Poziom wiedzy konsumenta a jego zachowania na rynku usług finansowych. Iwona Olejnik

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Poziom wiedzy konsumenta a jego zachowania na rynku usług finansowych. Iwona Olejnik"

Janusz Olszewski
5 lat temu
Przeglądów:

1 Poziom wiedzy konsumenta a jego zachowania na rynku usług finansowych Iwona Olejnik Konferencja: Edukacja finansowa SGH, Warszawa,

2 Cel Próba określenia zależności między poziomem wiedzy a zachowaniami konsumentów na rynku usług finansowych

3 Agenda 1. Wiedza a zachowania Polaków na tle konsumentów z innych krajów wyniki badań OECD 2. Wyniki badań własnych

4 Metodyka badań OECD 30 krajów, w tym 17 OECD próba: osób dorosłych w wieku od 18 do 79 OECD/INFE International Survey of Adult Financial Literacy Competencies, OECD 2016

5 Sposób badania wiedzy i zachowań - przykłady Wiedza (7) Zachowania (9) Wartość pieniądza w czasie Odsetki od pobranych pożyczek Kalkulacja wartości lokaty z odsetkami Procent prosty i składany Ryzyko i stopa zwrotu Definicja inflacji Płacenie rachunków w terminie Stawianie finansowych długookresowych celów i dążenie do ich osiągnięcia (planowanie emerytury) Bieżąca kontrola swoich spraw finansowych Przed zakupem czegoś staranne rozważanie, czy można sobie na to pozwolić Prowadzenie budżetu gospodarstwa domowego Wybór produktów finansowych

6 Poziom ogólny kompetencji finansowych - wybrane wnioski z badań OECD (1) ogólny poziom kompetencji finansowych wyrażanych poprzez wiedzę (7), postawy (5) i zachowania (9) - relatywnie niski średnia 13,2 punkty na maks. 21 (dla OECD 13,7)

7 Wiedza, zachowania i postawy badania OECD 1. Francja (14,9) 2. Finlandia (14,8) 3. Norwegia (14,6).... Średnia OECD (13,7) Chorwacja (12,0) 29. Białoruś (11,7) 30. Polska (11,6)

8 Wiedza - problematyczne obszary wybrane wnioski z badań OECD (2) świadomość dodatkowych korzyści płynących z oszczędzania - 42% (48% - OECD), umiejętność obliczenia odsetek od oszczędności (procent prosty) - 58% (65% - OECD), świadomość możliwości zmniejszenie ryzyka inwestycyjnego poprzez dywersyfikację portfela 2/3 respondentów

9 Subiektywny poziom wiedzy Polaków wybrane wnioski z badań OECD (3) Polacy, obok mieszkańców Brazylii i Tajlandii, częściej niż inni średnio oceniają poziom swojej wiedzy finansowej jako wysoki lub bardzo wysoki, przy czym poziom ich rzeczywistej wiedzy nie jest wyższy niż pozostałych zjawisko nadmiernej pewności (wierzą, że są zdolni do samodzielnego podjęcia decyzji, która w rzeczywiści może okazać się błędną)

10 Zachowania finansowe wybrane wnioski z badań OECD (4) Zaledwie 51% deklaruje 6 z 9 badanych zachowań finansowych (OECD 54%; najlepiej we Francji 85% osiągnęło min 6 punktów, najgorzej na Węgrzech 25%)

11 Zachowania finansowe wybrane wnioski z badań OECD (5) Najbardziej problematyczne obszary: prowadzenie budżetu (60%; najgorzej: Węgry 25% i Austria 31%; Polska 66%), planowanie długookresowe (50%; Polska 32%), wybór produktów (wśród tych, którzy wybrali produkt jedynie 44% rozważało jakieś alternatywy) i korzystanie z niezależnych porad (19%)

12 Zachowania finansowe wybrane wnioski z badań OECD (6) Korzystanie z produktów finansowych (w %) Ogółem OECD PL Aktywni oszczędzający Zabezpieczenie emerytalne Karta płatnicza Ubezpieczenie Kredyt na 5 respondentów nie oszczędziło nic w ciągu ostatnich 12 miesięcy

13 Wiedza a zachowania wybrane wnioski z badań OECD (7) Wiedza poniżej średniej Zachowania poniżej średniej Polska Brazylia Chorwacja Turcja Białoruś Czechy Gruzja Rosja Albania Zachowania - powyżej średniej Wielka Brytania Malezja Jordania Tajlandia Wyspy Dziewicze Wiedza powyżej średniej Węgry Holandia Estonia Łotwa Litwa Nowa Zelandia Korea Norwegia Portugalia Austria Hong Kong Kanada Belgia Finlandia Francja - Dla całości: Spearman s rho Coefficient = 0,326 (p=0,078;) n=30 - Dodatnia korelacja między wiedzą finansową z celami oszczędzania, w szczególności między wiedzą a planowaniem emerytalnym

14 Metodyka badań własnych PAPI ogólnopolska próba losowa 1163 osób 2014 r. Projekt badawczy Narodowego Centrum Nauki pt. Zachowania oszczędnościowe i finansowe zabezpieczenie emerytalne w gospodarstwach domowych determinanty, postawy, modele (nr UMO-2012/05/B/HS4/04183)

15 Plany zabezpieczenia emerytalnego za pomocą rozwiązań oferowanych w III filarze

16 Plany zabezpieczenia emerytalnego za pomocą rozwiązań oferowanych poza III filarem

17 Subiektywna znajomość sposobów zabezpieczenia emerytalnego a plany skorzystania z nich (współczynniki korelacji rho Spearmana) Sposoby Poziom wiedzy subiektywnej preferowane IKE IKZE PPE Ubezpieczenia hipoteka Odwrócona Dzieci IKE 0,424 ** 0,348 ** 0,190 ** 0,196 ** 0,073 * 0,031 IKZE 0,252 ** 0,452 ** 0,243 ** 0,213 ** 0,045 0,014 PPE 0,188 ** 0,285 ** 0,456 ** 0,233 ** 0,026 0,009 Ubezpieczenia 0,105 ** 0,215 ** 0,265 ** 0,501 ** 0,110 ** 0,083 ** Odwrócona hipoteka 0,108 ** 0,243 ** 0,168 ** 0,168 ** 0,151 ** 0,054 Dzieci -0,008 0,080 ** 0,033 0,105 ** 0,040 0,352 ** **. Korelacja jest istotna na poziomie 0,01 (dwustronnie). *. Korelacja jest istotna na poziomie 0,05 (dwustronnie). Źródło: Badania własne K77. n=1163

18 Obiektywna wiedza o sposobach zabezpieczenia emerytalnego a plany skorzystania z nich (współczynniki korelacji rho Spearmana) Poziom wiedzy obiektywnej Sposoby Znajomość sposobów oszczędzania Wiedza o sposobach oszczędzania i preferowane na emeryturę wysokości świadczeń emerytalnych IKE 0,082 ** 0,016 IKZE 0,024-0,009 PPE -0,010 0,000 Ubezpieczenia 0,045-0,008 Odwrócona hipoteka -0,026-0,030 Dzieci -0,007-0,037 **. Korelacja jest istotna na poziomie 0,01 (dwustronnie). Źródło: Badania własne K77.

19 Podsumowanie występuje bardzo duże zróżnicowanie między wiedzą finansową, zachowaniami i postawami mieszkańców w poszczególnych krajach, ale jednocześnie niski poziom znajomości aspektów finansowych, poprawa wiedzy finansowej Polaków olbrzymie wyzwanie najbliższej przyszłości, zdecydowanie większy wpływ na zachowania (planowanie zabezpieczenia na okres starości) ma wiedza subiektywna niż obiektywna.

20 Edukacja finansowa - rekomendacje rozpoczęcie edukacji finansowej jak najwcześniej, z zastosowaniem zasad społecznej odpowiedzialności biznesu, regularnie na każdym etapie życia,, łatwiejszy dostęp do informacji, wykorzystanie technologii cyfrowych, uproszczenie narzędzi zachęcających i ułatwiających np. prowadzenie budżetu, monitorowanie przychodów i wydatków w czasie rzeczywistym, automatyzacja płatności rachunków, rozwój kalkulatorów, symulatorów, porównywarek produktów, przypomnień i innych urządzeń, które mogłyby pomóc ludziom koncentrować się na ich długoterminowych priorytetach i wspierać w planowaniu przyszłości.

Podobne dokumenty

Paweł Borys Polski Fundusz Rozwoju

Oszczędności długoterminowe z perspektywy rynku kapitałowego a wzrost gospodarczy kraju Paweł Borys Polski Fundusz Rozwoju Forum Funduszy Inwestycyjnych, Warszawa, 16.06.2016 Model wzrostu Polski oparty