Skoczów. w starej fotografii

Transkrypt

1 Skoczów w starej fotografii 1

2 Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Europejski Publikacja została Fundusz zrealizowana Rolny na w ramach rzecz operacji Rozwoju z zakresu Obszarów małych Wiejskich: projektów Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju pn. Promocja Obszarów sołectw Wiejskich: gminy Skoczów Europa inwestująca w obszary wiejskie Publikacja współfinansowana Europa inwestująca ze środków skład i druk Unii w publikacji obszary Europejskiej wiejskie. w ramach działania 413 Wdrażanie Publikacja lokalnych strategii współfinansowana rozwoju mały o ze sołectwach projekt środków gminy Programu Unii Skoczów Europejskiej Rozwoju Obszarów w ramach Wiejskich Osi 4 LEADER na lata Programu w Publikacja ramach Rozwoju działania opracowana Obszarów 413 Wdrażanie na zlecenie Wiejskich lokalnych Gminy strategii na lata Skoczów rozwoju objętego Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata Instytucja Zarządzająca Instytucja Programem Zarządzająca Rozwoju Programem Obszarów Rozwoju Wiejskich Obszarów na lata Wiejskich Minister na lata Rolnictwa i Rozwoju Wsi Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Opracowanie tekstów: Publikacja została zrealizowana Iwona Marczyk-Klepczyńska w ramach operacji z zakresu małych projektów W albumie wykorzystano zdjęcia Leona pn. Promocja Pary pochodzące sołectw gminy ze zbiorów Skoczów Towarzystwa Miłośników Skoczowa skład Konsultacja: Zdjęcia: i druk publikacji Rozlia Wawronowicz o sołectwach gminy Skoczów Iwona Marczyk-Klepczyńska, w ramach działania 413 Wdrażanie Stanisław lokalnych Tatka oraz strategii Katarzyna rozwoju Bieniek, objętego Aneta Programem Flisowska, Rozwoju Wojciech Obszarów Wandzel Wiejskich na (okładka) lata Opracowanie Wydawca: tekstów: Iwona Gmina Marczyk-Klepczyńska Wydawca: Skoczów Gmina Skoczów Skoczów, Rynek 1, tel , fax Skoczów, Rynek 1, tel , fax um@um.skoczow.pl Zdjęcia: um@um.skoczow.pl Iwona Marczyk-Klepczyńska, Stanisław Tatka oraz Katarzyna Bieniek, Aneta Flisowska, Wojciech Wandzel (okładka) 2 Wydawca: Gmina Skoczów Skoczów, Rynek 1, tel , fax Opracowanie Redakcja um@um.skoczow.pl techniczna: graficzne: Beata Kowalska-Matuszyńska beata@drukarnia-interfon.pl Druk: Druk: Interfon Sp. z o.o. Interfon Sp. z o.o Cieszyn, ul. Olszaka Cieszyn, ul. Olszaka 5 tel tel. 543, fax 543, , drukarnia-interfon@home.pl interfons@poczta.onet.pl Redakcja techniczna: 2 Publikacja została zrealizowana w ramach operacji z zakresu Beata małych Kowalska-Matuszyńska projektów pn. Skoczów w starej fotografii promowanie dziedzictwa kulturowego gminy poprzez wydanie pamiątkowego albumu i organizację konferencji podsumowującej projekt 2 Egzemplarz bezpłatny Druk: Interfon Sp. z o.o Cieszyn, ul. Olszaka 5 tel , fax , interfons@poczta.onet.pl Skoczów 2014

3 Widok na Rynek od ulicy Ustrońskiej, 1969 rok Widok na Rynek północno-wschodnia pierzeja, 1965 rok RYNEK 3

4 Rynek południowo-wschodnia pierzeja widok na ulicę Ustrońską, 1965 rok RYNEK 4 Widok na Rynek od ulicy Bielskiej, 1960 rok

5 Widok na Rynek od ulicy Cieszyńskiej, północno-wschodnia pierzeja, 1958 rok Rynek północno-zachodnia pierzeja, wlot w ulicę Cieszyńską, 1957 rok 5RYNEK

6 Rynek widok na ulicę Cieszyńską i kościół ewangelicki Świętej Trójcy, 1962 rok RYNEK 6 Widok z ulicy Cieszyńskiej na Rynek i dworzec autobusowy, 1962 rok

7 Rynek północno-wschodnia pierzeja, widok z Ratusza, 1959 rok Ulica Bielska w stronę Rynku, 1965 rok 7RYNEK

8 Ulica Cieszyńska w stronę Rynku, 1956 rok ULICE 8 Ulica Cieszyńska, skwer na Małym Rynku, 1965 rok

9 Ulica Mickiewicza widok na strażnicę Ochotniczej Straży Pożarnej, 1956 rok Skwer na Małym Rynku miejsce po skoczowskiej synagodze, 1964 rok 9ULICE

10 Mały Rynek ogrodzenie dawnej synagogi, 1956 rok ULICE 10 Skrzyżowanie ulic: Mickiewicza i Cieszyńskiej, 1963 rok

11 Ulica Wałowa, 1957 rok Ulica Wałowa w stronę kościoła katolickiego pw. św. Ap. Piotra i Pawła, 1958 rok 11ULICE

12 Widok z wieży strażnicy OSP na kościół pw. św. Ap. Piotra i Pawła, 1965 rok ULICE 12 Plac kościelny widok na ulicę Kościelną, 1956 rok

13 Ulica Wałowa od strony kościoła dom kościelnego (dawna szkoła), 1957 rok Kościół katolicki pw. św. Ap. Piotra i Pawła, 1970 rok 13ULICE

14 Ulica Stalmacha, 1958 rok ULICE 14 Widok na ulicę Bielską z ulicy Kościelnej, 1965 rok

15 Ulica Bielska w stronę dworca autobusowego (PKS), 1965 rok Dworzec autobusowy (PKS) przy ulicy Bielskiej i Katowickiej, 1964 rok 15ULICE

16 Park przy ulicy Bielskiej (obecnie im. Pawła Tendery). Z prawej Szkoła Podstawowa nr 2, 1967 rok ULICE 16 Skrzyżowanie dróg: Katowice-Wisła, Cieszyn-Bielsko, 1960 rok

17 Skrzyżowanie dróg: Cieszyn-Bielsko, Katowice-Wisła, 1968 rok Ulica Katowicka, w kierunku na Katowice, z rzędami czereśni, 1958 rok 17ULICE

18 Ulica Katowicka, stacja benzynowa, 1969 rok ULICE 18 Ulica Stalmacha, 1956 rok

19 Ulica Stalmacha w stronę miasta, 1957 rok Ulica Stalmacha w stronę Kopca Wiślickiego, 1957 rok 19ULICE

20 Widok na Kaplicówkę po prawej Groszówka i skrzyżowanie z ulicą Stalmacha, 1964 rok ULICE 20 Widok na Kaplicówkę krzyż na Groszówce, 1967 rok

21 Groszówka przy ulicy Stalmacha, 1964 rok Krzyż na Groszówce, 1957 rok ULICE 21

22 Ulica Objazdowa park naprzeciwko kina, 1965 rok ULICE 22 Skwer przy ulicy Objazdowej widok na kościół katolicki i kino Podhale, 1968 rok

23 Ulica Objazdowa po prawej niezabudowana Kaplicówka, 1963 rok Ulica Objazdowa nowe bloki Spółdzielni Mieszkaniowej Wspólnota u podnóża Kaplicówki, 1967 rok 23ULICE

24 Ulica Objazdowa po prawej Groszówka, 1961 rok ULICE 24 Kino Podhale przy ulicy Mickiewicza, 1965 rok

25 Widok na kino Podhale z parku za strażnicą OSP (na pierwszym planie figura Neptuna), 1967 rok Snopki zboża na Groszówce, 1968 rok 25ULICE

26 Aleja na Kaplicówkę prowadząca do kaplicy św. Jana Sarkandra, 1961 rok ULICE 26 Kaplica św. Jana Sarkandra na wzgórzu Kaplicówka, 1961 rok

27 Orka pod Kaplicówką, 1958 rok Widok z Kaplicówki na kościół katolicki pw. św. Ap. Piotra i Pawła, 1969 rok 27ULICE

28 Ulica Cieszyńska kościół ewangelicki Świętej Trójcy i szkoła (po prawej), 1960 rok ULICE 28 Kaplicówka kościół ewangelicki Świętej Trójcy, 1958 rok

29 Dawna szkoła ewangelicka Na Kępie, 1960 rok Widok na Skoczów od kościoła ewangelickiego Świętej Trójcy, 1960 rok 29ULICE

30 Widok na kościół ewangelicki Świętej Trójcy z Łęgu koło cmentarza katolickiego, 1970 rok ULICE 30 Widok na ulicę Cieszyńską i kościół ewangelicki Świętej Trójcy od strony cmentarza katolickiego, 1970 rok

31 Ulica Cieszyńska widok na kościół ewangelicki Świętej Trójcy, 1972 rok Ulica Cieszyńska widok w kierunku Rynku, 1958 rok 31ULICE

32 Ulica Cieszyńska widok na dom Józefa Janego i Wiejski Dom Towarowy, 1965 rok ULICE 32 Ulica Cieszyńska widok na Mały Rynek, 1965 rok

33 Ulica Mickiewicza kościół katolicki pw. św. Krzyża Szpitalik, 1957 rok Ulica Szpitalna, 1964 rok 33ULICE

34 Ulica Szpitalna na tyłach kościoła katolickiego, 1961 rok ULICE 34 Ulica Mickiewicza w kierunku dworca kolejowego, 1965 rok

35 Ulica Mickiewicza w kierunku dworca kolejowego. Po prawej budynek poczty, 1963 rok Widok na ulicę Mickiewicza z budynku Stritzkich, nieistniejąca brama przy budynku nr 10, 1959 rok 35ULICE

36 Ulica Mickiewicza w stronę dworca kolejowego, 1958 rok ULICE 36 Ulica Mickiewicza i kopki siana obok mostu na Bładnicy, 1965 rok

37 Ulica Mickiewicza w stronę dworca kolejowego, 1964 rok Ulica Mickiewicza do dworca kolejowego, skrzyżowanie z ulicą Targową, 1965 rok 37ULICE

38 Widok na ulicę Mickiewicza od dworca kolejowego, 1961 rok ULICE 38 Widok na ulicę Mickiewicza i drogę na Górny Bór (widok z Domu Pomocy Społecznej Caritas), 1963 rok

39 Zabudowania na targowisku przy ulicy Mickiewicza niedaleko dworca kolejowego, 1965 rok Zabudowania byłej restauracji Jana Drabiny przy targowisku, 1957 rok 39ULICE

40 Budowa osiedla Targowa, widok od ulicy Mickiewicza, 1957 rok ULICE 40 Budowa osiedla Targowa, 1957 rok

41 Bloki przy ulicy Targowej, 1965 rok Ulica Targowa w stronę ulicy Mickiewicza, 1964 rok 41ULICE

42 Ulica Targowa w stronę ulicy Ustrońskiej, 1965 rok ULICE 42 Ulica Mennicza remont Ratusza, 1956 rok

43 Ulica Mennicza w stronę Rynku, 1958 rok Skrzyżowanie ulic: Polnej, Szkolnej i Menniczej, 1956 rok 43ULICE

44 Widok na kościół katolicki z ulicy Kościelnej, 1961 rok ULICE 44 Ulica Kościelna w stronę parafii i kościoła, 1959 rok

45 Ulica Kościelna, 1961 rok Ulica Zamkowa, 1961 rok 45ULICE

46 Ulica Fabryczna, 1963 rok ULICE 46 Ulica Garbarska po prawej budynki garbarni, 1972 rok

47 Ulica Garbarska w stronę ulicy Fabrycznej, 1964 rok Ulica Ustrońska od Rynku w stronę mostu na rzece Bładnicy, 1961 rok 47ULICE

48 Ulica Ustrońska w stronę Rynku, nieistniejący dom Jana Herra i szewca Frecha, 1951 rok ULICE 48 Ulica Ustrońska w stronę Rynku, po lewej Hotel Miejski i restauracja Leopolda Rosentala, 1968 rok

49 Ulica Ustrońska budowa Hotelu Miejskiego, 1968 rok Ulica Ustrońska, 1957 rok 49ULICE

50 Nieistniejący odcinek ulicy Ustrońskiej, widok z młyna Maksa Bermanna, 1963 rok ULICE 50 Nieistniejący młyn Maksa Bermanna przy ulicy Ustrońskiej, 1961 rok

51 Wylot ulicy Ustrońskiej na ulicę Wiślańską, 1971 rok Ulica Wiślańska, 1971 rok 51ULICE

52 Park nad Wisłą Dom Kultury Tryton, 1971 rok ULICE 52 Amfiteatr w parku Nad Wisłą, 1971 rok

53 Ulica Wiślańska i wiadukt kolejowy, 1971 rok Ulica Wiślańska w stronę Harbutowic, 1965 rok 53ULICE

54 Widok na miasto z wału nad Wisłą, 1960 rok ULICE 54 Ława nad Wisłą, 1960 rok

55 Zabawa, ulica Bielska w stronę miasta, 1960 rok Ulica Sportowa po prawej restauracja Strzecha, 1959 rok ULICE 55

56 Widok z wieży kościoła katolickiego na ulicę Stalmacha i Groszówkę, 1967 rok ULICE 56 Widok z wieży kościoła katolickiego na ulicę Stalmacha, 1967 rok

57 Widok na kościół ewangelicki Świętej Trójcy z ulicy Łęgowej, 1956 rok Figura Neptuna na Kaplicówce, 1956 rok ULICE 57

58 Życie codzienne 58 Obchody 1 Maja, pochód na skrzyżowaniu ulic Mickiewicza i Targowej, 1963 rok Obchody 1 Maja. W pochodzie pracownicy Skoczowskich Zakładów Przemysłu Wełnianego, 1960 rok

59 Obchody 1 Maja, manifestacja na ulicy Mickiewicza, 1962 rok Obchody 1 Maja wiec na Rynku, 1965 rok 59Życie codzienne

60 Życie codzienne 60 Obchody 1 Maja w parku Nad Wisłą, 1965 rok Pochód na ulicy Objazdowej, 1 maja 1965 rok

61 Pochód z Judoszem, ulica Objazdowa, 1957 rok Pochód z Judoszem, ulica Kościelna, 1957 rok 61Życie codzienne

62 Życie codzienne 62 Uroczystość Bożego Ciała procesja na ulicy Kościelnej, 1963 rok

63 Uroczystość Bożego Ciała procesja na ulicy Bielskiej, 1963 rok Pochód dożynkowy na ulicy Cieszyńskiej, 1960 rok 63Życie codzienne

64 Życie codzienne 64 Pochód dożynkowy przed amfiteatrem, 1960 rok Pochód dożynkowy w parku Nad Wisłą, 1961 rok

65 Uroczystości dożynkowe w parku Nad Wisłą, 1961 rok Zabawa dożynkowa w parku Nad Wisłą, 1961 rok 65Życie codzienne

66 Życie codzienne 66 Budowa pomnika Poległym za polskość Śląska przy ulicy Mickiewicza, 1961 rok Uroczyste odsłonięcie pomnika przy ulicy Mickiewicza, 1961 rok

67 Pochód dzieci na festyn szkolny na ulicy Mickiewicza, 1961 rok Pochód dzieci na festyn szkolny na ulicy Wiślańskiej, 1961 rok 67Życie codzienne

68 Życie codzienne 68 Pochód dzieci na festyn szkolny na ulicy Wiślańskiej, 1961 rok Pochód dzieci na festyn szkolny, 1961 rok

69 Wyścig kolarski ulicą Katowicką, 1958 rok XIII Wyścig Pokoju na ulicy Cieszyńskiej, 1960 rok 69Życie codzienne

70 Życie codzienne 70 Targ na Małym Rynku podczas I Dni Skoczowa, 1967 rok Targ na Małym Rynku I Dni Skoczowa, 1967 rok

71 Obchody 20-lecia PRL w amfiteatrze w parku Nad Wisłą, 1964 rok Obchody 20-lecia PRL w nieistniejącym amfiteatrze, 1964 rok 71Życie codzienne

72 Życie codzienne 72 Pieczenie Barana na Kaplicówce, 1969 rok Pieczenie Barana na Kaplicówce, 1969 rok

73 Żniwa na wzgórzu Kaplicówka, 1963 rok Żniwa na Kaplicówce stawianie snopków, 1963 rok 73Życie codzienne

74 Życie codzienne 74 Procesja na Kaplicówkę przy krzyżu na Groszówce, 1972 rok Procesja na wzgórze Kaplicówka, 1972 rok

75 Budowa nowego mostu drogowego na Wiśle, 1959 rok Zniszczenia nowo budowanego mostu drogowego na Wiśle podczas powodzi, 1959 rok 75Życie codzienne

76 Życie codzienne 76 Zabawa, ulica Bielska w stronę Pogórza, 1957 rok Lodowisko na Małym Rynku, 1959 rok

77 Dzieci z klekotkami przed kościołem katolickim w czasie pochodu z Judoszem, 1962 rok Dzieci z ulicy Łęgowej, 1965 rok 77Życie codzienne

78 Życie codzienne 78 Dzieci na ulicy Łęgowej zbierające złom na rzecz budowy Szkoły Podstawowej nr 3, 1970 rok Ulica Fabryczna w stronę Rynku, 1968 rok

79 Budowa hotelu przy ulicy Ustrońskiej, 1967 rok Remont Ratusza naprawa dachu, 1967 rok Życie codzienne 79

80 80 Leon Para Urodził się 28 czerwca 1913 r. w Ślemieniu k. Żywca w rodzinie Andrzeja i Jadwigi z d. Wiewiórka, miał trzech braci: Jana, Leopolda i Władysława. Ze względów finansowych musiał przerwać edukację, a następnie podejmował się różnych dorywczych prac. W 1932 roku rodzina przeniosła się do Dębowca, a następnie do Skoczowa, gdzie Leon wraz z ojcem i braćmi pracował przy regulacji Wisły. W tym czasie wziął udział w strajkach robotników sezonowych i został aresztowany za działalność w KPP oraz kolportaż gazetki organizacji Siła. Po wybuchu II wojny wraz z innymi uchodźcami opuścił Skoczów i udał się na wschód, gdzie znalazł pracę u gospodarza na Wołyniu. Aresztowany przez NKWD w czerwcu 1940 roku trafił do syberyjskiego łagru, skąd został zwolniony po ustaleniach paktu Sikorski-Majski. We wrześniu 1943 roku został żołnierzem tworzącej się I Armii Wojska Polskiego, z którą przeszedł cały szlak bojowy aż do Berlina, najpierw jako żołnierz piechoty, następnie Dywizjonu Artylerii Samochodowej, a później starszy pisarz sztabu. Po powrocie do Skoczowa w 1946 roku założył rodzinę z żoną Weroniką z d. Rajczyk doczekał się trójki dzieci: Czesławy, Mirosławy i Leszka. Od 1946 do 1970 roku pracował na różnych stanowiskach w skoczowskim magistracie. Po reorganizacji administracji był kierownikiem działu zaopatrzenia MPGK. W 1972 roku z powodu złego stanu zdrowia po przebytych zawałach przeszedł na rentę. Zmarł 2 lutego 1975 roku. Poza pracą zawodową był czynnym społecznikiem, przede wszystkim zaangażowanym w działalność Ochotniczej Straży Pożarnej, gdzie pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Rewizyjnej ( ) oraz sekretarza ( ). W dowód uznania został odznaczony Brązowym i Srebrnym Medalem za zasługi dla pożarnictwa. Pasja fotograficzna pozostała Leonowi Parze od czasów służby w wojsku, jednak dopiero w latach powojennych rozwinęła się na dobre, stając się dominantą życia całej jego rodziny. Jego zdjęcia nie są tylko i wyłącznie zapisem dokumentalnym, ale często przemyślanym i dopracowanym produktem wizji artystycznej. Ich tematyka jest bardzo różnorodna, są to zarówno reportaże z uroczystości państwowych (np. pochody pierwszomajowe), miejskich (imprezy strażackie, Dni Skoczowa, Dożynki, jubileusze), widoki ulic, poszczególnych budynków, pejzaże Skoczowa i najbliższych okolic. Dużą grupę stanowią portrety rodziny Leona Pary, a także skoczowian, ujętych na tle miejskiego krajobrazu. Wysoka wrażliwość artystyczna cechuje zdjęcia przyrody, które poprzez umiejętne kadrowanie i operowanie niemal malarskim światłocieniem upodabniają je do obrazów. Należy podkreślić, że Leon Para nie był jak zwykle się mówi fotografem amatorem, lecz raczej artystą fotografikiem. Patrząc na otaczający świat przez obiektyw aparatu nie tylko rejestrował rzeczywistość, ale także ją kreował. Swojej fotograficznej pasji oddawał się w każdej wolnej chwili, czego efektem jest imponująca ilość zdjęć. Liczący blisko sześć tysięcy fotografii i negatywów dorobek Leona Pary obejmuje lata W całości został zakupiony w styczniu 1981 roku przez Zarząd Towarzystwa Miłośników Skoczowa, które chciało w ten sposób uchronić od rozproszenia wspaniały zbiór, stanowiący ważny materiał ikonograficzny dla miasta i najbliższych okolic. Dzięki pasji Leona Pary Skoczów może się poszczycić unikalnym zbiorem zdjęć, obrazujących, jak wyglądało miasteczko, które najstarsze pokolenie skoczowian pamięta jeszcze z dzieciństwa, a ich potomkowie mogą chociaż w ten sposób poznać. Diana Pieczonka-Giec Wiceprezes Towarzystwa Miłośników Skoczowa Bibliografia: 1. Chrapek K., Odnalezione negatywy Leona Pary, Wieści Skoczowskie, 2 (109), 2012, s Łasut M., Śladami historii: Leon Para. Historia Plutonowego Drugiego Samodzielnego Dywizjonu Artylerii Samochodowej I Armii Wojska Polskiego, wydruk. 3. Para C., Pasja Leona Pary, Kalendarz Miłośników Skoczowa, 2003,