Uchwa³a nr 19/2005. Rady Bankowego Funduszu Gwarancyjnego z dnia 17 listopada 2005 r.

Transkrypt

1 SPIS TREŒCI Uchwa³a nr 19/2005 Rady Bankowego Funduszu Gwarancyjnego z dnia 17 listopada 2005 r. w sprawie ustalenia wysokoœci stawki procentowej na 2006 rok okreœlaj¹cej wysokoœæ funduszu ochrony œrodków gwarantowanych tworzonego przez podmioty objête obowi¹zkowym systemem gwarantowania. Uchwa³a nr 20/2005 Rady Bankowego Funduszu Gwarancyjnego z dnia 17 listopada 2005 r. w sprawie ustalenia wysokoœci stawki procentowej obowi¹zkowej op³aty rocznej na 2006 rok wnoszonej na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego przez podmioty objête obowi¹zkowym systemem gwarantowania oraz terminu jej wniesienia. Uchwa³a nr 12/2005 Rady Bankowego Funduszu Gwarancyjnego z dnia 21 lipca 2005 r. w sprawie przyjêcia sprawozdania Zarz¹du z dzia³alnoœci Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w II kwartale 2005 r. Uchwa³a nr 16/2005 Rady Bankowego Funduszu Gwarancyjnego z dnia 20 paÿdziernika 2005 r. w sprawie przyjêcia sprawozdania Zarz¹du z dzia³alnoœci BFG w Ill kwartale 2005 r. Stanowisko Zarz¹du Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w sprawie konsekwencji przeniesienia dzia³alnoœci bankowej z banku krajowego do oddzia³u instytucji kredytowej. Informacja o 10-leciu dzia³alnoœci Bankowego Funduszu Gwarancyjnego

2 Uchwa³a nr 19/2005 Rady Bankowego Funduszu Gwarancyjnego z dnia 17 listopada 2005 r. w sprawie ustalenia wysokoœci stawki procentowej na 2006 rok okreœlaj¹cej wysokoœæ funduszu ochrony œrodków gwarantowanych tworzonego przez podmioty objête obowi¹zkowym systemem gwarantowania. Na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 5 i art. 25 ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym (Dz. U. z 2000 r. Nr 9, poz. 131, z póÿn. zm. 1 ) oraz 15 ust. 2 i 3 statutu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, stanowi¹cego za³¹cznik do rozporz¹dzenia Rady Ministrów z dnia 28 lutego 1995 r. w sprawie nadania statutu Bankowemu Funduszowi Gwarancyjnemu (Dz. U. Nr 21, poz. 113, z póÿn. zm. 2 ), Rada Funduszu uchwala, co nastêpuje: 1. Ustala siê na 2006 rok stawkê procentow¹ okreœlaj¹c¹ wysokoœæ funduszu ochrony œrodków gwarantowanych, tworzonego przez podmioty objête obowi¹zkowym systemem gwarantowania, w wysokoœci 0,19% dla sumy œrodków pieniê nych zgromadzonych w banku na wszystkich rachunkach, stanowi¹cych podstawê obliczania kwoty rezerwy obowi¹zkowej, zgodnie z obowi¹zuj¹cymi w tym zakresie przepisami. 2. Podmioty, o których mowa w 1, obowi¹zane s¹ utworzyæ - na zasadach okreœlonych w art. 25 i art. 26 ustawy o BFG - fundusz ochrony œrodków gwarantowanych na rok 2006 w dniu 2 stycznia 2006 r. wed³ug stanu œrodków, o których mowa w 1, za paÿdziernik 2005 r. Uchwa³a wchodzi w ycie z dniem podjêcia. 3. Rada Bankowego Funduszu Gwarancyjnego 1 2 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta³y og³oszone w Dz. U. z 2000 r. Nr 86, poz. 958, Nr 119, poz i Nr 122, poz. 1316, z 2001 r. Nr 154, poz. 1802, z 2003 r. Nr 60, poz. 535, Nr 217, poz i Nr 223, poz. 2218, z 2004 r. Nr 91, poz. 870, Nr 121, poz i Nr 146, poz oraz z 2005 r. Nr 179, poz i Nr 183, poz Zmiany wymienionego rozporz¹dzenia zosta³y og³oszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 126, poz. 808, z 2000 r. Nr 12, poz. 137 oraz z 2001 r. Nr 16, poz

3 Uchwa³a nr 20/2005 Rady Bankowego Funduszu Gwarancyjnego z dnia 17 listopada 2005 r. w sprawie ustalenia wysokoœci stawki procentowej obowi¹zkowej op³aty rocznej na 2006 rok wnoszonej na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego przez podmioty objête obowi¹zkowym systemem gwarantowania oraz terminu jej wniesienia. Na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym (Dz. U. z 2000 r. Nr 9, poz. 131, z póÿn. zm. 1 ) oraz 15 statutu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, stanowi¹cego za³¹cznik do rozporz¹dzenia Rady Ministrów z dnia 28 lutego 1995 r. w sprawie nadania statutu Bankowemu Funduszowi Gwarancyjnemu (Dz. U. Nr 21, poz. 113, z póÿn. zm. 2 ), Rada Funduszu uchwala, co nastêpuje: 1. Ustala siê stawki obowi¹zkowej op³aty na 2006 rok w wysokoœci: 0,05% dla sumy aktywów bilansowych, gwarancji i porêczeñ wa onych ryzykiem oraz 0,025% dla sumy wa onych ryzykiem pozosta³ych zobowi¹zañ pozabilansowych, z wy³¹czeniem linii kredytów przyrzeczonych - dla podmiotów objêtych obowi¹zkowym systemem gwarantowania. 2. Podstaw¹ wyliczenia kwoty obowi¹zkowej op³aty rocznej jest stan aktywów i zobowi¹zañ pozabilansowych wa onych ryzykiem, o których mowa w 1, w dniu 31 grudnia 2005 r. 3. Kwota obowi¹zkowej op³aty wnoszona przez podmioty objête obowi¹zkowym systemem gwarantowania, ustalona zgodnie z 1 i 2 uchwa³y, ulega - na podstawie art. 13 ust. 3b ustawy o BFG - pomniejszeniu o 50%. 1 2 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta³y og³oszone w Dz. U. z 2000 r. Nr 86, poz. 958, Nr 119, poz i Nr 122, poz. 1316, z 2001 r. Nr 154, poz. 1802, z 2003 r. Nr 60, poz. 535, Nr 217, poz i Nr 223, poz. 2218, z 2004 r. Nr 91, poz. 870, Nr 121, poz i Nr 146, poz oraz z 2005 r. Nr 179, poz i Nr 183, poz Zmiany wymienionego rozporz¹dzenia zosta³y og³oszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 126, poz. 808, z 2000 r. Nr 12, poz. 137 oraz z 2001 r. Nr 16, poz

4 4. Podmioty objête systemem gwarantowania, o których mowa w 1, wnosz¹ obowi¹zkow¹ op³atê roczn¹, z uwzglêdnieniem 3, w terminie do dnia 15 marca 2006 r. 5. Uchwa³a wchodzi w ycie z dniem podjêcia. Rada Bankowego Funduszu Gwarancyjnego 5

5 Uchwa³a nr 12/2005 Rady Bankowego Funduszu Gwarancyjnego z dnia 21 lipca 2005 r. w sprawie przyjêcia sprawozdania Zarz¹du z dzia³alnoœci BFG w II kwartale 2005 r. Na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 1 i art. 10 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym (Dz. U. z 2000 r. Nr 9, poz. 131, z póÿn. zm. 1 ), Rada Funduszu przyjmuje Sprawozdanie Zarz¹du z dzia³alnoœci Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w II kwartale 2005 roku. Rada Bankowego Funduszu Gwarancyjnego 1 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta³y og³oszone w Dz. U. z 2000 r. Nr 86, poz. 958, Nr 119, poz i Nr 122, poz. 1316, z 2001 r. Nr 154, poz. 1802, z 2003 r. Nr 60, poz. 535, Nr 217, poz i Nr 223, poz oraz z 2004 r. Nr 91, poz. 870, Nr 121, poz i Nr 146, poz

6 Uchwa³a nr 16/2005 Rady Bankowego Funduszu Gwarancyjnego z dnia 20 paÿdziernika 2005 r. w sprawie przyjêcia sprawozdania Zarz¹du z dzia³alnoœci BFG w III kwartale 2005 r. Na podstawie art. 7 ust. 2 pkt l i art. 10 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym (Dz. U. z 2000 r. Nr 9, poz. 131, z póÿn. zm. 1 ), Rada Funduszu przyjmuje Sprawozdanie Zarz¹du z dzia³alnoœci Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w III kwartale 2005 roku. Rada Bankowego Funduszu Gwarancyjnego 1 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zosta³y og³oszone w Dz. U. z 2000 r. Nr 86, poz. 958, Nr 119, poz i Nr 122, poz. 1316, z 2001 r. Nr 154, poz. 1802, z 2003 r. Nr 60, poz. 535, Nr 217, poz i Nr 223, poz. 2218, z 2004 r. Nr 91, poz. 870, Nr 121, poz i Nr 146, poz oraz z 2005 r. Nr 179, poz

7 Stanowisko Zarz¹du Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w sprawie konsekwencji przeniesienia dzia³alnoœci bankowej z banku krajowego do oddzia³u instytucji kredytowej. I. Problem przeniesienia dzia³alnoœci do oddzia³u instytucji kredytowej. W ramach procesów przekszta³cania siê niektórych banków krajowych w oddzia³y instytucji kredytowych (czyli banków z siedzibami w krajach Unii Europejskiej), dochodzi do przenoszenia dzia³alnoœci bankowej do zak³adanych w tym celu oddzia³ów - w drodze sprzeda y przedsiêbiorstwa bankowego. W przypadku zmiany formy organizacyjno-prawnej œwiadczenia us³ug bankowych, poprzez sprzeda przedsiêbiorstwa banku krajowego na rzecz oddzia³u instytucji kredytowej utworzonego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, nale y mieæ na uwadze zmianê systemu gwarancyjnego obejmuj¹cego ochron¹ œrodki pieniê ne powierzone bankowi przez deponentów. Depozyty przypisane do przedsiêbiorstwa, które naby³a instytucja kredytowa, z dniem wykonania umowy sprzeda y przestaj¹ byæ objête ochron¹ Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. W takich przypadkach, odpowiedzialnoœæ z tytu³u gwarantowania przejmuje system gwarancyjny pañstwa macierzystego danej instytucji. Powy sza sytuacja jest wynikiem stosowania ujednoliconych zasad przynale noœci banków do systemów gwarancyjnych obowi¹zuj¹cych w krajach nale ¹cych do Unii Europejskiej. II. Przes³anki uczestnictwa w obowi¹zkowym systemie gwarantowania. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, uczestnikami polskiego systemu gwarantowania s¹ wszystkie banki krajowe oraz utworzone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oddzia³y banków maj¹cych siedziby poza obszarem Unii Europejskiej, które nie s¹ objête ochron¹ gwarancyjn¹ co najmniej równowa n¹ ochronie jak¹ zapewnia system polski. W przypadku dzia³aj¹cego w Polsce oddzia³u instytucji kredytowej, uczestnictwo w systemie opartym na przepisach ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym mo e mieæ charakter wyj¹tkowy i zachodziæ tylko w razie potrzeby uzupe³nienia poziomu gwarancji. Zwa ywszy na ustawowe zdefiniowanie kategorii podmiotów nale ¹cych do polskiego systemu gwarantowania nale y stwierdziæ, e sprzeda przedsiêbiorstwa bankowego przez bank krajowy na rzecz oddzia³u instytucji kredytowej, dokonana w celu zmiany formy organizacyjnoprawnej prowadzenia dzia³alnoœci bankowej, nie stanowi przes³anki automatycznego ustania uczestnictwa zbywcy w tym systemie. Je eli sprzedawca przedsiêbiorstwa formalnie zachowuje status banku krajowego, jest on nadal obowi¹zany do wykonywania powinnoœci wynikaj¹cych z ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym - to jest do tworzenia funduszu ochrony œrodków gwarantowanych, wnoszenia op³aty rocznej oraz przedk³adania informacji okreœlonych przepisami wykonawczymi. Z punktu widzenia przepisów ustawowych, obowi¹zki te pozostaj¹ aktualne nawet wtedy, gdy w banku krajowym nie ma ju depozytów lub aktywów wa onych ryzykiem. Bank taki powinien wiêc ustalaæ wysokoœæ obci¹ eñ zwi¹zanych z uczestnictwem w polskim systemie gwarantowania wed³ug tych samych zasad, jakie obowi¹zuj¹ pozosta³e banki krajowe. 8

8 III. Czas trwania uczestnictwa w obowi¹zkowym systemie gwarantowania. Zakoñczenie uczestnictwa danego podmiotu w systemie gwarantowania depozytów i ustanie obowi¹zków wobec Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, nast¹pi¹ dopiero z dniem utraty przez niego statusu banku krajowego. W przypadku banku utworzonego za zgod¹ Prezesa NBP lub za zezwoleniem Komisji Nadzoru Bankowego, bêdzie to dzieñ dokonania zmian jego statutu - maj¹cych na celu usuniêcie postanowieñ zastrze onych wy³¹cznie dla banków, wzglêdnie dzieñ wykreœlenia podmiotu z Krajowego Rejestru S¹dowego - po przeprowadzeniu likwidacji. IV. Obowi¹zki banków wobec Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Obowi¹zki banków krajowych, które zby³y swe przedsiêbiorstwo na rzecz oddzia³u instytucji kredytowej powinny byæ ustalane w sposób ni ej wskazany. W zakresie funduszu ochrony œrodków gwarantowanych. Nale y przyj¹æ, e poprzez przeniesienie przedsiêbiorstwa na rzecz oddzia³u instytucji kredytowej i ograniczenie lub faktyczne zaniechanie dzia³alnoœci bankowej, uczestnik polskiego systemu gwarantowania nie uzyskuje automatycznie prawa do rozwi¹zania lub pomniejszenia wysokoœci funduszu ochrony œrodków gwarantowanych. Bank taki powinien - w okresie do dnia 30 czerwca roku w którym sprzeda nast¹pi³a - utrzymywaæ fundusz ochrony œrodków gwarantowanych na poziomie wyznaczonym przez obowi¹zuj¹ce stawki oraz stan jego depozytów zaliczanych do podstawy rezerwy obowi¹zkowej wykazany za paÿdziernik roku poprzedzaj¹cego. Z przepisów ustawowych wynikaj¹ ponadto nastêpuj¹ce zasady postêpowania: W przypadku gdy sprzeda przedsiêbiorstwa nast¹pi³a w okresie pomiêdzy dniem 1 stycznia a 31 marca i objê³a wszystkie depozyty danego banku krajowego zaliczane do podstawy rezerwy obowi¹zkowej, tak e w konsekwencji w kwietniu podstawa rezerwy wynosi³a zero z³otych, sprzedawca bêdzie uprawniony - pocz¹wszy od dnia 1 lipca - do zaniechania wyodrêbniania aktywów na pokrycie funduszu ochrony œrodków gwarantowanych w danym roku. W razie zbycia przedsiêbiorstwa po dniu 31 marca - stan depozytów banku krajowego, bêd¹cy podstaw¹ naliczania jego rezerwy obowi¹zkowej za kwiecieñ danego roku powinien zostaæ przyjêty równie jako podstawa do ustalenia wielkoœci funduszu ochrony œrodków gwarantowanych, który podmiot ten zobowi¹zany jest nadal utrzymywaæ - w okresie od dnia 1 lipca do koñca roku. W zakresie op³aty rocznej. Bank krajowy, który przeniós³ swe przedsiêbiorstwo na oddzia³ instytucji kredytowej nie jest uprawniony do zmiany podstawy wymiaru op³aty rocznej okreœlanej przez stan jego aktywów i zobowi¹zañ pozabilansowych ustalony na dzieñ 31 grudnia roku poprzedzaj¹cego. W zwi¹zku z tym nale y wzi¹æ pod uwagê, e: Bank ten jest zobowi¹zany do zap³aty na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego op³aty rocznej w kwocie ustalonej wed³ug jednolitych zasad stosowanych do wszystkich uczestników polskiego systemu gwarantowania. Bez znaczenia dla wa noœci i treœci powy szego obowi¹zku pozostaje w szczególnoœci okolicznoœæ zbycia przedsiêbiorstwa w okresie przed dniem, w którym up³ywa termin do uiszczenia op³aty. Obowi¹zuj¹ce przepisy nie przewiduj¹ mo liwoœci zwrotu wniesionej przez bank op³aty rocznej niezale nie od tego, czy zbycie jego przedsiêbiorstwa nast¹pi³o przed, czy po dokonaniu wp³aty na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. 9

9 10 lat dzia³alnoœci Bankowego Funduszu Gwarancyjnego Geneza powstania Bankowego Funduszu Gwarancyjnego siêga zmian jakie mia³y miejsce w Polsce pod koniec lat osiemdziesi¹tych i w pierwszej po³owie lat dziewiêædziesi¹tych. Porozumienie polityczne osi¹gniête przy Okr¹g³ym Stole w kwietniu 1989 r. otworzy³o drogê do przeprowadzenia szerokich reform gospodarczych, maj¹cych na celu przekszta³cenie gospodarki zarz¹dzanej centralnie w system oparty na konkurencyjnoœci podmiotów gospodarczych, dzia³aj¹cych na zasadach równoœci sektorów w³asnoœciowych, przy ograniczeniu roli pañstwa jako podmiotu bezpoœrednio zaanga owanego w dzia³alnoœæ gospodarcz¹. Warto jednak podkreœliæ, e proces demonopolizacji sektora bankowego, a w jego wyniku uruchomienie konkurencji wœród banków, rozpocz¹³ siê jeszcze przed historycznymi zmianami. Ju w kwietniu 1988 r. Narodowy Bank Polski, którego Prezesem by³ wówczas prof. dr hab. W³adys³aw Baka, opublikowa³ dokument Przebudowa organizacji i funkcji Narodowego Banku Polskiego i utworzenie sieci banków kredytowych, w którym zak³adano ograniczenie kompetencji NBP do zadañ w³aœciwych dla wiêkszoœci europejskich banków centralnych. Realizuj¹c powy sze za³o enia wydzielono z maj¹tku NBP 9 banków komercyjnych, które rozpoczynaj¹c 1 stycznia 1989 r. dzia³alnoœæ operacyjn¹, zainicjowa³y faktyczn¹ konkurencjê na rynku bankowym. Niemal równoczesne zmiany ustawy - Prawo spó³dzielcze oraz ustawy - Prawo bankowe pozwoli³y dzia³aæ bankom spó³dzielczym na zasadach zbli onych do banków uniwersalnych. Kolejnym elementem wzbogacaj¹cym ofertê rynku finansowego by³o wprowadzenie norm prawnych umo liwiaj¹cych tworzenie banków prywatnych. Istniej¹ce wówczas regulacje dotycz¹ce gwarantowania depozytów zgromadzonych w bankach ogranicza³y odpowiedzialnoœæ Skarbu Pañstwa do zobowi¹zañ z tytu³u wk³adów oszczêdnoœciowych gromadzonych w bankach pañstwowych oraz w bankach komercyjnych, które korzysta³y z tej ochrony przed wejœciem w ycie ustawy z 31 grudnia 1989 r. - Prawo bankowe. Nierównoœæ klientów banków pod wzglêdem bezpieczeñstwa ich lokat oraz pierwsze oznaki kryzysu bankowego, bêd¹cego skutkiem zmian rynkowych, spowodowa³y koniecznoœæ stworzenia powszechnego systemu gwarantowania depozytów oraz instytucji monitoruj¹cej poziom zaufania spo³ecznego, konieczny do prowadzenia normalnej dzia³alnoœci bankowej, a nadto wyposa onej w narzêdzia umo liwiaj¹ce przeciwdzia³anie wystêpuj¹cym na rynku bankowym negatywnym zjawiskom. Taka rzeczywistoœæ prawno - gospodarcza, oczywiœcie z koniecznoœci tylko bardzo ogólnie zarysowana w tym miejscu, towarzyszy³a pracom i uchwaleniu przez Sejm ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym. Ustawa ta zast¹pi³a obowi¹zuj¹ce w tym czasie swoiste prowizorium gwarancyjne zamieszczone w uchwale Sejmu o za³o eniach polityki pieniê nej na 1994 r., w którym zapisano, e do czasu wydania odpowiednich aktów 10

10 prawnych Prezes Narodowego Banku Polskiego bêdzie gwarantowa³ depozyty osób fizycznych w 100% do wysokoœci równowartoœci w z³otych 1000 ECU oraz w 90% - powy ej tej kwoty i nieprzekraczaj¹cej równowartoœci w z³otych 3000 ECU. Równie istotnym czynnikiem maj¹cym wp³yw na zakres zadañ tego typu instytucji by³a sytuacja miêdzynarodowa, w jakiej znalaz³a siê Polska po kwietniu 1989 r. Nale y pamiêtaæ, e ju we wrzeœniu 1989 r. podpisana zosta³a umowa miêdzy Polsk¹ a Wspólnotami Europejskimi w sprawie handlu oraz wspó³pracy handlowej i gospodarczej. Konsekwencj¹ tej umowy by³ Uk³ad Europejski z grudnia 1991 r. ustanawiaj¹cy stowarzyszenie miêdzy Rzeczpospolit¹ Polsk¹ a Wspólnotami Europejskimi i ich pañstwami cz³onkowskimi, w wyniku którego, w kwietniu 1994 r., Polska z³o y³a wniosek o cz³onkostwo w Unii Europejskiej. Wszystkie wymienione dokumenty, oczywiœcie w ró nym stopniu, obligowa³y Polskê do podejmowania dzia³añ dostosowuj¹cych polsk¹ gospodarkê i system prawny do wymagañ Unii Europejskiej. Zmianom tym podlega³a tak e polska bankowoœæ. Jednym z bardziej istotnych dokumentów dla procesu dostosowawczego polskiego sektora bankowego by³a Dyrektywa 94/19/WE dotycz¹ca systemów gwarantowania œrodków pieniê nych, obliguj¹ca wszystkie pañstwa cz³onkowskie do tworzenia takich systemów. Wejœcie w ycie z dniem 17 lutego 1995 r. ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym wprowadzi³o now¹ jakoœæ w polskim sektorze bankowym. Powsta³ bowiem system gwarantowania depozytów charakteryzuj¹cy siê powszechnoœci¹ i obligatoryjnoœci¹. Z mocy prawa uczestnictwo banków dzia³aj¹cych na terenie Polski w tym systemie sta³o siê obowi¹zkowe, niezale nie od ich formy w³asnoœci czy statusu. System ten obj¹³ powszechn¹ ochron¹ depozyty osób fizycznych i prawnych, które powierzaj¹ swoje œrodki finansowe bankom, jako instytucjom zaufania publicznego. Uwzglêdniaj¹c skalê zagro enia wyst¹pienia upad³oœci w sektorze bankowym oraz mo liwoœci finansowe banków, ustawa obligowa³a banki do solidarnego gromadzenia przeznaczonych na gwarancje kwot w formie skarbowych papierów wartoœciowych oraz bonów pieniê nych Narodowego Banku Polskiego, deponowanych na wyodrêbnionym dla ka dego banku rachunku depozytowym w Narodowym Banku Polskim. Zabezpieczone w ten sposób aktywa stanowi³y fundusz ochrony œrodków gwarantowanych tworzony przez ka dy z podmiotów objêtych systemem gwarantowania, z przeznaczeniem na zaspokojenie roszczeñ deponentów w przypadku spe³nienia warunków gwarancji przez którykolwiek podmiot objêty tym systemem. Ustawa z dnia 14 grudnia 1994 r. okreœli³a jednoczeœnie wysokoœæ, do jakiej maj¹ byæ gwarantowane, w pierwszym okresie dzia³alnoœci Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, œrodki zgromadzone na rachunkach bankowych. Kwoty te wynosi³y odpowiednio: 100% równowartoœci w z³otych 1000 ECU oraz 90% równowartoœci w z³otych depozytu przekraczaj¹cego 1000 ECU, ale tylko do wysokoœci 3000 ECU. Nale y w tym miejscu zauwa yæ, e wprawdzie Fundusz przej¹³ w tym czasie funkcjê gwaranta od Skarbu Pañstwa, to jednak w okresie przejœciowym, czyli do dnia 31 grudnia 1999 r., utrzymana zosta³a odpowiedzialnoœæ Skarbu Pañstwa w odniesieniu do wk³adów oszczêdnoœciowych, na które wystawiono dowody imienne, zgromadzonych w nastêpuj¹cych bankach: Powszechna Kasa Oszczêdnoœci - Bank Pañstwowy, Polska Kasa Opieki S.A. oraz Bank Gospodarki ywnoœciowej S.A. - w zakresie przekraczaj¹cym gwarancje Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. 11

11 Innym rozwi¹zaniem wpisuj¹cym siê w szeroko rozumiany system ochrony depozytów, ale maj¹cym jednak zupe³nie inne formy oddzia³ywania na sektor bankowy by³a wprowadzona ustaw¹ z dnia 14 grudnia 1994 r. dzia³alnoœæ pomocowa Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Ustawodawca z jednej strony zobowi¹za³ banki do wnoszenia op³at rocznych na fundusz pomocowy pozostaj¹cy w gestii organów BFG, z drugiej strony okreœli³ cele oraz warunki wykorzystania tych œrodków finansowych. Bankowy Fundusz Gwarancyjny zyska³ w ten sposób mo liwoœæ udzielania bankom objêtym systemem gwarantowania po yczek, porêczeñ lub gwarancji z przeznaczeniem na samodzieln¹ sanacjê banku, przejêcie b¹dÿ zakup akcji lub udzia³ów banku zagro onego przez bank o dobrym standingu finansowym. BFG zosta³ wiêc wyposa ony w niezwykle istotny instrument finansowy umo liwiaj¹cy bezpoœrednie oddzia³ywanie na sytuacjê banków w celu powstrzymania negatywnych zjawisk wystêpuj¹cych w jednostkach o zagro onej wyp³acalnoœci. Mo liwoœæ zatrzymania tego procesu pozwala na ograniczenie wyp³at œrodków gwarantowanych z tytu³u og³oszenia upad³oœci tylko do przypadku banków znajduj¹cych siê w skrajnie z³ej sytuacji finansowej. Wskazuj¹c cele ustawodawca okreœli³ tak e organizacjê Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, upowa niaj¹c Radê Ministrów do nadania BFG statutu okreœlaj¹cego szczegó³owo jego zadania, sposób organizacji oraz zasady gospodarki finansowej. Rozporz¹dzenie Rady Ministrów z dnia 28 lutego 1995 r. w sprawie nadania statutu Bankowemu Funduszowi Gwarancyjnemu, og³oszone w dniu 6 marca 1995 r., umo liwi³o przyst¹pienie do praktycznych dzia³añ organizacyjnych. Na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r. i statutu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, w dniu 27 marca 1995 r. Prezes Rady Ministrów powo³a³, na uzgodniony wniosek Ministra Finansów i Prezesa Narodowego Banku Polskiego, prof. dr hab. W³adys³awa Bakê na stanowisko Przewodnicz¹cego Rady Funduszu, natomiast do koñca marca Minister Finansów, Prezes Narodowego Banku Polskiego i Zwi¹zek Banków Polskich powo³ali odpowiednio po trzech cz³onków Rady. Ju 19 kwietnia 1995 r. Rada BFG w pe³nym dziesiêcioosobowym sk³adzie podejmuje uchwa³ê nr 1 powo³uj¹c wy³oniony w drodze wczeœniejszego postêpowania konkursowego piêcioosobowy Zarz¹d BFG, wskazuj¹c na stanowisko Prezesa Zarz¹du Ewê Kaweck¹ - W³odarczak, a na Zastêpcê Prezesa Zarz¹du Hannê Krajewsk¹. Wy³onione w ten sposób organy Funduszu stanê³y przed koniecznoœci¹ pilnego tworzenia struktur Biura Funduszu, rekrutacji pracowników, opracowania procedur s³u ¹cych w³aœciwej realizacji zadañ w sytuacji wyraÿnie zarysowuj¹cego siê kryzysu sektora bankowego. O skali problemów mo e œwiadczyæ fakt, e od wejœcia w ycie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, tj. od 17 lutego 1995 r. do koñca 1995 r. s¹dy og³osi³y upad³oœæ 48 banków spó³dzielczych oraz 2 banków w formie spó³ek akcyjnych. W tej sytuacji, w niespe³na miesi¹c po powo³aniu, bo ju 15 maja 1995 r., Zarz¹d podejmuje pierwsze uchwa³y okreœlaj¹ce procedury zwi¹zane z wyp³atami œrodków gwarantowanych. Taki sposób dzia³ania umo liwi³ Zarz¹dowi BFG podjêcie decyzji w odniesieniu do wszystkich list deponentów przekazanych do Funduszu przez syndyków mas upad³oœci i uruchomienie œrodków finansowych w celu zaspokojenia roszczeñ klientów upad³ych banków. Równolegle trwa³y prace nad uruchomieniem dzia³alnoœci pomocowej. 28 wrzeœnia 1995 r. Rada BFG podejmuje uchwa³ê w sprawie okreœlenia zasad i form udzielania pomocy podmiotom objêtym systemem gwarantowania. W ten sposób powstaje formalna podstawa do udzielania zwrotnej pomocy finansowej bankom znajduj¹cym siê w sytuacji zagro enia wyp³acalnoœci. 12

12 W nastêpnym roku dzia³alnoœci, obok realizacji zadañ zwi¹zanych z wyp³atami œrodków gwarantowanych, znacznie rozwija siê dzia³alnoœæ pomocowa. Przestrzegaj¹c z elazn¹ konsekwencj¹ zasady równoœci banków w dostêpie do œrodków pomocowych oraz przejrzystoœci procedur wykorzystywanych w tym procesie, udzielono po yczek dziewiêciu bankom. Znaczna czêœæ tych œrodków, przekraczaj¹ca 75%, zosta³a wykorzystana na restrukturyzacjê banków zagro onych upad³oœci¹. Pozytywne skutki tych dzia³añ to przede wszystkim unikniêcie kosztów zwi¹zanych z wyp³at¹ œrodków gwarantowanych i siêganiem po œrodki zgromadzone przez banki w funduszach ochrony œrodków gwarantowanych. Nie mniej wa ne jest to, e klienci tych banków zachowali pe³ne kwoty swoich depozytów, a tak e uratowanych zosta³o przed likwidacj¹ ok miejsc pracy. Praktyczne doœwiadczenia lat ujawni³y istotne problemy natury prawnej. O ile bowiem regulacje wewnêtrzne Funduszu by³y przez ca³y ten okres dostosowywane do zmieniaj¹cych siê warunków, to szereg praktycznych przypadków wskaza³o na koniecznoœæ przeprowadzenia nowelizacji przepisów ustawowych. W wyniku dzia³añ legislacyjnych podjêtych przez Fundusz, w grudniu 1996 r. Rada Ministrów przekaza³a projekt nowelizacji ustawy o BFG i ustawy - Prawo bankowe Sejmowi Rzeczpospolitej Polskiej. Nowelizacja ustawy zosta³a uchwalona 20 lutego 1997 r. Wprowadzi³a ona, obok modyfikacji zwi¹zanych z wykonywaniem podstawowych zadañ obejmuj¹cych miêdzy innymi szersze ujêcie przes³anek udzielania pomocy, zwiêkszenie poziomu œrodków gwarantowanych, konieczne z uwagi na proces dostosowywania polskich norm prawnych do wymagañ prawa europejskiego, a tak e doprecyzowanie wielu okreœleñ normatywnych, takich jak deponent, rachunek imienny czy aktywa wa one ryzykiem bêd¹cych przed nowelizacj¹ przedmiotem sporów s¹dowych. W 1997 r. widoczne staje siê znacz¹ce przesuniêcie punktu ciê koœci w dzia³alnoœci Bankowego Funduszu Gwarancyjnego z czynnoœci zwi¹zanych z realizacj¹ gwarancji na dzia³alnoœæ o charakterze pomocowym. Rosn¹ca liczba banków korzystaj¹cych z pomocy finansowej BFG powoduje w konsekwencji zwiêkszon¹ aktywnoœæ kontroln¹ Funduszu. Sta³emu monitoringowi sytuacji banków towarzysz¹ bezpoœrednie kontrole koncentruj¹ce siê na badaniu zgodnoœci faktycznych sposobów wykorzystania œrodków finansowych uzyskiwanych w ramach pomocy z warunkami umów zawieranych przez banki z BFG. Na odnotowanie zas³uguje tak e podjêta w tym okresie dzia³alnoœæ analityczno - badawcza. Na bazie wczeœniejszych doœwiadczeñ Rada Funduszu organizuje seminaria poœwiêcone wa nym problemom ekonomicznym i prawnym zwi¹zanym z dzia³alnoœci¹ BFG. Z efektami spotkañ seminaryjnych mo na zapoznaæ siê w cyklicznie wydawanym od tego roku przez BFG czasopiœmie Bezpieczny Bank, które poœwiêcone jest zagadnieniom gwarancji depozytów i bezpieczeñstwa finansowego banków. Kolejne dwa lata dzia³alnoœci przynosz¹ potwierdzenie koncepcji przyjêtej przy budowie systemu gwarantowania depozytów w Polsce. Mimo pogarszaj¹cych siê w latach wyników sektora bankowego, Fundusz nie anga owa³ istotnych œrodków finansowych na wyp³aty œrodków gwarantowanych. Ograniczenie upad³oœci banków potwierdzi³o s³usznoœæ przyjêcia mieszanego systemu gwarantowania umo liwiaj¹cego wczeœniejsze, prewencyjne podejmowanie dzia³añ z wykorzystaniem œrodków pomocowych w stosunku do banków o zagro onej wyp³acalnoœci. Po yczki udzielane przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny w latach poprzednich z przeznaczeniem na samodzieln¹ sanacjê oraz wspieranie procesów konsolidacji, 13

13 w znacznym stopniu przyczyni³y siê do ograniczenia bankructw, które mog³yby mieæ miejsce bez wczeœniejszej interwencji Funduszu. Osi¹gniêcie takich efektów nie by³oby jednak mo liwe bez uprzedniego rozwiniêcia dzia³alnoœci analitycznej. W tym miejscu nale y zaznaczyæ, e na mocy ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym oraz zawartego w maju 1997 r. porozumienia z Narodowym Bankiem Polskim, a tak e zarz¹dzenia Prezesa NBP z grudnia 1997 r., zmienionego zarz¹dzeniem z grudnia 2002 r., Fundusz otrzymuje bezpoœrednio lub za poœrednictwem Banku Centralnego informacje w formie sprawozdañ sporz¹dzanych przez banki. W³aœciwemu wykorzystaniu tych danych s³u y tworzony od pocz¹tku istnienia Funduszu, informatyczny system gromadzenia i analizy informacji, który po kolejnych udoskonaleniach technicznych i merytorycznych w 1999 r. zosta³ nazwany Systemem Informowania Kierownictwa (SIK). Cyklicznie opracowywane w ramach SIK analizy i informacje dotycz¹ przede wszystkim sytuacji sektora bankowego, wspomagaj¹c jednoczeœnie organy Funduszu w procesie podejmowania decyzji wa nych dla systemu bankowego i poszczególnych banków. W³aœnie miêdzy innymi dziêki temu systemowi Fundusz móg³ z wyprzedzeniem przygotowaæ siê do realizacji zadañ w 2000 r., który pod wieloma wzglêdami mo na uznaæ za sprawdzian efektywnoœci instytucji budowanej od 1995 r. Pierwszym i z wielu powodów najwa niejszym zadaniem sta³a siê sprawna realizacja wyp³at œrodków gwarantowanych dla klientów Banku Staropolskiego S.A., którego upad³oœæ S¹d Okrêgowy w Poznaniu og³osi³ w lutym 2000 r. Operacja ta by³a najwiêkszym, od powstania Funduszu, przedsiêwziêciem organizacyjnym z uwagi na to, e dotyczy³a wyp³at dla 147,3 tysi¹ca deponentów. Og³oszenie upad³oœci Banku zbieg³o siê w czasie z utrat¹ przez trzy najwiêksze banki gwarancji Skarbu Pañstwa oraz tzw. problemem roku 2000 czyli potencjalnym zagro eniem technicznym zwi¹zanym z powszechnie wykorzystywan¹ w bankach technologi¹ komputerow¹. Zdarzenia te mog³y w zdecydowanie niekorzystny sposób wp³yn¹æ na poziom zaufania spo³ecznego do sektora bankowego, powoduj¹c negatywne reakcje klientów. Przeciwdzia³aj¹c opisanym zagro eniom, ju od 1999 r. Bankowy Fundusz Gwarancyjny czynnie uczestniczy³ w kampanii informacyjnej, monitoruj¹c jednoczeœnie za pomoc¹ wyników badañ Instytutu Badania Opinii i Rynku Pentor S.A. wiarygodnoœæ sektora bankowego w ocenie jego klientów. Podejmowane dzia³ania pozwoli³y na unikniêcie wymienionych niebezpieczeñstw, ale w dalszym ci¹gu istnia³o zagro enie istotnego spadku zaufania, które mog³oby mieæ miejsce w przypadku opóÿnieñ w zaspokojeniu roszczeñ bardzo licznej grupy klientów, lokuj¹cej œrodki finansowe w Banku Staropolskim. Z tej próby Fundusz tak e wyszed³ pomyœlnie. Przy zachowaniu wszystkich niezbêdnych procedur, miêdzy 10 maja a 15 czerwca 2000 r. 140,4 tysiêcy osób odebra³o kwoty gwarantowane przez Fundusz. Stanowili oni 95,3 % ogó³u deponentów uprawnionych do odbioru œrodków gwarantowanych, natomiast pozosta³e osoby s¹ bie ¹co zaspokajane po rozstrzygniêciu kwestii natury formalno-prawnej, zwi¹zanych przede wszystkim z tocz¹cymi siê postêpowaniami spadkowymi. Jednoczeœnie w tym samym roku, Fundusz uruchomi³ w swojej siedzibie bezpoœrednie wyp³aty dla deponentów, którzy z ró nych przyczyn nie podjêli œrodków w terminie wyznaczonym przez syndyka masy upad³oœci. Rok 2000 koñczy kolejna nowelizacja ustawy o BFG zamykaj¹ca proces dostosowywania jej do wymagañ Unii Europejskiej. Niemal jednoczeœnie, ustaw¹ z dnia 7 grudnia 2000 r. 14

14 o funkcjonowaniu banków spó³dzielczych, ich zrzeszaniu siê i bankach zrzeszaj¹cych na³o ono na Bankowy Fundusz Gwarancyjny nowe zadania zwi¹zane z udzielaniem bankom spó³dzielczym pomocy finansowej przeznaczonej na wspieranie procesów ³¹czeniowych. Efektywne wykorzystanie œrodków finansowych zgromadzonych w funduszu restrukturyzacji banków spó³dzielczych, który zosta³ utworzony ze œrodków pochodz¹cych ze zlikwidowanego Funduszu Rozwoju Banków Spó³dzielczych prowadzonego przez BG S.A. oraz kwot wyp³aconych przez bud et bankom z tytu³u obs³ugi obligacji restrukturyzacyjnych, staje siê w latach , obok dzia³alnoœci gwarancyjnej i pomocowej, kolejnym istotnym polem aktywnoœci BFG. Restrukturyzacja stosunkowo ma³ych, ale licznych banków spó³dzielczych obs³uguj¹cych klientów wywodz¹cych siê przede wszystkim ze œrodowiska wiejskiego, staje siê bardzo istotnym zadaniem w procesie przygotowywania sektora bankowego do funkcjonowania w Unii Europejskiej. Na ile istotne by³o to zadanie, œwiadczy relatywnie szybko, bo ju w 2002 r., przeprowadzona przez Najwy sz¹ Izbê Kontroli wnikliwa kontrola kryteriów oceny zastosowanych procedur oraz samych decyzji poprzedzaj¹cych uruchomienie po yczek dla poszczególnych banków. Przyjête w tym zakresie rozwi¹zania zosta³y pozytywnie ocenione przez NIK. W wyst¹pieniu pokontrolnym NIK, oceniaj¹c dzia³ania BFG, stwierdza miêdzy innymi, e w procesie rozpatrywania wniosków Fundusz przestrzega³ wszystkich ustalonych kryteriów, dokonuj¹c dog³êbnej analizy sytuacji ekonomicznej banków ubiegaj¹cych siê o pomoc finansow¹. Z tak okreœlonym katalogiem zadañ Bankowy Fundusz Gwarancyjny wkracza³ w dziesi¹ty rok swojej dzia³alnoœci. Poprzedza to jednak istotne z punktu widzenia klientów banków i Funduszu wydarzenie. Otó w 2003 r. zakoñczony zosta³ proces dochodzenia do akceptowanego w Unii Europejskiej poziomu gwarantowania depozytów. Od 1 stycznia 2003 r. wynosi on równowartoœæ w z³otych 1000 euro i jest gwarantowany w 100 %, a w przypadku kwoty przekraczaj¹cej równowartoœæ w z³otych 1000 euro, a nieprzekraczaj¹cej równowartoœci w z³otych euro - w 90%. Wszystkie opisane wczeœniej dzia³ania umo liwi³y bezkolizyjne w³¹czenie polskiego systemu gwarantowania depozytów w system europejski po przyst¹pieniu Polski z dniem 1 maja 2004 r. do Unii Europejskiej. 15

15 KALENDARIUM Rok 1994: 14 grudnia - Sejm uchwala ustawê o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym. Rok 1995: 17 lutego - wejœcie w ycie przepisów ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym okreœlaj¹cych m.in. zasady tworzenia i funkcjonowania systemu gwarantowania depozytów bankowych w Polsce. Uczestnictwo banków w tym systemie sta³o siê obowi¹zkowe, niezale nie od ich formy w³asnoœci. Wysokoœæ kwot gwarantowanych wynosi³a: 100% równowartoœci w z³otych do 1000 ECU oraz 90% równowartoœci w z³otych depozytu powy ej 1000 ECU do 3000 ECU. W stosunku do trzech banków (PKO BP, PEKAO S.A. oraz BG S.A.) do koñca 1999 r. pozostawiono odpowiedzialnoœæ Skarbu Pañstwa za tê czêœæ depozytów, których wartoœæ przekracza³a sumê gwarantowan¹ przez BFG. Do koñca 1999 r. wymienione banki obowi¹zywa³a ni sza o po³owê stawka procentowa, wed³ug której tworzy³y one fundusze ochrony œrodków gwarantowanych oraz p³aci³y po³owê obowi¹zkowej op³aty rocznej ustalonej dla podmiotów objêtych obowi¹zkowym systemem gwarantowania, 28 lutego - Rada Ministrów uchwala rozporz¹dzenie w sprawie nadania statutu BFG. Og³oszenie rozporz¹dzenia w dniu 6 marca 1995 r. umo liwi³o przyst¹pienie do praktycznych dzia³añ organizacyjnych nowej instytucji. Pierwsz¹ siedzib¹ Funduszu by³y pomieszczenia wynajête w budynku Universalu przy skrzy owaniu ulicy Marsza³kowskiej z Alejami Jerozolimskimi. Sprzêt biurowy i komputery zosta³y u yczone przez Ministerstwo Finansów, NBP, banki oraz Zwi¹zek Banków Polskich, 27 marca - Prezes Rady Ministrów, na uzgodniony wniosek Ministra Finansów i Prezesa Narodowego Banku Polskiego, powo³a³ prof. dr hab. W³adys³awa Bakê na stanowisko Przewodnicz¹cego Rady Funduszu, 7 kwietnia - Minister Finansów wydaje zarz¹dzenie w sprawie ustalenia regulaminu Rady Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, 7 kwietnia - inauguracyjne posiedzenie Rady Funduszu ( sk³ad: W³adys³aw Baka, Katarzyna Borowska, Krystyna Góral, Marek Grzybowski, W³adys³aw Jaworski, Stanis³aw Kasiewicz, Barbara Kowalska, Marek Safjan, Jan Szambelañczyk, Tadeusz ywczak), 19 kwietnia - Rada BFG w pe³nym dziesiêcioosobowym sk³adzie podejmuje uchwa³ê nr 1 w sprawie powo³ania, wy³onionego w drodze konkursu, piêcioosobowego Zarz¹du Funduszu (Bo ena Che³miñska, Andrzej Jankowski, Ewa Kawecka-W³odarczak, Hanna Krajewska, Maria Pawelska), wskazuj¹c na stanowisko Prezesa Zarz¹du Ewê Kaweck¹- W³odarczak, a na Zastêpcê Prezesa Zarz¹du - Hannê Krajewsk¹, w terminie 14 dni od dnia ukonstytuowania siê Zarz¹du, NBP oraz Minister Finansów wp³acili na rzecz Funduszu kwotê po 50 mln z³, tworz¹c w ten sposób fundusz statutowy, 27 kwietnia - uchwa³a Rady Funduszu w sprawie ustalenia wysokoœci stawki procentowej obowi¹zkowej op³aty rocznej na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, 27 kwietnia - uchwa³a Rady Funduszu w sprawie ustalenia wysokoœci stawki procentowej tworzenia funduszu ochrony œrodków gwarantowanych, 16

16 15 maja - Zarz¹d Funduszu podejmuje pierwsze uchwa³y okreœlaj¹ce procedury zwi¹zane z wyp³atami œrodków gwarantowanych, maj - wydanie pierwszego numeru Biuletynu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, 20 czerwca - pierwsza uchwa³a Zarz¹du Funduszu w sprawie przekazania syndykowi masy upad³oœci Banku Spó³dzielczego w Chêcinach (woj. kieleckie) kwot na wyp³atê œrodków gwarantowanych, 5 lipca - Zarz¹dzenie Prezesa Narodowego Banku Polskiego w sprawie szczególnych zasad rachunkowoœci BFG, 28 wrzeœnia - Rada Funduszu podejmuje uchwa³ê w sprawie okreœlenia zasad i form udzielania pomocy podmiotom objêtym systemem gwarantowania depozytów. W ten sposób powstaje formalna podstawa do udzielania zwrotnej pomocy finansowej bankom znajduj¹cym siê w sytuacji zagro enia wyp³acalnoœci, do koñca roku (licz¹c od 17 lutego 1995 r.) s¹dy og³osi³y upad³oœæ 48 banków spó³dzielczych oraz 2 banków komercyjnych w formie spó³ek akcyjnych - wyp³acono 105 mln z³ kwot gwarantowanych dla 89,9 tys. deponentów, 29 grudnia - pierwsza uchwa³a Zarz¹du w sprawie udzielenia zwrotnej pomocy finansowej w formie po yczki z funduszu pomocowego na przejêcie banku zagro onego upad³oœci¹. Rok 1996: grudzieñ - Rada Ministrów przekaza³a projekt nowelizacji ustawy o BFG i ustawy- Prawo bankowe Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej, w ci¹gu ca³ego roku: - udzielono zwrotnej pomocy finansowej 9 bankom na ³¹czn¹ kwotê tys. z³, - s¹dy og³osi³y upad³oœæ 30 banków spó³dzielczych oraz 1 banku komercyjnego - wyp³acono 50,8 mln z³ kwot gwarantowanych 59,4 tys. deponentów. Rok 1997: 20 lutego - nowelizacja ustawy o BFG - modyfikacja niektórych podstawowych zadañ Funduszu oraz szersze ujêcie przes³anek udzielania pomocy, podwy szenie poziomu œrodków gwarantowanych, a tak e doprecyzowanie wielu okreœleñ takich jak: deponent, rachunek imienny czy aktywa wa one ryzykiem, 27 maja - podpisanie porozumienia z Narodowym Bankiem Polskim w sprawie otrzymywania przez Fundusz, za poœrednictwem NBP, sprawozdañ sporz¹dzanych przez banki, od 1 lipca do 31 grudnia - wysokoœæ kwoty gwarantowanej wynosi do 4 tys. euro, listopad - uchwa³a Rady Funduszu w sprawie okreœlenia zasad, form, warunków trybu udzielania zwrotnej pomocy finansowej podmiotom objêtym systemem gwarantowania, listopad - ukazuje siê pierwszy numer periodyku Bezpieczny Bank wydawanego przez BFG i poœwiêconego zagadnieniom gwarancji depozytów i bezpieczeñstwa finansowego banków, w ci¹gu ca³ego roku: - udzielono zwrotnej pomocy finansowej 28 bankom na ³¹czn¹ kwotê tys. z³, - s¹dy og³osi³y upad³oœæ 6 banków spó³dzielczych - wyp³acono 6,4 mln z³ kwot gwarantowanych dla 10,4 tys. deponentów. 17

17 Rok 1998: od 1 stycznia - wysokoœæ kwoty gwarantowanej wzrasta do 5 tys. euro, 12 marca - powo³anie Zarz¹du II kadencji (sk³ad: Ewa Kawecka-W³odarczak - Prezes Zarz¹du, Hanna Krajewska - Zastêpca Prezesa Zarz¹du, cz³onkowie: Andrzej Jankowski, Louis Montmory, Maria Pawelska), 3 czerwca - nowelizacja rozporz¹dzenia Ministra Finansów w sprawie regulaminu Rady BFG, w ci¹gu ca³ego roku: - udzielono zwrotnej pomocy finansowej 17 bankom na ³¹czn¹ kwotê tys. z³, - s¹dy og³osi³y upad³oœæ 4 banków spó³dzielczych - wyp³acono 8,2 mln z³ kwot gwarantowanych dla 6,8 tys. deponentów. Rok 1999: od 1 stycznia - wysokoœæ kwoty gwarantowanej wzrasta do 8 tys. euro, 9 kwietnia - zmiana ustawy o BFG - skorelowanie niektórych przepisów z obowi¹zuj¹cym od 1 stycznia 1998 r. Prawem bankowym oraz dalsze dostosowywanie do przepisów i standardów prawnych obowi¹zuj¹cych w Unii Europejskiej, kwiecieñ - powo³anie Rady Funduszu II kadencji w sk³adzie: Marek Grzybowski - Przewodnicz¹cy, Tomasz Dybowski, Stanis³aw Kasiewicz, Barbara Kowalska, Przemys³aw Morysiak, Krzysztof Pietraszkiewicz, Jan Szambelañczyk, Ewa Œleszyñska-Charewicz, Andrzej Wiœniewski, Tadeusz ywczak, 22 wrzeœnia - rozporz¹dzenie Rady Ministrów w sprawie obrotu przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny wierzytelnoœciami nabywanymi od banków, w których powsta³o niebezpieczeñstwo niewyp³acalnoœci, 25 paÿdziernika - rozporz¹dzenie Ministra Finansów w sprawie szczególnych zasad rachunkowoœci Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, w ci¹gu ca³ego roku: - udzielono zwrotnej pomocy finansowej 11 bankom na ³¹czn¹ kwotê tys. z³, - s¹d og³osi³ upad³oœæ 1 banku komercyjnego - wyp³acono 4,7 mln z³ kwot gwarantowanych dla 1,6 tys. deponentów. Rok 2000: od 1 stycznia - wysokoœæ kwoty gwarantowanej wzrasta do 11 tys. euro, 19 stycznia - podpisanie umowy w sprawie kupna budynku przy ul. ks. Ignacego Jana Skorupki 4 w Warszawie. Zamyka to kilkuletni proces poszukiwania odpowiedniego do zadañ Funduszu obiektu na docelow¹ siedzibê, co pozwala na znaczne obni enie kosztów funkcjonowania Biura oraz utworzenie nowoczesnej bazy informatycznej zapewniaj¹cej bezpieczeñstwo posiadanych informacji, luty - S¹d Okrêgowy w Poznaniu og³asza upad³oœæ Banku Staropolskiego S.A. Rozpoczyna siê najwiêksze w historii Funduszu przedsiêwziêcie organizacyjne zwi¹zane z wyp³atami œrodków gwarantowanych dla 147,7 tys. deponentów na kwotê 626 mln z³. ustaw¹ z dnia 7 grudnia 2000 r. o funkcjonowaniu banków spó³dzielczych, ich zrzeszaniu siê i bankach zrzeszaj¹cych, na³o ono na BFG nowe zadania zwi¹zane z udzielaniem bankom spó³dzielczym pomocy finansowej przeznaczonej na wspieranie procesów ³¹czeniowych - powstaje fundusz restrukturyzacji banków spó³dzielczych w kwocie ,77 tys. z³, 18

18 15 grudnia - kolejna nowelizacja ustawy o BFG zamykaj¹ca proces dostosowywania polskiego systemu gwarancyjnego do wymagañ Unii Europejskiej, w ci¹gu ca³ego roku: - udzielono zwrotnej pomocy finansowej 6 bankom na ³¹czn¹ kwotê tys. z³. Rok 2001: od 1 stycznia - wysokoœæ kwoty gwarantowanej wzrasta do 15 tys. euro, 22 marca - powo³anie Zarz¹du Funduszu III kadencji w sk³adzie: Ewa Kawecka-W³odarczak - Prezes Zarz¹du, Hanna Krajewska - Zastêpca Prezesa Zarz¹du, cz³onkowie: Andrzej Jankowski, Maria Pawelska, Marek Py³a (od 8 maja), 8 maja - uchwa³a Rady Funduszu w sprawie okreœlenia form, trybu i szczegó³owych warunków udzielania zwrotnej pomocy finansowej bankom spó³dzielczym z funduszu restrukturyzacji banków spó³dzielczych, w ci¹gu ca³ego roku: - udzielono zwrotnej pomocy finansowej 6 bankom na ³¹czn¹ kwotê tys. z³, - s¹d og³osi³ upad³oœæ 1 banku spó³dzielczego - wyp³acono 12,5 mln z³ kwot gwarantowanych dla 2,7 tys. deponentów, - udzielono 66 po yczek z funduszu restrukturyzacji banków spó³dzielczych, na kwotê 74,3 mln z³. Rok 2002: od 1 stycznia - wysokoœæ kwoty gwarantowanej wzrasta do 18 tys. euro, czerwiec - Rada Funduszu nowelizuje uchwa³ê w sprawie zasad i form udzielania pomocy podmiotom objêtym systemem gwarantowania depozytów, doprecyzowuj¹c kryteria oceny stanu niebezpieczeñstwa niewyp³acalnoœci banków, 11 grudnia - zarz¹dzenie Prezesa NBP w sprawie zakresu informacji przekazywanych przez banki do BFG, w ci¹gu ca³ego roku udzielono: - zwrotnej pomocy finansowej z funduszu pomocowego 5 bankom na ³¹czn¹ kwotê tys. z³, - 18 po yczek z funduszu restrukturyzacji banków spó³dzielczych, na kwotê 29,4 mln z³. Rok 2003: od 1 stycznia obowi¹zuje akceptowany w Unii Europejskiej poziom gwarantowania depozytów, który wynosi 100% dla równowartoœci w z³otych 1000 euro oraz 90% dla kwoty przekraczaj¹cej równowartoœæ w z³otych 1000 euro, a nieprzekraczaj¹cej równowartoœci w z³otych euro, czerwiec - powo³anie Rady Funduszu III kadencji w sk³adzie: W³adys³aw Baka - Przewodnicz¹cy, Janusz Czarzasty, Wojciech Kwaœniak, Przemys³aw Morysiak, Jacek Osiñski, Stanis³aw Owsiak, Ryszard Pazura, Krzysztof Pietraszkiewicz, Jan Szambelañczyk, Ewa Œleszyñska-Charewicz, Andrzej Wiœniewski, 27 czerwca - nowelizacja ustawy o funkcjonowaniu banków spó³dzielczych, ich zrzeszaniu siê i bankach zrzeszaj¹cych - zliberalizowanie przepisów dotycz¹cych gospodarowania nadwy k¹ bilansow¹ przez banki spó³dzielcze, co pozytywnie wp³ynê³o na korzystanie z tej formy pomocy BFG, 19

19 4 wrzeœnia - rozporz¹dzenie Ministra Sprawiedliwoœci w sprawie zawieszania wyp³aty œrodków gwarantowanych w przypadku gdy przeciwko deponentowi jest prowadzone postêpowanie karne, grudzieñ - nowelizacja przepisów okreœlaj¹cych warunki pomocy udzielanej z funduszu restrukturyzacji banków spó³dzielczych. By³a to realizacja postulatów œrodowiska banków spó³dzielczych zaprezentowana na XIII Walnym Zgromadzeniu Cz³onków Krajowego Zwi¹zku Banków Spó³dzielczych, w ci¹gu ca³ego roku udzielono: - zwrotnej pomocy finansowej 14 bankom na ³¹czn¹ kwotê tys. z³, - 30 po yczek z funduszu restrukturyzacji banków spó³dzielczych, na kwotê 39,6 mln z³. Rok 2004: 20 kwietnia - rozpoczyna pracê Zarz¹d Funduszu IV kadencji w sk³adzie: Ewa Kawecka- W³odaczak - Prezes Zarz¹du, Hanna Krajewska - Zastêpca Prezesa Zarz¹du, cz³onkowie: Maria Pawelska, Jerzy Witold Pietrewicz, Marek Py³a, w ci¹gu ca³ego roku: - udzielono zwrotnej pomocy finansowej 1 bankowi w wysokoœci tys. z³, - przyznano 47 po yczek z funduszu restrukturyzacji banków spó³dzielczych, na kwotê 58,1 mln z³. ¹cznie w latach : udzielono 97 po yczek na kwotê ,00 tys. z³, w ramach kwot gwarantowanych 317,5 tys. klientom upad³ych banków wyp³acono 813,8 mln z³, w tym 626,1 mln z³ z funduszu ochrony œrodków gwarantowanych. Od 1 stycznia 2001 r. do 31 grudnia 2004 r. Fundusz udzieli³ bankom spó³dzielczym z funduszu restrukturyzacji banków spó³dzielczych 161 po yczek na kwotê ,50 tys. z³. 20

20 SYNTEZA LICZBOWA 1 Kwota gwarantowana Wysokoœæ kwot gwarantowanych w latach Wysoko w euro Ekwiwalent w z otych wed ug kursu na koniec okresu Maksymalna wyp ata w z otych wed ug kursu na koniec okresu Do Do Do Do Do Do Do Od * ** Fundusze ochrony œrodków gwarantowanych w latach STAN TWORZENIA FO G W % Rok WSZYSTKIE WSZYSTKIE BANKI BANKI (Z (Z WYJ TKIEM WYJ TKIEM PKO PKO BP BP***,, PEKAO PEKAO SA. BG S.A. S.A.) BG S.A.) PKO BP, PKO BP, PEKAO S.A. i BG S.A. PEKAO SA i BG SA Wysokoœæ foœg Wysoko fo g w mln z³**** w mln z **** ,40 0,20 225, ,40 0,20 317, ,18 0,12 198, ,10 0,05 128, ,16 0,08 271, ,40 999, ,30 873, , , , , ,25 826,5 1 przygotowano w oparciu o materia³y opublikowane w ksi¹ ce Systemy gwarantowania depozytów w Polsce i na œwiecie. PWE Warszawa * ** wed³ug kursu obowi¹zuj¹cego w dniu r. *** od 12 kwietnia 2000 r. jako PKO BP S.A. **** po aktualizacji funduszy 21

21 Upad³oœci banków w latach 1995* Rok Banki komercyjne Banki spó dzielcze Wyp³aty œrodków gwarantowanych w latach Rok Wyp aty rodków gwarantowanych w mln z ogó em w tym z fo g Stopie wykorzystania fo g w % Liczba deponentów w tys ,0 85,9 38,0 89, ,8 47,3 14,9 59, ,4 4,7 2,4 10, ,2 4,1 3,2 6, ,7 0,0 0,0 1, ,0 484,1 48,4 147, ,5 0,0 0,0 2, ,1 0,0 0,0 0, ,1 0,0 0,0 0, ,3 0,0 0,0 0,12 Razem 814,1 626,1 0,0 318,70 * od 17 lutego 1995 r. 22

22 Rok Fundusz pomocowy w latach Stawka op aty op³aty rocznej w % w % Wszystkie banki (z wyj¹tkiem banki (zpko wyj tkiem BP, Pekao S.A., BP, Pekao SA, BG S.A.) BG SA) PKO BP, Pekao PKO S.A., BP, Pekao SA, BG S.A. BG SA Wp³aty Wp aty banków Wp ata Wp³ata NBP banków (1) (1) (2) Wp aty Wp³aty razem (1)+(2) w tys. z³ z Sp aty Sp³aty po yczek po yczek ,40 0, ,79 0, ,79 0, ,40 0, ,81 0, ,81 0, ,40 0, ,22 0, ,22 0, ,28 0, , , , , ,24 0, , , , , ,23 0, , , , , ,14 0, , , , , ,08 0, , , , , ,10 0, , , , , ,075 0, , , , ,44 Kszta³towanie siê poziomu zasilania funduszu pomocowego w latach , obejmuj¹ce: wp³aty banków, wp³aty NBP oraz sp³aty po yczek przedstawia poni szy wykres , , , , , , , , , ,00 0, Po yczki z funduszu pomocowego w latach Rok Liczba po yczek udzielonych przez BFG Kwota po yczek udzielonych przez BFG (w tys. z ) Wysoko rodków gwarantowanych w bankach (w tys. z ) Ró nica mi dzy kwot rodków gwarantowanych a kwot udzielonej pomocy (w tys. z ) Wysoko depozytów nie obj tych gwarancjami BFG (w tys. z ) , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,00 Razem , , , ,00 Po yczki z funduszu restrukturyzacji banków spó³dzielczych Od 2001 r. do 31 grudnia 2004 r. Fundusz udzieli³ 161 po yczek na ³¹czn¹ kwotê ,50 tys. z³, w tym: ,00 tys. z³ na sfinansowanie procesów ³¹czeniowych, 6 339,50 tys. z³ na nabycie akcji banku zrzeszaj¹cego. 23

23 yczenia Szczêœliwego Nowego Roku 2006 sk³ada czytelnikom Biuletynu BFG Rada i Zarz¹d Bankowego Funduszu Gwarancyjnego Warszawa, grudzieñ