ETF. Czyli kup sobie index

Transkrypt

1 ETF Czyli kup sobie index

2 CZYM SĄ FUNDUSZE ETF? ETF (ang. Exchange Traded Fund) jest otwartym funduszem inwestycyjnym notowanym na giełdzie, którego zadaniem jest odzwierciedlanie zachowania danego indeksu giełdowego. Jego funkcjonowanie jest regulowane, tak jak innych funduszy inwestycyjnych, dyrektywami unijnymi i regulacjami krajowymi. Tytuły uczestnictwa funduszu typu ETF notowane są na giełdzie na takich samych zasadach jak akcje. O ETF na rynkach potocznie mówi się Easy to use, Transparent, Flexible, czyli prosty w użyciu, przejrzysty, elastyczny, co w sumie bardzo dobrze charakteryzuje ten instrument. ETF na GPW funkcjonuje od 2010 roku. Jest sprawdzonym i akceptowanym przez inwestorów instrumentem finansowym umożliwiającym udział w zmianach cen wybranego indeksu pasywnie i przy zachowaniu najniższych kosztów. Jest to też idealny sposób na dywersyfikację portfela inwestycyjnego. ETFy na giełdzie notowane są w systemie notowań ciągłych, co pozwala na inwestowanie: krótkoterminowo, średnioterminowo, długoterminowo. Warto wspomnieć, że poziom opłat za zarządzanie jest tu kilkakrotnie niższy niż w przypadku tradycyjnych funduszy inwestycyjnych (aktywnie zarządzane akcyjne fundusze inwestycyjne pobierają roczną opłatę za zarządzanie na poziomie 2-4%). W przypadku ETF-ów notowanych na GPW opłaty kształtują się następująco: ETF WIG20 S&P500 DAX Poziom opłat w skali roku 0,45% 0,2% 0,15% Przy długoterminowym oszczędzaniu koszty zarządzania mogą decydować o opłacalności inwestycji (szczególnie przy uwzględnieniu inflacji). Procent składany (przez Alberta Einsteina uznany za ósmy cud świata), w perspektywie dłuższego oszczędzania, zmusza do zwrócenia szczególnej uwagi na wszelkie koszty ponoszone przy inicjowaniu inwestycji, czyli opłaty za kupno/sprzedaż oraz opłaty za zarządzanie funduszem (bardzo istotna przy dłuższym utrzymywaniu pozycji). Inwestując nie jesteśmy w stanie przewidzieć przyszłości, natomiast możemy racjonalnie wybierać produkty, dzięki którym mamy szansę na zrealizowanie swoich celów, nie ponosząc zbyt wysokich opłat. Ponieważ wycena ETF-ów jest dokonywana na bieżąco w trakcie sesji giełdowej, instrumenty te pozwalają również na aktywny day trading (otwieranie i zamykanie pozycji w trakcie jednej sesji), czyli na agresywną strategię inwestowania, bądź też na spekulację w średnim terminie na podstawie dziennych zmian wartości indeksu. ETF-Y DOSTĘPNE NA WARSZAWSKIM PARKIECIE ETF na indeks WIG20 ETFW20L jest to pierwszy ETF na GPW wyemitowany przez LYXOR Asset Management należący do grupy kapitałowej Société Générale. Wartość jednego ETF-a na WIG20 odpowiada 1/10 wartości indeksu WIG20 i zmienia się dokładnie tak jak wartość indeksu. Dodatkowo fundusz zbiera dywidendy, dzięki czemu stopa zwrotu jest wyższa niż zmiany wartości indeksu, ETF na indeks DAX (indeks dochodowy) - ETFDAX, ETF na indeks S&P500 (indeks cenowy, ETF wypłaca co pół roku równowartość dywidendy wypłaconej przez spółki) ETFSP500. CECHY SZCZEGÓLNE NOTOWANIE NA GIEŁDZIE ETF-y są notowane na giełdzie na takich samych zasadach jak akcje. Prowizje za zakup i sprzedaż ETF wynoszą tyle samo, co za zakup i sprzedaż akcji. Fundusze ETF mogą być wykorzystywane w ramach kont IKE i IKZE, czyli dzięki nim jesteśmy w stanie osiągnąć podatkowe korzyści w krótkim terminie, inwestując z myślą o długim terminie (emerytura). CENA TYTUŁÓW UCZESTNICTWA Jest bardzo silnie skorelowana z wartością instrumentu bazowego (czyli indeksu, który ETF ma naśladować). Może podlegać chwilowym wahaniom powodującym niewielką różnicę w stosunku do indeksu, jednak na koniec dnia wyceniane są na podstawie wartości portfela akcji odzwierciedlającego dany indeks. Pozwala to na łatwe i precyzyjne inwestowanie w cały interesujący nas rynek. PASYWNY SPOSÓB ZARZĄDZANIA ETF, tak jak zwykły otwarty fundusz inwestycyjny (FIO), posiada zarządzającego. W przypadku ETF-a zadaniem zarządzającego jest jak najdokładniejsze odwzorowanie zachowania się indeksu, czyli zarządzanie pasywne i zminimalizowanie błędu śledzenia, tzw. TRACKING ERROR, który jest wynikiem m.in. dostosowywania aktywów funduszu do składu danego indeksu, w tym kosztów związanych z inwestowaniem w akcje wchodzące w skład indeksu oraz sposobu wypłacania dywidendy przez fundusze typu ETF. Dla porównania, w FIO zarządzający realizuje własną strategię inwestycyjną. Jego celem jest osiągnięcie jak najwyższej stopy zwrotu z inwestycji z wynikiem lepszym niż benchmark (np. indeks giełdowy). Przy inwestowaniu w FIO należy zwrócić uwagę na to, czy ich wyniki są rzeczywiście lepsze od stóp zwrotu z indeksów (zwłaszcza w dłuższym terminie), pokazujących zachowanie rynków, na których fundusze inwestują. MOŻLIWOŚĆ CODZIENNEJ KREACJI I UMARZANIA TYTUŁÓW UCZESTNICTWA POZA GIEŁDĄ Oprócz możliwości kupowania i sprzedawania ETF-ów w czasie sesji giełdowej, dla dużych inwestorów dostępne jest także otwarcie/zamknięcie pozycji na rynku pozagiełdowym, dzięki mechanizmowi codziennej kreacji i umarzaniu tytułów. Odbywa się to w oparciu o tzw. wycenę tytułu funduszu ETF z zamknięcia notowań na rynku giełdowym, czyli tzw. NAV (Net Asset Value wartość aktywów netto na jednostkę uczestnictwa). Proces kreacji/umarzania odbywa się w oparciu o wskazane przez emitenta zasady, określające np. minimalną wielkość transakcji czy czas realizacji. PŁYNNOŚĆ OBROTU WSPOMAGANA DZIAŁANIAMI ANIMATORÓW Animatorzy, tak jak na akcjach, wspomagają płynność obrotu na podstawie odpowiednich umów określających: maksymalną wartość spreadu (różnica pomiędzy limitami cen w zleceniach kupna i sprzedaży), minimalną wielkość składanych zleceń (wielkość zleceń animatorów pozwala na natychmiastowe otwarcie lub zamknięcie nawet bardzo dużych pozycji), czas obecności animatora w arkuszu, który zdecydowanie przekracza 90% czasu trwania sesji. ETF-y na indeks DAX oraz na indeks S&P500 są notowane na GPW od maja 2011 r. Ich wartość równa jest 1/100 wartości indeksu odpowiednio w EUR i USD po przeliczeniu na PLN. Nad zapewnieniem odpowiedniej płynności na rynku wtórnym czuwają animatorzy (czyli market makers), dający inwestorom w każdej chwili możliwość kupna i sprzedaży ETF-ów. 2 Copyright by Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. Warszawa, wrzesień 2017 r. 3

3 ROLA ZARZĄDZAJĄCEGO FUNDUSZEM Zadaniem zarządzającego funduszem typu ETF jest dopilnowanie, by tytuły uczestnictwa danego funduszu wiernie naśladowały zachowanie indeksu, na którym bazuje fundusz. Zarządzający funduszem ponosi koszty replikacji (naśladowania) indeksu. Fundusz ponosi koszty depozytariusza, wnosi opłaty administracyjne regulatorowi rynku oraz opłaty licencyjne, które umożliwiają używanie nazwy danego indeksu (np. indeksu WIG20). W przypadku nabywania tytułów uczestnictwa funduszu typu ETF na giełdzie, inwestor ponosi koszty prowizji przy zakupie/sprzedaży tytułów na giełdzie analogicznie jak to ma miejsce w przypadku akcji czy obligacji. Poziom opłat określany jest przez dom maklerski, za pośrednictwem którego inwestor realizuje swoje transakcje. Opłata za zarządzanie (w skali roku) pobierana jest przez zarządzającego funduszem typu ETF pro rata temporis proporcjonalnie do upływu czasu (trwania inwestycji). Przy opłacie za zarządzanie na poziomie 0,2% w skali roku, w przypadku inwestycji trwającej 3 miesiące, nasza opłata dla zarządzającego wyniesie ¼ z 0,2%, czyli jedynie 0,05%. ETF FIO ETF-y mają wiele cech wspólnych z funduszami otwartymi, ale ich specyfikacja powoduje jednak, że posiadają także wiele cech unikalnych. NAJWAŻNIEJSZE RÓŻNICE POMIĘDZY ETF A FIO INWESTUJĄCYMI W AKCJE ETF Tytuł uczestnictwa funduszy typu ETF są papierami wartościowymi Rynek wtórny: notowanie ciągłe na giełdzie FIO Jednostki uczestnictwa funduszy otwartych nie są papierami wartościowymi Pasywny styl zarządzania Aktywny styl zarządzania Tak jak w przypadku akcji możliwe wielokrotne kupno/sprzedaż w ciągu sesji ZMIANY CEN ETF-ÓW OD POCZĄTKU ICH NOTOWANIA ETFSP500 Nabyć można poprzez: giełda rynek wtórny, jak akcje rynek pozagiełdowy kreacja/umarzanie (duże transakcje) Wycena w trakcie sesji: ciągła w oparciu o kwotowania animatora i kursy zawartych transakcji w czasie sesji lub po zakończeniu sesji w oparciu o NAV Nabycie/umorzenie jednostek po cenie publikowanej nie częściej niż raz dziennie, poza giełdą (może się wiązać z dodatkowymi opłatami) Wycena nie częściej niż raz na dzień po zakończeniu sesji wartość NAV Publikacja składu portfela na każdej sesji Publikacja składu portfela co miesiąc lub co pól roku ETFDAX Minimalna wielkość inwestycji to jeden tytuł uczestnictwa (1 sztuka) Niska opłata za zarządzanie w skali roku Minimalna wielkość inwestycji to najczęściej ok. 100 zł, ale możliwe nabywanie jednostek uczestnictwa w częściach ułamkowych. Opłata za zarządzanie, opłaty za zakup/ umorzenie określane przez fundusz stosunkowo wysokie Koszt zakupu/sprzedaży na rynku wtórnym prowizja DM, analogicznie jak dla akcji Prowizje określane przez fundusz i dystrybutora ETFWIG20L WRZESIEŃ 2007 WRZESIEŃ 2017 Dywidenda zwiększa stopę zwrotu z inwestycji, dla indeksów cenowych wypłacany jest ekwiwalent dywidendy średnia ważona dywidend spółek wchodzących w skład indeksu bazowego. Dla indeksów dochodowych dywidenda zwiększa wartość ETFa Dywidenda jest uwzględniana w wycenie jednostki 4 Copyright by Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. Warszawa, wrzesień 2017 r. 5

4 NABYWANIE ETF Dwa sposoby nabycia/sprzedaży tytułów uczestnictwa funduszy typu ETF: nabywanie/sprzedawanie na giełdzie tak jak w przypadku akcji, kreacja/umarzanie na rynku pozagiełdowym (OTC). Proces kreacji/umarzania tytułów uczestnictwa funduszy ETF przeznaczony jest dla tych, którzy chcą dokonać transakcji o bardzo dużej wartości, przede wszystkim dla animatorów i inwestorów instytucjonalnych. Inwestor zainteresowany kreacją/umorzeniem, kontaktuje się z tzw. autoryzowanym uczestnikiem (duża znana instytucja finansowa), który na podstawie umowy z animatorem i funduszem pośredniczy w tej transakcji. Autoryzowany uczestnik kontaktuje się z animatorem rynku, który zgłasza się do funduszu. Na życzenie animatora, fundusz kreuje/umarza tytuły uczestnictwa. Fundusz może również wykreować tytuły uczestnictwa dla animatora, który następnie sprzedaje je na rynku wtórnym (na giełdzie). Ponieważ kreacja/umarzanie tytułów obciążana jest wysokimi opłatami, transakcje takie dla podmiotów innych niż animator rynku są stosunkowo rzadkie. ETF - ZALETY I RYZYKA ETF-y są dobrze znanym i często wykorzystywanym instrumentem finansowym. Inwestują w nie zarówno inwestorzy indywidualni, jak i instytucjonalni (fundusze emerytalne, firmy ubezpieczeniowe, przedsiębiorstwa, firmy asset management czy private banking), krajowi, jak i zagraniczni. Fundusze ETF umożliwiają prostą i łatwą ekspozycję na cały rynek, czyli kupno całego indeksu WIG20, DAX czy S&P500. ZALETY Możliwość łatwej inwestycji w cały rynek, czyli w główny indeks danej giełdy (danego kraju, regionu) np. WIG20. Bardzo niskie koszty zarządzania (kilkakrotnie niższe niż w funduszach inwestycyjnych). Notowanie na takich samych zasadach jak akcje. Duża płynność (zapewniona przez animatorów). Ciągła wycena tytułów w ciągu dnia. Niski błąd odwzorowania tzw. tracking error. Niskie koszty związane z inwestycją. Prostota i przejrzystość inwestycji. RYZYKA Ryzyko rynkowe wynikające ze zmian cen tytułów uczestnictwa spowodowanych niekorzystnymi ruchami indeksu bazowego. Ryzyko ograniczone jest do wielkości inwestycji w dany ETF. Jest ono najczęściej mniejsze niż w przypadku inwestycji w pojedyncze spółki w związku z dywersyfikacją portfela indeksu będącego aktywem bazowym. Ryzyko kontrahenta, mogące wystąpić w przypadku upadłości Emitenta. Ograniczone przez formę prawną - fundusz inwestycyjny. Zgromadzone środki znajdują się na wydzielonych kontach. Należy pamiętać o ryzyku walutowym przy inwestowaniu w ETFy oparte na zagranicznych indeksach. Wahania kursów EUR/PLN oraz USD/PLN wpływają na opłacalność inwestycji (osłabienie złotego zwiększa stopę zwrotu dla inwestora liczącego zyski/straty w tej walucie, umocnienie złotego odwrotnie) PAMIETAJ! Opłata za zarządzanie w przypadku funduszy ETF jest wielokrotnie niższa niż w przypadku zwykłych funduszy inwestycyjnych, ponieważ ETF-y są funduszami pasywnymi i nie mają na celu wygenerowania wyższej niż indeks stopy zwrotu. ETF-y nie będą miały wyższej stopy zwrotu niż indeks, z uwagi na wcześniej wspomniany tracking error i opłaty za zarządzanie. Wyjątkiem są ETF-y na S&P500 i na DAX, gdzie poprzez silną korelację z kursem odpowiednio USD/PLN i EUR/PLN, wynik ETF może znacząco pobić benchmark. Z tą sytuacją mieliśmy do czynienia na ETFSP500 gdzie w skutek umocnienia się dolara do złotówki ETF na S&P500 osiągnął wyższą stopę zwrotu. W przyszłości może dojść do odwrotnej sytuacji. Szczegółowe zasady i warunki procesu kreacji/umarzania określone są w umowach pomiędzy funduszem, animatorem a autoryzowanym uczestnikiem. Niniejsza broszura ma charakter jedynie edukacyjny i nie stanowi porady prawnej bądź finansowej, ani oferty kupna bądź sprzedaży żadnych instrumentów finansowych albo usług inwestycyjnych. Podstawowym źródłem informacji o instrumentach są warunki obrotu dostępne na stronie Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie nie ponosi żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody powstałe w wyniku wykorzystania informacji zawartych w niniejszej broszurze. 6 7

5 Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. Książęca 4, Warszawa etp@gpw.pl