q q q q q q Fot. G. Leúniewski

Transkrypt

1 q q q q q q r r r Fot. G. Leúniewski

2 wrzesieñ 2005 Nr 9 (117) ~n I BANK PEKAO SA 811nk PEKAO.A. I Oddział n Kolbus7.0\\Cj scrdcclnic zaprasza klientów 7.aintc~n an) eh U7) ~ka niem KREDYTU MIESZKANIOWEGO Spccjalnic dla l'arislna pr-1.ygotona l iśmy :llrakcyjn:i ofcrlę krcdytoną no Ltlku1>. budo~vę, remont ciomu lub mics1.konia. Wszyslkich Zllintcrcsowanych krl'<lytcm mics1.ka11iowym zapraszamy do naszego Oddzia ł u przy ni. Kościuszki 18wgodzinach Telefon kontakto") \V. 17 i 21 SE RDECZNI E ZAPRASZAMY Centrus:n Ogrodni~ze,G. ~,~@,ł-~a Gł r.~e w 1 k1 rl.e~wglw o ~1.tn...,"... ~-. v '!I. ~,,..,.,_,...,...,.,, (.900,.....,.., Ili. Zielna :ł'7 H-lOOl'ah 11~w (1'1) :Ił '75230

3 WYDARZENIA... Tegoroczne Doøynki gminne odby y sií 21 sierpnia we wsi PorÍby KupieÒskie. Uroczystoúci rozpoczíto mszπ úw. ktûrπ odprawili ks. dziekan Kazimierz Szkaradek, ks. Kazimierz Zespo y Polonijne goúci y w Kolbuszowej 19 lipca przy okazji udzia u w XII åwiatowym Festiwalu Polonijnych Zespo Ûw Folklorystycznych w Rzeszowie. Podczas imprezy taòce ludowe zaprezentowa y: ZespÛ Polskich TaÒcÛw Ludowych Weso y Lud z Chicago (USA), ZespÛ Polskich TaÒcÛw Ludowych Polonia z Reginy (Kanada) oraz lokalne zespo y: ZespÛ Pieúni i TaÒca GÛrna z Kapelπ GÛrniacy i Kapela Ludowa Widelanie. K.W. Osak - proboszcz parafii Kupno i zaproszeni ksiíøa. Na doøynki zaproszonych zosta o wielu goúci, min. radny sejmiku podkarpackiego Stanis aw Koúcielny oraz przedstawiciele samorzπdûw gminnego i powiatowego. Wszystkich zebranych przywita so tys wsi Stanis aw Miazga, a takøe burmistrz Zbigniew Chmielowiec, ktûry zosta obdarowany bochnem chleba, upieczonym z tegorocznych plonûw. Dar ten wríczyli starostowie doøynek: Ewa Lucyna KopeÊ i Ryszard Mucha. Podczas tegorocznych uroczystoúci wieòce otrzymali: Zbigniew Chmielowiec oraz ks. Kazimierz Osak od so ectwa wsi PorÍby KupieÒskie, Miros aw Karkut - dyrektor Zespo u SzkÛ w Wide ce od so ectwa wsi K apûwka, JÛzef Halat ñ komendant PaÒstwowej Straøy Poøarnej w Kolbuszowej od so ectwa wsi ZarÍbki, Stanis aw Rumak ñ so tys wsi Wide ka od mieszkaòcûw swojej miejscowoúci, Jan Zuba ñ wiceburmistrz od so ectw wsi Werynia, Tadeusz Serafin ñ inspektor ds. wojskowych i OSP od so ectwa wsi åwierczûw, JÛzef Kie b ñ przedsiíbiorca od so ectwa wsi PrzedbÛrz, Boles aw Saj ñ organista parafii w Kupnie od so ectwa swojej wsi, Aleksandra Frπczek ñ dyrektor Szko y Podstawowej w Kolbuszowej GÛrnej od so ectwa wsi Kolbuszowa GÛrna, Andrzej SkowroÒski ñ przedsiíbiorca od so ectwa wsi Kolbuszowa Dolna, Krystyna D uøeò ñ so tys wsi Huta Przedborska od mieszkaòcûw swojej miejscowoúci, Dorota Szyde ko ñ rolnik od so ectwa wsi DomatkÛw, Maria Antos ñ dyrektor Szko y Podstawowej w Bukowcu od so ectwa wsi Bukowiec. MK wrzesieñ 2005 Nr 9 (1176) MiesiÍcznik spo eczno-kulturalny Wy daw ca: Re gio nal ne Towarzystwo Kul tu ry im. Ju lia na Macieja Goslara w Kol bu szo wej. INDEKS: 32616X ISSN X. Redakcja: Ja cek Bardan - redaktor naczelny, Agnieszka Cho do row ska, Anna Ra gan, Mi cha Fran czyk, An drzej Ja go dziòski, JÛ zef Su do, Bar ba ra Sza fra niec - se kre tarz redakcji. Stali wspû pracownicy: Magdalena DudziÒska, Bart omiej Peret, Marian PiÛrek, Kazimierz Trela, Krzysztof WÛjcicki, Mariusz Konefa. Adres re dak cji: ul. Koúciuszki 6, Kol bu szo wa, tel./fax 017/ , fax 017/ , ziemiakolbuszowska@wp.pl Sk ad, a ma nie i druk: "ABA KUS" s.c., Kol bu szo wa ul. Wik to ra 21, tel. 017/ Materia Ûw nie za mû wio nych re dak cja nie zwra ca. Re dak cja za strze ga so bie pra wo do zmia ny ty tu Ûw, skra ca nia tek stûw i po pra wek sty li stycz nych. Prze druk do zwo lo ny tyl ko za zgo dπ au to rûw lub re dak cji. Za treúê og o szeò i re klam re dak cja nie odpowiada. Jesteúmy w in ter ne cie: bu szo wa.biz.pl/pra sa/zie mia/ Strona Internetowa RTK Numer konta RTK RTK Organizacjπ Poøytku Publicznego

4 wrzesieñ 2005 Nr 9 (117) Dwie wystawy w skansenie 11 sierpnia 2005 roku w kolbuszowskim skansenie otwarto sta π ekspozycjí w cha upie z Budziwoja, ÑIzba pos a ludowego Jana Sobka z HandzlÛwkiî [patrz s. 22]. W uroczystoúci udzia wziíli cz onkowie rodziny Jana Sobka, trzy wnuczki Barbara Pusz, Irena Ozga, Ludmi a Cwynar, prawnuczka Jolanta Marcisz, praprawnuk Krystian Marcisz, oraz przedstawiciele samorzπdu wojewûdzkiego z marsza kiem Leszkiem Deptu π, radnym sejmiku Stanis awem Koúcielnym a takøe cz onkowie PSL powiatu kolbuszowskiego i liczni goúcie. Jednoczeúnie w budynku szko y wiejskiej z Trzebosi otwarto wystawí czasowπ, ÑTowarzystwo Szko y Ludowejî ze zbiorûw Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie i Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej. Wystawa bídzie czynna do koòca wrzeúnia w godzinach otwarcia skansenu. (-) Wakacje by y wyjπtkowo tragicznym okresem na drogach w naszym regionie. Wydarzy o sií kilka úmiertelnych wypadkûw, w ktûrych zginíli mieszkaòcy powiatu kolbuszowskiego. Najg oúniejsze zdarzenia mia y miejsce na drodze krajowej nr 9 w ZarÍbkach, na zakrície obok stawûw. Bardzo rzadko zdarza sií, aby w tym samym miejscu wydarzy y sií dwa úmiertelne wypadki w dwutygodniowym odstípie czasu. W poniedzia ek 11 lipca úmierê w tym miejscu poniûs mieszkaniec gminy Majdan KrÛlewski, a dwie osoby zosta y ciíøko ranne (ZK nr 7/8). Na nastípnπ tragedií nie trzeba by o d ugo czekaê. 26 lipca ginie piíê m odych osûb, w tym trûjka rodzeòstwa. Przed po udniem dochodzi do zderzenia wolkswagena golfa z peugeotem. Na miejscu úmierê ponoszπ jadπcy wolkswagenem golfem dwaj bracia w wieku 21 i 25 lat oraz ich 32-letnia siostra a w peugeocie dwaj 19- -letni míøczyüni, 17-letnia pasaøerka tego samochodu ciíøko ranna zostaje odwieziona do szpitala. Niestety, mieszkaòcy majπcy domy przy feralnym zakrície twierdzπ, øe nie sπ to jedyne ofiary ktûre straci y øycie na tym odcinku drogi. Twierdzπ rûwnieø, øe nawierzchnia po opadach deszczu jest tutaj wyjπtkowo úliska. Tragedia i czístotliwoúê tych zdarzeò zbulwersowa o mieszkaòcûw Kolbuszowej oraz w adze miasta. 4 sierpnia w UrzÍdzie Miejskim w Kolbuszowej odby o sií spotkanie majπce na celu podjície stosownych dzia aò w sprawie poprawy bezpieczeòstwa na drodze krajowej nr 9 w ZarÍbkach. W spotkaniu udzia wziíli: w adze miasta, przedstawiciele policji, Generalnej Dyrekcji DrÛg Krajowych i Autostrad oraz dziennikarze. Kierownik rzeszowskiej GDDKiA oznajmi øe szorstkoúê jezdni na zakrície w ZarÍbkach mieúci sií w granicach norm, a uk ma prawid owe parametry geometryczne. Jednoczeúnie poinformowa, øe po ostatnich tragediach zlecone zostanie specjalistycznej firmie wykonanie szczegû owego opracowania stanu nawierzchni drogi. Pad teø pomys ustawienia w ZarÍbkach fotoradaru, lecz jest to urzπdzenie bardzo kosztowne i wymaga zamontowania specjalnego stojaka. Burmistrz Zbigniew Chmielowiec oznajmi, øe w przysz ym roku gmina Kolbuszowa bídzie domagaê sií od GDDKiA tzw. rehabilitacji drogi krajowej nr 9. Uczestnicy spotkania wyrazili chíê poprawy bezpieczeòstwa na feralnym odcinku drogi w ZarÍbkach. Na pewno o podjítych dzia aniach bídziemy pisaê na amach ÑZiemi Kolbuszowskiejî. Na razie, przy miejscu tragicznych wypadkûw okoliczni mieszkaòcy ustawili krzyø. MARIUSZ KONEFA

5 W ca ym kraju trwa akcja wdraøajπca w øycie ogûlnodostípny numer alarmowy 112. Naleøy dodaê, øe dotychczas numer 112 by dostípny jedynie z sieci telefonii komûrkowej i w przypadku naszego powiatu by on obs ugiwany przez dyøurnego Komendy Powiatowej Policji. Od 1 wrzeúnia w ca ym kraju nastπpiπ istotne zmiany w zakresie alarmowania s uøb ratowniczych, a obs ugí telefonu 112 powierzono PaÒstwowej Straøy Poøarnej. W zwiπzku z majπcymi zaistnieê zmianami w procedurze alarmowania i powiadamiania o zagroøeniach kilka cennych informacji i wyjaúnieò: ï Wciπø funkcjonowaê bídπ dotychczasowe telefony alarmowe czyli: telefon alarmowy Policji, telefon alarmowy Straøy Poøarnej, telefon alarmowy Pogotowia Ratunkowego, i co bardzo waøne ñ dzwoniπc pod te numery znacznie skrûcimy czas alarmowania odpowiednich s uøb. OgÛlnie zaleca sií, aby numer 112 by wykorzystywany przez nas jedynie w przypadku, kiedy nie potrafimy okreúliê, ktûrπ ze s uøb ratowniczych wezwaê do zdarzenia ñ wypadku. ï Dzwoniπc pod kaødy z wyøej wymienionych numerûw alarmowych musimy zdawaê sobie sprawí, øe wszystkie prowadzone rozmowy sπ rejestrowane przez urzπdzenia cyfrowe. W celu wyeliminowania z oúliwych i fa szywych zg oszeò urzπdzenia rejestrujπ treúê rozmowy, czas oraz numer telefonu z jakiego jest nawiπzane po πczenie. Waøna informacja: identyfikacja numeru telefonu dotyczy rûwnieø telefonûw posiadajπcych status zastrzeøonych, a dla telefonûw komûrkowych z uruchomionπ funkcjπ zabraniajπcπ prezentowania numeru w asnego. ï Alarmowanie poszczegûlnych s uøb odbywa sií w ramach obszaru powiatûw. Jednak w sieciach komûrkowych ze wzglídûw technicznych obszary przekierowaò nie zawsze sií pokrywajπ z granicami powiatûw. Dlatego przekazujπc zg oszenie alarmowe przez telefon komûrkowy naleøy dok adnie okreúlaê swoje po oøenie podajπc nazwí miejscowoúci i powiatu. ï A co kiedy wyjeødøamy za granicí? W wielu krajach Unii Europejskiej, ktûre numer alarmowy 112 wprowadzi y wiele lat temu, kontaktowaê sií z nim moøna wy πcznie w jízyku danego kraju. W Polsce dla pe nej obs ugi obcokrajowcûw planuje sií wprowadzenie szkoleò jízykowych dla obs ugujπcych system Ñ112î w ramach programu unijnego, opracowanego specjalnie dla tej grupy pracownikûw. ï Na zakoòczenie, co naleøy podaê podczas zg aszania zdarzenia: - dok adny adres zdarzenia ñ miejscowoúê, powiat (jeúli jest to wypadek drogowy numer drogi na ktûrej sií wydarzy ). Okreúlajπc miejsce zdarzenia podaê ulicí, numer domu ñ bloku, okreúliê piítro, na ktûrym coú sií wydarzy o. W celu u atwienia dotarcia s uøbom ratowniczym jeúli jesteúmy w stanie naleøy podaê dodatkowe informacje np. jak najlepiej dojechaê ñ od jakiej ulicy lub ko o jakie szczegûlnego punktu ñ miejsca zdarzenie zaistnia o (np. ko o sklepu, urzídu itp.). PodaÊ krûtki opis zdarzenia: poøar, ulatniajπcy sií gaz itd. lub w przypadku wypadkûw drogowych iloúê samochodûw biorπcych udzia, iloúê i stan poszkodowanych, czy poszkodowani sπ uwiízieni w pojazdach, czy jest zablokowany ruch na drodze. Na zakoòczenie podaê swoje imií i nazwisko oraz numer telefonu z jakiego dzwonimy. PamiÍtajmy roz πczamy sií ze s uøbπ dyøurnπ po przyjíciu i potwierdzeniu zg oszenia. KPT. MAREK BABULA WYPADKI DROGOWE 16 sierpnia o godz w Majdanie KrÛlewskim 79-letni mieszkaniec tej miejscowoúci, kierujπc motorowerem, w obszarze zabudowanym i na prostym odcinku drogi lokalnej, w czasie wykonywania manewru skrítu w lewo zosta uderzony przez samochûd osobowy marki Ford Mondeo kierowany przez 35- -letniego míøczyzní, ktûry w tym czasie wykonywa manewr wyprzedzania.w wyniku zderzenia obraøeò cia a w postaci otwartego z amania podudzia lewego i ogûlnych pot uczeò cia a dozna kierujπcy motorowerem, ktûry z podejrzeniem z amania krígos upa lídøwiowego pozosta na obserwacji w szpitalu. 22 sierpnia o godz.16:50 w Woli Raniøowskiej, na prostym odcinku drogi kierujπcy samochodem osobowym Fiat Seicento mieszkaniec Lipnicy, potrπci 7-letniego ch opca, ktûry nagle wtargnπ na jezdnií, wprost pod nadjeødøajπcy pojazd. W wyniku wypadku ch opiec dozna wstrzπúnienia mûzgu, licznych ran twarzy, z amania uda lewego i pozosta w Szpitalu WojewÛdzkim w Rzeszowie. 25 sierpnia o godz. 17:20 w Kupnie, kierujπcy rowerem 54-letni míøczyzna, jadπc nieprawid owo lewym poboczem drogi nr 9, w obszarze niezabudowanym, zachwia sií i zosta uderzony bokiem ciπgnika siod owego marki Ranault Premium z naczepπ. Rowerzysta dozna obraøeò cia a w postaci wstrzπúnienia mûzgu, st uczenia klatki piersiowej, z amania øeber, z amania koúci promieniowej prawej ríki. Kierujπcy ciπgnikiem siod owym by trzeüwy, natomiast od rowerzysty pobrano krew do badaò na stan trzeüwoúci. 28 sierpnia o godz.10.45, w Cmolasie 66-letni rowerzysta, wyjeødøajπc z drogi lokalnej na drogí nr 9, nie ustπpi pierwszeòstwa przejazdu kierujπcemu samochodem osobowym marki Volkswagen Golf i doprowadzi do zderzenia sií pojazdûw. Rowerzysta zosta ranny i z ranπ ciítπ g owy oraz podejrzeniem wstrzπúnienia mûzgu, zosta przewieziony do Szpitala Powiatowego w Kolbuszowej. 35-letni kierowca samochodu by trzeüwy, a od rowerzysty pobrano krew do badaò na zawartoúê alkoholu. 29 sierpnia o godz. 20:45 w Woli Raniøowskiej, kierujπcy samochodem osobowym marki Mazda MX-3, na prostym odcinku drogi lokalnej straci panowanie nad pojazdem i wjecha do przydroønego rowu, gdzie uderzy w betonowy przepust. W wypadku ranny zosta 30-letni pasaøer, ktûry dozna obraøeò cia a w postaci z amania nosa z przemieszczeniem oraz wstrzπúnienia mûzgu i po przewiezieniu do Szpitala Powiatowego w Kolbuszowej pozosta na leczeniu. Pokrzywdzony znajdowa sií w stanie nietrzeüwoúci. Kierujπcy przed przybyciem Policji oddali sií z miejsca zdarzenia, nie udzielajπc pomocy rannemu koledze. PIRACI NA ÑDW CH GAZACHî 21 sierpnia o 22:40 w Majdanie KrÛlewskim policjanci zatrzymali 23- -letniego, nietrzeüwego (majπcego prawie 2 promile alkoholu w wydychanym powietrzu), mieszkaòca tej miejscowoúci, ktûry kierujπc ÑPolonezemî wjecha do rowu, a potem porzucajπc uszkodzony pojazd, uciek z miejsca zdarzenia. Nietrzeüwy kierowca zakoòczy swûj rajd w Policyjnej Izbie ZatrzymaÒ. 22 sierpnia o 19:10 w Kolbuszowej Dolnej policjanci zatrzymali kierujπcego samochodem ciíøarowym m-ki MAN 28-letniego mieszkaòca powiatu kroúnieòskiego, ktûry znajdowa sií w stanie nietrzeüwoúci ( 1,64 promila alkoholu w wydychanym powietrzu). Pijany kierowca spieszy sií do domu, bo jecha takøe z nadmiernπ prídkoúciπ, ca π szerokoúciπ jezdni. KRADZIEØE I W AMANIA 9 sierpnia o godz. 14:50 w aúciciel jednego z kolbuszowskich sklepûw przemys owych zg osi o zatrzymaniu míøczyzny, ktûry usi owa skraúê pieniπdze z jego sklepu. Sprawcπ okaza sií 22-letni mieszkaniec powiatu lubelskiego. BÍdπc w sklepie z odziej przechyli sií przez ladí, otworzy kasí i ríkπ prûbowa zabraê pieniπdze. Kradzieø nie uda a sií, gdyø sprawca w porí zosta zatrzymany przez w aúciciela sklepu. PomiÍdzy popo udniem 16 a rankiem 17 sierpnia w Raniøowie, jednej z mieszkanek skradziono 20 tysiícy z otych, ktûre przechowywa a w reklamûwce, w swoim miejscu zamieszkania. 30 sierpnia o godz. 01:40 w Raniøowie, patrolujπcy teren gminy funkcjonariusze z Oddzia Ûw Prewencji Policji KWP RzeszÛw zatrzymali samochûd dostawczy marki Øuk, ktûrym kobieta przewozi a drewno brzozowe o masie ok. 3 m 3 i wartoúci ok. 270 z pochodzπce z kradzieøy z lasu paòstwowego. Nocπ z 1/2 wrzeúnia w Cmolasie nieznani sprawcy skradli z prywatnego stawu hodowlanego karpie, karasie oraz liny. W aúciciel oszacowa szkody na kwotí oko o 400 z. EWA S CZKOWSKA wrzesieñ 2005 Nr 9 (1176)

6 wrzesieñ 2005 Nr 9 (117) Z Janinπ Koza ñ prezesem Zarzπdu KGW w Werynii rozmawia Marian PiÛrek. - Z definicji wynika, øe ÑGospodyni to kobieta prowadzπca w asne gospodarstwo, pani domu, øona gospodarzaî. A czym, zdaniem Pani, jest Ko o GospodyÒ Wiejskich! Ko o jest dobrowolnπ, samorzπdnπ i niezaleønπ od organûw administracji paòstwowej oraz paòstwowych i spo ecznych jednostek organizacyjnych, organizacjπ spo ecznoñzawodowπ rolnikûw. Dzia a na podstawie przyjítego statutu i wybranego w sposûb demokratyczny zarzπdu i komisji rewizyjnej. Celem tej organizacji jest: - obrona praw, reprezentowania interesûw i dzia anie na rzecz poprawy sytuacji spo- eczno ñ zawodowej kobiet wiejskich i ich rodzin; - inicjowanie i podejmowanie rûønorodnych dzia aò na rzecz poprawy warunkûw øycia i pracy kobiet wiejskich, udzielanie pomocy kobietom w wykonywaniu przez nie obowiπzkûw matki, gospodyni i producentki; - prowadzenie wúrûd kobiet wiejskich dzia alnoúci spo eczno ñ wychowawczej, oúwiatowo ñ kulturalnej, w zakresie poprawy warunkûw socjalno ñ bytowych rodzin wiejskich, upowszechnianie postípu w rolnictwie i gospodarstwie domowym oraz poprawy stanu ochrony zdrowia i opieki spo ecznej mieszkaòcûw wsi. Z podrícznikûw historii wiemy, øe w zaborze austriackim kobiety wiejskie zaczí y organizowaê sií w ma e grupy na wzûr dzisiejszego KGW pod koniec XIX w. Pierwsza wiejskπ organizacjπ kobiecπ w Galicji by o Ko o GospodyÒ Wiejskich w Albigowej k/ aòcuta, za oøone przez dzia acza ludowego Franciszka Magrysia w 1899 r. W tym samym roku odby sií zjazd kobiet wiejskich w Zakopanem, na ktûrym Maria Wys ouchowa domaga a sií objícia wykszta ceniem kobiet W 1903 r. Zarzπd Towarzystwa KÛ ek Rolniczych we Lwowie zorganizowa pierwszπ szko Í gospodarstwa wiejskiego w Albigowej w roku Od 1912 r. statut Towarzystwa KÛ ek Rolniczych przyznaje kobietom pe noprawne cz onkostwo w tej organizacji rolniczej. W okresie miídzywojennym w Ma opolsce dzia a y aø trzy takie organizacje rolnicze. KGW w Weryni powsta o przy KÛ ku Rolniczym w Weryni jeszcze przed drugπ wojnπ úwiatowπ. Z tego okresu zas yní y takie dzia aczki, jak Stefania Wilk z domu Mazan i Ewa Wilk z domu Batory. Podczas okupacji Niemcy zdelegalizowali dzia alnoúê kû ek rolniczych i kû gospodyò wiejskich. Po wojnie reaktywowano dzia alnoúê tej organizacji, a w jej szeregach znajdowa o sií zawsze od 40 do 60 aktywnych kobiet. WúrÛd nich by y m. in.: Stefania Wilk, Ewa Wilk, Krystyna Godlewska, Zofia Halat i inne. Prowadzone by y kursy (kroju i szycia, haftowania, zaopatrywanie w kurczíta ñ hodowla drobiu, uprawa malin i czarnej porzeczki, ogrûdki kwiatowe i warzywne) oraz szkolenie rolnicze. Tak trwa to, aø po dziú dzieò! - Prezeskπ KGW jest Pani od roku 1971, co sií zmieni o w organizacji? FunkcjÍ przewodniczπcej objí am po ustπpieniu Marii JamrÛz z domu Blat w 1971 r. Za mojej kadencji wzros a liczba cz onkiò i wprowadziliúmy nowe formy dzia alnoúci, szczegûlnie artystycznej. Na poczπtku lat siedemdziesiπtych uda o nam sií zorganizowaê kû ko dramatyczne i wystawiliúmy bardzo udanie sztukí pt. ÑDiabe na Podhaluî. Duøπ pomoc udzieli a nam Ûwczesna miejscowa nauczycielka Ewa Depa. Poza tym kontynuowaliúmy stare formy pracy, jak: szkolenie rolnicze, kursy kroju i szycia, haftowania, gotowania itp. Nasza praca zosta a bardzo oøywiona z chwilπ powstania w naszej wiosce parafii pod wezwaniem úw. Maksymiliana Marii Kolbego. Uczestniczymy w wielu uroczystoúciach religijnych (Boøe Cia o, odpust ñ 14 sierpnia). Na sta e do naszego programu wesz y takie imprezy, jak: DzieÒ Kobiet, DzieÒ Seniora, DzieÒ Dziecka, doøynki, jubileuszowe obchody ñ DzieÒ Weryni. Fundusze na dzia alnoúê staramy sií wypracowaê poprzez organizowanie zabaw (sylwestrowa, karnawa owa) i dotacje Rady So eckiej. Staramy sií przy kaødej okazji nawiπzywaê do tradycji naszych rodzicûw i przygotowujemy zapomniane juø potrawy sprzed lat, jak np. Ñpamu Íî ñ zupí z suszonych gruszek i inne. Najwaøniejszπ imprezπ ñ zdaniem moim - sπ coroczne doøynki gdyø podsumowujπ ciíøkπ prací rolnika. W br. uczestniczyliúmy bardzo udanie w uroczystoúciach doøynkowych ñ gminnych w PorÍbach KupieÒskich. Wieniec doøynkowy wríczyliúmy zastípcy burmistrza Kolbuszowej Janowi Zubie, ktûry bardzo pozytywnie popiera nasze inicjatywy wiejskie. Cieszy nas to, øe bardzo aktywnie w πcza sií do tej dzia alnoúci nasza m odzieø. Z funduszy wypracowanych przez cz onkinie KGW zosta o uszytych i wyhaftowanych kilkanaúcie strojûw nawiπzujπcych do lasowiackiej tradycji. W naszym Kole posiadamy bardzo przedsiíbiorcze i oddane sprawie cz onkinie. OdwaøÍ sií wymieniê tylko takie nazwiska, jak: Maria OpaliÒska, Stanis awa Micek, Weronika Trojnacka, Weronika Sondej, Janina Rozmus, Ma gorzata Gπska i wiele innych, a jest ich kilkadziesiπt. Dobrze uk ada sií wspû praca z burmistrzem Zbigniewem Chmielowcem, so tysem Janem BaÒkowskim i ca π Radπ So eckπ. To mnie bardzo cieszy. DziÍki naszej dzia alnoúci zmieni a sií mentalnoúê myúlenia weryòskich kobiet, zmieni o sií na lepsze otoczenie kaødego domu i racjonalnie wykorzystujπ nasze kobiety nowoúci techniczne nie tylko w kuchni, ale w ca ym gospodarstwie. - DziÍkujÍ za rozmowí! W nr.7/8 îziemi Kolbuszowskiejî ukaza sií krûtki artyku p.t. îpamiíci Jana Skrzypkaî. Przypadkowo dowiedzia em sií, øe niektûrzy czytelnicy przypisujπ mnie autorstwo tego artyku u, twierdzπc, øe w aúciwie nie wiadomo kto ufundowa nagrobek i tablice pamiπtkowπ poúwiíconπ w dniu 24 czerwca 2005 na cmentarzu w PorÍbach KupieÒskich. W zwiπzku z tym oúwiadczam, øe ja nie jestem autorem tej notatki. Fundatorem nagrobka jak i tablicy jest Burmistrz i Rada Miasta Kolbuszowa. Korzystajπc z tego nieporozumienia chcia bym jeszcze raz podziíkowaê w imieniu øo nierzy AK za tak patriotycznπ postawí OjcÛw Miasta, ktûrzy zawsze dbali i dbajπ o upamiítnienie tragicznych miejsc historii drugiej wojny úwiatowej zwiπzanych z terenem kolbuszowscyzny. M. GODLEWSKI

7 SAMORZ D... Z obrad Rady Powiatu XXXVII Nadzwyczajna Sesja Rady Powiatu odby a sií 13 lipca 2005 r. INWESTYCJE Nadzwyczajnπ sesjí Rady Powiatu zwo ano na specjalny wniosek Zarzπdu Powiatu. Eugeniusz Szczebiwilk ñ dyrektor Zarzπdu DrÛg Powiatowych poinformowa radnych o planowanych inwestycjach drogowych. W ramach wieloletniego programu inwestycyjnego zostanie wykonana przebudowa chodnika przy ulicy Wojska Polskiego w Kolbuszowej. Ponadto oznajmi, øe z oøony zosta wniosek do ZPORR, na oko o 4 mln z, ktûry dotyczy modernizacji drûg powiatowych w gminie Cmolas. InwestycjÍ majπ wspû finansowaê: starostwo i urzπd gminy w Cmolasie. Po wystπpieniu pana Eugeniusza Szczebiwilka, wiceprzewodniczπcy Rady Powiatu ñ Stefan Orzech pyta zdenerwowany o modernizacjí drogi K apûwka ñ Kolbuszowa GÛrna - ÑPrzecieø na ten cel miasto zaproponowa o konkretne pieniπdzeî. ÑZ przykroúciπ muszí stwierdziê, øe pan wiceprzewodniczπcy... zaspa î - skomentowa wicestarosta Waldemar Macheta. Stwierdzi on, øe sprawa jest juø nieaktualna i jest to juø Ñmusztarda po obiedzieî. W tym roku nie jest wiíc moøliwe rozpoczície modernizacji tej drogi. Kolejnπ poruszanπ sprawπ by remont kolbuszowskiego szpitala. Starosta Bogdan Romaniuk poinformowa øe ca oúciowy koszt inwestycji wynosi 1,9 mln. a realizacja przewidziana jest na lata 2005 ñ Na koniec radni podjíli uchwa Í o dwûch zmianach tegorocznego budøetu powiatu. Pierwsza dotyczy zwiíkszenia úrodkûw na drogi powiatowe a druga, zabezpieczenia funduszy na remonty w kolbuszowskim Liceum OgÛlnokszta cπcym im. Janka Bytnara. Remont bídzie obejmowa docieplenie úcian i wymianí okien. ÑNa to drugie zadanie musimy wyodríbniê 300 tys. z., z czego 2/3 to nasza rezerwa na oúwiatí, a reszta pochodzi ze sk adek na ZUS, p ynπcych takøe z Liceumî poinformowa a Ma gorzata Mokrzycka-Kwaúnik ñ Skarbnik powiatu kolbuszowskiego. wrzesieñ 2005 Nr 9 (1176) XXXVIII Sesja rady Powiatu odby a sií w dniu 24 sierpnia 2005 r. BUDØET, ZAD UØENIE POWIATU I KOLBUSZOWSKI ZOZ Podczas ostatniej sesji Rady Powiatu skarbnik Ma gorzata Mokrzycka przedstawi a radnym sprawozdanie z realizacji budøetu za pierwsze pû rocze br. Z jej relacji wynika, øe dochody powiatu wynios y ponad 24 mln z., a wydatki sπ o 800 tys. z wyøsze. Ca oúciowe zad uøenie powiatu kolbuszowskiego wynosi w chwili obecnej oko o 7 mln z, co stanowi 31,2 % budøetu. Radny Stefan Wrzask podsumowa, øe budøet zosta dobrze wykonany, a zad uøenie nieznacznie zmniejszy o sií. Nied ugo potem podjíto uchwa Í o zaciπgniíciu kredytu w wysokoúci 357 tys. z na inwestycjí o nazwie ÑModernizacja systemu grzewczego wraz z termomodernizacjπ obiektûw kolbuszowskiego ZOZ.î W sprawie kolbuszowskiego szpitala g os zabra obecny na sesji dyrektor SP ZOZ Zbigniew Strzelczyk, ktûry omûwi tegoroczne funkcjonowanie placûwek. Podkreúli, øe czekajπce remonty bídπ przeszkadzaê w normalnym funkcjonowaniu placûwek, co moøe mieê niekorzystny wp yw na finanse - ÑW tym momencie wy πczona jest po owa przychodni, a gabinety sπ przeniesione w inne miejscaî. Podczas sesji powrûci teø temat s ynnej Ñustawy 203î. Zbigniew Strzelczyk poinformowa, øe pojawi a sií szansa uregulowania naleønoúci pracowniczych z tego tytu u poprzez zaciπgniície 10 ñ letniego kredytu pomocowego, wynikajπcego z ustawy o pomocy publicznej. ÑKredyt zabezpieczy doraüne potrzeby pracownicze, ale kiedyú trzeba bídzie go sp aciê. Niemniej jednak w tym przypadku naleøy go zaciπgnπêî ñ podkreúli radny Stefan Wrzask, przewodniczπcy komisji finansûw. SZKO Y PONADGIMNAZJALNE Kolejnym poruszonym tematem by a oúwiata. Sekretarz powiatu Eløbieta WrÛbel poinformowa a, øe Zarzπd podjπ decyzjí o powiíkszeniu o jeden oddzia Liceum OgÛlnokszta cπcego w Kolbuszowej i Zespo u SzkÛ Agrotechniczno-Ekonomicznych w Weryni. W sprawie szkolnictwa g os zabra radny Zbigniew Lenart, ktûry stwierdzi øe maleje konkurencyjnoúê naszych placûwek ponadgimnazjalnych. ÑBrakuje nam chyba ogûlnej strategii rozwoju oúwiaty, bo wszystko to kríci sií si π rozpídu, a nawet mam wraøenie, øe w ten mechanizm ktoú wsypuje garúê piachuî ñ doda by y starosta. Jego wypowiedü podsumowa przewodniczπcy Rady Powiatu JÛzef Kardyú, ktûry stwierdzi : - ÑW kolbuszowskim LO na pewno moøna znaleüê jakieú problemy, jak w kaødej placûwce. Jednak øeby tam bi y øa obne dzwony rozpaczy? G Íboko w to wπtpií, w kaødym razie ja takowych nie s yszíî. Radny W adys aw Mytych oznajmi, øe powiat inwestuje w kolbuszowskie LO, lecz kosztem Zespo u SzkÛ Technicznych i Centrum Kszta cenia Praktycznego. ÑZST to stara nora, trzeba jπ wyburzyê i wybudowaê od nowa, bo jej remont to reanimowanie nieboszczykaî ñ doda a zdenerwowana radna W adys awa RutczyÒska. Oznajmi a ona, øe z y stan tego obiektu nie jest wynikiem zaniedbaò tak tej jak i poprzedniej Rady Powiatu, lecz sπ to zaniedbania jeszcze dawniejsze. MARIUSZ KONEFA

8 wrzesieñ 2005 Nr 9 (117) ÑMinimum úrodkûw na wydatki socjalne, maksimum na inwestycjeî z Eugeniuszem Galkiem rozmawia Mariusz Konefa Jak sií pan czuje w roli najlepszego wûjta na Podkarpaciu? (Eugeniusz Galek zdoby niedawno tytu najlepszego wûjta na Podkarpaciu, a Cmolas 78 miejsce w rankingu ÑRzeczpospolitejî najlepszych gmin w Polsce ñ Red.) WyrÛønienie to by o dla mnie zaskoczeniem. Otrzymujπc takπ nagrodí czují sií ogromnie zobowiπzany wobec mieszkaòcûw i sπsiadûw samorzπdowcûw z ktûrymi wspû pracujemy w ramach Konwentu oraz porozumienia samorzπdowego. Razem stworzyliúmy takπ atmosferí twûrczπ, øe w roku minionym, uda o sií na terenie powiatu i oczywiúcie gminy Cmolas wiele dobrego zrobiê. Jest Pan przewodniczπcym konwentu wûjtûw. Jak w zwiπzku z tym uk ada sií wspû praca z wûjtami? WspÛ praca z wûjtami naszego powiatu uk ada sií bardzo dobrze. Staramy sií wspûlnie rozwiπzywaê wiele naprawdí trudnych problemûw, do ktûrych miídzy innymi zaliczyê trzeba sytuacjí ZOZñu, poniewaø wszyscy korzystamy z oúrodkûw zdrowia i szpitala. Drugπ waønπ sprawπ jest sytuacja na drogach powiatowych. To sπ najtrudniejsze w tej chwili do rozwiπzania problemy na terenie powiatu kolbuszowskiego. ProszÍ powiedzieê dlaczego to w aúnie Cmolas znalaz sií na tak wysokiej pozycji w rankingu ÑRzeczpospolitejî a inne gminy z terenu powiatu kolbuszowskiego nie? Uwaøam, øe na terenie innych gmin z terenu powiatu kolbuszowskiego rûwnieø dzieje sií wiele dobrego w zakresie zadaò infrastrukturalnych. W gminie Cmolas w ostatnich trzech latach maksymalnie skoncentrowaliúmy úrodki na zadania inwestycyjne. Kilka zadaò uda o sií zrealizowaê nie tylko ze úrodkûw w asnych ale i pomocowych i w efekcie zajíliúmy 78 miejsce w skali kraju. Jest to niewπtpliwie duøy sukces. Ponadto w klasyfikacji gmin wiejskich w zakresie pozyskiwania úrodkûw zewnítrznych w latach zajíliúmy pierwsze miejsce w Polsce w przeliczeniu na jednego mieszkaòca. Jak wiemy najwaøniejszym kryterium w rankingu ÑRzeczpospolitejî by y zrealizowane inwestycje. Jaki procent budøetu w ostatnich trzech latach, by przeznaczany na inwestycjí? To sií rûønie uk ada o. Najlepszy by rok 2004, co mia o swoje odzwierciedlenie w podkarpackiej nagrodzie samorzπdowej. Na powyøszy sukces z oøy y sií realizowa- ne programy, takie jak SAPARD, PHA- RE 2001 i úrodki pomocowe z innych ürûde. Da o to efekt taki, øe budøet startowy wynosi niespe na 10 mln. z. a budøet koòcowy wyniûs 17 mln. z. Na same inwestycjí posz o oko o 40 % wszystkich úrodkûw budøetowych. ProszÍ opowiedzieê szerzej na temat zakoòczonych i realizowanych obecnie inwestycji na terenie gminy Cmolas? W poprzednim roku by y nastípujπce zrealizowane inwestycje: budowa kanalizacji w TrzÍsÛwce, rozbudowa oczyszczalni úciekûw w Cmolasie, budowa i remont 3 drûg z programu SAPARD, budowa parkingu przy koúciele parafialnym. Ponadto wykonane zosta y: dach na gimnazjum i szkole podstawowej, wspûlna inwestycja ze starostwem w postaci budowy drogi Cmolas ñ TrzÍsÛwka i wiele innych pomniejszych inwestycji. Wszystkie zbliøy y sií do kwoty 8 mln. z, z czego oko o 60% to úrodki pomocowe. WidaÊ wiíc, øe tamten rok by bardzo udany. Dwa poprzednie lata nie by y aø tak mocne, ale sumujπc da y efekt 78 miejsca w rankingu. Zawsze staram sií aby budøet by dynamiczny, czyli minimum úrodkûw na wydatki socjalne, maksimum na inwestycje. To jest moja dewiza od 15 lat, ktûra przynosi dobre efekty. ProszÍ powiedzieê co jeszcze jest do zrobienia w paòskiej gminie? Do zrobienia jest jeszcze bardzo wiele. RozpoczÍliúmy program budowy drûg gminnych, bardzo duøo úrodkûw przeznaczamy na bezpieczeòstwo. Przez Cmolas przebiega bardzo ruchliwa droga krajowa nr 9. Jak wiadomo zdarza sií tu wiele wypadkûw. Chcia bym aby prze ca π gminí, od ZarÍbek po HadykÛwkÍ przebiega chodnik, aby ludzie mogli sií czuê bezpiecznie. SzczegÛlnie zaleøy mi by by to chodnik wykonany za rowem, by oddzieliê ruch pieszych i rowerzystûw od przejeødøajπcych samochodûw ciíøarowych. Mam teø nadziejí, øe starostwo nie poprzestanie w budowie drûg powiatowych - do tego celu do oøí rûwnieø úrodki gminne. OprÛcz tego jest jeszcze wiele innych wyzwaò, takich jak budowa sali sportowej, wymiana wszystkich komputerûw w szko- ach, remont oúrodkûw zdrowia. NiektÛre zadania wykonywane sπ wspûlnie ze starostwem powiatowym w Kolbuszowej. ProszÍ wiíc powiedzieê jak uk ada sií wspû praca z samorzπdem powiatowym? WspÛ praca ze starostwem jest dobra. Trzeba jednakøe mieê úwiadomoúê tego, øe na dzieò dzisiejszy zad uøenie starostwa jest duøe w stosunku do budøetu. Skutkiem tego moøliwoúci inwestycyjne starostwa sπ coraz mniejsze. MyúlÍ, øe lata nastípne niewiele zmieniπ, gdyø kredyty zaciπgniíte przez powiat bídπ tutaj rzutowaê. Tym niemniej wspûlnie i tak wiele moøna zrobiê. Kolejnym problemem powiatu jest bezrobocie. Uwaøa pan bezrobocie za wielki problem, ale do rozwiπzania Ö Problem bezrobocia polega na tym, øe Rzπdowi w ogûle nie zaleøy na jego rozwiπzaniu. Ustawy wprowadzane w tym zakresie w øaden sposûb nie sπ dostosowane do realiûw. Stosunkowo duøe úrodki kierowane sπ na pomoc socjalnπ, na ciπg e szkolenia, na tzw. programy miíkkie, a problem tkwi w czymú innym. Jeøeli nie przygotujemy terenûw pod inwestycjí, jeøeli ich nie uzbroimy, nie sprowadzimy inwestorûw to bezrobocia nie da sií rozwiπzaê. Niestety wymaga to od Rzπdu zainteresowania sií tym zagadnieniem, bo ciπg e organizowanie kursûw komputerowych jest juø Ñniestrawialneî. Na terenie gminy Cmolas powo ane jest ÑStowarzyszenie na rzecz rozwoju gminy Cmolasî. Jak wyglπda dzia alnoúê tego stowarzyszenia? Wiele programûw, ktûre to stowarzyszenie organizuje jest korzystne dla tej gminy. Sπ to nie tylko szkolenia, ale i rzeczywiste programy ktûre powodujπ powstawanie miejsc pracy. Uwaøam, øe takich stowarzyszeò powinno byê na terenie powiatu wiícej, chociaø jest w Kolbuszowej Regionalne Towarzystwo Kultury im. Juliana

9 Macieja Goslara czy Stowarzyszenie ÑNilî, ktûre rozpoczyna dynamicznπ dzia alnoúê. Dzia alnoúê takich w aúnie stowarzyszeò, wspû praca samorzπdûw oraz skierowanie na ten cel úrodkûw paòstwowych bídzie tworzyê nowe miejsca pracy. Z tym, øe takie stowarzyszenia pozarzπdowe realizujπ g Ûwnie projekty miíkkie Ö W Cmolasie staramy sií organizowaê te projekty w ten sposûb, by efekt programu miíkkiego dawa miejsca pracy. Nie ukrywam øe jest to trudne, bo stronie Rzπdowej w ogûle na tym nie zaleøy. Na Terenie Cmolasu znajduje sií kilka duøych zak adûw, np. MAKRO, CMOL-FRUT. W jaki sposûb chce pan przyciπgaê inwestorûw do gminy, moøe myúli pan o utworzeniu tutaj specjalne strefy ekonomicznej? Tak jak juø wczeúniej zasygnalizowa em, naleøy uzbrajaê tereny. Ponadto potrzebne sπ wykupy gruntûw w celu ich scalenia i to w kaødej gminie na Podkarpaciu. Inwestor nie moøe zastanawiaê sií jak z kilku Ñkolbuszowskich paskûw ziemiî zrobiê duøπ dzia kí pod inwestycje, poniewaø pûjdzie tam, gdzie takich problemûw mia nie bídzie. Zmieniliúmy plan zagospodarowania przestrzennego, wydzieliliúmy ponad 10 h pod budownictwo mieszkaniowe, tyle samo jest pod us ugi. Zainteresowanie terenami wzd uø drogi krajowej nr 9 jest duøe, wiíc jak w tym kierunku pûjdziemy moøe powstaê taka strefa ekonomiczna. DziÍkujÍ bardzo za rozmowí i øyczí kolejnych sukcesûw. Czekali i Ö sií doczekali W sierpniu zakoòczony zosta przetarg na wykonanie ulicy Prof. Øytkowskiego w Kolbuszowej. MieszkaÒcy czekali na wykonanie tej inwestycji juø kilka lat i wyglπda na to, øe sií doczekali. WartoúÊ inwestycji to oko o 460 tys. z. Planowane sπ kolejne inwestycje drogowe w Kolbuszowej. Wyglπda na to, øe jeüdziê po asfalcie bídπ rûwnieø w nieodleg ej przysz oúci mieszkaòcy dwûch innych osiedli. Jeszcze w tym roku bídzie sporzπdzona dokumentacja na wykonanie wszystkich ulic na osiedlach: ÑPrefabetî oraz ÑPolnaî, w tym roku rûwnieø odbídπ sií przetargi i remont ulic: Por. Sawy i Piekarskiej ñ zdradza burmistrz Zbigniew Chmielowiec. Wykonany zosta ponadto parking przy ulicy Jana Paw a II, ktûry by bardzo potrzebnπ inwestycjπ w tym miejscu. Z uwagi na to, øe znajduje sií tu poczta, pasaø handlowy i szko a, zaparkowanie samochodu, zw aszcza w dzieò targowy by o bardzo trudne. Nowopowsta y parking powinien ten problem rozwiπzaê. MK Zjazd rodzinny Marków W sobotí 30 lipca w dawnym budynku Szko y, a obecnie Remizy Straøackiej w PorÍbach KupieÒskich odby sií zjazd rodzinny MarkÛw. By o to juø Ûsme rodzinne spotkanie pokoleniowe. Prym w tym wiodπ synowie W adys awa Marka ñ øo nierza Armii Krajowej, zamieszkali ko o Wroc awia, a szczegûlnie mgr inø. arch. Stanis aw Marek. Rodzina ta ma swoich historycznych dla powiatu kolbuszowskiego bohaterûw - m. in. Gabriela Jarosza i Gabriela Marka. Pierwszy z nich, nadleúniczy lasûw hr TyszkiewiczÛw, by cz onkiem Rady Powiatowej Kolbuszowskiej, Wydzia u powiatowego oraz budowniczym koúcio a parafialnego w Kupnie na poczπtku XX wieku; drugi, wieloletni nauczyciel i kierownik Szko y Powszechnej w PorÍbach KupieÒskich, øo nierz AK i wiízieò agrûw sowieckich, a nastípnie 10 wrzeúnia ukoòczony zosta II etap budowy chodnika przy drodze krajowej nr 9 w Kolbuszowej GÛrnej. Chodnik w tej miejscowoúci by bardzo potrzebnπ inwestycjπ z uwagi na to, øe zdarza sií tu wiele úmiertelnych wypadkûw z udzia em pieszych. Uznanie naleøy sií mieszkaòcom Kolbuszowej GÛrnej, ktûrzy zintegrowali sií, by z determinacjπ walczyê o to przedsiíwziície. Dzia ania mieszkaòcûw wspar burmistrz Zbigniew Chmielowiec. BudowÍ sfinansowa a gmina a materia y budowlane dostarczy a Dyrekcja DrÛg Krajowych i Autostrad. Z kolei odcinek za mostem w kierunku Rzeszowa zrealizowa- a "krajûwka" a gmina dostarczy a budulec. Od dnia 1 sierpnia 2005 biuro Regionalnego Towarzystwa Kultury i redakcja ÑZiemi Kolbuszowskiejî mieúci sií wy πcznie pod adresem: ul. Koúciuszki 6, 36 ñ 100 Kolbuszowa Tel. /fax. (017) MK Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Powiatu Kolbuszowskiego ÑNILî informuje, øe posiada 2 pomieszczenia biurowe do wynajícia znajdujπce sií w budynku Centrum Kszta cenia Praktycznego w Kolbuszowej przy ul. Jana Paw a II 8 o powierzchni 12m 2 i 16m 2. Pomieszczenia wyposaøone sπ w media, linií telefonicznπ i dostíp do Internetu. Wszelkich informacji udzielamypod nr telefonu: 017/ lub w siedzibie Stowarzyszenia ul. Jana Paw a II 8, Kolbuszowa. nauczyciel, dzia acz oúwiatowy w Jaros awiu i Rzeszowie. WúrÛd tej rodziny jest wielu ludzi wykszta conych, zajmujπcych stanowiska w instytucjach paòstwowych i prywatnych na terenie ca ej Polski. Wszyscy uczestnicy cieszπ sií, øe mogπ przyjechaê do rodzinnej miejscowoúci swoich ojcûw i ÑpogwarzyÊî o losach i tradycji rodzinnej oraz o wspû czesnych problemach mieszkaòcûw naszego kraju. Bardzo pozytywnie ustosunkowuje sií do tych corocznych spotkaò miejscowy so tys i Rada So ecka. Na pamiπtkí pobytu w powiecie kolbuszowskimi dla podtrzymania wiízi z ma π ojczyznπ Zarzπd Regionalnego Towarzystwa Kultury im. J. M. Goslara podarowa uczestnikom zjazdu kilkanaúcie kompletûw numerûw ÑZiemi Kolbuszowskiejî. MARIAN PI REK Pod koniec lipca w Kolbuszoweja Dolnej zosta a zakoòczona wiíksza czíúê budowy kanalizacji sanitarnej. By a to inwestycja realizowana z dwûch ürûde : funduszu SAPARD oraz budøetu gminy Kolbuszowa. WartoúÊ ca ego przedsiíwziícia wynios a oko o 650 tys. z, z czego 350 tys. pochodzi o ze úrodkûw Unii Europejskiej. Do sieci kanalizacyjnej zosta o pod πczonych 170, czyli 70 % gospodarstw indywidualnych. Burmistrz Zbigniew Chmielowiec oznajmi, øe w budøecie gminy na rok bieøπcy sπ zabezpieczone fundusze na dalsze prace w tej miejscowoúci. ÑJeszcze w tym roku zostanie wykonana dokumentacja, a w roku przysz ym powinniúmy sií uporaê z ca oúciπ kanalizacji w Kolbuszowej Dolnejî ñ dodaje. NOCNE DY URY APTEK W KOLBUSZOWEJ ñ ul. ObroÒcÛw Pokoju ñ Plac Wolnoúci ñ ul. Pi sudskiego ñ ul. 11 Listopada ñ ul. ObroÒcÛw Pokoju 17 MK wrzesieñ 2005 Nr 9 (1176)

10 wrzesieñ 2005 Nr 9 (117) og asza otwarte konkursy ofert na zadania w asne gminy z zakresu: 1. Kultury fizycznej i sportu na szkolenie zawodnikûw sekcji pi ki noønej z miejscowoúci Kolbuszowa Dolna w kategorii m odzika starszego oraz uczestnictwo w rozgrywkach ñ runda jesienna z 2. Kultury fizycznej i sportu na szkolenie dziewczπt ñ juniorek m odszych z miejscowoúci Kolbuszowa Dolna w ramach sekcji pi ki noønej kobiet ñ jesieò Do sk adania wnioskûw dot. realizacji w/w zadaò zaprasza sií: organizacje pozarzπdowe; osoby prawne i jednostki organizacyjne dzia ajπce na podstawie przepisûw o stosunku PaÒstwa do Koúcio a Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku PaÒstwa do innych koúcio Ûw i zwiπzkûw wyznaniowych oraz o gwarancjach wolnoúci sumienia i wyznania, jeøeli ich cele statutowe obejmujπ prowadzenie dzia alnoúci poøytku publicznego; stowarzyszenia jednostek samorzπdu terytorialnego oraz jednostki organizacyjne podleg e organom administracji publicznej lub przez nie nadzorowane. Warunkiem przystπpienia do konkursu jest z oøenie w terminie do 30 dni od daty og oszenia konkursu oferty zgodnej ze wzorem okreúlonym w rozporzπdzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spo ecznej z dnia 29 paüdziernika 2003 r. w sprawie wzoru oferty realizacji zadania publicznego, ramowego wzoru umowy o wykonanie zadania publicznego i wzoru sprawozdania z wykonania tego zadania (Dz. U. Nr 193, poz. 1891) Warunkiem rozpatrzenia ofert bídzie: 1) zamieszczenie w ofercie szczegû owego zakresu rzeczowego proponowanego do realizacji zadania zawierajπcego opis planowanego dzia ania, 2) do πczenie aktualnego odpisu potwierdzajπcego wpis do w aúciwej ewidencji lub rejestru dotyczπcych statusu prawnego uprawnionego podmiotu i prowadzonej przez niego dzia alnoúci, 3) przedstawienie sprawozdania finansowego i merytorycznego z dzia- alnoúci podmiotu za ubieg y rok lub - w wypadku dotychczasowej krûtszej dzia alnoúci - za miniony okres tej dzia alnoúci, 4) aktualny statut, Przy rozpatrywaniu ofert brane bídπ pod uwagí nastípujπce kryteria: 1) merytoryczne (zasiíg dzia ania, miejsce wykonywania zadania, cel dzia ania, spo eczne uzasadnienie), 2) finansowe (koszty realizacji planowanego zadania - stosunek ponoszonych nak adûw do zamierzonych efektûw i celûw, inne ürûd a finansowania), 3) organizacyjne (posiadane zasoby kadrowe, rzeczowe, doúwiadczenie). 4) zak adani partnerzy i beneficjenci. Oferty opiniowane sπ przez KomisjÍ Konkursowπ. Sk ad Komisji oraz regulamin jej pracy uchwala Burmistrz Kolbuszowej. DecyzjÍ o udzieleniu dotacji podejmuje Burmistrz Kolbuszowej po zapoznaniu sií z opiniπ Komisji Konkursowej. O podjítych decyzjach sk adajπcy ofertí powiadamiani sπ pisemnie. Od podjítych decyzji nie przys uguje odwo anie. W przypadku przyznania dotacji w wysokoúci innej niø wnioskowana warunkiem zawarcia umowy jest korekta kosztorysu projektu. Warunkiem przekazania dotacji jest zawarcie przed datπ rozpoczícia realizacji zadania umowy wed ug wzoru okreúlonego w Rozporzπdzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spo ecznej z dnia 29 paüdziernika 2003r w sprawie wzoru oferty realizacji zadania publicznego, ramowego wzoru umowy o wykonanie zadania publicznego i wzoru sprawozdania z wykonania tego zadania(dz. U. Nr 193, poz. 1891). Oferty naleøy sk adaê na adres: Urzπd Miejski w Kolbuszowej ul. ObroÒcÛw Pokoju 21, Kolbuszowa lub osobiúcie: Urzπd Miejski w Kolbuszowej ul. ObroÒcÛw Pokoju 21, pokûj Nr ñ 100 Kolbuszowa, /017/ Termin sk adania ofert up ywa z dniem 18 paüdziernika 2005 roku. Termin realizacji zadania okreúla sií na IV kwarta 2005 roku. Oferty sporzπdzone wadliwie bπdü niekompletnie, co do wymaganego zestawu dokumentûw lub informacji nie bídπ rozpatrywane ze wzglídûw formalnych. RozstrzygniÍcie konkursu nastπpi w terminie do 31 paüdziernika 2005 roku. SzczegÛ y dotyczπce otwartych konkursûw ofert znajdujπ sií na stronie internetowej UrzÍdu Miejskiego w Kolbuszowej: bπdü na tablicy og oszeò w UrzÍdzie Miejskim w Kolbuszowej. Wszystkie podmioty gospodarcze prowadzπce handel napojami alkoholowymi πcznie z piwem na terenie miasta i gminy Kolbuszowa Urzπd Miejski w Kolbuszowej przypomina wszystkim przedsiíbiorcom posiadajπcym zezwolenia na handel napojami alkoholowymi, πcznie z piwem o obowiπzku dokonania wp aty III raty op aty alkoholowej za 2005r. Op atí naleøy uiúciê w nieprzekraczalnym terminie do 30 wrzeúnia 2005 r. Nie uiszczenie op aty powoduje wygaúniície zezwolenia. Urzπd Miejski po dokonaniu wp aty wyda kaødemu przedsiíbiorcy odpowiednie zaúwiadczenie uprawniajπce do handlu alkoholem. PrzedsiÍbiorca, ktûrego zezwolenie wygas o z powodu niezap acenia III raty op aty alkoholowej moøe wystπpiê z wnioskiem o wydanie nowego zezwolenia po up ywie 6 miesiícy od dnia wydania decyzji o wygaúniíciu zezwolenia. Wyjaúnienia dotyczπce powyøszych spraw moøna uzyskaê w UrzÍdzie Miejskim w Kolbuszowej pokûj nr 24, II piítro codziennie w godzinach pracy UrzÍdu, wzglídnie telefonicznie pod nr wew. 348, UM Kolbuszowa. Wszystkim tym, ktûrzy uczestniczyli w Ostatniej Drodze naszej kochanej mamusi, babci i prababci, úw. pamiíci Anny Zofii KAZIOR serdeczne podziekowania sk ada cûrka z rodzinπ WSZYSTKIM ktûrzy uczestniczyli w ostatnim poøegnaniu naszego ukochanego MÍøa, Ojca, Teúcia i Dziadka úp. W adys awa MAZURA serdeczne podziíkowania sk ada rodzina

11 YCIE GOSPODARCZE... Regionalne Towarzystwo Kultury im. Juliana Macieja Goslara w Kolbuszowej zakoòczy- o realizacjí projektu pod nazwπ ÑAktywizacja dzia alnoúci zawodowej w wybranych obszarach wojewûdztwa podkarpackiego. Integracja spo- eczna i zawodowa grup zagroøonych wykluczeniem.î Projekt wykonywany by w partnerstwie z Podkarpackim Klubem Biznesu w Rzeszowie, w ramach programu PHARE 2002, w terminie od do Celem g Ûwnym projektu by o stworzenie szans osobom zagroøonym wykluczeniem, poprzez przeprowadzenie cyklu szkoleò oraz zorganizowanie dla wybranych uczestnikûw projektu, szkoleò w miejscu pracy. GrupÍ beneficjentûw stanowi y: osoby bezrobotne powyøej 6 miesiícy, osoby niepe nosprawne ñ bezrobotne, osoby opuszczajπce zak ady karne z terenu wojewûdztwa podkarpackiego. πcznie, przeszkolonych zosta o 103 osoby z terenu naszego powiatu z nastípujπcych zagadnieò: obs uga kas fiskalnych, obs uga komputera i praca w internecie, techniki aktywnej sprzedaøy, kurs podstawowy europejskiego spawacza. W ramach wszystkich szkoleò zawodowych, przewidziany by cykl zajíê pt. ÑMoje drogi poszukiwania pracyî, na ktûrych osoby bezrobotne nauczy y sií: jak sporzπdziê CV, jak przygotowaê sií do rozmowy kwalifikacyjnej, jakie sπ najskuteczniejsze techniki szukania pracy, itp. Kaøda z osûb otrzyma a komplet materia Ûw szkoleniowych a po ich ukoòczeniu, certyfikat. Dodatkowo uczestnicy kursu spawalnictwa, uzyskali Ksiπøeczki Spawacza wydane przez Instytut Spawalnictwa w Gliwicach wraz ze úwiadectwami uprawniajπcymi do spawalnictwa w ca ej Unii Europejskiej. Ponadto, wybranych zosta o 15 beneficjentûw, ktûrzy wziíli udzia w szkoleniach w miejscu pracy (Urzπd Miejski w Kolbuszowej, UrzÍdy Gmin, prywatne przedsiíbiorstwa). W ramach projektu, osoby bezrobotne nie tylko uzyska y bπdü podwyøszy y swoje kwalifikacje zawodowe. Widocznym efektem by o znalezienie zatrudnienia (3 beneficjentûw) i staøu, refundowanego przez Powiatowy Urzπd Pracy (2 osoby). MARIUSZ KONEFA wrzesieñ 2005 Nr 9 (1176) PHARE wsparcie dla przedsiíbiorcûw Agencja Rozwoju Regionalnego ÑMARRî S.A. w Mielcu informuje, iø zosta y og oszone terminy sk adania wnioskûw w ramach programu PHA- RE SzczegÛ owe informacje moøna uzyskaê na stronie internetowej PARP ( Programy wspierajπce MSP obs ugiwane w wojewûdztwie podkarpackim przez ARR MARR S.A. w Mielcu to min. 3 programy regionalne. 1. Program Rozwoju PrzedsiÍbiorstw Eksportowych Przeznaczony jest dla firm eksportujπcych i potencjalnych eksporterûw. Dofinansowywane bídπ us ugi doradcze do 50% kosztûw netto, zwiπzane z tworzeniem i wdraøaniem indywidualnych planûw rozwoju eksportu firm. W ramach rozwijania rynkûw eksportowych przedsiíbiorstwo bídzie mog o ubiegaê sií o dotacje m.in. na badanie rynkûw, udzia w targach i misjach handlowych, opracowanie i wydanie materia Ûw promocyjnych czy poszukiwanie partnerûw. Ca kowity budøet programu dla wojewûdztwa podkarpackiego wynosi ñ EUR (w tym úrodki Phare EUR, polskie úrodki publiczne EUR) Kwota wsparcia na projekt: minimalna ñ 500 EUR; maksymalna ñ EUR. Planuje sií 5 terminûw sk adania wnioskûw: do 16 sierpnia 2005r., do 2 wrzeúnia 2005r., do 24 paüdziernika 2005r., do 18 listopada 2005r., do 2 stycznia 2006r - zawsze do godz. 15: Program Technologie Informatyczne dla PrzedsiÍbiorstw. Celem programu jest wsparcie przedsiíbiorstw rozwijajπcych sií w oparciu o technologie internetowe. Dotacje przeznaczone bídπ na wspû finansowanie do 50% kosztûw netto us ug doradczych zwiπzanych m.in. z ocenπ moøliwoúci rozwojowych przedsiíbiorstwa w oparciu o technologie internetowe, przygotowaniem audytu IT, rozwojem aplikacji do oprogramowania, identyfikacji potrzeb informatycznych Ca kowity budøet dla wojewûdztwa podkarpackiego wynosi EUR ( EUR ñ úrodki Unii Europejskiej, ñ Polskie úrodki publiczne). Kwota wsparcia na projekt: minimalna ñ 500 EUR, maksymalna ñ EUR. Planuje sií 5 terminûw sk adania wnioskûw: do 22 sierpnia 2005r., do 12 wrzeúnia 2005r., do 14 paüdziernika 2005r., do 19 grudnia 2005r., do 30 stycznia 2006r. - zawsze do godz. 15: Fundusz Dotacji Inwestycyjnych Fundusz Dotacji Inwestycyjnych ma na celu zwiíkszenie efektywnoúci i podniesienie konkurencyjnoúci przedsiíbiorstwa na rynku regionalnym. Proces ten moøe zostaê przedsiíbiorcom u atwiony poprzez wspû finansowanie projektûw wdraøajπcych nowe technologie. Firmy mogπ uzyskaê zwrot czíúci kosztûw poniesionych na wymianí sprzítu zwiπzanego z g Ûwnπ dzia alnoúciπ produkcyjnπ i us ugowπ firmy. Dofinansowanie bídzie obejmowa o m.in. koszty: zakup nowego oprogramowania komputerowego, zakup nowych mebli do hoteli i restauracji (KåT 808), zakup nowych maszyn i urzπdzeò wraz z oprzyrzπdowaniem (KåT: gr 3,4,5,6, podgrupa 76, rodzaj 743, 801, 802). WartoúÊ zakupu úrodkûw trwa ych wymienionych w jednym rodzaju Klasyfikacji årodkûw Trwa ych nie moøe przekroczyê EUR. Ca kowity budøet programu dla wojewûdztwa podkarpackiego wynosi ñ 2,648 mln EUR (w tym úrodki Phare 1,986 mln EUR, polskie úrodki publiczne 0,662 mln EUR). Kwota wsparcia na projekt: minimalna ñ EUR, maksymalna ñ EUR. Jednoczeúnie wsparcie nie bídzie mog o przekroczyê 50%. Planuje sií 3 terminy sk adania wnioskûw: do 7 paüdziernika, do 9 grudnia 2005r, do 3 lutego 2006r. - zawsze do godz. 15:00.

12 wrzesieñ 2005 Nr 9 (117) CENTRUM HANDLOWE ul. 11 listopada 3, Kolbuszowa DOLNA KONDYGNACJA: AGD, RTV, Art. Elektryczne, 1001 DrobiazgÛw(serwisy obiadowe, sztuêce, plastiki itp.) Kwiaciarnia, Pasmanteria, Biuro OkrÍgowe Avon PARTER: Sklep Spoøywczo ñ Chemiczny ( duøy wybûr towarûw po najniøszych cenach, liczne promocje i konkursy, Karta Sta ego klienta), Us ugi Foto, Kantor Wymiany Walut, Bankomat, Stoisko Monopolowe I PI TRO: Odzieø damska i míska, Obuwie damskie i mískie, Odzieø Jeansowa, Zabawki, kosmetyki, Pamiπtki okolicznoúciowe, Rozlewnia Perfum, Art.szkolne i papiernicze, åwiat dziecka, Sklep muzyczny, Biøuteria, Ekopralnia II PI TRO: Specjalistyczne gabinety lekarskie, Badania USG, EKG, Gabinet Ginekologiczny, Gabinet Rehabilitacyjny(Fizykoterapii), Gabinet PielÍgniarski, Analityka ZAPRASZAMY NA UDANE ZAKUPY!!!

13 Szanowni Państwo! Pragniemy poinformować, że będziemy ubiegać się o mandat Senatora i Posłów do Parlamentu w wyborach 25 września 2005 roku z listy Ligi Polskich Rodzin wrzesieñ 2005 Mieczys aw Maziarz - Kandydat do Senatu 56 lat, absolwent Akademii Medycznej w Lublinie. W roku 1973 rozpoczπ prací zawodowπ w Szpitalu Powiatowym w Kolbuszowej na Oddziale WewnÍtrznym. Od 1991 roku kierowa Oddzia em tzw. Sztucznej Nerki w Kolbuszowej, a w 1993 roku zosta ordynatorem Oddzia u Dializoterapii i Nefrologii. W latach 1995 ñ 2002 pe ni funkcjí z-cy Dyrektora Szpitala Powiatowego w Kolbuszowej. Øonaty, troje dzieci. Nr 9 (1176) Bogdan Romaniuk - Kandydat do Sejmu poz. na liúcie nr 3 38 lat, absolwent Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (Wydzia Teologiczny). Starosta Powiatu Kolbuszowskiego. Prezes Zarzπdu Powiatowego Ligi Polskich Rodzin w Kolbuszowej.Wiceprezes Zarzπdu WojewÛdzkiego Ligi Polskich Rodzin w Rzeszowie Jest øonaty. Aleksandra Niezgoda - Kandydatka do Sejmu poz. na liúcie nr 14 Lat 41, absolwentka Akademii Muzycznej w Krakowie. Aktywnie propaguje kulturí muzycznπ w úrodowisku i regionie. Doúwiadczony samorzπdowiec. Od 14 lat pe ni funkcje kierownicze. Obecnie dyrektorka PaÒstwowej Szko y Muzycznej I Stopnia w Kolbuszowej. MÍøatka, czworo dzieci. Swoją działalność polityczną traktujemy jako służbę Polsce i Narodowi Polskiemu. Ufamy, że nasze zamierzenia programowe są zgodne z polską racją stanu oraz, że jest najlepszą metodą zapewnienia pomyślności dla naszej Ojczyzny.Udział w sprawowaniu władzy pragniemy oprzeć na tradycyjnym ładzie moralnym Narodu Polskiego z fundamentalną rolą chrześcijaństwa stanowiącego rdzeń naszej tożsamości, oraz na autorytecie i sile władzy, mądrze kontrolowanej i ograniczonej w swych funkcjach. W swojej pracy parlamentarnej bídziemy m.in.: r WspieraÊ wszystkie polskie rodziny. Opowiadamy sií za zdecydowanymi dzia aniami, ktûrych celem bídzie wspieranie rodzin wielodzietnych r DπøyÊ do przywrûcenia zasi kûw i úwiadczeò przedemerytalnych oraz emerytur pomostowych r RozszerzaÊ uprawnienia kobiet na urlopach macierzyòskich i wychowawczych oraz zwiíkszenia úrodkûw budøetowych na rzecz samotnych rodzicûw i rodzin wielodzietnych r Przeciwni zrûwnania wieku emerytalnego kobiet i míøczyzn, jesteúmy za pozostawieniem obecnego poziomu wieku emerytalnego zarûwno kobiet i míøczyzn. r Podniesienie rangi WojewÛdztwa Podkarpackiego w Polsce i Europie - z priorytetowym zadaniem budowy odcinka autostrady A4 w naszym regionie. r Doprowadzenie do powstania Rzeszowskiego Obszaru Metrpolitarnego, jako szansy rozwoju dla ca ego ponad 2-milionowego regionu. r Utworzenie Parku Naukowo - Technologicznego w regionie, jako szansy rozwoju szkolnictwa wyøszego i moøliwoúci uzyskania kilku tysiícy nowych miejsc pracy. r Wykorzystanie lokalnych ürûde odnawialnych - paliwa bioenergetyczne - jako szansy rozwoju nowych ürûde utrzymania mieszkaòcûw wsi WojewÛdztwa Podkarpackiego. r Przeciwni wprowadzeniu podatku katastralnego, oraz liniowego. r Za zwiíkszaniem i decentralizacjπ úrodkûw finansowych w s uøbie zdrowia oraz ich spo ecznπ kontrolπ. Z poważaniem Mieczysław Maziarz Bogdan Romaniuk Aleksandra Niezgoda O G O S Z E N I E P A T N E

14 wrzesieñ 2005 Nr 9 (117) DOROTA KOCZUR Okrêg Wyborczy 23 Lista nr 10 poz. 30 Wiek 52 lata, wykszta cenie wyøsze - inøynier ekonomiki produkcji i obrotu rolnego. Pracuje w Agencji Nieruchomoúci Rolnych w Rzeszowie ñ Gospodarstwie Administracyjno-Handlowym w Trzebownisku ñ Biuro w Kolbuszowej na stanowisku specjalisty. Spo ecznie pe ni funkcjí Wiceprezesa Stowarzyszenia Pomocy Osobom Niepe nosprawnym w Kolbuszowej, jest przedstawicielem Wojewody w Spo ecznej Radzie ZOZ w Kolbuszowej, cz onek Zarzπdu Polskiego Zwiπzku EmerytÛw RencistÛw i InwalidÛw w Kolbuszowej. Cz onek Zarzπdu Powiatowego Polskiego Stronnictwa Ludowego w Kolbuszowej. Za prací spo ecznπ odznaczona Srebrnym Krzyøem Zas ugi. Hobby: fotografia artystyczna, wídkarstwo. MÍøatka, mπø Tomasz, syn Krzysztof lat 25 øonaty. Kandydat na Senatora RP Dodatkowe uprawnienia : Okrêg wyborczy Nr 22 rzeszowsko - tarnobrzeski lat 46, øonaty troje dzieci, absolwent Wydzia u Prawa i Administracji UMCS filia w Rzeszowie, by y Burmistrz Ropczyc, obecnie Z-ca Dyrektora Departamentu Edukacji i Kultury w UrzÍdzie Marsza kowskim WojewÛdztwa Podkarpackiego w Rzeszowie ï Certyfikat w zakresie zarzπdzania menedøerskiego, ï Zaúwiadczenie Ministra Przekszta ceò w asnoúciowych w zakresie przedsiíbiorczoúci komunalnej i przekszta ceò strukturalno ñ w asnoúciowych w sferze gospodarki komunalnej, ï Dyplom Ministra Skarbu z oøenia egzaminu dla kandydatûw rad nadzorczych, ï Certyfikat Polskiego Centrum Edukacji w zakresie zlecania zamûwieò publicznych, ï Certyfikat Pozyskiwania Funduszy z Unii Europejskiej. Z powaøaniem Pe nomocnik Wyborczy KWW Ryszard Kapa a TOWARZYSTWO UBEZPIECZEÑ I REASEKURACJI S.A. ROK ZA O ENIA 1920 OFERUJEMY OCHRONÊ UBEZPIECZENIOW :, ycia Twojego i Bliskich, Twoich finansów, Domu, mieszkania, Samochodu, W czasie podró y, Firmy, Gospodarstwa rolnego PRZYJD LUB ZADZWOÑ, POZNASZ CENÊ I ZAKRES NASZYCH UBEZPIECZEÑ! NASZ ADRES: Kolbuszowa, ul. Koœciuszki 12 (obok Urzêdu Skarbowego) tel , , fax zp@plusnet.pl KOLBUSZOWA G RNA 275 TEL./FAX 017/ , CZYNNE: PONIEDZ. PI TEK , SOBOTA Badania techniczne - przeglπdy rejestracyjne r samochody osobowe - dostawcze do 3,5 t r ciπgniki rolnicze r samochody z instalacjπ gazowπ r motocykle r samochody sprowadzane z zagranicy O F E R U J E M Y : r czíúci zamienne do samochodûw krajowych i zagranicznych r klocki hamulcowe, szczíki r elementy zawieszenia i uk adûw kierowniczych r t umiki r amortyzatory - Wymiana Gratis r oleje: SHELL, BP, ELF, CASTROL, LOTOS WYMIANA GRATIS!!! r komputerowa regulacja geometrii kû r filtry oleju i powietrza r kompleksowπ diagnostykí pojazdûw r naprawy, regulacje - na miejscu. r serwis klimatyzacji samochodowej - KOMPLEKSOWA DIAGNOSTYKA SILNIKA SUPER OFERTA r regulacja geometrii zawieszenia na najnowszym urzπdzeniu komputerowym firmy BEISSBARTH BEZP ATNIE: r sprawdzimy pe nπ geometrie zawieszenia pojazdu - przy zakupie 4 szt. opon dotyczy rûwnieø naszego centrum serwisowego ogumienia - (Plac GS Kolbuszowa), tel r zatankowanie 5 l gazu lub umycie swojego samochodu w myjni samochodowej - po wykonaniu okresowego badania technicznego. O G O S Z E N I E P A T N E

15 EDUKACJA... Rozmowa redakcyjna z prof. dr hab. Markiem Koziorowskim, prodziekanem Wydzia u Biologiczno-Rolniczego Uniwersytetu Rzeszowskiego, kierownikiem Zak adu Fizjologii i Rozwoju Zwierzπt. WERYNIA - PRZED "GAUDEAMUSî wrzesieñ 2005 Nr 9 (1176) ñ RÛwno szeúê lat temu przeprowadzony zosta pierwszy nabûr chítnych do podjícia studiûw na specjalizacji agrobiologia, ktûrπ Uniwersytet Rzeszowski realizuje w swojej placûwce, w Weryni k. KolbuszowejÖ ñ Rzeczywiúcie, w aúnie niedawno mury szko y opuúci a pierwsza grupa wyedukowanych tu magistrûw. PodjÍtπ przez Uniwersytet Rzeszowski decyzjí, aby agrobiologûw kszta ciê w Weryni, podyktowa y wzglídy praktyczne. Charakter tych studiûw wymaga pracy ze zwierzítami, a do tego potrzebne sπ odpowiednie warunki, nade wszystko zaplecze gospodarskie. Znaleüliúmy je w dawnym zespole pa acowym TyszkiewiczÛw, gdzie zresztπ wczeúniej funkcjonowa ZespÛ SzkÛ Rolniczych. ñ PamiÍta Pan poczπtki weryòskiej uczelni? ñ Doskonale. Stan obiektûw, w ktûrych prowadzone mia y byê zajícia, by fatalny. To dziíki zaangaøowaniu lokalnych w adz i spo eczeòstwa uda o sií, mimo trudnoúci, sfinalizowaê ca e przedsiíwziície. SzczegÛlne s owa uznania naleøπ sií miídzy innymi obecnemu radnemu wojewûdzkiemu, wczeúniej radnemu powiatowemu Stanis awowi Koúcielnemu, staroúcie Bogdanowi Romaniukowi, wûwczas sekretarzowi powiatu oraz burmistrzowi Zbigniewowi Chmielowcowi, ktûrzy wspierali nasze starania, a przede wszystkim pomogli w uzyskaniu úrodkûw finansowych niezbídnych do przeprowadzenia remontu budynkûw, przeznaczonych na potrzeby przysz ej uczelni. To w aúnie za pieniπdze z kasy powiatu kolbuszowskiego uda o sií odnowiê stary internat, gdzie teraz mieúci sií akademik, zaadaptowaê dawnπ stajnií cugowπ na uøytek Zak adu Fizjologii i Rozwoju Zwierzπt, stworzyê nowoczesne laboratoria i pracownie dydaktyczne. Za to powiat moøe szczyciê sií posiadaniem na swoim terenie placûwki uniwersyteckiej z prawdziwego zdarzenia, nie øadnej prywatnej uczelni czy filii oúrodka akademickiego, ale wydzia- owego instytutu, gdzie absolwenci szkû úrednich mogπ bezp atnie zdobyê wyøsze wykszta cenie, a ktûry od innych rûøni sií tylko tym, øe jego siedziba nie mieúci sií w Rzeszowie, ale w Weryni. ñ Czy tego rodzaju studia cieszπ sií duøym zainteresowaniem wúrûd m odych ludzi? ñ Obecnie kszta cimy oko o 300 studentûw. Wszyscy chítni sk adajπ podania na Wydzia Biologii, specjalnoúê agrobiologia, a pûüniej majπ moøliwoúê uzyskania dyplomu na jednym z dwûch specjalnoúci: agrobiologia bπdü biotechnologia. Jeúli weümiemy pod uwagí fakt, øe na Podkarpaciu 63% ludnoúci to ludnoúê wiejska, staje sií oczywiste, øe potrzeba tu ludzi posiadajπcych odpowiedniπ wiedzí rolniczπ. Staramy sií wskazywaê m odzieøy nowe moøliwoúci produkcji i sposoby gospodarowania. Prowadzimy np. badania nad úwiniodzikami. ByÊ moøe w przysz oúci tego rodzaju hodowla rozwinie sií tu na duøπ skalí. Zwaøywszy na fakt, øe miíso tych zwierzπt ma doskona e walory smakowe i odøywcze, moøna myúleê o stworzeniu na jego bazie popularnego produktu regionalnego. ñ Plany na przysz oúê? ñ Mamy ich sporo. Chcielibyúmy stworzyê w Weryni Centrum BadaÒ Rozrodu Zwierzπt dla Polski, Ukrainy i S owacji. ByÊ moøe kiedyú to przedsiíwziície doczeka sií realizacji. Juø dziú prowadzimy szeroko zakrojonπ wspû prací z wieloma oúrodkami akademickimi: z Uniwersytetem JagielloÒskim, Uniwersytetem WarmiÒsko- -Mazurskim, Szko π G Ûwnπ Gospodarstwa Wiejskiego, a takøe z Instytutem Zielarstwa i Roúlin Leczniczych. Marzy nam sií nam sií odtworzenie parku i zabytkowego spichlerza przy zespole pa acowym w Weryni, utworzenie szpitala dla dzikich zwierzπt oraz ogrodu fauny polskiej. Potrzebna jest nam pilnie pracownia izotopowa oraz sala operacyjna dla duøych zwierzπt. Wszystko to jednak wiπøe sií znowu z ogromnymi kosztami. Z pomocπ przychodzi nam wczeúniej wspomniany Stanis aw Koúcielny, ktûry jako radny Sejmiku WojewÛdzkiego, jest naszym kontaktem w UrzÍdzie Marsza kowskim. Samemu trudno cokolwiek osiπgnπê. Jeúli chce sií realizowaê powaøne zamierzenia, potrzebni sπ ludzie, ktûrzy swoim doúwiadczeniem i autorytetem mogπ w odpowiednim momencie wesprzeê nasze starania. Dobrze sií sk ada, øe kandydaci na pos Ûw z naszego regionu sπ zaangaøowani w rozwûj Weryni. - Czy Pan Profesor osobiúcie darzy ich zaufaniem, czy kupi by Pan od nich uøywany samochûd? - Gdybym nie darzy ich zaufaniem nie wymienia bym ich nazwisk. A samochûd (Profesor sií uúmiecha) kupi em od KoúcielnegoÖ Od pozosta ych kupi bym rûwnieø. - Jakie sπ Pana marzenia? - Aøeby wszyscy weszli do Sejmu i pomogli WeryniÍ czyniê wielkπ. ñ DziÍkujemy za rozmowí åwiatowy Zwiπzek Øo nierzy Armii Krajowej sk ada serdeczne podziíkowanie panu mgr. Miros awowi Kaczmarczykowi, dyrektorowi Gimnazjum nr 2 w Kolbuszowej za zorganizowanie m odzieøowego pocztu sztandarowego AK, ktûry bídzie stale wystípowa na wszystkich uroczystoúciach patriotycznych i paòstwowych. Przede wszystkim dziíkujemy panu dyrektorowi za jego postawí patriotycznπ i zrozumienie naszej sytuacji. DziÍkujemy rûwnieø m odzieøy, ktûra bídzie nosi a nasz sztandar, a tym samym bídzie reprezentowa a zwiπzek. ZA ZWI ZEK MIECZYS AW GODLEWSKI

16 wrzesieñ 2005 Nr 9 (117) Lekcja polskiej historii w Bretanii Historia nie jest najbardziej ulubionym przedmiotem nauczanym w szkole. åwiadczπ o tym rozmowy prowadzone z uczniami, jak rûwnieø wywiady uliczne dotyczπce pytaò o najwaøniejsze daty i wydarzenia. Odpowiedzi m odych ludzi sπ øenujπce. Dlatego naleøy korzystaê z kaødej nadarzajπcej sií okazji, aby zamieniê wyk ad w sali lekcyjnej na autentycznπ lekcjí poglπdowπ stawiajπc ucznia w centrum tych wydarzeò. Majπc na uwadze, miídzy innymi, ten aspekt edukacyjny Komisja WspÛ pracy z Zagranicπ przy burmistrzu Kolbuszowej zorganizowa a, w ramach partnerstwa z PloÎrmel, wyjazd do Bretanii (Francja). WspÛlnie z Francuzami uzgodniliúmy tematykí: 1) Tworzenie armii polskiej w Bretanii przez gen. W adys awa Sikorskiego, 2) Operacja wojsk alianckich na plaøach w Normandii. Grupa liczy a 35 osûb, wúrûd ktûrych znaleüli sií laureaci konkursu ÑWiedzy o Francji i Bretaniiî z lat Goúciliúmy u rodzin. Program bardzo urozmaicony pozwala nie tylko na zwiedzanie, ale rûwnieø na poznanie øycia codziennego BretoÒczykÛw. Bretania to kraina baúni i legend, a wiíc nie moøna pominπê cza- rodziejskiego lasu BrocÈliande i ÑDoliny bez powrotuî, skπd nie wracajπ niewierni kochankowie, KoúciÛ ka w Trehorenteuc, znajdujπcego sií na obrzeøach lasu, w ktûrym malowid a úcienne przedstawiajπ sceny z Jezusem z ÑOstatniej Wieczerzyî z ÑKrÛlem Arturem i rycerzami wokû okrπg ego sto uî oraz åwiítym Graalem, do dziú bídπcym inspiracjπ wielu poetûw i pisarzy. Zwiedziliúmy i wys uchaliúmy historii PloÎrmel. Zwane miastem ksiπøícym. Juø na poczπtku IX wieku mianowane miastem i parafiπ. Do dziú zachowa o wiele ciekawych zabytkûw historycznych. Rajcowie miasta czyniπ wszystko, aby uatrakcyjniê go pod wzglídem turys tycznym. Ogromne jezioro sprzyja sportom wodnym. Nad jeziorem dwa hotele i pole golfowe, wzd uø, ktûrego wiedzie kilkukilometrowa aleja hortensjowa i coú, co bardzo πczy nasze miasta: likwidacja komunikacji kolejowej z tym, øe w jej miejsce zbudowano 70-cio kilometrowπ tzw. Ñzielonπ drogíî, obsadzonπ drzewami, przystosowanπ do spacerûw pieszych, rowerowych i deskorolkowych. Mer miasta Paul Anselin przyjπ nas dwukrotnie, w dniu przyjazdu i w dniu úwiíta narodowego FrancuzÛw. W sali konferencyjnej merostwa zebrali sií przedstawiciele w adzy samorzπdowej, Komitetu WspÛ pracy z jego przewodniczπcym Andrzejem Ma odobrym oraz rodziny. W adze samorzπdowe Kolbuszowej reprezentowa a Barbara Bochniarz, sekretarz UrzÍdu Miejskiego, KomisjÍ WspÛ pracy Jerzy Jezuit i jej przewodniczπca. Spotkanie zakoòczono tradycyjnπ lampkπ szampana. Popo udnie spídziliúmy z rodzinami nad oceanem. åladem ØO NIERZY TU ACZY To, co jednak zachowamy najbardziej, jak sπdzí, w naszej pamiíci i sercach, to wizyta w Comblessac, miejscowoúci do dziú zachowujπcej serdecznπ pamiíê o przebywajπcych tam i w okolicznych wioskach øo nierzach polskich. åwiadczπ o tym pieczo owicie przechowywane dokumenty tamtych czasûw, zdjícia, imiona, nazwiska, podziíkowania za goúcinnoúê i serdecznoúê. ÑZ ciíøkim sercem i ze zami w oczach, øegnaliúmy ich odchodzπcych na frontî ñ wspomina Markiza de Lambert. W koúciele przy g Ûwnym o tarzu wisi obraz Matki Boskiej CzÍstochowskiej namalowany przez polskiego øo nierza Sta-

17 nis awa Miku Í, w darze dla spo ecznoúci Comblessac. Ksawery PruszyÒski, pisarz i publicysta, po 1939 roku w armii polskiej na Zachodzie i w s uøbie dyplomatycznej rzπdu gen. Sikorskiego, przebywa w Comblessac, wspomnienia swoje zawar w ksiπøce Ñ Wolna Francjaî w 1943 r. wczesny mer Comblessac, Markiz Emile de Lambert w swoim zamku nieopodal Comblessac goúci wraz ze swojπ rodzinπ osobistoúci polskiego uchodüstwa, prezydenta W adys awa Raczkiewicza, genera a W adys awa Sikorskiego, genera a Zygmunta Szyszko - Bohusza, arcybiskupa JÛzefa Feliksa GawlinÍ. Tereny wokû zamku pozostawa y do dyspozycji naszych øo nierzy. Otrzymaliúmy kserokopií niektûrych dokumentûw i zdjíê z tamtych czasûw. PozwolÍ sobie zacytowaê kilka podpisûw: Powitanie prezydenta Raczkiewicza i genera a Sikorskiego przez genera a Szyszko - Bohusza. Msza polowa odprawiana przez arcybiskupa GawlinÍ, naczelnego kapelana polskich si zbrojnych. Podczas obiadu polowego: Prezydent Raczkiewicz, gen. Sikorski, LÈon NoÎl, ambasador Francji w Polsce i gen. Faury. Gen. Sikorski wrícza sztandar Brygady genera owi Szyszko - Bohuszowi. Gen. Sikorski przed zebranym t umem. Defilujπcy artylerzyúci. Defilada polskiej kompani rowerowej. Defilada PodhalaÒczykÛw. Chcπc nie chcπc ogarnia nas wzruszenie, miní o 65 lat od tych wydarzeò a obraz Matki Boskiej CzÍstochowskiej wisi tam gdzie go wtedy zawieszono, dokumenty skwapliwie przechowywane w teczkach, a dyplom wykonany przez Ksawerego PruszyÒskiego i ofiarowany Markizowi de Lambert, w dowûd wdziícznoúci, wisi na tym samym miejscu w sali konferencyjnej merostwa. Niezatarte wraøenia pozostawia rûwnieø wizyta w szkole wojskowej w CoÎtqudan. Elitarna szko a Saint-Cyr za oøona w 1803 r. przez Napoleona sta a sií oúrodkiem kszta cenia kadr oficerskich armii francuskiej. Szko Í tí ukoòczy o wielu pûüniejszych wybitnych dowûdcûw francuskich m.in. Charles de Gaulle. Szko Í przeniesiono do CoÎtqudan nieopodal PloÎrmel. Tu zgromadzi a sií kilkutysiíczna rzesza PolakÛw, rûwnieø tych, ktûrzy zamieszkiwali terytorium Francji, gotowych wstπpiê do tworzonej przez gen. Sikorskiego armii polskiej. Tu rûwnieø zg osi sií mûj ojciec, ktûry w tym czasie mieszka w Paryøu. W 1964 r. stary obûz wojskowy zosta przebudowany. Obecnie budynki szkolne, domy studenckie wraz z ca ym zapleczem zajmujπ teren 500 hektarowy. Komendant Gerald Souprayen oprowadza nas po muzeum zapoznajπc z jego eksponatami, oraz historiπ szko y. Do szko y wstíp majπ najlepsi z najlepszych, jest ich 1200, od 1977r. przyjmowane sπ rûwnieø kobiety. Komendantowi Souprayenowi nie obca jest Polska. Zna WarszawÍ, gdzie jakiú czas przebywa s uøbowo, a w 1996 r. przebywa w Libii pod dowûdztwem Polaka, Wozniaka. Wspomina rûwnieø, øe bídπc w szkole Luwru, ktûra przygotowuje konserwatorûw muzealnych, pozna trzech s uchaczy z Polski. W NORMANDII Normandia to region sπsiadujπcy z Bretaniπ. Kraina jab oni, calvadosu, cidru i smakowitych serûw, nie to jednak nas interesowa o. W 2004 roku odby y sií tu wielkie uroczystoúci upamiítniajπce 60- -tπ rocznicí normandzkiej operacji w 1944 roku. Operacja desantowa wojsk alianckich by a najwiíksza tego typu w Ñwojnie úwiatowejî pod wzglídem skali przygotowaò oraz uøytych si i úrodkûw. Nie brakowa o tu rûwnieø PolakÛw. Bia o-czerwona powiewa wúrûd innych flag na ca ej d ugoúci normandzkich pû bitewnych. Zatrzymujemy sií przed wojskowym polskim cmentarzem w Grainville-Langannerie. Nie bez wzruszenia czytamy imiona i nazwiska poleg ych, spoczywa ich tu 696-ciu. Sπ to øo nierze I- -wszej dywizji pancernej pod dowûdztwem gen. Stanis awa Maczka, walczπcej w bitwie o NormandiÍ w sierpniu 1944 r. Krzyøe z bia ego marmuru, w centrum wznosi sií pomnik w kszta cie litery V, pod ktûrym z oøono kwiaty, obok powiewa bia o-czerwona flaga, cmentarz zadbany mimo suszy, starannie strzyøony trawnik zachowuje kolor úwieøej zieleni. Nieopodal bramy w zadaszonej niszy, na stoliku leøy ksiíga. Odwracajπc kolejno jej karty poznajemy historií tego miejsca oraz alfabetyczny spis wszystkich tu spoczywajπcych. Czytamy imiona, nazwiska, daty urodzenia i úmierci, zbyt d uga jest ta lista, aby jπ doczytaê do koòca. W ciszy wsiadamy do autokaru, jest pora lunchu, nikt jednak nie ma ochoty siígaê po kanapki. Dojeødøamy do Caen, w ktûrym toczy y sií uporczywe walki wojsk brytyjskich. Zatrzymujemy sií przed ogromnπ budowlπ. Nad g Ûwnym wejúciem napis: ÑMemorial musèe pour la Paixî ñ ÑMemoria, muzeum dla Pokojuî. Zbudowano go w 1988 r., myúlπ przewodniπ twûrcûw tego dzie a by o uwraøliwienie zwiedzajπcych na sprawy Pokoju w úwiecie. ÑPokÛj, pisze Elie Wiesel, nie jest darem Boga dla ludzi, ale darem ludzi dla siebie samychî. Wiek XXI nabrzmia y terroryzmem, brakiem rûwnowagi posiadanych bogactw, zachwianiem porzπdku ekologicznego jawi sií jako nowe zagroøenie. Wchodzimy do imponujπcego wnítrza, gdzie za pomocπ plansz, wykresûw, obrazûw, zdjíê, sal kinowych i tysiícy eksponatûw, spisano historií od koòca I wojny úwiatowej po dzieò dzisiejszy. MiÍdzy innymi Galeria NoblistÛw z podzia em na poszczegûlne dziedziny nauki. SkrzÍtnie szukamy bliskich nam nazwisk, do ktûrych dorzucamy nazwiska naszych rodakûw, ktûrym Francja umoøliwi a wejúcie do tej elitarnej galerii, a wiíc Maria Sk odowska- -Curie uhonorowana dwoma nagrodami i Jerzy Charpak (Szarpak) urodzony w 1924 r. w Dπbrowicy, fizyk, ktûry za osiπgniícia w dziedzinie badaò jπdrowych otrzyma nagrodí Nobla w 1992 roku. Galeria NoblistÛw Pokoju ñ w podúwietlonej niszy, za szybπ poczesne miejsce zajmuje Lech Wa Ísa. Noc spídzamy w Caen, w hotelu sieci Bonsaï. Realizujπc program nastípnego dnia, mijamy kolejno plaøe ÑSwordî, ÑJunoî, ÑGoldî, ÑOmahaî, ÑUtahî, ktûre 61 lat temu sp yní y krwiπ. Zatrzymujemy sií w Colleville ñ sur ñ Mer, w sπsiedztwie plaøy ÑOmahaî gdzie znajduje sií wojskowy cmentarz amerykaòski, spoczywa tu øo nierzy, teren liczy ok m2, krzyøe bia ego marmuru przeplatane gwiazdami Dawida, perfekcyjnie uszeregowane. Wzruszajπ nas szczegûlnie nazwiska o polskim brzmieniu. W czíúci centralnej wznosi sií pomnik w kszta cie pû kolistej kolumnady, w úrodku, ktûrej gûruje siedmiometrowy posπg míøczyzny z brπzu z ríkami i g owπ wzniesionymi ku niebu z lekko podkurczonymi nogami. OsobliwoúÊ tego miejsca zapada g Íboko w pamiíê i serce. W dalszej drodze mijamy wojskowy cmentarz niemiecki, spoczywa tu øo nierzy, z braku czasu nie moøemy sií zatrzymaê majπc nadziejí, øe jeszcze tu kiedyú wrûcimy. PRZEZ PARYØ DO KOLBUSZOWEJ Wszystkie drogi tej krainy prowadzπ do Mont - Saint ñ Michel, WzgÛrza åwiítego Micha a, nazwane jednym z cudûw úwiata. Chcemy, aby go zobaczyli ci, ktûrzy sπ tu po raz pierwszy. Goúcinne PloÎrmel øegnamy rankiem W Paryøu jesteúmy o godzinie 13-tej, ograniczeni czasem wybieramy trasí, ktûra pozwoli nam zobaczyê kilka z waønych zabytkûw tego miasta. A wiíc Katedra Notre-Dame, Centrum Pompidou, wstípujemy do Luvru, aby zobaczyê ÑBoginiÍ ZwyciÍstwa z Samotrakiî, ÑVenus z Miloî i ÑMonÍ LizÍî potem kierujemy sií przez Ogrody Tuilleryjskie do Placu Zgody, z dala podziwiamy uk Triumfalny, i idπc wybrzeøem Sekwany, docieramy do wieøy Eiffla. Wchodzimy, jedni pieszo, pokonujπc 700 stopni, drudzy windπ, aby podziwiaê cudownπ panoramí Paryøa. Godzinny rejs po Sekwanie jest ostatnim punktem naszego programu. W tym czasie miasto budzi sií do nocnego øycia, p onπ úwiat em jego wspania e zabytki, rozbrzmiewajπ paryskie melodie, t umy turystûw pozdrawiajπ sií nawzajem. Chcia oby sií tu zostaê d uøej. Niestety ñ SMS od naszego kierowcy Ñczekam na placu Trocaderoî przywo uje nas do rzeczywistoúci. O godz. 23-ciej wsiadamy do autokaru i ruszamy w drogí powrotnπ. 19 lipca o godzinie 24-tej docieramy zdrowi i cali do Kolbuszowej. W ciπgu 15 lat partnerstwa z PloÎrmel, Komisja WspÛ pracy z Zagranicπ zorganizowa a 8 tego typu wyjazdûw do Bretanii. Ten ostatni uwaøam za najbardziej udany, mam na myúli nie tylko atrakcje turystyczne, ale rûwnieø i moøe przed wszystkim aspekt kszta cπcy, ktûry w duøym stopniu wzbogaci naszπ wiedzí, w szczegûlnoúci tych, ktûrzy sπ naszπ nadziejπ na powstrzymanie wydarzeò, ktûre doprowadzi yby do samounicestwienia. JOANNA ZIO O wrzesieñ 2005 Nr 9 (1176)

18 wrzesieñ 2005 Nr 9 (117) KULTURA... We wtorek 30 sierpnia w sali wystawienniczej Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej, przy ul. Piekarskiej 19, odby o sií otwarcie wystawy fotografii ÑPielgrzymki Polskie Jana Paw a IIî. Autorem zdjíê jest jeden z najlepszych polskich fotografûw i zarazem dokumentalista papieskich pielgrzymek do Polski - Adam Bujak. WYSTAWA CZYNNA w dni robocze od w niedziele od Podczas otwarcia wystawy zagra a m odzieø z dziewczícego zespo u, dzia ajπcego przy parafii w TrzÍsÛwce, ktûra nada a uroczystoúci odpowiedniπ atmosferí, zaúpiewawszy m.in. ÑBarkÍî. Kolbuszowskie plenery W pierwszych dniach lipca odby sií w Kolbuszowej plener malarski. WziÍ- o w nim udzia kilkunastu artystûw ñ malarzy z rûønych polskich miejscowoúci. By y to rûwnoczeúnie warsztaty malarskie dla kilkudziesiíciu uczniûw. Ja chcí jednak przypomnieê, øe podobne plenery, ale bez warsztatûw plastycznych, odbywa y sií w Kolbuszowej juø przed rokiem Organizowa o je Towarzystwo Kultury im. Juliana Macieja Goslara. Po roku 1989 T-wo Kultury straci o dotacje od w adz paòstwowych i plenery usta y. Zosta y one wznowione w roku Inicjatorem by pan Maksymilian Starzec, artysta ñ plastyk, zamieszka y w Kolbuszowej, ktûremu uda o namûwiê sií do tego przedsiíwziícia dyrektorûw Szko y Podstawowej i Gimnazjum nr 2 w Kolbuszowej. PrzedsiÍwziÍcie popar burmistrz Zbigniew Chmielowiec, przekazujπc na ten cel fundusze. HALINA DUDZI SKA Rozbudowa Biblioteki Starania Andrzeja JagodziÒskiego dyrektora Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej w Kolbuszowej, w sprawie rozbudowy tego obiektu, wreszcie odnios y skutek. W dniu 19 lipca 2005 roku wojewoda podkarpacki Jan Kurp oraz burmistrz Kolbuszowej Zbigniew Chmielowiec podpisali umowí dotyczπcπ realizacji tego przedsiíwziícia. Juø dwa lata temu burmistrz obieca bibliotekarzom, øe do koòca swojej kadencji ruszy rozbudowa i remont sídziwego budynku biblioteki. Tak rzek i s owa dotrzyma. Projekt inwestycyjny "Rozbudowa i nadbudowa Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej w Kolbuszowej" nie by by moøliwy do zrealizowania z samego budøetu gminy. Prace remontowe bídπ moøliwe do przeprowadzenia dziíki pozytywnemu rozpatrzeniu wniosku o dofinansowanie tej inwestycji, ze úrodkûw Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, w ramach dzia ania 3.1 Obszary wiejskie Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. EFRR przyzna na ten cel kwotí w wysokoúci ,15 PLN. Stanowi to 75 % ca oúci kosztûw inwestycji, ktûra jest szacowana na πcznπ sumí ,54 PLN. Przeprowadzenie przetargu planowane jest 29 wrzeúnia 2005 roku, natomiast rozpoczície budowy przewiduje sií w drugiej po owie paüdziernika. 21 lipca odby o sií zebranie zarzπdu Regionalnego Towarzystwa Kultury im. Juliana Macieja Goslara. Na posiedzeniu, oprûcz cz onkûw zarzπdu i pracownikûw RTK, obecny by zaproszony goúê pan burmistrz Zbigniew Chmielowiec. G Ûwnym tematem by o przygotowanie do Walnego Zebrania sprawozdawczo - wyborczego.

19 Wspomnienie... turach ZMW RP ÑWiciî, ZMP i SP. W okresie uczíszczania do kolbuszowskiego liceum by korespondentem czasopisma ÑGromadaî. W numerze 74 z 1949 r. pisa tak: ÑÖwioska Dzikowiec leøy w powiecie kolbuszowskim. Powiat nasz jest uznawany za najbiedniejszy pod wzglídem jakoúci ziemi. LudnoúÊ tutejszego powiatu charakteryzuje sií wytrwa oúciπ na nídzí oraz codziennπ pracπ mrûwczπ. W czasach przed ostatniπ wojnπ nasza wieú przeøywa a kryzys i g Ûd. Wykorzystywali to spekulanci, ktûrzy szwendali sií ca ymi dniami po wsi z oszukanπ spríøynowπ wagπ i cyganili ch opa. By y wypadki, øe gospodarz wiûz furí cielπt, czy zboøa do miasta odleg ego o 6 km, dos ow- Po przemianach paüdziernikowych 1956 r. m odzieø na wsi zaczí a samorzutnie powo ywaê swojπ organizacjí. Po pierwszym Krajowym Zjeüdzie ZMW ñ 28 luty 1958 r. ustalono jednolitπ nazwí Zwiπzek M odzieøy Wiejskiej (ZMW). W obradach uczestniczy z naszego terenu m. in. Bronis aw KuczyÒski. Naleøa on do wybitnych postaci ruchu m odzieøowego w powiecie kolbuszowskim. Aktywnie uczestniczy w przemianach polskiej wsi juø od momentu zakoòczenia dzia aò wojennych ñ najpierw w Dzikowcu, a pûüniej w Weryni i Kolbuszowej w struknie za 12 groszy. I to z zaznaczeniem, øe bídzie dosyê szybko jecha, aøeby wyzyskiwaczowi sií nie nudzi o siedzenie na wozie. Ch opi najmowali sií rûwnieø do pracy w polu, zw aszcza podczas øniw, czy kopania kartofli. Rolnik taki pracowa od 6 rano do zachodu s oòca. Odbiera od obszarnikûw zap atí w sumie 80 groszy. Takich przyk adûw moøna by przytoczyê wiícej. Oúwiata sta a na bardzo niskim poziomie. Bardzo ma o uczniûw koòczy o szko Í powszechnπ II stopnia.î Bronis aw KuczyÒski piastowa stanowisko przewodniczπcego Zarzπdu Powiatowego ZMW blisko 7 lat (1957 ñ 1960). Z ruchem m odzieøowym nie rozstawa sií jeszcze przez d ugi okres czasu. Zajmowa wiele stanowisk w administracji paòstwowej w powiecie m. in. kierownik Wydzia u Kultury PPRN, dyrektor Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Kolbuszowej, organizator i dzia acz Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Kultury i Sztuki im. J. M. Goslara, Towarzystwa Kultury im. J. M. Goslara, a nastípnie Muzeum Kultury Ludowej i Skansenu, wydawca pierwszych numerûw ÑBiuletynuî. S uøy mi zawsze radπ i pomocπ. Zmar w maju 1975 r. MARIAN PI REK wrzesieñ 2005 Nr 9 (1176) 50 lat Zwiπzku M odzieøy Wiejskiej w powiecie kolbuszowskim W dniu 16 lipca (sobota) br. w Wiejskim Domu Kultury w Weryni odby o sií spotkanie koleøeòskie cz onkûw i dzia aczy Zwiπzku M odzieøy Wiejskiej Ñpo latachî z powiatu kolbuszowskiego z okazji zbliøajπcego sií jubileuszu 50 ñlecia powstania tej organizacji. Udzia wzií o kilkudziesiíciu dzia aczy ZMW z lat 1957 ñ WúrÛd nich byli m.in.: dr hab. Kazimierz Szmyd z Krosna ñ pracownik naukowy Uniwersytetu Rzeszowskiego wraz z øonπ Mariπ z domu Wilk ñ rodaczkπ z Kolbuszowej Dolnej; dr Wiktor Borowiec z Warszawy ñ rodak z Cmolasu, JÛzef Mazur z Dπbrowy GÛrniczej - rodak z DπbrÛwki; Jan Borkowski z Sandomierza ñ rodak z Lipnicy, Bronis aw Dryja z Rzeszowa ñ rodak z Bukowca, Pawe Gorzelany z Rzeszowa ñ rodak z Kolbuszowej GÛrnej, Ryszard Jachyra z Tarnobrzegu ñ rodak z Kolbuszowej, Edward OøÛg ñ wiceprzewodniczπcy WojewÛdzkiego Komitetu ObchodÛw 50 ñ lecia ZMW w Rzeszowie ñ rodak z Trzebuski i Andrzej Tatuúko ñ prezes Banku SpÛ dzielczego w Kolbuszowej. Z miejscowych udzia wziíli m.in.: Jan Wilk z Kolbuszowej, Jan Filuba z Kolbuszowej Dolnej, Janina Koza, Irena Mazur, Weronika Sondej, Henryk Sondej, Maria OpaliÒska, Stanis awa Micek - z Weryni, Franciszek Zuba z Kolbuszowej i Sylwia Kulig z Kolbuszowej GÛrnej i wielu innych. Zjazd przygotowali: Jan BaÒkowski ñ so tys Weryni, Zdzis aw Kapusta, Jan OpaliÒski i Marian PiÛrek. Dobrze spisa y sií cz onkinie miejscowego KGW ñ by e dzia aczki ZMW z Weryni przygotowujπc wyúmienite dania. Z tej okazji pod redakcjπ M. PiÛrka i przy wspû pracy znanego poety Bronis awa Dryi ñ z Rzeszowa oraz m odej poetki z Kolbuszowej GÛrnej - Joanny Staniszewskiej wydano okolicznoúciowy tomik poezji ÑNa pamiπtkí 50-tej rocznicy utworzenia ZMW 1957 ñ 1973î z wierszami B. Dryi i Jana Boles awa Oøoga o Kolbuszowej i powiecie kolbuszowskim. NiektÛre wiersze zaprezentowa a udanie J. Staniszewska. Regionalne Towarzystwo Kultury im. J. M. Goslara w Kolbuszowej sprezentowa o dla goúci spoza Kolbuszowej bezp atnie zestaw numerûw z br. ÑZiemi Kolbuszowskiejî. Spotkanie przebieg o do pûünych godzin wieczornych w serdecznej i przyjacielskiej atmosferze, przeplatane ciekawymi wspomnieniami uczestnikûw z tych lat. Spotkanie odby o sií w Weryni, gdyø tutaj od 1963 roku dzia a Klub M odego Rolnika ñ finansowany przez GS Kolbuszowa GÛrna, a za oøony z inicjatywy tutejszego Ko a ZMW. W Polsce dzia a do tej pory tylko dwa tego typu kluby. Sponsorami spotkania byli m. in. GS Kolbuszowa GÛrna i firma ÑOrzechî. M.P.

20 wrzesieñ 2005 Nr 9 (117) HISTORIA... JOLANTA LENART Gimnazjum i Liceum w Kolbuszowej. Pierwsze lata po wojnie 30 sierpnia 1944 roku odby a sií pierwsza jawna konferencja w kolbuszowskim gimnazjum i liceum. Zgodnie z wytycznymi Kuratorium OkrÍgu Szkolnego w Rzeszowie naleøa o przeprowadziê egzamin wstípny do wszystkich klas gimnazjum i liceum. Egzamin mieli zdawaê rûwnieø ci uczniowie, ktûrzy uczestniczyli w tajnym nauczaniu i sk adali juø egzamin przed PaÒstwowπ Komisjπ Egzaminacyjnπ podczas okupacji niemieckiej. Dla prof. Øytkowskiego i pozosta ych nauczycieli tajnego nauczania, decyzja ta by a bulwersujπca i niezrozumia a, kwestionujπca ich wiarygodnoúê i autorytet. Dyrektor Lotz pomimo protestûw nauczycieli poleci egzaminowanie wszystkich uczniûw. Egzaminy te mia y rûwnieø staê sií legalizacjπ tajnego nauczania. Decyzja ta zosta a jednak zmieniona po wizycie prof. Øytkowskiego w KOS w Rzeszowie. 1 W dniach 1-4 wrzeúnia trwa y egzaminy wstípne do klasy I gimnazjum. Do egzaminûw zg osi o sií 83 uczniûw i 88 uczennic. Egzaminu nie zda o πcznie 6 uczniûw. 5 i 6 wrzeúnia odby y sií egzaminy do klas wyøszych gimnazjum. 7,8 i 9 wrzeúnia mia y miejsce konferencje pedagogiczne. Regularna nauka rozpoczí a sií dopiero 11 wrzeúnia. Utworzono trzy oddzia y klasy I, po jednym oddziale klasy II, III i IV gimnazjum oraz po jednym oddziale klasy I i II licealnej. PrzyjÍto rûwnieø m odzieø do trzech klas ( kursûw), gdzie systemem skrûconym realizowano program dwûch klas gimnazjum w jednym roku. πcznie utworzono osiem oddzia Ûw klas gimnazjalnych i licealnych i trzy odzia y gimnazjalne idπce cyklem skrûconym z πcznπ liczbπ 253 uczniûw, w tym 130 ch opcûw i 123 dziewczíta. Do pracy pozyskano 16 nauczycieli - 12 kontraktowych kwalifikowanych i 4 niewykwalifikowanych. Szko a ulokowa a sií w swoim budynku nad Nilem, ktûry by w asnoúciπ Towarzystwa Szko y Gimnazjalnej i Licealnej w Kolbuszowej, organu prowadzπcego i utrzymujπcego szko Í. 2 Z dniem 1 paüdziernika 1945roku kolbuszowskie Gimnazjum i Liceum zosta o upaòstwowione. Nauka od tej pory sta a sií bezp atna. Dyrektorem szko y zosta dr Kazimierz SkowroÒski. 3 Organizacja szko y by a podobna jak w roku poprzednim. W gimnazjum Ñ normalnymî funkcjonowa y po dwa oddzia y klasy I i II i pojedyncze oddzia y klasy III i IV oraz I i II liceum. Gimnazjum i liceum pracujπce cyklem skrûconym mia o wszystkie klasy z wyjπtkiem IV. Ze wzglídu na duøe zrûønicowanie uczniûw w klasach utworzono od roku szkolnego 1945/1946 pierwszπ i drugπ klasí gimnazjalnπ dla doros ych. Zgodnie z zarzπdzeniem w adz do klas tych postanowiono skierowaê wszystkich ÑdwÛjkarzyî z klas I i tych, ktûrzy byli zaawansowani wiekiem. Na kursy wyøsze skierowano m odzieø dajπcπ ríkojmií, øe opanuje materia w jednym roku z dwu klas i starszπ wiekiem. Wszyscy urodzeni przed 1928 rokiem musieli przenieúê sií na kurs dla doros ych. 4 W celu Ñ szerzenia intelektualnych zainteresowaò m odzieøy, jak rûwnieø przygotowania sií jej do pe nienia rozmaitych funkcji spo ecznychî powo ano organizacje uczniowskie: samorzπd, harcerstwo, kû ka naukowe i úwietlicí rozrywkowπ. 5 W roku szkolnym 1947/1948 funkcjí dyrektora objπ Jan Tokarz, a uczy o w niej juø 14 nauczycieli: 6 1. Mgr Jan Tokarz- p.o. dyr. zak adu - uczy historii i fizyki 2. Maria Augustynowicz ñ uczy a j. aciòskiego i j. niemieckiego 3. Helena Burkiewicz ñ uczy a matematyki 4. Mgr W adys aw Burkiewicz ñ uczy j. aciòskiego, j. polskiego i matematyki 5. Mgr Micha Czartoryski ñ uczy j. polskiego 6. Julian Jab oòski ñ uczy j. niemieckiego, matematyki i úpiewu 7. Genowefa Kurda ñ uczy a geografii, prac rícznych, rysunkûw i wychowania fizycznego 8. Stanis aw Kπdziela ñ j. francuskiego, fizyki i wychowania fizycznego 9. Ks. JÛzef Cieúla ñ uczy religii 10. Jan SkowroÒski ñ uczy biologii i chemii 11. Dr Kazimierz SkowroÒski ñ uczy historii i propedeutyki filozofii 12. Tadeusz Øeglin ñ uczy j. polskiego, historii i geografii 13. Agenor Burkiewicz ñ uczy úpiewu i muzyki 14. Franciszek Mazur ñ kierownik Szko y Podstawowej nr 1 w Kolbuszowej, uczy rysunku i prac rícznych. OprÛcz nauczycieli w szkole zatrudniono woünego ñ Jana Narowskiego, sekretarkí i ksiígowπ ñ ZofiÍ Cynar oraz dentystí ñ Teofila RybkÍ. Od roku 1946 rozpoczπ sií juø proces wszechstronnej ideologizacji.w szko ach i placûwkach oúwiatowych dochodzi stopniowo do zerwania z przedwojennymi zasadami i idea ami wychowawczymi, a wprowadza sií úwieckoúê szko y i wychowanie oparte na ideologii marksizmu i leninizmu. 15 wrzeúnia 1947 roku do kolbuszowskiego gimnazjum i liceum dotar y wytyczne Ministerstwa Oúwiaty, ktûre m.inn. nakazywa y Ñpo oøenie w nauce szkolnej kresu legendzie Pi sudskiego i LegionÛw, a wysuniície na czo o nowego Wojska Polskiego i gen. Karola åwierczewskiego.íí 7 Polecono rûwnieø wprowadzenie do gimnazjûw i liceûw (g Ûwnie pedagogicznych) nauki jízyka rosyjskiego RÛwnieø praca organizacji m odzieøowych mia a s uøyê upowszechnianiu za oøeò marksistowsko- leninowskich. W tym celu rozwijano m. inn. wspomniane harcerstwo ñ dwie druøyny mískie i jednπ øeòskπ, powo ano Licealne Ko o ÑWiciíí, OMTUR ñ specjalizujπcy sií w urzπdzaniu obchodûw rocznicowych, akademii 1 ñ Majowych, itp, ZWM(Zwiπzek Walki M odych) i LigÍ Lotniczπ. Mniejsze znaczenie ideologiczne w naszym liceum mia y z pewnoúciπ powsta e PCK oraz SKS ÑNilíí 8. Bezp atne nauczanie w Gimnazjum i Liceum w Kolbuszowej, po jego upaòstwowieniu, przyciπga o coraz wiícej m odzieøy z okolicznych wiosek. Liczba uczniûw ros a z kaødym rokiem. 1 wrzeúnia 1948 roku kolbuszowska szko a úrednia przybra a nazwí PaÒstwowej Koedukacyjnej Szko y OgÛlnokszta cπcej Stopnia Licealnego z klasami VIII ñ XI. W rekrutacji uczniûw, po raz pierwszy w powojennej Polsce wzií y udzia organy spo eczne, tj. komisje kwalifikacyjne do przyjmowania m odzieøy do szkû ogûlnokszta cπcych stopnia licealnego. Podstawowym zadaniem komisji by o umoøliwienie m odzieøy robotniczo ñ ch opskiej kszta cenia sií na poziomie úrednim poprzez wydawanie decyzji w sprawie przyjmowania uczniûw do klasy VIII, a w roku 1948 rûwnieø do klasy IX. 9 Na konferencji sierpniowej 1948 roku Rada Pedagogiczna liceum przyjí a do realizacji idea y wychowawcze w jednolitej szkole ogûlnokszta cπcej: 1. Ukochanie ludowego paòstwa polskiego jako realizatora demokracji politycznej i spo ecznej. 2. Umi owanie ziemi ojczystej i wszystkich postípowych pierwiastkûw i tradycji kultury narodowej. 3. Najg Íbszy stosunek do pracy i pragnienie uczestnictwa w zbiorowym wysi ku narodu. 4. Przywiπzanie do idei postípu i sprawiedliwoúci spo ecznej i opûr wobec wszelkich form wyzysku. 5. Uczucie braterstwa wobec narodûw mi ujπcych wolnoúê, w szczegûlnoúci wzglídem narodûw s owiaòskich.íí 10 Nowe programy nauczania w szkole úredniej, wprowadzone w latach dotrwa y z ma ymi zmianami do 1956 roku. Ich treúci by y nasycone ideowo- politycznymi za oøeniami walki o socjalizm w Polsce. Nowoúciπ by o wprowadzenie nowego przedmiotu- nauki o spo eczeòstwie w klasie X, zastπpionego w 1952 roku naukπ o konstytucji. W 1949 roku zosta a wyodríbniona

21 z fizyki jako odríbny przedmiot w klasie XI ñ astronomia, zaú propedeutykí filozofii zastπpiona logikπ. W 1950 roku wprowadzono jízyk rosyjski w liceum ogûlnokszta cπcym jako obowiπzkowy obok drugiego jízyka zachodnioeuropejskiego (jízyk niemiecki lub aciòski). W nauczaniu zalecano wykorzystywaê treúci zawarte w programach do kszta towania u uczniûw materialistycznego poglπdu na úwiat. Ich realizacja nastrícza a nauczycielom znaczne trudnoúci spowodowane przede wszystkim brakiem podrícznikûw szkolnych 11 [Ö]. Dalsze zmiany w programach nauczania g Ûwnie z jízyka polskiego, historii, geografii i biologii wprowadzone zosta y w roku szkolnym 1956/1957.W latach obowiπzywa y tzw. egzaminy promocyjne przy koòcu roku szkolnego z wiíkszoúci przedmiotûw nauczania: z jízyka polskiego i matematyki we wszystkich klasach od IV do XI, z historii w klasach VII i XI, nauki o konstytucji w klasach VII i XI, geografii w klasach VI, IX, X i jízyka rosyjskiego w klasie VIII. 12 W planowaniu pracy szko y w szerokim zakresie naleøa o uwzglídniaê tematykí øycia wspû czesnego, g Ûwnie obchodûw rocznicowych PRL, zjazdûw PZPR, plenarnych zebraò PZPR itp. Realizacja planûw podlega a comiesiícznej sprawozdawczoúci na konferencjach szkolnych, w ktûrych oprûcz rady pedagogicznej od 1948 roku, bra rûwnieø udzia tzw. aktyw Zwiπzku M odzieøy Polskiej. Organizacja ta mia a duøy wp yw na funkcjonowanie szko y zw aszcza w zakresie spraw ideowo- wychowawczych, politycznych i úwiatopoglπdowych. Na tej p aszczyünie wzajemnych kontaktûw nauczyciel - uczeò dochodzi o czísto do konfliktûw i spiíê, zw aszcza, øe m odzieøowi przywûdcy ZMP mieli prawo formu owaê opinie o poszczegûlnych nauczycielach. 13 Od nauczycieli i uczniûw w coraz wiíkszym zakresie øπdano udzia u w pracach spo ecznych na rzecz szko y i úrodowiska. CzÍsto odbywa o sií to kosztem lekcji. Zobowiπzywano ich do prowadzenia edukacji kulturalno- oúwiatowej na wsi, przez wyg aszanie referatûw, organizowanie zespo Ûw úwietlicowych majπcych na celu podkreúlanie wyøszoúci gospodarki uspo ecznionej nad indywidualnπ. Problemy wsi musia y rûwnieø znajdowaê swoje odbicie w pracy z m odzieøπ. W tym zakresie polecano nauczycielom nastípujπce formy pracy: wprowadzanie na lekcjach biologii elementûw wiedzy z zakresu agrotechniki i agrobiologii, organizowanie wycieczek do POM-Ûw i GOM- Ûw, aktualizacja spraw dotyczπcych potrzeb wsi i rozwoju rolnictwa, zw aszcza w XI klasie. Duøe obarczenie nauczycieli i uczniûw pracami spo ecznymi, dzia aniami ideologicznymi prowadzi o do stopniowego obniøania sií poziomu dydaktycznego szko y. Z sytuacji tej nie by y zadowolone oúwiatowe w adze miasta i powiatu kolbuszowskiego. W sprawozdaniach powizytacyjnych pada y czísto pod adresem szko y zarzuty, øe: Ñm odzieø nie umie opowiadaê, wykazuje brak zasad ortografii oraz s abo jest rozwiniíte czytelnictwo[...]. M odzieø ma o czyta i czyta niew aúciwπ literaturííí. 16 Pomimo tych problemûw mechanizm zmierzajπcy do ideologizacji i zeúwiecczenia polskiej szko y pracowa dalej [Ö]. Z dniem 2 wrzeúnia 1954 roku Ministerstwo Oúwiaty wprowadzi o do wszystkich szkû apele poranne. Mia y one odbywaê sií codziennie o godzinie7.50. Celem tych apeli by o wzmocnienie dyscypliny, polepszenie frekwencji. Na apelach podawano najwaøniejsze wiadomoúci z kraju i ze úwiata, komunikaty szkolne, a takøe og aszano pochwa y i nagany dla uczniûw. Dodatkowo obowiπzujπce od 2 wrzeúnia 1954 roku rozporzπdzenie wprowadzi o zakaz rozpoczynania i koòczenia zajíê szkolnych modlitwπ. W zakresie obowiπzku uczíszczania na lekcje religii Ministerstwo da o uczniom pe nπ swobodí. Lekcje religii mia y sií odbywaê na ostatnich godzinach, by zostawa na nich ten kto chce. 17 Praca ideowo- wychowawcza i dydaktyczna w liceum by y systematycznie, kilkakrotnie w ciπgu roku kontrolowane przez wizytatorûw Kuratorium OkrÍgu Szkolnego w Rzeszowie. Kaødorazowo dostrzega y one niedociπgniícia i nieprawid owoúci g Ûwnie w pracy wychowawczej szko y- Ñ z jednej strony widzi sií wysi ek i trud nauczycieli i ZMP dπøπcych do kszta towania úwiatopoglπdu naukowego u m odzieøy, z drugiej strony widaê dzia anie czynnikûw wywierajπcych ujemny wp yw na szko Í. Obserwuje sií, øe m odzieø organizuje gremialne uczíszczanie na lekcje religii, a nawet dopatrywaê sií moøna pewnego nacisku wywieranego na uczniûw z zewnπtrz. Akcja ta wyraünie wystípuje w internacie, ktûrego mieszkanki codziennie rano, przed lekcjami idπ grupami do koúcio a. M odzieø nasza nie wykazuje wyrobienia úwiatopoglπdowego, nie tylko nie wierzy w to, co mûwi nauczyciel, ale czísto mu oponuje (...). Szko a powinna na te sprawy spojrzeê krytycznie. Nie wolno nam naraziê sií na zarzut úwiadomego czy podúwiadomego wspû dzia ania w tej akcji.íí 18 Stosownie do tego sformu owania rûwnieø z nauczycielami prowadzono sta π akcjí uúwiadamiajπcπ. W szkole czísto odbywa y sií szkolenia zmierzajπce do ukszta towania nowego modelu nauczyciela wed ug, ktûrego jego g Ûwnym Ñzadaniem bídzie przekszta cenie szko y polskiej w szko Í socjalistycznπ. Nauczyciel bídzie dobrym, kiedy bídzie dobrze uczy i wychowywa w duchu moralnoúci socjalistycznej i úwiatopoglπdzie naukowym.íí 19 SzczegÛlnπ rolí do spe nienia w tym zakresie przypisywano nauczycielom historii i jízyka polskiego, ktûrzy w toku nauczania obowiπzani byli wykazywaê negatywny wp yw religii i wiary dla rozwoju i postípu cywilizacyjnego. Zagadnieniom tym naleøa o, przynajmniej raz w miesiπcu, poúwiíciê rûwnieø czas na zajíciach kû zainteresowaò, organizacji m odzieøowych, godzin wychowawczych i zajíê wychowawczych w internacie. Dodatkowo nauczyciele musieli ÑzadbaÊ o w aúciwπ postawí w úrodowisku, tak by ich postípowanie i osobisty przyk ad sz y w parze z tym co nauczajπ.î 20 Rok 1957 wprowadzi pewnπ liberalizacjí, jeøeli chodzi o kszta towanie postaw ateistycznych i socjalistycznych, wúrûd uczniûw i nauczycieli. W 1959 roku wyraünie juø w polskiej szkole moøna by o zauwaøyê waønπ transformacjí. UczeÒ krok po kroku sta sií podmiotem wychowania. W zaleceniach Ministerstwa Oúwiaty, odnoúnie planûw godzin, poleca sií, aby przy ich konstruowaniu braê pod uwagí ucznia i jego moøliwoúci zgodnie z za oøeniami psychologii i pedagogiki. Przedmioty wymagajπce wiíkszego wysi ku umys owego naleøa o zaplanowaê na pierwszych lekcjach, ponadto poniedzia ki i czwartki mia y byê wolne od nadmiaru godzin proporcjonalnie do obniøonych w tych dniach moøliwoúci umys owych ucznia. Dla zapewnienia prawid owej realizacji tych zadaò zobowiπzano wszystkie szko y do przesy ania planûw do zatwierdzenia do w aúciwego kuratorium. Dalsze instrukcje zwrûci y rûwnieø uwagí na higiení pracy nauczycieli okreúlajπc dzienny wymiar ich pracy, ktûry nie powinien przekraczaê szeúciu godzin. Pojawi a sií rûwnieø moøliwoúê ustalenia 5 dniowego tygodnia pracy dla nauczyciela, po uzyskaniu zgody kuratorium. 21 Praca organizacji m odzieøowych i kû ek zainteresowaò rûwnieø podlega a systematycznej kontroli. Wieloletni, ceniony dyrektor szko y ( ) JÛzef Szatkowski przy jej corocznej analizie, zwraca uwagí, øe : Ñ na poczπtku kaødej pracy wychowawczej musi staê nauczyciel, ktûry swoim postípowaniem daje wzûr godny naúladowania. Nauczyciel nie moøe tkwiê w úredniowieczu, ale musi staê na czele postípu. Ca a Rada Pedagogiczna winna braê udzia w pracy Towarzystwa Szko y åwieckiej. Jeøeli jednak ktoú z nauczycieli jest praktykujπcym katolikiem, winien dbaê o to, by swoim postípowaniem nie podwaøaê tego, czego uczy szko a.î 22 Duøπ uwagí zwracano w dalszym ciπgu na Ñwykorzystanie lekcji wychowawczych dla celûw úwiatopoglπdowych, dla wychowania w duchu moralnoúci socjalistycznej, etyki úwieckiej i laickiej szko y.î 23 WiÍkszoúÊ wychowawcûw jednak nie wywiπzywa a sií z tej powinnoúci i úwiadomie nie realizowa a øadnej lekcji na ten temat [Ö]. W protoko ach szkolnych sygnalizowane by y takøe problemy dotyczπce utrzymania odpowiedniego poziomu dydaktycznego. S abe wyniki nauczania przek adajπce sií na bardzo duøπ liczbí ocen niedostatecznych z obowiπzujπcych egzaminûw promocyjnych i w konsekwencji prowadzπce do znacznej drugorocznoúci by y powaønym mankamentem Ûwczesnego szkolnictwa. WúrÛd wielu przyczyn takiego stanu rzeczy, wskazywano na nadmiar materia u, brak pomocy dydaktycznych, naukí pamiíciowπ, s abe przygotowanie uczniûw w okresie szko y podstawowej, liberalne podejúcie nauczycieli do wymagaò szkolnych, absencja nauczycieli(choroby, prace spo eczne, urlopy), wykorzystywanie m odzieøy w pracach domowych, rolnych, dojeødøanie do szkû oraz s abπ organizacjí pracy ucznia w domu. Pod koniec lat piíêdziesiπtych zmieni a sií jednak znacznie úwiadomoúê spo eczna dotyczπca potrzeby i sensu kszta cenia. CD. NA STR. 22 wrzesieñ 2005 Nr 9 (1176)

22 wrzesieñ 2005 Nr 9 (117) Zainteresowanie wykszta ceniem ogûlnym, przygotowujπcym do studiûw wyøszych z roku na rok by o coraz wiíksze. Liczba uczniûw w liceum systematycznie ros a. ZwiÍksza a sií iloúê przyjaciû szko y (osoby prywatne, zak ady pracy, instytucje), ktûrzy podejmowali rûønorodne dzia ania, aby jedyne w mieúcie liceum rozwija o sií coraz lepiej i zaspokaja o coraz wiíksze ambicje edukacyjne mieszkaòcûw. Wzrastajπce spo eczne zainteresowanie problemami tej wiodπcej szko y spowodowa o miídzy innymi w 1958 r. podjície decyzji o koniecznoúci budowy nowego budynku dla liceum. 24 Rozpoczyna sií nowy okres w øyciu kolbuszowskiej Alma Mater [Ö]. JOLANTA LENART 1 Z.Øytkowski, Tajne nauczanie gimnazjalno ñ licealne w Kolbuszowej w latach 1941 ñ 1944, Kolbuszowa 1998, s.73 ñ APR, Kuratorium OkrÍgu Szkolnego w Rzeszowie, sygn.142, Sprawozdanie dyrektora szko y. 3 Dr Kazimierz SkowroÒski funkcjí dyrektora Gimnazjum w Kolbuszowej objπ po bardzo krûtkim, zaledwie kilkudniowym okresie zarzπdzania szko π przez Jana Lotza. 4 Archiwum PaÒstwowe w Rzeszowie (APR), PaÒstwowe Gimnazjum i Liceum w Kolbuszowej, sygn.8,protokû z posiedzenia Rady Pedagogicznej z dnia 5 wrzeúnia 1945 r. 5 Tamøe 6 APR, Gimnazjum i Liceum w Kolbuszowej, sygn.8, ProtokÛ z posiedzenia Rady Pedagogicznej z wrzeúnia 1947r. 7 APR, PaÒstwowe Gimnazjum i Liceum w Kolbuszowej, s.8, ProtokÛ z posiedzenia Rady Pedagogicznej z wrzeúnia 1947 roku. Za oøenia te znalaz y swoje odbicie w pûüniejszej Deklaracji Ideowej PZPR, uchwalonej na Kongresie Zjednoczeniowym PPR i PPS w grudniu 1948 roku. 8 APR, Gimnazjum i Liceum w Kolbuszowej, sygn.8, ProtokÛ z posiedzenia Rady Pedagogicznej z 15 czerwca 1948 roku. 9 APR, Inspektorat Szkolny w Kolbuszowej, sygn.2, Pismo Inspektora Szkolnego Haldenmayera Franciszka z czerwca 1948 roku w/s egzaminûw do szko y licealnej. 10 APR, Gimnazjum i Liceum w Kolbuszowej, sygn.8, ProtokÛ z posiedzenia Rady Pedagogicznej z 28 sierpnia 1948 roku. 11 J.Sudo, Osiemdziesiπt lat.., op.cit.s APR, Gimnazjum i Liceum w Kolbuszowej, sygn.8, Protoko y z posiedzenia Rady Pedagogicznej J. Sudo, Osiemdziesiπt lat w s uøbie m odzieøy i spo- eczeòstwa, Kolbuszowa 1991, s.42-43, ALO w Kolbuszowej, ProtokÛ z posiedzenia Rady Pedagogicznej z 12 grudnia 1953roku. 17 Archiwum Liceum OgÛlnokszta cπcego (ALO w Kolbuszowej), ProtokÛ z posiedzenia Rady Pedagogicznej z 1 kwietnia 1954 roku. 18 ALO w Kolbuszowej, ProtokÛ z posiedzenia Rady Pedagogicznej z 30 czerwca 1955roku. 19 Tamøe 20 ALO w Kolbuszowej, ProtokÛ z posiedzenia Rady Pedagogicznej z 4 maja 1956 roku. 21 ALO w Kolbuszowej, ProtokÛ z posiedzenia Rady Pedagogicznej z 23 kwietnia 1959 roku. 22 ALO w Kolbuszowej, ProtokÛ z posiedzenia Rady Pedagogicznej z 28 czerwca 1960 roku. 23 ALO w Kolbuszowej, ProtokÛ z posiedzenia Rady Pedagogicznej z 29 kwietnia 1961roku. 24 ALO w Kolbuszowej, ProtokÛ z posiedzenia Rady Pedagogicznej z 26 listopada 1958 roku. Na tej konferencji nauczyciele liceum opodatkowali sií w wysokoúci 1% od poborûw na cel budowy szko y. Pad a rûwnieø propozycja, aby uczniowie wp acali 2 z miesiícznie na ten cel. Pierwszym zak adem, ktûry zobowiπza sií do opodatkowania swoich pensji i przekazywania uzyskanych kwot pieniíønych na konto budowy liceum by a SpÛ dzielnia Zaopatrzenia i Zbytu w Kolbuszowej. W dniu 11 sierpnia 2005 roku w kolbuszowskim skansenie otwarto sta π ekspozycjí zatytu owanπ ÑIzba pos a ludowego Jana Sobka z HandzlÛwkiî. Sπ to w zasadzie dwie odríbne wystawy, po πczone osobami Jana i Stanis awa SobkÛw ñ ojca i syna, obydwu dzia aczy ludowych. EkspozycjÍ umieszczono w cha upie z Budziwoja w sektorze Rzeszowiacy. Jednym z wielu zadaò muzeûw skansenowskich jest dokumentowanie, a nastípnie udostípnianie (czyli eksponowanie) zwiedzajπcym rûønych przejawûw kultury mieszkaòcûw wsi, w tym tzw. kultury spo ecznej. Odtwarzanie zewnítrznej bry y obiektu jest waøne, ale wyposaøenie wnítrza rûwnieø musi nieúê za sobπ jakieú przes anie. Juø pod koniec lat 90-tych XX wieku Muzeum podjí o starania o pozyskanie wyposaøenia unikalnej w swym charakterze izby pos a ludowego, wystrojem wnítrz dobrze úwiadczπcej o zaangaøowaniu mieszkaòcûw wsi rzeszowskiej w dzia alnoúci politycznπ, spo ecznπ i oúwiatowπ. Prace te rozpoczπ pracujπcy Ûwczeúnie w MKL etnograf Jacek Tejchma, a uda o sií je sfinalizowaê dopiero teraz. W aúnie takie roz oøenie akcentûw w wyposaøeniu z po- oøeniem szczegûlnego nacisku na obecnoúê wielu dokumentûw i materia Ûw pisanych jest przyk adem wyeksponowania kultury spo ecznej. DziÍki przychylnoúci rodziny z HandzlÛwki pracownikom Muzeum uda o sií pozyskaê ok. 90% oryginalnego wyposaøenia mieszkania pos a Jana Sobka, w tym doúê duøy, liczπcy ok. 120 pozycji ksiígozbiûr. Rodzina przekaza a takøe dokumenty, obrazujπce dzia alnoúê Stanis awa, jego syna. Jan Sobek (1880 ñ 1955) by pos em do Sejmu RP przez dwie kadencje miídzywojenne, poczynajπc od pos owania do Sejmu Ustawodawczego, do ktûrego zosta wybrany w 1919 r z ramienia PSL ÑPiastî. UwzglÍdniajπc rodzaj pozyskanego wyposaøenia i okres wydania poszczegûlnych ksiπøek oraz innych dokumentûw ñ ekspozycja muzealna zosta a datowana na lata 30-te XX wieku. Ca- oúê umieszczono w skansenowskiej cha upie (dotychczas pustej) z Budziwoja w sektorze Rzeszowiacy. Uk ad jej wnítrz jest nieco inny, aniøeli rodzinnego domu pos a w HandzlÛwce, nieco inaczej trzeba by o wiíc rozmieúciê np. meble. Charakter izby poselskiej i ca ego mieszkania zosta zachowany, a odtworzenie jest wierne, o czym úwiadczπ emocjonalne reakcje rodziny, obecnej na otwarciu. SieÒ cha upy z Budziwoja zosta a potraktowana jako sala wystawowa. Umieszczono w niej liczne dokumenty i fotografie po Stanis awie Sobku (1910 ñ 2000), aby w takiej formie pokazaê jego wszechstronne zainteresowania spo ecznikowskie, samorzπdowe i spû dzielcze, a przy okazji podkreúliê ciπg oúê pokoleniowπ w dzia alnoúci. W aúnie tacy ludzie jak Jan i Stanis aw Sobkowie wspû tworzyli nowoczesnπ i oúwieconπ wieú polskπ i sπ jak najbardziej godni zachowania w pamiíci. Ekspozycja pt. ÑIzba pos a ludowego Jana Sobka z HandzlÛwkiî na sta e zagoúci a w kolbuszowskim skansenie i jest dostípna w godzinach jego otwarcia. MIROS AW G RSKI

23 SPORT... W spotkaniu Zryw - Raniøovia 5-2 (1:1) dla Dzikowca W niedzielí 14 sierpnia na stadionie w Dzikowcu dosz o do spotkania pi karskiego w V lidze ñ grupa díbicka, pomiídzy druøynami Zrywu Dzikowiec a Raniøoviπ. By y to w aúciwie zawody derbowe druøyn z sπsiadujπcych ze sobπ gmin. Cieszy y sií wúrûd kibicûw obu druøyn duøym zainteresowaniem, gdyø na trybunach zgromadzi o sií ponad 400 osûb. Miejscowi w poprzednim sezonie grali w czwartej lidze, zaú goúcie zajmowali úrodkowπ pozycje w tabeli piπtej ligi. Druøyny wystπpi y w nastípujπcych sk adach: Zryw Dzikowiec: Puzio ñ Grabiec, R. Mokrzycki, Zalewski ñ P. Mokrzycki (46 min. Sito), SkupiÒski, SzczÍch, Winiarski, Hahn (90 min. Kazimierak) ñ Serafin, M. Mokrzycki (85 min. Stπpor); Raniøovia: Chudzicki ñ A. Pado, Mik os, Niemczyk ñ B. Sondej, Marczyd o, Pomyka a, Baran, Boronowicz ñ Miko ajczyk, L. Pado. SÍdziowali: T. Podlasek, T. Szewczyk i K. LipczyÒski z DÍbicy. ØÛ te kartki: SkupiÒski i L. Pado. Bramki: M. Mokrzycki 3 (42, 64, 82), Serafin 2(75, 76) ñ Baran (45), L. Pado (62). Gra prowadzona by a w szybkim tempie i na niez ym poziomie technicznym. W pierwszej po owie obie druøyny mia y kilka sytuacji do zdobycia bramek. Do przerwy wynik by 1-1. Podobnie by o na poczπtku drugiej po owy, z tym, øe pierwsi bramkí zdobyli goúcie ze strza- u L. Pado. Zdawa o sií, øe Raniøovia pûjdzie za ciosem i uzyska kolejne bramki, ale tak sií nie sta o. Doúwiadczenie druøyny gospodarzy zdobyte w wyøszej klasie nie posz o na marne. Kolejne bramki zdobyli Serafin i M. Mokrzycki. Byli to dwaj zawodnicy wyrûøniajπcy sií w ca- ym spotkaniu. Ciekawostkπ w odrûønieniu do innych spotkaò pi karskich by spokûj, a kibice obu druøyn nie robili sobie z oúliwoúci. MP Raniøovia. Zryw Dzikowiec. wrzesieñ 2005 Nr 9 (1176) II KOLBUSZOWSKI FESTIWAL TURYSTYCZNY ÑSALAMANDRAî - 30 IX - 2 X 2005 DzieÒ I ñ 30 wrzesieò (piπtek) Slajdowisko ñ pokaz slajdûw z ca ego úwiata od pokazy ñ w programie przeürocza i zdjícia cz onkûw KKT ÑSalamandraî i zaproszonych goúci z ich podrûøy ñ galeria G2 (Gimnazjum nr 2 im. Jana Paw a II w Kolbuszowej). DzieÒ II ñ 1 paüdziernik (sobota) I Turniej turystyczno ñ krajoznawczy Zlot m odzieøy turystycznej powiatu kolbuszowskiego od 9.00 ñ zmagania uczestnikûw turnieju ñ dziedziniec Zespo u SzkÛ nr ñ ñ przerwa na posi ek ñ podsumowanie i rozstrzygniície II Konkursu Fotograficzne ÑWspomnienia z wakacjiî ñ dalsze zmagania uczestnikûw turnieju ok ñ marsz na orientacjí ñ zakoòczenie i podsumowanie rywalizacji ñ uroczyste ognisko, úpiewanie itp. DzieÒ III ñ 2 paüdziernik (niedziela) ñ ñ prûby uczestnikûw II Przeglπdu Piosenki Turystycznej ñ ñ czíúê konkursowa: wystípy uczestnikûw, ñ ñ przerwa ñ obrady jury konkursowego, ñ ñ og oszenie wynikûw II Przeglπdu Piosenki Turystycznej, wystípy laureatûw ñ ñ koncert zespo u Stare Dobre Ma øeòstwo ñ MDK Kolbuszowa ZAPRASZAMY!!! SzczegÛ y na stronie;

24 wrzesieñ 2005 Nr 9 (117) ŒRODOWISKO... Ma o kto wie, øe w aúnie na naszym terenie, czíúciej niø w jakimkolwiek innym regionie kraju, spotkaê moøemy kraskí - ptaka o niecodziennym tropikalnym wyglπdzie. Jak podaje ÑCzerwona KsiÍga Zwierzπt Ginπcych i Zagroøonych w Polsceî, kraska jest gatunkiem krytycznie zagroøonym, gdyø z roku na rok sytuacja jej znacznie sií pogarsza. W úrodowisku znana jest pod rûønymi nazwami takimi jak siwa wronka, krasiwronka czy siwka i nie sposûb jej pomyliê z innymi ptakami. Intensywny niebieski mieniπcy kolor i pomaraòczowy grzbiet odrûønia jπ od innych znanych nam ptakûw. Na terenie Ziemi Kolbuszowskiej kraska wystípuje na obszarach rolniczych, gdzie spotykamy zarûwno pola uprawne, πki koúne, pastwiska, nieuøytki ze znajdujπcymi sií w okolicy zadrzewieniami. Kraska wynajduje dziuple g Ûwnie w olszy, ale nie gardzi teø wierzbami czy sosnami. Jest gatunkiem ptaka, ktûry nie unika cz owieka i czísto gnieüdzi sií blisko jego zabudowaò. Naturalne úrodowiska rzek, g Ûwnie Ígu, sprawiajπ, øe moøna jπ spotkaê w najbliøszych zadrzewieniach. KraskÍ moøna wypatrzeê juø z koòcem kwietnia i poczπtkiem maja, kiedy to przylatuje do naszego kraju z zimowisk znajdujπcych sií w po udniowej i úrodkowej Afryce. Naj atwiej jπ zauwaøyê na liniach energetycznych lub telefonicznych. Przesiadujπc tutaj wypatruje swojej zdobyczy w postaci rûønego rodzaju owadûw takich jak pasikoniki, turkucie czy chrzπszcze. Przylatujπce pary zajmujπ, jeúli jest to moøliwe, opuszczone w poprzednim roku dziuple. LÍgi mogπ odbywaê sií takøe w wiíkszych budkach (typu ÑDî). Zaraz w pierwszych dniach po przylocie odbywajπ sií charakterystyczne dla tego gatunku toki. W dziupli (bπdü budce) sk adane jest od 2 do 5 jaj, ktûre nastípnie sπ wysiadywane przez oko o 3 tygodnie. PisklÍta wykluwajπ sií w rûønym czasie i sπ karmione przez rodzicûw, g Ûwnie owadami. Przez kilka tygodni po opuszczeniu dziupli przebywajπ w jej pobliøu. W lipcu i w sierpniu ca e rodziny øerujπ na swoim terytorium by od po owy sierpnia do poczπtku paüdziernika udaê sií na zimowiska. Przyczynπ niskiego stanu liczebnoúci w Polsce (poniøej 100 par!) jest g Ûwnie wycinanie drzew bídπcych stanowiskami lígowymi, (jak to ma miejsce rûwnieø w naszym rejonie) oraz, coraz mniejsza liczba drzew dziuplastych odpowiednich dla tego ptaka. Powodem sπ rûwnieø zmiany krajobrazu pastwisk i πk - przejúcie na intensywne, wielkoobszarowe gospodarstwa rolne, zalesianie dotychczasowych terenûw otwartych i drapieønictwo ze strony innych zwierzπt. RÛwnieø na naszym terenie obserwuje sií spadek liczebnoúci tego ptaka. Moøemy przyczyniê sií do ochrony kraski poprzez wywieszanie budek lígowych typu ÑDî, ktûre mogπ staê sií miejscem lígûw takøe innych, rûwnie cennych ptakûw jak dudek, dziício zielony i czarny, sokû pustu ka, sowy czy nietypowy dziício - krítog Ûw. RÛwnieø warto pozostawiaê drzewa dziuplaste. Aktualnie na terenie Podkarpacia realizowany jest program aktywnej ochrony kraski, w ktûrym podjíte zosta y dzia ania jej ochrony. WiÍcej o tym projekcie jak rûwnieø o samej krasce moøna dowiedzieê sií pod adresem internetowym Ornitolodzy proszπ rûwnieø o kontakt osoby, ktûre widzia y w ostatnim czasie kraskí (e- -mail: katakon@poczta.fm tel ). Pozwoli to na lepsze poznanie rozmieszczenia, co jest podstawπ wszelkich dalszych prac. Miejmy nadzieje, øe kraska bídzie sta- ym elementem Ziemi Kolbuszowskiej upiíkszajπc nasze okolice, ptakiem, ktûrym juø tylko nieliczne regiony mogπ sií pochwaliê. KONRAD KATA [Autor jest koordynatorem programu ÑAktywnej ochrony kraski na Podkarpaciuî] Na grzyby... Kaødy miesiπc w roku ma swoisty przyrodniczy charakter i rûøni sií od innych wieloma cechami. Na przyk ad kwiecieò zgodnie z przys owiem Ñprzeplata trochí zimy i trochí lataî. Natomiast wrzesieò to miesiπc zbioru wielu p odûw nie tylko rolnych, ale rûwnieø i leúnych. DziÍki wystípujπcym wtedy specyficznym warunkom pogodowym w lesie moøna spotkaê wytwory piíknych owocnikûw strzípek grzybni. Dlatego szczegûlnie w tym miesiπcu olbrzymie rzesze ludzi ruszajπ do lasûw na grzybobrania. Bardzo duøa iloúê amatorûw tego nowego hobby przy braku zachowania naleønych zasad moøe burzyê harmonií øycia w úrodowisku leúnym. Z tego powodu tak istotnym staje sií przestrzeganie przez nas, mi oúnikûw zbioru piíknych i smacznych grzybûw, kilku podstawowych regu. DziÍki cichemu i spokojnemu zachowaniu nie sp oszymy wielu gatunkûw dzikich zwierzπt. BÍdziemy mogli us yszeê piíkny úpiew ptakûw, a jeúli nam sií uda, to zaobserwujemy nawet stroniπce od cz owieka jelenie, sarny czy dziki. Przywiezione ze sobπ opakowania po posi kach zawsze naleøy zabraê do domu. Przecieø úmieci szpecπ nasz las, a czísto stajπ sií úmiercionoúnπ pu apkπ dla wielu drobnych zwierzπt. Zbierajπc tylko owocniki znanych nam gatunkûw, nie niszczmy innych. Øyjπ one w úcis ej symbiozie z drzewami, przekazujπc im miídzy innymi olbrzymiπ iloúê wody niezbídnej do øycia. Las bez gístej sieci strzípek grzybni øyjπcych w glebie, a niewidocznej dla oka cz owieka, nie moøe øyê. Dlatego teø nigdy w poszukiwaniu grzybûw nie rozgrzebujmy úcio y, a miejsca po ich wyrwaniu ponownie przys oòmy martwymi resztkami roúlinnymi, gdyø ods oniíte fragmenty grzybni mogπ przesychaê i obumieraê. DziÍki temu na znanych nam od lat grzybowiskach zawsze bídziemy mogli zbieraê grzyby. Wybierajπc sií do lasu, pozostawmy swoje psy i koty w domu lub prowadümy je na smyczy. Biegajπce obok nas luzem mogπ p oszyê, a nawet zagryüê niepotrzebnie wiele zwierzπt. Dojeødøajπc do lasu samochody zostawmy w miejscach wyznaczonych przez leúnikûw. Pozostawione na drogach leúnych czísto uniemoøliwiajπ wykonywanie leúnych prac i mogπ stanowiê przeszkodí w czasie zwalczania poøarûw lasu. Jeøeli podczas grzybobrania bídziemy zachowywaê sií odpowiedzialnie, nie burzπc harmonii utworzonej przez mieszkaòcûw lasu, to bπdümy pewni, øe nigdy nie zgubimy sií w nim, a zupa grzybowa bídzie zawsze smaczna. Mam nadziejí, øe wrzeúniowe spacery po leúnych duktach przy jeszcze ciep ych promieniach s oòca wszystkim dodadzπ wielu si na ch odne zimowe dni. BART OMIEJ PERET