PRZEMOC W RODZINIE poradnik dla osób doznających przemocy w rodzinie Raba Wyżna 2015

Transkrypt

1 PRZEMOC W RODZINIE poradnik dla osób doznających przemocy w rodzinie Raba Wyżna 2015 poradnik został opracowany przez pracowników Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Rabie Wyżnej

2 Wstęp Poradnik ten przeznaczony jest dla osób, które doznają przemocy ze strony najbliższych. Broszura dostarczy podstawowych informacji czym jest przemoc w rodzinie, jakie niesie ze sobą konsekwencje, jak można jej przeciwdziałać, gdzie można uzyskac pomoc. Każdy człowiek ma prawo do życia w rodzinie bez przemocy oznacza to bezpieczeństwo, szacunek, zaufanie, odpowiedzialność i partnerstwo ekonomiczne. Pamiętaj przemocy nic nie usprawiedliwia. Przemoc to przestępstwo ścigane przez prawo. Definicja przemocy Zgodnie z definicją zawartą w art.2 pkt.2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy przemoc w rodzinie to: jednorazowe albo powtarzające się umyślnie działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób wymienianych w pkt.1 ustawy, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą. Przemoc: - jest intencjonalna chodzi w niej zazwyczaj o pewien rodzaj kontroli. Jest celowym działaniem, choć jej cel nie zawsze jest świadomy. - występuje nierównowaga sił- osoba stosująca przemoc ma jakąś przewagę nad osobą jej doznającą (fizyczną, psychiczną, emocjonalną, finansową). - narusza prawa, dobra osobiste, przynosi cierpienie (wiąże się z bólem psychicznym i fizycznym). Przemoc w rodzinie może przybierać różne formy, np.: przemocy fizycznej (bicia, popychania, kopania, duszenia), przemocy psychicznej (obrażanie, wyzywanie, poniżanie w obecności innych osób, pozbawianie kontaktu z bliskimi, kontrolowanie, ciągłe krytykowanie), przemocy seksualnej (zmuszanie do nieakceptowalnych zachowań i kontaktów seksualnych), przemocy ekonomicznej (wiąże się z celowym niszczeniem czyjejś własności, pozbawieniem środków lub stworzeniem warunków, w których nie są zaspokajane niezbędne dla przeżycia potrzeby). Ofiarą przemocy w rodzinie może być: dziecko, współmałżonek, partner, osoba

3 niepełnosprawna, osoba starsza. Cykl przemocy w rodzinie Badania wykazały, że związki, w których kobiety doznają przemocy fizycznej ze strony swoich partnerów, przechodzą przez trzy fazy powtarzającego się cyklu. 1. Faza narastania napięcia W tej fazie partner jest napięty i stale poirytowany. Każdy drobiazg wywołuje jego złość, często robi awanturę, zaczyna więcej pić, przyjmować narkotyki lub inne substancje zmieniające świadomość. Może poniżać partnerkę, poprawiając swoje samopoczucie. Prowokuje kłótnie i staje się coraz bardziej niebezpieczny. Sprawia wrażenie, że nie panuje nad swoim gniewem. Kobieta stara się jakoś opanować sytuację - uspokaja go, spełnia wszystkie zachcianki, wywiązuje się ze wszystkich obowiązków. Często przeprasza sprawcę. Ciągle zastanawia się nad tym, co może zrobić, aby poprawić mu humor, uczynić go szczęśliwym i powstrzymać przed wyrządzeniem krzywdy. Niektóre kobiety w tej fazie mają różne dolegliwości fizyczne, jak bóle żołądka, bóle głowy, bezsenność, utratę apetytu. Inne wpadają w apatię, tracą energię do życia, lub stają się niespokojne i pobudliwe

4 nerwowo. Jest to wynik narastania napięcia, które po pewnym czasie staje się nie do zniesienia. Zdarza się, że kobieta wywołuje w końcu awanturę, żeby "mieć to już za sobą". 2. Faza gwałtownej przemocy W tej fazie partner staje się gwałtowny. Wpada w szał i wyładowuje się. Eksplozję wywołuje zazwyczaj jakiś drobiazg, np. lekkie opóźnienie posiłku. Skutki użytej przemocy mogą być różne - podbite oko, połamane kości, obrażenia wewnętrzne, poronienie, śmierć. Kobieta stara się zrobić wszystko, żeby go uspokoić i ochronić siebie. Zazwyczaj, niezależnie od tego jak bardzo się stara, wściekłość partnera narasta coraz bardziej. Czuje się bezradna, bo ani przekonywanie sprawcy, ani bycie miłą, ani unikanie, ani bierne poddawanie się mu nie pomaga i nie łagodzi jego gniewu. Po zakończeniu wybuchu przemocy, kobieta jest w stanie szoku. Nie może uwierzyć, że to się na prawdę stało. Odczuwa wstyd i przerażenie. Jest oszołomiona. Staje się apatyczna, traci ochotę do życia, odczuwa złość i bezradność. 3. Faza miodowego miesiąca Gdy sprawca wyładował już swoją złość i wie że posunął się za daleko nagle staje się inną osobą. Szczerze żałuje za to, co zrobił, okazuje skruchę i obiecuje, że to się nigdy nie powtórzy. Stara się znaleźć jakieś wytłumaczenie dla tego, co zrobił i przekonuje ofiarę, że to był jednorazowy, wyjątkowy incydent, który już się nigdy nie zdarzy. Sprawca okazuje ciepło i miłość. Staje się znowu podobny do tego, jaki był na początku znajomości. Przynosi kwiaty, prezenty, zachowuje się jakby przemoc nigdy nie miała miejsca. Rozmawia z ofiarą, dzieli się swoimi przeżyciami, obiecuje, że nigdy już jej nie skrzywdzi. Dba o ofiarę spędza z nią czas i utrzymuje bardzo satysfakcjonujące kontakty seksualne. Sprawca i ofiara zachowują się jak świeżo zakochana para. Ofiara zaczyna wierzyć w to, że partner się zmienił i że przemoc była jedynie incydentem. Czuje się kochana, myśli, że jest dla niego ważna i znowu go kocha. Spełniają się jej marzenia o cudownej miłości, odczuwa bliskość i zespolenie z partnerem. Życie we dwoje wydaje się piękne i pełne nadziei. Ale faza miodowego miesiąca przemija i znowu rozpoczyna się faza narastania napięcia. Zatrzymuje ona ofiarę w cyklu przemocy, bo łatwo pod jej wpływem zapomnieć o koszmarze pozostałych dwóch faz. Prawdziwe zagrożenie, jakie niesie ze sobą faza miodowego miesiąca jest związane z tym, ze przemoc w następnym cyklu jest zazwyczaj

5 gwałtowniejsza. Pamiętaj! Nic nie usprawiedliwia aktów przemocy! Sprawca każdego rodzaju przemocy winien być pociągnięty do odpowiedzialności karnej. Przemoc nie zatrzymana w porę nasila się z czasem, z każdym następnym cyklem przemocy agresja wzrasta. Powrót do cyklu przemocy sprawca rozpoczyna zwykle od uszczypliwej uwagi, lekkiego popchnięcia, siarczystego przekleństwa, by po pewnym czasie dopuścić się ciężkiego uszkodzenia ciała, wymyślnych psychicznych tortur, trwałego okaleczenia, czy zabójstwa. Można przerwać cykl przemocy! Osoba doznająca przemocy musi zwrócić się o pomoc do odpowiednich instytucji, zapewnić bezpieczeństwo sobie i innym członkom rodziny, stopniowo uczyć się wyzwalać z przemocy. Sprawca musi poddać się oddziaływaniom korekcyjno-edukacyjnym, przy wsparciu specjalistów nauczyć się właściwych zachowań, radzenia sobie ze złością i agresją, tak, aby życie w rodzinie bez przemocy było możliwe. Mity i stereotypy związane z przemocą mit: Przemoc w rodzinie jest prywatną sprawą, w którą nikt nie powinien ingerować Fakt: Przemoc wobec bliskich jest PRZESTĘPSTWEM. Zawarcie związku małżeńskiego, czy też mieszkanie pod wspólnym dachem w żadnym przypadku nie daje przyzwolenia na stosowanie przemocy i nie znosi odpowiedzialności za popełnienie przestępstwa karalnego przez prawo. mit: Przemoc w rodzinie występuje tylko w rodzinach z najniższych klas społecznych Fakt: przemoc zdarza się wszędzie. Wbrew pozorom nie ma charakterystycznych rodzin, w których to zjawisko występuje najczęściej. Przemoc jest w rodzinach biednych, bogatych, średnio zamożnych. W mieście i na wsi. Jej sprawcą może być mąż, żona, rodzic, opiekun, itp.

6 mit: Przemoc występuje tylko wtedy, gdy są widoczne ślady na ciele ofiar Fakt:Przemoc to nie tylko działania pozostawiające siniaki, złamania czy oparzenia, to także poniżanie, obelgi, zmuszanie do określonych zachowań, grożenie, zastraszanie, pozostawianie bez środków dożycia. mit: Jeśli ktoś jest bity to znaczy, że na to zasłużył Fakt:Nikt nie zasługuje na bicie, krzywdzenie, maltretowanie bez względu na to co zrobił czy powiedział. Nikt nie ma prawa znęcać się, poniżać, bić innych. mit: Policja nie powinna interweniować w sprawach rodzinnych Fakt: przemoc domowa nie jest sprawą rodzinną, jest przestępstwem ściganym przez prawo. Policja jest powołana dla ochrony bezpieczeństwa osób, zapobiegania popełnianiu przestępstw i ścigania sprawców przestępstw bez względu na to czy ofiara należy do rodziny sprawcy czy nie. mit: Ofiary przemocy w rodzinie akceptują przemoc Fakt: Ofiary przemocy domowej zawsze próbują się bronić, ich działania są jednak często mało skuteczne. Sprawdzają różne, czasami nieracjonalne strategie obronne, które niekiedy powodują nasilenie przemocy. mit: Często przemoc jest jednorazowym incydentem, który się nie powtórzy Fakt:Przemoc domowa rzadko jest jednorazowym incydentem. Jeżeli nie zostaną podjęte stanowcze działania wobec sprawcy przemoc będzie się powtarzać. Policja zwykle jest wzywana w ekstremalnych sytuacjach, gdy przemoc ma już długą historię. mit: Ofiara mimo cierpienia nie jest w stanie odejść od sprawcy

7 Fakt:Ofiary naprawdę cierpią, nikt nie lubi być bitym i poniżanym. To, że ofiary nie odchodzą od sprawcy wynika zwykle z ich zależności od sprawcy, z trudności mieszkaniowych, z przekonań odnośnie małżeństwa, z nacisków jakim są poddawane ofiary ze strony sprawcy, a także rodziny, kolegów, sąsiadów. mit: Przyczyną przemocy w rodzinie zawsze jest alkohol Fakt:Nawet uzależnienie od alkoholu nie zwalnia od odpowiedzialności za czyny dokonywane pod jego wpływem. Alkohol jedynie ułatwia stosowanie przemocy, sprawcy często piją po to, by znęcać się i bić swoich bliskich, a stanem nietrzeźwości próbują usprawiedliwiać swoje zachowania, by uniknąć odpowiedzialności. Gwałt w małżeństwie istnieje Oznaki przemocy Istnieją pewne symptomy, wskazujące na to, że w rodzinie obecna jest przemoc. Aby rozpoznać czy niepokojące zachowania kogoś bliskiego są przejawem przemocy w rodzinie, musisz sobie odpowiedzieć na kilka pytań. Jeśli ktoś bliski, ktoś z rodziny: - zamienia drobne zajścia w wielkie kłótnie, - rani Cię swoim zachowaniem, - znieważa Cię, używa w stosunku do Ciebie obraźliwych słów, obelg, wyzwisk, - ma nagłe napady gniewu lub furii, - niszczy rzeczy, które są Twoją własnością, - odbiera Ci pieniądze lub nie chce dawać Ci środków na życie, - kontroluje wszystkie Twoje zachowania, nie pozwala Ci podejmować żadnych decyzji, - uniemożliwia Ci spotykanie czy widywanie się ze znajomymi lub rodziną, - ośmiesza Cię, poniża, upokarza również w obecności innych, nieustannie Cię krytykuje, zastrasza Cię i manipuluje by kontrolować Ciebie i innych członków rodziny,

8 - grozi, że skrzywdzi Ciebie, Twoje dzieci lub innych członków rodziny, - bije Cię, popycha, szarpie, kopie, policzkuje lub dusi, - obwinia Cię za to, że Cię bije, a następnie obiecuje, że to więcej się nie zdarzy Polskie prawo ściga sprawców przestępstw przeciwko osobom bliskim za: - spowodowanie naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia w wyniku którego pokrzywdzonym jest osoba najbliższa art i 2 k.k. (ścigane na wniosek pokrzywdzonego); - pozbawienie człowieka wolności art. 189 k.k.; - wzbudzanie u innej osoby uzasadnionego okolicznościami poczucia zagrożenia lub naruszenia jej prywatności poprzez uporczywe nękanie art. 190a 1 k.k. (ściganie na wniosek pokrzywdzonego) - grożenie innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona art. 190 k.k. (ścigane na wniosek pokrzywdzonego) - stosowanie przemocy lub groźby bezprawnej, w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania zaniechania lub znoszenia określonego stanu art. 191 k.k.; - doprowadzenia innej osoby do obcowania płciowego przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem (zgwałcenie) oraz doprowadzenie w ten sam sposób innej osoby do poddania się innej czynności seksualnej lub wykonania takiej czynności art. 197 k.k. (ścigane na wniosek pokrzywdzonego). UWAGA!!! Przestępstwo to popełnia również małżonek, który dopuszcza się zgwałcenia współmałżonka!); - porzucenie wbrew obowiązkowi troszczenia się o małoletniego poniżej lat 15 albo o osobę nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny art.210 k.k.; - znęcanie się fizyczne lub psychiczne nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny art. 207 k.k;

9 - uderzenie człowieka lub naruszenie jego nietykalności cielesnej w inny sposób art. 217 k.k. (ściganie przestępstwa odbywa się z oskarżenia prywatnego); - kradzież lub kradzież z włamaniem na szkodę osoby najbliższej art. 278 k.k. i art. 279 k.k. (ścigane na wniosek pokrzywdzonego) Przerwij milczenie i zwróć się o pomoc! Zgłoś się po poradę do Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej. Tam możesz uzyskać pomoc prawną i psychologiczną. Nie bój się poprosić o pomoc, spróbuj, a na pewno uda Ci się uciec od przemocy. Pamiętaj przede wszystkim o swoim bezpieczeństwie! Podczas kłótni przejdź do takiego miejsca w domu, które znajduje się blisko głównego wyjścia. Unikaj pomieszczeń- pułapek np. łazienki, kuchni, garażu. Na wypadek konieczności opuszczenia domu przygotuj wcześniej i zabierz ze sobą: - dowód osobisty i prawo jazdy, - metrykę urodzenia swoją i dzieci, - pieniądze, kartę kredytową, książeczkę czekową - książeczkę ubezpieczeniową, - klucze do mieszkania i samochodu, - lekarstwa, recepty i książeczki zdrowia, - świadectwa szkolne, - dokumenty sądowe, - ubrania i inne niezbędne artykuły dla siebie i dzieci, Powiedz sąsiadom, do których masz zaufanie, o przemocy i poproś ich, aby zadzwonili na policję w sytuacji, gdy usłyszą podejrzane hałasy Poszukaj bezpiecznego schronienia dla siebie i swoich dzieci, najlepiej jeśli będą to Twoi znajomi, bliska rodzina, ale może to być również miejsce publiczne, z którego mogłabyś zadzwonić na policje. Schowaj dodatkową parę kluczy do mieszkania i samochodu poza domem na wypadek, gdybyś uciekała szybko.

10 Bardzo ważne są dowody! Zeznania świadków: rodziny, sąsiadów, znajomych, którzy słyszeli, jak mąż cię bił. Jeśli zostałaś pobita lub zgwałcona idź również do lekarza, tak szybko jak to będzie możliwe i poproś go, aby wystawił zaświadczenie o stanie zdrowia (obdukcje) opisujące obrażenia jakich doznałaś. Spisuj wszystkie incydenty, pamięć jest czasami zawodna, a informacje te mogą okazać się bardzo ważne, jeżeli zdecydujecie się na złożenie skargi. Zadzwoń lub idź na policje i poproś o interwencje! Za każdym razem, gdy dojdzie do przemocy, zgłaszaj to policji. To także jest dowód na to, ze padłaś ofiarą przemocy. Policja ma obowiązek zareagować na Twoje wezwanie. Nie wolno Ci się poddawać! Tu znajdziesz pomoc: GMINNY OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ W RABIE WYŻNEJ pomaga w sprawach socjalnych, bytowych, prawnych i psychologicznych, udziela informacji na temat instytucji lokalnych zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy. GOPS czynny jest od poniedziałku do piątku w godz Raba Wyżna 41 / Budynek Urzędu Gminy boczne wejście/. tel. 18/ KOMISJA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH jeżeli przemocy w twoim domu towarzyszy picie alkoholu, możesz zwrócić się do nich z wnioskiem o skierowanie sprawcy przemocy na leczenie odwykowe lub uzyskać inną pomoc związaną z nadużywaniem przez niego alkoholu. Zgłoszenia przyjmowane są w godzinach pracy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Rabie Wyżnej w pok. nr 0-10 /przyziemie/

11 PUNKT WSPARCIA I INTFORMACJI DLA OSÓB DOTKNIĘTYCH PRZEMOCĄ W RODZINIE znajdujący się w Urzędzie Gminy Raba Wyżna pok /przyziemie/. W ramach punktu wsparcia przyjmują następujący specjaliści: -pracownicy socjalni: środa , czwartek radca prawny: III wtorek miesiąca od / wymagana wcześniejsza rejestracja pod numerem telefonu 18/ / -psycholog: II czwartek miesiąca od /wymagana wcześniejsza rejestracja pod numerem telefonu 18/ / -pedagog ks. Norbert Sarota: poniedziałek /porady odbywają się w Punkcie Wsparcia i Informacji dla Osób Dotkniętych Przemocą w Rodzinie filia w Domu Parafialnym w Rabie Wyżnej./ OŚRODEK INTERWENCJI KRYZYSOWEJ W NOWYM TARGU ul. Królowej Jadwigi 1, Nowy Targ, całodobowy interwencyjny telefon lub POLICJA, PROKURATURA można tam złożyć zawiadomienie o przestępstwie znęcania się popełnionym na Twoją szkodę lub na szkodę Twoich bliskich i poprosić o udzielenie podstawowych informacji prawnych. W sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia powiadom Policję (997,112) lub Komisariat Policji w Rabce -Zdroju 18/ OCHRONA ZDROWIA w razie doznania obrażeń ciała zgłoś się do lekarza w celu udzielenia Ci pomocy medycznej, możesz zażądać wystawienia bezpłatnego zaświadczenia lekarskiego o przyczynach i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie. Poradnia Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia od Alkoholu SP ZOZ Nowy Targ Nowy Targ ul. Szpitalna 14 (18) lub centrala wew. 3740

12 Ogólnopolskie telefony zaufania i poradnie on-line La Strada - Fundacja Przeciwko Handlowi Ludźmi i Niewolnictwu Nasz adres: skrytka pocztowa nr 5 PL Warszawa 10 Telefon zaufania: (pomoc, porady) od poniedziałku do czwartku w godzinach 9-19 piątek Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka Tu również możesz zadzwonić, gdy nie wiesz z kim porozmawiać, a coś bardzo Cię martwi. Możesz tam także zgłaszać takie sytuacje, które według Ciebie są niesprawiedliwe i masz poczucie, że ktoś zachował się nie tak jak powinien np. złamał prawo. Telefon jest bezpłatny i jest czynny od poniedziałku do piątku od godziny 8:15 do 20:00 (połączenie bezpłatne). Jeśli zadzwonisz tam w godzinach nocnych i zostawisz informację o sobie i swój numer konsultanci do Ciebie oddzwonią. Pomoc dla dzieci i dorosłych Telefon Zaufania dla Osób Dorosłych w Kryzysie Emocjonalnym Skorzystaj z niego, jeśli jesteś osobą dorosłą i przeżywasz trudności osobiste, nie potrafisz poradzić sobie ze swoim zmartwieniem. Możesz tam dzwonić od poniedziałku do

13 piątku od godz do (połączenie bezpłatne). Pomoc dla dorosłych Policyjny Telefon Zaufania ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie Pod tym numerem telefonu można uzyskać wsparcie w sytuacji przemocy w rodzinie. Specjaliści obsługujący linię udzielają informacji na temat procedury "Niebieskiej Karty", np. jakie inne podmioty poza policją, mogą ją założyć. Telefon jest czynny od poniedziałku do piątku w godzinach (połączenie bezpłatne). Pomoc dla dzieci i dorosłych Ogólnopolski Telefon Zaufania Narkotyki Narkomania Zadzwoń jeśli masz problemy z narkotykami, używasz ich, jesteś uzależniony lub martwisz się o kogoś z Twojego otoczenia. Możesz tam uzyskać fachową poradę, a także informację o tym, jak pomóc sobie lub bliskiej osobie. Telefon jest czynny codziennie w godzinach od do Dzwoniąc płacisz tylko za pierwszy impuls połączenia. Pomoc dla dzieci i dorosłych Telefon Zaufania "Uzależnienia behawioralne" Z telefonu mogą korzystać wszystkie osoby, które mają problem lub też zastanawiają się, czy mają problem z uzależnieniami behawioralnymi. Z konsultantem i mogą porozmawiać również osoby bliskie osobom uzależnionym rodzina, przyjaciele, znajomi. Infolinia jest czynna codziennie w godzinach od do z wyjątkiem świąt państwowych. Dzwoniąc płacisz tylko za pierwszy impuls połączenia.

14 Telefonie Zaufania dla Ofiar i Sprawców Przemocy Seksualnej Telefon zaufania stanowi uzupełnienie działania poradni Fundacji Promocji Zdrowia Seksualnego, oferując pomoc osobom dorosłym, które doświadczyły przemocy seksualnej oraz służąc radą i wsparciem osobom, które pragną wyeliminować własne niepożądane myśli i zachowania. Telefon jest czynny we wtorki i środy od godz. 15:00 do 18:00. Opłaty za połączenia z numerem zgodnie z cennikiem operatora Interaktywna strona internetowa skierowana jest do młodzieży i młodych dorosłych. Serwis jest źródłem informacji na temat ryzyka używania narkotyków oraz nowych narkotyków czyli tzw. dopalaczy, a także przepisów prawa. Serwis może również pełnić rolę swoistego poradnika - porusza kwestie radzenia sobie m.in. z presją rówieśniczą, podejmowaniem rozważnych decyzji, udzielania pomocy osobie używającej narkotyków. Jeśli masz problem z narkotykami zadzwoń! Telefon zaufania czynny w godzinach Opłata za połączenie z telefonów komórkowych według stawek operatora. Opłata za połączenie z telefonów stacjonarnych za pierwszy impuls. PORADNIA to serwis adresowany do wszystkich osób, które stykają się z problemem narkomanii.