Nazwa kierunku: Język wykładowy: polski

Transkrypt

1 Nazwa przedmiotu: Akustyczne metody badania dna morskiego Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: dr hab. inż. Grażyna GRELOWSKA, prof. AMW ćwiczeń, konwersatoriów, laboratoriów, seminariów: wykład 15 godz. Status przedmiotu (obligatoryjny/): Metody dydaktyczne: wykład Liczba punktów ECTS: 5 zaliczenie na podstawie kolokwium Znajomość matematyki, fizyki na poziomie absolwenta I. stopnia uczelni wyższej o kierunku technicznym lub ścisłym Założenia i cele przedmiotu: Student po ukończeniu przedmiotu powinien znać podstawy teoretyczne, metody i techniki badania dna morskiego z wykorzystaniem najnowszych stosowanych aktualnie urządzeń hydroakustycznych, wykorzystujących teorię akustyki liniowej i nieliniowej. Powinien znać możliwości penetracji środowiska morskiego, w szczególności dna, za pomocą poszczególnych typów urządzeń hydroakustycznych, powinien również mieć świadomość ograniczeń poznawczych poszczególnych typów urządzeń, wynikających z ich zasady działania i parametrów technicznych. Powinien umieć dobrać urządzenia pomiarowe typ urządzenia i przedział podstawowych parametrów technicznych odpowiednio do postawionego zadania badawczego. 1. Podstawowe informacje o warunkach rozchodzenia się fal sprężystych w morzu płytkim na przykładzie Bałtyku południowego: (2 h) wpływ granic ośrodka oraz wpływ zmiennych warunków hydrologicznych na rozchodzenie się fal w morzu 2. Parametry techniczne i parametry eksploatacyjne systemów hydroakustycznych: (1 h) zasięg, kierunkowość, rozdzielczość wgłębna, zależności między parametrami eksploatacyjnymi a parametrami technicznymi systemów, wpływ parametrów osrodka na parametry eksploatacyjne 3. Sonar boczny: (2 h) zasada działania, właściwości, zastosowanie 4. Echosonda wielowiązkowa: (2 h) zasada działania, właściwości, zastosowanie 5. Sonar z syntetyczną aperturą: (2 h) zasada działania, właściwości, zastosowanie 6. Sonar parametryczny: (3 h) postawy hydroakustyki nieliniowej, zasada działania sonaru, właściwości, zastosowanie 7. Zalety i ograniczenia poszczególnych typów urządzeń hydroakustycznych (1h) 8. Konfiguracja systemu pomiarowego do badania dna morskiego: (2 h) dobór urządzeń hydroakustycznych oraz urządzeń pomocniczych odpowiednich do warunków badań Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: podstawowa: 1. A. Caiti, N. Ross Chapman, J.0P. Hermand, S.M. Jesus, Acoustic sensing techniques for the shallow water environment, Springer

2 2. D. R. Jackson, M. D. Richardson, High-frequency seafloor acoustics, Springer R. Salamon, Systemy hydrolokacyjne, Gdańskie Towarzystwo Naukowe A. Stepnowski, Systemy akustycznego monitoringu środowiska morskiego, Gdańskie Towarzystwo Naukowe J. Tęgowski, Akustyczna klasyfikacja osadów dennych, IO PAN P. Blondel, A. Caiti, Buried waste In the seabed, Springer J. Dera, Fizyka morza, Państwowe Wydawnictwo Naukowe E. Kozaczka, G. Grelowska, Nieliniowe właściwości wody, AMW 1996 Czasopisma 1. Sea Technology 2. International Ocean Systems 2

3 Nazwa przedmiotu: Dynamika, prognozowanie i zarządzanie zasobami rybackimi Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: Prof. dr hab. Jan HORBOWY ćwiczeń, konwersatoriów, laboratoriów, seminariów: wykład 30 godz. Liczba punktów ECTS: 10 Status przedmiotu (obligatoryjny/): Metody dydaktyczne: wykłady Język wykładowy: polski Opracowanie projektu lub zaliczenie na podstawie kolokwium Znajomość posługiwania się arkuszem kalkulacyjnym (Excel) Znajomość matematyki i statystyki matematycznej (w zasadzie nie wykraczające poza szkołę średnią) Założenia i cele przedmiotu: Poznanie teorii zarządzania zasobami rybackimi oraz zastosowanie poznanych metod w praktycznych aplikacjach (tworzenie własnych modeli, doradzanie odnośnie wielkości połowów) 1. Podstawy dynamiki populacji ryb (wzrost osobniczy, uzupełnienie populacji, śmiertelność naturalna i połowowa) 2. Matematyczne metody oceny zasobów rybackich (modele syntetyczne, modele oparte na strukturze wieku, modele zintegrowane, modele wielogatunkowe). 3. Metody prognozowania zasobów i połowów, uwzględnianie błędów losowych. 4. Weryfikacja i określanie błędów ocen. 5. Proponowanie strategii połowowych. Wykaz literatury podstawowej: podstawowa: 1. Quinn, T. J., Deriso, R.B Quantitative Fish Dynamice. Oxford University Press 2. Haddon, M Moddeling and quantitative methods in fisheries. Chapman and Hall. 3. Kompowski A., Horbowy, J Wstęp do teorii optymalnych połowów. AR Szczecin C.D. Darby and S. Flatman Virtual Population Analysis: version 3.1 (Windows/DOS) user guide ( 5. K R Patterson. Integrated Catch-at-age Analysis, ver ( 3

4 Nazwa przedmiotu: Ekologia wczesnych stadiów rozwojowych ryb Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: doc. dr hab. Tomasz LINKOWSKI, dr Dariusz FEY, dr Piotr MARGOŃSKI ćwiczeń, konwersatoriów, laboratoriów, seminariów: wykład 15 godz. Liczba punktów ECTS:5 2 rok Status przedmiotu (obligatoryjny/): polski (może być angielski) Język wykładowy: Metody dydaktyczne: wykłady ilustrowane prezentacjami multimedialnymi egzamin pisemny Podstawowa wiedza o środowisku morskim, ichtiologia ogólna Założenia i cele przedmiotu: 1. Omówienie głównych teorii rekrutacyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem czynników i procesów wpływających na przeżywalność, tempo wzrostu i kondycje wczesnych stadiów rozwojowych ryb. 2. Zapoznanie się z zależnościami troficznymi pomiędzy larwami i stadiami młodocianymi ryb a ich pokarmem. 3. Szczególne uwzględnienie badań otolitów jako nowoczesnego narzędzia stosowanego w badaniach rekrutacyjnych. 1. Większość teorii dotyczących procesu rekrutacji oraz urodzajności poszczególnych pokoleń ryb koncentruje się na ich wczesnym okresie życia - larwalnym i juwenilnym - podkreślając, że poziom rekrutacji jest uzależniony od poziomu śmiertelności w tym szczególnym, początkowym okresie. Celem proponowanego przedmiotu jest omówienie głównych teorii rekrutacyjnych (Match-Mismatch, Critical Period, Growth-Mortality oraz Bigger-is-Better), ze szczególnym uwzględnieniem czynników i procesów wpływających na przeżywalność, tempo wzrostu i kondycje wczesnych stadiów rozwojowych ryb. Omówiony zostanie wpływ warunków środowiskowych takich jak np. dostępność pokarmu czy warunki hydrologiczne, na okres rozrodu i wylęgu, rozmieszczenie, tempo wzrostu oraz śmiertelność larw i młodzieży wybranych gatunków ryb. 2. Poznanie procesu warunkującego przeżywalność ryb w okresie larwalnym jest niezwykle istotne dla zrozumienia przyczyn zmienności w urodzajności poszczególnych pokoleń ryb danego gatunku. Przeżywalność w okresie larwalnym nie jest oczywiście jedynym czynnikiem warunkującym wahania biomasy poszczególnych populacji, ale jest z pewnością jednym z tych najistotniejszych (Legget i in. 1984, Houde 1987). Wpływ poszczególnych czynników środowiska na wzrost, kondycję i śmiertelność wczesnych stadiów rozwojowych ryb może być jednak różny w zależności od strategii życiowej danego gatunku, wielkości i wieku analizowanych osobników oraz obszaru badań (Miller i in.1988). 3. Jako przykład nowoczesnych metod poznawczych stosowanych w tej dziedzinie zaprezentowane zostaną możliwości jakie umożliwiają badania mikrostruktury otolitów wczesnych stadiów rozwojowych ryb. 4

5 Wykaz literatury: podstawowa: 1. Anderson, J. T A review of size dependent survival during pre-recruit stages of fishes in relation to recruitment. Journal of Northwest Atlantic Fisheries Science 8, Campana, S. E. i C. M. Jones Analysis of otolith microstructure data. [W]: Otolith microstructure examination and analysis (D. K. Stevenson i S. E., Campana, red.), p Can. Spec. Publ. Fish. Aquat. Sci Cushing, D. H The possible density-dependence of larval mortality and adult mortality in fishes. [W]: The early life history of fish (Blaxter J. H. S., red.), pp Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg, New York. 4. Elliot, J. M The effects of temperature and ration size on the growth and energetics of salmonids in captivity. Comparative Biochemistry and Physiology 73B, Hjort, J Fluctuations in the great fisheries of northern Europe reviewed in the light of biological research. ICES Rapports et Procés-Verbaux 20, Houde, E. D Fish early life dynamics recruitment variability. American Fisheries Society Symposium 2, Kamler, E Early life history of fish: an energetics approach. Fish and Fisheries ser. 4, Chapman & Hall, London. 8. Lasker, R Field criteria for survival of anchovy larvae: the relation between inshore chlorophyll maximum layers and successful first feeding. Fishery Bulletin U.S 73, Legget, W. C., Frank, K. T. i Carscadden, J. E Meteorological and hydrografical regulation of year-class strength in cepelin (Mallotus villosus). Canadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 41, Miller, T. J., Crowder, L. B., Rice, J. A. i Marschall, E. A Larval size and recruitment mechanisms in fishes: towards a conceptual framework. Canadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 45, Øiestad, V Predation on fish larvae as a regulatory force, illustrated in mesocosm studies with large groups of larvae. NAFO Sci. Coun. Studies 8, Parrish, R. H., Nelson, C. S. i Bakun, A Transport mechanism and reproductive success of fishes in the California Current. Biological Oceanography 1, Shepard, J. G. i Cushing, D. H A mechanism for density dependent survival of larval fish as the basis of a stock-recruitment relationship. ICES Journal Conseil 39, Thorrold, S. R. i Hare, J. A Otolith applications in reef fish ecology. In Coral Reef Fishes. Dynamics and diversity in a complex ecosystem (P. F. Sale, ed.), pp , Academic Press, San Deigo 15. Ware, D. M Relation between egg size, growth and natural mortality of larval fish. Journal of Fisheries Research Board of Canada 32,

6 Nazwa przedmiotu: Teoria eksperymentu naukowego i opracowanie danych eksperymentalnych Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: prof. dr hab. Zygmunt KLUSEK ćwiczeń, konwersatoriów, laboratoriów, seminariów: 15 wykład Status przedmiotu (obligatoryjny/): Metody dydaktyczne: Wykłady ilustrowane prezentacjami multimedialnymi Liczba punktów ECTS: 5 zaliczenie na podstawie kolokwium Znajomość matematyki i fizyki: Kursy Podstaw Fizyki i Matematyki Założenia i cele przedmiotu: Celem wykładów jest zapoznanie słuchaczy z podstawami planowania eksperymentów, nowoczesnymi metodami badawczymi i analizą danych stosowanych w badaniach kluczowych zjawisk i procesów fizycznych w morzach. 1. Poruszone zostaną problemy dotyczące roli doświadczenia i obserwacji w naukowym poznaniu przyrody oraz podjęta próba wyjaśnienia znaczenia metodologii naukowej 2. Wprowadzone zostaną podstawowe zagadnienia dotyczące metodologii i podstaw planowania eksperymentu naukowego, modelowania i opracowania danych. 3. Zaprezentowane będą podstawowe parametry statystyczne stosowane w opisach wyników eksperymentów i obserwacji naukowych 4. Na przykładach zilustrowane zostaną wybrane metody statystyczne obróbki sygnałów (szeregów czasowych) i wnioskowania. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: podstawowa: 1. Such J. (1973) Wstęp do metodologii ogólnej nauk. Wyd. Nauk. UAM, Poznań. 2. Wstęp do fizyki, A.K. Wróblewski, J.A. Zakrzewski, PWN, 3. Współczesna metrologia. Zagadnienia wybrane, Praca zbiorowa WNT, Box G., Jenkins G. - Analiza szeregów czasowych, PWN,

7 Nazwa przedmiotu Wybrane zagadnienia z ekofizjologii fitoplanktonu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: doc. dr hab. Alicja KOSAKOWSKA ćwiczeń, konwersatoriów, laboratoriów, seminariów: wykład 15 godz. Status przedmiotu (obligatoryjny/): Liczba punktów ECTS: 5 Język wykładowy: polski Metody dydaktyczne: Wykład - prezentacje multimedialne zaliczenie na podstawie kolokwium brak Założenia i cele przedmiotu: Przedstawione treści umożliwią doktorantom rozumienie funkcjonowania organizmów fitoplanktonowych w warunkach optymalnych dla wzrostu i rozwoju jak i w warunkach stresowych wywołanych stanem środowiska morskiego. Pozwolą przewidywać reakcję ekofizjologiczną komórek glonów i cyjanobakterii na zmieniające się warunki środowiska. 1. Wpływ czynników abiotycznych i biotycznych na procesy fizjologiczne glonów i cyjanobakterii 2. Rola mikro- i makrolelementów; mechanizmy pobierania jonów; fizjologiczne skutki działania zanieczyszczeń 3. Związki biologiczne czynne produkowane przez glony i cyjanobakterie w warunkach stresu 4. Barwniki jako markery chemotaksonomiczne fitoplanktonu i ekofizjologiczne; 5. Testy biologiczne z udziałem jednokomórkowych glonów 6. Metody oceny produkcji pierwotnej w zbiornikach wodnych. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: podstawowa: 1. Zarys ekologii glonów wód słodkich i środowisk ladowych Kawecka B., Eloranta P.V , PWN, Warszawa. 2. Fizjologia roślin- Lewak Stanisław, Kopcewicz Jan , PWN W-wa 3. Podstawy toksykologii. Kompendium dla studentów szkół wyższych Praca zbiorowa pod. red. K. Piotrowskiego, WNT 4. Phytoplankton Pigments in Oceanography, ed. by S. W. Jeffrey, R. F. C. Mantoura and S. 5. W. Wright, Monographs on oceanographic methodology, UNESCO, Paris. 6. Artykuły w czasopismach m.in. J.Phycology; J.App.Phycology; BioMetas; Marine Chemistry 7

8 Nazwa przedmiotu: Fizjologia organizmów morskich Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: doc. dr hab. Ewa KULCZYKOWSKA Liczba godzin zajęć, w tym: 10 h wykładów, 5h konwersatoriów, Liczba punktów ECTS: 5 Status przedmiotu (obligatoryjny/): Metody dydaktyczne: Wykłady ilustrowane prezentacjami multimedialnymi (Power point); dyskusja - seminarium Zaliczenie seminarium. egzamin ustny. Podstawy wiedzy o środowisku morskim, Fizjologia zwierząt Założenia i cele przedmiotu: Zapoznanie studentów z wybranymi zagadnieniami dotyczącymi fizjologii ryb morskich 1. Zagadnienia dotyczące funkcjonowania organizmu ryb kostno- i chrzęstnoszkieletowych w środowisku morskim: osmoregulacja, specyficzne narządy zmysłów, działanie zegara biologicznego 2. Podstawy endokrynologii ryb Wykaz literatury: podstawowa: 1. The senses of fish. Adaptations for the reception of natural stimuli. Kluwer Academic Publishers Fish endocrinology. vol. 1,2. Science Publisher Fish osmogerulation. Science Publisher Fizjologia zwierząt. Adaptacja do środowiska. Knut Schmidt-Nielsen. PWN

9 Nazwa przedmiotu Wybrane zagadnienia z wzajemnego oddziaływania oceanu z atmosferą Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: prof. IOPAN, dr hab. Tomasz PETELSKI, prof. IOPAN, dr hab. Tymon ZIELIŃSKI ćwiczeń, konwersatoriów, laboratoriów, seminariów: wykład 15 godz. Status przedmiotu (obligatoryjny/): Liczba punktów ECTS: 5 Metody dydaktyczne: wykład zaliczenie na podstawie kolokwium Znajomość matematyki i fizyki: Przejście kursu Podstaw Fizyki i Matematyki. Założenia i cele przedmiotu: Zapoznanie słuchaczy z rolą systemu ocean-atmosfera w kreowaniu klimatu ziemi. 1. Parametry opisujące system ocean-atmosfera 2. Budowa atmosfery; Parametry promieniowania i jego bilans 3. Globalna cyrkulacja atmosferyczna 4. Wpływ działania wiatru na powierzchnię morza 5. Wymiana masy i energii między oceanem i atmosferą 6. Cyklony tropikalne; Emisja aerozolu z powierzchni oceanów 7. Wpływ systemu ocean-atmosfera na zmiany klimatyczne. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: podstawowa 1. A.C. Duxbury, A.B. Duxbury, K. Sverdrup. Oceany Świata, Wyd. PWN, C. Druet, Z. Kowalik. Dynamika morza, Wyd. PWN, S. Massel. Hydrodynamics of coastal zones, Elsevier, J. Dera. Fizyka Morza, Wyd. PWN,

10 Nazwa przedmiotu Ocean i klimat: wczoraj, dziś, jutro Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: prof. IOPAN, dr hab. Jacek PISKOZUB ćwiczeń, konwersatoriów, laboratoriów, seminariów: wykład 15 godz. Status przedmiotu (obligatoryjny/): Liczba punktów ECTS: 5 Metody dydaktyczne: Wykłady ilustrowane prezentacjami multimedialnymi zaliczenie na podstawie kolokwium brak Założenia i cele przedmiotu: Zapoznanie słuchaczy z najważniejszymi procesami klimatycznymi, związanymi z oceanami o różnych skalach czasowych, z historią naturalnych zmian klimatycznych i zmianami antropogenicznymi. 1. Zmienność klimatyczna o różnych skalach czasowych: geologicznych z uwzględnieniem cyklu superkontynentów i wpływu geologii na cykl węgla; orbitalnych (cykle Milankowicza) i ich wpływem na klimat epok lodowych; suborbitalnych o skali od tysiącleci do kilku lat, w tym zmienność klimatyczna holocenu i jej wpływ na cywilizację. 2. Wymuszenia klimatyczne: gazy cieplarniane, wulkanizm, zmiany orbitalne Ziemi, zmiany stałej słonecznej (na przykładzie historii klimatycznej ostatniego tysiąclecia), aerozol i chmury oraz naturalna (niewymuszona) zmienność klimatu i jej przyczyny 3. Cykle klimatyczne związane z Atlantykiem: AMO, NAO itp. oraz stan wiedzy na temat ich przyczyn i wzajemnych związków (w tym cyrkulacja trermohalinowa). 4. Tropikalne zjawiska klimatyczne związane z oceanem: ENSO (El Nino / La Nina), cyklony tropikalne (huragany) i monsuny. 5. Zmienność antropogeniczna: Globalne ocieplenie a ocean (efekt cieplarniany, cykl węgla w oceanie, obserwowane i oczekiwane zmiany klimatu) 6. Zmiany klimatyczne w rejonach polarnych (ocean a lądolody, lód morski, zmienność poziomu morza) Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej podstawowa: 1. Z. W. Kundzewicz, P. Kowalczak Zmiany klimatu i ich skutki, Wydawnictwo Kurpisz SA, Poznań, Meteorologia i klimatologia pod redakcją K. Korzuchowskiego, PWN, Warszawa IPCC Fourth Assessment Report (AR4) Climate Change 2007: The Physical Science Basis ort_the_physical_science_basis.htm 4. T. Flannery Twórcy pogody. Historia i przyszłe skutki zmian klimatu, Centrum Kształcenia Akademickiego CKA, Gliwice,

11 Nazwa przedmiotu: Podstawy współczesnej biologii [Principles of modern biology] Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: prof. dr hab. Borys WRÓBEL ćwiczeń, konwersatoriów, laboratoriów, seminariów: 15 godzin wykładów z uczestnictwem słuchaczy (dyskusja, krótkie prezentacje) Status przedmiotu (obligatoryjny/): Liczba punktów ECTS: 5 Język wykładowy: angielski Metody dydaktyczne: Wykłady połączone z prezentacjami multimedialnymi z udziałem słuchaczy (dyskusja, krótkie prezentacje w oparciu a aktualne oryginalne publikacje naukowe) Ocena odpowiedzi na pytania zadane podczas rozmowy z wykładowcą po zakończeniu zajęć, wymagane aktywne uczestnictwo w zajęciach i/lub wykazanie się wiedzą z zakresu tematyki zajęć. Brak obowiązkowych przedmiotów wprowadzających Założenia i cele przedmiotu: Poznanie technik badawczych (z zakresu biologii molekularnej i obliczeniowej, a także statystycznej obróbki danych) i podstaw teoretycznych koniecznych do wykorzystania tych technik do badań środowiskowych i badań organizmów żywych oraz procesów, w których biorą one udział na różnych poziomach organizacji. 1. Molekularne podstawy życia. 2. Matematyczne i komputerowe modelowanie procesów biologicznych na różnych poziomach organizacji. 3. Techniki obliczeniowe wykorzystywane w biologii systemów i analizie dużych zespołów danych. Modelowanie procesów ewolucji. 4. Badanie procesów ewolucji i wykorzystanie wykorzystywanych do tego technik w ekologii molekularnej. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: Wykorzystywane będą aktualne oryginalne publikacje naukowe. 11

12 Nazwa przedmiotu: Geofizyczna dynamika płynów i dynamika morza Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: prof. dr hab. Stanisław MASSEL ćwiczeń, konwersatoriów, laboratoriów, seminariów: 15 godz. wykład Rodzaj studiów III stopnia Status przedmiotu (obligatoryjny/): Liczba punktów ECTS:5 Metody dydaktyczne: Wykłady będą ilustrowane prezentacjami multimedialnymi zaliczenie na ocenę (na podstawie kolokwium) brak Założenia i cele przedmiotu: Zapoznanie z podstawami geofizycznej dynamiki płynów i dynamiki morza 1. Omówienie podstawowych równań ruchu wód morskich, 2. Cechy ruchu laminarnego i turbulentnego, 3. Główne morskie procesy hydrodynamiczne (fale powierzchniowe, fale wewnętrzne, pływy, prądy, transport i mieszanie materii w morzu, infiltracja wód w dno morskie, procesy wzajemnego oddziaływania) 4. Wpływ procesów fizycznych na chemizm i ekologie wód. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: podstawowa: 1. Cz. Druet, Elementy hydromechaniki geofizycznej, 2. S. Massel, Fluid mechanics for marine eclogists 3. S. Massel, Procesy hydrodynamiczne w ekosystemach morskich 4. J. Dera, Fizyka morza 12

13 Nazwa przedmiotu Ekologia stosowana Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: Prof. dr hab. Jan Marcin WĘSŁAWSKI ćwiczeń, konwersatoriów, laboratoriów, seminariów: wykład 15 godz. Status przedmiotu (obligatoryjny/): Metody dydaktyczne: wykład multimedialny Liczba punktów ECTS:5 zaliczenie na podstawie kolokwium Założenia i cele przedmiotu: Przekazanie informacji o zastosowaniach wiedzy z zakresu ekologii w rozwiązywaniu problemów z zakresu wykorzystania żywych i nieożywionych zasobów środowiska naturalnego 1. Oceny Oddziaływania na Środowisko Morskie 2. Konflikty o przestrzeń na morzu 3. Habitaty jako jednostki ochrony przyrody morza 4. Waloryzacja socjo- ekonomiczna i biologiczna środowiska morskiego 5. Nauka o środowisku, polityka i społeczeństwo Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: Podstawowa: 1. Wilson EO 2002 Konsyliencja. Zysk i Ska 2. Weiner J Życie i ewolucja biosfery. PWN 3. Wilson EO 1999 Różnorodność życia. PIW 13

14 Nazwa przedmiotu Procesy biogeochemiczne w środowisku morskim. Zachowanie planktonu morskiego w świetle matematycznego modelowania Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: prof. IOPAN, dr hab. Lidia DZIERZ- BICKA-GŁOWACKA Liczba punktów ECTS: 5 ćwiczeń, konwersatoriów, laboratoriów, seminariów: wykład 15 godz. Status przedmiotu (obligatoryjny/): Metody dydaktyczne: wykłady (Power Point) I (2 semestr) egzamin pisemny lub ustny Znajomość ogólnych procesów fizycznych, biologicznych i chemicznych w środowisku morskim. Założenia i cele przedmiotu: Znajomość procesów biogeochemicznych w środowisku morskim i ich modelowanie. Zapoznanie studentów z nowym kierunkiem badań modelowaniem populacyjnym. Nowy kierunek badań: Zachowanie planktonu morskiego w świetle matematycznego modelowania: 1. Autotrofy i heterotrofy oraz ich wzajemne zależności troficzne (miejsce zooplanktonu w łańcuchu pokarmowym jako konsumentów i producentów). 2. Udział planktonu w przepływie (żywej i martwej) materii organicznej w ekosystemie morskim. 3. Ekskrecja pierwiastków biogennych przez plankton. 4. Dynamika planktonu zmienność dobowa i sezonowa. 5. Modelowanie zooplanktonu w ujęciu populacyjnym niezbędne w ogólnych modelach ekosystemu. 6. Określanie relacji funkcjonalnych pomiędzy procesami fizjologicznymi dominujących gatunków pelagialu a parametrami środowiska. 7. Relacje miedzy planktonowym pokarmem (ofiarą) a żerującym na nim drapieżnikiem w środowisku fizycznym uwzględniając zjawiska turbulentnego mieszania wód i drobnoskalową stratyfikację. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: podstawowa 1. Witek, Z Biological production and its utilization within a marine ecosystem in the western Gdańsk basin. Sea Fischeries Institute, Gdynia, Poland. 2. Dzierzbicka-Głowacka L. Matematyczne modelowanie procesów biologicznych w górnej warstwie morza. Rozprawy i monografie 13, Dzierzbicka-Głowacka, L. 2005/2006. Modelling the seasonal dynamics of marine plankton in southern Baltic Sea. Part 1. A Coupled Ecosystem Model. Oceanologia 47 (4), Part 2. Numerical simulations. Oceanologia 48 (1), Dzierzbicka-Glowacka, L. (2004) Growth and development of copepodite stages of Pseudocalanus spp.. J. Plankton Res., 26, Dzierzbicka-Glowacka, L., Bielecka, L. and Mudrak, S. (2006) Seasonal dynamics of Pseudocalanus minutus elongatus and Acartia spp. in the southern Baltic Sea (Gdańsk Deep) numerical simulations. Biogeosciences, 3 (4),

15 Nazwa przedmiotu: Wybrane zagadnienia z chemii morza Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku: Nazwa specjalności prof. IOPAN, dr hab. Ksenia PAZDRO ćwiczeń, konwersatoriów, laboratoriów, seminariów: wykład 15 godz. Status przedmiotu (obligatoryjny/): Liczba punktów ECTS: 5 II (semestr I) Język wykładowy: polski Metody dydaktyczne: Wykłady w formie prezentacji multimedialnych Egzamin ustny lub pisemny Podstawy wiedzy o środowisku morskim Podstawy chemii Założenia i cele przedmiotu: Zapoznanie studentów ze współczesnym stanem wiedzy na temat: geochemii związków chemicznych pochodzenia naturalnego i antropogenicznego w środowisku morskim oraz metod monitoringu środowiska morskiego 1. Skład wody morskiej i osadów dennych 2. Obieg węgla w oceanie 3. Biogeochemia zanieczyszczeń 4. Zanieczyszczenia Bałtyku 5. Metody monitoringu środowiska morskiego (analizy chemiczne, wskaźniki biologiczne, sensory) 6. Związki biologicznie aktywne w morzu 7. Metodyka oznaczania wybranych związków chemicznych występujących w środowisku morskim. Nowoczesne metody instrumentalne Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: podstawowa: 1. H.Schulz, M.Zabel, Marine Geochemistry, 2006, Springer 2. K.Pazdro, 2007, Oszacowanie narażenia organizmów w morskich ekosystemach przybrzeżnych na ksenobiotyki z grupy trwałych zanieczyszczeń organicznych, Rozprawy i monografie IOPAN, 20/ R.Feistel, G.Nausch, N.Wasmund, State and evolution of the Baltic Sea, , Wiley- Interscience Publications 4. J.Namiesnik, W.Chrzanowski, P.Szpinek, (red.) 2003, Nowe horyzonty i wyzwania w analityce i monitoringu środowiskowym, Centrum Doskonałości Analityki i Monitoringu Środowiskowego, S.Emerson, J.Hedges, 2008, Chemical oceanography and the marine carbon cycle, Cambridge University Press 15

16 Nazwa przedmiotu: Wybrane zagadnienia z paleoceanografii Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: prof. IOPAN, dr hab. Marek ZAJĄCZ- KOWSKI ćwiczeń, konwersatoriów, laboratoriów, seminariów: wykład 15 godz. Status przedmiotu (obligatoryjny/): Liczba punktów ECTS: 5 Metody dydaktyczne: wykłady zaliczenie na podstawie kolokwium Podstawy wiedzy o środowisku morskim. Założenia i cele przedmiotu: Zapoznanie studentów z podstawowymi metodami badawczymi stosowanymi w paleoceanografii. Omówienie zmian w środowisku morskim w różnych skalach czasu (Holocen Kenozoik) 1. Izotopy radioaktywne stosowane w datowaniach. Izotopy stabilne i ich zastosowanie w badaniach nad zmianami środowiska Ziemi. 2. Kenozoiczna historia zmian środowiska Ziemi i jej zapis w osadach dennych oceanów. Powiązania tych zmian z zapisem w rdzeniach lodowych Antarktydy oraz rdzeniach oceanicznych. 3. Holoceńska historia zmian środowiska morskiego na przykładzie zapisu w osadach dennych europejskiej części Arktyki. Zależność stanu środowiska morskiego tego obszaru od cyrkulacji termo-halinowej Pn. Atlantyku, sił orbitalnych Ziemi i składu atmosfery. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: 1. Natural climate variability and global warming: a Holocene perspective, edited by Richard W. Battarbee and Heather A. Binney, Wiley-Blackwell. 276 pages 16

17 Nazwa przedmiotu: Nowe kierunki badań w ekologii morza Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących) dr Monika KĘDRA, dr Joanna LEGE- ŻYŃSKA, dr Lech Kotwicki, dr Józef Wiktor, dr prof. dr hab. Jan Marcin WĘSŁAWSKI ćwiczeń, konwersatoriów, laboratoriów, seminariów: wykład 15 Rodzaj studiów (stacjonarne, niestacjonarne, I, II stopnia): III stopnia Status przedmiotu (obligatoryjny/): Liczba punktów ECTS:5 Metody dydaktyczne: Wykłady ilustrowane prezentacjami multimedialnymi zaliczenie na podstawie kolokwium brak Założenia i cele przedmiotu: Zapoznanie z nowymi kierunkami i nowoczesną metodyką badań stosowanych w ekologii morza 1. Przedstawione szczegółowych informacji dotyczących zagadnień zmiany klimatu, zakwaszania mórz i oceanów, obiegu węgla, powiązań troficznych oraz zjawiska benthic-pelagic coupling. 2. Zaprezentowanie najnowszych wyników badań dotyczących systemów morskich min. głębokiego morza jak i ekosystemów przybrzeżnych wraz z analizą ich znaczenia socjo-ekonomicznego. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: Wybrana literatura: podstawowa 1. Michener R, Lajtha K, 2009, Stable Isotopes in Ecology and Environmental Science, Blackwell 2. Arts MT, Brett MT, Kainz M, 2009, Lipids in Aquatic Ecosystems, Springer-Verlag 3. Van Dover CL, 2000, The Ecology of Deep-Sea Hydrothermal Vents, Princeton University Press 4. Pauly P, Maclean J, 2003, In a Perfect Ocean, Island Press 5. Pitcher TJ et al, 2007, Seamounts, Blackwell 6. Valiela I, 2006, Global Coastal Change, Blackwell 7. Backer AJ, 2000, Molecular Methods in Ecology, Balckwell 8. Magurran AE, 2003, Measuring Biological Diversity, Blackwell 9. Arctic Climate Impact Assessment ACIA, 2005, Cambridge University Press 10. Eleftheriou A, McIntyre A, 2005, Methods for the Study of Marine Benthos, Blackwell 17

18 Nazwa przedmiotu: Zanieczyszczenie i eutrofizacja środowiska morskiego Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: Prof. dr hab. inż. Grażyna KOWALEWSKA ćwiczeń, konwersatoriów, laboratoriów, seminariów: wykład 6 godz. Status przedmiotu (obligatoryjny/): Liczba punktów ECTS: 1 Metody dydaktyczne: Wykłady (Power Point), przy niewielkiej liczbie uczestników - pokaz aparatury w laboratorium) zaliczenie na podstawie kolokwium Do zrozumienia planowanych wykładów niezbędne są podstawowe wiadomości z zakresu chemii nieorganicznej, organicznej i analitycznej Założenia i cele przedmiotu: Celem przedmiotu jest zapoznanie uczestników z problematyką dotycząca zanieczyszczenia środowiska morskiego i jego skutkami, m.in. eutrofizacją, ze szczególnym uwzględnieniem zanieczyszczeń organicznych, chlorofilu i jego pochodnych jako wskaźników eutrofizacji, metod chromatograficznych w analizie zanieczyszczeń organicznych, zanieczyszczenia Morza Bałtyckiego. 1. Definicja zanieczyszczenia. Rodzaje, źródła zanieczyszczeń i drogi ich przenoszenia. 2. Metody monitoringu zanieczyszczeń. 3. Eutrofizacja i metody jej monitorowania. 4. Trudności spotykane w oznaczaniu związków organicznych w środowisku morskim. 5. Zanieczyszczenie i eutrofizacja Morza Bałtyckiego. 6. Porównanie zanieczyszczenia Bałtyku z innymi obszarami morskimi na świecie. Wykaz literatury: podstawowa: 1. G. Kowalewska, Is the pollution of the Baltic Sea increasing? Oceanological Studies, Vol. XXIX, J.Konat, G.Kowalewska, polychlorinated biphenyls in sediments of the Baltic Sea. The Science of the Total Environment, 28, G.Kowalewska, J.Konat-Stepowicz, B.Wawrzyniak-Wydrowska, M.Szymczak-Żyła, Transfer of organic contaminants to the Baltic in the Odra Estuary. Marine Pollution Bulletin,6, A.Filipkowska, L.Lubecki, G.Kowalewska, Polycyclic aromatic hydrocarbons in different matrices of the marine environment. Analytica.Chimica Acta, 547, M.Szymczak-Żyła, G.Kowalewska, 2007.Chloropigments a in the Gulf of Gdansk (Baltic Sea) as markers of the state of this environment. Marine Pollution Bulletin. 55, G.Kowalewska, Persistent organic pollutants (POPs) in the estuarine sediments - overview, 2005, Chemia Analityczna (Anal.Chem.(Warsaw)), 50,

19 Nazwa przedmiotu: Wybrane zagadnienia z fizyki atmosfery Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: Dr Anna ROZWADOWSKA ćwiczeń, konwersatoriów, laboratoriów, seminariów: wykład 6 godz. Status przedmiotu (obligatoryjny/): Liczba punktów ECTS: 1 Język wykładowy: polski Metody dydaktyczne: Wykłady w formie prezentacji multimedialnych (Power Point) zaliczenie na podstawie kolokwium Podstawy fizyki Założenia i cele przedmiotu: Zapoznanie studentów z wybranymi zagadnieniami z fizyki atmosfery ze szczególnym uwzględnieniem własności optycznych atmosfery i przenoszenia promieniowania słonecznego w atmosferze 1. Pochodzenie, ewolucja i budowa atmosfery ziemskiej; 2. Składniki gazowe atmosfery: skład i własności optyczne gazów atmosferycznych 3. Obieg wody w przyrodzie i przemiany fazowe wody w atmosferze 4. Chmury: procesy powodujące powstawanie chmur, makro- i mikrostruktura chmur, klasyfikacja chmur, własności optyczne 5. Aerozole atmosferyczne: rodzaje i źródła aerozolu, skład aerozolu i rozkłady rozmiarów cząstek aerozolu, własności optyczne 6. Wpływ poszczególnych składników atmosfery na transfer promieniowania słonecznego w atmosferze i bilans radiacyjny powierzchni Ziemi 7. Zjawiska optyczne w atmosferze Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: podstawowa: 1. Visconti, G., Fundamentals of Physics and Chemistry of the Atmosphere, Springer-Verlag, Berlin-Heidelberg, Salby, M. L., Fundamentals of Atmospheric Physics, Academic Press, Thomas, G. E., Stamnes, K., Radiative Transfer in the Atmosphere and Ocean, Cambridge University Press, Cambridge, Dera, J., Fizyka morza, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa,

20 Nazwa przedmiotu Wybrane problemy optyki morza Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: dr hab. Mirosław DARECKI ćwiczeń, konwersatoriów, laboratoriów, seminariów: wykład 15 godz. Status przedmiotu (obligatoryjny/): Liczba punktów ECTS:5 Język wykładowy: Metody dydaktyczne: Wykłady ilustrowane prezentacjami multimedialnymi (w tym 4 godz. są przeznaczone na prace terenowe - z wykorzystaniem optycznych instrumentów pomiarowych) egzamin ustny Podstawowy kurs z oceanografii. Znajomość podstaw matematyki, w tym podstaw rachunku różniczkowego. Założenia i cele przedmiotu: Zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami za zakresu optyki morza i teledetekcji, w tym teledetekcji satelitarnej. 1. Transport i procesy wymiany energii promienistej w systemie morze-atmosfera. 2. Rola promieniowania słonecznego w ekosystemach morskich, w zwłaszcza w zasilaniu fotosyntezy organizmów morskich. 3. Podstawowe wielkości fotometryczne, stosowane w optyce morza. 4. Absorpcja i rozpraszania światła przez cząsteczki wody oraz naturalne składniki wody morskiej. 5. Technika i metodyka morskich pomiarów optycznych. 6. Zastosowanie pomiarów optycznych, w tym pomiarów zdalnych, do oceny stanu ekosystemów morskich. 7. Podstawy pasywnej teledetekcji satelitarnej w widzialnym i podczerwonym zakresie widma elektromagnetycznego. 8. Wykorzystanie danych satelitarnych w określaniu makroskalowych zmian w ekosystemach morskich. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: podstawowa 1. Dera J. 1983: Fizyka morza. PWN, Warszawa, s Kirk J. T. O., 1983: Light and photosynthesis in aquatic ecosystems. Cambridge 3. Ian S. Robinson Measuring the Oceans from Space: The Principles and Methods of Satellite Oceanography. Springer. s

21 Nazwa przedmiotu: Społeczno-ekonomiczne aspekty rozwoju lokalnego i regionalnego Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: brak dr hab. Iwona SAGAN, prof. UG ćwiczeń, konwersatoriów, laboratoriów, seminariów: wykład 15 godz. Status przedmiotu (obligatoryjny/): Metody dydaktyczne: Wykład z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej Liczba punktów ECTS: 5 zaliczenie na podstawie kolokwium wiedza z zakresu podstaw gospodarki przestrzennej, planowania, geografii społeczno-ekonomicznej Założenia i cele przedmiotu: zdobycie wiedzy z zakresu egzogenicznych i endogenicznych uwarunkowań rozwoju środowisk lokalnych i regionalnych oraz podstaw polityki lokalnej i regionalnej; w tym polityki zrównoważonego rozwoju, ekopolityki, polityki spójności społecznej, polityki rynkowej konkurencyjności. 1. Zasoby przyrodnicze, społeczne i gospodarcze a rozwój lokalny i regionalny 2. Zbiorowości i społeczności lokalne; tożsamość społeczna i identyfikacja terytorialna 3. Kierunki rozwoju lokalnego i regionalnego 4. Modele polityki regionalnej, polityka regionalna Unii Europejskiej 5. Polityka miejska i metropolitalna Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: podstawowa 1. Węcławowicz G., Bański J., Degórski M., Komornicki T., Worcelli P., Śleszyński P., 2006, Przestrzenne zagospodarowanie Polski na początku XXI wieku. IGiPZ PAN, Warszawa 2. Haughton G., Counsell D., 2004, Regiona, Spatial Strategies and Sustainable Development. Routledge, London and New York 3. Jałowiecki B., Szczepański M.S., 2002, Rozwój lokalny i regionalny w perspektywie socjologicznej. Śląskie Wyd. Naukowe, Tychy 4. Kuciński K., Podstawy regionu ekonomicznego. PWN, Warszawa. 5. Gorzelak G., Tucholska A. (red.), 2007, Rozwój, region, przestrzeń, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 6. Gorzelak G, (red), 2008, Polska lokalna 2007, Wydawnictw Naukowe Scholar, Warszawa 7. Jałowiecki B., 2002, Zarządzanie Rozwojem Aglomeracji Miejskich, Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania, Białystok 8. Sagan I., Czepczyński M. (red.), 2003, Wymiar i współczesne interpretacje regionu. Uniwersytet Gdański, Gdańsk Poznań. 9. Swaniewicz P., Klimska U., Milczarek A., 2004, Nierówne koalicje liderzy miejscy w poszukiwaniu nowego modelu zarządzania rozwojem, Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa;. 10. Studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego; 11. Plany zagospodarowania przestrzennego 12. Strategie rozwoju miast i województw 21

22 22

23 Nazwa przedmiotu: Wybrane problemy społeczne, gospodarcze i przyrodnicze w strefie nadmorskiej i przybrzeżnej Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: Prof. dr hab. Tadeusz PALMOWSKI ćwiczeń, konwersatoriów, laboratoriów, seminariów: wykład 15 godz. Liczba punktów ECTS:5 Status przedmiotu (obligatoryjny/): Metody dydaktyczne: Wykład z wykorzystaniem prezentacji multimedialnej; dyskusja moderowana zaliczenie na podstawie kolokwium Struktura przestrzenna gospodarki morskiej Polski,, warunki i czynniki zróżnicowania nadmorskich struktur osadniczych i demograficznych, podziały administracyjne obszarów nadmorskich,, struktura przemysłów morskich, infrastruktura techniczna i jej rozwój. Współpraca bałtycka, w tym morska współpraca transgraniczna. Polskie Obszary Morskie i ich rola w gospodarce kraju. Założenia i cele przedmiotu: Ukazanie przyrodniczych i geograficznych rozwoju form zagospodarowywania przestrzennego obszarów morskich i nadmorskich. Przekazanie studentom interdyscyplinarnej wiedzy o przyczynach, mechanizmach i uwarunkowaniach procesów przyrodniczych i społeczno-gospodarczych zachodzących na styku lądu i morza. 1. Stan i zagospodarowanie obszarów morskich i nadmorskich uwarunkowania przyrodnicze, uwarunkowania gospodarcze. 2. Polskie Obszary Morskie, morze terytorialne, wyłączna strefa ekonomiczna i jej znaczenie gospodarcze. 3. Uwarunkowania planu zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych Zatoki Gdańskiej. 4. Relacje port - miasto, zaplecze i przedpole portów morskich, typy i rodzaje portów 5. Atrakcyjność inwestycyjna województw nadmorskich Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: podstawowa: 1. Zaucha J., Planowanie przestrzenne obszarów morskich, polskie uwarunkowania i plan pilotażowy, Instytut Morski w Gdańsku, Gdańsk Zaucha J., Gospodarka morska wobec nowych trendów przestrzennych, [w:] Markowski T., (red.) Koncepcje Przestrzennego Zagospodarowania Kraju a wizje i perspektywy przestrzennego rozwoju Europy, Studia KPZK PAN t.cxxii, Warszawa Gerstmanowa E. (red.), Materiały do monografii przyrodniczej regionu gdańskiego. Nadmorski Park Krajobrazowy, Wydawnictwo Marpress, Gdańsk 2000., 23

24 4. Szefler K., Furmańczyk K. i inni, Zagospodarowanie i przestrzenne aspekty rozwoju strefy przybrzeżnej Bałtyku, zarówno wód terytorialnych jak i wyłącznej strefy ekonomicznej, Gdańsk 2007, listopad Węcławowicz G., Bański J., Degórski M., Komornicki T., Korcelli P., Śleszyński P., 2006, Przestrzenne zagospodarowanie Polski na początku XXI wieku, PAN IGiPZ, Monografie 6, Warszawa, 6. Polska przestrzeń, Raport o stanie zagospodarowania przestrzennego kraju, 2007, Ministerstwo Budownictwa, 7. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego(projekt) , 2009, Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa. 8. Skóra K.E., Sapota M.R. Ryby i rybołówstwo Zatoki Puckiej, ekspertyza wykonana dla Instytutu Morskiego w Gdańsku, Gdańsk Wojcieszczyk H., Uwarunkowania rozwoju turystyki i rekreacji. Ekspertyza wykonana dla Instytutu Morskiego, Gdańsk Namiary na Morze i Handel 11. Roczniki statystyczne GUS 12. Atlasy gospodarcze Polski 24

25 Nazwa przedmiotu: Globalne zmiany klimatu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: Prof. dr hab. Mirosław MIĘTUS ćwiczeń, konwersatoriów, laboratoriów, seminariów: wykład 15 godz. Rodzaj studiów :III stopnia Status przedmiotu (obligatoryjny/): Metody dydaktyczne: wykład - prezentacja Liczba punktów ECTS: 5 zaliczenie na podstawie kolokwium brak Założenia i cele przedmiotu: Zapoznanie słuchaczy z przyczynami współczesnych antropogenicznych zmian klimatu ich przejawami oraz spodziewanymi konsekwencjami w skali XXI wieku 1. System klimatyczny Ziemi 2. Gazy cieplarniane i ich rola 3. Globalny System Obserwacji Klimatu 4. Detekcja zmian klimatu 5. Spodziewane zmiany klimatu w XXI wieku 6. Wpływ zmian klimatu 7. Ramowa Konwencja ONZ ds. Zmiany Klimatu Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: podstawowa 1. IPCC Climate Change The Physical Science Basis, Cambridge University Press, 975pp. 2. IPCC, Climate Change The Physical Science Basis, Cambridge University Press, 996pp. 3. Zmiana klimatu Raport Syntezy. Tłumaczenie wydania IPCC pod redakcją M. Sadowskiego i M. Miętusa, IOŚ, 2009, 104pp. 4. EU Climate Change Expert Group EG Science, The 2 C target, Information Reference Document, 55pp. 5. Trenberth K., Climate System Modeling Cambridge University Press, 788pp. 25

26 Nazwa przedmiotu: Flora Bałtyku pochodzenie, stan i zmiany Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: prof. dr hab. Marcin PLIŃSKI ćwiczeń, konwersatoriów, laboratoriów, seminariów: wykład 15 godz. Status przedmiotu (obligatoryjny/): Liczba punktów ECTS: 5 Metody dydaktyczne: wykład zaliczenie na podstawie kolokwium Ukończone studia magisterskie Założenia i cele przedmiotu: Pozyskanie wiedzy na temat problemów związanych z florą Bałtyku jej pochodzenie, składem gatunkowym, aktualnym stanem oraz zmianami wywołanymi czynnikami antropogenicznymi 1. Historia badań botanicznych na Bałtyku. 2. Stan zbadania flory Bałtyku. 3. Charakterystyka florystyczna fitoplanktonu: sinice, eugleniny, bruzdnice, okrzemki, wiciowce, zielenice. 4. Charakterystyka florystyczna fitobentosu: zielenice, brunatnice, krasnorosty i rośliny nasienne. 5. Charakterystyka ekologiczna roślinności bałtyckiej: - biogeograficzna charakterystyka składników fotocenoz; - wpływ temperatury i zasolenia na skład fitocenoz; - charakter i kierunki zmian wieloletnich w fitocenozach. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: Podstawowa: 1. Pliński M. Roślinność, w. Bałtyk południowy (Ed. B. Augustowski), Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Gdańsk, 1987; 2. Flora Zatoki Gdańskiej i wód przyległych (Bałtyk Południowy), tom 1, 2, 4/1, 7/1. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Hällfors G., Checklist of Baltic Sea Phytoplankton Species. Helsinki Commission Szafer W., Zarzycki K. Szata roślinna Polski. PWN Warszawa 1974; 26

27 Nazwa przedmiotu Ekologia estuariów Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: prof. dr hab. Maciej WOŁOWICZ ćwiczeń, konwersatoriów, laboratoriów, seminariów: wykład 15 godz. Status przedmiotu: Liczba punktów ECTS: 5 II-III rok Metody dydaktyczne: Wykłady z wykorzystaniem techniki multimedialnej zaliczenie na podstawie kolokwium bez wymagań wstępnych Założenia i cele przedmiotu Zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami ekologii morza i funkcjonowania ekosystemów w rejonach przybrzeżnych i estuariowych. 1. Zajęcia obejmują charakterystykę czynników biologicznych, fizycznych i chemicznych w strefie estuariowej 2. Omawiana jest dynamika procesów hydrologicznych i geologicznych związanych oddziaływaniem pływów i dopływem wód rzecznych, oraz ich wpływ na organizmy na różnym poziomie organizacji biologicznej: od osobniczego poprzez gatunkowy i populacyjny do biocenozy. 3. Reakcje organizmów na stresogenne działanie czynników naturalnych (zasolenie, temperatura, dynamika wody, stężenie tlenu, transport materii zawieszonej) i antropogenicznych (zanieczyszczenia, eutrofizacja). 4. Stratyfikacja i strefowość życia w estuariach. 5. Rozmieszczenie i aktywność flory i fauny w zależności od specyficznych warunków środowiskowych. 6. Przystosowania morfologiczne, fizjologiczne i genetyczne obserwowane u organizmów zasiedlających estuaria, zmienność osobnicza, wewnątrz- i międzypopulacyjna. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej podstawowowa 1. Kinne O., Marine Ecology vol. I i I. John Wiley and Sons Ltd, New York 2. Kaiser M., Attrill M., Jennings S., Thomas D.N., Barnes D., Brierley A., Polunin N., Raffaelli D., Williams P.L.B., 2005, Marine Ecology: Processes, Systems, and Impacts. Oxford University Press, Oxford 3. Schiewer U., 2008, Ecology of Baltic coastal waters. Springer, Berlin uzupełniająca 4. Karasov W.H., Martinez del Rio C., Physiological Ecology: How Animals Process Energy. Nutrients and Toxins. Princeton University Press, Princeton 5. Wilkinson D.M., 2007, Fundamental processes in ecology. An earth systems approach. Oxford University Press, Oxford 27

28 Nazwa przedmiotu: Techniki satelitarne w badaniach oceanograficznych Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: dr hab. Adam KRĘŻEL, prof. UG ćwiczeń, konwersatoriów, laboratoriów, seminariów: wykład 15 godz. Rodzaj studiów stacjonarne III stopnia Liczba punktów ECTS: 5 Status przedmiotu (obligatoryjny/ ): Metody dydaktyczne: Wykład z zastosowaniem technik multimedialnych zaliczenie na podstawie kolokwium Założenia i cele przedmiotu: ogólna orientacja w możliwościach i ograniczeniach zastosowań współczesnej techniki satelitarnej w badaniach środowiska morskiego 1. Przegląd współczesnych urządzeń pomiarowych i możliwości wykorzystania danych rejestrowanych z ich pomocą z poziomu satelitarnego w badaniach oceanograficznych 2. Omówienie technik rejestracji w przedziałach widzialnym, podczerwonym i mikrofalowym widma promieniowania elektromagnetycznego 3. Przykłady osiągnięć w badaniach oceanograficznych związanych z wykorzystaniem techniki satelitarnej Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej: podstawowa: 1. Robinson I.S., 2004, Measuring the Oceans from Space: the Principles and Methods of Satellite Oceanography, Springer-Verlag, Berlin and Heidelberg, 669 pp. 2. Qu J.J., Gao W., Kafatos M., Murphy R.E., Salomonson V.V., 2006, Earth Science Satellite Remote Sensing, vol 1. Science and Instruments, Springer, Berlin, Heidelberg, New York, 418 pp. 3. Qu J.J., Gao W., Kafatos M., Murphy R.E., Salomonson V.V., 2006, Earth Science Satellite Remote Sensing, vol 2. Data Computational Processing and Tools, Springer, Berlin, Heidelberg, New York, 335 pp. 28

29 Nazwa przedmiotu Analiza danych przestrzennych Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: dr hab. Jacek URBAŃSKI, prof. UG Liczba godzin zajęć : wykład 15 godz. Liczba punktów ECTS: 3 Status przedmiotu : Metody dydaktyczne: wykład zaliczenie na podstawie kolokwium Założenia i cele przedmiotu: Przedmiot jest wprowadzeniem do analizy danych przestrzennych ciągłych i dyskretnych. Treści programowe 1. Rodzaje danych przestrzennych wykorzystywanych w przyrodniczych badaniach naukowych. Podstawowe metody i oprogramowanie naukowe służące do analizy tego typu danych. 2. Zasady próbkowania danych przestrzennych. 3. Analiza i miary rozmieszczenia zmiennych w przestrzeni i ich wzajemnych relacji. 4. Autokorelacja danych i jej konsekwencje. 5. Analiza krajobrazu. 6. Analiza terenu i wykorzystanie cyfrowego modelu terenu (dna) w modelowaniu. 7. Modelowanie regresyjne rozmieszczenia w przestrzeni. 8. Modelowanie geostatystyczne rozmieszczenia w przestrzeni. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej podstawowa 1. Urbański J., 2008, GIS w badaniach przyrodniczych, Wyd. UG, Gdańsk uzupełniająca 2. Bailey, Interactive Spatial Data Analysis 3. Bonham-Carter G. F., 1994, Geographic Information Systems for Geoscientists: Modelling with GIS, Pergamon 4. Böhner J., K. R. McCloy, J. Strobl, 2006, SAGA-Analysis and Modelling Applications 5. Longley P. A., M. F. Goodchild, D. J. Maguire, D. W. Rhind, 2005, Geographic Information Systems and Science, John Wiley & Sons 6. Longley P. A., M. F. Goodchild, D. J. Maguire, D. W. Rhind, 2005, Geographical Information Systems: Principles, Techniques, Management, and Applications, John Wiley & Sons 7. Wilson J. P., J. C. Gallant, 2000, Terrain Analysis, Principles and Applications, John Wiley & Sons 29

30 Nazwa przedmiotu: Akustyczne metody badań środowiska morskiego Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: dr hab. Natalia GORSKA, prof. UG ćwiczeń, konwersatoriów, laboratoriów, seminariów: 30 godzin wykładu Rodzaj studiów: studia III stopnia Status przedmiotu (obligatoryjny/): wykład Liczba punktów ECTS: 6 II-IV rok Metody dydaktyczne: wykłady w formie prezentacji multimedialnej zaliczenie na ocenę ( na podstawie kolokwium) Wymagania wstępne: konieczna jest wiedza z zakresu fizyki ogólnej, znajomość podstaw matematyki wyższej oraz podstawowa wiedza z oceanografii fizycznej i biologicznej Założenia i cele przedmiotu: Przedmiot jest zalecany dla studentów różnych specjalności przyrodniczych studium III stopnia, zajmujących się badaniami morza. Przedmiot daje wiedzę w zakresie stosowania nowoczesnych akustycznych metod do interdyscyplinarnych badań środowiska morskiego. 1. Podstawy teoretyczne: definicja i struktura fali akustycznej, akustyczne falowe zjawiska w morzu, nadajniki i odbiorniki fal akustycznych 2. Urządzenia akustyczne wykorzystywane do badań środowiska morskiego: Hydrofony oraz anteny hydroakustyczne, ADCP. Echosondy: jedno- i dwuwiązkowe oraz typu split beam. Sonar boczny. Echosonda wielowiązkowa. Sub-bottom profiler. Zasada działania urządzeń, ich możliwości i ograniczenia. Zbiór danych z zastosowania tych urządzeń oraz podstawy obróbki danych 3. Akustyczne badania flory i fauny morskiej: rozpraszanie fal akustycznych przez obiekty biologiczne (ryby, zooplankton, rośliny), stosowanie metod akustycznych do: detekcji habitatów morskich, oszacowania biomasy, klasyfikacji typu siedliska, obserwacji zachowania zwierząt morskich oraz fotosyntezy roślin podwodnych. Komercyjne systemy do oszacowania biomasy ryb i zooplanktonu oraz identyfikacji ich gatunków 4. Akustyczne badania dna morskiego: pomiary batymetryczne, klasyfikacja osadów morskich, obserwacja procesów geologicznych. Komercyjne systemy do klasyfikacji osadów (np., RoxAnn, QTC, Biosonics) 5. Akustyczne badania procesów hydrofizycznych: pomiary koncentracji i rozkładu przestrzennego pęcherzyków gazowych w toni wodnej oraz osadach morskich, badania deszczu oraz falowania wiatrowego 6. Wykorzystanie metod akustycznych w czynnej ochronie oraz eksploatacji żywych i nieożywionych zasobów morskich 7. Metodologia opracowania akustycznych technik badań żywych i nieożywionych zasobów morskich: organizacja rejsu naukowo badawczego; metodologia pomiarów interdyscyplinarnych 8. Zastosowanie metod akustycznych do badań Bałtyku: zadania, trudności, perspektywy 30