Teoria Wymiany Międzynarodowej ĆWICZENIA, SEMESTR ZIMOWY 2016/17

Transkrypt

1 1 Teoria Wymiany Międzynarodowej ĆWICZENIA, SEMESTR ZIMOWY 2016/17

2 Informacje kontaktowe 2 Leszek Wincenciak, Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Materiały: lwincenciak@wne.uw.edu.pl Dyżur: środa, godz , sala 216

3 Zasady zaliczenia ćwiczeń 3 Obecność na ćwiczeniach (możliwe dwie nieusprawiedliwione nieobecności) Kartkówki (2 pytania z tematu zapowiedzianego na poprzednich zajęciach, trzeba zaliczyć N - 2) Praca empiryczna 40% Analiza problemu z użyciem danych (tekst, 5-8 str.) Grupy 2 osobowe Wymagania i lista tematów na stronie do końca miesiąca Prezentacja (10 minut) Kolokwium końcowe (test + pytania otwarte) 60% Poprawka dopiero po I terminie egzaminu Punkty do egzaminu

4 Plan zajęć 4 1. Wprowadzenie, model grawitacyjny 2. Model Ricardo 3. Model czynników specyficznych 4. Model Heckschera-Ohlina 5. Nowa Teoria Handlu 6. Analiza empiryczna handlu 7. Polityka handlowa 8. Prezentacje studentów 9. Kolokwium

5 Podręczniki 5 [KO]: Krugman P., M. Obsteld, Ekonomia międzynarodowa. Teoria i polityka, wydanie trzecie zmienione, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa podręcznik podstawowy [CFJ]: Caves R., J. Frankel i R. Jones, Handel i finanse międzynarodowe, PWE, Warszawa uzupełniający do KO [JJM]: Michałek J. J., Instrumenty polityki handlowej, mechanizmy ekonomiczne i regulacje międzynarodowe, PWN niezbędny do części o polityce handlowej [M]: Marrewijk Ch. Van, International Trade and the World Economy, Oxford University Press głównie Nowa Teoria Handlu, ale nie tylko

6 Czym zajmuje się TWM? 6

7 Pytania, na które szukamy 7 odpowiedzi Dlaczego kraje ze sobą handlują? Czym się wymieniają? Dobrami (jakimi)? Usługami? A może czynnościami (trade in tasks)? Czynnikami produkcji? Czy handel przynosi społeczeństwom korzyści? Kto traci, a kto zyskuje? Podział dochodu. Jak wpływają na siebie gospodarki różnych krajów? Jak państwo ingeruje w wymianę i jakie ma to skutki?

8 Dlaczego kraje handlują? 8 Kraje różnią się od siebie. Technologią. wyposażeniem w czynniki produkcji W związku z tym ceny tych samych dóbr w różnych krajach są różne (przewaga komparatywna) motyw dla handlu Handel wynika z innych przyczyn, takich jak rosnący korzyści skali produkcji, zamiłowanie konsumentów do różnorodności, a cena nie jest czynnikiem decydującym Model Ricardo Model Heckschera- Ohlina Nowa teoria handlu Im bardziej kraje się różnią, tym większe możliwości wymiany i korzyści z handlu Im bardziej kraje są do siebie podobne, tym większe możliwości wymiany i korzyści z handlu

9 Jakie skutki przynosi 9 handel? Korzyści z wymiany Korzyści ze specjalizacji Korzyści skali Postęp technologiczny Koszty dostosowawcze Efekty redystrybucyjne

10 Kto zyskuje, a kto traci na 10 handlu?

11 Światowe przepływy 11 handlowe, 2008

12 Załamanie handlu 12 w wyniku kryzysu

13 Struktura światowego 13 eksportu według krajów Chiny USA Niemcy Japonia Holandia Francja Korea Włochy Rosja Belgia Reszta świata Całkowita wartość eksportu wszystkich krajów świata (2011): mld USD

14 Struktura światowego 14 importu według krajów 12.3 USA Chiny 9.5 Niemcy Japonia Francja Wielka Brytania Holandia Włochy 4.6 Korea Hong Kong Kanada Reszta świata Całkowita wartość eksportu wszystkich krajów świata (2011): mld USD

15 Handel dobrami 15 pośrednimi i GVC

16 Polska: mała gospodarka 16 otwarta Eksport Import Saldo (prawa oś) Udział 1% w światowym eksporcie i 1,1% w imporcie Znaczące otwarcie w ostatnich dwóch dekadach Raczej deficyt niż nadwyżka w handlu

17 Czym się wymieniamy? 17 (2009) Produkty mineralne Prod. przem. chemicznego Maszyny i urządzenia Tworzywa sztuczne Prod. opt. i fotograf. Materiały włókiennicze Skóry i wyroby Tłuszcze i oleje Obuwie, nakrycia głowy, itp. Prod. poch. roślinnego Broń i amunicja Papier, tektura i wyroby Kamienie i metale szlachetne Wyroby ceramiczne, szkło Metale nieszlachetne Przetwory spożywcze Drewno i wyroby z drewna Zwierzęta i art. poch. zwierzęcego Meble Sprzęt transportowy CRCA Sekcja CN

18 Struktura geograficzna handlu zagranicznego Polski 18 Struktura geograficzna eksportu Polski, 2010 Struktura geograficzna importu Polski, 2010 Pozostałe kraje 32% Niemcy 26% Pozostałe 33% Niemcy 22% Francja 7% Rosja 10% Słowacja 3% Węgry 3% Szwecja 3% Holandia 4% Rosja 4% Czechy 6% Wielka Brytania 6% Włochy 6% Wielka Brytania 3% USA 3% Korea 3% Holandia 4% Czechy 3% Francja 4% Chiny 9% Włochy 6%

19 Źródła deficytu 19 Grupa partnerów handlowych (2009 rok) Udział w imporcie (%) Udział w eksporcie (%) Kraje OECD 70,95 81,89 0,87 Kraje wysokorozwinięte 68,81 85,36 0,81 Kraje UE 61,45 79,28 0,78 Kraje Europy Środkowo- Wschodniej Relacja importu do eksportu 10,15 7,59 1,34 Kraje rozwijające się 21,04 7,05 2,98 Kraje rozwijające sie Azji Południowo-Wschodniej 14,02 1,71 8,20

20 20 Model grawitacyjny handlu ROZMIAR MA ZNACZENIE?

21 Rozmiar ma znaczenie: 21 model grawitacyjny Lista największych partnerów handlowych USA: 3 największe gospodarki europejskie w pierwszej dziesiątce (Niemcy, Wielka Brytania i Francja) Dlaczego USA handlują najwięcej z tymi gospodarkami, a nie innymi krajami Europy?

22 Rozmiar ma znaczenie: 22 model grawitacyjny

23 Model grawitacyjny 23 Początkowo rozważania ateoretyczne Model grawitacyjny w podstawowej formie: T ij = A Y i Y j /D ij Gdzie: T ij to wartość handlu między krajem i a krajem j A jest stałą Y i to PKB kraju i Y j to PKB kraju j D ij to odległość między krajem i a j W skrócie: handel T między krajami i oraz j jest wprost proporcjonalny do iloczynu dochodu obu krajów (Y ) oraz odwrotnie proporcjonalny do odległości między nimi (D). A to stała.

24 Model grawitacyjny 24 W bardziej ogólnej formie, model grawitacyjny jest estymowany w następującej postaci: T ij = A Y ia Y jb /D ij c gdzie a, b oraz c mogą różnić się od 1. Co może być nieco zaskakujące, model grawitacyjny dość dobrze wyjaśnia faktyczne przepływy dóbr między krajami (np. USA - EU) Oszacowania efektu odległości wskazują, iż 1% zmiany odległości miedzy krajami wiąże się, ze spadkiem wymiany handlowej o około 0,7% - 1%.

25 Odległość i granice 25

26 Model grawitacyjny handlu międzynarodowego 26 Inne czynniki mające wpływ na wielkość handlu (poza PKB i odległością): 1. Bliskość kulturowa: kraje powiązane kulturowo zwykle mają także silne więzi ekonomiczne 2. Geografia: rzeki, morza, zatoki oraz brak gór ułatwiają transport i handel 3. Korporacje transnarodowe: firmy rozlokowane w różnych krajach importują i eksportują dobra w handlu między swoimi oddziałami 4. Granice: konieczność przekraczania granic wiąże się z koniecznością załatwiania formalności i ponoszenia kosztów (jak cła) Istnienie granicy może oznaczać również problem używania różnych języków i walut, co dodatkowo może utrudniać handel

27 Odległości i granice 27 Porozumienia handlowe między krajami mają na celu zmniejszenie formalności i opłat celnych, których konieczne jest ponoszenie przy przekraczaniu granic, a tym samym mają prowadzić do wzrostu wymiany Model grawitacyjny może zatem służyć do oceny skutków tworzenia porozumień handlowych: czy porozumienie faktycznie prowadzi do większej wymiany (niż ta która miałaby miejsce bez jego podpisania biorąc pod uwagę PKB obu krajów i odległość między nimi)?

28 Odległości i granice 28 Nawet w warunkach istnienia NAFTA i w sytuacji, gdy w USA i Kanadzie mówi się tym samym językiem, granica między krajami powoduje negatywne skutki dla handlu Efekt granicy szacowany jest na odpowiadający km odległości

29 Odległości i granice 29

30 Odległości i granice 30

31 Przykład z literatury 31

32 Przykład z literatury 32