WYDZIAŁ MECHANICZNY. dr hab. inż. ANDRZEJ AMBROZIAK,

Transkrypt

1 Wydział Mechaniczny

2 2 POLITECHNIKA WROCŁAWSKA POLITECHNIKI WROCŁAWSKIEJ Wybrzeże Wyspiańskiego Wrocław bud. A-1 tel fax KIEROWNICTWO UCZELNI prof. dr hab. inż. TADEUSZ WIĘCKOWSKI, prof. zw. Rektor prof. dr hab. inż. JERZY WALENDZIEWSKI, prof. zw. Prorektor ds. Organizacji prof. dr hab. inż. EUGENIUSZ RUSIŃSKI, prof. zw. Prorektor ds. Badań Naukowych i Współpracy z Gospodarką prof. dr hab. inż. ANDRZEJ KASPRZAK, prof. zw. Prorektor ds. Nauczania prof. dr hab. inż. CEZARY MADRYAS, prof. zw. Prorektor ds. Rozwoju dr inż. ZBIGNIEW SROKA Prorektor ds. Studenckich STUDIA STACJONARNE ul. I. Łukasiewicza 5, bud. B Wrocław tel.: , fax: , STUDIA NIESTACJONARNE ul. I. Łukasiewicza 7/9, bud. B-5 tel wydz.mech.sekr@pwr.wroc.pl pracowników: imię.nazwisko@pwr.wroc.pl KIEROWNICTWO WYDZIAŁU prof. dr hab. inż. EDWARD CHLEBUS, prof. zw. Dziekan bud. B-4, p tel fax dr hab. inż. TADEUSZ SMOLNICKI, prof. nadzw. PWr Prodziekan ds. Rozwoju i Finansów bud. B-4, p tel dr hab. inż. ANDRZEJ AMBROZIAK, prof. nadzw. PWr Prodziekan ds. Studiów Stacjonarnych kierunek ZIP, AR oraz MTR bud. B-4, p tel dr inż. STANISŁAW IŻYKOWSKI Prodziekan ds. Studiów Niestacjonarnych bud. B-5, p. 114 tel dr inż. TADEUSZ LEWANDOWSKI Prodziekan ds. Studenckich bud. B-4, p tel mgr inż. MAŁGORZATA GOŚCINIAK Kierownik Sekcji Administracyjnej Wydziału bud. B-4, p tel DANUTA DĄBEK Kierownik Dziekanatu bud. B-4, p tel dr hab. inż. MIECZYSŁAW SZATA, prof. nadzw. PWr Prodziekan ds. Studiów Stacjonarnych kierunek MBM, TR oraz IB II stopień kształcenia bud. B-4, p tel

3 4 STRUKTURA UCZELNI Z HISTORII UCZELNI Politechnika Wrocławska powstała dzięki wysiłkowi rzeszy ofiarnych ludzi, którzy swą energię całkowicie oddali tworzącej się polskiej wyższej uczelni w zrujnowanym Wrocławiu. Decydujący wpływ wywarła Grupa Naukowo-Kulturalna, składająca się z profesorów, inżynierów, księży i muzealników, która przybyła do Wrocławia 9 i 10 maja 1945 roku celem zabezpieczenia mienia poniemieckich uczelni i instytucji naukowych. Na czele tej 50-osobowej Grupy stał prof. Stanisław Kulczyński, pełnomocny delegat ministra oświaty, były rektor ( ) Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. W skład Grupy wchodzili m.in.: prof. Kazimierz Idaszewski, były kierownik Katedry Pomiarów Elektrycznych Politechniki Lwowskiej, mgr inż. Dionizy Smoleński, wywieziony na roboty przymusowe do Wrocławia, dr hab. Władysław Ślebodziński, były wykładowca matematyki na Uniwersytecie Poznańskim, więzień obozu w Oświęcimiu, prof. Włodzimierz Trzebiatowski, były kierownik Katedry Chemii Nieorganicznej Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, prof. Kazimierz Zipser, były rektor (1928/29, 1932/33) Politechniki Lwowskiej, a także późniejsi pracownicy naszego wydziału: mgr inż. Władysław Chowaniec, dr inż. Egon Dworzak, Tadeusz Karlic i Zdzisław Samsonowicz. Bazę materialną stanowiły budynki i urządzenia po Królewskiej Wyższej Szkole Technicznej przy Wybrzeżu Wyspiańskiego i ul. M. Smoluchowskiego oraz po Szkole Budowlanej i Studium Budowy Maszyn przy ul. B. Prusa. Nad zabezpieczeniem mienia tworzącej się uczelni, szczególnie po 2 lipca 1945 roku, tzn. po przekazaniu przez wojska radzieckie budynków politechniki, czuwała Straż Akademicka. W jej skład wchodzili m.in. późniejsi pracownicy naszego wydziału: Antoni Dziama, Henryk Hawrylak, Roman Jaworski, Zdzisław Samsonowicz. Podstawą prawną tworzenia wyższej uczelni we Wrocławiu był dekret Rady Ministrów poz. 207 z dnia 24 sierpnia 1945 roku o przekształceniu Uniwersytetu Wrocławskiego i Politechniki Wrocławskiej na polskie państwowe szkoły akademickie (Dz. U. Rzeczypospolitej Polskiej nr 34 z dnia 19 września 1945 roku). Tak rozpoczynała swą działalność Politechnika Wrocławska, która połączona była z Uniwersytetem Wrocławskim osobą rektora, wspólnym senatem, wspólną administracją i finansami, pod nazwą Uniwersytet i Politechnika we Wrocławiu. Rektorem obu uczelni został prof. Stanisław Kulczyński ( ), a prorektorami ds. politechniki kolejno profesorowie: Edward Sucharda ( ), Kazimierz Zipser ( ), Dionizy Smoleński ( ). Kadrę nauczającą stanowili w głównej mierze profesorowie (9 osób), docenci, adiunkci, aspiranci i asystenci (52 osoby) oraz wychowankowie (74 osoby) Politechniki Lwowskiej. W 1945 roku politechnika dzieliła się na wydziały: Chemiczny, Mechaniczno-Elektrotechniczny, Budownictwa i Górniczo- Hutniczy. Zajęcia dydaktyczne rozpoczęły się 15 listopada 1945 roku wykładem prof. Kazimierza Idaszewskiego pierwszego dziekana Wydziału Mechaniczno-Elektrotechnicznego. W roku akademickim 1945/46 studiowało 499 osób. Rozłączenie uczelni na Uniwersytet Wrocławski i Politechnikę Wrocławską nastąpiło w roku Rektorem politechniki został prof. Dionizy Smoleński. W roku akademickim 1951/52 było 7 wydziałów: Architektury, Chemii Technicznej, Elektryczny, Inżynierii, Inżynierii Sanitarnej, Lotniczy oraz Mechaniczny. Studiowało 2964 studentów. W roku 1955 przyłączono do politechniki Wieczorową Szkołę Inżynierską z wydziałami: Chemicznym, Elektrycznym, Inżynierii i Mechanicznym,

4 6 POCZĄTKI WYDZIAŁU otwartą w roku 1949 z inicjatywy Naczelnej Organizacji Technicznej, tworząc z niej Studium Wieczorowe Politechniki Wrocławskiej. W roku 1962 utworzono studia zaoczne z punktami konsultacyjnymi w: Świdnicy, Bielawie, Jelczu, Jeleniej Górze, Kłodzku, Legnicy, Oleśnicy, Wałbrzychu i Wrocławiu. Po zlikwidowaniu tego typu studiów utworzono filie politechniki w: Wałbrzychu (1968), Polkowicach (1969), Legnicy (1969), Świdnicy (1971), Kłodzku (1972) i Jeleniej Górze (1975). Do roku 1968 struktura uczelni oparta była na wydziałach z katedrami i zakładami oraz katedrach pozawydziałowych. W roku 1963 na Wydziale Mechanicznym utworzono 3 instytuty i na Wydziale Chemicznym 1 instytut, a w roku 1968 na pozostałych wydziałach dodatkowo 25 instytutów, które były samodzielnymi jednostkami podległymi rektorowi, tak jak wydziały. Wydział pozostał tylko koordynatorem procesu dydaktycznego, a senat otrzymał funkcje opiniujące i doradcze. W roku 1990 przywrócono pierwotną rolę wydziałom jako podstawowym jednostkom organizacyjnym, a senatowi rolę najwyższego organu uczelni. W roku akademickim 2010/2011 w skład politechniki wchodzi 12 wydziałów, 4 studia, 4 Zamiejscowe Ośrodki Dydaktyczne w: Legnicy, Jeleniej Górze, Wałbrzychu i Bielawie oraz 7 centrów. Studiuje studentów na studiach inżynierskich i magisterskich w systemie studiów stacjonarnych i niestacjonarnych. Proces dydaktyczny obsługuje 1986 nauczycieli akademickich, w tym 197 na stanowiskach profesorów zwyczajnych i nadzwyczajnych. Wydział Mechaniczno-Elektrotechniczny powstał jako jeden z czterech pierwszych wydziałów powołanej do życia w 1945 roku Politechniki Wrocławskiej. Był organizowany od początku jako Oddział Mechaniczny i Oddział Elektryczny. Na czele wydziału stanął dziekan prof. zw. dr inż. Kazimierz Idaszewski, były kierownik Katedry Pomiarów Elektrycznych i Katedry Maszyn Elektrycznych Politechniki Lwowskiej. Do pracy nad przywracaniem do życia politechniki i organizowaniem wydziału stanęło wielu wspaniałych ludzi, a wśród nich późniejsi pracownicy naszego wydziału. Tadeusz Karlic, wychowanek Politechniki Lwowskiej, wraz z rzemieślnikami niemieckimi i chemikiem Janem Malczewskim zabezpieczyli i doprowadzili do stanu zdatności zdewastowane maszyny i urządzenia pomocnicze oraz uczelnianą kotłownię i wodociągi. Zdzisław Samsonowicz, pracujący do dzisiaj profesor Wydziału Mechanicznego, zorganizował bazę transportową Politechniki, umożliwiając tym dowóz materiałów do odbudowy. W roku 1945 działy mechaniczne usytuowano w trzech obiektach: Laboratorium Obróbki i Obrabiarek w niskim budynku obok bramy gospodarczej, do którego przylgnęła potem nazwa Karlicówka, Laboratorium Pomiarów Warsztatowych na wysokim parterze gmachu głównego, dział maszyn i urządzeń energetycznych w poniemieckim Laboratorium Maszynowym przy ul. M. Smoluchowskiego. Dział obróbki zorganizował mgr inż. Władysław Chowaniec wraz z pracownikami: inż. Wincentym Kosem, Tadeuszem Karlicem, Kazimierzem Steinem, Stanisławem Kowalskim, Stefanem Józewiczem, Bolesławem Markiewiczem, Rudolfem Haimannem i wolontariuszem Antonim Dziamą. Działem tym, przekształconym w 1946 roku w Katedrę Obróbki Metali, kierował zastępca prof. dr inż. Euge- niusz Kuczyński. Mgr inż. Władysław Chowaniec, równolegle z organizowaniem działu obróbki, wspólnie z technikiem Władysławem Święcickim i studentami Stefanem Katarzyńskim i Andrzejem Sołtyńskim uruchomili Laboratorium Wytrzymałości. Prace przygotowawcze w dziale technologii metali spoczęły na dr. inż. Egonie Dworzaku i ówczesnym studencie Romanie Jaworskim. Dr inż. Egon Dworzak, zatrudniony początkowo na Wydziale Górniczo-Hutniczym, po jego rozwiązaniu w roku 1946, wraz ze współpracownikami mgr. inż. Hilarym Gumiennym, Stanisławem Romanowem, Zdzisławem Samsonowiczem i Rudolfem Haimannem, zorganizowali Katedrę Technologii Metali. Katedrę Mechaniki zorganizowali zastępca asystenta Jerzy Zawadzki i student Władysław Siuta, a jej kierownictwo w roku 1946 objął zastępca prof. mgr inż. Stanisław Bodaszewski. W tym samym czasie zorganizowano Katedrę Elementów Maszyn, pod kierownictwem zastępcy prof. dr. inż. Eugeniusza Kuczyńskiego, z pracownikami: mgr. inż. Adamem Pepłowskim, Markiem Zakrzewskim, Zbigniewem Warczakiem i Andrzejem Nalepą. Dział energetyczny zorganizowali: dr inż. Mieczysław Sąsiadek, mgr inż. Ludwik Maluga i mgr inż. Adam Negrusz. Z działu tego w roku 1946 powstała Katedra Pomiarów Maszynowych, a kierownictwo jej objął kontraktowy prof. dr inż. Mieczysław Sąsiadek. Nauczanie przedmiotów podstawowych na wydziale realizowane było przez wykładowców Uniwersytetu Wrocławskiego oraz katedr międzyuczelnianych. Wykłady prowadzili profesorowie: z matematyki Władysław Ślebodziński, Hugon Steinhaus i Edward Marczewski; z fizyki Henryk Niewodniczański i Jan Nikliborc; z chemii Henryk Kuczyński; geometrii wykreślnej mgr inż. Konrad Dyba. Zajęcia dydaktyczne rozpoczęły się 15 listopada 1945 roku wspomnianym wykładem prof. Kazimierza Idaszewskiego, a na Oddziale Mechanicznym w drugiej połowie listopada, wykładami: prof. Władysława Ślebodzińskiego, dr. hab. Henryka Kuczyńskiego, dr. inż. Egona Dworzaka i mgr. inż. Władysława Chowańca. Pierwsza Rada Wydziału obradowała 13 marca 1946 roku. Składała się z przewodniczącego dziekana prof. zw. dr. inż. Kazimierza Idaszewskiego oraz członków: prof. dr. hab. Władysława Ślebodzińskiego, kontraktowego prof. dr. inż. Mieczysława Sąsiadka, zastępcy prof. dr. inż. Egona Dworzaka oraz dr. inż. Andrzeja Jellonka. Utworzono sekcje: ogólno-konstrukcyjną, technologiczno-warsztatową, energetyczno-ruchową, rolniczą, lotniczą i samochodową. W roku akademickim 1945/46 na całym Wydziale Mechaniczno-Elektrotechnicznym powołano 19 katedr. Studiowało 262 studentów. Stały rozwój prowadził do powstawania nowych katedr, zatrudniania większej liczby pracowników i przyjmowania większej liczby studentów. Z inicjatywy studentów pierwszego rocznika, m.in. Henryka Hawrylaka, w roku 1946 powołano Katedrę Dźwignic i Urządzeń Transportowych, którą opiekował się mgr inż. Zbigniew Leśniewski. Działalność dydaktyczną rozpoczęła jednak w roku 1948 i wówczas kierownictwo jej objął zastępca prof. mgr inż. Roman Sobolski. W roku 1946 utworzono Katedrę Budowy Narzędzi i Maszyn Rolniczych z kierownikiem prof. dr. inż. Czesławem Kanafojskim (później mgr. inż. Zbisławem Martinim). W tym samym roku utworzono Katedrę Budowy Samochodów i Ciągników, która faktycznie rozpoczęła działalność w roku 1948 z chwilą objęcia kierownictwa przez zastępcę prof. mgr. inż. Ryszarda Podarewskiego (później prof. dr. inż. Jerzego Teisseyre a). W roku 1947 powstały trzy katedry: Teorii Maszyn Cieplnych

5 8 DZIEKANI WYDZIAŁU z kierownikiem prof. dr. inż. Stanisławem Ochęduszko (a od roku 1950 prof. mgr. inż. Wiktorem Wiśniowskim), Kotłów Parowych z kierownikiem prof. mgr. inż. Teodorem Wróblewskim oraz Silników Tłokowych z kierownikiem kontraktowym prof. mgr. inż. Kazimierzem Szawłowskim (później mgr. inż. Andrzejem Teisseyrem). W roku 1948 powołano Katedrę Budowy Turbin Parowych i Spalinowych kierowaną przez prof. dr. inż. Roberta Szewalskiego. Dynamiczny rozwój prowadził do powstawania przez podział nowych wydziałów. Uwidoczniono to na planszy Transfromacja Wydziału Mechaniczno-Elektrotechnicznego TRANSFORMACJA WYDZIAŁU MECHANICZNO-ELEKTROTECHNICZNEGO Kazimierz Idaszewski Jerzy Skowroński Eugeniusz Kuczyński Mieczysław Sąsiadek Władysław Chowaniec Wiktor Wiśniowski Jerzy Teisseyre Hilary Gumienny Marek Zakrzewski Henryk Hawrylak Władysław Kaczmar Stefan Stryczek Zdzisław Gabryszewski Jan Koch Wacław Kollek Eugeniusz Rusiński Edward Chlebus od 2008

6 10 WYDZIAŁ DZISIAJ Wydział ma swoją siedzibę we Wrocławiu przy ul. I. Łukasiewicza 5 w budynku B-4 i B-5. Instytuty oraz wydziałowy zakład wchodzące w skład wydziału rozmieszczone są w głównym kompleksie gmachów Politechniki Wrocławskiej i częściowo na obrzeżach miasta. Instytut Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn (I-16) mieści się w budynkach: B-5 i B-7 przy ul. I. Łukasiewicza 7/9, B-8 przy ul. M. Smoluchowskiego 48, P-14 przy ul. Braci Gierymskich 164. Instytut Materiałoznawstwa i Mechaniki Technicznej (I-19) oraz Wydziałowy Zakład Wytrzymałości Materiałów (Z-1) mieszczą się w budynku B-1 przy ul. M. Smoluchowskiego 25, a (I-24) w budynkach: B-4 i B-9 przy ul. I. Łukasiewicza 3/5 i 7/9 oraz B-1 przy ul. M. Smoluchowskiego 25. Wydział Mechaniczny ma nie tylko bogatą przeszłość, ale i godny pokazania dzień dzisiejszy. Wydział jest podstawową naukowo-dydaktyczną jednostką organizacyjną uczelni i ma pełną samodzielność w kształtowaniu swojego wizerunku w dziedzinie uprawianej nauki, współpracy naukowej z jednostkami gospodarczymi i z jednostkami naukowymi krajowymi i zagranicznymi, w kreowaniu kierunków studiów i wypełnianiu ich właściwymi treściami oraz w stwarzaniu dobrych i nowoczesnych warunków studiowania. Wydział Mechaniczny jest dziś klasyczny już tylko z nazwy. Pod względem kształcenia i badań jest połączeniem mechaniki i elektrotechniki, inżynierii materiałowej, automatyki i robotyki, informatyki oraz technik organizacji i zarządzania. Wydział jest jednym z najprężniejszych wydziałów Politechniki Wrocławskiej i jednym z najlepszych spośród Wydziałów Mechanicznych w Polsce. Od wielu lat utrzymuje pierwszą kategorię w ocenie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Wydział Mechaniczny kształci inżynierów i magistrów inżynierów w trybie stacjonarnym na I stopniu (inżynierskim), II stopniu (magisterskim), jak również niestacjonarnym na I stopniu (inżynierskim) i II stopniu (magisterskim) oraz doktorów nauk technicznych w trybie studiów stacjonarnych (III stopień). Wydział ma do zaproponowania bardzo szeroką ofertę kształcenia na sześciu kierunkach w kilku obszarach dyplomowania. Dzisiaj, tylko we Wrocławiu, na studiach stacjonarnych studiuje 3532 osób. Natomiast całkowita liczba studentów wydziału osiąga wartość 5017 osób, uwzględniając studentów studiów stacjonarnych, niestacjonarnych oraz osoby studiujące w ramach wydziału w trzech Zamiejscowych Ośrodkach Dydaktycznych: w Wałbrzychu, Legnicy i Jeleniej Górze. Rocznie przyjmowanych jest około 1300 studentów na wszystkie typy studiów. Prowadzone są grupy z językiem wykładowym angielskim. Od początku swojej działalności, w okresie 65 lat, wydział wydał dyplomów. Wydział oferuje także studia podyplomowe, które obejmują tematykę zgłaszaną przez instytuty, zakłady pracy lub grupy zainteresowanych. Studia trwają rok od 300 do 350 godzin zajęć dydaktycznych. W miarę potrzeby organizowane są także kursy specjalistyczne (około 100 godzin) pogłębiające wiedzę ze zgłoszonych tematów. Studenci, znający jeden z języków zachodnich (angielski, francuski, niemiecki, portugalski), mogą część studiów odbyć w: Niemczech, Francji, Portugalii, Słowacji, Słowenii, na Ukrainie, w USA i Wielkiej Brytanii. Studia te odbywają się w ramach integracji z Unią Europejską (programy ERASMUS, SOCRATES, LEONARDO, PHARE) lub poprzez instytucje wspierające wymianę międzynarodową (Fundacja Stefana Batorego, DAAD, Daimler-Chrysler, Siemens). Studia te są

7 12 opłacane ze środków tych instytucji. Studenci z dobrym przygotowaniem z nauk podstawowych, gwarantującym wysoki poziom posiadanej wiedzy, mogą w czasie trwania studiów przejść na indywidualny program studiów, umożliwiający im ukierunkowanie swej nauki pod kątem zainteresowań i późniejszych potrzeb. Pozostali studenci mają także możliwość kształtowania swego wykształcenia poprzez kursy wybieralne, które można wybierać poza kursami obowiązkowymi. Mocną stroną wydziału jest kadra naukowa. Na wydziale pracuje blisko 240 nauczycieli akademickich w tym: 17 profesorów tytularnych (11 na stanowisku profesora zw. PWr); 23 doktorów habilitowanych na stanowisku profesora nadzwyczajnego PWr; 2 adiunktów ze stopniem doktora habilitowanego; 150 adiunktów ze stopniem doktora; 12 doktorów na stanowisku docenta dydaktycznego PWr oraz 31 asystentów i 4 wykładowców. Również liczba doktorantów na wydziale jest duża. Na studiach doktoranckich studiuje około 100 doktorantów, spośród których wielu, po obronie pracy, pozostaje na uczelni. Wydział może pochwalić się największą na PWr liczbą stypendiów na studiach doktoranckich. Ogółem od 1951 roku do chwili obecnej wypromowano na wydziale 650 doktorów. Natomiast od chwili uzyskania uprawnień do samodzielnego nadawania stopnia doktora habilitowanego tj. od 1965 roku, wydział przeprowadził 87 pozytywnie zakończonych przewodów habilitacyjnych oraz 42 procedury nadania tytułu profesora nauk technicznych. Siedmiu pracownikom Wydziału Mechanicznego nadano najwyższą godność akademicką, godność doktora honoris causa. Od kilkunastu lat nasz wydział organizuje studia podyplomowe. Oferta jest bardzo bogata. W ostatnich pięciu latach wydział prowadził od 3 do 5 typów studiów rocznie. Prowadzimy bardzo bogatą działalność naukowo-badawczą, realizując rocznie ok. 200 projektów badawczych we współpracy z przemysłem oraz ponad 20 projektów finansowanych ze środków MNiSzW i kilka międzynarodowych. Wydział patronuje dwóm czasopismom notowanym na liście filadelfijskiej ( Acta of Bioengineering and Biomechanics oraz Archives of Civil and Mechanical Engineering ). Wydział prowadzi współpracę naukową z ponad 40 ośrodkami za granicą: w Belgii, Bułgarii, Czechach, Danii, Francji, Holandii, Korei, Łotwie, Niemczech, Portugalii, Rumunii, Szwecji, Ukrainie, USA, Wielkiej Brytanii i Włoszech. Każdego roku na wydziale organizuje się od 5 do 8 konferencji krajowych i o zasięgu międzynarodowym, wydaje się około 10 książek i podręczników oraz opracowuje ponad 300 publikacji krajowych i zagranicznych. Wydział realizuje rocznie około 30 projektów badawczych finansowanych przez Ministerstwo Edukacji i Nauki. Biblioteka wydziałowa gromadzi księgozbiór z zakresu mechaniki technicznej, materiałoznawstwa, konstrukcji i eksploatacji maszyn, technologii budowy maszyn oraz transportu. Z dziedziny projektowania, konstruowania i eksploatacji maszyn tematyka księgozbioru dotyczy: maszyn roboczych ciężkich i górniczych, pojazdów lądowych, statków śródlądowych, maszyn i urządzeń hydraulicznych, teorii mechanizmów i maszyn, tribologii, metodologii projektowania maszyn i urządzeń, teorii niezawodności ocen systemów, biomechaniki, konstrukcji, eksploatacji, diagno- styki maszyn i urządzeń, napędów hydraulicznych i spalinowych, robotów, logistyki i systemów transportowych. Księgozbiór z zakresu materiałoznawstwa i mechaniki technicznej obejmuje prace zarówno z podstaw nauki o materiałach, jak i podstaw teoretycznych kształtowania części i mechanizmów maszyn. Tematyka wydawnictw z zakresu specjalności technologicznych obejmuje: spawalnictwo, odlewnictwo, obrabiarki, obróbkę plastyczną i ubytkową, a także technologię budowy maszyn, robotykę, zintegrowane systemy produkcyjne, przyrządy, narzędzia obróbkowe, manipulatory, gospodarkę narzędziową metrologię techniczną inżynierię powierzchni, jakość wytwarzania, automatyzację procesów technologicznych, wspomaganie komputerowe projektowania i wytwarzania maszyn. Zbiory biblioteki to również wydawnictwa ciągłe: czasopisma krajowe i zagraniczne (ok. 219 tytułów, w tym 126 zagranicznych). Gromadzone są także prace doktorskie i habilitacyjne, raporty z badań naukowych serii SPR (sprawozdania) i PRE (preprinty). Studentom udostępniane są instrukcje do ćwiczeń laboratoryjnych prowadzonych na wydziale. Biblioteka ma dostęp online do informacji o zbiorach znajdujących się we wszystkich bibliotekach uczelni poprzez centralny katalog komputerowy. Biblioteka dysponuje wypożyczalnią, nowoczesną czytelnią z dostępem do księgozbioru lektoryjnego oraz czasopism polskich i zagranicznych.

8 14 STRUKTURA ORGANIZACYJNA WYDZIAŁU RODZAJE STUDIÓW

9 16 INSTYTUTY I ZAKŁADY INSTYTUT KONSTRUKCJI I EKSPLOATACJI MASZYN ul. I. Łukasiewicza 7/9, Wrocław tel fax ikem@pwr.wroc.pl Dyrektor Instytutu dr hab. inż. TOMASZ NOWAKOWSKI, prof. nadzw. PWr tel , bud. B-5, p. 14 Zastępca Dyrektora ds. Dydaktyki dr hab. inż. STANISŁAW KRAWIEC, prof. nadzw. PWr tel , bud. B-5, p. 208a Zastępca Dyrektora ds. Nauki i Rozwoju Kadr prof. dr hab. inż. JAN KULCZYK, prof. zw. tel , bud. B-5, p. 305 Zastępca Dyrektora ds. Badań i Współpracy z Przemysłem dr hab. inż. WOJCIECH WIELEBA, prof. nadzw. PWr tel , bud. B-5, p. 207 Zastępca Dyrektora ds. Administracyjnych mgr HALINA NOGIEĆ tel , bud. B-5, p. 12 W roku 1963 pięć katedr Wydziału Mechanicznego Politechniki Wrocławskiej: Maszyn Dźwignicowych i Urządzeń Transportowych, Podstaw Konstrukcji Maszyn, Maszynoznawstwa Ogólnego i Teorii Mechanizmów, Silników Tłokowych oraz Nadwozi połączyło się w jeden organizm pod nazwa Instytut Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn. Ideą utworzenia instytutu było przekonanie o celowości skupienia w jednej placówce naukowo-dydaktycznej katedr zajmujących się konstrukcją i eksploatacją maszyn, umożliwiającą ścisłą współpracę w tej samej specjalności naukowej oraz stworzenie bazy do podejmowania i rozwiązywania dużych problemów badawczych. Korzystną stronę integracji dostrzegano także w stałym uzupełnianiu unikatowej aparatury naukowej w instytutowych laboratoriach badawczych zlokalizowanych w zakładach, ale dostępnych dla wszystkich pracowników instytutu. Obecnie instytut tworzy dziesięć zakładów prowadzących badania naukowe oraz działalność dydaktyczną: Zakład Inżynierii Biomedycznej i Mechaniki Eksperymentalnej Zakład Inżynierii Maszyn Roboczych i Pojazdów Przemysłowych Zakład Inżynierii Niezawodności i Diagnostyki Zakład Komputerowego Wspomagania Projektowania Zakład Logistyki i Systemów Transportowych Zakład Modelowania Maszyn i Urządzeń Hydraulicznych oraz Statków Zakład Napędów i Automatyki Hydraulicznej Zakład Podstaw Konstrukcji Maszyn i Tribologii Zakład Pojazdów Samochodowych i Silników Spalinowych Zakład Teorii Maszyn i Układów Mechatronicznych. Instytut Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn, po blisko 50 latach istnienia, stał się znaczącą placówką naukową i dydaktyczną w Politechnice Wrocławskiej. Świadczą o tym liczne nagrody i wyróżnienia uzyskane przez pracowników instytutu, m.in.: nagrody Prezesa Rady Ministrów za wybitne osiągnięcia naukowo-techniczne, nagrody Ministrów: Edukacji Narodowej oraz Infrastruktury. Działalność dydaktyczna instytutu Instytut realizuje zajęcia dydaktyczne na Wydziale Mechanicznym oraz na Wydziale Podstawowych Problemów Techniki i Studium Kształcenia Podstawowego. Działalność dydaktyczna jest prowadzona na studiach inżynierskich (I stopnia) i jednolitych studiach magisterskich w trybie studiów stacjonarnych oraz na studiach inżynierskich (I stopnia) i uzupełniających studiach magisterskich (II stopnia) w trybie studiów niestacjonarnych. Zajęcia są prowadzone we Wrocławiu oraz w Zamiejscowych Ośrodkach Dydaktycznych Politechniki Wrocławskiej w Jeleniej Górze, Wałbrzychu i Legnicy. Pracownicy naukowo-dydaktyczni instytutu prowadzą zajęcia na wszystkich sześciu kierunkach kształcenia na Wydziale Mechanicznym. Instytut opiekuje się specjalnościami: Konstrukcja i Eksploatacja Maszyn Automatyzacja Maszyn i Procesów Produkcyjnych Logistyka Organizacja i Projektowanie Systemów Transportowych Inżynieria i Ekologia Środków Transportu Systemy Mechatroniczne w Maszynach i Pojazdach Inżynieria Biomedyczna. W ramach wymienionych specjalności studenci mogą realizować prace dyplomowe. Instytut oferuje także studia podyplomowe z zakresu następujących zagadnień: inżynierii biomedycznej eksperymentalnego i numerycznego wytrzymałościowego kształtowania elementów i zespołów maszyn eksploatacji układów hydrostatycznych energooszczędnych układów napędowych maszyn konstrukcji i eksploatacji mobilnych maszyn roboczych, w tym ładowarek metodologii i komputerowego wspomagania projektowania maszyn metod racjonalnej eksploatacji maszyn i pojazdów napędu i sterowania hydraulicznego pomp i układów pompowych tworzyw sztucznych w budowie maszyn. Studia podyplomowe trwają 2 semestry i obejmują około 300 godzin zajęć zorganizowanych. Działalność naukowo-badawcza instytutu Instytut prowadzi badania naukowe w dyscyplinie Budowa i Eksploatacja Maszyn. Badania obejmują szeroko rozumianą problematykę projektowania, konstruowania i eksploatacji maszyn zorientowaną na realizację innowacyjnej strategii w nauce. Badania podstawowe, takie jak: metodologia projektowania, teoria maszyn i mechanizmów, mechatronika, podstawy konstrukcji maszyn z uwzględnieniem tworzyw sztucznych jako materiałów konstrukcyjnych, komputerowe wspomaganie projektowania ze szczególnym uwzględnieniem analizy wytrzymałościowej metodami numerycznymi, tribologia, biomechanika, hydromechanika, logistyka i systemy transportowe, niezawodność oraz diagnostyka zintegrowane są z badaniami stosowanymi ukierunkowanymi na określone klasy obiektów, takich jak: maszyny robocze i pojazdy przemysłowe; maszyny i urządzenia oraz napędy hydrauliczne; silniki spalinowe i pojazdy samochodowe; statki śródlądowe; roboty itp.

10 18 Laboratoria działające w ramach zakładów są wyposażone w nowoczesną aparaturę umożliwiającą prowadzenie zarówno standardowych, jak i unikalnych badań. Posiadają również specjalistyczne stanowiska do badania maszyn (w tym również pojazdów) i urządzeń, a także ich zespołów, podzespołów i elementów. Zakłady zajmują się również zagadnieniami projektowania, modelowania i diagnostyki. Prowadzone są między innymi prace związane z: konstruowaniem nowych maszyn i urządzeń oraz modernizacją istniejących rozwiązań konstrukcyjnych z wykorzystaniem nowoczesnych materiałów metalicznych, polimerowych i ceramicznych projektowaniem innowacyjnych rozwiązań maszyn roboczych i pojazdów przemysłowych o dowolnej strukturze podwozia, jak również maszyn oraz urządzeń do transportu bliskiego i przeładunku liniową i nieliniową analizą wytrzymałościową dowolnych konstrukcji nośnych metodami numerycznymi, a także doświadczalną weryfikacją stanu odkształcenia i naprężenia oraz optymalizacją kształtu projektowaniem, optymalizacją i modernizacją elementów i układów hydraulicznych diagnostyką wibroakustyczną i termalną elementów maszyn badaniami, projektowaniem i modelowaniem systemów transportowych i logistycznych modelowaniem niezawodności i bezpieczeństwa systemów i procesów technicznych oceną bezpieczeństwa czynnego i biernego w pojazdach (symulacja numeryczna zderzeń) modelowaniem i projektowaniem układów biomechanicznych. Do prowadzenia symulacji, modelowania oraz analizy wykorzystywane jest profesjonalne oprogramowanie, m.in.: ABAQUS, COSMOS/M, I-DEAS, CATIA, LMS FALANCS, LS-DYNA, LMS DADS, MSC.Adams, SAM6.0, Lab.View, SimuFluid, WinLab, RAMS. itp. Warte podkreślenia jest posiadanie przez Laboratorium Zakładu Komputerowego Wspomagania Projektowania akredytacji PCA na badania konstrukcji maszyn roboczych, urządzeń mechanicznych i pojazdów. Współpraca instytutu z zagranicą Instytut współpracuje z wieloma pokrewnymi ośrodkami naukowymi w kraju i za granicą. Wiele prac podejmowanych jest na potrzeby przemysłu krajowego, a w szczególności dolnośląskiego, jak również firm zachodnich. Współpraca w ostatnim okresie obejmowała m.in.: Austrię współpraca naukowa z AVL LIST GmbH w Grazu. Wykonano wspólne badania działania wewnętrznych katalizatorów spalin. Badania wykonano w Grazu w roku 2010 Czechy współpraca z Uniwersytetem Technicznym w Libercu i Akademią Obrony w Brnie w zakresie niezawodności i bezpieczeństwa systemów technicznych Indie współpraca w zakresie projektowania, nadzoru nad procesem produkcji, dostaw i odbiorów maszyn podstawowych górnictwa odkrywkowego oraz urządzeń przeładunkowych. Współpracą objęte są następujące firmy: Neyveli Lignite Corporation Limited, Takraf India Pvt. Ltd., Larsen & Toubro Limited, Thyssen Krupp Industries India Ltd Kazachstan uczelnia: Wschodnio-Kazachstański Państwowy Uniwersytet Techniczny; Ust Kamienogorsk. Wizyty profesorów (2 osoby) i studentów (5 osób). Uzgodniono zasady realizacji rozpraw doktorskich w I-16 Niemcy Fraunhofer Institute for Non-Destructive Testing, Drezno i Asmec Advanced Surface Mechanics, Drezno Niemcy nawiązana współpraca z FH Dresden, wycieczka studencka do Drezna i Lipska, współpraca naukowa, w przygotowaniu wspólna konferencja. Współpraca od roku 2010 Niemcy stała współpraca dydaktyczna z Instytutem Pojazdów TU Braunschweig w Wolfsburgu. Pobyty tygodniowe dla studentów z opiekunami, udział w seminariach, wykłady dla studentów niemieckich. Współpraca od roku 2000 Rumunię współpraca z Hydraulics an Pneumatics Research Institute w Bukareszcie i rumuńskim stowarzyszenie FLUIDAS; współorganizowanie cyklu konferencji: NSHIP we Wrocławiu, HERVER w Calimenesti; wymiana pracowników (stażysta doktorant: 3 miesiące), wspólny projekt badawczy (w przygotowaniu) na temat hydrostatycznych układów hybrydowych, udostępnienie miejsc ekspozycyjnych na targach i wystawach Słowację współpraca ze specjalistami firmy HYDROPNEUTECH w Żilinie głównie w obszarze organizacji corocznych International Control and Fluid Systems Conference oraz czasopisma kwartalnego Hydraulike a Pneumatyke.

11 20 ZAKŁADY ZAKŁAD INŻYNIERII BIOMEDYCZNEJ I MECHANIKI EKSPERYMENTALNEJ Instytut Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn dr hab. inż. Celina Pezowicz, prof. nadzw. PWr tel celina.pezowicz@pwr.wroc.pl analiza naprężeń i odkształceń w konstrukcjach mechanicznych metodami bezdotykowymi i kontaktowymi badania właściwości mechanicznych materiałów konstrukcyjnych badania zmęczeniowe materiałów i konstrukcji badania tempa degradacji polimerów resorbowalnych symulacje numeryczne doświadczalna analiza kinematyki robotów, manipulatorów i innych mechanizmów 1. Maszyny wytrzymałościowe do badań statycznych i dynamicznych: MTS 858 Mini Bionix dla obiektów o rozmiarach 500x500x700 [mm] z zakresem siły ±15 kn MTS Synergie 100 dla obiektów o rozmiarach 200x200x500 [mm] z dwoma czujnikami siły: do 0,5 kn oraz do 0,01 kn Dodatkowo na wyposażeniu: ekstensometr o bazie pomiarowej 25 mm, odkształcenie ±50% ekstensometr o bazie pomiarowej 3 mm, odkształcenie ±4% ekstensometr o bazie pomiarowej 5 mm, odkształcenie ±25% czujnik przemieszczenia o zakresie ±12,5 mm. 2. MTS Tytron 250 maszyna do pomiarów dynamicznych elementów o dużej odkształcalności, siła maksymalna ±250 N, rozdzielczość siły 0,01 N. 3. Dwuosiowa maszyna Zwick/Roell do badań płaskiego stanu naprężenia w materiałach o dużej odkształcalności; możliwość generowania siły o wartości do 250N oraz przemieszczeń z dokładnością 0,01 mm. 4. Analiza mikrostruktury materiałów z użyciem mikroskopów: optycznego ZEISS Axio Imager oraz stereoskopowego ZEISS SteREO Discovery V Metody do bezdotykowego pomiaru deformacji obiektów: zestawy optyczne do badań metodą interferometrii holograficznej i fotografii plamkowej, układ pomiarowy ESPI Q-300 (Electronic Speckle Pattern Interferometry). 6. Wyznaczanie stanu naprężeń na powierzchni obiektu metodami elastooptycznej warstwy powierzchniowej, z wykorzystaniem polaryskopu odbiciowego typu V firmy Vishay model 032 badania w warunkach obciążeń statycznych i dynamicznych. 7. Pomiar odkształceń powierzchni obiektów metodami tensometrii rezystancyjnej z wykorzystaniem 12 kanałowego wzmacniacza pomiarowego MGC firmy Hottinger. 8. Doświadczalna analiza kinematyki mechanizmów maszyn metodami bezdotykowymi z użyciem systemu śledzenia ruchu: 3D-Real- Time-Motion-Capture System Optotrak Certus (full focus e-type), firmy NDI. 9. Obliczenia numeryczne w zakresie analizy obiektów poddanych obciążeniom statycznym i zmęczeniowym, modelowanie materiałów o liniowych i nieliniowych charakterystykach mechanicznych, zagadnienia kontaktowe, metoda elementów skończonych z użyciem pakietu ANSYS. 10. Doświadczalno-numeryczna analiza konstrukcji mechanicznych oraz optymalizacja ich konstrukcji. Zakład współpracuje z ośrodkami naukowymi, między innymi: Akademią Górniczo-Hutniczą w Krakowie Uniwersytetem Przyrodniczym we Wrocławiu Akademią Medyczną we Wrocławiu OBR Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego we Wrocławiu Uniwersytetem Wrocławskim Fraunhofer Institute for Non-Destructive Testing, Drezno, Niemcy Współpraca z przemysłem: NovaSpine sp. z o. o. AESCULAP AG & Co. KG, Tuttlingen, Niemcy Asmec Advanced Surface Mechanics, Niemcy Aesculap-Chifa, Nowy Tomyśl BHH Micromed, Dąbrowa Górnicza Medgal, Białystok Medort Sp. z o.o. Udział w projektach współfinansowanych z funduszów europejskich: 1. WROVASC Zintegrowane Centrum Medycyny Sercowo-Naczyniowej (Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka na lata ). 2. Bioimplanty dla potrzeb leczenia ubytków tkanki kostnej u chorych onkologicznych (Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka na ). ZAKŁAD INŻYNIERII MASZYN ROBOCZYCH I POJAZDÓW PRZEMYSŁOWYCH (ZIMRiPP) Instytut Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn prof. dr hab. inż. Piotr Dudziński, prof. zw. tel piotr.dudzinski@pwr.wroc.pl projektowanie innowacyjnych rozwiązań maszyn roboczych i pojazdów przemysłowych o dowolnej strukturze podwozia, jak również maszyn oraz urządzeń do transportu bliskiego i przeładunku konwencjonalne i energooszczędne układy napędowe dynamika maszyn roboczych i pojazdów przemysłowych oraz maszyn i urządzeń do transportu bliskiego mechanika współdziałania elementów jezdnych oraz narzędzi roboczych z dowolnym podłożem badania symulacyjne oraz eksperymentalne złożonych układów mechanicznych/mechatronicznych aplikacje układów mechatronicznych w maszynach roboczych i pojazdach przemysłowych, w tym budowa niekonwencjonalnych przetworników pomiarowych 1. Stanowisko do badania podwozi z gąsienicami elastomerowymi, w tym sprzężenia między kołem napędowym a gąsienicą. 2. Stanowiska do badań eksperymentalnych procesu skrętu pojazdu gąsienicowego oraz przegubowego pojazdu na podwoziu kołowym.

12 22 3. Stanowisko do eksperymentalnej identyfikacji sztywności zginania taśm kompozytowych na bazie elastomerów, np. gąsienic. 4. Stanowisko do eksperymentalnego określania stateczności statycznej i dynamicznej pojazdów przemysłowych. 5. Stanowisko do eksperymentalnej identyfikacji statycznych i dynamicznych właściwości sprężysto tłumiących kół oponowych. 6. Stanowisko do analizy dokładności pozycjonowania manipulatorów maszyn roboczych sterowanych konwencjonalnie i za pomocą techniki laserowej. 7. Stanowisko do identyfikacji zjawisk w procesach cyklicznych (quasistatycznego lub wspomaganego wibracjami) konwencjonalnego i automatycznego ładowania materiałów ziarnistych. 8. Stanowisko do określania oporów urabiania skał silnie zwięzłych. 9. Stanowisko do badania (symulowania) stanów nieustalonych w elektrycznych układach napędowych dźwignic. 10. Stanowisko do badań eksperymentalnych nowych rozwiązań z zakresu sterowań, napędów i konstrukcji ustrojów nośnych suwnic oraz żurawi. Zakład współpracuje między innymi z takimi firmami, jak: LEGMET, PHZ BUMAR Warszawa, FA- DROMA Wrocław, OBRMZiT Stalowa Wola, Hak Wrocław, FAMAK Kluczbork, INTERTRACTOR, WEIDEMANN, IAMT, IBAF, LIEBHERR, MECALAC AHLMANN Niemcy, MICHELIN Francja, KOMATSU Japonia, CUBEX Kanada, VOLVO Szwecja. ZAKŁAD INŻYNIERII NIEZAWODNOŚCI I DIAGNOSTYKI Instytut Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn prof. dr hab. inż. Dionizy Dudek, prof. zw. tel dionizy.dudek@pwr.wroc.pl badania w obszarze niezawodności i diagnostyki maszyn i urządzeń technicznych symulacja procesu eksploatacji maszyn tworzenie baz wiedzy o niezawodności i bezpieczeństwie maszyn diagnostyka wibroakustyczna i termalna elementów maszyn badania parametrów eksploatacyjnych obiektów mechanicznych badania rozkładów odkształceń i naprężeń statycznych i dynamicznych elementów maszyn badania naprężeń własnych w elementach maszyn ocena parametrów dynamicznych maszyn ocena stopnia wytężenia materiału ustrojów nośnych i ich mechanizmów identyfikacja parametrów rozkładów statystycznych obciążeń zewnętrznych działających na maszynę cyfrowe przenośne rejestratory danych analogowych trzyosiowe analogowe czujniki przyspieszeń kamera termowizyjna AGEMA wraz ze specjalistycznym oprogramowaniem IRWIN zestaw do pomiarów tensometrycznych VIBSCANNER Priftechnik przenośne urządzenie pomiarowe do mierzenia stanów maszyn, przetwarzania wyników i diagnozowania Zakład posiada uprawnienia do wydawania opinii atestacyjnych, dotyczących specjalistycznych maszyn i urządzeń do urabiania, zwałowania i transportu o odkrywkowych zakładach górniczych, nadane przez Wyższy Urząd Górniczy w Katowicach. Pracownicy zakładu zostali przeszkoleni i posiadają certyfikaty nadane przez: firmę FLIR (Szwecja) do prowadzenia badan termowizyjnych firmę Vishay (USA) i Hottinger (Niemcy) do prowadzenia badań metodami elastooptycznymi i tensometrii oporowej.

13 24 ZAKŁAD KOMPUTEROWEGO WSPOMAGANIA PROJEKTOWANIA Instytut Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn prof. dr hab. inż. Eugeniusz Rusiński, prof. zw. tel eugeniusz.rusinski@pwr.wroc.pl konstruowanie nowych maszyn i urządzeń modernizacja konstrukcji nośnych liniowa i nieliniowa analiza wytrzymałościowa dowolnych konstrukcji nośnych analiza termiczna i przepływy ciepła analiza modalna analiza zmęczeniowa dynamika nieliniowa symulacje crash-test pojazdów analiza wizyjna zjawisk szybkozmiennych monitorowanie stanu konstrukcji nośnych termowizyjny zestaw pomiarowo-badawczy do określenia przestrzennego pola naprężeń oraz do badań nieniszczących zestaw pomiarowo-badawczy do analizy przemieszczeń, prędkości i przyspieszeń szybka kamera monochromatyczna wraz z osprzętem analizator drgań COMMTEST vb7 interferometr laserowy LASERTEX defektoskop USM35 KRAUTKRAMER twardościomierz COMPUTEST pirometr FLUKE 576 rejestrator TEAC LX10 wraz z zestawem czujników przyspieszeń miernik głębokości szczelin RMG4015 Zakład CAD uzyskał akredytację PCA na badania konstrukcji maszyn roboczych, urządzeń mechanicznych i pojazdów na bazie dokumentacji technicznej w następującym zakresie: wytrzymałość doraźna i zmęczeniowa metodą elementów skończonych Procedura badawcza PB-200 wyd. z dnia r. wytrzymałość na obciążenia o charakterze udarowym metodą elementów skończonych Procedura badawcza PB-300 wyd. z dnia r. REGULAMIN EKG ONZ 66 wersja r., Rev 1. ZAKŁAD LOGISTYKI I SYSTEMÓW TRANSPORTOWYCH Instytut Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn dr hab. inż. Tomasz Nowakowski, prof. nadzw. PWr tel tomasz.nowakowski@pwr.wroc.pl podstawy logistyki i logistycznego zarządzania łańcuchami dostaw towarowych metodologia projektowania i implementacji logistycznych systemów zaopatrzenia i dystrybucji technika i technologia przepływu materiałów i magazynowania komputerowe wspomaganie logistyki (CAL) ekologistyka i systemy recyklingu analiza techniczna systemów transportowych organizacja i projektowanie systemów transportu pasażerskiego i towarowego technika i technologia transportu towarowego w warunkach izotermicznych i chłodniczych analiza i ocena niezawodności i bezpieczeństwa maszyn i pojazdów komputerowe wspomaganie eksploatacji maszyn i urządzeń (CAO) Aparatura do monitorowania i analizy procesowej: mechanicznego transportu, przeładunku, składowania i przetwarzania materiałów sypkich przepływów dwufazowych w transporcie pneumatycznym automatycznego pozycjonowania, magazynowania i kompletacji jednostek ładunkowych automatycznej identyfikacji towarów produkcyjnych i handlowych za pośrednictwem kodów kreskowych i tagów. Profesjonalne oprogramowaniem do: komputerowego wspomagania logistyki (CAL) planowania przepływów materiałowych przez systemy magazynowe (komputerowy system QGUAR firmy Quantum Software S.A.) komputerowego wspomagania zarządzania logistyką przedsiębiorstwa (system ERP MO- VEX firmy Intentia S.A.) badań symulacyjnych (system WITNESS ) budowy systemów ekspertowych EXSYS analizy i oceny eksploatacji, niezawodności i bezpieczeństwa maszyn RAMS (Reliability, Availability, Maintainability, Safety). W zakładzie wykonywanych było w ciągu ostatnich lat wiele opracowań o charakterze badawczo-rozwojowym na zlecenie podmiotów gospodarczych (np.: KGHM Polska Miedź S.A., KWB Bełchatów, FAMAK S.A. w Kluczborku, POLTE- GOR Instytut we Wrocławiu, Instytut Logistyki i Magazynowania w Poznaniu, PROTIM Sp. z o.o. w Poznaniu i szereg innych) oraz jednostek samorządowych (np. Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego).

14 26 ZAKŁAD MODELOWANIA MASZYN I URZĄDZEŃ HYDRAULICZNYCH ORAZ STATKÓW ŚRÓDLĄDOWYCH Instytut Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn dr inż. Zygmunt Domagała tel zygmunt.domagala@pwr.wroc.pl analiza i synteza struktur układów hydraulicznych projektowanie układów hydraulicznych i elektro-hydraulicznych symulacja zjawisk dynamicznych w układach i elementach hydraulicznych budowa siatek numerycznych oraz modelowanie przepływu cieczy quasi-trójwymiarowa analiza palisad maszyn wirowych analiza przepływów cieczy rzeczywistej, przepływów wielofazowych, przepływów ciepła numeryczne modelowanie oddziaływań hydrodynamicznych w układzie napędowym statku badania układów jedno- i wieloźródłowych (hybrydowych) z silnikiem spalinowym jako pierwotnym źródłem energii wraz ze sterowaniem tymi układami. Zakład posiada następujące licencyjne oprogramowanie: MATLAB AMESIM ANSYS FLUENT. Zakład współpracuje z: HYDRAULICS & PNEUMATICS RESEARCH INSTITUTE w Bukareszcie Rumunia CETOP European Fluid Power Committee Korporacją Producentów Elementów Hydrauliki i Pneumatyki Poltegor-Instytut Hydropneutech s.r.o. Żylina Słowacja Assocjacją Hydrauliki i Pneumatyki Moskwa. ZAKŁAD NAPĘDÓW I AUTOMATYKI HYDRAULICZNEJ Instytut Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn dr inż. Michał Stosiak tel michal.stosiak@pwr.wroc.pl problemy zmniejszenia hałasu i drgań maszyn i urządzeń badania hałaśliwości pracy elementów i układów hydraulicznych, poszukiwanie głównych źródeł dźwiękotwórczych w elementach i układach hydraulicznych na podstawie przebiegów widmowych poziomu ciśnienia akustycznego badania kompleksowe układów hydraulicznych w maszynach roboczych i pojazdach pomiary charakterystyk statycznych i dynamicznych elementów hydraulicznych bilans energetyczny układów hydraulicznych projektowanie, optymalizacja i modernizacja elementów i układów hydraulicznych badania i ocena funkcjonowania i dynamiki układów hydraulicznych badania i wdrożenia filtrów akustycznych badania rozwojowe mikrohydrauliki akustyczna komora pogłosowa, objętość 103 m 3, izolacyjność w stosunku do zakłóceń zewnętrznych 50 db układ pomiarowy firmy Brüel & Kjaer sonda akustyczna oraz dwukanałowy analizator częstotliwości typ 2144 firmy Brüel & Kjaer wraz z oprogramowaniem komputerowym do lokalizacji źródła hałasu symulator hydrauliczny liniowego napędu hydrostatycznego firmy Rexroth wraz z oprogramowaniem do sterowania stanowiskiem i symulacją teoretyczną (program HYVOS 4.0) system Spectral Dynamics GmbH do wzbudzania i pomiaru pulsacji ciśnienia i drgań w układach hydraulicznych system Spectral Dynamics GmbH do pomiaru i regulacji drgań 4 kanałowy moduł do pomiarów i przetwarzania sygnałów A/C zestaw do pomiarów akustycznych metodą holografii akustycznej (STSF) wibrometr laserowy do pomiaru bezkontaktowego drgań specjalistyczne oprogramowanie do obliczeń procesów statycznych i dynamicznych elementów i układów hydraulicznych, m.in.: Matlab, Simerics, Mathematica. Współpraca z ośrodkami naukowymi: Uniwersytetem w Dreźnie Uniwersytetem w Stuttgarcie Uniwersytetem w Hamburgu Wyższą Szkołą Inżynierską w Koblencji.

15 28 ZAKŁAD PODSTAW KONSTRUKCJI MASZYN I TRIBOLOGII Instytut Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn prof. dr hab. inż. Jarosław Stryczek, prof. nadzw. PWr tel jaroslaw.stryczek@pwr.wroc.pl badania elementów, zespołów i układów maszynowych (łożyska ślizgowe, koła zębate ewolwentowe i cykloidalne, a szczególnie do silnie redukujących przekładni oraz maszyn hydraulicznych) konstruowanie przekładni zębatych o dużym przełożeniu podstawy konstrukcji zazębień cykloidalnych diagnostyka maszyn i zagadnień systemowych badania elementów i układów smarowniczych badania procesów tribologicznych, szczególnie w aspektach materiałowych i smarowniczych reologia smarów plastycznych i ich uszlachetnianie tworzenie kompozytów na bazie polimerów termoplastycznych, badanie ich właściwości tribologicznych oraz zastosowania w węzłach ślizgowych maszyn stanowisko pin-on-disc do badań tarcia i zużycia stanowisko do badania ścieralności materiałów konstrukcyjnych tribotester do badania materiałów na uszczelnienia techniczne (nacisk jednostkowy do 5 MPa, prędkość ślizgania do 20 m/s) aparat czterokulowy reometry rotacyjne lepkościomierz Brookfielda, lepkościomierze kapilarne mikrotwardościomierz Shimadzu HMV-2T kamera termowizyjna FLIR T335 Zakład współpracuje z : Instytutem Technologii Eksploatacji w Radomiu Kombinatem PZL Wrocław Wytwórnią Pomp Hydraulicznych Wrocław Politechniką Gdańską Politechniką Krakowską Politechniką Kij owską Purdue University Uniwersytet Delft. ZAKŁAD POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH I SILNIKÓW SPALINOWYCH Instytut Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn dr inż. Wojciech Walkowiak tel wojciech.walkowiak@pwr.wroc.pl budowa pojazdów obliczenia i symulacja obciążeń nadwozia pojazdu ocena bezpieczeństwa biernego pojazdów (symulacja numeryczna zderzeń) diagnostyka podwozia i opon ekologia napędu spalinowego obciążenia cieplne elementów silnika zastosowanie paliw odnawialnych i niekonwencjonalnych badania katalizatorów w tym katalizatorów wewnętrznych spalania projektowanie i dobór wyposażenia stacji obsługi pojazdów symulacja procesu spalania w tłokowych silnikach spalinowych oraz kotłach modelowanie układów dolotu powietrza do silników spalinowych oraz układów wylotu spalin z silników spalinowych Zakład współpracuje z: WIMAD, VW Motor Polska, Volvo, OBR Bosmal, Politechniką Poznańską i Rzeszowską, PAN o/wrocław. stanowisko do napędu maszyn w ruchu obrotowym N=40KW + tory pomiarowe momentu i prędkości obrotowej oraz ciśnień i natężenia przepływu komora klimatyczna z tribotesterem do badań tribologicznych w zakresie temperatury od -70 do 150 C i wilgotności powietrza od 25 do 95% (w temperaturze od 5 do 95 C) stanowiska hamowniane z hamulcami hydraulicznymi i wiroprądowymi o mocy pochłanianej do 300 kw systemy analizatorów spalin Pierburg i Hartmann-Braun system indykowania ciśnień spalania Smetec chromatograf gazowy Varian

16 30 INSTYTUT MATERIAŁOZNAWSTWA I MECHANIKI TECHNICZNEJ ZAKŁAD TEORII MASZYN I UKŁADÓW MECHATRONICZNYCH Instytut Konstrukcji i Eksploatacji Maszyn dr inż. Jacek Bałchanowski tel jacek.balchanowski@pwr.wroc.pl teoretyczne i aplikacyjne aspekty mechaniki układów kinematycznych, robotyki i mechatroniki projektowanie nowych, modernizacja lub analiza już istniejących maszyn i urządzeń a w szczególności: synteza strukturalna (opracowanie koncepcji rozwiązania) synteza geometryczna (określenie i dobór optymalnych wymiarów) projektowanie mechatroniczne analiza kinematyczna i dynamiczna badania symulacyjne trzy stanowiska manipulatorów równoległych: dwóch przestrzennych translacyjnych MR3R6C (z napędami obrotowymi) i MTUTU (z napędami liniowymi) oraz płaskiego MR3R manipulator montażowy, z przenośnikiem taśmowym oraz system akwizycji obrazu, w skład którego wchodzą kamery Baslera, sterowniki National Instrument oraz oprogramowanie Lab.View z modułem Vision uniwersalny robot kołowo kroczący LegVan specjalistyczne oprogramowanie komputerowe (LMS DADS, MSC.Adams, SAM6.0, I-DEAS) do badań dynamicznych i wirtualnych symulacji ul. M. Smoluchowskiego 25, Wrocław tel fax: immt@pwr.wroc.pl Dyrektor Instytutu dr inż. GRZEGORZ PĘKALSKI, doc. tel , bud. B-1, p. 207 Zastępca Dyrektora ds. Dydaktyki dr inż. MIROSŁAW BOCIAN tel , bud. B-1, p. 115 Zastępca Dyrektora ds. Nauki i Współpracy z Przemysłem prof. dr hab. inż. MAREK RYBACZUK prof. nadzw. PWr tel , bud. B-1, p. 113 Zastępca Dyrektora ds. Administracyjnych mgr GRAŻYNA KOŃCZAL tel , bud. B-1, p. 124 Instytut powstał w lipcu 1963 roku, w jego skład wchodziły katedry Wydziału Mechanicznego, a mianowicie Katedra Mechaniki Technicznej i Katedra Metaloznawstwa. Przybrał wtedy nazwę Instytut Materiałoznawstwa. Jego organizatorem i pierwszym dyrektorem został prof. dr inż. Marek Zakrzewski, przewodniczącym Rady Naukowej natomiast prof. dr inż. Jerzy Zawadzki. Katedra Mechaniki Technicznej powstała w roku W latach od 1946 do 1952 kierował nią prof. dr inż. Stanisław Bodaszewski, dojeżdżający z Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Katedrę Metaloznawstwa wyłoniono w 1963 roku z Katedry Technologii Metali. Kierownikiem jej był prof. dr inż. Zakrzewski, powołany na to stanowisko w roku Podczas reorganizacji uczelni w roku 1968 instytut przyjął nazwę Instytutu Materiałoznawstwa i Mechaniki Technicznej. Zakłady: Mechaniki Ośrodków Ciągłych Mechaniki Układów Dyskretnych Materiałoznawstwa Laboratoria: Dynamiki Środowiskowe Laboratorium Mikroskopii Elektronowej Materiałoznawstwa Badania Wysokociśnieniowych Butli Kompozytowych Materiałów Zol-Żelowych i Nanotechnologii Wielofunkcyjnych Materiałów Amorficznych i Krystalicznych Działalność dydaktyczna instytutu Organizacją nauczania zajmują się dwa Zespoły Dydaktyczne: Materiałoznawstwa oraz Mechaniki. Instytut kształci studentów w zakresie szeroko pojmowanych podstaw mechaniki, wytrzymałości materiałów i inżynierii materiałowej oraz materiałoznawstwa w tym chemii i fizykochemii materiałów. Wykłady, ćwiczenia rachunkowe i laboratoryjne oraz seminaria prowadzone są dla studentów Wydziału Mechanicznego, dla kierunków studiów: Mechanika i Budowa Maszyn, Automatyka i Robotyka, Mechatronika, Zarządzanie i Inżynieria Produkcji, Transport oraz w ramach Indywidualnego Programu Studiów.

17 32 Ponadto prowadzone są zajęcia dla studentów Wydziałów: Mechaniczno-Energetycznego, Elektroniki, Elektrycznego, Informatyki i Zarządzania, Wydziału Inżynierii Środowiska oraz Podstawowych Problemów Techniki. Odbywają się one zarówno we Wrocławiu jak i w Zamiejscowych Ośrodkach Dydaktycznych w Jeleniej Górze, Legnicy i Wałbrzychu, na studiach dziennych, niestacjonarnych i podyplomowych. Działalność naukowo-badawcza instytutu Zakład Materiałoznawstwa (kierownik: dr hab. inż. Włodzimierz Dudziński, prof. nadzw. PWr) prowadzi badania struktury oraz własności mechanicznych i użytkowych szerokiego spektrum materiałów konstrukcyjnych służących do wytwarzania maszyn i urządzeń. W szczególności dotyczy to badań metalograficznych i korozyjnych oraz kinetyki i mechanizmów przemian fazowych w stopach żelaza, miedzi i aluminium oraz struktury i własności zmęczeniowych materiałów spiekanych i wzmocnionych kompozytów polimerowych oraz biomateriałów. Posiadane wyposażenie laboratoryjne (mikroskopy świetlne, elektronowe transmisyjne i skaningowe, mikroanalizatory widm energetycznych, dyfraktometry rentgenowskie, urządzenia do obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej w próżni oraz do pomiarów własności fizyko-chemicznych) umożliwia stosowanie różnorodnych metod badań materiałoznawczych dla oceny stopnia degradacji materiałów lub przyczyn ich uszkodzeń w długotrwale eksploatowanych maszynach i urządzeniach przemysłowych oraz materiałów stosowanych na implanty biologiczne. Zakład podejmuje się opracowywania technologii wytwarzania nowych materiałów dla zastosowań laboratoryjnych, przemysłowych i medycznych oraz prowadzi badania kontrolne nad procesami ich realizacji. Zakład Mechaniki Ośrodków Ciągłych (kierownik: dr hab. inż. Jerzy Kaleta, prof. nadzw. PWr) zajmuje się rozwojem metod badawczych mechaniki eksperymentalnej, matematycznym modelowaniem procesów uszkodzenia materiałów oraz ewolucji układów biologicznych, teorią podobieństwa modelowego i planowania eksperymentu z wykorzystaniem analizy wymiarowej. Znaczącym obszarem aktywności jest opis rozwoju procesu zmęczenia i pękania materiałów konstrukcyjnych. Realizowane są prace mające na celu budowę modeli ciała w złożonym stanie naprężenia w warunkach obciążeń zmiennych. Identyfikacja i aplikacja wybranych krzyżowych efektów magnetomechanicznych i termomechanicznych w procesie zmęczenia jest wykorzystywana do budowy nowych metod badań nieniszczących (magnetowizja, termiczna analiza stanu naprężeń). Przedmiotem zainteresowania są różnorodne kompozyty polimerowe o programowanej strukturze i własnościach. Prowadzone są badania mające na celu opanowanie metod wytwarzania, badania i identyfikacji własności nanomateriałów uzyskiwanych technologiami zolżel (sensory polimerowe). Obiektem badań jest też szeroka paleta materiałów magnetycznych z grupy SMART (ciecze magnetoreologiczne, materiały o gigantycznej magnetostrykcji, materiały z pamięcią kształtu). Zakład Mechaniki Układów Dyskretnych (kierownik: prof. dr hab. inż. Maciej Kulisiewicz). Ogólnym celem nowo utworzonego zakładu (wrzesień 2002) jest rozwij anie metod mechaniki opartych na modelach dyskretnych w sferze teorii i zastosowań praktycznych (aplikacja). Dotyczy to zarówno dynamiki jak i statyki, przy czym zakres dynamiki jest zdecydowanie wiodący. Kierownik zakładu jest również redaktorem (vice-editor) czasopisma naukowego Studia Geotechnica et Mechanica wydawanego przez Politechnikę Wrocławską i wysyłanego do ponad 60 krajów świata. Zakład zajmuje się dynamiką układów materialnych konstrukcji, rozwojem metod badawczych mechaniki eksperymentalnej, matematycznym modelowaniem procesów uszkodzenia materiałów. W sferze mechaniki eksperymentalnej opracowywane są nowe metody badań konstrukcji dynamicznych poddanych złożonym obciążeniom cyklicznym (obciążenia niesinusoidalne ciągłe, impulsowe, losowe ). Metody te są zbudowane na bazie nieliniowych układów dyskretnych z uwzględnieniem na przykład nieliniowego tłumienia wiskotycznego lub/i tłumienia typu tarcia suchego. Nowe rozwiązania w tej dziedzinie są weryfikowane eksperymentalnie zarówno metodami symulacji komputerowej, jak i doświadczalnie. Współpraca instytutu z zagranicą Instytut prowadzi współpracę naukową i dydaktyczną z wieloma renomowanymi naukowymi ośrodkami zagranicznymi. Umowy międzynarodowe umożliwiają wymianę pracowników i studentów oraz prowadzenie wspólnych badań naukowych z Uniwersytetami Technicznymi w Stuttgardzie, Siegen, Dortmundzie, Essen, Dreźnie, Karlsruhe, Kaiserslautern i we Lwowie oraz ponadto obejmuje ośrodki badawcze m.in. z: Francji, Białorusi, Ukrainy, Rosji, Finlandii, Włoch, Izraela, USA, Brazylii i Chile. W ramach rozwij ającej się w ostatnich latach współpracy i wymiany naukowej partnerzy ci uczestniczą w organizowanych wspólnie badaniach oraz konferencjach naukowych. Instytut prowadzi dwa programy międzynarodowe w ramach uzyskanych w roku 2002 dwóch centrów doskonałości, a mianowicie: Europejskiego Centrum Doskonałości Sol-Gel Materials and Nanotechnology. W ramach 6. i 7. PR Unii Europejskiej zespoły badawcze instytutu zostały włączone do dwóch dużych europejskich konsorcjów badawczych. W ramach tych programów realizowanych jest obecnie 7 projektów badawczych. Instytut współpracuje ściśle (w ramach międzynarodowych projektów badawczych) z Instytutem Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu, z Uniwersytetem Przyrodniczym we Wrocławiu, z Uniwersytetem Wrocławskim i Akademią Medyczną we Wrocławiu. Organizuje w rytmie dwuletnim międzynarodową konferencję International Conference on Sol-Gel Materials. Research, Technology, Applications SGM. Zespół bierze również udział w edycji angielskojęzycznego czasopisma Materials Science, którego redaktorem naukowym jest prof. dr hab. inż. Krzysztof Maruszewski, były dyrektor instytutu. Wspólnie realizowane są prace magisterskie i doktorskie, tematyczne szkoły letnie, staże.

18 34 ZAKŁADY ZAKŁAD MATERIAŁOZNAWSTWA Instytut Materiałoznawstwa i Mechaniki Technicznej dr hab. inż. Włodzimierz Dudziński prof. nadzw. PWr tel.: wlodzimierz.dudzinski@pwr.wroc.pl urządzenie do określania odporności na ścieranie TESTER T-07 napylarki próżniowe E306 firmy EDWARDS i HBA1 firmy ZEISS twardościomierze firmy ZWICK, REICHERT oraz innych do pomiarów twardości metodą Vickersa, Brinella i Rockwella oraz mikrotwardości metodą Vickersa i Hannemana ZAKŁAD MECHANIKI OŚRODKÓW CIĄGŁYCH Instytut Materiałoznawstwa i Mechaniki Technicznej dr hab. inż. Jerzy Kaleta, prof. nadzw. PWr tel jerzy.kaleta@pwr.wroc.pl śnieniowe zbiorniki kompozytowe na wodór i metan) metody wytwarzania, badania i identyfikacji własności nanomateriałów uzyskiwanych technologiami zol-żel wytwarzanie i badanie materiałów magnetycznie miękkich, w tym nanokompozytów na bazie pierwiastków ziem rzadkich badania metalograficzne korozja kompozyty i polimery mikroskopia elektronowa analiza strukturalna analiza chemiczna mikroanaliza chemiczna dobór materiałów odtwarzanie technologii wykonania analiza przyczyn zużycia analiza przyczyn uszkodzeń mikroskopy elektronowe transmisyjne HITACHI H800/8010, EM301-PHILIPS mikroskopy elektronowe skaningowe JEOL JSM 6610A, JEOL JMS-5800LV i SC-180 CAMBRIDGE wraz z systemami do mikroanalizy rentgenowskiej mikroanalizator widma rentgenowskiego EDS- ISIS 300-OXFORD i EX-54245JMH JEOL spektrometr SPECTROLAB M-5 system komputerowego przetwarzania obrazów kompletne stanowisko do badań korozyjnych piec próżniowy firmy SECO-WARWICK oraz zestaw pieców atmosferycznych do obróbki cieplnej Współpraca z licznymi zakładami przemysłowymi z Polski oraz Europy Zachodniej w zakresie badań metalograficznych oraz ekspertyz przemysłowych. Współpraca z jednostkami naukowymi z Wrocławia, Polski oraz Niemiec (Duisburg, Essen, Hannower). Szkolenie pracowników z zakładów przemysłowych w zakresie prowadzenia badań metalograficznych. metody badawcze mechaniki eksperymentalnej, w tym z użyciem SHM (Structural Health Monitoring) matematyczne modelowanie procesów uszkodzenia materiałów oraz ewolucji układów biologicznych (w tym z użyciem fraktali, automatów komórkowych, teorii chaosu) teoria podobieństwa modelowego i planowania eksperymentu z wykorzystaniem analizy wymiarowej opis rozwoju procesu zmęczenia i pękania materiałów konstrukcyjnych, hipotezy kumulacyjne budowa modeli ciała w złożonym stanie naprężenia, w tym w warunkach przemian fazowych i fizykalnych pól krzyżowych identyfikacja i aplikacja wybranych krzyżowych efektów magnetomechanicznych i termomechanicznych; nowe metod badań nieniszczących (magnetowizja, termiczna analiza stanu naprężeń) materiały magnetyczne z grupy SMART (ciecze i kompozyty magnetoreologiczne, materiały o gigantycznej magnetostrykcji, materiały z pamięcią kształtu) kompozyty polimerowe i metaliczne o programowanej strukturze i własnościach. Konstrukcje ekstremalnie obciążone (wysokoci- W zakładzie działają następujące laboratoria: Laboratorium Dynamiki (kierownik: dr hab. inż. Jerzy Kaleta, prof. ndzw. PWr, tel , jerzy.kaleta@pwr.wroc.pl) dwuosiowy pulsator hydrauliczny MTS jednoosiowy pulsator hydrauliczny MTS 810 (2 szt.) dyfraktometr rentgenowski XSTRESS X3000 światłowodowy system pomiaru odkształceń i temperatury SOFO system czujnikowy z siatkami Bragga (BraggSCOPE oraz IPHT Jena; statyczny i dynamiczny pomiar odkształceń i temperatury) światłowodowy system z czujnikami Fabry- Perot (FISO; pomiary odkształceń, temperatury, ciśnienia, przemieszczeń) laserowy miernik przemieszczeń kamera magnetowizyjna.

19 36 Laboratorium Badania Wysokociśnieniowych Butli Kompozytowych (kierownik: dr inż. Wojciech Błażejewski, tel.: , , stanowisko do cyklicznego badania butli kompozytowych (ciśnienie max.: 1400 barów) stanowisko do quasi-statycznego badania butli kompozytowych (ciśnienie max.: 3000 barów) system pomiarowy emisji akustycznej nawij arka do wytwarzania zbiorników i rur kompozytowych komora termiczna (temp. minim.: -52 C) kamera termowizyjna Laboratorium Materiałów Zol-Żelowych i Nanotechnologii (kierownik: dr inż. Mariusz Hasiak, tel.: , mariusz.hasiak@pwr.wroc.pl) skaningowy mikroskop elektronowy Hitachi S-3400N spektrofotometr emisyjny z układem do pomiarów czasu życia FluoroMax-3 mikroskop fluorescencyjny z przystawką konfokalną Fluorolog FL 3-11 system do pomiaru porowatości metodą izotermy adsorpcji BET ASAP2020 zintegrowany system do pomiarów widm wibracyjnych LabRam HR800 (spektrometr Ramana) mikroskop Sił Atomowych XE-100 dwuwiązkowy spektrofotometr absorpcyjny Nicolet Evolution 100 proszkowy dyfraktometr rentgenowski ULTIMA IV Laboratorium Wielofunkcyjnych Materiałów Amorficznych i Krystalicznych termin otwarcia: czerwiec 2012 (kierownik: dr inż. Mariusz Hasiak, tel , mariusz.hasiak@pwr.wroc.pl) uniwersalne urządzenie do pomiaru własności fizycznych w szerokim zakresie temperatur PPMS urządzenia do wytwarzania materiałów amorficznych i nanokrystalicznych melt spinner i arc melter maszyna wytrzymałościowa twardościomierz DCS/DTA/TGA wibrometr laserowy kamera termowizyjna piece do wygrzewania próbek. Projekty realizowane w ramach 6 th i 7 th Framework Programm Unii Europejskiej oraz inne projekty międzynarodowe: Storage of Hydrogen StorHy; 6 th FP Integrated gas powertrain low emission, CO2 optimised and efficient CNG engines for passenger cars (PC) and light duty vehicles (LDV) InGas; 7 th FP Energy efficiency, optimised resources use and process innovation of home appliances and their domotic integration GREEN KITCHEN, 7 th FP Enhanced Design Requirements and Testing Procedures for Composite Cylinders intended for the Safe Storage of Hydrogen HyCOMP; 7 th FP KIC InnoEnergy, Lighthouse Innodriver project HY-Cube; 7 th FP Textile reinforced Al-matrix composites (T-MMC) for complex stressed components in automobile applications and mechanical engineering, Binational Joint Project between Germany and Poland, D textile reinforced aluminum matrix composites for complex loading situations in lightweight automobile and machine parts, Binational Joint Project between Germany and Poland, Projekty finansowane ze Środków Strukturalnych: modelowe kompleksy agroenergetyczne jako przykład kogeneracji rozproszonej opartej na lokalnych i odnawialnych źródłach energii. Zadanie 2.5. Magazynowanie biogazu oraz wykorzystanie jako paliwa do silnika spalinowego, program POIG anokompozyty i materiały typu Smart. Podprojekt: Materiały magnetyczne grupy Smart materiały i technologie dla zaawansowanych systemów magazynowania i konwersji energii. Podprojekt: Wysokociśnieniowe gromadzenie wodoru nowe materiały na bazie pierwiastków ziem rzadkich. Podprojekt: Opracowanie nanokompozytowych materiałów magnetycznych anowłókna ditlenku tytanu: synteza nanowłókien tytanianowych w warunkach hydrotermalnych. Modyfikacja, badanie morfologii i struktury powierzchni otrzymanych nanowłókien Partnerzy przemysłowi oraz R&D CRF Fiat, Daimler, Volvo, Magna Steyr, Ford, Opel, PSA, GM AirLiquide, Ventrex, Smartec S.A., Comat Dynetek, Ullit, Faber, Hexagon, Xperion BAM, CEA Partnerzy naukowi (uniwersytety i instytuty badawcze) vdie Technische Universität Dresden, Institut für Leichtbau und Kunststofftechnik, Niemcy National Aviation University, Kyiv, Ukraina Karpenko Physico-Mechanical Institute, National Academy of Sciences of Ukraine, Ukraina Fraunhofer-Institut für Zerstörungsfreie Prüfverfahren, Institutsteil Dresden (IZFP-D), Niemcy Die Universität Erlangen-Nürnberg, Lehrstuhl Werkstoffkunde und Technologie der Metalle, Niemcy Slovak University of Technology, Bratislava, Słowacja Nagasaki University, Nagasaki, Japonia

20 38 INSTYTUT TECHNOLOGII MASZYN I AUTOMATYZACJI ZAKŁAD DYNAMIKI UKŁADÓW DYSKRETNYCH Instytut Materiałoznawstwa i Mechaniki Technicznej prof. dr hab. inż. Maciej Kulisiewicz, prof. nadzw. PWr tel maciej.kulisiewicz@pwr.wroc.pl dynamika układów dyskretnych statyka układów mechanicznych szczeliny zmęczeniowe kinetyka rozwoju pęknięć zmęczeniowych mechanika pękania materiałów metalicznych żywotność materiałów i konstrukcji pod obciążeniami dynamicznymi osłony balistyczne obciążenia udarowe analiza modalna identyfikacja układów dynamicznych Analizatory drgań (widmowe) wraz oprogramowaniem (LMS, HP, Wibrometr laserowy, Wzbudniki dynamiczne, Generatory obciążeń dynamicznych, piezoelektryczne czujniki przyspieszeń, czujniki prędkości, czujniki siły, młotki modalne do obciążeń udarowych, mikroskop stereoskopowy świetlny z kamerą i układem rejestrującym wraz z oprogramowaniem do obserwacji zmian stanu powierzchni w czasie, ekstensometr do pomiaru rozwarcia szczeliny (MTS). Współpraca z: Instytutem Inżynierii Lądowej PWr Fizykochemicznym Instytutem im. Karpenki we Lwowie (Ukraina) Politechniką Opolską: Katedrą Mechaniki i Podstaw Konstrukcji Maszyn, Centrum Trwałości i Niezawodności Materiałów i Konstrukcji Politechniki Opolskiej Wyższą Szkołą Oficerską Wojsk Lądowych we Wrocławiu. ul. I. Łukasiewicza 5, Wrocław tel fax itma@pwr.wroc.pl Dyrektor Instytutu prof. dr hab. inż. ZBIGNIEW GRONOSTAJSKI, prof. zw. tel , , , bud. B-4, p Zastępca Dyrektora ds. Badań Naukowych i Współpracy z Przemysłem dr inż. TOMASZ BORATYŃSKI tel , bud. B-4, p Zastępca Dyrektora ds. Kształcenia Kadry Naukowej i Dydaktyki dr hab. inż. KAZIMIERZ GRANAT, prof. nadzw. PWr tel bud. B-1, p. 101 Zastępca Dyrektora ds. Administracyjnych mgr inż. ADAM ADAMIAK tel , bud. B-4, p powstał w roku 1963 z trzech katedr: Obróbki Metali, Odlewnictwa oraz Technologii Metali. Jest on zlokalizowany w budynkach B-4, B-6 i B-9 położonych przy ul. I. Łukasiewicza 5 i 7/9 oraz w budynku B-1 przy ul. M. Smoluchowskiego 25. W instytucie jest zatrudnionych ponad 170 osób, z których połowa to pracownicy naukowo-dydaktyczni (w tym 7 profesorów tytularnych, 9 doktorów habilitowanych, w tym 7 na stanowiskach profesorów nadzwyczajnych, 5 docentów oraz 62 doktorów). Ponadto w instytucie realizuje prace doktorskie ponad 60 doktorantów. W skład instytutu wchodzi sześć następujących zakładów naukowo-dydaktycznych: Odlewnictwa i Automatyzacji (Z-1) Spawalnictwa (Z-2) Inżynierii Procesów Kształtowania Plastycznego (Z-3) Obróbki Wiórowej, Ściernej, Erozyjnej i Metrologii (Z-4) Mechatroniki, Automatyzacji i Organizacji Produkcji (Z-5) Obrabiarek i Systemów Mechatronicznych (Z-6). Ponadto w instytucie są takie jednostki organizacyjne, jak: Laboratorium Tworzyw Sztucznych Środowiskowe Laboratorium Badań Nieniszczących Środowiskowe Laboratorium Projektowania w Systemie CATIA Laboratorium Podstaw Automatyzacji Centrum Systemów Produkcyjnych i Metalurgii Proszków Zespół Lean Manufacturing Centrum Zaawansowanych Systemów Produkcyjnych CAMT Autoryzowane Centrum Szkoleniowe AutoCAD Laboratorium Szybkiego Prototypowania Laboratorium Reverse Engineering Laboratorium Optomechatroniki i Systemów Wizyjnych Laboratorium Technologii Laserowych.