PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE

Transkrypt

1 PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE

2 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2015 ROKU Promieniowanie elektromagnetyczne Presje Pola elektromagnetyczne są elementem natury i zawsze istniały w środowisku ziemskim. Najprościej można je opisać jako wzajemne oddziaływanie pola elektrycznego i magnetycznego, które spowodowane jest ruchem ładunku elektrycznego w przestrzeni. Człowiek miał zawsze do czynienia z otaczającym go polem elektromagnetycznym, którego źródłem były i są Ziemia, Słońce, Wszechświat, a także naturalne wyładowania elektryczne w trakcie burzy. Pierwszym istotnym działaniem człowieka, mającym wpływ na pojawienie się sztucznych źródeł promieniowania, było wynalezienie sposobu generowania elektryczności. Przesyłanie energii elektrycznej, wynalezienie urządzeń wykorzystujących energię elektryczną, spowodowało gwałtowny przyrost sztucznych źródeł pola elektromagnetycznego. Najpowszechniejszymi źródłami pól elektromagnetycznych występującymi w środowisku są elektroenergetyczne linie wysokiego napięcia oraz instalacje radiokomunikacyjne, takie jak: stacje bazowe radiokomunikacji ruchomej (w tym telefonii komórkowej) i stacje nadające programy radiowe i telewizyjne. Lokalizacja tych urządzeń jest ściśle powiązana z gęstością zaludnienia, stąd w miastach występuje większa liczba stacji niż na obszarach wiejskich. Liczba stacji bazowych telefonii komórkowej jest ściśle powiązana z liczbą abonentów takich systemów. Zgodnie z danymi zamieszczonymi w Małym roczniku statystycznym Polski 2015 liczba abonentów telefonii komórkowej w Polsce w okresie wzrosła o ok. 50% (wykres 1). Skutkiem tego jest wzrost z roku na rok liczby stacji bazowych (wykres 2). [tys.] rok Wykres. 1 Liczba abonentów telefonii ruchomej (komórkowej) w latach w Polsce (źródło: GUS) Fot. Archiwum WIOŚ rok Wykres. 2 Liczba stacji bazowych na terenie województwa lubelskiego w latach (źródło: wyszukiwarka btsearch) Rozmieszczenie stacji bazowych na terenie województwa lubelskiego przedstawiono na mapie

3 Mapa 24. Rozmieszczenie stacji bazowych radiokomunikacji ruchomej na terenie województwa lubelskiego (źródło: UKE) Rozwój telefonii komórkowej może spowodować w najbliższych latach nieznaczny wzrost średnich poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku, zwłaszcza na terenach o dużej gęstości zaludnienia. Stan Prowadzenie monitoringu pól elektromagnetycznych w środowisku jest zadaniem Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska. Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz. U. z 2013 r., poz z późn. zm.) ochrona przed polami elektromagnetycznymi polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu środowiska poprzez: utrzymanie poziomów pól elektromagnetycznych poniżej dopuszczalnych lub co najmniej na tych poziomach, zmniejszenie poziomów pól elektromagnetycznych co najmniej do dopuszczalnych, gdy nie są one dotrzymane. W 2015 r. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Lublinie prowadził pomiary poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 r. w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia okresowych badań poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku (Dz. U. z 2007 r. Nr 221, poz. 1645). Na podstawie powyższego rozporządzenia corocznie wykonuje się pomiary PEM w 15 punktów na każdym z trzech kategorii terenów: 89

4 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2015 ROKU 1. w centralnych dzielnicach lub osiedlach miast o liczbie mieszkańców przekraczającej 50 tys., 2. w pozostałych miastach, 3. na terenach wiejskich. Badania przeprowadza się w sumie w 45 punktach pomiarowych w roku. Łącznie na terenie województwa wyznacza się 135 punktów badanych w cyklach trzyletnich. Badania polegają na pomiarze natężenia składowej elektrycznej pola elektromagnetycznego w miejscach dostępnych dla ludności w przedziale częstotliwości co najmniej od 3 MHz do MHz. Lokalizację punktów pomiarowych przedstawiono na mapie 25. Fot. Archiwum WIOŚ Mapa 25. Lokalizacja punktów pomiarowych promieniowania elektromagnetycznego w 2015 r. na terenie województwa lubelskiego (źródło: WIOŚ) 90

5 Tabela 1. Wyniki badań poziomów PEM w środowisku na terenie woj. lubelskiego wykonane w 2015 r. (źródło: WIOŚ) Lp. Lokalizacja punktu pomiarowego PEM Centralne dzielnice lub osiedla miast o liczbie mieszkańców przekraczającej 50 tys. Średnia arytmetyczna zmierzonych wartości skutecznych natężeń pól elektrycznych promieniowania elektromagnetycznego dla zakresu częstotliwości co najmniej od 3 MHz do MHz uzyskanych dla punktu pomiarowego [V/m] 1. Lublin ul. Okrzei 0,28 2. Lublin ul. Wajdeloty 0,11 3. Lublin ul. Kosmonautów 0,21 4. Biała Podlaska ul. Nocznickiego 0,31 5. Biała Podlaska ul. Artyleryjska 0,06 6. Biała Podlaska ul. Łomaska 0,08 7. Chełm ul. Szpitalna 0,14 8. Chełm ul. Piłsudskiego 0,11 9. Chełm ul. Wolności 0, Zamość ul. Akademicka 0, Zamość ul. Hrubieszowska 0, Zamość ul. Starowiejska 0, Puławy ul. Wróblewskiego 0, Puławy ul. Skowieszyńska 0, Puławy ul. Słowackiego 0,20 Pozostałe miasta 16. Bełżyce ul. Zamkowa / Spółdzielcza 0, Ostrów Lubelski ul. Sienkiewicza 0, Poniatowa ul. Żeromskiego 0, Piaski ul. Lubelska 0, Ryki ul. Żytnia 0, Nałęczów ul. Graniczna 0, Opole Lubelskie ul. 25-lecia / Puławska 0, Kock ul. Warszawska 0, Stoczek Łukowski ul. Piłsudskiego 0, Terespol ul. Wojska Polskiego 0, Rejowiec Fabryczny ul. Reja/Hirszfelda 0, Krasnobród ul. Lelewela 0, Tarnogród ul. Szkolna/Targowa 0, Tyszowce ul. 3 Maja/Szkolna 0, Zwierzyniec ul. Chodorowskiego 0,16 Tereny wiejskie 31. Kurów 0, Chodel 0, Mełgiew 0, Konopnica 0, Michów 0, Krzczonów 0, Janów Podlaski 0, Sosnowica 0, Wisznice 0, Sawin 0, Fajsławice 0, Urszulin 0, Werbkowice 0, Goraj Rynek 0, Lubycza Królewska 0,12 91

6 RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO W 2015 ROKU [V/m] 0,40 0,20 0,00 Lublin Lublin Lublin Biała Podl. Biała Podl. Biała Podl. Chełm Chełm Chełm Zamość Zamość Zamość Puławy Puławy Puławy Bełżyce Ostrów Lub. Poniatowa Piaski Ryki Nałęczów Opole Lub. Kock Stoczek Łuk. Terespol Rejowiec Fab. Krasnobróda Tarnogród Tyszowce Zwierzyniec Kurów Chodel Mełgiew Konopnica Michów Krzczonów Janów Podl. Sosnowica Wisznice Sawin Fajsławice Urszulin Werbkowice Goraj - Rynek Lubycza Królew. Wykres 3. Średnie wartości zmierzonej składowej elektrycznej uzyskanej w punktach pomiarowych na terenie województwa lubelskiego w 2015 r. (źródło: WIOŚ) Zadaniem pomiarów jest określenie istniejących wartości natężenia promieniowania elektromagnetycznego w środowisku i ewentualne określenie obszarów, na których dochodzi do przekroczenia dopuszczalnych wartości natężeń. Analiza wyników badań przeprowadzonych na obszarze województwa nie wykazała przekroczeń dopuszczalnej wartości składowej elektrycznej pola elektromagnetycznego wynoszącej 7 V/m, określonej w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. z 2003 r. Nr 192, poz. 1883). Średnie arytmetyczne zmierzonych wartości skutecznych natężeń pól elektrycznych promieniowania elektromagnetycznego, dla zakresu częstotliwości od 3 MHz do MHz, utrzymywały się na niskim poziomie i wynosiły od 0,06 V/m (0,9% wartości poziomu dopuszczalnego) do 0,36 V/m (5,1% wartości poziomu dopuszczalnego), co przedstawiono w tabeli 1 i na wykresie 3. Najwyższe wartości natężenia pól elektromagnetycznych stwierdzono na obszarach miast powyżej 50 tys. mieszkańców, średnia arytmetyczna dla tych obszarów wynosiła 0,19 V/m, natomiast dla pozostałych miast 0,15 V/m, a dla terenów wiejskich 0,17 V/m. [V/m] 0,18 0,12 0, Wykres 4. Średnie arytmetyczne wszystkich wyników monitoringowych pomiarów pól elektromagnetycznych na terenie województwa lubelskiego w latach (źródło: WIOŚ) Średnia arytmetyczna wszystkich wyników monitoringowych pomiarów pól elektromagnetycznych w 2015 r. wynosiła 0,17 V/m, co stanowi 2,4% wartości dopuszczalnego poziomu pól elektromagnetycznych. Dokonując porównania wszystkich wyników pomiarów PEM w latach na terenie województwa lubelskiego można zauważyć, że utrzymują się one na podobnym poziomie, co przedstawia wykres 4. Reakcje Ze względu na ciągły i intensywny rozwój systemów radiokomunikacyjnych i wzrost liczby urządzeń emitujących promieniowanie elektromagnetyczne, obecność PEM w naszym otoczeniu jest nie do uniknięcia. Wpływ na wartość poziomów pól elektromagnetycznych na danym obszarze ma zagęszczenie i moc instalacji emitujących pole elektromagnetyczne. Ważne jest zatem, aby stacje bazowe, urządzenia nadawcze i linie przesyłowe spełniały wymagania techniczne i lokalizacyjne, zgodnie z obowiązującymi przepisami zapewniającymi bezpieczeństwo użytkowania. Zarówno kontrole przeprowadzone przez WIOŚ wokół instalacji, jak też wyniki badań otrzymanych od prowadzących instalację oraz użytkowników urządzeń emitujących pola elektromagnetyczne nie wykazały przekroczeń dopuszczalnego poziomu promieniowania elektromagnetycznego w środowisku. Podsumowując, z przeprowadzonej analizy pomiarów wynika, że na terenie województwa lubelskiego stężenia poziomów PEM są niskie i możliwe jest utrzymanie takiego stanu bez potrzeby podejmowania działań naprawczych. WIOŚ w Lublinie nie posiada w swoich rejestrach informacji o istnieniu obszarów z przekroczeniami dopuszczalnych poziomów PEM w środowisku. 92