4/2010 ODLEWNICTWO WSPÓŁCZESNE POLSKA I ŚWIAT MODERN FOUNDRY POLAND AND THE WORLD

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "4/2010 ODLEWNICTWO WSPÓŁCZESNE POLSKA I ŚWIAT MODERN FOUNDRY POLAND AND THE WORLD"

Transkrypt

1 ODLEWNICTWO WSPÓŁCZESNE POLSKA I ŚWIAT MODERN FOUNDRY POLAND AND THE WORLD 4/2010 ISSN Technologia wykonywania odlewów artystycznych z wykorzystaniem modeli wykonanych z niekonwencjonalnych materiałów

2 Kwartalnik naukowo-techniczny Rocznik 3, nr 4/2010 BADANIA I STUDIA Jacek Krokosz, Edward Czekaj, Stanisław Młodnicki, Rafał Pabiś, Ryszard Ćwiklak: Technologia wykonywania odlewów artystycznych z wykorzystaniem modeli wykonanych z niekonwencjonalnych materiałów... 4 INFORMACJA NAUKOWO-TECHNICZ- NA Wybór informacji z czasopism naukowo-technicznych STUDIES AND RESEARCH Jacek Krokosz, Edward Czekaj, Stanisław Młodnicki, Rafał Pabiś, Ryszard Ćwiklak: The technology of making decorative castings from patterns fabricated in non-conventional materials... 4 SCIENTIFIC AND TECHNICAL INFORMATION A choice of information from the scientific and technical journals SZKOLENIA KONFERENCJE SEMI- NARIA SPOTKANIA 69. Światowy Kongres Odlewniczy Seminarium Naukowe Seminarium-Szkolenie Sekcji Badań Materiałowych Klubu Pollab XVI Międzynarodowe Targi Technologii dla Odlewnictwa w Kielcach Małopolskie Targi Innowacji Biznes + Nauka Targi KOMPOZYT-EXPO TRAINING CONFERENCES SEMINARS MEETINGS The 69 th World Foundry Congress, China Scientific seminar Seminar and Training held by the Material Research Section of POLLAB Club XVI International Fair of Technologies for Foundry in Kielce The Małopolska Fair of Innovations Business + Science COMPOSITE EXPO 2010 Fair Z HISTORII ODLEWNICTWA Jacek Krokosz, Rafał Pabiś: Odboje bramne i pachołki uliczne FROM THE HISTORY OF FOUNDING Jacek Krokosz, Rafał Pabiś: Gate stops and street guards PUBLIKACJE Wydawnictwa PUBLICATIONS Publications... 63

3 Wydawca: INSTYTUT ODLEWNICTWA w Krakowie REDAKTOR NACZELNY: Andrzej BALIŃSKI ZESPÓŁ REDAKCYJNY: Jerzy J. SOBCZAK, Jerzy TYBULCZUK, Joanna MADEJ, Marta KONIECZNA, Anna SAMEK-BUGNO, Patrycja RUMIŃSKA RADA PROGRAMOWA: Zbigniew RONDUDA (Przewodniczący), Mariusz HOLTZER (Z-ca Przewodniczącego), Tadeusz BOGACZ, Józef DAŃKO, Zbigniew GÓRNY, Adam TABOR, Andrzej JOPKIEWICZ, Janusz MIKLASZEWSKI, Mariusz URBANOWICZ ADRES REDAKCJI: Odlewnictwo Współczesne Polska i Świat Kraków, ul. Zakopiańska 73 tel. (012) , fax. (012) jmadej@iod.krakow.pl WSZELKIE PRAWA ZASTRZEŻONE Żadna część czasopisma nie może być powielana czy rozpowszechniana bez pisemnej zgody posiadacza praw autorskich. Printed in Poland ISSN

4 Drodzy Czytelnicy! Z okazji Świąt, redakcja czasopisma Odlewnictwo Współczesne - Polska i Świat składa najserdeczniejsze życzenia, dużo zdrowia, szczęścia, pomyślności oraz wielu radosnych chwil spędzonych przy świątecznym stole. Niech te święta będą czasem odpoczynku, źródłem optymizmu oraz energii niezbędnej na co dzień. Wesołych Świąt Bożego Narodzenia oraz szczęśliwego Nowego Roku!

5 Badania i studia TECHNOLOGIA WYKONYWANIA ODLEWÓW ARTYSTYCZNYCH Z WYKORZYSTANIEM MODELI WYKONANYCH Z NIEKONWEN- CJONALNYCH MATERIAŁÓW Jacek Krokosz, Edward Czekaj, Stanisław Młodnicki, Rafał Pabiś, Ryszard Ćwiklak Instytut Odlewnictwa, ul. Zakopiańska 73, Kraków Przedstawiono krótki zarys historii starożytnego odlewnictwa oraz wybrane znaleziska archeologiczne z epoki brązu na ziemiach polskich. Opisano krótko stosowane ówcześnie technologie odlewnicze oraz proces technologiczny wykonywania odlewów z materiałów niekonwencjonalnych. Przedstawiono wyniki z pracy statutowej. Wybrane fakty z historii starożytnego odlewnictwa a) b) Różne są hipotezy odnośnie początków, tj. czasu i miejsca narodzin - odlewnictwa na świecie. Ogólnie przyjmuje się, że miało to miejsce ok lat p.n.e. mniej więcej na terenach obecnego Iraku, Syrii i Iranu [1 5]. O tym jak piękne były to odlewy, mogą świadczyć eksponaty znajdujące się w wielu muzeach świata, co przedstawiono na rysunku 1. Były to głównie ozdoby artystyczne (np. spinki, fibule, szpile, bransolety), elementy broni (groty, sztylety, miecze), narzędzia i przedmioty codziennego użytku (siekierki, kopaczki, naczynia), przedmioty kultu (posążki, figurki, wózki do pochówku). Rys. 1. Przykładowe artefakty znajdujące się w muzeach świata: a) siekierka paradna z brązu inkrustowana złotem i srebrem; Centralna Azja (cywilizacja baktryjsko-margiańska, Bactria-Margiana Archeological Complex), późny okres III tys./wczesny II tys. p.n.e.) [18], b) odlewy z epoki brązu odnalezione na terenie Grecji (Muzeum Narodowe, Ateny) [fot. Stanisław Młodnicki]

6 W Europie centrum rozwoju starożytnego odlewnictwa były obecne obszary okolic miast Hüttenberg (Niemcy), Hallstatt (Austria), a także Únětic (Czechy). Stąd też w historii kultury materialnej, funkcjonuje pojęcie kultury unietyckiej znanej z wielu znalezionych tam przez archeologów odlewów z brązu [10]. Świadectwa odlewnictwa z epoki brązu na ziemiach polskich Epoka brązu na ziemiach polskich trwała około 2300/ /750 lat p.n.e., jakkolwiek brak dostępu do rodzimych złóż rud metali nieżelaznych ograniczał możliwości szybkiego rozwoju odlewnictwa brązu. Na początku epoki brązu gotowe odlewy przywożono na tereny dzisiejszej Polski z południa Europy. Nieco później opanowano techniki odlewnicze, a surowce do wyrobu narzędzi i ozdób importowano szlakiem wiodącym przez Bramę Morawską z terenu Siedmiogrodu [11 13]. Przypuszcza się także, że odlewy z brązu dotarły na ziemie polskie wraz z ludnością tzw. kultury nadcisańskiej (Słowacja, Węgry). Siekierki, topory, czekany, bransolety, naramienniki oraz innego typu ozdoby to tylko niektóre z wyrobów odnalezionych z tego okresu. Po 1700 r. p.n.e. w Polsce pojawiają się już na szerszą skalę wyroby z brązu, odnajdywane przez archeologów części form, dysz, żużle itp. świadczą, że są to wyroby miejscowe [2]. Ważną kulturą związaną z epoką brązu na terenie późniejszych ziem polskich jest kultura Otomani-Füzesabony (rys. 2) mająca swe korzenie na obszarze Siedmiogrodu Karpat (obecnie Rumunia i Węgry). Rys. 2. Zasięg kultury Otomani-Füzesabony [14-17] O poziomie opanowania technik odlewniczych mogą świadczyć artefakty znalezione na terenach eksploracyjnych Biskupina i innych miejscowości. Jak widać z przytoczonych tylko niektórych faktów, danych odnośnie epoki brązu nie można traktować zbyt ściśle, ponieważ na niektórych terenach Polski lokalne grupy neolityczne przetrwały aż do XIII w. p.n.e. Dawne technologie odlewnicze Najstarszymi technologiami stosowanymi w epoce brązu, które zachowały się do dnia dzisiejszego z technicznymi zmianami w zakresie używanych materiałów i urządzeń były: -- metoda wytapianych modeli, -- metoda odlewania do form kamiennych, -- metoda odlewania do form metalowych z brązu. Metoda wytapianych modeli Istota tej metody polegała na wykorzystaniu modelu wykonanego z wosku pszczelego, nadając mu kształt przyszłego odlewu. Model woskowy powlekano wielokrotnie warstwą ogniotrwałej gliny, susząc za każdym razem każdą z nanoszonych kolejno warstw. Po naniesieniu ok. 6 warstw gliny, całą formę umieszczano w pobliżu paleniska, wytapiając model woskowy, suszono ją i wypalano, nadając jej odpowiednią wy- 5

7 trzymałość. Po tym zabiegu technologicznym zalewano ją ciekłym stopem, tj. brązem, który wypełniając wnękę formy odtwarzał kształt przyszłego odlewu. Po ostygnięciu metalu, skorupę z ogniotrwałej gliny usuwano, a otrzymany odlew oczyszczano z pozostałości masy formierskiej. Kolejne etapy procesu technologicznego ilustruje rysunek 3. Odlewanie do form metalowych z brązu Materiałem stosowanym niekiedy na formy odlewnicze był także brąz, co obrazuje rysunek 5. Rys. 3. Rekonstrukcja procesu technologicznego z epoki brązu na przykładzie metody wytapianych modeli [18]: 1 - model woskowy, 2 - wytapianie wosku, 3 - zalewanie ciekłym stopem, 4 - wyjmowanie odlewu z formy, 5 - gotowy kolczyk z brązu; a - wosk, b - metal Odlewanie do form kamiennych W tym przypadku ciekły metal wlewano do formy kamiennej z wydrążonymi wnękami, odtwarzającymi kształt przyszłego odlewu, co przykładowo przedstawia rysunek 4. Trwałość form wynosiła ok zalań brązem. Rys. 5. Formy wykonane z brązu do odlewania siekierek - Skarb z Roska [19] Badania własne Kontynuatorem tradycji odlewniczej jest Instytut Odlewnictwa w Krakowie. W 2009 roku ta placówka naukowo-badawcza podjęła temat, mający na celu odtworzenie dawnej technologii wykonywania odlewów artystycznych z wykorzystaniem modeli wykonanych ze sztucznych i naturalnych materiałów. Praca miała interdyscyplinarny charakter obejmujący zagadnienia badawcze z wielu obszarów, takich jak: tworzyw odlewniczych, procesów wytapiania, krzepnięcia i krystalizacji stopów, modelowania procesów odlewniczych, tomografii komputerowej, problemów ekologii i sozologii, wspomagania komputerowego w zakresie konstrukcji odlewów oraz prac akredytowanego Zespołu Laboratoriów Badawczych. Proces technologiczny wykonywania odlewów artystycznych na przykładzie raka przedstawiono na rysunku 6 a-h. Rys. 4. Odlewanie do form kamiennych [9] 6

8 a) b) c) d) e) f) g) h) Rys. 6. Proces technologiczny wykonania odlewów na przykładzie raka rzecznego [fot. Jacek Krokosz] 7

9 Zakupione w jednym z marketów raki (rys. 6a) wysuszono w temperaturze 100 C, a następnie doklejono do układu wlewowego (rys. 6b) oraz wykonano formę ceramiczną (rys. 6c i d). Po naniesieniu 6-ciu powłok materiał suszono (wygrzewano) w celu nadania wstępnej wytrzymałości i wypalenia materiału osnowy. Następnie formę wypalono w temperaturze 850 C. Istotnym elementem był dobór masy ceramicznej, bowiem wykorzystanie mieszanek krzemianowych nie pozwala na ostudzenie formy do temperatury otoczenia koniecznej do usunięcia pozostałości po spaleniu modeli. Gdyby nastąpiło takie ostudzenie formy, wówczas przemiany alotropowe kwarcu spowodowałyby spękanie formy. Ponowne nagrzanie do temperatury około 500 C doprowadziłoby do całkowitej jej destrukcji. Badania pozwoliły na wykorzystanie molochitu jako materiału pozbawionego tej wady. Nagrzaną formę do temperatury około 500 C wyjęto z pieca (rys. 6e) i do tak przygotowanej formy wlewano ciekły brąz B555 (rys. 6f), który po zakrzepnięciu odtwarzał przyszły odlew (rys. 6g). Odlew oczyszczano z masy ceramicznej metodą delikatnego piaskowania (ciśnienie powietrza ok. 3 MPa) i poddawano procesowi cyzelowania i patynowania (rys. 6h). Podobną technologią wykonano inne odlewy artystyczne, które prezentują rysunki 8, 9 i 10. Rys. 7. Wnęka formy odlewniczej po wypaleniu modelu i usunięciu popiołu [fot. Adam Tchórz] Rys. 8. Od modelu do gotowego odlewu kwiatu strelicji [fot. Jacek Krokosz] 8

10 Innym problemem było opracowanie metody, pozwalającej na stwierdzenie ile pozostałości po spaleniu różnych modeli pozostaje we wnęce formy. W tym celu wykorzystano tomografię komputerową, a przykład oceny jakości wnęki formy przedstawia rysunek 7. Badania wykazały, że zawartość popiołu zależy od rodzaju materiału, z którego wykonany został model i wynosi 1 54%. c) d) a) Rys. 9. Odlewy: a) flądry, b) kwiatu imbiru, c) konika polnego (model wykonany z tworzywa sztucznego), d) kolby kukurydzy [fot. Jacek Krokosz] b) Rys. 10. Model kwiatu imbiru oraz przykładowe odlewy [fot. Jacek Krokosz] 9

11 Podsumowanie Odtworzona dawna technologia pozwoliła na wykonywanie wielu odlewów artystycznych z modeli sztucznych i naturalnych. Prezentowane odlewy na zdjęciach uzyskały nagrody krajowe i zagraniczne (Kielce 2009, Bruksela 2009, Poznań 2010, Hangzhou, Chiny 2010), zyskując uznanie specjalistów. Przewiduje się, że opracowana technologia będzie wdrożona do zakładów zainteresowanych odlewnictwem artystycznym. Literatura 1. Gierdziejewski K.: Zarys historii odlewnictwa, Stalinogród Piaskowski J.: Postępowe tradycje odlewnictwa polskiego, Przegląd Odlewnictwa, Kraków, 1966, nr 7 8, s Simpson L.B.: History of metal casting industry, Second Edition, American Foundrymen s Society, Des Plaines 1969, s Singer Ch., Holmyard E.J., Hall A.R.: A History of Technology. Volume 1: From Early Times to Fall of Ancient Empires, Oxford: Clarendon Press, Marseille J.: Fonderie une industrie du XXIe siècle, LES FONDEURS DE FRANCE Editions, Monsieur le Prince Sękowski K.: Początki odlewnictwa stopów miedzi. Skrypt z konferencji naukowej Nowoczesne tendencje w odlewnictwie metali nieżelaznych, Instytut Odlewnictwa, Kraków listopada 1997, s Tylecote R.T.: A History of Metallurgy, Second edition, The Institute of Materials, London, Baker J.: Five Thousand Years of investment casting, BICTA Bulletin, No. 26, May 1997, s Goodway M.: History of Casting, Metals Handbook, Ninth Edition, Casting ASM International, Volume 15, Metals Park Jenicek L.: Metal Founding through the Ages on Czechoslovak Territory, Czechoslovak Scientific and Technical Society and National Technical Museum, Prague, Malinowski T.: Groby odlewców kultury łużyckiej na ziemiach polskich. Praca zbiorowa, Pamiętnik Muzeum Miedzi, Wydawnictwo Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Legnicy, Legnica 1982, t. 1, s Gediga B.: Brąz w kulturze łużyckiej, Praca zbiorowa, Pamiętnik Muzeum Miedzi, Wydawnictwo Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Legnicy Legnica 1982, t. 1, s Kadrow S.: U progu nowej epoki. Gospodarka i społeczeństwo wczesnego okresu epoki brązu w Europie środkowej. Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk Oddział w Krakowie, Kraków 2001, s Krzemińska A., Gancarski J., Nowacki B.: Karpackie Mykeny, Świat Nauki, styczeń 2004, s Csontos I., Szarka Z., Paksi L.: A bukkaranyosi bronzkori leletek vizsgalata ONTODE 29 evfolyam 1978, 8. szam, s Między Mykenami a Bałtykiem. Kultura Otomani Füzesabony, Muzeum Podkarpackie, Krosno Muzyczuk A., Tunia K.: Eneolityczny topór miedziany z Krzemiennej, woj. Krosno, ACTA ARCHEOLOGICA CAR- PATHICA, 1992, T. XXXI,, s Lambert D.: La fonte ancestrale à cire perdue: Technique du moule d argile, Hommes et Fonderie 2004, nr 341, s Machajewski H.: Znalezisko z Roska skarb czy miejsce kultu. Z najdawniejszych dziejów ziemi wieleńskiej, Oficyna Wydawnicza G&P, Poznań 2002, s

12 Informacja naukowo-techniczna WYBÓR INFORMACJI Z CZASOPISM NAUKOWO-TECHNICZNYCH 01. ZAGADNIENIA OGÓLNE Kalkulacja kosztów w odlewni. Mod.Casting 2009, Vol. 99, nr 8, s Koszty ponoszone przez odlewnię od momentu zakupu materiałów do wykonania gotowego wyrobu to: zakup materiałów (koszty materiałowe) i wszystkie inne koszty związane z wykonaniem odlewu (koszty przetworzenia). Szczegółowo omówiono te dwa rodzaje kosztów. Analizując koszty materiałowe i przetworzenia oraz wykorzystując wszystkie dostępne techniki komputerowe, można oszacować koszty procesu produkcyjnego. Artykuł zawiera wskazówki i rady jak właściwa kalkulacja kosztów pozwala na określanie właściwych kosztów procesu produkcyjnego i może wpłynąć na jego optymalizację. 15 wskazówek dotyczących zmniejszenia kosztów topienia metali nieżelaznych. Mod.Casting 2009, Vol. 99, nr 8, s Jednym z najbardziej kosztownych wydziałów odlewni jest topialnia metalu. W zasadzie nie ma możliwości obniżenia kosztów topienia metalu i przetworzenia go w półprodukt. Nie mniej jednak przedstawiono 15 zaleceń strategicznych, które mogą nieco złagodzić koszty tego procesu. Dotyczą one: 1. kosztów zakupu materiałów, 2. dokładnego przeanalizowania kosztowego tego, co mamy wyprodukować, 3. unikania zakupu dodatków stopowych w formie rozdrobnionej, bo są droższe, 4. zwracania uwagi na opakowania i unikanie zakupu w tych ekstra opakowaniach, 5. jak najrzadszego ściągania żużla z metalu, 6. stosowania kadzi ręcznych i nieprzelewania form, 7. wykonywania regularnych przeglądów i konserwacji pieców do topienia, 8. stosowania tylko czystego wsadu metalowego, 9. szybkiego dodawania wsadu do stopionego metalu, 10. ustalenia właściwej temperatury zalewania, 11. stosowania pieców tylko do określonej dziennej produkcji, 12. segregacji złomu, bo segregowany można drożej sprzedać, 13. rozważenia możliwości zakupu nowego energooszczędnego pieca do topienia, 14. rozważenia możliwości zakupu nowej kadzi, 15. niespisywania żużla na straty. Diagnoza kompetencji pracowniczych w organizacjach uczących się - przedsiębiorstwach stosujących nanotechnologie. Prz.Odl. 2009, T. 59, nr 9 10, s Opracowanie prezentuje wyniki badań empirycznych w zakresie diagnozy kompetencji pracowniczych charakterystycznych z perspektywy organizacji uczącej się w przedsiębiorstwach, które kwalifikują się do zbioru organizacji uczących się. W artykule zidentyfikowano obiekty badań szczegółowych, zaprezentowano metodykę postępowania badawczego, scharakteryzowano poziomy kompetencji pracowniczych i ich poszczególnych atrybutów. Określono także wpływ realizowanych procesów pracy na zdiagnozowane kompetencje pracownicze.

13 Istota, zasady funkcjonowania i znaczenie klastrów dla rozwoju przedsiębiorstw. Prz.Odl. 2009, T. 59, nr 9 10, s Celem artykułu jest zaprezentowanie koncepcji klastra i jego znaczenia dla rozwoju przedsiębiorstw. Autor przedstawia podstawowe definicje gron przedsiębiorczości (klastrów) oraz mechanizm ich funkcjonowania. Klaster, jak każda forma organizacyjna, charakteryzuje się określonym cyklem życia. W artykule przedstawione są przyczyny powstawania klastrów oraz etapy ich rozwoju. Autor dokonując analizy funkcjonowania klastra, ukazuje realne korzyści płynące z przynależności do tej struktury dla potencjalnych przedsiębiorców. Obserwacja praktyki gospodarczej pozwala stwierdzić, iż klaster należy do jednych z najbardziej efektywnych struktur ekonomicznych. Klastry podkreślają znaczenie człowieka i współpracy, uznając za czynnik sprawczy innowacyjności szeroko rozumiany kapitał ludzki i społeczny. Globalizacja, integracja i transformacja systemowa gospodarek wymaga od przedsiębiorstw podejmowania konkurencji i elastycznego odpowiadania na warunki rynkowe. W nowych warunkach działania znajdują się także małe i średnie przedsiębiorstwa. Poszukują one sposobów i form działań pozwalających im na funkcjonowanie i utrzymanie się na rynku. Na pierwszy plan wysuwają się działania zmierzające do wzrostu konkurencyjności i innowacyjności. Dlatego wiele przedsiębiorstw wykazuje zainteresowanie działalnością w strukturach klastrowych. Artykuł opisuje politykę rozwoju opartą o klastry a więc znaczenie podmiotu publicznego we wspieraniu tej formy przedsiębiorczości. Większa objętość, większa elastyczność. Fabryka obrabiarek z własną odlewnią zwiększa wydajność, zmieniając pracę formierni. Giesserei-Erfahrungsaust. 2008, nr 7/8, s Artykuł dotyczy rozbudowy odlewni produkującej obrabiarki. Odlewnia wytwarza odlewy nie tylko na potrzeby własne, ale także dla szeroko pojętego przemysłu maszynowego. Ilość odlewów wytwarzanych na potrzeby własne to 10% ogólnej produkcji. Odlewnia produkuje odlewy seryjne o masie kg, a także odlewy o masie do 4 t. Zwrócono uwagę na nowoczesne wyposażenie odlewni. Urządzenia (frezarki) sterowane są numerycznie. Opisano modernizację odlewni, szczególną uwagę zwrócono na modernizację formierni, gdzie formuje się w masach żywicznych na zimno. Dzięki modernizacji formierni zwiększono zdolność produkcyjną do 4000 t odlewów. Modernizację formierni przeprowadziła firma AAGM GmbH, która dostarczyła nową linię formierską (podano jej charakterystykę techniczną i opisano eksploatację). Odlewnia została wyposażona także w szereg innych nowoczesnych urządzeń, jak: nowoczesne suwnice, układy do podnoszenia i inne. W artykule opisano także zastosowanie urządzeń odpylających. Drobna przyczyna, znaczący skutek. Oszczędność energii w odlewni metali lekkich. Giesserei-Erfahrungsaust. 2008, nr 7/8, s Artykuł dotyczy oszczędności energii w odlewni KSM Castings produkującej odlewy ze stopów aluminium i magnezu na potrzeby motoryzacji różnymi technologiami, także energochłonnymi. W ramach realizowanego projektu poruszano zagadnienie odzysku ciepła z procesów odlewniczych. Aby w praktyce uzyskać poprawę wykorzystania energii, przeprowadzono analizę ABC (analiza wywodzi się z analizy materiałowej; polega na porównaniu nakładów i uzysków oraz określeniu, który z wyrobów ma największy udział w obrocie [A], a który najmniejszy [C]) dla określenia największych użytkowników energii. Do najbardziej energochłonnych urządzeń zaliczono między innymi: sprężarki, piece do topienia i wytrzymywania ciekłego metalu, maszyny ciśnieniowe, wieże chłodzące. Zasugerowano czasowe wyłączanie niektórych urządzeń, np. sprężarek, wież chłodzących. Istotna jest także szczelność 12

14 przewodów do transportu mediów, a także dokładna izolacja cieplna urządzeń. Należy zredukować liczbę urządzeń do wyrównywania temperatury (odlewnictwo ciśnieniowe, zrezygnować z odstojników mokrych). Oszczędność energii w odlewni ułatwia zainstalowany system do zarządzania energią elektryczną w odlewni KSM i łączenie podobnych odbiorników w grupy. Należy unikać pików energetycznych oraz korzystać z energii odnawialnych. Premiowane odlewy z Nettetal (Niemcy). Giesserei 2008, Jg. 95, H. 7, s Artykuł dotyczy nowoczesnej odlewni ciśnieniowej, produkującej odlewy na potrzeby motoryzacji, w której wykonano nowoczesną konstrukcję odlewu motoryzacyjnego, układu ze stopu AlSi10Mg do schładzania spalin. Jest to odlew ciśnieniowy o budowie modułowej o masie łącznej 1,821 kg. Ma zastosowanie w samochodach osobowych z silnikiem wysokoprężnym. Zastosowany stop ma wysokie przewodnictwo cieplne i wysoką odporność antykorozyjną. W artykule opisano pracę odlewni, gdzie wykonuje się odlewy ze stopów aluminium i magnezu. Omówiono modernizację odlewni. W ramach opisu pracy odlewni przedstawiono zagadnienie pozyskiwania zamówień dla odlewni i jej dobrą sytuację w tym zakresie. Przedstawiono perspektywy rozwoju odlewni w przyszłości. 02. ZASTOSOWANIE KOMPUTE- RÓW W ODLEWNICWIE Symulacja cyfrowa naprężeń resztkowych w odlewach dysków hamulcowych. Cast Metals Res. 2009, Vol. 22, nr 1 4, s Omówiono proces modelowania cyfrowego opracowanego w celu umożliwienia przewidywania naprężeń resztkowych dla odlewu tarczy hamulcowej. W pracy przeprowadzano badania, mające za zadanie podwyższenie jakości odlewu poprzez redukcję naprężeń szczątkowych. Do badań zastosowano oprogramowanie komputerowe oparte na metodzie elementów skończonych. Symulację cyfrową prowadzono przy różnych czasach wybijania odlewów tarcz hamulcowych. Badano zjawiska krystalizacji w celu obserwacji rozkładu naprężeń szczątkowych. Zaproponowano optymalizację czasu wybijania odlewów w oparciu o wyniki symulacji, aby zminimalizować występowanie naprężeń resztkowych w odlewach tarcz hamulcowych. Równolegle badano eksperymentalnie wartości rzeczywistych naprężeń szczątkowych w tych odlewach. Wykazano zgodność wyników pomiarów eksperymentalnych z wynikami symulacji. Opracowanie modelu procesu odlewania niskociśnieniowego z wykorzystaniem algorytmów PID i Dahlin. China Foundry 2009, Vol. 6, nr 3, s W celu poprawy dokładności krzywej wypełniania w procesie odlewania niskociśnieniowego kontrolowanego przez system kontroli PID - w oparciu o program matematyczny MATLAB - stosując dwa algorytmy PID i Dahlin opracowano model matematyczny tego procesu. Symulacja krzywych ciśnienia wykazała, że dokładność krzywej napełniania uzyskana za pomocą algorytmu Dahlin, jest lepsza niż dokładność krzywej uzyskana za pomocą algorytmu PID. Pokazano schemat wypełniania formy w procesie odlewania niskociśnieniowego, schematy systemów kontrolnych PID 13

15 i Dahlin oraz wykresy krzywych wypełniania uzyskane przy zastosowaniu dwóch algorytmów. Szybkie otrzymywanie odpowiedzialnych powierzchni w postaci pakietu CAD. Generowanie i modyfikowanie modeli powierzchni za pomocą Rapid Surface Creation. Giesserei-Erfahrungsaust. 2008, nr 5, s Opisano wykorzystanie modułu CAD typu Rapied Surface Creation (RSC) do generowania dobrej jakości modeli powierzchni z wykorzystaniem danych pochodzących ze skanowania. Dotychczas opis powierzchni polegał na przedstawieniu jej za pomocą trójkątnych oczek pochodzących z systemów cyfrowych bądź oprogramowania symulacyjnego, najczęściej formatu STL. Tego typu sieci zamienia się następnie na sieci formatu FEM (elementów skończonych). Ponieważ sieci można modyfikować tylko pod pewnymi warunkami, konieczne było przetransponowanie opisu powierzchni na opis w postaci pakietu CAD i uzyskanie modelu powierzchni. Przejście z opisu powierzchni za pomocą sieci do modelu powierzchni nazywamy generowaniem powierzchni. Nowo opracowany pakiet CAD -RSC umożliwia generowanie modeli powierzchni w szybkim czasie. Wykorzystuje się tu dane pochodzące ze skanowania i dane konstrukcyjne wyrobu. Za pomocą tego pakietu powierzchnię przedstawia się jako niezależne fragmenty, co umożliwia ich swobodne wykorzystanie w zależności od potrzeb konstrukcyjnych. Opisano praktyczne wykorzystanie pakietu CAD-RSC w pracach konstrukcyjnych. Inteligentna odlewnia. Opracowanie systemu ekspertowego w celu wsparcia produkcji form do produkcji odlewów. Giesserei-Erfahrungsaust. 2008, nr 5, s W artykule omówiono projekt badawczy Smart Foundry dotyczący stworzenia systemu ekspertowego wspomagającego produkcję odlewów w małych i średnich odlewniach. Artykuł dotyczy organizacji produkcji odlewów w odlewni, jej poprawy poprzez zastosowanie technik informacyjnych i szybką wymianę danych, o odpowiedniej strukturze, pomiędzy partnerami i harmonijną współpracę. Omówiono wspomaganie komputerowe systemu projektowania (form) i organizacji produkcji poprzez stworzenie banku danych zarówno materiałowego, jak i danych technologicznych oraz dotyczący maszyn i urządzeń stosowanych w produkcji. W tym celu stworzono system ekspertowy, który zawiera niezbędne dane, a także wspomaga procesy decyzyjne. System zawiera algorytm wspomagający planowanie procesów, sugerując rozwiązania alternatywne. W artykule poruszono także zagadnienie stworzenia katalogu do zarządzania wiedzą w oparciu o ankietę wśród małych odlewni, zwracając szczególną uwagę na problem płynnego przekazywania danych. Katalog opisuje sposób zarządzania wiedzą w odlewniach. Omówiono zagadnienie wyboru najlepszej metody wytwarzania. Wyeliminować problemy związane z komunikowaniem się. Efektywne wykorzystanie danych z różnych systemów CAD. Giesserei-Erfahrungsaust. 2008, nr 6, s Omówiono zastosowanie oprogramowania Realyze firmy Infotech Enterprises, za pomocą którego można przetwarzać (transferować) dane konstrukcyjne CAD pochodzące z różnych źródeł. Oprogramowanie zawiera moduł do naprawy danych uszkodzonych i moduły do tłumaczenia danych pochodzących z innych systemów oraz moduły do ich edytowania. Oprogramowanie przetwarza szybko dane pochodzące z innych systemów i umożliwia wykorzystanie informacji w nich zawartych, np. dotyczących kształtu i modyfikowania ich pod kątem potrzeb konstrukcyjnych. Moduły oprogramowania pozwalają na upraszczanie modelu powierzchni skomplikowanych modeli i wykorzystanie ich w innych modelach odlewów, dopasowywanie ich do potrzeb odlewni i klientów. 14

16 03. OCHRONA ŚRODOWISKA I BHP Identyfikacja faz krystalicznych krzemionki w pyłach emitowanych z odlewni piaskowej metodą proszkową DSH. Pr.IOd Kraków 2009, T. 49, nr 1, s Z uwagi na udokumentowany chorobotwórczy wpływ na zdrowie ludzkie pyłów zawierających krzemionkę krystaliczną, podjęto próbę zidentyfikowania poszczególnych odmian polimorficznych krzemionki w próbkach pyłów emitowanych z odlewni, stosującej formy piaskowe. Identyfikację odmian polimorficznych SiO 2 (jakościowa analiza fazowa) przeprowadzono metodą dyfrakcji rentgenowskiej (metoda proszkowa Debye a-sherrera -Hulla [DSH]. Próbki pobrano w otoczeniu wybranej odlewni, w różnych odległościach od źródła emisji. W pobranych próbkach pyłu opadającego i zawieszonego zidentyfikowano nisko- i wysokotemperaturową odmianę SiO 2 oraz fazy metaliczne. Osłona może uratować życie. Bezpieczeństwo pracy przy piecach indukcyjnych. (Część 1: Zapobieganie rozpryskowi metalu, odzież ochronna). Giesserei-Erfahrungsaust. 2008, nr 10, s Celem tego artykułu jest przedstawienie środków bezpieczeństwa, które należy stosować podczas topienia metalu. Omówiono przypadki występowania zjawiska rozprysku metalu, a czasem nawet eksplozji podczas załadunku metalu do pieca. Do eksplozji rozprysku metalu może dojść między innymi w przypadku załadunku wilgotnego metalu do pieca; duże niebezpieczeństwo stanowi także załadunek do pieca zamkniętych zbiorników, które mogą zawierać wilgoć (załadunek zbiorników zamkniętych jest zabroniony). Korzystnie jest rozdrobnić materiał przed załadowaniem go do pieca. Istnieje szereg sposobów zapobiegania rozpryskowi metalu podczas załadunku. Można na przykład przed załadunkiem podsuszyć wsad przez składowanie go bądź wysuszyć go w suszarkach przepychowych przed załadunkiem. Całkowite wyeliminowanie wilgoci we wsadzie jest praktycznie niemożliwe. Innym rodzajem zabezpieczenia, środkiem bezpieczeństwa dla personelu obsługującego piec podczas topienia, jest stosowanie systemów załadunku zdalnie sterowanych. Niebezpieczeństwo może stanowić także wsad metalowy powleczony pokryciem, które w kontakcie z ciekłym metalem może wywołać eksplozję. Niebezpieczeństwo eksplozji może wystąpić także pod koniec procesu topienia w chwili dodawania dodatków stopowych. W topialni metali nieżelaznych, gdzie często jako wsad metalowy stosuje się gąski, zaleca się ich podgrzanie przed załadunkiem. Możliwość wystąpienia eksplozji w wyniku parowania rośnie ze wzrostem okresu między poszczególnymi cyklami topienia. Ważne jest stosowanie odpowiedniej odzieży ochronnej podczas topienia metalu. Omówiono różne rodzaje odzieży ochronnej i jej zastosowanie. W artykule zwrócono także uwagę na topienie aluminium i bezwzględną konieczność stosowania odzieży ochronnej podczas topienia metali. 15

17 04. WYTYCZNE PROJEKTOWA- NIA TECHNOLOGII ODLEWNI- CZYCH Szybsze uzyskanie dojrzałości produkcyjnej. Przymierze między odlewem a szybkim wykonywaniem prototypów: zalety współzawodnictwa w przemyśle motoryzacyjnym. Giesserei-Erfahrungsaust. 2008, nr 5, s Artykuł dotyczy wykonywania prototypów odlewów motoryzacyjnych o dużym stopniu skomplikowania, takich jak: głowice cylindrów, korpusy silników. Przedstawiono krótko zalety szybkiego wykonywania prototypów. Omówiono zasadę spiekania laserowego masy formierskiej. Do tego celu stosuje się powszechnie technologię Croninga. Proces polega na spiekaniu warstwowym masy. Podstawą do wykonania formy są dane pakietu CAD modelu. Opisano zastosowanie urządzenia Eosint S750 oraz sposób spiekania. Z urządzenia do spiekania odbierane są formy i rdzenie albo ich elementy. Wspomniane spiekanie warstwowe ułatwia wykonanie skomplikowanych geometrycznie form. Za pomocą maszyny do spiekania typu Eosint S750 można wykonać formy o maksymalnych wymiarach 720 x 380 x 380 mm. W przypadku prototypów większych rozmiarów, także skomplikowanych, stosuje się wycinanie (frezowanie) z bloku masy za pomocą urządzeń sterowanych numerycznie (metoda Direct Croning). Tę metodę można stosować do wykonywania, np. elementów karoserii. Opłacalna produkcja elementów skomplikowanych. Opłacalna produkcja za pomocą szybkich technologii. Giesserei-Erfahrungsaust. 2008, nr 5, s Omówiono wykorzystanie tak zwanych metod generatywnych do opłacalnej produkcji odlewów elementów maszyn i urządzeń. Dzięki generatywnym metodom wytwarzania można w sposób opłacalny produkować małe ilości skomplikowanych elementów w stosunkowo krótkim czasie. W metodzie generatywnej chodzi o metodę wytwarzania, gdzie materiał wyjściowy, za pomocą źródła energii, umacniany jest partiami. Może być to zarówno metal, jak i tworzywo sztuczne. Dla metalu można wymienić następujące metody: LaserCusting (technologia przetapiania warstwowego), SelectiveLaserMelting (SLM - selektywne nadtapianie), DMLS - bezpośrednie selektywne spiekanie laserem. W artykule wymieniono także technologie stosowane dla tworzyw sztucznych. Wymienione powyżej metody wykorzystywane są do wykonywania odlewów. Metodami generatywnymi wykonuje się modele matki a następnie formy. Możliwe jest szybkie, ekonomicznie opłacalne wykonanie odlewu. Można tu wyróżnić dwie metody wykonania oprzyrządowania: Rapid Tooling przez szybkie opracowanie ciągu procesów, Rapid Tooling poprzez bezpośrednie wykonanie formy, a także wkładek do nich. Opisano te metody. Równolegle jest szybciej. Symulacja projektowanych odlewów i szybkie wykonanie oprzyrządowania. Giesserei-Erfahrungsaust. 2008, nr 9, s Na przykładzie dwóch odlewni przedstawiono możliwości równoległej współpracy w zakresie szybkiego wykonywania prototypów i szybkiego wykonywania oprzyrządowania. Współpraca ma miejsce w ramach European Network Rapid Manufacturing w odlewniach Innocast GmbH Langenfeld (odlewy żeliwne i staliwne) oraz Spacecast Praezisionsguss GmbH & Co. KG Eschweiler (odlewy z metali nieżelaznych). Obie odlewnie dostarczają prototypy i odlewy małoseryjne. Współpraca polega na wymianie pakietu danych 3D-CAD zamawianych odlewów ze wspomnianych wyżej stopów (także stopów specjalnych) oraz innych niezbędnych informacji. Czas wykonania odlewu czy prototypu lub konstrukcji odlewanej wynosi do 10 dni roboczych. W artykule opisano sposób realizacji zamówień (projektów). Opisano sposób uzgadniania profilu wymagań poprzez prezentację kilku wariantów wykonania odlewu z różnymi układami 16

Nowa ekologiczna metoda wykonywania odlewów z żeliwa sferoidyzowanego lub wermikularyzowanego w formie odlewniczej

Nowa ekologiczna metoda wykonywania odlewów z żeliwa sferoidyzowanego lub wermikularyzowanego w formie odlewniczej PROJEKT NR: POIG.01.03.01-12-061/08 Badania i rozwój nowoczesnej technologii tworzyw odlewniczych odpornych na zmęczenie cieplne Nowa ekologiczna metoda wykonywania odlewów z żeliwa sferoidyzowanego lub

Bardziej szczegółowo

ODLEWNICTWO Casting. forma studiów: studia stacjonarne. Liczba godzin/tydzień: 2W, 1L PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

ODLEWNICTWO Casting. forma studiów: studia stacjonarne. Liczba godzin/tydzień: 2W, 1L PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Kierunek: Inżynieria materiałowa Rodzaj przedmiotu: kierunkowy obowiązkowy Rodzaj zajęć: Wyk. Lab. Poziom studiów: studia I stopnia ODLEWNICTWO Casting forma studiów: studia stacjonarne

Bardziej szczegółowo

Metalurgia - Tematy Prac magisterskich - Katedra Tworzyw Formierskich, Technologii Formy, Odlewnictwa Metali Nieżelaznych

Metalurgia - Tematy Prac magisterskich - Katedra Tworzyw Formierskich, Technologii Formy, Odlewnictwa Metali Nieżelaznych Metalurgia - Tematy Prac magisterskich - Katedra, Technologii Formy, Odlewnictwa Metali Nieżelaznych 2015-2016 Tematy Prac magisterskich Technologii Formy 2015-2016 Lp. Nazwisko i Imię dyplomanta Temat

Bardziej szczegółowo

Odlewnictwo / Marcin Perzyk, Stanisław Waszkiewicz, Mieczysław Kaczorowski, Andrzej Jopkiewicz. wyd. 2, 4 dodr. Warszawa, 2015.

Odlewnictwo / Marcin Perzyk, Stanisław Waszkiewicz, Mieczysław Kaczorowski, Andrzej Jopkiewicz. wyd. 2, 4 dodr. Warszawa, 2015. Odlewnictwo / Marcin Perzyk, Stanisław Waszkiewicz, Mieczysław Kaczorowski, Andrzej Jopkiewicz. wyd. 2, 4 dodr. Warszawa, 2015 Spis treści Przedmowa 11 1. Podstawy procesów odlewniczych 13 1.1. Istota

Bardziej szczegółowo

Odlewnicze procesy technologiczne Kod przedmiotu

Odlewnicze procesy technologiczne Kod przedmiotu Odlewnicze procesy technologiczne - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Odlewnicze procesy technologiczne Kod przedmiotu 06.1-WM-MiBM-TM-P-01_15 Wydział Kierunek Wydział Mechaniczny Mechanika

Bardziej szczegółowo

Tematy Prac Inżynierskich Pracownia Technologii Formy

Tematy Prac Inżynierskich Pracownia Technologii Formy Tematy Prac Inżynierskich y 2014-2015 Lp. Nazwisko i Imię dyplomanta Temat pracy Opiekun pracy Miejsce praktyki 1 Badania procesu wysychania nowych powłok ochronnych metodą rezystancyjną 2 Marta Zmarzła

Bardziej szczegółowo

Metalurgia Tematy Prac Magisterskich Katedra Inżynierii Procesów Odlewniczych Rok akademicki 2016/2017

Metalurgia Tematy Prac Magisterskich Katedra Inżynierii Procesów Odlewniczych Rok akademicki 2016/2017 Metalurgia Tematy Prac Magisterskich Katedra Inżynierii Procesów Odlewniczych Rok akademicki 0/0 Pracownia Maszyn Odlewniczych i Konstrukcji Odlewów Madej Kamil Badanie wpływu parametrów I i II fazy odlewania

Bardziej szczegółowo

Tematy Prac Magisterskich Katedra Inżynierii Procesów Odlewniczych

Tematy Prac Magisterskich Katedra Inżynierii Procesów Odlewniczych Tematy Prac Magisterskich Katedra Inżynierii Procesów Odlewniczych 2014-2015 Pracownia Mechanizacji, Automatyzacji i Projektowania Odlewni Lp. Nazwisko i Imię Temat pracy Opiekun pracy Miejsce 1 Mariusz

Bardziej szczegółowo

Rozwój technologii żeliwa ADI w Polsce

Rozwój technologii żeliwa ADI w Polsce Rozwój technologii żeliwa ADI w Polsce instytut odlewnictwa Kraków 2009 Opracowanie redakcyjne Marta Konieczna, Adam Kowalski, Józef Turzyński Skład komputerowy Agnieszka Fiutowska Projekt okładki i opracowanie

Bardziej szczegółowo

Lp. Nazwisko i Imię dyplomanta

Lp. Nazwisko i Imię dyplomanta Metalurgia - Tematy Prac inżynierskich - Katedra, y, Odlewnictwa Metali Nieżelaznych 05-06 Tematy Prac Inżynierskich y 05-06 3 5 Zespół dwuosobowy 6 Badania procesu wysychania nowych powłok ochronnych

Bardziej szczegółowo

Karta (sylabus) modułu/przedmiotu [Inżynieria Materiałowa] Studia I stopnia

Karta (sylabus) modułu/przedmiotu [Inżynieria Materiałowa] Studia I stopnia Karta (sylabus) modułu/przedmiotu [Inżynieria Materiałowa] Studia I stopnia Przedmiot: Metalurgia i technologie odlewnicze Rodzaj przedmiotu: Obowiązkowy Kod przedmiotu: IM 1 N 0 6-0_0 Rok: I Semestr:

Bardziej szczegółowo

ODLEWNICTWO CIŚNIENIOWE METALI I FORMOWANIE WTRYSKOWE TWORZYW SZTUCZNYCH

ODLEWNICTWO CIŚNIENIOWE METALI I FORMOWANIE WTRYSKOWE TWORZYW SZTUCZNYCH ODLEWNICTWO CIŚNIENIOWE METALI I FORMOWANIE WTRYSKOWE TWORZYW SZTUCZNYCH Zbigniew Bonderek, Stefan Chromik Kraków 2006 r. WYDAWNICTWO NAUKOWE AKAPIT Recenzenci: Prof. Dr hab. Inż. Józef Dańko Prof. Dr

Bardziej szczegółowo

Wirtotechnologia Tematy Prac Magisterskich Katedra Inżynierii Procesów Odlewniczych Rok akademicki 2016/2017

Wirtotechnologia Tematy Prac Magisterskich Katedra Inżynierii Procesów Odlewniczych Rok akademicki 2016/2017 Wirtotechnologia Tematy Prac Magisterskich Katedra Inżynierii Procesów Odlewniczych Rok akademicki 06/0 Pracownia Maszyn Odlewniczych i Konstrukcji Odlewów Badanie wpływu ilości spoiwa organicznego w zużytej

Bardziej szczegółowo

Metalurgia - Tematy Prac Magisterskich Katedra Inżynierii Procesów Odlewniczych

Metalurgia - Tematy Prac Magisterskich Katedra Inżynierii Procesów Odlewniczych Metalurgia - Tematy Prac Magisterskich Katedra Inżynierii Procesów 0-0 Pracownia Mechanizacji, Automatyzacji i Projektowania Odlewni Lp. Nazwisko i Imię Temat pracy Opiekun pracy Miejsce Algorytm bilansowania

Bardziej szczegółowo

Przykładowy szkolny plan nauczania* /modułowe kształcenie zawodowe/

Przykładowy szkolny plan nauczania* /modułowe kształcenie zawodowe/ Przykładowy szkolny plan nauczania* /modułowe kształcenie zawodowe/ Typ szkoły: zasadnicza szkoła zawodowa - 3-letni okres nauczania Zawód: Operator maszyn i urządzeń odlewniczych; symbol 812107 Podbudowa

Bardziej szczegółowo

MASZYNY ODLEWNICZE Casting machines and mechanisms PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

MASZYNY ODLEWNICZE Casting machines and mechanisms PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Kierunek: Zarządzanie i Inżynieria Produkcji Rodzaj przedmiotu: specjalnościowy Rodzaj zajęć: Wyk., Sem. MASZYNY ODLEWNICZE Casting machines and mechanisms Poziom studiów: studia II stopnia

Bardziej szczegółowo

Opisy efektów kształcenia dla modułu

Opisy efektów kształcenia dla modułu Karta modułu - Projektowanie form dla odlewnictwa artystycznego i precyzyjnego 1 / 5 Nazwa modułu: Projektowanie form dla odlewnictwa artystycznego i precyzyjnego Rocznik: 2012/2013 Kod: OM-2-212-s Punkty

Bardziej szczegółowo

Sytuacja odlewnictwa na świecie, w Europie i w Polsce

Sytuacja odlewnictwa na świecie, w Europie i w Polsce Jerzy J. Sobczak Elżbieta Balcer Agnieszka Kryczek Sytuacja odlewnictwa na świecie, w Europie i w Polsce - 1 - ŚWIAT Produkcja odlewów 2012 Wielkość globalnej produkcji odlewów 101,3 mln ton Wzrost w stosunku

Bardziej szczegółowo

Sytuacja odlewnictwa światowego i krajowego, z uwzględnieniem odlewnictwa ciśnieniowego

Sytuacja odlewnictwa światowego i krajowego, z uwzględnieniem odlewnictwa ciśnieniowego Jerzy J. Sobczak Elżbieta Balcer Agnieszka Kryczek VII Międzynarodowa Konferencja Naukowa Sytuacja odlewnictwa światowego i krajowego, z uwzględnieniem odlewnictwa ciśnieniowego - 1 - ŚWIAT Tendencje w

Bardziej szczegółowo

PRACA DYPLOMOWA W BUDOWIE WKŁADEK FORMUJĄCYCH. Tomasz Kamiński. Temat: ŻYWICE EPOKSYDOWE. dr inż. Leszek Nakonieczny

PRACA DYPLOMOWA W BUDOWIE WKŁADEK FORMUJĄCYCH. Tomasz Kamiński. Temat: ŻYWICE EPOKSYDOWE. dr inż. Leszek Nakonieczny Politechnika Wrocławska - Wydział Mechaniczny Instytut Technologii Maszyn i Automatyzacji PRACA DYPLOMOWA Tomasz Kamiński Temat: ŻYWICE EPOKSYDOWE W BUDOWIE WKŁADEK FORMUJĄCYCH Promotor: dr inż. Leszek

Bardziej szczegółowo

Techniki wytwarzania - odlewnictwo

Techniki wytwarzania - odlewnictwo Techniki wytwarzania - odlewnictwo Główne elementy układu wlewowego Układy wlewowe Struga metalu Przekrój minimalny Produkcja odlewów na świecie Odbieranie ciepła od odlewów przez formę Krystalizacja Schematyczne

Bardziej szczegółowo

Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/

Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Typ szkoły: Zasadnicza Szkoła Zawodowa - 3-letni okres nauczania /1//2/ Zawód: operator maszyn i urządzeń odlewniczych; symbol 812107

Bardziej szczegółowo

PROJEKT - ODLEWNICTWO

PROJEKT - ODLEWNICTWO W celu wprowadzenia do produkcji nowego wyrobu konieczne jest opracowanie dokumentacji technologicznej, w której skład wchodzą : rysunek konstrukcyjny gotowego wyrobu, rysunek koncepcyjny sposobu odlewania,

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE DRUKU 3D

ZASTOSOWANIE DRUKU 3D ZASTOSOWANIE DRUKU 3D w odlewnictwie autoryzowany przedstawiciel 3D Lab s.c. 02-949 Warszawa // ul. Ostra 13C T/F: (+48 22) 885 63 23 // M: +48 505 10 10 33 Formy odlewnicze z piasku kwarcowego Budowa

Bardziej szczegółowo

Metalurgia - Tematy Prac Inżynierskich Katedra Inżynierii Procesów Odlewniczych

Metalurgia - Tematy Prac Inżynierskich Katedra Inżynierii Procesów Odlewniczych Metalurgia - Tematy Prac Inżynierskich Katedra Inżynierii Procesów Odlewniczych 205-206 Pracownia Mechanizacji, Automatyzacji i Projektowania Odlewni 2 3 Program komputerowej symulacji pracy pieca oporowego.

Bardziej szczegółowo

PRZEGLĄD ODLEWNICTWA R. 61-2011

PRZEGLĄD ODLEWNICTWA R. 61-2011 PRZEGLĄD ODLEWNICTWA R. 61-2011 SPIS TREŚCI nr 1/2 10 Światowy kryzys lat 2008 i 2009 wyraźnie odbił się na wielkości produkcji odlewów 16 Sytuacja odlewnictwa światowego. Stan aktualny i prognozy / J.

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu ODLEWNICTWO STOPÓW ŻELAZA Casting of ferrous alloys Kierunek: Zarządzanie i Inżynieria Produkcji Management and Engineering of Production Rodzaj przedmiotu: specjalnościowy Poziom studiów:

Bardziej szczegółowo

Metalurgia - Tematy Prac Inżynierskich - Katedra Tworzyw Formierskich, Technologii Formy, Odlewnictwa Metali Nieżelaznych

Metalurgia - Tematy Prac Inżynierskich - Katedra Tworzyw Formierskich, Technologii Formy, Odlewnictwa Metali Nieżelaznych Metalurgia - Tematy Prac Inżynierskich - Katedra, y, Odlewnictwa Metali Nieżelaznych 2016-2017 Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 Nazwisko i Imię dyplomanta Temat pracy Badania stanu powierzchni surowej odlewów przemysłowych

Bardziej szczegółowo

Wykaz norm będących w zakresie działalności Komitetu Technicznego KT 301 ds. Odlewnictwa aktualizacja na dzień

Wykaz norm będących w zakresie działalności Komitetu Technicznego KT 301 ds. Odlewnictwa aktualizacja na dzień Wykaz norm będących w zakresie działalności Komitetu Technicznego KT 301 ds. Odlewnictwa aktualizacja na dzień 15.12.2016 Numer PN Odlewy PN-EN 1559-1:2011P PN-EN 1559-1:2011E PN-EN 1559-2:2014-12E PN-EN

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE OCHŁADZALNIKA W CELU ROZDROBNIENIA STRUKTURY W ODLEWIE BIMETALICZNYM

ZASTOSOWANIE OCHŁADZALNIKA W CELU ROZDROBNIENIA STRUKTURY W ODLEWIE BIMETALICZNYM 28/10 Archives of Foundry, Year 2003, Volume 3, 10 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2003, Rocznik 3, Nr 10 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 ZASTOSOWANIE OCHŁADZALNIKA W CELU ROZDROBNIENIA STRUKTURY W ODLEWIE BIMETALICZNYM

Bardziej szczegółowo

Zadanie egzaminacyjne

Zadanie egzaminacyjne Zadanie egzaminacyjne Przygotuj uproszczoną dokumentację technologiczną wykonania odlewu łącznika przedstawionego na rysunku 1 (oznaczenie rysunku WP-48-2011/3). Dokumentacja składa się z: tabeli obliczeń

Bardziej szczegółowo

Badanie zmęczenia cieplnego żeliwa w Instytucie Odlewnictwa

Badanie zmęczenia cieplnego żeliwa w Instytucie Odlewnictwa PROJEKT NR: POIG.01.03.01-12-061/08 Badania i rozwój nowoczesnej technologii tworzyw odlewniczych odpornych na zmęczenie cieplne Badanie zmęczenia cieplnego żeliwa w Instytucie Odlewnictwa Zakopane, 23-24

Bardziej szczegółowo

WPŁYW DODATKÓW STOPOWYCH NA WŁASNOŚCI STOPU ALUMINIUM KRZEM O NADEUTEKTYCZNYM SKŁADZIE

WPŁYW DODATKÓW STOPOWYCH NA WŁASNOŚCI STOPU ALUMINIUM KRZEM O NADEUTEKTYCZNYM SKŁADZIE WYDZIAŁ ODLEWNICTWA AGH Oddział Krakowski STOP XXXIV KONFERENCJA NAUKOWA Kraków - 19 listopada 2010 r. Marcin PIĘKOŚ 1, Stanisław RZADKOSZ 2, Janusz KOZANA 3,Witold CIEŚLAK 4 WPŁYW DODATKÓW STOPOWYCH NA

Bardziej szczegółowo

Drewno. Zalety: Wady:

Drewno. Zalety: Wady: Drewno Drewno to naturalny surowiec w pełni odnawialny. Dzięki racjonalnej gospodarce leśnej w Polsce zwiększają się nie tylko zasoby drewna, lecz także powierzchnia lasów. łatwość w obróbce, lekkość i

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp 9 ROK 2008

Spis treści. Wstęp 9 ROK 2008 Spis treści Wstęp 9 I. METALE I ICH STOPY 1. Wprowadzenie nowoczesnych metod do badań odlewów i materiałów odlewniczych z wykorzystaniem nowej aparatury, będącej na wyposażeniu Zespołu Laboratoriów Badawczych.

Bardziej szczegółowo

Nazwa przedmiotu INSTRUMENTARIUM BADAWCZE W INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ Instrumentation of research in material engineering

Nazwa przedmiotu INSTRUMENTARIUM BADAWCZE W INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ Instrumentation of research in material engineering Nazwa przedmiotu INSTRUMENTARIUM BADAWCZE W INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ Instrumentation of research in material engineering Kierunek: Inżynieria materiałowa Rodzaj przedmiotu: kierunkowy obowiązkowy Rodzaj

Bardziej szczegółowo

Międzynarodowe wiodące targi w kwartecie. 13. Międzynarodowe Targi Odlewnicze z forum technicznym

Międzynarodowe wiodące targi w kwartecie. 13. Międzynarodowe Targi Odlewnicze z forum technicznym www.gmtn.de Międzynarodowe wiodące targi w kwartecie 13. Międzynarodowe Targi Odlewnicze z forum technicznym 9. Międzynarodowe Targi Metalurgii i Hutnictwa z kongresami 11. Międzynarodowe Targi Technologii

Bardziej szczegółowo

ODLEWNICTWO STOPÓW ŻELAZA Casting of ferrous alloys PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

ODLEWNICTWO STOPÓW ŻELAZA Casting of ferrous alloys PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Kierunek: ODLEWNICTWO STOPÓW ŻELAZA Casting of ferrous alloys Zarządzanie i Inżynieria Produkcji Management and Engineering of Production Rodzaj przedmiotu: specjalnościowy Rodzaj zajęć:

Bardziej szczegółowo

Sytuacja odlewnictwa światowego

Sytuacja odlewnictwa światowego Jerzy J. Sobczak Elżbieta Balcer Agnieszka Kryczek V Międzynarodowa Konferencja Naukowa Sytuacja odlewnictwa światowego Trendy i prognozy - 1 - ŚWIAT Produkcja odlewów - 2010 Wielkość globalnej produkcji

Bardziej szczegółowo

Mechanika i budowa maszyn Studia niestacjonarne I-go stopnia RW. Rzeszów r.

Mechanika i budowa maszyn Studia niestacjonarne I-go stopnia RW. Rzeszów r. Rzeszów, 19.12.2012 r. Mechanika i budowa maszyn Studia niestacjonarne I-go stopnia RW. Rzeszów 11.04.2012 r. MC Przedmiot humanistyczny historia techniki Wprowadzenie do procesów produkcyjnych Semestr

Bardziej szczegółowo

Alumetal rozwija nowoczesne technologie produkcji. Listopad 2017

Alumetal rozwija nowoczesne technologie produkcji. Listopad 2017 Alumetal rozwija nowoczesne technologie produkcji Listopad 2017 Otoczenie rynkowe Unikatowe właściwości aluminium Lekkie Aluminium jest bardzo lekkim metalem o gęstości wynoszącej 2.7 g/cm3, tj. około

Bardziej szczegółowo

Recykling złomu obiegowego odlewniczych stopów magnezu poprzez zastosowanie innowacyjnej metody endomodyfikacji

Recykling złomu obiegowego odlewniczych stopów magnezu poprzez zastosowanie innowacyjnej metody endomodyfikacji PROJEKT NR: POIG.01.01.02-00-015/09 Zaawansowane materiały i technologie ich wytwarzania Recykling złomu obiegowego odlewniczych stopów magnezu poprzez zastosowanie innowacyjnej metody endomodyfikacji

Bardziej szczegółowo

Tematy Prac Inżynierskich Pracownia Technologii Formy

Tematy Prac Inżynierskich Pracownia Technologii Formy Tematy Prac Inżynierskich Technologii Formy 2013-2014 Lp. Nazwisko i Imię Temat pracy Promotor pracy Miejsce praktyki 1 Parametry technologiczne piaskowej formy, a Dr inż. Jan Mocek podatność na zabielenia

Bardziej szczegółowo

Poziom Nazwa przedmiotu Wymiar ECTS

Poziom Nazwa przedmiotu Wymiar ECTS Plan zajęć dla kierunku Mechanika i Budowa Maszyn studia niestacjonarne, obowiązuje od 1 października 2019r. Objaśnienia skrótów na końcu tekstu 1 1 przedmioty wspólne dla wszystkich specjalności Mechanika

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY PROJEKT DYPLOMOWY INŻYNIERSKI

POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY PROJEKT DYPLOMOWY INŻYNIERSKI Forma studiów: stacjonarne Kierunek studiów: ZiIP Specjalność/Profil: Zarządzanie Jakością i Informatyczne Systemy Produkcji Katedra: Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji Badania termowizyjne nagrzewania

Bardziej szczegółowo

oferta usług szkoleniowych 2019

oferta usług szkoleniowych 2019 oferta usług szkoleniowych 2019 Sieć Badawcza Łukasiewicz Instytut Odlewnictwa oferuje wysokospecjalistyczne szkolenia z zakresu odlewnictwa. Oferta skierowana jest zarówno do firm i instytucji publicznych,

Bardziej szczegółowo

Test kompetencji zawodowej

Test kompetencji zawodowej Test kompetencji zawodowej Test składa się z 24 pytań. Aby zaliczyć należy uzyskać co najmniej 17 pkt. Za każde rozwiązane zadanie jest 1 pkt. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna. Czas na rozwiązanie zadań

Bardziej szczegółowo

Tok Specjalność Semestr Z / L Blok Przedmiot

Tok Specjalność Semestr Z / L Blok Przedmiot ENERGETYKA S1 ENE_1A_S_2015_2016_21564_1 semestr 5 Zimowy Blok 11 ENE_1A_S_2015_2016_21564_1 semestr 5 Zimowy Blok 12 ENE_1A_S_2015_2016_21564_1 semestr 5 Zimowy Blok 13 ENE_1A_S_2015_2016_21564_1 semestr

Bardziej szczegółowo

Przetwórstwo tworzyw sztucznych i gumy

Przetwórstwo tworzyw sztucznych i gumy Przetwórstwo tworzyw sztucznych i gumy Lab.7. Wpływ parametrów wytłaczania na właściwości mechaniczne folii rękawowej Spis treści 1. Cel ćwiczenia i zakres pracy.. 2 2. Definicje i pojęcia podstawowe 2

Bardziej szczegółowo

Technik mechanik 311504

Technik mechanik 311504 Technik mechanik 311504 Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik mechanik powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) wytwarzania części maszyn i urządzeń; 2) dokonywania

Bardziej szczegółowo

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW ENERGETYKA

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW ENERGETYKA Załącznik do uchwały Nr 000-8/4/2012 Senatu PRad. z dnia 28.06.2012r. EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW ENERGETYKA Nazwa wydziału: Mechaniczny Obszar kształcenia w zakresie: Nauk technicznych Dziedzina

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu: Kierunek: Materiały formierskie Zarządzanie i inżynieria produkcji Moulding materials Rodzaj przedmiotu: specjalnościowy Rodzaj zajęć: Wyk. Ćwicz. Lab. Sem. Proj. Poziom studiów: studia

Bardziej szczegółowo

WPŁYW DODATKU GLASSEX NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI TECHNOLOGICZNE ORAZ WYBIJALNOŚĆ MAS ZE SZKŁEM WODNYM I RÓŻNYMI UTWARDZACZAMI ESTROWYMI

WPŁYW DODATKU GLASSEX NA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI TECHNOLOGICZNE ORAZ WYBIJALNOŚĆ MAS ZE SZKŁEM WODNYM I RÓŻNYMI UTWARDZACZAMI ESTROWYMI Katarzyna MAJOR-GABRYŚ, Stanisław M. DOBOSZ 1 WYDZIAŁ ODLEWNICTWA AGH ODDZIAŁ KRAKOWSKI STOP XXXIII KONFERENCJA NAUKOWA z okazji Ogólnopolskiego Dnia Odlewnika 2009 Kraków, 11 grudnia 2009 r. WPŁYW DODATKU

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa 11

Spis treści. Przedmowa 11 Podstawy konstrukcji maszyn. T. 1 / autorzy: Marek Dietrich, Stanisław Kocańda, Bohdan Korytkowski, Włodzimierz Ozimowski, Jacek Stupnicki, Tadeusz Szopa ; pod redakcją Marka Dietricha. wyd. 3, 2 dodr.

Bardziej szczegółowo

Spis treści Przedmowa

Spis treści Przedmowa Spis treści Przedmowa 1. Wprowadzenie do problematyki konstruowania - Marek Dietrich (p. 1.1, 1.2), Włodzimierz Ozimowski (p. 1.3 -i-1.7), Jacek Stupnicki (p. l.8) 1.1. Proces konstruowania 1.2. Kryteria

Bardziej szczegółowo

PRZEGLĄD ODLEWNICTWA R

PRZEGLĄD ODLEWNICTWA R PRZEGLĄD ODLEWNICTWA R. 62-2012 SPIS TREŚCI nr 1/2 10 Sytuacja odlewnictwa w Polsce i na świecie - stan aktualny i prognozy / J. J. Sobczak, E. Balcer, A. Kryczek 28 Jakie są perspektywy rynku metali ziem

Bardziej szczegółowo

Klasa I II III IV I II I II I II I II

Klasa I II III IV I II I II I II I II Typ szkoły: technikum - 4-letni okres nauczania /1/ Zawód: Technik odlewnik; symbol 311705 Podbudowa programowa: gimnazjum Kwalifikacje: K1 - Użytkowanie maszyn i urządzeń do wykonywania odlewów (M.4.)

Bardziej szczegółowo

INNOWACYJNE MATERIAŁY DO ZASTOSOWAŃ W ENERGOOSZCZĘDNYCH I PROEKOLOGICZNYCH URZĄDZENIACH ELEKTRYCZNYCH

INNOWACYJNE MATERIAŁY DO ZASTOSOWAŃ W ENERGOOSZCZĘDNYCH I PROEKOLOGICZNYCH URZĄDZENIACH ELEKTRYCZNYCH Instytut Metalurgii i Inżynierii Materiałowej im. Aleksandra Krupkowskiego Polskiej Akademii Nauk w Krakowie informuje o realizacji projektu: INNOWACYJNE MATERIAŁY DO ZASTOSOWAŃ W ENERGOOSZCZĘDNYCH I PROEKOLOGICZNYCH

Bardziej szczegółowo

Dane potrzebne do wykonania projektu z przedmiotu technologia odlewów precyzyjnych.

Dane potrzebne do wykonania projektu z przedmiotu technologia odlewów precyzyjnych. Dane potrzebne do wykonania projektu z przedmiotu technologia odlewów precyzyjnych. 1. Obliczanie elementów układu wlewowo zasilającego Rys 1 Elemety układu wlewowo - zasilającego gdzie: ZW zbiornik wlewowy

Bardziej szczegółowo

GNIAZDO FORMIERSKIE Z WIELOZAWOROWĄ GŁOWICĄ IMPULSOWĄ

GNIAZDO FORMIERSKIE Z WIELOZAWOROWĄ GŁOWICĄ IMPULSOWĄ GNIAZDO FORMIERSKIE Z WIELOZAWOROWĄ GŁOWICĄ IMPULSOWĄ Tadeusz Mikulczyński Zdzisław Samsonowicz Mirosław Ganczarek *Instytut Technologii Maszyn i Automatyzacji Politechniki Wrocławskiej Janusz Polański

Bardziej szczegółowo

Technologia wymagania edukacyjne

Technologia wymagania edukacyjne Technologia wymagania edukacyjne Zawód: Lakiernik 714(03) SZPN/SZ/07/19 714[03]/ZSZ/MENiS/ 2002.08.26 Program wykonany przez mgr inż. Tomasza Reclika Liczba godzin: 2 kl.-4 2012/13 Klasa II 1. Nanoszenie

Bardziej szczegółowo

Tematy Prac Magisterskich Katedra Inżynierii Stopów i Kompozytów Odlewanych

Tematy Prac Magisterskich Katedra Inżynierii Stopów i Kompozytów Odlewanych Tematy Prac Magisterskich Katedra Inżynierii Stopów i Kompozytów Odlewanych 2014-2015 Lp. 1 2 3 4 5 6 Nazwisko i Imię dyplomanta Temat pracy Optymalizacja komputerowa parametrów procesu wypełniania wnęki

Bardziej szczegółowo

PROPOZYCJA PRZEDMIOTÓW WYBIERALNYCH W SEMESTRZE III DLA STUDENTÓW STUDIÓW STACJONARNYCH (CYWILNYCH) nabór 2007 Kierunek MECHANIKA I BUDOWA MASZYN

PROPOZYCJA PRZEDMIOTÓW WYBIERALNYCH W SEMESTRZE III DLA STUDENTÓW STUDIÓW STACJONARNYCH (CYWILNYCH) nabór 2007 Kierunek MECHANIKA I BUDOWA MASZYN PROPOZYCJA PRZEDMIOTÓW WYBIERALNYCH W SEMESTRZE III DLA STUDENTÓW STUDIÓW STACJONARNYCH (CYWILNYCH) nabór 2007 Kierunek MECHANIKA I BUDOWA MASZYN 2 III SEMESTR - nabór 2007 ogółem godz. ECTS wykł. ćwicz.

Bardziej szczegółowo

PRZYKŁADOWY PLAN REALIZACJI KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO PRZEDMIOTOWE KSZTAŁCENIE ZAWODOWE ZAWÓD: OPERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ ODLEWNICZYCH

PRZYKŁADOWY PLAN REALIZACJI KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO PRZEDMIOTOWE KSZTAŁCENIE ZAWODOWE ZAWÓD: OPERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ ODLEWNICZYCH PRZYKŁADOWY PLAN REALIZACJI KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO PRZEDMIOTOWE KSZTAŁCENIE ZAWODOWE ZAWÓD: OPERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ ODLEWNICZYCH 812107 TYP SZKOŁY: BRANŻOWA SZKOŁA I STOPNIA PODBUDOWA: GIMNAZJUM 1.

Bardziej szczegółowo

OCENA STANU FORM WILGOTNYCH I SUSZONYCH METODĄ ULTRADŹWIĘKOWĄ. J. Zych 1. Wydział Odlewnictwa Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

OCENA STANU FORM WILGOTNYCH I SUSZONYCH METODĄ ULTRADŹWIĘKOWĄ. J. Zych 1. Wydział Odlewnictwa Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie SUSZONYCH METODĄ ULTRADŹWIĘKOWĄ J. Zych 1 Wydział Odlewnictwa Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie 1. Wprowadzenie Stan formy odlewniczej przygotowanej do zalewania to zespół cech, opisujących

Bardziej szczegółowo

Napędza nas automatyzacja

Napędza nas automatyzacja Napędza nas automatyzacja 02 Springer Napędza nas automatyzacja Springer GmbH innowacyjna firma dbająca o Twój sukces w automatyce Springer Napędza nas automatyzacja Rozwój rynku automatyki w opinii Springer

Bardziej szczegółowo

Technologie wytwarzania. Opracował Dr inż. Stanisław Rymkiewicz KIM WM PG

Technologie wytwarzania. Opracował Dr inż. Stanisław Rymkiewicz KIM WM PG Technologie wytwarzania Opracował Dr inż. Stanisław Rymkiewicz KIM WM PG Technologie wytwarzania Odlewanie Metalurgia proszków Otrzymywanie monokryształów Otrzymywanie materiałów superczystych Techniki

Bardziej szczegółowo

(przedmioty przeznaczone do realizacji są oznaczone kolorem żółtym)

(przedmioty przeznaczone do realizacji są oznaczone kolorem żółtym) ENERGETYKA S1 ENE_1A_S_2018_2019_1 3 Zimowy Blok 06 Podstawy spawalnictwa 8 Technologie spajania 1 ENE_1A_S_2018_2019_1 3 Zimowy Blok 09 Rurociągi przemysłowe 0 Sieci ciepłownicze 9 ENE_1A_S_2018_2019_1

Bardziej szczegółowo

Sp. z o.o. Prezentacja firmy

Sp. z o.o. Prezentacja firmy O d l e w n i a Ta r n ó w Sp. z o.o. Prezentacja firmy O d l e w n i a Ta r n ó w S p. z o. o. Odlewnia Tarnów Sp. z o. o. specjalizuje się w produkcji odlewów żeliwnych, przede wszystkim z żeliwa szarego

Bardziej szczegółowo

Oferta badawcza. XVI Forum Klastra Bioenergia dla Regionu 20 maja 2015r. dr inż. Anna Zamojska-Jaroszewicz

Oferta badawcza. XVI Forum Klastra Bioenergia dla Regionu 20 maja 2015r. dr inż. Anna Zamojska-Jaroszewicz Oferta badawcza XVI Forum Klastra Bioenergia dla Regionu 20 maja 2015r. dr inż. Anna Zamojska-Jaroszewicz Struktura organizacyjna PIMOT Przemysłowy Instytut Motoryzacji Pion Paliw i Energii Odnawialnej

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia kierunkowe Kierunek mechanika i budowa maszyn, studia pierwszego stopnia

Zagadnienia kierunkowe Kierunek mechanika i budowa maszyn, studia pierwszego stopnia Zagadnienia kierunkowe Kierunek mechanika i budowa maszyn, studia pierwszego stopnia 1. Wymiń warunki równowagi dowolnego płaskiego układu sił. 2. Co można wyznaczyć w statycznej próbie rozciągani. 3.

Bardziej szczegółowo

2. Metoda impulsowa pomiaru wilgotności mas formierskich.

2. Metoda impulsowa pomiaru wilgotności mas formierskich. J. BARYCKI 2 T. MIKULCZYŃSKI 2 A. WIATKOWSKI 3 R. WIĘCŁAWEK 4 1,3 Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Elementów i Układów Pneumatyki 2,4 Instytut Technologii Maszyn i Automatyzacji Politechniki Wrocławskiej Zaprezentowano

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY SKRAWANIA MATERIAŁÓW KONSTRUKCYJNYCH

PODSTAWY SKRAWANIA MATERIAŁÓW KONSTRUKCYJNYCH WIT GRZESIK PODSTAWY SKRAWANIA MATERIAŁÓW KONSTRUKCYJNYCH Wydanie 3, zmienione i uaktualnione Wydawnictwo Naukowe PWN SA Warszawa 2018 Od Autora Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótów SPIS TREŚCI 1. OGÓLNA

Bardziej szczegółowo

Napędza nas automatyzacja

Napędza nas automatyzacja Springer Presswerk- und Rohbau-Automation Springer GmbH Stuhrbaum 14 28816 Stuhr Germany Zarząd: Uwe Springer Stefan Matiszick Guido Schmal Office +49 421 24 702-0 Fax +49 421 24 702-199 info@springer.group

Bardziej szczegółowo

Kierunkowe efekty kształcenia wraz z odniesieniem do efektów obszarowych. Energetyka studia I stopnia

Kierunkowe efekty kształcenia wraz z odniesieniem do efektów obszarowych. Energetyka studia I stopnia Załącznik 3 do uchwały nr /d/05/2012 Wydział Mechaniczny PK Kierunkowe efekty kształcenia wraz z odniesieniem do efektów Kierunek: Energetyka studia I stopnia Lista efektów z odniesieniem do efektów Kierunek:

Bardziej szczegółowo

WYNIKI REALIZOWANYCH PROJEKTÓW BADAWCZYCH

WYNIKI REALIZOWANYCH PROJEKTÓW BADAWCZYCH PROPONOWANA TEMATYKA WSPÓŁPRACY prof. dr hab. inż. WOJCIECH KACALAK WYNIKI REALIZOWANYCH PROJEKTÓW BADAWCZYCH 00:00:00 --:-- --.--.---- 1 111 PROPOZYCJE PROPOZYCJE DO WSPÓŁPRACY Z PRZEMYSŁEM W ZAKRESIE

Bardziej szczegółowo

Sytuacja odlewnictwa na świecie, w Europie i w Polsce

Sytuacja odlewnictwa na świecie, w Europie i w Polsce Sytuacja odlewnictwa na świecie, w Europie i w Polsce Jerzy J. Sobczak, Elżbieta Balcer, Agnieszka Kryczek Prezenter: Agnieszka Kryczek - 1 - ŚWIAT Produkcja odlewów 2013 Wielkość globalnej produkcji odlewów

Bardziej szczegółowo

BADANIA ŻELIWA CHROMOWEGO NA DYLATOMETRZE ODLEWNICZYM DO-01/P.Śl.

BADANIA ŻELIWA CHROMOWEGO NA DYLATOMETRZE ODLEWNICZYM DO-01/P.Śl. 36/38 Solidification of Metals and Alloys, No. 38, 1998 Krzepnięcie Metali i Stopów, nr 38, 1998 PAN Katowice PL ISSN 0208-9386 BADANIA ŻELIWA CHROMOWEGO NA DYLATOMETRZE ODLEWNICZYM DO-01/P.Śl. STUDNICKI

Bardziej szczegółowo

Komputerowe narzędzia wspomagające prowadzenie i dokumentowanie oceny ryzyka przy projektowaniu maszyn

Komputerowe narzędzia wspomagające prowadzenie i dokumentowanie oceny ryzyka przy projektowaniu maszyn Komputerowe narzędzia wspomagające prowadzenie i dokumentowanie oceny ryzyka przy projektowaniu maszyn Opracowanie modelu narzędzi metodycznych do oceny ryzyka związanego z zagrożeniami pyłowymi w projektowaniu

Bardziej szczegółowo

Tematy prac dyplomowych dla III semestru uzupełniających studiów magisterskich kierunek Mechatronika. Rok akademicki 2012/2013

Tematy prac dyplomowych dla III semestru uzupełniających studiów magisterskich kierunek Mechatronika. Rok akademicki 2012/2013 Tematy prac dyplomowych dla III semestru uzupełniających studiów magisterskich kierunek Mechatronika Rok akademicki 2012/2013 Nr Promotor Tytuł / zakres pracy dyplomowej UM/AG1 prof. dr hab. inż. Andrzej

Bardziej szczegółowo

ul. Zakopiańska 73 30-418 Kraków, Polska tel: +48 (12) 261-83-24 fax +48 (12) 266-08-70 iod@iod.krakow.pl Rok założenia Established in 1946

ul. Zakopiańska 73 30-418 Kraków, Polska tel: +48 (12) 261-83-24 fax +48 (12) 266-08-70 iod@iod.krakow.pl Rok założenia Established in 1946 ul. Zakopiańska 73 30-418 Kraków, Polska tel: +48 (12) 261-83-24 fax +48 (12) 266-08-70 iod@iod.krakow.pl Rok założenia Established in 1946 Propozycje badawczo-wdrożeniowe Instytutu Odlewnictwa Konwersja

Bardziej szczegółowo

PL B1. Reaktor do wytwarzania żeliwa wysokojakościowego, zwłaszcza sferoidalnego lub wermikularnego BUP 17/12

PL B1. Reaktor do wytwarzania żeliwa wysokojakościowego, zwłaszcza sferoidalnego lub wermikularnego BUP 17/12 PL 220357 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 220357 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 393911 (51) Int.Cl. C21C 1/10 (2006.01) B22D 27/20 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu: KOMPUTEROWE WSPOMAGANIE WYTWARZANIA CAM Kierunek: Mechanika i Budowa Maszyn Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy na specjalności APWiR Rodzaj zajęć: wykład, laboratorium I KARTA PRZEDMIOTU

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ I METALURGII

WYDZIAŁ INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ I METALURGII Katowice, ul. Krasińskiego 8, tel. 32 603 41 023, e-mail: rmbos@polsl.pl (S I i II, NW II) kierunek studiów: INŻYNIERIA MATERIAŁOWA kryteria przyjęć matematyka z egzaminu maturalnego I stopnia z tytułem

Bardziej szczegółowo

nr projektu w Politechnice Śląskiej 11/030/FSD18/0222 KARTA PRZEDMIOTU

nr projektu w Politechnice Śląskiej 11/030/FSD18/0222 KARTA PRZEDMIOTU Z1-PU7 WYDANIE N3 Strona: 1 z 5 (pieczęć wydziału) KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu: MATERIAŁY I TECHNOLOGIE STOSOWANE W BUDOWIE POJAZDÓW 3. Karta przedmiotu ważna od roku akademickiego: 2018/2019

Bardziej szczegółowo

PL B1. Kanał odpowietrzający odlewnicze formy piaskowe oraz sposób odpowietrzenia odlewniczych form piaskowych

PL B1. Kanał odpowietrzający odlewnicze formy piaskowe oraz sposób odpowietrzenia odlewniczych form piaskowych RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 228533 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 414627 (51) Int.Cl. B22C 9/02 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 30.10.2015

Bardziej szczegółowo

Jesteśmy częścią Grupy LUMA, w skład której wchodzą firmy z branży hutniczej

Jesteśmy częścią Grupy LUMA, w skład której wchodzą firmy z branży hutniczej O FIRMIE Witamy w Odlewni Kutno. Jesteśmy częścią Grupy LUMA, w skład której wchodzą firmy z branży hutniczej i odlewniczej. Odlewnia Kutno to nowoczesna odlewnia żeliwa, oferująca najwyższej jakości wyroby

Bardziej szczegółowo

Inżynieria Produkcji

Inżynieria Produkcji Inżynieria Produkcji Literatura 1. Chlebus Edward: Techniki komputerowe CAx w inżynierii produkcji. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 2000. 2. Karpiński Tadeusz: Inżynieria Produkcji. Wydawnictwo

Bardziej szczegółowo

METALE LEKKIE W KONSTRUKCJACH SPRZĘTU SPECJALNEGO - STOPY MAGNEZU

METALE LEKKIE W KONSTRUKCJACH SPRZĘTU SPECJALNEGO - STOPY MAGNEZU METALE LEKKIE W KONSTRUKCJACH SPRZĘTU SPECJALNEGO - STOPY MAGNEZU 1 Gliwice, 2016-03-10 Dlaczego stopy magnezu? 12 10 Gęstość, g/cm 3 8 6 4 2 0 Zalety stopów magnezu: Niska gęstość właściwa stopów; Wysokie

Bardziej szczegółowo

NOWOCZESNY SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ MASY FORMIERSKIEJ

NOWOCZESNY SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ MASY FORMIERSKIEJ NOWOCZESNY SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ MASY FORMIERSKIEJ NOWOCZESNY SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ MASY FORMIERSKIEJ Wstęp Waldemar BOJANOWSKI 1 Piotr WOŹNIAK 2 Przygotowania masy formierskiej o wysokich

Bardziej szczegółowo

Księgarnia PWN: Kazimierz Szatkowski - Przygotowanie produkcji. Spis treści

Księgarnia PWN: Kazimierz Szatkowski - Przygotowanie produkcji. Spis treści Księgarnia PWN: Kazimierz Szatkowski - Przygotowanie produkcji Spis treści Wstęp... 11 część I. Techniczne przygotowanie produkcji, jego rola i miejsce w przygotowaniu produkcji ROZDZIAŁ 1. Rola i miejsce

Bardziej szczegółowo

Uniwersytet Wirtualny VU2012

Uniwersytet Wirtualny VU2012 XII Konferencja Uniwersytet Wirtualny VU2012 M o d e l N a r z ę d z i a P r a k t y k a Andrzej ŻYŁAWSKI Warszawska Wyższa Szkoła Informatyki Marcin GODZIEMBA-MALISZEWSKI Instytut Technologii Eksploatacji

Bardziej szczegółowo

METODA OGRANICZENIA DYFUZJA SIARKI Z MASY FORMIERSKIEJ DO ODLEWU

METODA OGRANICZENIA DYFUZJA SIARKI Z MASY FORMIERSKIEJ DO ODLEWU Stanisław M.DOBOSZ 1, Małgorzata HOSADYNA 2 WYDZIAŁ ODLEWNICTWA AGH ODDZIAŁ KRAKOWSKI STOP XXXIII KONFERENCJA NAUKOWA z okazji Ogólnopolskiego Dnia Odlewnika 2009 Kraków, 11 grudnia 2009 r. METODA OGRANICZENIA

Bardziej szczegółowo

Recykling - metale Laboratorium (hala A15 Zakład Odlewnictwa)

Recykling - metale Laboratorium (hala A15 Zakład Odlewnictwa) Politechnika Poznańska Instytut Technologii Materiałów Zakład Odlewnictwa Recykling - metale Laboratorium (hala A15 Zakład Odlewnictwa) Prowadzący: Dr inż. Łukasz Bernat (recykling metali) Dr inż. Dorota

Bardziej szczegółowo

Nowoczesne technologie materiałowe stosowane w przemyśle lotniczym

Nowoczesne technologie materiałowe stosowane w przemyśle lotniczym Nowoczesne technologie materiałowe stosowane w przemyśle lotniczym Segment 12: Odlewanie precyzyjne stopów Ni na krytyczne części silników lotniczych Liderzy merytoryczni: Prof. dr hab. inż. Jan Cwajna

Bardziej szczegółowo

Projektowanie Wirtualne bloki tematyczne PW I

Projektowanie Wirtualne bloki tematyczne PW I Podstawowe zagadnienia egzaminacyjne Projektowanie Wirtualne - część teoretyczna Projektowanie Wirtualne bloki tematyczne PW I 1. Projektowanie wirtualne specyfika procesu projektowania wirtualnego, podstawowe

Bardziej szczegółowo

OPERATOR OBRABIAREK SKRAWAJĄCYCH

OPERATOR OBRABIAREK SKRAWAJĄCYCH OPERATOR OBRABIAREK SKRAWAJĄCYCH Operator obrabiarek skrawających jest to zawód występujący także pod nazwą tokarz, frezer, szlifierz. Osoba o takich kwalifikacjach potrafi wykonywać detale z różnych materiałów

Bardziej szczegółowo

Dr hab. inż. Jan Duda. Wykład dla studentów kierunku Zarządzanie i Inżynieria Produkcji

Dr hab. inż. Jan Duda. Wykład dla studentów kierunku Zarządzanie i Inżynieria Produkcji Automatyzacja i Robotyzacja Procesów Produkcyjnych Dr hab. inż. Jan Duda Wykład dla studentów kierunku Zarządzanie i Inżynieria Produkcji Podstawowe pojęcia Automatyka Nauka o metodach i układach sterowania

Bardziej szczegółowo

Okres realizacji projektu: r r.

Okres realizacji projektu: r r. PROJEKT: Wykorzystanie modułowych systemów podawania i mieszania materiałów proszkowych na przykładzie linii technologicznej do wytwarzania katod w bateriach termicznych wraz z systemem eksperckim doboru

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2019 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 18 Nazwa kwalifikacji: Organizacja i nadzorowanie procesu odlewniczego Oznaczenie kwalifikacji: M.37 Numer

Bardziej szczegółowo