SPRAWOZDANIE NR... PREZYDENTA MIASTA OPOLA. z dnia r.

Transkrypt

1 Projekt z dnia... SPRAWOZDANIE NR... PREZYDENTA MIASTA OPOLA z dnia r. z wykonania w 2016 roku Miejskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata Na podstawie uchwały Nr XIII/225/15 Rady Miasta Opola z dnia 2 lipca 2015 roku w sprawie uchwalenia Miejskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata Id: ACF898CF-1E15-41DA-94D4-F C3B5. Projekt Strona 1

2 Sprawozdanie z wykonania w 2016 roku Miejskiego Programu Przeciwdziałania Narkomanii na lata Zadania własne gminy w zakresie przeciwdziałania narkomanii zostały określone w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii z 29 lipca 2005 roku, a ujęto je w Miejskim Programie Przeciwdziałania Narkomanii na lata , który został przyjęty do realizacji uchwałą Nr XIII/225/15 Rady Miasta Opola z dnia 2 lipca 2015 roku. Na realizację zadań w budżecie 2016 r. zaplanowano środki finansowe w wysokości zł, w tym zł uzyskano z opłat za wydanie zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych i zł z budżetu miasta. Ogólny cel Programu: profilaktyka Ograniczenie używania narkotyków i realizowany związanych z tym : problemów w 3 obszarach: społecznych i zdrowotnych leczenie, rehabilitacja, społeczna reintegracja i ograniczanie szkód zdrowotnych badania i monitoring W Miejskim Programie Przeciwdziałania Narkomanii na lata dla każdego obszaru działań sformułowano cel główny, kierunki działań, zadania oraz wskaźniki monitoringu. Realizatorzy programu zostali wyłonieni w drodze otwartych konkursów ofert zgodnie z obowiązującą ustawą z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Niniejsze sprawozdanie zostało opracowane na podstawie informacji uzyskanych od podmiotów realizujących poszczególne zadania programu. Id: ACF898CF-1E15-41DA-94D4-F C3B5. Projekt Strona 2

3 OBSZAR I PROFILAKTYKA CEL: ZMNIEJSZENIE POPYTU NA NARKOTYKI I ŚRODKI ZASTĘPCZE WŚRÓD MIESZKAŃCÓW MIASTA OPOLA KIERUNEK DZIAŁAŃ: Wspieranie działań skierowanych na ograniczanie używania substancji psychotropowych, środków odurzających oraz środków zastępczych Zwiększenie poziomu wiedzy społeczeństwa na temat problemów związanych z używaniem substancji psychoaktywnych i możliwości zapobieganiu zjawisku Podnoszenie kwalifikacji zawodowych osób zaangażowanych w działalność profilaktyczną 6 zadań 4 zadania 2 zadania Odpowiednia profilaktyka uzależnień to działanie, które ma na celu zapobieganie pojawieniu się oraz rozwojowi danego szkodliwego zjawiska. Powinna wyprzedzać pojawienie się problemu poprzez propagowanie zdrowego stylu życia, dbałość o rozwój fizyczny i duchowy, usprawnianie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Profilaktyka polega na stworzeniu różnych sprzyjających rozwojowi psychospołecznemu możliwości podejmowania nowej, nie praktykowanej do tej pory aktywności, lub też wzmacniać już istniejące uczestnictwo w działaniach alternatywnych. W podejmowanej działalności przeciwdziałającej narkomanii bardzo ważnym jest również odpowiednie przygotowanie trenerów, nauczycieli i pracowników instytucji mających bezpośredni kontakt z osobami uzależnionymi, do pracy wychowawczej i profilaktycznej a także ich współpraca z rodzicami i opiekunami osób zagrożonych uzależnieniem. W ramach obszaru realizowano następujące zadania: 1) programy profilaktyki uniwersalnej na wszystkich poziomach edukacji, w tym równolegle dla dzieci i młodzieży, ich rodziców i nauczycieli. Diecezjalna Fundacja Ochrony Życia (Opole, ul. Książąt Opolskich 19) zrealizowała projekt pn. Reagujesz-pomagasz-zyskujesz. Przewodnik pomocy rówieśniczej w zakresie uzależnień behawioralnych. Zadanie miała na celu przeciwdziałanie pogłębianiu się zjawiska uzależnień behawioralnych wśród młodzieży miasta Opola poprzez opracowanie i rozpowszechnienie przewodnika pomocy rówieśniczej o charakterze profilaktyczno-informacyjnym. Istotą zadania było również zwiększenie zakresu wiedzy na temat uzależnień behawioralnych oraz zwiększenie motywacji do reagowania w sytuacji zagrożenia uzależnieniem w grupie rówieśniczej. Głównym narzędziem realizacji ww. celów była redakcja 5 książeczek charakteryzujących różne formy uzależnienia pisanych Strona 2 z 13 Id: ACF898CF-1E15-41DA-94D4-F C3B5. Projekt Strona 3

4 w formie bloga, które włożone zostały do specjalnego pudełka zamykanego na magnes, imitującego tablet. Beneficjentami materiałów byli uczniowie 10 szkół ponadgimnazjalnych, wydrukowano sztuk przewodników. Publikacja spotkała się z dużym zainteresowaniem nauczycieli, pedagogów i uczniów, o czym świadczyły liczne pozytywne opinie. Liczba realizowanych programów profilaktycznych: 1 program, Liczba przedszkoli i szkół ze wszystkich poziomów nauczania realizujących programy profilaktyczne: 10 szkół ponadgimnazjalnych, Liczba dzieci i młodzieży biorących udział w programach profilaktycznych w placówkach oświatowych, wsparcia dziennego i wychowawczo opiekuńczych: osób, Liczba rodziców i nauczycieli biorących udział w programach profilaktycznych: 10 nauczycieli, Wysokość nakładów: zł 2) Programy profilaktyki uniwersalnej skierowane do studentów Pracownia Rozwoju Osobistego (Opole, Plac Oleandrów 8) zrealizowało program pn. Akademia psychoprofilaktyki. Był to roczny, dwuetapowy program edukacyjno-profilkatyczny, który miał za zadanie przygotowanie teoretyczne i praktyczne (kompetencyjne) grupy studentów do profesjonalnego kreowania i realizowania uniwersalnych oddziaływań profilaktycznych wobec rówieśników i osób de faworyzowanych. W toku realizacji programu przeprowadzono 96 godzin profesjonalnych warsztatów profilaktyczno-rozwojowych oraz 24 godziny zajęć z zakresu uniwersalnej profilaktyki uzależnień. Program ukończyło 11 studentów, a zajęciami profilaktycznymi objęto grupę 155 osób. Stowarzyszenie Strategia (Opole, ul. Chabrów 28/14) zrealizowało program pn. Konflikt droga do rozwoju czy destrukcji STARTER. Program adresowany był do 30 osobowej grupy studentów I roku opolskich uczelni, głównie kierunków humanistycznych. Program obejmował poradnictwo psychologiczne, zajęcia grupowe oraz sesje indywidualne. Osoby uczestniczące w projekcie nabyły kompetencje do konstruktywnego radzenia sobie z konfliktem, co w przyszłości winno przełożyć się na zwiększenie komfortu ich funkcjonowania na różnych płaszczyznach życia społecznego i w efekcie zmniejszenie ryzyka uzależniania się od środków psychoaktywnych. Liczba zrealizowanych programów profilaktycznych: 2 programy Liczba studentów uczestniczących w programach profilaktycznych: 73 osoby Wysokość nakładów: zł 3) programy promujące zdrowy styl życia Stowarzyszenie Arka w mieście (Opole, ul. Powstańców Śląskich 19) zrealizowało projekt pn. Przyjacielskie spotkania w drodze, którego celem było promowanie zdrowego stylu życia stanowiącego alternatywę dla uzależnień. W projekcie uczestniczyły 23 osoby, a w jego ramach zorganizowano wycieczkę do Krakowa, w Góry Opawskie, rajd leśny wokół turawskich jezior, zwiedzono również skansen Wsi Opolskiej. Twórczo i aktywnie spędzano czas wolny inspirując do własnego rozwoju. Stowarzyszenie MONAR (Warszawa, ul. Nowolipki 9B) było realizatorem programu pn Letnia przygoda na terenie stadniny koni w Zbicku, terenach zielonych miasta Opola, szlaku wodnym rzeki Mała Panew oraz Poradni Profilaktyki i Terapii Uzależnień MONAR w Opolu. Program stanowił alternatywę wobec używania przez młodych ludzi substancji psychoaktywnych. W efekcie zaplanowanych działań zakładał poprawę funkcjonowania psychologicznego i społecznego Strona 3 z 13 Id: ACF898CF-1E15-41DA-94D4-F C3B5. Projekt Strona 4

5 uczestników programu oraz uzyskanie wymiernych zmian w zakresie zachowań prospołecznych odzwierciedlających się głównie w funkcjonowaniu szkolnym. W ramach programu odbyło się 70 godzin hipoterapii, 12 godzin warsztatów plastycznych, 24 godziny spływu kajakowego, 30 godzin warsztatów psychologicznych i 40 godzin warsztatów profilaktycznych. W programie udział wzięło 45 osób. Stowarzyszenie Na Rzecz Ludzi Uzależnionych To człowiek (Opole, ul. Ozimska 71D) zrealizowało program pn. Program Wzmacniania Rodziny 10-14, którego celem była profilaktyka picia alkoholu i zażywania narkotyków przez dzieci i młodzież w wieku lat oraz wzmocnienie więzi rodzinnych. W trakcie projektu zrealizowano również takie cele szczegółowe jak poprawa komunikacji między członkami rodziny, radzenie sobie ze stresem, brakiem asertywności, doskonaleniem empatii wobec rodziców i innych członków rodzin, podniesienie umiejętności wychowawczych rodziców w zakresie okazywania miłości, bycia konsekwentnym i umiejętności stawiania granic. W projekcie uczestniczyło 10 rodzin, przeprowadzono 7 sesji Programu, w których ogółem udział wzięło 66 osób. Stowarzyszenie Arka w mieście (Opole, ul. Powstańców Śląskich 19) zrealizowało projekt pn. Twórczy rozwój alternatywa dla uzależnień, w którym udział wzięło 32 uczestników. W ramach projektu odbyło się 77 godzin warsztatów rękodzieła artystycznego, 31 godzin spotkań z muzyką, 54 godzin zajęć teatralnych, zorganizowano wyjścia do teatru, na koncerty, imprezy folklorystyczne, wystawy w muzeum, czy spotkania z pasjonatami. Celem zadania było utworzenie wspierającego i przyjaznego miejsca bez nałogów promującego zdrowy styl życia. Realizacja projektu przyczyniła się do zwiększenia umiejętności współpracy w grupy rówieśniczej, udzielania wzajemnej pomocy i łagodzenia skutków niedostatków wychowawczych co jest elementem przeciwdziałania uzależnieniom. Fundacja Ludzki Gest (Opole, ul. Oleska 102) zrealizowała Projekt Letni Kuba Cup Celem zadania było obniżenie zainteresowania zażywaniem substancji psychoaktywnych poprzez pokazanie młodym ludziom alternatywnych sposobów spędzania wolnego czasu. W ramach zadania został przeprowadzony 2-dniowy turniej piłkarski dedykowany dzieciom w wieku lat. Aktywność sportowa stała się pretekstem do propagowania pożądanych wartości i zasad fair-play. Podczas zadania odbyły się również pogdakani z psychologiem i policjantem z Wydziału Prewencji Komendy Miejskiej Policji w Opolu. W Turnieju Kuba Cup wzięło udział ponad 250 zawodników wśród których znaleźli się wychowankowie opolskich placówek opiekuńczo-wychowawczych i placówek wsparcia dziennego. Liczba zrealizowanych programów: 5 programów Liczba odbiorców programów: 416 osób Wysokość nakładów: zł 4) Upowszechnianie i dystrybucja materiałów informacyjno-edukacyjnych z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki narkomanii. W ramach współpracy z Komedą Miejską Policji w Opolu w zakresie działań edukacyjnych ukierunkowanych na kształtowanie społecznie pożądanych wzorców wśród młodzieży szkolnej oraz dorosłych mieszkańców miasta Opola zakupiono zestawy jednorazowego użytku do wstępnego wykrywania środków odurzających oraz specjalistyczne narkotesty typu DW6S Zestawy narkotestów wykorzystywane były w celach prewencyjnych i edukacyjnych przez opolską policję. W celu wzmocnienia działań profilaktycznych na potrzeby Publicznych Gimnazjów nr 1, nr 4, nr 5, Publicznego Gimnazjum nr VI w Opolu zakupiono materiały edukacyjno-informacyjne, według indywidualnego zamówienia szkół. Strona 4 z 13 Id: ACF898CF-1E15-41DA-94D4-F C3B5. Projekt Strona 5

6 Liczba i nakład materiałów informacyjno-edukacyjnych: 57 kompletów narkotestów, 75 publikacji Wysokość nakładów: zł 6) wspieranie i organizacja szkoleń w zakresie profilaktyki narkomanii Dla kadry opolskich przedszkoli przeprowadzono szkolenie uprawniające do realizacji programu rekomendowanego przez Krajowe Biuro Przeciwdziałania Narkomanii pn. Przyjaciele Zippiego. Jest to program promocji zdrowia psychicznego dla dzieci w wieku od lat 5, ukierunkowany na wzmacnianie umiejętności osobistych i społecznych dzieci. W szkoleniu zakończonym wydaniem certyfikatu udział wzięło 20 pracowników opolskich przedszkoli. Dla kadry Publicznego Gimnazjum nr 4 w Opolu zorganizowano szkolenie pn. Kierowanie klasą ład i harmonia w klasie szkolnej. Było to szkolenie w ramach Programu Nauki Zachowania przygotowujące do pracy nad zmianą zachowań problemowych uczniów i wdrożenia w szkole procedur z obszaru profilaktyki selektywnej. W 2-dniowym szkoleniu udział wzięło 20 pracowników szkoły. Dla 24 przedstawicieli opolskich szkół, Zespołu Interdyscyplinarnego i grup roboczych, Straży Miejskiej i opolskiej policji zorganizowano2-dniowe szkolenie pt. Motywowanie bez oporu. Dialog motywujący jako metodą motywowania do zmiany zachowań osób, które nie chcą się zmienić. Metoda Dialogu Motywującego jest efektywnym sposobem pracy z osobami nieświadomymi swoich problemów lub niegotowymi do podjęcia zobowiązania do zmiany. Dla 30 opolskich policjantów zorganizowano 2-dniowe szkolenie pn. Dzielnicowy bliżej nas. W ramach szkolenia poruszone zostały tematy ściśle związane z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów uzależnień oraz przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie. Ponadto w ramach Programu sfinansowano udział 2 pracowników Publicznego Gimnazjum nr 5 oraz Publicznego Liceum nr VI w Opolu w szkoleniach pn. Poznawczo-behawioralna terapia zaburzeń lękowych i depresyjnych oraz Trening autogenny i warsztaty radzenia sobie ze stresem, a także sfinansowano szkolenie Rady Pedagogicznej Publicznego Liceum nr VI w Opolu pn. Profilaktyka fakty i mity. Koordynację organizacji szkoleń prowadził Wydział Polityki Społecznej tut. Urzędu. Liczba przeprowadzonych szkoleń: 7 Liczba osób uczestniczących w szkoleniach: 120 osób Wysokość nakładów: zł Głównym założeniem podejmowanych działań profilaktycznych było kształtowanie pozytywnych postaw społecznych dzieci, młodzieży i studentów oraz budowanie aktywnego modelu życia, w którym nie ma miejsca na środki psychoaktywne. Działania profilaktyczne prowadziły zatem do: nabywania umiejętności odmawiania (nauka asertywności), uporządkowania systemu wartości oraz nabywania umiejętności społecznych. Kierunkiem działań profilaktycznych było przedstawienie przez realizatorów alternatywnych, różnorodnych i atrakcyjnych dla młodzieży sposobów spędzania wolnego czasu. Uprawianie sportu, hobby, rozwijanie zainteresowań, pasji czy uczestnictwo w różnorodnych formach aktywności społecznej w sposób konstruktywny zaspakajają potrzebę ekscytujących doznań, stymulacji czy akceptacji grupy rówieśniczej. Podsumowując, można stwierdzić, iż stwarzanie młodym ludziom możliwości uczestniczenia w alternatywnych formach aktywności w czasie wolnym może okazać się jedną z wartościowych, uzupełniających strategii w konstruowaniu działań profilaktycznych, adresowanych do ogółu młodzieży. Strona 5 z 13 Id: ACF898CF-1E15-41DA-94D4-F C3B5. Projekt Strona 6

7 OBSZAR II LECZENIE, REHABILITACJA, SPOŁECZNA REINTEGRACJA I OGRANICZANIE SZKÓD ZDROWOTNYCH CEL: OGRANICZENIE SZKÓD ZDROWOTNYCH I SPOŁECZNYCH OSÓB UŻYWAJĄCYCH SZKODLIWIE I UZALEŻNIONYCH OD NARKOTYKÓW I ŚRODKÓW ZASTĘPCZYCH KIERUNEK DZIAŁAŃ: Poprawa dostępności i jakości pomocy terapeutycznej oraz rehabilitacyjnej Ograniczanie zjawiska marginalizacji społecznej osób używających szkodliwie i uzależnionych od narkotyków i środków zastępczych Profilaktyka zakażeń HIV oraz poprawa jakości życia w sferze psychospołecznej osób żyjących z HIV/AIDS, ich rodzin i bliskich 6 zadań 2 zadania 3 zadania Uzależnienie od środków odurzających lub psychotropowych to zespół zjawisk psychicznych lub somatycznych wynikających z działania tych środków na organizm ludzki, charakteryzujący się zmianą zachowania lub innymi reakcjami psychofizycznymi. W myśl art. 25 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii podjęcie leczenia, rehabilitacji lub reintegracji osób uzależnionych od środków psychoaktywnych jest dobrowolne. Bez odpowiedniej motywacji osoby uzależnionej zadanie to jest bardzo utrudnione. Ponadto przeciwdziałanie narkomanii obejmuje również ograniczanie szkód zdrowotnych i społecznych wynikających z używania środków psychoaktywnych. Redukcja szkód to dążenie do minimalizacji istniejących zagrożeń oraz zmniejszanie ich negatywnych konsekwencji. Dlatego przeciwdziałanie narkomanii polega m.in. na dążeniu do ograniczania podaży, popytu i redukcji szkód. Przyczyn narkomanii upatruje się w dezintegracji osobowości, emocjonalnej niedojrzałości oraz w nieprzystosowaniu społecznym. Wobec powyższych założeń realizowane były następujące zadania: 1) Programy pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej z uwzględnieniem programów kierowanych do specyficznych grup odbiorców Stowarzyszenie MONAR (Opole, ul. A. Krajowej 9 of.) realizowało zadanie pn. Kończę z marihuaną - Candis. Celem realizowanego programu było stworzenie możliwości uzyskania profesjonalnej pomocy psychologicznej i terapeutycznej dla mieszkańców Miasta Opola, którzy problemowo używają przetworów konopi indyjskich. Dodatkowym celem osiągniętym poprzez realizację działań w programie było podniesienie poziomu wiedzy na temat szkodliwości używania Strona 6 z 13 Id: ACF898CF-1E15-41DA-94D4-F C3B5. Projekt Strona 7

8 marihuany, wokół której wytworzyło się wiele mitów. Poza pacjentami, którzy osiągnęli abstynencję od marihuany, motywowano pozostałych uczestników programu do podjęcia dalszych działań w kierunku własnej terapii. Osoby biorące udział w programie uzyskały kompetencje umożliwiające utrzymanie abstynencji od przetworów konopii indyjskich, a w tym umiejętności społeczne i praktyczne ułatwiające radzenie sobie z trudnościami dnia codziennego. Ponadto uczestnicy programu zdobyli wiedzę na temat miejsc, w których mogą uzyskać pomoc także w innych obszarach uzależnień. Duże znaczenie miało również promowanie programu powstały ulotki informacyjne o realizacji programu, promowano go na zajęciach profilaktycznych i konferencjach, w których brali udział pracownicy Stowarzyszenia MONAR. Łącznie przeprowadzono 132 godzin terapii indywidualnych, z której skorzystało 14 osób. Stowarzyszenie na Rzecz Ludzi Uzależnionych To człowiek (Opole, ul. Ozimska 71D) realizowało zadanie pn. Program z zakresu przeciwdziałania narkomanii RAZEM, skierowany do osób uzależnionych oraz ich rodzin. W ramach zadania przeprowadzono zajęcia w grupie motywującej (skoncentrowanej na pomocy w obszarze motywacji do utrzymywania abstynencji oraz jej utrwalenia), pogłębionej terapii (skierowanej do osób uzależnionych bądź też ryzykownie nadużywających substancje psychoaktywne) oraz grupie dla rodziców (ukierunkowanej na konieczność wprowadzenia zmian w dotychczasowym ich zachowaniu oraz możliwości wpływu na zmianę zachowań swoich bliskich uzależnionych). Udział w pierwszej grupie wzięło 15 osób, w drugiej 7 osób, utrzymujących abstynencję z umotywowaniem dla dalszej pracy terapeutycznej. Uczestnicy otrzymali wiedzę z zakresu mechanizmów uzależnienia oraz sposobu ich rozpoznawania i radzenia sobie w sytuacjach nawrotowych. W grupie dla rodziców uczestniczyły 44 osoby, które otrzymały wsparcie o charakterze edukacyjno-profilaktycznym. Uczestnicy nabyli wiedzę z zakresu biologicznych mechanizmów uzależnienia, radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych oraz stosowania środków zaradczych. Mieli również okazję przyjrzeć się postawom świadczącym o występowaniu współuzależnienia, a więc form przystosowania się do patologicznych zachowań osób uzależnionych. Stowarzyszenie Pracownia Rozwoju Osobistego (Opole, Plac Oleandrów 8) zrealizowało projekt pn. Program Candis modułowy program terapii dla problemowych użytkowników konopii, który opiera się na założeniach dialogu motywującego i terapii behawioralno-poznawczej wykorzystując też trening umiejętności społecznych. Działania przeprowadzane w ramach programu kierowane były do mieszkańców miasta Opola, którzy nadużywają szkodliwie marihuany lub są od niej uzależnieni. Celem głównym programu było stworzenie możliwości uzyskania profesjonalnej pomocy psychologicznej i terapeutycznej dla osób uzależnionych od przetworów konopii indyjskich. W toku programu przeprowadzono 60 sesji terapii indywidualnej, w której udział wzięło łącznie 7 osób. Stowarzyszenie Strategia (Opole, ul. Chabrów 28/14) zrealizowało zadanie pn. Żyć i czuć złość. W ramach programu odbyły się sesje psychoterapii grupowej oraz sesje indywidualne. 20 uczestników programu zwiększyło swoją wiedzę oraz praktyczne umiejętności w zakresie: zachowań prospołecznych (słuchania, proszenia o pomoc, poznawania i rozumienia uczuć, reagowania na zaczepki, unikania kłopotów z innymi, radzenia sobie z presją grupy), kontroli złości (rozpoznawania wyzwalaczy i sygnałów złości, poznawania reduktorów złości, roli monitów w złości), rozwiązywania dylematów moralnych, umiejętności podejmowania decyzji, zapobiegania nawrotom w uzależnieniach, umiejętności alternatywnych form spędzania czasu wolnego. Stowarzyszenie Pracownia Rozwoju Osobistego (Opole, Pl. Oleandrów 8) realizowało zadanie pn. Fred goes net, którego celem było zmotywowanie młodych ludzi do zmiany postaw i zachowania w związku z używaniem substancji psychoaktywnych. Program miał więc na celu powstrzymanie używania substancji odurzających lub zahamowanie rozwoju zjawiska, zanim przybierze ono jawny, problemowy charakter. W toku realizacji zadania ważne było wczesne wyjście z krótką, trafną i możliwie dobrowolnie przyjmowaną ofertą skierowaną do młodych osób w wieku lat, którzy z powodu używania narkotyków (a w sporadycznych przypadkach alkoholu) popadli po raz pierwszy Strona 7 z 13 Id: ACF898CF-1E15-41DA-94D4-F C3B5. Projekt Strona 8

9 w konflikt z prawem. W programie uczestniczyło 50 osób. W ramach programu zrealizowano zajęcia dla 5 grup odbiorców, przeprowadzono 56 godzin rozmów wstępnych, ale 6 osobom zaproponowano bardziej adekwatną formę pomocy. Zrealizowano 3 cykle zajęć po 8 godzin zegarowych. Zadania terapeutyczne i postrehabilitacyjne wykonane zostały w celu zapewnienia mieszkańcom miasta Opola, którzy podjęli leczenie w ośrodkach stacjonarnych lub w ambulatoryjnych na terenie całego kraju, przerwali je i wrócili do Opola wsparcia terapeutycznego zmierzającego do utrzymania abstynencji od środków psychoaktywnych (narkotyków, alkoholu, leków). Podejmowane działania nie były leczeniem, lecz wsparciem poszczególnych osób w rozwiązywaniu ich aktualnych problemów i podjętych zobowiązań. Poprzez realizację ww. programów, osoby w nich uczestniczące utrzymują abstynencję i powracają do normalnego życia społecznego, pełnionych ról społecznych, znajdują pracę i zapewniają sobie i rodzinie bezpieczeństwo socjalne. Widoczna jest ogólna poprawa funkcjonowania społecznego uczestników poszczególnych programów rozumiana jako lepsze radzenie sobie w trudnych sytuacjach społecznych, zdecydowana jest ich poprawa samopoczucia i kondycji psychicznej. Motywacja do doskonalenia, rozwoju i samorealizacji dają wyraźnie pozytywne rezultaty. Liczba wspartych działań: 5 programów Liczba osób objętych działaniem: 157 osób Wysokość nakładów: zł 2) wspieranie działań edukacyjnych na temat HIV/AIDS w społeczeństwie mających na celu zmianę postaw wobec zachowań ryzykownych. Towarzystwo Rozwoju Rodziny (Opole, ul. Damrota ) zrealizowało projekt pn. ABC wiedzy o zapobieganiu zakażeniom HIV, w ramach którego przeszkolono 140 przedstawicieli służb mundurowych, medycznych, pracowników pomocy społecznej i organizacji pozarządowych pracujących w obszarze uzależnień oraz studentów medycznych kierunków zawodowych. W Światowy Dzień AIDS przypadający 1 grudnia, odbyła się konferencja pt. Profilaktyka HIV/AIDS a praca pielęgniarek i położonych, której program obejmował takie zagadnienia jak HIV/AIDS rozpoznanie, klinika i leczenie; postępowanie po ekspozycji zawodowej; pacjent HIV/AIDS a codziennej praktyce zawodowej; sytuacja epidemiologiczna zakażen HIV i zachorowań na AIDS w województwie opolskim; procedury i reguły dotyczące bezpłatnego i anonimowego testowania w Punktach Konsultacyjno-Diagnostycznych. W konferencji udział wzięło 150 osób. Liczba wspieranych programów: 1 program Liczba wspieranych programów kierowanych do specyficznych grup odbiorców: 1 program Liczba osób objętych wspieranymi programami pomocy: 290 osób Wysokość nakładów: zł Strona 8 z 13 Id: ACF898CF-1E15-41DA-94D4-F C3B5. Projekt Strona 9

10 OBSZAR III: BADANIA I MONITORING CEL: EWALUACJA MIEJSKIEGO PROGRAMU PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII POPRZEZ PROWADZENIE BADAŃ I MONITOROWANIE NARKOTYKÓW I NARKOMANII NA TERENIE MIASTA OPOLA KIERUNEK DZIAŁAŃ: Monitorowanie epidemiologiczne problemu narkotyków i narkomanii na terenie miasta Opola Monitorowanie reakcji społecznych i instytucjonalnych na problem narkotyków i narkomanii Rozwój i konsolidacja systemu informacji o narkotyków i narkomanii 2 zadania 2 zadania 1 zadanie 1) Coroczny monitoring miejski W 2016 roku po raz kolejny opracowany został RAPORT GMINY przedstawiający aktualną problematykę narkotyków i narkomanii występującą na terenie miasta Opola. W raporcie zostały poddane analizie wszystkie aktualnie dostępne dane na temat problemu narkotyków i narkomanii na poziomie lokalnym za rok Omówiono w nim aktualną sytuację epidemiologiczną i związane z nią problemy, reakcje instytucji i organizacji pozarządowych w tym obszarze, a także kontekst społeczno-kulturowy w jakim się ona rozwija. W wyniku analizy uzyskano obraz rozmiaru i charakteru problemu oraz jego dynamikę poprzez śledzenie trendów. W trakcie opracowania raportu posiłkowano się zgromadzonymi danymi statystycznymi ze źródeł lokalnych i centralnych oraz danymi ilościowymi i jakościowymi uzyskanymi w drodze realizacji zaplanowanych wcześniej: szkolnych badań ankietowych, wywiadów skategoryzowanych z młodzieżą akademicką, wywiadów z z okazjonalnymi użytkownikami narkotyków. Przebadano łącznie 781 uczniów (do analizy włączono 755 przypadków), przeprowadzono 100 wywiadów skategoryzowanych z młodzieżą akademicką oraz 20 z okazjonalnymi użytkownikami narkotyków. Powyższe zadanie pn. Monitorowanie zjawiska narkotyków i narkomanii na terenie gminy Opole realizowało Stowarzyszenie Pracownia Rozwoju Osobistego (Opole, Plac Oleandrów 8). Raport opublikowany został na stronie internetowej Miasta Opola w zakładce polityka społeczna/profilaktyka uzależnień. Raport z monitorowania: 1 raport Wysokość nakładów: zł Strona 9 z 13 Id: ACF898CF-1E15-41DA-94D4-F C3B5. Projekt Strona 10

11 PODSUMOWANIE: Na przestrzeni ostatnich lat jesteśmy obserwatorami zmieniającego się podejścia do problemu profilaktyki uzależnień. Wraz z pojawieniem się na rynku nowych narkotyków, zmienia się spojrzenie na klasyczne metody zapobiegania zażywaniu narkotyków zwłaszcza przez dzieci i młodzież. Jak wynika z Raportu Gminnego dotyczącego problemu narkotyków i narkomanii na terenie miasta Opola pierwsze doświadczenia z narkotykami mają za sobą już osoby w wieku gimnazjalnym dlatego też praktycy problemu zauważają, że walka z narkotykami zaczyna się znacznie wcześniej niż mogłoby się wydawać. Ciekawość jest pierwszym powodem sięgania po narkotyki, dlatego należy działać tak, aby zobojętnić narkotyki w oczach dzieci i młodzieży. To głęboko ugruntowane w dzieciństwie wartości i przekonania najpewniej przyczynić mogą się do braku zainteresowania eksperymentowaniem z substancjami psychoaktywnymi w okresie dojrzewania. Niezwykle istotna jest świadomość, iż zażywanie narkotyków jest problemem całego społeczeństwa, wypieranie tego faktu prowadzić może do marginalizacji problemu, traktowania go jako występujący wyłącznie w grupach dysfunkcyjnych. Poczucie odpowiedzialności i zrozumienie, że problem może dotknąć osoby z najbliższego otoczenia to pierwszy krok do poświęcenia odpowiedniej ilości uwagi działaniom profilaktycznym, rozumianym obecnie głównie jako działania wychowawcze. Kolejnym krokiem jest konieczność wyposażenia osób mających bezpośredni wpływ na życie dzieci i młodzieży w odpowiednie narzędzia i wiedzę z zakresu profilaktyki zaczynając od zmian psychofizycznych w okresie dojrzewania, poprzez relacje partnerskie, kończąc na budowaniu pozytywnego obrazu własnego ja. Tabela 1 Wiek pierwszych doświadczeń z poszczególnymi narkotykami (szkolne badania ankietowe) odsetki osób badanych 1 rodzaj doświadczenia Średni wiek Spróbowanie środków wziewnych (kleju itp.) 11,5 13,0 11,7 12,0 12,4 12,7 12,1 Spróbowanie marihuany lub haszyszu 14,9 14,9 14,7 12,0 14,7 14,8 14,9 Spróbowanie amfetaminy 13,8 14,9 15,2 13,0 15,0 15,3 15,4 Spróbowanie dopalaczy Spróbowanie leków uspokajających lub nasennych Spróbowanie alkoholu z tabletkami bd bd 14,6 13,0 14,1 14,5 15,2 13,5 13,9 13,5 14,0 13,8 13,9 14,2 15,2 14,6 14,9 14,0 15,0 15,1 15,2 1 M. Łabudziński, Pracownia Rozwoju Osobistego, Raport Gminny Monitorowanie problemu narkotyków i narkomanii na terenie gminy Opole, Opole, 2016, s. 43 Strona 10 z 13 Id: ACF898CF-1E15-41DA-94D4-F C3B5. Projekt Strona 11

12 Tabela 2 Powody eksperymentowania z narkotykami (szkolne badania ankietowe) odsetki osób badanych 2 średnio wszystkie grupy wiekowe łącznie [% deklarujących doświadczenia z jakimikolwiek narkotykami] Byłem(am) ciekawy 41,5 Żeby się lepiej bawić 19,9 Chciałem(am) się czuć na haju 14,6 Chciałem(am) zapomnieć o swoich problemach 10,8 Nie miałem(am) nic do roboty 7,0 Nie chciałem(am) odstawać od grupy 4,3 Inny powód 1,9 Przeprowadzane w Polsce badania społeczne wskazują, że wzrost rozpowszechniania substancji psychoaktywnych, a szczególnie picie alkoholu i zażywanie narkotyków jest efektem głębokiej zmiany obyczajów. Realizacja w 2016 roku zadań ujętych w Miejskim programie przeciwdziałania narkomanii na lata koncentrowała się na działalności profilaktycznej. Z przedstawionych sprawozdań przesłanych przez realizatorów poszczególnych zadań oraz w oparciu o opracowanie pn. Raport Gminny 2016 wynika, że: opolska młodzież jest narażona na kontakt z substancjami psychoaktywnymi, głównie z przetworami konopi. Nadal jest to najczęściej używana substancja niemal we wszystkich grupach badanej młodzieży. Marihuana uznawana jest przez młodych ludzi za bezpieczny środek sprzyjający zabawie, od którego trudno jest się uzależnić. Warto zatem wspierać programy profilaktyczne ukierunkowane na zmianę postaw dotyczących przetworów konopi, głównie na poziomie profilaktyki. Tabela 3. Używanie przetworów konopi kiedykolwiek w życiu młodzież szkolna (szkolne badania ankietowe) odsetki osób badanych 3 I klasy gimnazjum [%] ,6 7,0 10,8 4,8 6,6 6,1 3,2 w tym 40 razy i więcej 1,6 0,4 1,6 0,4 1,3 0,8 0,5 III klasy gimnazjum [%] ,5 19,2 16,2 19,2 28,0 18,5 16,3 w tym 40 razy i więcej 2,7 2,3 8,1 3,8 4,6 4,0 2,5 II klasy szkół ponadgimnazjalnych [%] M. Łabudziński, Pracownia Rozwoju Osobistego, Raport Gminny Monitorowanie problemu narkotyków i narkomanii na terenie gminy Opole, Opole, 2016, s M. Łabudziński, Pracownia Rozwoju Osobistego, Raport Gminny Monitorowanie problemu narkotyków i narkomanii na terenie gminy Opole, Opole, 2016, s. 11 Strona 11 z 13 Id: ACF898CF-1E15-41DA-94D4-F C3B5. Projekt Strona 12

13 30,4 38,1 42,8 41,5 40,0 37,4 41,7 w tym 40 razy i więcej 7,7 7,0 7,3 8,6 10,2 5,8 10,4 popularność zażywania marihuany oraz destrukcyjnych zachowań temu towarzyszących określa dużą grupę młodzieży używającej szkodliwie tej substancji. Należy zatem rozwijać istniejące już programy interwencyjne i terapeutyczne dla tej grupy użytkowników narkotyków. należy zintensyfikować działania profilaktyczne, szczególnie o charakterze edukacyjnym skierowane do młodych ludzi ostatnie klasy szkół podstawowych i pierwsze szkół gimnazjalnych. W młodszych klasach szkół podstawowych działania profilaktyczne powinny opierać się na strategiach związanych ze wzmacnianiem umiejętności życiowych, głównie w obszarze radzenia sobie w trudnych emocjonalnie sytuacjach i budowania satysfakcjonujących relacji z innymi. z przeprowadzonych badań wynika, że na przestrzeni ostatnich lat używanie internetu przez młodych ludzi w celach rozrywkowych wzrasta. W związku z tym należy otwierać się na nowe media i tworzyć nowe kanały komunikacyjne w celu dotarcia do dzieci i młodzieży w środowisku, które w obecnych czasach jest im najbliższe. Tabela 4 Rodzaje aktywności młodzież szkolna (szkolne badania ankietowe) odsetki osób badanych 4 aktywność młodzieży szkolnej (wszystkie grupy wiekowe łącznie) prawie codziennie Grasz w gry komputerowe 38,6 31,4 27,8 27,6 27,8 28,6 19,6 Używasz Internetu dla przyjemności bd 71,0 75,2 72,9 75,9 78,7 81,9 Aktywnie uprawiasz jakiś sport 34,5 36,4 36,2 38,2 45,3 41,0 41,1 Czytasz książki dla przyjemności 16,8 19,4 17,1 15,8 18,5 14,6 16,7 należy objąć oddziaływaniami profilaktycznymi osoby dorosłe szczególnie rodziców najmłodszych dzieci, które jeszcze nie przejawiają zachowań problemowych związanych z narkotykami. należy szczególny nacisk położyć na realizację programów wczesnej interwencji (profilaktyka selektywna i wskazująca) dla osób eksperymentujących z narkotykami. Wielu z nich nie uda się przekonać do zmiany tego stylu życia, wielu nie jest zainteresowanych podejmowaniem kroków terapeutycznych, konieczne wydaje się zatem zadbanie o minimalizację szkód, do jakich może to prowadzić. Analiza jakościowa oddziaływań profilaktycznych realizowanych w minionym roku wskazuje, iż coraz popularniejsze stają się nowe metody profilaktyki stosowane głównie poprzez aktywizowanie młodzieży szkolnej na tle zdrowego stylu życia oraz włączanie młodych ludzi w debatę na temat problemu. Ponadto realizatorzy coraz częściej odnoszą się do rodziców, wychowawców i przyszłych pedagogów angażując ich w warsztaty dotyczące profilaktyki uzależnień. W związku z tym należy: 4 M. Łabudziński, Pracownia Rozwoju Osobistego, Raport Gminny Monitorowanie problemu narkotyków i narkomanii na terenie gminy Opole, Opole, 2016, s. 57 Strona 12 z 13 Id: ACF898CF-1E15-41DA-94D4-F C3B5. Projekt Strona 13

14 wzmacniać działania profilaktyczne o charakterze selektywnym i wskazującym wśród młodzieży gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej, wzmacniać profilaktykę uniwersalną (głównie strategia wzmacniania umiejętności życiowych) w okresie wczesnoszkolnym, zwiększać nacisk na działania profilaktyczne kierowane do rodziców (kompetencje wychowawcze) szczególnie młodszych dzieci, stale i systematycznie wzmacniać kompetencje pracowników szkół głównie psychologów, pedagogów, zespołów wychowawczych w obszarze skuteczności Profilaktyki i kompetencji interwencyjnych w sytuacjach związanych z narkotykami, wdrażając/finansując działania profilkatycze wymagać ich ewaluacji, promować realizację programów rekomendowanych przez Krajowe Biuro Przeciwdziałania Narkomanii, Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Ośrodek Rozwoju Edukacji Warto podkreślić, iż dostępność i różnorodność ofert pomocowych na terenie miasta Opola (poradnictwo i lecznictwo ambulatoryjne) i w jego pobliżu (lecznictwo stacjonarne) jest zadawalająca. W Opolu funkcjonuje poradnia oferująca leczenie substytucyjne. Działania profilaktyczne realizowane przez wiele organizacji, instytucji, jednostek oświatowych charakteryzują się ogromną różnorodnością w zakresie form i treści. Miejski Program Przeciwdziałania Narkomanii na lata oceniony został przez większość przedstawicieli organizacji pozarządowych dobrze i bardzo dobrze. Jego realizacja opierała się o aktualne dane i trendy na scenie narkotykowej. Większość wypływających z lokalnego monitoringu wniosków jest brana pod uwagę w kreowaniu aktualnej polityki antynarkotykowej. Strona 13 z 13 Id: ACF898CF-1E15-41DA-94D4-F C3B5. Projekt Strona 14