Studium wariantowe formy prawnej podmiotu odpowiedzialnego za wdrożenie projektu. InŜynieria Finansowa ZTUOK SZCZECIN. Wrocław

Transkrypt

1 InŜynieria Finansowa ZTUOK SZCZECIN Studium wariantowe formy prawnej podmiotu odpowiedzialnego za wdrożenie projektu Witold Grzybowski Wrocław Witold Grzybowski KONCEPCJA WDROśENIA PRZEDSIĘWZIĘCIA Wariant I Wrocław Warianty wdroŝenia przedsięwzięcia Istnieje kilka moŝliwych wariantów w ramach opcji dotyczących budowy ITPOK. Wariant publiczny Wariant publiczno prywatny Wariant prywatny Wariant Zero Koncepcja wdroŝenia 2

2 Wariant publiczny Wariant publiczny oznacza, Ŝe sfinansowanie przedsięwzięcia w fazie przygotowania, projektu, i wszelkich czynności do uzyskania pozwolenia na budowę, a następnie w fazie inwestycyjnej będzie odbywać się ze środków publicznych w 100%. Eksploatacja przedsięwzięcia wybudowanego z funduszy publicznych, to moŝe ona odbywać się poprzez: a)wykorzystanie obecnych zasobów istniejących zakładów budŝetowych, powołania specjalnego zakładu budŝetowego; b) na podstawie koncesji na usługi na aktywach publicznych. Szacowany koszt budowy systemu gospodarki odpadami komunalnymi wraz z ITPOK dla Aglomeracji Wrocławskiej zamknie się w granicach pomiędzy PLN 900 milionów a PLN milionów. Obecny stopień dofinansowania z funduszu strukturalnych UE na poziomie 35% - 52% dla inwestycji w realizowanych w trybie publicznym. Koncepcja wdroŝenia 3 ZałoŜenia Członkowie aglomeracji Wrocławskiej przyjmuje się, Ŝe ich liczba jest toŝsama z udziałowcami Agencji Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej, która składa się z 26 gmin wiejskich i miejskich, na których terenie zamieszkuje około osób. Inwestycja w system gospodarki odpadami wraz z ITPOK z duŝą dozą prawdopodobieństwa przekroczy 1 miliard złotych, jeŝeli przyjmiemy, ze sama instalacja będzie kosztować około PLN Koncepcja wdroŝenia 4

3 Przykład referencyjny Dla zilustrowania wariantu publicznego finansowania, powołano się na przedsięwzięcie systemu gospodarki odpadami komunalnymi dla: Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Metropolitarnego (BTOM) wraz Zakładem Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych (ZTPOK), którego zamknięcie finansowe nastąpiło dnia 3 marca Przykład jest aktualny, ze względu na poziom kosztów, sposób finansowania i stanowi dobrą ilustrację wariantu publicznego, który moŝe zostać uŝyty w przedmiotowym opracowaniu jako przykład referencyjny. System gospodarki odpadami komunalnymi dla Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Metropolitarnego (BTOM) wraz z (ZTPOK) został zaprojektowany dla obsługi dwóch miast i jest projektem łączonym dla Bydgoszczy oraz Torunia. Łączna ilość obsługiwanej ludności obu miast wynosi (Bydgoszcz 359 tys. Toruń 206 tys.) razem 565 tysięcy osób plus ludność powiatów toruńskiego i bydgoskiego objętych projektem wynosi 195 tys. osób. ZTPOK obsłuŝy razem 760 tys. osób przy zakładanej wydajności Mg na rok. Koncepcja wdroŝenia 5 Przykład referencyjny Produkcja odpadów na terenie objętym projektem: Łączny koszt brutto, włączając: Koszty przygotowawcze, zakup gruntów, Budowa ZTPOK, utworzenie i działanie JRP, inżynier kontraktu, pomoc techniczna, promocja i informacja, wyniesie PLN tys. Miasto/powi at Ilość odpadów w 2008 j.m. Bydgoszcz Mg Toruń Mg powiat Mg bydgoski i toruński Razem Mg Źródło: Studium Wykonalności dla ZTPOK dla BTOM Koncepcja wdroŝenia 6

4 Struktura spółki komunalnej Spółka występuje w imieniu Gmin, z których jedną obecnie obsługuje. Spółka nazywa sama siebie Międzygminnym Kompleksem Unieszkodliwiania Odpadów i jest młodym i dynamicznie rozwijającym się przedsiębiorstwem, które oferuje nowoczesny system gospodarki odpadami i kompleksowe usługi w ramach utrzymania czystości. Jednym z głównych działań Spółki jest odbiór odpadów od klientów indywidualnych, przedsiębiorstw, szkół, spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych. Spółka prowadzi segregację dla ponownego wykorzystania surowców wtórnych i odzysku energii z odpadów biodegradowalnych. Oferuje bezpłatny odbiór selekcjonowanych odpadów od klientów, Prowadzi także szereg działań edukacyjnych związanych z kształtowaniem świadomości ekologicznej miejscowej ludności. Źródło: Lp. Udziałowiec 1 Miasto Bydgoszcz Liczba udziałów Wartość udziałów zł % udziałów Liczba głosów % głosó w Koncepcja wdroŝenia 7 W uproszczeniu (nie ujmując grantu UE) moŝna przyjąć, Ŝe koszt przedsięwzięcia w Bydgoszczy/Toruniu w przeliczeniu na uŝytkownika wyniósłby: PLN 648mln / 760 tys. mieszkańców = PLN 852 na mieszkańca w ciągu 6 lub 7 lat okresu inwestycyjnego. Przyjmując załoŝenie, Ŝe IPTOK dla Aglomeracji Wrocławskiej będzie miał około uŝytkowników, ale ilość odpadów produkowanych na mieszkańca wzrośnie, dla uproszczenia przyjęto 1 milion docelowych uŝytkowników. Przy zastosowaniu tego samego mnoŝnika kosztu, czyli: ( x PLN 852 = PLN ), moŝna szacować, Ŝe koszt instalacji dla Aglomeracji Wrocławskiej wyniesie około PLN 852 miliony. Koncepcja wdroŝenia 8

5 Tabela Nr 5: Dystrybucja nakładów w czasie dla Instalacji dla Bydgoszczy / Torunia Źródło: na podstawie Studium Wykonalności dla ZTPOK dla BTOM (nie ujmuje kosztów faktycznych, ale planowane) Tabela : Koszty w rozkładzie na lata L.p Nazwa kosztów Razem Przygotowanie Zakup gruntów Utw. i działanie JRP InŜynier kontraktu , Budowa Instalacji Pomoc techniczna Promocja i informacja , Pozostałe , Razem tys. PLN: Razem % 100% 1% 1% 16% 43% 38% 1% Koncepcja wdroŝenia 9 Tabela Nr 6. Szacunkowa dystrybucja kosztów IPTOK w czasie 6 lat w mln PLN Tabela Nr 7 Dystrybucja całkowitego kosztu IPTOK dla Aglomeracji Wrocławskiej w okresie 6 lat przy założeniu, że struktura finansowania będzie identyczna do tej, jakiej użyto dla projektu Instalacji w Bydgoszczy/Toruniu. (w mln PLN) Źródło: opracowanie własne Koszty Razem ITPOK PLN tys ,52 8,52 136,3 366,36 323,8 8,52 ITPOK % l p Pozycja Razem PLN mln % % Wkład własny na utw. JRP 38 4,5 0,38 0,38 6,08 16,34 14,44 0,38 2 Pozyczka NFOŚiGW ,3 2,24 2,24 35,84 96,32 85,12 2,24 3 Wspólfinans. POIiŚ EU ,5 4,47 4,47 71,52 192,21 169,86 4,47 4 Wkład własny pozyczka ,8 1,43 1,43 22,88 61,49 54,34 1,43 5 Razem ,0 8,52 8,52 136,32 366,36 323,76 8,52 Koncepcja wdroŝenia 10

6 Przy założeniu, że struktura kosztów (z podobnym udziałem grantu) dla IPTOK byłaby taka jak dla Instalacji w Bydgoszczy/Toruniu, można przyjąć, że rozłożony na lata koszt finansowania wyniósłby odpowiednio: Rok PLN ,52 mln ,52 mln ,32 mln ,36 mln ,76 mln ,52 mln Powyższe nie jest równoznaczne z obciążeniem Udziałowców, które ponosiliby jedynie koszty środków dłużnych rozłożonych w czasie. Przyjmując dla modelu następujące założenia: Koszt całkowity brutto: PLN 852 mln; Grant POIiŚ PLN 447 mln(53%) Pożyczka NFOŚiGW PLN 224 mln(26%) Wkład własny (kredyt) PLN 181 mln(21%) Koncepcja wdroŝenia 11 Tabela Nr 8: Zapotrzebowanie na kapitał zewnętrzny dla sfinansowania ITPOK dla Aglomeracji Wrocławskiej bez ujęcia grantu oraz spłaty pożyczki NFOŚiGW. Źródło: opracowanie własne lp Pozycja Razem PLN mln % % Wkład własny na utw. 1 JRP ,36 0,36 5,76 15,48 13,68 0,36 2 Pozyczka NFOŚiGW ,14 2,14 34,24 92,02 81,32 2,14 3 Wspólfinans. POIiŚ EU ,28 4,28 68, ,6 4,28 4 Wkład własny poŝyczka ,37 1,37 21,92 58,91 52,06 1,37 5 Razem (Poz ) ,15 8,15 130,4 350,5 309,7 8,15 RAZEM 6 (poz ) 181 1,73 1,73 27,68 74,39 65,74 1,73 Koncepcja wdroŝenia 12

7 Przyjmując, Ŝe inwestor - członkowie mógliby zaciągnąć zobowiązania w wysokości łącznej: Wkład własny na utworzenie i działanie JRP - 38 mln; PoŜyczka nisko oprocentowana NFOŚiGW mln; PoŜyczka zewnętrzna, kredyt mln; Razem: mln. Z okresem spłaty 20 lat, wówczas realizacja przedsięwzięcia ITPOK w modelu publicznym jest wykonalna. Koncepcja wdroŝenia 13 Tabela Nr 9D: Projekcja całkowitych zobowiązań rocznych wynikających z modelu publicznego w PLN. spłata zobowiązań NaleŜy wziąć pod uwagę poziom korzyści przyszłych wynikających z przychodów za świadczenie usług utylizacyjnych, sprzedaŝy ciepła, energii elektrycznej, pozyskanych surowców wtórnych. Koncepcja wdroŝenia 14

8 Dotacje i środki przekazane na GMINY Wydatki majątkowe Zakupy inwestycyjne inwestycje i zakupy inwestycyjne innym jst 1. Bierutów Brzeg Dolny Czernica Długołęka Dobroszyce Domaniów Jelcz-Laskowice Kąty Wrocławskie Kobierzyce Kostomłoty Krośnice Miękinia Milicz Oborniki Śląskie Oleśnica Oława Siechnice Środa Śląska Strzelin Świdnica Trzebnica Udanin Wisznia Mała Wrocław śmigród śórawina Razem Z powyŝszej analizy wynika, Ŝe spłata zobowiązań wynikających z inwestycji w ciągu pierwszych lat pochłonęłaby około 20% wszystkich wydatków inwestycyjnych (kolumna Zakupy inwestycyjne). JeŜeli chodzi o kolumnę wydatki majątkowe to trudność w jej analizie sprawia fakt, Ŝe Blisko 69% procent wszystkich wydatków majątkowych Aglomeracji przypada na Wrocław. Koncepcja wdroŝenia 15 Gminy Aglomeracji Wrocławskiej Wydatki na gospodarkę komunalną i ochronę środowiska PLN Tabela Nr: 11 Wydatki Gmin Członków Aglomeracji Wrocławskiej na gospodarkę komunalną i ochronę środowiska w całym 2010 roku 1. Bierutów Brzeg Dolny Czernica Długołęka Dobroszyce Domaniów Jelcz-Laskowice Kąty Wrocławskie Kobierzyce Kostomłoty Krośnice Miękinia Milicz Oborniki Śląskie Oleśnica Oława Siechnice Środa Śląska Strzelin Świdnica Z powyŝszej Tabeli wynika, Ŝe w realizacji przedsięwzięcia w scenariuszu finansowania publicznego około 10% rocznego budŝetu musiałoby zostać przeznaczonego na spłatę zobowiązań wynikających inwestycji w ITPOK. Na podstawie materiałów, którymi Wykonawca dysponuje na obecnym etapie prac nie moŝna określić, czy poniesienie takiego wydatku (około PLN 40 milionów rocznie) jest moŝliwe dla Gmin zrzeszonych w Aglomeracji Wrocławskiej. 21. Trzebnica Udanin Wisznia Mała Wrocław śmigród śórawina Razem Koncepcja wdroŝenia 16

9 Model decyzyjny: Przygotowanie propozycji na temat zakresu i przedmiotu uchwał, jakie powinny podjąćrady gmin o przystąpieniu do wspólnego przedsięwzięcia. Zebranie Udziałowców Prezentacja załoŝeńdla przygotowania i wdroŝenia systemu gospodarki odpadami komunalnymi na terenie Aglomeracji Wrocławskiej Uchwała Rady Gminy Uchwała Rady Gminy Uchwała Rady Gminy Uchwała Rady Gminy Koncepcja wdroŝenia 17 KONCESJA NaleŜy zaznaczyć, Ŝe zgodnie z przepisami ustawy o koncesji, z zawarciem umowy koncesji nie są związane zmiany w sferze stosunków własnościowych. W związku z tym na podstawie art. 6 ust.1 pkt.6 ustawy z r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2000r. Nr 54. poz. 654, ze zm.), dalej ustawy CIT JST jest zwolniona z CIT w zakresie dochodów określonych w przepisach ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Szczególne znaczenie ma tu zwolnienie dochodu z majątku JST. Zwolnienie to dotyczy takŝe dochodów z wszelkich form zbycia nieruchomości (i innych składników majątkowych), takŝe jej oddania w uŝytkowanie przez Koncesjonariusza. NaleŜy przy tym zauwaŝyć, Ŝe w wypadku, gdy takie przekazanie nastąpi nie przez JST, a inną jednostkę podległą posiadającą osobowość prawną, powyŝsze zwolnienie nie ma zastosowania. Koncepcja wdroŝenia 18

10 Schemat wdrożenia koncesji na roboty budowlane lub usługi w uproszczeniu GMINA X właściciel / dysponent składnika majątkowego Uchwała Rady Gminy o przekazaniu składnika majątkowego na cel publiczny Koncesjonariusz JRP Koncepcja wdroŝenia 19 Schemat: Gmina X Kontrakt na dostawę odpadów Własność koncesjodawcy udostępniona dla wykonania zadania własnego JST Koncesjonariusz poniesie ryzyko budowy i ryzyko dostępności infrastruktury Kompensacja za udostępnienie działki Przedmiot koncesji ITPOK Mandat od d gmin na wykonywanie funkcji JRP JRP Gmina udziałowiec Gmina udziałowiec Gmina udziałowiec Gmina udziałowiec Dopłaty od gmin na wkład własny koncesjodawcy Koncepcja wdroŝenia 20

11 Schemat PPP: JST dysponent gruntu kompensacja dla JST dysponenta gruntem Relacje proceduralne Składnik majątkowy Wydzierżawiony partnerowi prywatnemu Udziałowcy JRP Gmina Gmina Gmina Ogłasza postępowanie Konsorcjum: Partner Prywatny Inst. Finansująca Wykonawca Udziałowcy SPÓŁKA CELOWA Relacje merytoryczne JRP Gmina Koncepcja wdroŝenia Podsumowanie Wariant publiczny wdrożenia ITPOK jest wykonalny pod warunkiem, że Gminy Aglomeracji Wrocławskiej otrzymajągrant w wysokości umożliwiającej dodatkowe zadłużenie na poziomie pozwalającym sfinansowaćpozostałączęśćinwestycji. Należy zakładać, że niezbędne będzie sfinansowanie 50-60% kosztów inwestycji ze środków własnych. Wdrożenie wariantu koncesyjnego lub PPP nie będzie możliwe bez pozyskania środków własnych, jednakże można założyć, że pozyskanie środków inwestycyjnych na poziomie 20-30% wartości przedsięwzięcia pozwoli na otwarcie negocjacji z partnerem prywatnym. Koncepcja wdroŝenia 22

12 2. Podsumowanie Podmiotem prawnym wdrażającym przedsięwzięcie będzie najprawdopodobniej Gmina na terenie której znajdzie sięskładnik majątkowy dla lokalizacji inwestycji. Ze względu na zwykle ograniczone możliwości organizacyjne i budżetowe dla realizacji procesu wdrożenia przedsięwzięcia Gmina w porozumieniu z innymi uczestnikami projektu deleguje bieżące obowiązki przygotowania postępowania i współpracy z wybranym wykonawcą, Jednostkę realizującą projekt. Taką jednostką może stać się lub też wyłoniona z zasobów struktura. Jednostką RealizującąProjekt może równieżstaćsięspółka komunalna jednej z gmin dysponująca odpowiednim zasobem. JRP może zostaćpowołana z udziałem zasobów rekrutujących sięz kilku podmiotów, jak pokazano na poniższym schemacie, gdzie zaangażowane sązasoby, spółki komunalnej oraz pozostałych udziałowców. Ostateczne określenie oraz wyłonienie i struktura wewnętrzna podmiotu wdrażającego przedsięwzięcie, będzie zależała od: 1)Trybu wdrożenia (publiczny lub publiczno-prywatny); 2)Zasobów jakimi dysponują interesariusze projektu; 3)Sposobu finansowania JRP; Koncepcja wdroŝenia 23 Uwarunkowania Projekt Ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw z dnia 8 listopada 2010 r. Art. 21. Ustawa wchodzi w Ŝycie po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia, za wyjątkiem art. 9b ust. 2-4 i art. 9c ustawy, o której mowa w art. 1, oraz art , które wchodzą w Ŝycie z dniem ogłoszenia. Działania w okresie przejściowym Oszacowanie wysokości opłat za wywóz i utylizację Lokalizacja elementów systemu gospodarki odpadami Uzgodnienie trybu wdroŝenia ZTUOK Koncepcja wdroŝenia 24