Sprawozdanie z realizacji rocznego programu działalności ZODR w Barzkowicach za rok 2014 Barzkowice

Transkrypt

1 Sprawozdanie z realizacji rocznego programu działalności w Barzkowicach za rok 2014 Barzkowice

2 Spis treści Wstęp Informacje ogólne Działalność statutowa Działalność komercyjna XXVII Barzkowickie Targi Rolne Działalność Działu Systemów Produkcji Rolnej, Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa Działalność Działu Ekonomiki Działalność Działu Przedsiębiorczości, Wiejskiego Gospodarstwa Domowego i Agroturystyki Działalność Działu Metodyki Doradztwa, Szkoleń i Wydawnictw Działalność doradcza w Barzkowicach w 2014 roku Działalność wydawnicza w 2014 roku... 59

3 Wstęp Zadania zaplanowane w Programie Działalności Zachodniopomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach na 2014 rok zostały zrealizowane bez przeszkód, kompleksowo i efektywnie. W województwie zachodniopomorskim funkcjonuje 41 tysięcy gospodarstw rolnych powyżej 1 hektara. Zajmujemy 14 miejsce w kraju pod względem ilości gospodarstw. Od wielu lat jednak nasze województwo zajmuje 1 miejsce w kraju pod względem ilości gospodarstw powyżej 100 ha. Należy również nadmienić, że w grupie powyżej 100 ha znajduje się ponad 50% użytków rolnych, podczas gdy w skali kraju jest to około 20%. Właśnie w tej grupie należy doszukiwać się gospodarstw rozwojowych, które mają wystarczający potencjał ekonomiczny aby inwestować i podejmować działania rozwojowe. Od kilku lat obserwujemy stały wzrost średnich gospodarstw. To przede wszystkim dla nich świadczymy specjalistyczne, szkolenia i informacje. Nie zapomnieliśmy również o małych rodzinnych gospodarstwach, które szczególnie otoczone są kompleksowym wsparciem, udzielanym przez naszych doradców. Wsparcie to dotyczy nie tylko rozwoju rolnictwa, ale także reorientacji zawodowej rolników i członków ich rodzin, jak również rozwoju przedsiębiorczości w celu podążania za potrzebami zagospodarowania siły roboczej i innych zasobów, które nie będą już wykorzystywane w rolnictwie. W 2014 r. Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach zrealizował szereg zadań dla wsparcia gospodarstw rolnych w różnych obszarach. Odbyło się wiele szkoleń, seminariów, pokazów, konkursów i konferencji z zakresu wszystkich obszarów działania w Barzkowicach. Kluczowym problemem dla rolnictwa regionu zachodniopomorskiego staje się postępująca rezygnacja rolników z produkcji zwierzęcej. W ciągu roku odbył się cykl konferencji, szkoleń oraz wyjazd studyjny dla producentów trzody chlewnej oraz bydła mlecznego i mięsnego w celu doskonalenia ich kwalifikacji zawodowych i stworzenia możliwości współpracy i wymiany doświadczeń. Dla specjalistycznych grup rolników przygotowano szkolenia i konferencje warzywnicze, sadownicze, drobiarskie, które zgromadziły producentów zainteresowanych tymi kierunkami produkcji rolnej.. Przeprowadzono również szereg seminariów i szkoleń dotyczących odnawialnych źródeł energii.

4 W ramach współpracy z Sekretariatem Regionalnym Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich w Szczecinie zrealizowaliśmy pakiet zadań promujących województwo zachodniopomorskie. Jedną z największych imprez współfinansowanych przez KSOW były XXVII Barzkowickie Targi Rolne Agro Pomerania 2014 podczas których odwiedziło nas ponad 130 tysięcy osób. Korzystając ze wsparcia Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie w ramach edukacji ekologicznej mieszkańców i miejskich przeprowadziliśmy szkolenia oraz warsztaty dla dzieci i młodzieży. Dużym zainteresowaniem cieszył się cykliczny już projekt ABC Rolnictwa dla dzieci szkół podstawowych z zakresu podstaw rolnictwa, ekologii i ochrony środowiska, z którego skorzystało 467 osób. W ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata , działanie: 111 Szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie finansowane przez Fundację Programów Pomocy dla Rolnictwa FAPA rozpoczęliśmy realizację czterech projektów: - Przetwórstwo na poziomie gospodarstwa rolnego warunkiem dywersyfikacji dochodu rodzin rolniczych (zboża, owoce, mięso i mleko) oraz podstawy sprzedaży bezpośredniej; - Zarządzanie gospodarstwem rolnym ze szczególnym uwzględnieniem korzyści z prowadzenia rachunkowości w gospodarstwie rolnym; - Integrowana produkcja roślin; - Stosowanie środków ochrony roślin z uwzględnieniem zasad integrowanej ochrony w województwie zachodniopomorskim. Specjalizacja i profesjonalizacja produkcji rolniczej oraz szerokie wsparcie rolników i mieszkańców obszarów wsi w poszukiwaniu pozarolniczych funkcji wsi stanowiły więc najważniejsze działania Zachodniopomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach w 2014 roku.

5 1. Informacje ogólne Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach jest samorządową wojewódzką osobą prawną działającą m.in. na podstawie: Ustawy z dnia 22 października 2004 r. o jednostkach doradztwa rolniczego (Dz.U j.t. z 19 kwietnia 2013 r.), Ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w organizacji i podziale zadań administracji publicznej w województwie (Dz.U. Nr 92 poz. 753), Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 4 grudnia 2009 r. w sprawie ramowego statutu wojewódzkich ośrodków doradztwa rolniczego (Dz.U. Nr 211, poz. 1634), Uchwały Zarządu Województwa Zachodniopomorskiego Nr 2211/14 z dnia 17 grudnia 2014 r. w sprawie nadania statutu Zachodniopomorskiemu Ośrodkowi Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach, Uchwały Zarządu Województwa Zachodniopomorskiego Nr 2214/14 z dnia 17 grudnia 2014 r. w sprawie zatwierdzenia Regulaminu Organizacyjnego Zachodniopomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach. Struktura organizacyjna Ośrodka wynika ze Statutu Zachodniopomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach nadanego w dniu 17 grudnia 2014 roku przez Zarząd Województwa Zachodniopomorskiego, z Regulaminu Organizacyjnego, zatwierdzonego przez Zarząd Województwa Zachodniopomorskiego oraz wprowadzonego Zarządzeniem Nr 37/2014 Dyrektora Zachodniopomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach z dnia 31 grudnia 2014 r. w sprawie wprowadzenia Regulaminu Organizacyjnego Zachodniopomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach. Siedziba Ośrodka znajduje się w miejscowości Barzkowice, powiat stargardzki, gmina Stargard Szczeciński. W strukturze organizacyjnej wyodrębnione są: siedziba w Barzkowicach z siedmioma działami, w tym 4 działy merytoryczne: Systemów Produkcji Rolnej, Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa; Ekonomiki; Przedsiębiorczości, Wiejskiego Gospodarstwa Domowego

6 i Agroturystyki; Metodyki Doradztwa, Szkoleń i Wydawnictw oraz Dział Zastosowań Teleinformatyki, Dział Księgowości i Dział Administracyjno-Gospodarczy; pięć samodzielnych stanowisk; jeden Oddział Zachodniopomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Koszalinie - powstały na bazie Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Koszalinie; osiemnaście Terenowych Zespołów Doradców, 15 siedzib znajduje się w miastach powiatowych, natomiast TZD w Goleniowie ma siedzibę w Nowogardzie, TZD w Gryfinie w Baniach oraz TZD w Sławnie w Darłowie. Przeciętna liczba osób zatrudnionych w w Barzkowicach: 2013 r r. o doradcy 145,8 143,2 o kierownicy działów 6,0 6,0 o dyrekcja 4,0 3,9 o personel administracyjny, ekonomiczny i techniczny 20,6 20,6 o pracownicy gospodarczy i obsługi 12,9 12,7 ogółem 189,3 186,4 2. Działalność statutowa Zgodnie z Programem działalności w Barzkowicach na rok 2014 głównym zadaniem Ośrodka było wspieranie gospodarstw rolnych poprzez udzielanie wszechstronnej pomocy doradczej rolnikom w celu zwiększania dochodów z gospodarstwa rolnego oraz działania mające na celu poprawę warunków życia rodzin wiejskich. Po kilku latach działalności Ośrodka, w których praca koncentrowała się głównie na wspieraniu rolników w pozyskiwaniu środków z Unii Europejskiej, w 2014 roku dużą wagę przykładano do przekazywania informacji o osiągnięciach nauk rolniczych w dziedzinie nowych technologii stosowanych w rolnictwie oraz integrowanej ochronie roślin. Nadal ważnym obszarem aktywności było informowanie oraz doradzanie rolnikom i mieszkańcom wsi o możliwościach pozyskania funduszy w ramach Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej.

7 W 2014 r. Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego prowadził działalność doradczą, informacyjną i upowszechnieniową w oparciu o Roczny Program Działalności w Barzkowicach, zaopiniowany przez Radę Społeczną Doradztwa Rolniczego i zatwierdzony Uchwałą Zarządu Województwa Zachodniopomorskiego Nr 2029/13 z dnia 11 grudnia 2013 r. Działalność doradcza prowadzona była na terenie całego województwa za pośrednictwem 18 Terenowych Zespołów Doradców, usytuowanych w 18 powiatach ziemskich regionu. Pracownicy terenowi zatrudnieni w tych Zespołach zajmują się bezpośrednią pracą doradczą na rzecz rolników. Każdy z doradców ma określony teren działania, najczęściej jedną gminę. Działalność Ośrodka adresowana jest do wszystkich mieszkańców. Istotną rolę w realizacji zadań statutowych zawartych w Rocznym Programie Działalności oraz zadań pozaplanowych odgrywa również kadra specjalistów w siedzibie w Barzkowicach i Oddziale w Koszalinie. Głównymi zadaniami doradczej działalności statutowej było: organizowanie szkoleń dla rolników i innych mieszkańców, w szczególności w zakresie stosowania nowoczesnych metod agrotechnicznych, hodowli oraz przetwórstwa rolno-spożywczego, rozwiązywania problemów technologicznych i organizacyjno-ekonomicznych gospodarstw rolnych, rachunkowości w gospodarstwach rolnych, rolnictwa ekologicznego, rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich, unowocześniania wiejskiego gospodarstwa domowego, ubiegania się o przyznanie pomocy finansowanej lub współfinansowanej ze środków pochodzących z funduszy Unii Europejskiej lub innych instytucji krajowych lub zagranicznych, modernizacji gospodarstw rolnych, poprawy jakości artykułów rolno-spożywczych i ich przetwórstwa oraz wzmocnienia pozycji rolników na rynku poprzez tworzenie grup producenckich, zarządzania gospodarstwem rolnym, promocji produktów lokalnych i regionalnych, prowadzenie działalności informacyjnej wspierającej rozwój produkcji rolniczej, udzielanie pomocy we wdrażaniu technologii w zakresie produkcji roślinnej, zwierzęcej, sadowniczej i ogrodniczej, spełniających wymagania w zakresie jakości produktów rolnych, ochrony środowiska i dobrostanu zwierząt, prowadzenie działalności w zakresie podnoszenia kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców, w celu umożliwienia rolnikom i mieszkańcom

8 zmiany kwalifikacji zawodowych i podjęcia pozarolniczej działalności gospodarczej, działania na rzecz upowszechnienia grupowych form gospodarowania na wsi, udzielanie pomocy rolnikom i innym mieszkańcom w zakresie sporządzania dokumentacji niezbędnej do uzyskania pomocy finansowej lub współfinansowanej ze środków pochodzących z funduszy Unii Europejskiej lub innych instytucji krajowych lub zagranicznych, prowadzenie analiz rynku artykułów rolno-spożywczych i środków produkcji oraz gromadzenie i upowszechnianie informacji rynkowych w tym zakresie, upowszechnianie metod produkcji rolniczej i stylu życia przyjaznych dla środowiska, ekonomiczne i pomoc w prowadzeniu rachunkowości w gospodarstwach rolnych, w tym również dla potrzeb kredytowych, organizacja konkursów promujących pozytywne przykłady gospodarowania i przedsiębiorczości na obszarach wiejskich w odniesieniu do firm i gospodarstw rolnych, podejmowanie działań na rzecz zachowania dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego wsi, ekologicznego i funkcjonalnego urządzania gospodarstwa rolnego, prowadzenie doradztwa w ramach porejestrowego doświadczalnictwa odmianowego i rolniczego, upowszechnianie rozwoju agroturystyki i turystyki wiejskiej oraz promowanie wsi jako atrakcyjnego miejsca wypoczynku, współdziałanie w realizacji zadań wynikających z programów rolnośrodowiskowych oraz programów i działań mających na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych, analizy przemian w zakresie poziomu i jakości produkcji rolniczej, funkcjonowania gospodarstw rolnych oraz upowszechnianie wyników tych analiz w pracy doradczej, prowadzenie działalności wydawniczej, wspierającej realizację zadań merytorycznych Ośrodka służącej podniesieniu poziomu wiedzy rolników i mieszkańców wsi.

9 3. Działalność komercyjna W programie ujęte są działania zarówno statutowe jak i komercyjne. Zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 22 października 2004 r. o jednostkach doradztwa rolniczego (Dz.U j.t.) w celu pozyskania dodatkowych środków finansowych, może realizować działania komercyjne. Wszelkie usługi komercyjne w ramach działalności gospodarczej Ośrodka były realizowane w oparciu o cennik usług odpłatnych zatwierdzony przez Zarząd Województwa Zachodniopomorskiego Uchwałą nr 2030/13 z dnia 11 grudnia 2013 r. Do grupy najważniejszych działań o charakterze komercyjnym należało m.in.: opracowywanie wniosków i planów przedsięwzięć gospodarczych związanych z pozyskiwaniem środków finansowych przez rolników w ramach PROW oraz PROW , wypełnianie wniosków o dopłaty obszarowe i dopłaty na wspieranie działalności rolniczej na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania, opracowywanie planów przedsięwzięć rolnośrodowiskowych, realizacja szkoleń komercyjnych, prowadzenie rachunkowości rolnej w ramach unijnego systemu Polski FADN. Wnioski i plany sporządzane przez doradców Ośrodka stanowią główną pozycję w opracowaniach. Pomimo dużego już doświadczenia rolników i szerokiej oferty usługowej innych firm, dość liczna grupa wnioskodawców kieruje się do w Barzkowicach, by uzyskać pomoc w prawidłowym wypełnieniu formularza wniosku o płatności bezpośrednie. Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach z upoważnienia Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa w Koszalinie prowadzi szkolenia chemizacyjne. Szkolenia organizowane są zgodnie z zapotrzebowaniem. Prowadzone są również obowiązkowe szkolenia dla dystrybutorów środków ochrony roślin w zakresie doradztwa dotyczącego środków ochrony roślin oraz integrowanej produkcji roślin. Zasady stosowania środków ochrony roślin w produkcji rolniczej reguluje Ustawa o środkach ochrony roślin z dnia 8 marca Określa ona warunki, które trzeba spełnić aby ochrona ta

10 była skuteczna a jednocześnie bezpieczna dla ludzi, między innymi obowiązek ukończenia szkolenia przez operatora opryskiwacza w zakresie stosowania środków ochrony roślin przy użyciu sprzętu naziemnego przeznaczonego do stosowania tych środków z wyłączeniem sprzętu montowanego na pojazdach szynowych oraz innego sprzętu stosowanego w kolejnictwie. Zaświadczenie jest ważne prze 5 lat i upoważnia do wykonywania zabiegów środkami ochrony roślin oraz do zakupu środków ochrony roślin zaliczanych do toksycznych i bardzo toksycznych dla ludzi. Szkolenia chemizacyjne dla rolników i dystrybutorów środków ochrony roślin oraz integrowanej produkcji roślin są obowiązkowe. Muszą one być aktualizowane co 5 lat. Duża liczba beneficjentów korzystających ze szkoleń organizowanych wskazuje na konieczność organizacji tego typu szkoleń w latach następnych. FADN jest podstawowym narzędziem używanym w Unii Europejskiej do określenia produkcji, kosztów i dochodu w towarowych gospodarstwach rolnych. Dane rachunkowe są używane zarówno do oceny jak i pomiaru skuteczności instrumentów wykorzystywanych we wdrażaniu mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej. Natomiast rolnicy prowadzący systematycznie rachunkowość mają możliwość analizy kosztów ponoszonych na funkcjonowanie gospodarstwa. Mogą również ocenić swoje gospodarstwo na tle innych gospodarstw uczestniczących w systemie rachunkowości Polski FADN.

11 ZESTAWIENIE REALIZACJI ZADAŃ WEDŁUG FORM DORADCZO UPOWSZENIOWYCH PODSTAWOWE FORMY REALIZACJI TEMATY WEDŁUG PLANU TEMATY POZA PLANEM OGÓŁEM W 2014 r. Forma Ilość form zaplanowanych na 2014 r. Zrealizowana ilość form według tematów planowanych Ilość uczestników Zrealizowana ilość form poza planem Ilość uczestników Zrealizowana ilość form Ilość uczestników Szkolenie Kurs Spotkanie Warsztaty Seminarium i forum Pokaz Konferencja Wyjazd studyjny Konkursy Wystawy Stoisko informacyjne RAZEM

12 4. XXVII Barzkowickie Targi Rolne Z wykorzystaniem środków pomocy technicznej PROW na lata , Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach zorganizował, jak co roku w drugi weekend września, XXVII Barzkowickie Targi Rolne Agro Pomerania Wydarzenie to było doskonałą okazją do promowania szerokiej oferty handlowej producentów maszyn i sprzętu rolniczego, firm z branży odnawialnych źródeł energii, firm oferujących nowe i nowoczesne środki do produkcji rolnej oraz firm przetwórstwa rolnospożywczego i sektora budowlanego. Ponadto barzkowickie Targi były dla naszych wystawców doskonałym miejscem spotkań i podtrzymania więzi z dotychczasowymi klientami, wprowadzenia na rynek nowych produktów i usług, umocnienia pozycji i wypromowania marki, a także poznania oczekiwań przyszłych klientów. Promocja naszych Targów prowadzona była m.in. przez reklamy w prasie zachęcające do czynnego uczestnictwa w Targach. W tym samym czasie rozpoczęła się również emisja spotu reklamowego w Radiu Plus, informująca mieszkańców całego województwa zachodniopomorskiego o zbliżającym się terminie Targów. Barzkowickie Targi Rolne w 2014 roku odwiedziło ponad sto trzydzieści tysięcy zwiedzających z całego województwa, a także z innych regionów Polski. Przez trzy dni targowe na scenie głównej oraz dwóch scenach towarzyszących odbywały się liczne występy artystyczne, prezentacje zwycięzców rozmaitych konkursów. Profesjonalny system nagłaśniający oraz obsługa profesjonalnego konferansjera, specjalnie przygotowanego do tego rodzaju wystąpień, pozwoliła na sprawne prowadzenie występów estradowych, nawiązanie kontaktu z publicznością oraz propagowanie społeczności wiejskiej i miejskiej aspektu. Już po raz trzeci odbył się Przegląd Kapel Ludowych, którego celem była: prezentacja kapel ludowych z województwa zachodniopomorskiego, rozpowszechnienie wiedzy o tradycjach regionalnych wśród mieszkańców województwa zachodniopomorskiego, ocalenie od zapomnienia pieśni ludowych, prezentacja ludowej kultury muzycznej Pomorza Zachodniego, stworzenie warunków do przedstawienia współcześnie tworzonego folkloru przez mieszkańców tych rejonów oraz możliwość wymiany doświadczeń pomiędzy zespołami, a także popularyzacja folklorystycznego repertuaru w społeczeństwie.

13 Zwiedzających przyciągnął Pokaz Zwierząt Hodowlanych, wystawa bydła mięsnego i mlecznego, ekspozycja trzody chlewnej czy pokaz innych zwierząt hodowlanych. Pierwsze pytanie odwiedzającego nas po raz pierwszy mieszczucha to pytanie o zwierzęta, a jeśli jest to rodzic z dziećmi, to już koniecznie musi zobaczyć wystawę ptaków hodowlanych i ozdobnych oraz puchate i mięciutkie króliczki i króliczyska, bo niejednokrotnie są one tylko trochę mniejsze od najmłodszych targowych gości. W 2014 roku w sobotę i niedzielę odbyła się XI Zachodniopomorska Wystawa Koni Hodowlanych, a w niedzielę jubileuszowe XX Zawody Jeździeckie w Skokach. Rolników z całą pewnością zainteresował polowy pokaz pracy sprzętu rolniczego, hodowców - prezentacja i wycena bydła na ringu. Obszerna i mocno zróżnicowana była oferta maszyn i sprzętu, m.in. ciągniki rolnicze, opryskiwacze, sprzęt uprawowy i pielęgnacyjny, przenośniki, prasy, ładowarki, opryskiwacze polowe i ogrodnicze. W niedzielę hala namiotowa była wykorzystana do organizacji Mszy Świętej Dziękczynnej za zebrane plony i Wojewódzkich Dożynek. Uroczystości rozpoczęły się Mszą Świętą Dziękczynną za tegoroczne plony. Msza odbyła się z ceremoniałem poświęcenia wieńców dożynkowych oraz błogosławieństwem rolnikom. Kolorowy korowód dożynkowy z przedstawicielami sołectw, w odświętnych, często ludowych strojach i przede wszystkim z pięknymi wieńcami przemaszerował przed Gospodarzami Dożynek. Misternie uplecione z kłosów zbóż wieńce mogły wziąć udział w konkursie na Najładniejszy wieniec dożynkowy, a ich oceny dokonała specjalnie do tego powołana Komisja Konkursowa. Barzkowickie Targi Rolne Agro Pomerania były największym wydarzeniem plenerowym na Pomorzu Zachodnim, skierowanym do rolników, właścicieli gospodarstw agroturystycznych, wytwórców produktów regionalnych, mieszkańców, amatorów roślin ozdobnych i tych wszystkich, którzy zainteresowani byli prezentowaną tematyką. Odwiedzający mieli okazję zapoznać się z dziedzictwem kulinarnym i kulturowym naszego regionu, jak również możliwością pozyskiwania pozarolniczych źródeł dochodu. Impreza targowa była doskonałą platformą wymiany doświadczeń pomiędzy rolnikami i mieszkańcami, aktywizacji podmiotów zaangażowanych w rozwój, czego efektem jest zintegrowanie społeczności wiejskiej Pomorza Zachodniego.

14 5. Działalność Działu Systemów Produkcji Rolnej, Standardów Jakościowych i Doświadczalnictwa W 2014 r. dział SPD realizował zadania głównie z zakresu technologii produkcji rolnej: roślinnej i zwierzęcej, upowszechniania Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego (PDOiR), prowadzenia kolekcji odmian warzyw i kwiatów oraz upowszechniania metod produkcji rolniczej i stylu życia przyjaznych dla środowiska naturalnego. Tematyka podejmowana przez dział jest zawsze dostosowana do zapotrzebowania wyrażonego przez rolników oraz do zmian prawodawstwa polskiego i unijnego regulującego zasady prowadzenia produkcji rolnej. Technologia produkcji rolnej - główne zadania Dział SPD koordynował realizację projektu szkoleniowego o zasięgu wojewódzkim finansowanego przez Fundację Programów Pomocy dla Rolnictwa FAPA Stosowanie środków ochrony roślin z uwzględnieniem zasad integrowanej ochrony w województwie zachodniopomorskim. Projekt skierowany do rolników daje możliwość bezpłatnego uzyskania uprawnień do zakupu i stosowania środków ochrony roślin, gdyż program szkolenia jest tożsamy z programem szkoleń z zakresu stosowania środków ochrony roślin sprzętem naziemnym, z wyłączeniem sprzętu montowanego na pojazdach szynowych oraz innego sprzętu stosowanego w kolejnictwie. W 2014 roku w ramach w/w projektu zrealizowano 4 szkolenia podstawowe, dla osób które po raz pierwszy starały się o uzyskanie tych uprawnień, oraz 14 szkoleń uzupełniających. Łącznie w szkoleniach wzięły udział 534 osoby. Projekt zakłada kontynuację szkoleń w 2015 roku dla 1080 rolników. Realizacja tego projektu wpisuje się w blok działań prowadzonych przez dział już od 2012 roku, którego generalnym celem jest podniesienie poziomu wiedzy i przygotowanie rolników do stosowania integrowanej ochrony roślin. Obligatoryjne stosowanie integrowanej ochrony weszło w życie z dniem 1 stycznia Uzupełnieniem serii szkoleń na w/w temat w terenie była organizacja przez dział SPD Warsztatów Polowych w siedzibie w Barzkowicach, w których wzięło udział 120 osób. W programie Warsztatów ujęte były wykłady teoretyczne z udziałem przedstawicieli PIORiN, jak i zajęcia praktyczne. Polegały one na lustracji i ocenie stanu plantacji poszczególnych gatunków zbóż na polach demonstracyjnych, obserwacji i identyfikacji agrofagów, ustalania stopnia porażenia jak i obliczania progu szkodliwości. Uczestnicy

15 Warsztatów mieli okazję obserwować przygotowanie opryskiwacza do atestacji. W trakcie prezentacji zwrócono uwagę na konieczność zachowania zasad bhp podczas wykonywania oprysków środkami ochrony roślin oraz zademonstrowano pełny zestaw odzieży ochronnej dla operatora. Do rolników zajmujących się głównie produkcją roślinną skierowana była konferencja Ulepszanie krajowych źródeł białka roślinnego, ich produkcja, systemy obrotu i wykorzystania w paszy. Inicjatorem konferencji był Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, a pracownicy naukowi tego Instytutu w sposób bardzo ciekawy i przystępny propagowali ideę zastąpienia soi w paszach białkiem z upraw rodzimych. Z powodu dużego zainteresowania konferencja miała dwie edycje: w siedzibie w Barzkowicach oraz w Oddziale w Koszalinie. Tematykę roślinną uzupełniła konferencja Innowacyjne biotechnologie w perspektywie wsparcia finansowego w latach organizowana wspólne z Krajowym Centrum Mikroorganizmów. Produkcja roślinna ściśle powiązana jest z gospodarką wodną, jakością i ilością wód podskórnych i powierzchniowych. Dlatego tez dział SPD w 2014 roku realizował projekt Mała retencja duża sprawa wspólnie z Fundacja Zielona Akcja. W ramach działania przeprowadzono warsztaty dla doradców oraz debatę wojewódzką z udziałem rolników, przedstawicieli samorządów terytorialnych, organizacji pozarządowych, zajmujących się szeroko pojętym tematem wody, i innych zainteresowanych osób i instytucji. Zasoby wody w Polsce są skromne i ograniczone, a projekt miał za zadanie zwrócić uwagę wszystkich uczestników na problem wody w zmieniających się ekosystemach. Dla producentów warzyw zorganizowano seminarium Nowości w produkcji warzywniczej odmiany warzyw przeznaczone do długiego przechowywania, cieszące się jak zwykle dużym zainteresowaniem. Przydatność do uprawy poszczególnych odmian różnych gatunków warzyw jest przedstawiana i omawiana na podstawie własnych doświadczeń prowadzonych na ogrodzie warzywnym, gdzie uprawiamy rokrocznie około 600 odmian warzyw, owoców i roślin ozdobnych. Z zakresu produkcji zwierzęcej dział zorganizował konferencję technologiczną dla hodowców bydła mięsnego oraz seminarium Ocena wartości użytkowej i hodowlanej bydła w woj. zachodniopomorskim dla producentów mleka. Hodowcy bydła mieli okazję również

16 wziąć udział w wyjeździe studyjnym do województwa lubuskiego, gdzie odwiedzali bardzo ciekawe gospodarstwa hodowlane, dzieląc się wzajemnie wiedzą i doświadczeniem w hodowli bydła. Oferta dla rolników ekologicznych składała się głównie z możliwości udziału w wyjeździe studyjnym jak i w Forum Rolników Ekologicznych. Obydwa wydarzenia oparte były na współpracy z Instytutem Ogrodnictwa w Skierniewicach i stanowią doskonały przykład na efektywny transfer wiedzy od nauki do praktyki. Rolnicy ekologiczni zostali wyposażeni w ogromny ładunek wiedzy praktycznej, zwiedzając pola i sady doświadczalne w Skierniewicach, jak i teoretycznej słuchając świetnych wykładów kadry naukowej Instytutu na Forum Rolników Ekologicznych w Barzkowicach. Przy okazji Forum uczestnicy, jak i zaproszeni goście, mieli możliwość degustacji potraw i produktów ekologicznych. W ramach współpracy z Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie, Oddział w Radomiu zrealizowano szkolenie Wpływ procesu wędzenia na bezpieczeństwo żywności oraz we współpracy z Oddziałem w Krakowie cykl trzech 2-dniowych szkoleń Rozwój systemu marketingu bezpośredniego, gdzie pracownicy działu pełnili rolę wykładowców. Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach od 2010 r. podjął intensywne działania w zakresie informacji i promocji odnawialnych źródeł energii wśród mieszkańców województwa zachodniopomorskiego. Polska, podobnie jak wszystkie kraje członkowskie Unii Europejskiej, ma obowiązek ograniczać emisję gazów cieplarnianych. Jednym z ważniejszych sposobów realizacji tego zadania jest zastępowanie części tradycyjnych paliw transportowych biopaliwami, zaś węgla biomasą. Spowoduje to zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych do atmosfery, a zwłaszcza dwutlenku węgla. Gazy te powodują systematyczne ocieplanie się klimatu, co w konsekwencji przynosi szkody gospodarcze, które mogą się nasilać w przyszłości. Degradacja środowiska spowodowana nieracjonalnym gospodarowaniem zasobami naturalnymi oraz ich wyczerpywanie się zmuszają do poszukiwania nowych alternatywnych źródeł energii. Należy mieć nadzieję, że szanse jakie stwarza pakiet klimatyczny, który zakłada przede wszystkim redukcję emisji CO 2 o 20% do 2020 roku, zostaną wykorzystane do rozwoju kraju opartego na wiedzy, z zastosowaniem wysoko wydajnych i wysoko sprawnych technologii.

17 Metody produkcji rolniczej i styl życia przyjazny dla środowiska - główne zadania W 2014 roku dział SPD wykorzystał dofinansowanie Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej do prowadzenia edukacji ekologicznej mieszkańców. W ramach projektu zrealizowano następujące zadania: Ścieżka dydaktyczna - oczyszczalnia ścieków Ogrody odnowy, biosurowcowy ogród dydaktyczny, elektrownia wiatrowa, Zasoby przyrody Moja przyjaźń z drzewami Ja i Natura 2000 wyjazd studyjny dla rolników gospodarujących na obszarach Natura 2000 Akademia segregacji odpadów Odnawialne Źródła Energii (tzw. OZE) Jak zwykle zajęcia warsztatowe cieszyły się dużym zainteresowaniem dzieci i młodzieży, jak również studentów Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego oraz Uniwersytetu Szczecińskiego. Jak co roku dział zrealizował kolejną, trzynastą już edycję Konkursu Wiedzy Ekologicznej dla młodzieży ze szkół ponadgimnazjalnych. Konkurs odbył się pod hasłem Wpływ rolnictwa na środowisko aby upowszechniać ideę i zasady integrowanej ochrony roślin wśród społeczeństwa. Dział zorganizował i przeprowadził również wiele innych konkursów, m.in. Mistrz Agroligi, Bezpieczne Gospodarstwo Rolne, konkurs fotograficzny W ryczącej perspektywie - zdjęcia laureatów posłużyły do wydania kalendarza na 2015 rok. Zadania ciągłe: Prowadzenie kolekcji odmian warzyw i roślin ozdobnych w ogrodzie, Prowadzenie sadu pokazowego różnych gatunków drzew owocowych. Prowadzenie pól demonstracyjnych w ramach PDOiR zasiewy zbóż jarych i ozimych. Pola są chętnie odwiedzane i lustrowane przez uczestników dorocznych Warsztatów Polowych, którzy w praktyce, na polu oceniają zdrowotność roślin, jakość wykształconego kłosa i prognozowany plon oraz zachwaszczenie

18 poszczególnych odmian zbóż przy określonych poziomach nawożenia i zastosowanego programu ochrony. Prowadzenie biosurowcowego ogrodu dydaktycznego (10 arów) będącego elementem ścieżki dydaktycznej, w której skład wchodzą również gospodarstwo rolne z produkcją zwierzęcą, oczyszczalnia ścieków Ogrody odnowy i elektrownia wiatrowa. Prowadzenie zestawień wykonanych przez doradców: o Wniosków o płatności bezpośrednie i wspieranie działalności rolniczej na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania. o Planów rolnośrodowiskowych Prowadzenie bazy producentów przydomowych oczyszczalni ścieków, Prowadzenie rejestru produkcji ekologicznej w województwie zachodniopomorskim. Zadania realizowane w formie szkoleń, konferencji i wyjazdów studyjnych są dofinansowywane przez podmioty współpracujące: Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego, firmy komercyjne i organizacje pozarządowe. W/w tematy są realizowane głównie w formie spotkań indywidualnych i grupowych z rolnikami i mieszkańcami w siedzibie w Barzkowicach oraz w formie porad i informacji udzielanych telefonicznie lub mailowo. Pracownicy działu ustawicznie aktualizują oraz podwyższają swoje kwalifikacje zawodowe uczestnicząc w szkoleniach zawodowych i trenerskich dla kadry doradczej. Zdobytą wiedzą dzielą się ze współpracownikami w dziale, jak również udzielają wsparcia merytorycznego doradcom terenowym zatrudnionym w Terenowych Zespołach Doradców (TZD). Biorą również czynny udział w charakterze wykładowców w licznych spotkaniach i szkoleniach organizowanych dla rolników i mieszkańców przez TZD, jak również inne instytucje z otoczenia rolnictwa. Pracownicy działu brali udział w organizacji XXVII Barzkowickich Targach Rolnych Agro Pomerania 2014, w organizacji Pokazu Zwierząt Hodowlanych, Wystawy Bydła Mlecznego i polowych pokazów pracy maszyn rolniczych.

19 6. Działalność Działu Ekonomiki Zagadnienia ogólne W 2014 roku dział ekonomiki zrealizował zadania i przedsięwzięcia doradcze ukierunkowane na potrzeby rolników i mieszkańców. Wyraźnie przyjmowały one charakter ekonomiczno-informacyjny. Zadania wynikały z rocznego planu działalności pracy oraz występujące poza planem, a tematycznie związane z merytoryką działu. Duża różnorodność zagadnień o profilu ekonomicznym, rynkowym, inwestycyjnym i finansowym powoduje, że są one realizowane sukcesywnie, okresowo lub doraźnie. Główne zadania to przede wszystkim ogólnoekonomiczne dotyczące zarządzania gospodarstwem i potrzeb inwestycyjnych, finansowania oraz kierunków rozwoju i opłacalności produkcji rolnej. Zagadnienia szczegółowe a) Systematycznie gromadzone są dane w zakresie aktualnych cen rynkowych, w tym z giełd i rynków rolnych. W tym działaniu zbierane są comiesięczne notowania cen skupu podstawowych produktów rolnych oraz środków do produkcji i usług rolniczych na terenie działania w Barzkowicach. Dane są gromadzone i przetwarzane w różnych ujęciach, w tym w formie zestawień, analiz i prognoz ekonomicznych. Są one szeroko publikowane w Zachodniopomorskim Magazynie Rolniczym oraz zamieszczane na stronie internetowej. Dotyczy to również analiz oraz perspektyw rozwoju rynków rolnych. Dla potrzeb Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej, w układzie tygodniowym, zbierane i przekazywane są ceny wybranych produktów rolnych z określonych targowisk. W ramach cen rolnych monitorowane i zbierane są ceny ziemi według GUS w układzie kwartalnym, wykorzystywane w celu pomocy w ubieganiu się o kredyty preferencyjne na zakup ziemi. Na podstawie zgromadzonych i dostępnych cen rolnych, w układzie rocznym, opracowywane i publikowane są zestawienia przebiegu zmienności cen oraz relacje cen produktów rolnych i środków do produkcji rolnej za dany okres. b) Raz na kwartał, na podstawie ankiet z gospodarstw rolnych oraz przy współpracy ze Szkołą Główna Handlową w Warszawie, badana jest koniunktura w rolnictwie. Wyniki badania są gromadzone, przetwarzane i publikowane w wydawnictwach.

20 c) Doradztwo indywidualne świadczone przez pracowników działu ekonomiki obejmuje konsultacje oraz pomoc w zakresie ubiegania się o wsparcie finansowe ze środków krajowych i unijnych, w tym również przy opracowywaniu wniosków i planów przedsięwzięć inwestycyjnych. Realizacja zadań w ramach programu PROW odbywała się poprzez udział w szkoleniach dla doradców w zakresie warunków dostępu do poszczególnych działań oraz zasad opracowywania wniosków i biznesplanów, a także prowadzenie szkoleń dla ewentualnych beneficjentów, udzielanie indywidualnych konsultacji dotyczących działań PROW, pomoc w zakresie wypełniania wniosków i ekonomicznych planów operacji. d) Publikacje i wydawnictwa systematycznie przygotowywano materiały informacyjne, ekonomiczne, analityczne oraz metodyczne, w tym: artykuły własne oraz informacje z innych źródeł do publikacji w periodyku wydawanym przez Ośrodek i do zamieszczenia na stronie internetowej, zbiór kalkulacji kosztów i wyników produkcji rolnej wybranych upraw i zwierząt w formie broszury pod nazwą Kalkulacje Rolnicze wydanie wiosenne i jesienne oraz kalkulacje upraw specjalistycznych, Szacowanie szkód w gospodarstwach rolnych i działach specjalnych produkcji rolnej dotkniętych klęskami żywiołowymi zbiór zasad postępowania podczas szacowania oraz niezbędnej dokumentacji, Kredyty preferencyjne w rolnictwie i przetwórstwie produktów rolnych zbiór i opis wszystkich kredytów preferencyjnych dla rolnictwa, Obciążenia podatkowe gospodarstw rolnych broszura, Ubezpieczenia w gospodarstwach rolnych broszura, FADN w praktyce oraz Analiza gospodarstwa rolnego na podstawie danych FADN opracowanie w formie broszur. e) Udział pracowników działu w szkoleniach, kursach, konferencjach, seminariach i warsztatach wyjazdowych. Szkolenia dotyczyły zagadnień ekonomicznych związanych z rozwojem rolnictwa i. W głównej mierze dotyczyły one form podatków oraz rachunkowości w rolnictwie, poszczególnych działań Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich Dodatkowo uczestniczono w konsultacjach ekonomicznych i projektowaniu inwestycji dla Lokalnych Grup Działania oraz Lokalnej Grupy Rybackiej Sieja.