Sprzęt laboratoryjny

Transkrypt

1 Sprzęt laboratoryjny wykład 4 (RM) 19 X 2011 Plan: Materiały stosowane w laboratorium chemii organicznej (szkło, ceramika, metale, tworzywa sztuczne, etc.) właściwości fizyczne i odporność chemiczna Szkło laboratoryjne: - podstawowe typy elementów szklanych, typy połączeń - praca ze szkłem laboratoryjnym: technika i/a bezpieczeństwo Krany, zawory i posługiwanie się nimi (częściowo MS w dziale o technikach próżniowych) Inne elementy: statywy i ich wyposażenie, etc. 1

2 Realizacja czyli o czym dziś szczegółowo nie będę mówił :-} Materiały stosowane w laboratorium chemii, przykłady: - szkło: aparatura reakcyjna i naczynia reakcyjne i inne (zlewki, krystalnice, lejki zwykłe i ze spiekiem, itd.), chłodnice, złączki-przejściówki, rozdzielacze / wkraplacze, kolumny do chromatografii kolumnowej, korki, termosy, szkło optyczne, szklany sprzęt pomiarowy: kolby i cylindry pomiarowe, piknometry, areometry, termometry laboratoryjne, biurety, pipety, manometry cieczowe, rurki i złączki szklane, pipety i kapilary, butelki i pojemniki szklane. - ceramika: lejki Büchnera, moździerze, łyżki - metale: igły i cannule, łyżki i szpatułki, zaciski, termosy, autoklawy, statywy i ich wyposażenie, podnośnik, etc - tworzywa sztuczne: butelki i pojemniki, węże i złączki, korki, o-ringi/uszczelki, części kranów (teflon, PP lub PTFE), złączki specjalne, podstawki pod kolby okrągłodenne - inne: podstawki i korki z naturalnego korka, wata bawełniana oraz mineralna (szklana i kwarcowa), bibuła filtracyjna oraz papierki wskaźnikowe SZKŁO 2

3 Szkło Szkło laboratoryjne to inaczej wyroby szklane użytkowane w laboratoriach chemicznych, instytutach naukowych, laboratoriach przemysłowych, szkolnych, itp. Szkło laboratoryjne jako tworzywo stało się jednym z ważniejszych rodzajów szkła technicznego, niezbędnego do produkcji naczyń i sprzętu laboratoryjnego oraz aparatury chemicznej. Rozwijający się przemysł, a w szczególności przemysł chemiczny, potrzebuje do wszelkiego rodzaju badań i analiz naczyń i sprzętu posiadających bardzo dobre właściwości fizyczne i chemiczne. Masa szklana, z której wyrabia się naczynia i sprzęt laboratoryjny, znajduje również zastosowanie do produkcji szklanych urządzeń przemysłowych. Szkło Obecnie wyroby laboratoryjne wytwarzane są z trzech podstawowych mas szklanych: szkła aparaturowe, szkła typu Jena G-20, szkła typu Pyrex / Durax / Simax 3

4 Z podziału szkła laboratoryjnego w zależności od metod i sposobów wytwarzania wynika, że znaczna część szkieł laboratoryjnych, wyprodukowanych w hucie, zostaje poddana dalszej obróbce za pomocą palnika gazowego w celu np. dołączenia niezbędnych elementów. Przydatność szkieł do robót na palniku zależna jest od ich składu chemicznego. Szkła zawierające powyżej 70% SiO2 i poniżej 10% tlenków alkalicznych przejawiają zwiększoną skłonność do krystalizacji i matowienia. Zmniejszenie skłonności do krystalizacji w czasie obróbki osiąga się w szkłach laboratoryjnych przez zmianę SiO 2 na B 2 O 3 lub Al 2 O 3 oraz CaO na BaO. Według składu chemicznego szkła laboratoryjne można podzielić na trzy grupy: - Szkła sodowo wapniowe, tj. laboratoryjne zwykłe, - Szkła borokrzemowe, - Szkła krzemionkowe (kwarcowe) Szkło 4

5 Szkło Szkło Najczęściej spotykane wady masy szklanej występujące w szkle laboratoryjnym: - niejednorodność chemiczna i termiczna, - nieodpowiedni współczynnik rozszerzalności liniowej, - nieodpowiednia odporność na nagłe zmiany temperatury, - kamienie z materiałów ogniotrwałych, oszklenia i zgorzelina, - wtrącenia ciał szklistych, - pęcherze (poduszki powietrzne). Wady postaci dzieli się na dwie grupy: - wady kształtu i ciężaru - wady powierzchni. Wady postaci (najczęściej występujące w szkle laboratoryjnym): - wadliwy kształt i nieprawidłowe wymiary liniowe i kątowe, - niepasowanie rozłącznych części wyrobów, - niewłaściwa pojemność, - niewłaściwy ciężar, - falistość i chropowatość powierzchni, - wadliwe obrzeża, krawędzie i powierzchnie dna wyrobów, - pęknięcia, szczerby, odpryski i rysy. 5

6 Szkło Podział szkła ze względu na przeznaczenie i sposób użytkowania: sprzęt szklany laboratoryjny o ogólnym zastosowaniu: zlewki, kolby, butle laboratoryjne, lejki, rozdzielacze, krystalizatory, parownice, cylindry, chłodnice, probówki, itp. sprzęt szklany pomiarowy: kolby i cylindry pomiarowe, piknometry, areometry, termometry laboratoryjne, biurety, pipety, manometry, itp. sprzęt szklany do pracy z gazami: butle Woulffa, aparaty Kippa, wieże absorpcyjne, płuczki do gazów, itp. zestawy i aparaty szklane, w skład których wchodzą różnego rodzaju kolby, łączniki, chłodnice, aparaty ekstrakcyjne, aparaty destylacyjne, wiskozymetry, itp. rurki cienko i grubościenne, rurki kapilarne i pręty z przeznaczeniem do dalszego przetwarzania. Szkło Kształt naczynia w szkłach laboratoryjnych odgrywa ważną rolę: Wyroby o dnie płaskim mają mniejszą odporność na nagłe zmiany temperatury od naczyń o dnie okrągłym. W celu podwyższenia odporności na nagłe zmiany temperatury naczyń szklanych, które mają z konieczności dna płaskie, przejście od dna do korpusu naczynia powinno być łagodnie zaokrąglone. Niemały wpływ na wytrzymałość mechaniczną i odporność na nagłe zmiany temperatury ma grubość ścianek i równomierność rozłożenia szkła w wyrobie. Wyroby o nierównomiernej grubości ścianek mają mniejszą wytrzymałość mechaniczną i są mniej odporne na nagłe zmiany temperatury. Odporność wyrobów szklanych na nagle zmiany temperatury maleje wraz ze wzrostem grubości ścianek. Dlatego też istnieje zasada, że naczynia laboratoryjne powinny mieć jak najcieńsze ścianki, na ile pozwala na to wytrzymałość mechaniczna. Poza tym odporność termiczną wyrobów obniżają niewłaściwie zatopione lub szlifowane obrzeża, a także niejednorodność termiczna 6

7 Szkło Miarą odporności szkła na nagłe zmiany temperatury jest średnia różnica temperatur, którą próbki przy nagłym ostudzeniu wytrzymują bez pękania. Odporność szkła na nagłe zmiany temperatury zależy od: - współczynnika rozszerzalności (największy wpływ) - kształtu - grubości ścianek - rozłożenia masy szklanej w wyrobie - modułu sprężystości, itd. Mniejszy współczynnik rozszerzalności - większa odporność szkła ma nagłe zmiany temperatury. Większy współczynnik rozszerzalności - mniejsza odporność szkła ma nagłe zmiany temperatury. Wielkość współczynnika rozszerzalności zależy od chemicznego składu szkła. Najbardziej zwiększają go tlenki metali ziem alkalicznych. Szkło W czasie pracy szkła laboratoryjne narażone są najczęściej na działanie wodnych roztworów kwasów, alkaliów, soli, a także różnych roztworów organicznych. Chemiczna odporność szkła charakteryzuje się szybkością przechodzenia jego składników do roztworu. Oddziaływanie wodnych roztworów na szkła krzemianowe można odnieść do dwóch rodzajów procesów: - procesów wyługowania, kiedy do roztworu przechodzą głównie tlenki alkaliczne lub tlenki metali ziem alkalicznych z wytworzeniem na powierzchni szkła warstewki ochronnej, - procesów roztwarzania, towarzyszących przechodzeniu do roztworu składników w takich samych stosunkach, w jakich znajdowały się w szkle. Procesy wyługowania przebiegają przy oddziaływaniu wody i roztworów kwasów (z wyjątkiem kwasu fluorowodorowego i fosforowego na gorąco), przy czym prędkość przechodzenia tlenków grupy M 2 O i MO do roztworu zmniejsza się w miarę upływu czasu. Procesy roztwarzania przebiegają przy oddziaływaniu roztworów alkalicznych, kwasu fluorowodorowego i fosforowego (na gorąco). W przypadku roztworów alkalicznych z powierzchni szkła wymywany jest gel krzemionkowy. Przy oddziaływaniu kwasu fluorowodorowego z powierzchni szkła wydzielają się fluorki metali alkalicznych oraz SiF 4. 7

8 Szkło W czasie pracy szkła laboratoryjne narażone są także na ścieranie mechaniczne i uszkodzenia polegające na zarysowaniu powierzchni szkła. Najczęściej materiałami ściernymi są: - proszki do mycia szkła - szczotki do mycia szkła wraz z metalowym/plastikowym rdzeniem - rdzenie magnetyczne i łopatki mieszadeł mechanicznych w połączeniu z zawieszonym osadem substratów/produktów (w trakcie długotrwałych procesów chemicznych) - bagietki szklane, łyżki i szpatułki metalowe używane do mieszania zawartości naczyń szklanych lub w celu wydobycia zawartości. Szkło Zarysowana lub częściowo starta powierzchnia szkła jest znacznie bardziej podatna na pęknięcie. W przypadku niektórych reagentów taka powierzchnia może stwarzać dodatkowe zagrożenie, np. katalizując reakcję miedzy składnikami mieszaniny lub rozkład reagentów co może spowodować niekontrolowany przebieg reakcji z wybuchem włącznie! Aparatura szklana, która jest ogrzewana lub przebiega w niej egzotermiczna reakcja, musi mieć możliwość wyrównywania ciśnienia z otoczeniem musi być więc otwarta albo odpowiednio zabezpieczona: balonik lub trójdrożna nasadka z podłączonym przepływającym gazem obojętnym. Aparaturę szklaną, która może wylecieć w powietrze (np. ze względu na możliwość niekontrolowanej reakcji, wysokiej próżni itp.) należy okryć za pomocą odpowiednich osłon: plastikowe ekrany, metalowe siatki itp. 8

9 CERAMIKA Ceramika Zalety materiałów ceramicznych w porównaniu ze szkłem: - pozwalają na pracę w znacznie wyższych zakresach temperatur niż szkła - mają większą odporność mechaniczną - po procesie naniesienia emalii mogą wykazywać większą odporność chemiczną Przykłady (tworzywa zaawansowane): 1) Korund Al2O3 - o wysokiej twardości, odporności na ścieranie i wytrzymałości termicznej: Wytrzymałość na zginanie: MPa Wytrzymałość na ściskanie: 2600 MPa Maksymalna temperatura pracy: 1750 C 2) Częściowo stabilizowany dwutlenek cyrkonu ZrO2-Y2O3 - o dużej odporności na pękanie, dobrych własnościach poślizgowych i wysokiej wytrzymałości na zginanie: Wytrzymałość na zginanie: do 1000 MPa Wytrzymałość na ściskanie: do 4500 Mpa Maksymalna temperatura pracy: 1500 C 3) Całkowicie stabilizowany dwutlenek cyrkonu ZrO2-Y2O3 - o selektywnym przewodnictwie jonowym i doskonałej odporności na wysokie temperatury: Wytrzymałość na zginanie: 200 MPa Wytrzymałość na ściskanie: 2000 MPa Maksymalna temperatura pracy: 2200 C 4) Kompozyt cyrkonowo-korundowy o specjalnych własnościach termomechanicznych: duża odporność na szoki cieplne, połączenie wysokiej wytrzymałości mechanicznej z wysoką twardością. 9

10 Ceramika moździeż z pistelem METALE 10

11 Metale Wyroby metalowe, ze względu na łatwość ich formowania, mają wiele zastosowań w laboratorium. Najczęściej stosowane wyroby metalowe są: stalowe zawierające odpowiednie stopy żelaza gwarantują dobrą wytrzymałość i odporność chemiczną (przy umiarkowanej cenie). miedziane (stopy) ze względu na swoje właściwości chemiczne (odporność), mechaniczne (giętkość) oraz fizyczne (przewodnictwo cieplne i elektryczne) są głównie stosowane w przewodach zasilających urządzenia elektryczne a także jako rury zasilające aparaturę w gazy techniczne, np. azot. aluminiowe posiadające znaczną wytrzymałość przy niewielkiej masie; mają one także inne właściwości chemiczne. z metali szlachetnych: platyny, palladu, niklu, złota i srebra głównie stosowane jako heterofazowe katalizatory oraz elektrody oraz elementy złączek w aparaturach do elektrochemii. Elementy stalowe/żelazne najczęściej zabezpiecza się dodatkowo przez malowanie, emaliowanie, galwanizację (np. ocynkowanie, chromowanie). Metale Wyroby metalowe, które mają mieć kontakt z chemikaliami, np.. szpatułki, reaktory (autoklawy) są najczęściej wykonane ze stali: Stal kwasoodporna (kwasówka) stal odporna na działanie kwasów o mniejszej mocy od kwasu siarkowego(vi). Kwasoodporność uzyskuje się dzięki stabilizacji austenitu w normalnych warunkach, co można uzyskać dzięki wysokim zawartościom chromu (17 20%) i niklu (8-14%), oraz innych dodatków stopowych, takich jak mangan, tytan, molibden i miedź. Stale kwasoodporne stosowane są po polerowaniu. Stal nierdzewna, nierdzewka, INOX (fr. inoxydable "nieutleniający się") grupa stali o specjalnych właściwościach fizykochemicznych, odpornych na korozję ze strony np.: czynników atmosferycznych (korozja gazowa), rozcieńczonych kwasów, roztworów alkalicznych (korozja w cieczach). Nierdzewność uzyskuje się poprzez wprowadzenie do stali odpowiednich dodatków stopowych. W przypadku stali chromowej nierdzewnej jest to chrom. Uwaga: Istnieją reagenty mające w nosie odporność wyrobów stalowych przykładem jest chlorek tionylu (SOCl 2 ), który w oczach narusza strukturę metalu (np. szpatułka pokrywa się brunatnymi tlenkami żelaza)! Należy więc wtedy używać niemetalowych elementów np. plastikowych szpatułek. 11

12 Metale Łapy: A łapa (trój)palczasta do chłodnic B łapa do aparatury o nietypowej średnicy C do dużych kolb (szlif 29) D do biuret/małych kolb TWORZYWA SZTUCZNE 12

13 Tworzywa sztuczne Polimeryczne tworzywa sztuczne (oraz naturalne np. kauczuk) pozwalają osiągnąć zadane parametry fizykochemiczne poprzez dobór właściwego składu polimeru. Najczęściej wytwórcom/użytkownikom zależy na uzyskaniu wysokiej odporności chemicznej przy zachowaniu elastyczności i wytrzymałości mechanicznej. Najczęściej stosowane polimery oraz ich przykładowe zastosowanie w laboratorium: PET Poli(tereftalan etylenu) pojemniki, wierzchnia warstwa rdzeni do mieszadeł magnetycznych PE-HD/LD Polietylen (wysokiej/niskiej gęstości) specjalne naczynia reakcyjne, strzykawki PP Polipropylen strzykawki, worki rękawicowe PS Polistyren naczynia/warstwy termoizolacyjne (styropianowe) Teflon Poli(perfluorowany)etylen elementy kranów i złączek teflonowoszklanych Gumy Poliolefiny, często modyfikowane chemiczne ssawki, korki/septa, węże i uszczelki Tworzywa sztuczne 13

14 ZŁĄCZA Złącza - typy Zasadniczym celem złącz jest chwilowe, a NIE permanentne złączenie ze sobą poszczególnych elementów tak by uniemożliwić lub znacząco ograniczyć wydostawanie się zawartości aparatury (np. cieczy i gazów; lotnych rozpuszczalników i reagentów) lub dostawaniu się składników otoczenia do środka (zwłaszcza tlenu i pary wodnej). Łączone mogą być ze sobą zarówno elementy tego samego typu (np. szkło+szkło, metal+metal) jak i różnego (szkło-guma, np. króciec z nałożonym wężem). Ze względu na znaczne różnice w rozszerzalności cieplnej raczej nie łączy się bezpośrednio elementów metalowych i szklanych, a dla połączeń metal-plastik bywa to czasem ryzykowne. Połączenia pomiędzy szklanymi (i nie tylko) elementami spotykane w laboratoriach można podzielić na następujące typy i podtypu: - szlify - standard taper - kuliste - płaskie - złącza z gumową uszczelką - złącza wieloelementowe gwintowane 14

15 Złącza - typy Szlif standard taper są standardowymi skośnymi szlifami szklanymi. Szlify te zwężającą się srednicę o 1 mm na każde 10 mm długości szlifu (standard ten wprowadziła firma QuickFit). Powierzchni szkła nadany jest charakterystyczny, matowy wygląd poprzez zastosowanie odpowiednich materiałów ściernych celem zmatowienia jest zapewnienie identycznych wymiarów oraz pewniejszy kontakt pomiędzy powierzchnią szkła a zastosowanym smarem. Szlify tego typu mogą mieć także niestandardowe wymiary, ale wtedy oba elementy szlifowane są jednocześnie (za pomocą odpowiednich past polerskich) i nie należy zamieniać ich z innymi elementami. Stosowane oznaczenia dla szlifów to oraz odpowiednie numery przedzielone ukośnikiem X/Y. X oznacza średnicę szlifu w najszerszym miejscu Y długość szlifu Typowe wartości (w Europie) to 10/19, 14/23, 19/26, 24/29, 29/32 i 45/50 szlif męski szlif żeński Złącza - typy Clear-Seal - oferowane przez firmę Aldrich złącze bardzo podobne do standard taper ale wykonane maszynowo i pozbawione matowanej powierzchni i nie należy ich łączyć ze standardowymi szlifami. Tylko złącz tego typu można używać przy prowadzeniu reakcji z diazometanem, który w sposób wybuchowy rozkłada się na porowatej (np. szlifowanej) powierzchni szkła! 15

16 Złącza - typy Połączenia szlifowe mogą być dodatkowo zabezpieczone przed przypadkowym rozłączeniem za pomocą zacisków ( klem, ang, clams ), które umieszczane są tak, by cześć klemy opierała się o kołnierz szlifu żeńskiego a druga cześć o zwężenie powyżej szlifu męskiego. Zaciski mogą być wykonane z tworzyw sztucznych lub metalu. Można także okręcić złącze taśmą z parafilmu poza utrudnieniem przypadkowego rozdzielenia się elementów dodatkowo zabezpiecza (zgróbnie) przed dostępem tlenu i wilgoci. ALE: nie należy takiej aparatury ogrzewać (parafilm się stopi) a zawarte rozpuszczalniki mogą także go rozpuścić! Złącza - typy Inny sposób na zabezpieczenie to użycie firmowego złączą firmy Aldrich które nad szlifem męskim posiada nakrętkę, a zewnętrzna powierzchnia szlifu żeńskiego jest gwintowana. 16

17 Złącza - typy Jak zabezpieczyć złącze szlifowe przed zapieczeniem? Nie zanieczyszczać odczynnikami łączonych powierzchni! Smar gdy temperatura szlifu będzie wysoka oraz gdy kontakt smaru w tym miejscu z reagentami (zwłaszcza rozpuszczalnikami) nie spowoduje zanieczyszczenia produktu wiec smar stosujemy praktycznie TYLKO przy destylacji próżniowej (kolba + nasadka destylacyjna, ale raczej nie przy odbieralniku!) oraz przy reakcjach prowadzonych w wysokiej temperaturze. Taśma teflonowa nie zanieczyszcza produktu, gdyż jest praktycznie nierozpuszczalna; jest dość kosztowna. Należy równomiernie owinąć szlif męski (na całej powierzchni) taśmą teflonową i połączyć go z szlifem żeńskim. Złącza - typy Złącze kuliste odmiana złącza szlifowego pozwalająca na bardziej elastyczne połączenie elementów. Wymaga użycia odpowiedniego zacisku a przy większości zastosowań także smaru (bardzo wygodne złącza stosowane w aparaturze próżniowej i wyparkach). Wielkość łączonych elementów jest ustandaryzowana i najczęściej kupowana jest w kompletach (są to złącza wykonywane maszynowo i dość drogie!). 17

18 Złącza - typy Złącze płaskie stosowane szeroko w eksykatorach oraz naczyniach w których należy umieścić/wyjąć duże przedmioty, np. w komorach do preparatywnej chromatografii cienkowarstwowej, reaktorach. Takie złącze często należy zabezpieczyć dodatkowym zaciskiem, który utrzyma elementy w odpowiedniej pozycji. Złącza - typy Złącze z uszczelką są to również płaskie złącza. Pomiędzy łączonymi elementami umieszczona jest dodatkowo uszczelka typu o-ring (z odpowiedniego chemicznie odpornego i elastycznego materiału), która po ściśnięciu ze sobą łączonych elementów uszczelnia połączenie. Tego typu złącza, zarówno szklane jak i metalowe są najczęściej stosowane w aparaturze próżniowej/ciśnieniowej, np. przy pompach próżniowych, sublimatorach. Złącza typu DN (np. DN ISO-KF) 18

19 Złącza - typy Złącza wieloelementowe gwintowane składają się z gwintowanej (głównie wewnętrznie) szyjki szklanej, gwintowanego łącznika/adaptera z chemoodpornego tworzywa oraz z uszczelki (o-ringu). Uszczelka po skręceniu elementów rozpiera się miedzy nimi uszczelniając połączenie. Złącz tego typu jest bardzo wiele (różni producenci). Pozwalają one w bardzo pewny sposób łączyć ze sobą elementy szklane i a jednocześnie są proste w demontażu. Niektóre systemy złączek tego typu są koszmarnie drogie :-}. Złącza - typy Złącza typu GL: 19

20 KRANIKI Kraniki Kraniki laboratoryjne maj otwiera i zamyka przep yw medium (gazu/cieczy) z i do aparatury. Typy kraników laboratoryjnych: - ca kowicie szklane - szklane z teflonowym rdzeniem - szklane z teflonowym t oczkiem i uszczelkami - metalowe oraz z tworzyw sztucznych (g ównie stosowane jako zawory w aparaturach ci nieniowych/pró niowych). Krany można także podzielić na dwu i trójdrożne. Pierwsze pozwalają na przepływ z jednej strony na drugą i jego zamknięcie, a te drugie na wybór drogi dla medium z jednego z rezerwuarów (np. próżni lub powietrza). 20

21 Kraniki Kraniki całkowicie szklane powinny być zeszlifowane w dopasowane pary, tak aby były one możliwie szczelne (np. nie kapały przy wkraplaczu). Przy niektórych czynnościach należy/można je posmarować smarem (gdy zależy nam na lepszej próżni). Powyższe krany mają równolegle ustawione króćce, ale są także kraniki z prostopadle i kątowo ustawionymi króćcami połączenia miedzy nimi realizuje się poprzez odpowiednio nawiercone rdzenie. Krany tego typu w nieużywanych naczyniach należy zabezpieczyć przez zapieczeniem przez włożenie wąskiego paseczka papieru/bibuły. Kraniki Kraniki szklane, które mają być używane do wysokiej próżni z reguły mają dodatkową banieczkę ogranicza ona kontakt z otoczeniem tylko do jednej strony kranika. Stosuje się zawsze z odpowiednim smarem (zastosowanym w odpowiednich ilościach, tak by całość kranu była równomiernie posmarowana!) 21

22 Kraniki Kraniki szklane z teflonowym rdzeniem nie mają szlifu (zmatowionej powierzchni) lecz są gładkie i (maszynowo) dopasowane do teflonowego rdzenia. Krany te, aby były szczelne MUSZĄ być wyposażone dodatkowo profilowany gwint, na którym umieszcza się kolejno: nakładkę, o-ring i dopasowaną nakrętkę. NIE wolno wymieniać (ile to nie jest całkowicie konieczne) kraników między sobą! Teflonowy rdzeń zapamiętuje kształt szklanego otoczenia i po zamianie może spowodować rozerwanie części szklanej. Należy uważać by zanieczyszczenia stałe nie dostały się między teflon a szkło silny nacisk, który jest w tych kranikach może spowodować przecięcie szklanej części lub wyżłobienie bruzdy w teflonie (= nieszczelność). Krany tego typu w nieużywanych naczyniach należy zabezpieczyć przez rozkręcenie, tak aby pomiędzy teflonem a szkłem pozostałą przestrzeń, ale nie należy rozdzielać całkowicie elementów kranika by ich nie pogubic! Kraniki Kraniki szklane z teflonowym tłoczkiem i uszczelkami są stosowane przy aparaturze, która ma być wyjątkowo szczelna (więcej na wykładzie o technikach próżniowych). Na teflonowy tłoczek, który jest dopasowany do szklanego elementu (z gwintowaną jedną z części) nałożone są uszczelki oraz nakrętka dociskająca tłoczek do powierzchni szklanej (ściętej pod odpowiednim kątem). 22

23 SEMINARIUM odpowiedzi dla krystalnica/krystalizator 17. pipeta z gumowym smoczkiem 27. wąż próżniowy 37. mufa i łapa laboratoryjna typy krystalnica/krystalizator flat beakers / crystallizers 23

24 pipeta z gumowym smoczkiem rubber bulbs pipette (Pasteur pipette, teat pipette, droppers) pipette filler wąż próżniowy vacuum tube(s) hose(s) Tygon is a brand name for a family of flexible tubing consisting of a variety of base materials. Tygon is a registered trademark of Saint- Gobain Corporation 24

25 mufa i łapa laboratoryjna typy angle clamp holder clamp rod holder(s) mufa i łapa laboratoryjna typy extension clamp ring clamp finger clamp three finger clamp three prong extension lab clamp double burette clamp two prong clamps 25