyki Emoleum czwartek, 11 kwietnia :13. Skóra atopowa
Skóra atopowa To skóra sucha, bardzo sucha i skłonna do podrażnień. Występuje aż u 20% populacji. Czynnikiem mającym wpływ na powstanie AZS jest nieprawidłowa odnowa warstwy lipidowej naskórka oraz nadmierna
Bardziej szczegółowoAtopowe zapalenie skóry
Atopowe zapalenie skóry Poradnik dla rodziców praca zbiorowa pod redakcją Ryszarda Kurzawy Kraków 2014 Copyright by Wydawnictwo Help-Med s.c. Kraków 2014 All rights reserved. Wszelkie prawa zastrzeżone
Bardziej szczegółowoAlergiczne choroby oczu
Alergiczne choroby oczu Podział alergicznych chorób oczu wg obrazu klinicznego Do alergicznych chorób oczu zaliczamy obecnie następujące jednostki chorobowe (podział zaproponowany przez polskich autorów)*:
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu
Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu 2018-03-15 Czym jest ryzyko sercowo naczyniowe? Ryzyko sercowo-naczyniowe to
Bardziej szczegółowoGliński W, Butkiewicz O Zaburzenia rogowacenia w chorobach skóry Przegląd Dermatologiczny 2001: 88
Olga Glińska ( Butkiewicz ) Publikacje: Blaszczyk M, Butkiewicz O, Królicki L, Jabłońska S Podwójne linie zanikowe Sclerodermia en coup de sabre: związek z postępującym połowiczym zanikiem twarzy Przegląd
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Dermatologia i wenerologia
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Nazwa modułu Dermatologia i wenerologia Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny
Bardziej szczegółowoLek. Olgierd Woźniak. Streszczenie rozprawy doktorskiej
Lek. Olgierd Woźniak Streszczenie rozprawy doktorskiej Ocena czynników ryzyka adekwatnych interwencji kardiowerteradefibrylatora u pacjentów z arytmogenną kardiomiopatią prawej komory. Wstęp Arytmogenna
Bardziej szczegółowolek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej
lek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr
Bardziej szczegółowoANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW
ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW Rozprawa doktorska Autor: lek. Marcin Wełnicki Promotor: prof. dr hab. n. med Artur
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 339 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 339 SECTIO D 5 Zakład Pielęgniarstwa Chirurgicznego WP i NoZ AM w Lublinie, p.o. kierownika Zakładu: Prof. dr hab. n.
Bardziej szczegółowo3 Zespół czerwonego ucha opis, diagnostyka i leczenie Antoni Prusiński. 4 Zawroty głowy w aspekcie medycyny ratunkowej Antoni Prusiński
VERTIGOPROFIL VOL. 3/Nr 3(11)/2009 Redaktor naczelny: Prof. dr hab. n. med. Antoni Prusiński Zastępca redaktora naczelnego: Dr n. med. Tomasz Berkowicz 2 XXXVI Międzynarodowy Kongres Towarzystwa Neurootologicznego
Bardziej szczegółowoPrzeżycia 5-letnie chorych na nowotwory złośliwe z lat w podregionach woj. dolnośląskiego
Przeżycia 5-letnie chorych na nowotwory złośliwe z lat 2000- w podregionach woj. dolnośląskiego Analizie poddano 109.725 dolnośląskich na nowotwory złośliwe z lat 2000-, z pięcioletniej obserwacji stracone
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE PRACY DOKTORSKIEJ
mgr Bartłomiej Rospond POSZUKIWANIE NEUROBIOLOGICZNEGO MECHANIZMU UZALEŻNIENIA OD POKARMU - WPŁYW CUKRÓW I TŁUSZCZÓW NA EKSPRESJĘ RECEPTORÓW DOPAMINOWYCH D 2 W GRZBIETOWYM PRĄŻKOWIU U SZCZURÓW STRESZCZENIE
Bardziej szczegółowoK.2.7. PROFIL KSZTAŁCENIA praktyczny TYP PRZEDMIOTU obligatoryjny Forma studiów
Tabela 1. Metryka przedmiotu programowego- cele i efekty kształcenia POZIOM KSZTAŁCENIA POZIOM VI/ STUDIA I STOPNIA NR PRZEDMIOTU W PROGRAMIE K.2.7. PROFIL KSZTAŁCENIA praktyczny TYP PRZEDMIOTU obligatoryjny
Bardziej szczegółowoPromotor: prof. dr hab. Katarzyna Bogunia-Kubik Promotor pomocniczy: dr inż. Agnieszka Chrobak
INSTYTUT IMMUNOLOGII I TERAPII DOŚWIADCZALNEJ IM. LUDWIKA HIRSZFELDA WE WROCŁAWIU POLSKA AKADEMIA NAUK mgr Milena Iwaszko Rola polimorfizmu receptorów z rodziny CD94/NKG2 oraz cząsteczki HLA-E w patogenezie
Bardziej szczegółowoOpieka po operacjach endoskopowych zatok (FEOZ) z oceną regeneracji błony śluzowej na podstawie badań cytologicznych
Opieka po operacjach endoskopowych zatok (FEOZ) z oceną regeneracji błony śluzowej na podstawie badań cytologicznych Dr n. med. Jacek Schmidt Oddział Otolaryngologiczny ZOZ MSWiA w Łodzi Operacje endoskopowe
Bardziej szczegółowoMgr Paweł Musiał. Promotor Prof. dr hab. n. med. Hanna Misiołek Promotor pomocniczy Dr n. med. Marek Tombarkiewicz
Mgr Paweł Musiał Porównanie funkcjonowania podstawow-ych i specjalistycznych Zespołów Ratownictwa Medycznego na przykładzie Samodzielnego Publicznego Zespołu Zakładów Opieki Zdrowotnej w Staszowie Rozprawa
Bardziej szczegółowoOCENA. Rozprawy doktorskiej lek. med. Aleksandry Wieczorek. pt. Ekspresja receptorów opioidowych w skórze chorych ze świądem mocznicowym
Dr hab. med. Magdalena Lange Gdańsk, 2.11.2016 Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii, Gdański Uniwersytet Medyczny ul. Kliniczna 1A, 80-402 Gdańsk Tel: 58 349 25 88, faks: 58 349 25
Bardziej szczegółowoPoradnia Immunologiczna
Poradnia Immunologiczna Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli Lublin, 2011 Szanowni Państwo, Uprzejmie informujemy, że w Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli funkcjonuje
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 3 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 3 SECTIO D 2004 Katedra Pielęgniarstwa Klinicznego Wydziału Zdrowia Publicznego AM we Wrocławiu MARTA ARENDARCZYK, EWA
Bardziej szczegółowoGdańsk 10.10.2015 r.
Celiakia- czy nadążamy za zmieniającymi się rekomendacjami Gdańsk 10.10.2015 r. prof. dr hab. n. med. Barbara Kamińska Katedra i Klinika Pediatrii, Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci Gdański
Bardziej szczegółowoSezon pylenia roślin w Polsce w 2016 roku
Sezon pylenia roślin w Polsce w 2016 roku dr n. med. Piotr Rapiejko 1 dr n. med. Agnieszka Lipiec 2 dr hab. Małgorzata Puc 3 dr Małgorzata Malkiewicz 4 dr hab. n. med. Ewa Świebocka 6 dr n. med. Grzegorz
Bardziej szczegółowoI. STRESZCZENIE Cele pracy:
I. STRESZCZENIE Przewlekłe zapalenie trzustki (PZT) jest przewlekłym procesem zapalnym, powodującym postępujące i nieodwracalne włóknienie trzustki. Choroba przebiega z okresami remisji i zaostrzeń, prowadząc
Bardziej szczegółowoNCBR: POIG /12
Rezultaty polskiego rocznego wieloośrodkowego randomizowanego badania klinicznego telepsychiatrycznej metody terapii pacjentów ze schizofrenią paranoidalną czy jesteśmy gotowi do leczenia? Krzysztof Krysta
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany, które należy wprowadzić w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta
Aneks III Zmiany, które należy wprowadzić w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Uwaga: Ta Charakterystyka Produktu Leczniczego, oznakowanie opakowań i ulotka
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 286 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 286 SECTIO D 2003 Zakład Zarządzania i Ekonomiki Ochrony Zdrowia Akademii Medycznej w Lublinie Department of Health
Bardziej szczegółowo