Podsumowanie kosztów i oszacowanie korzyści. z organizacji turnieju. raport deloitte

Transkrypt

1 Podsumowanie kosztów i oszacowanie korzyści z organizacji turnieju Warszawa raport deloitte

2 Spis treści Słownik pojęć pojęcie Definicja Słownik pojęć 1. Kluczowe korzyści 2. Cele i główne założenia projektu 2.1. Ogólne wytyczne badania 2.2. Podział prac 2.3. Katalog korzyści objętych analizą 2.4. Podsumowanie kosztów organizacji Turnieju 3. Turniej UEFA EURO 2012 TM w Warszawie 4. Podsumowanie kosztów organizacji UEFA Euro 2012 TM 4.1. Kategorie kosztów organizacyjnych 4.2. Podsumowanie kosztów organizacyjnych UEFA EURO 2012 TM w Warszawie 5. Korzyści finansowe 5.1. Wydatki gości turniejowych 5.2. Wpływy ze Strefy Kibica oraz od organizatorów Turnieju 5.3. Pozostałe wpływy 5.4. Wkład niepieniężny 5.5. Podsumowanie korzyści finansowych 6. Korzyści społeczno-wizerunkowe 6.1. Promocja i budowanie pozytywnego wizerunku w mediach 6.2. Budowanie pozytywnego wizerunku wśród kibiców 6.3. Turniej oczami mieszkańców 6.4. Efekt jakościowy przyspieszonych inwestycji 6.5. Rozwój wolontariatu 6.6. Organizacja wydarzeń towarzyszących Turniejowi 6.7. Podsumowanie korzyści społeczno-wizerunkowych 7. Korzyści administracyjno-organizacyjne 7.1. Rozwój kompetencji pracowników administracji 7.2. Rozwój kompetencji służb 7.3. Podsumowanie korzyści administracyjno-organizacyjnych 8. Podsumowanie Badania Miasta Gospodarza wśród kibiców Badania Miasta Gospodarza wśród mieszkańców CAWI Dane Instytutu Turystyki (dot. przyjezdnych zagranicznych) IBC (International Broadcast Center) IMM Miasta Gospodarze Mistrzostwa MSzO NFP Raport Impact Raport PBS z badań wśród kibiców Turniej Badania ankietowe przeprowadzone wśród kibiców odwiedzających Miasto Gospodarza w trakcie UEFA EURO 2012 dotyczące ich pobytu, wydatków oraz oceny Turnieju (zrealizowane na zlecenie lub samodzielnie przez Miasto Gospodarza) Badania ankietowe przeprowadzone wśród mieszkańców Miast Gospodarzy dotyczące ich opinii na temat różnych aspektów organizacji UEFA EURO 2012 w mieście (zrealizowane na zlecenie lub samodzielnie przez Miasto Gospodarza) Wspomagany komputerowo wywiad za pomocą strony internetowej (metoda przeprowadzenia badania rynku i opinii publicznej, w której respondent jest proszony o wypełnienie ankiety w formie elektronicznej) Dane pochodzące z Informacji Instytutu Turystyki na temat przyjazdów i wydatków cudzoziemców do Polski i poszczególnych miast związanych z EURO 2012 (na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych na przejściach granicznych oraz lotniskach Miast Gospodarzy i Krakowa w dniach meczów oraz dzień i dwa dni po meczu) Międzynarodowe Centrum Nadawcze zorganizowane na potrzeby UEFA EURO 2012 zlokalizowane w Warszawie Instytut Monitorowania Mediów Miasta, w których zostało zorganizowane UEFA EURO 2012 w Polsce (Gdańsk, Poznań, Warszawa i Wrocław) UEFA EURO 2012 Miejsko-Wojewódzki Sztab Operacyjny Narodowa Federacja Piłkarska Raport na temat wpływu przygotowań i organizacji Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012 na gospodarkę Polski sporządzony przez ekspertów Szkoły Głównej Handlowej, Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Uniwersytetu Łódzkiego Raport wstępny z badań przeprowadzonych w Miastach Gospodarzach wśród kibiców zagranicznych w dniach 8, 10, 16 i 18 czerwca 2012 ( Ocena satysfakcji i poziomu obsługi kibiców w czasie turnieju w Miastach Gospodarzach UEFA EURO 2012 ) UEFA EURO Podsumowanie kosztów i oszacowanie korzyści z organizacji turnieju UEFA EURO 2012 TM 3

3 1. kluczowe korzyści Zgodnie z przyjętymi założeniami zakres przeprowadzonej analizy uwzględniał wyłącznie elementy bezpośrednio związane z organizacją Mistrzostw na poziomie miasta. W związku z tym z badania wyłączono m.in. koszty związane z inwestycjami oraz długofalowe makroekonomiczne korzyści UEFA EURO 2012 TM. 4 Podsumowanie kosztów i oszacowanie korzyści z organizacji turnieju UEFA EURO 2012 TM 5

4 Koszty związane z organizacją Turnieju Uzyskanie dotychczasowych oraz przyszłych korzyści wynikających z goszczenia w stolicy UEFA EURO 2012 TM wiązało się z koniecznością poniesienia przez miasto kosztów związanych z przygotowaniem, promocją i organizacją Turnieju. Łączne wydatki w trakcie całego okresu przygotowań miasta w związku z UEFA EURO 2012 TM wyniosły 90,3 mln PLN. Korzyści związane z organizacją Turnieju Do głównych korzyści osiągniętych przez Warszawę w związku z organizacją w mieście Turnieju należą następujące grupy korzyści: Korzyści finansowe Podstawową grupę korzyści finansowych, bezpośrednio zasilających budżet miasta bądź spółek miejskich, obejmują wpływy od sponsorów i UEFA w wysokości 9 mln PLN. Istotne z punktu widzenia efektów finansowych są również wydatki gości turniejowych, które mimo iż stanowią jedynie pośrednie korzyści finansowe, oddziałują na kondycję finansową miasta. Szacuje się, że w czasie trwania Mistrzostw, w związku z Turniejem, stolicę odwiedziło łącznie ok. 560 tys. osób, które wydały w mieście 619 mln PLN. Po uwzględnieniu efektu wyparcia obserwowanego przy tej skali wydarzeniach korzyści z tego tytułu dla przychodów z turystki można oszacować na 541 mln PLN. Ponadto miasto uzyskało korzyści rzeczowe oraz oszczędności w ramach tzw. in-kind, których wartość oceniana jest łącznie na kilka milionów EUR. Korzyści społeczno-wizerunkowe Ważną kategorią korzyści wynikających z organizacji Turnieju są także benefity społeczno-wizerunkowe, które w znacznym stopniu oddziałują na mieszkańców stolicy. Choć są one w dużej mierze niekwantyfikowalne, mają istotne znaczenie w kontekście oceny efektów Mistrzostw. Do głównych korzyści z tego zakresu należą: Zmiany wizerunkowe, wpływające na wzrost rozpoznawalności miasta w kraju i za granicą, będące efektem zwiększonej obecności stolicy w mediach. Wartość wygenerowanego z tego tytułu ekwiwalentu reklamowego szacowana jest na 450 mln PLN. Dodatkowo, dzięki ciepłemu przyjęciu kibiców ze strony mieszkańców, stolica zaprezentowało się jako miasto gościnne, otwarte na odwiedzających je turystów; Przyspieszenie inwestycji infrastrukturalnych realizowanych w mieście i jego okolicach, dla których impulsem była organizacja Turnieju. Obejmują one nie tylko kluczową w kontekście Mistrzostw inwestycję, tj. budowę Stadionu Narodowego, ale także liczne projekty z zakresu modernizacji infrastruktury transportowej w mieście, tj. budowę połączenia kolejowego lotniska z centrum miasta czy modernizację dworców. Pozwoliły one nie tylko na zapewnienie udogodnień komunikacyjnych na czas samych Mistrzostw, ale także wpłynęły na trwałe podniesienie jakości życia mieszkańców; Budowa bazy wolontariuszy i rozwój społeczeństwa obywatelskiego, w wyniku realizacji w mieście dwóch projektów wolontariatu, tj. Wolontariat Miast Gospodarzy UEFA EURO 2012 i Wolontariat UEFA EURO 2012, w których uczestniczyło łącznie prawie 2 tys. osób; Wzrost zaangażowania mieszkańców w życie społeczno-kulturalne miasta w kontekście Turnieju, w tym rozwój tożsamości lokalnej warszawiaków przejawiający się w odnotowanym wzroście dumy z bycia mieszkańcem stolicy, deklarowanym przez 69% mieszkańców. Korzyści administracyjno-organizacyjne Ostatnią kategorię benefitów obejmują korzyści administracyjno-organizacyjne uzyskane przez władze lokalne, jak również policję, straż miejską czy służby medyczne w toku prowadzonych przygotowań do Turnieju i podczas samych Mistrzostw. Szczególnie istotna w tym kontekście jest współpraca Miast Gospodarzy oraz spółki PL.2012 realizowana w ramach utworzonej tzw. grupy G5, która pozwoliła na dzielenie się wiedzą, najlepszymi praktykami, a w konsekwencji efektywniejszą realizację założonych celów. 6 Podsumowanie kosztów i oszacowanie korzyści z organizacji turnieju UEFA EURO 2012 TM 7

5 2. cele i główne założenia projektu Niniejszy Raport podsumowuje wyniki działań przeprowadzonych w ramach badania kosztów i korzyści płynących z organizacji UEFA EURO 2012 TM dla Warszawy. W wyniku zrealizowanych prac dokonano podsumowania poniesionych przez Miasta Gospodarzy kosztów organizacyjnych jak i odniesionych przez nie korzyści, wynikających z organizacji w miastach Turnieju, zarówno w ujęciu krótko, jak i długoterminowym. 8 Podsumowanie kosztów i oszacowanie korzyści z organizacji turnieju UEFA EURO 2012 TM 9

6 2.1. Ogólne wytyczne badania Badanie oceny kosztów i korzyści płynących z organizacji UEFA EURO 2012 TM miało na celu analizę efektów ekonomicznych oraz społecznych, będących konsekwencją przygotowania i przeprowadzenia Turnieju w czterech miastach będących gospodarzami Mistrzostw: Gdańsku; Poznaniu; Warszawie; Wr o c ł aw i u. Analiza ukierunkowana została na zbadanie bezpośrednich i pośrednich efektów mikroekonomicznych, bez uwzględnienia skutków makroekonomicznych związanych z Turniejem. Podejście to opiera się na koncepcji wydzielenia efektu samego Turnieju, dlatego kalkulacja efektów ilościowych nie uwzględniała kosztów i zysków z elementów, które z wysokim prawdopodobieństwem powstałyby niezależnie od Mistrzostw (np. autostrady) i oddziałują na efekt makroekonomiczny UEFA EURO 2012 TM w Polsce. Poznań Wrocław Gdańsk Warszawa Korzyści mikroekonomiczne Warszawa Korzyści mikroekonomiczne Gdańsk Korzyści makroekonomiczne obejmujące cały obszar Polski (wyłączone analizy) Korzyści mikroekonomiczne Wrocław Korzyści mikroekonomiczne Poznań 2.2. Podział prac Aby skutecznie zaadresować potrzeby Miast Gospodarzy, badanie zostało podzielone na dwie główne fazy, poprzedzającą Turniej i następującą po nim. Okres samych Mistrzostw wykorzystany został do celów gromadzenia danych niezbędnych do wyznaczenia kosztów i korzyści z organizacji UEFA EURO 2012 TM. Poszczególne etapy prac były ze sobą ściśle powiązane, a końcowy efekt badania, tj. niniejszy Raport, wypracowany w ramach Fazy II, był mocno zależny od rezultatów poprzedzających ją działań. Rysunek 2.1. Podział prac Faza 1 Faza I Faza I zrealizowana została przed rozpoczęciem UEFA EURO 2012 TM i miała na celu przygotowanie wszystkich zaangażowanych stron do działań zaplanowanych na Fazę II. Do głównych zadań należało: Opracowanie metodyki analizy bezpośrednich i pośrednich korzyści mikroekonomicznych wynikających z organizacji Turnieju dla Miast Gospodarzy; Określenie katalogu korzyści, które będą uwzględnione w badaniu; Ustalenie strategii i podejście do zbierania danych, które zostaną wykorzystane do badania w Fazie II; Ustalenie ram odpowiedzialności za pozyskanie ww. danych. Okres pomiędzy Fazą I i Fazą II (Turniej) Okres Turnieju oraz bezpośrednio po nim następujący nie był wykorzystany do prowadzenia zasadniczych prac projektowych; Był on jednak niezwykle istotny, gdyż właśnie w tym okresie gromadzone były dane niezbędne do analiz, których realizację zaplanowano w ramach Fazy II. Faza II Faza II, będąca zasadniczym etapem badania, została zrealizowana po zakończeniu Turnieju. Do głównych zadań w ramach Fazy II należały: Opracowanie podejścia do podsumowania kosztów UEFA EURO 2012 TM ; Określenie katalogu kosztów, które będą uwzględnione w badaniu; Ustalenie zakresu danych niezbędnych do przeprowadzenia analizy kosztów oraz podmiotów odpowiedzialnych za ich pozyskanie; Wykonanie analizy korzyści z organizacji Turnieju, zgodnie z metodyką i katalogiem korzyści wypracowanymi w Fazie I projektu oraz na bazie danych pozyskanych przez odpowiedzialne podmioty; Podsumowanie kosztów związanych z organizacją Turnieju, zgodnie z podejściem wypracowanym w ramach Fazy II; Przedstawienie podsumowania kosztów i korzyści. Dzięki powyższym założeniom Raport z badania w sposób bardziej szczegółowy traktuje elementy szczególnie istotne dla Miast Gospodarzy, czyli efekty Turnieju na poziomie lokalnym, włączając w to niezwykle istotne aspekty społeczne i wizerunkowe oraz rozwoju zasobów ludzkich i metod zarządzania stosowanych przez miejscowe władze. Przyjęty podział prac pozwolił na wypracowanie wspólnej koncepcji analizy kosztów i korzyści dla Miast Gospodarzy, jeszcze w trakcie przygotowań do Turnieju, dzięki czemu możliwe było opracowanie struktury podejścia do zbierania danych. Ponadto Faza I pozwoliła na zidentyfikowanie potencjalnych braków w danych zbieranych przez poszczególne Miasta Gospodarzy, dzięki czemu miały one szansę na podjęcie dodatkowych działań w celu pozyskania informacji niezbędnych do szacowania korzyści w Fazie II projektu. Na potrzeby badania zapewniono monitoring mediów, jak również przeprowadzono ankiety wśród kibiców, mieszkańców oraz wolontariuszy. 10 Podsumowanie kosztów i oszacowanie korzyści z organizacji turnieju UEFA EURO 2012 TM 11

7 2.3. katalog korzyści objętych analizą Na podstawie analizy metodyk stosowanych do szacowania korzyści z wydarzeń sportowych i kulturalnych w różnych krajach, wyodrębniono trzy główne kategorie korzyści, które następnie wykorzystano przy opracowywaniu metodyki badania efektów organizacji UEFA EURO 2012 TM dla Miast Gospodarzy, tj.: Korzyści finansowe; Korzyści społeczno-wizerunkowe; Korzyści organizacyjno-administracyjne Korzyści finansowe 2.4. podsumowanie kosztów organizacji Turnieju W opracowaniu przedstawiono także podsumowanie kosztów przygotowania i przeprowadzenia UEFA EURO 2012 TM w Miastach Gospodarzach. Analizowane wydatki obejmują koszty operacyjne, związane z organizacją Turnieju po stronie Miasta Gospodarza. Nie uwzględniają one inwestycji infrastrukturalnych (np. budowa dróg) i zakupu sprzętu (np. wyposażenie centrum kryzysowego, kupno radiowozów), zrealizowanych nie tylko ze względu na UEFA EURO 2012 TM, które będą wykorzystywane również w następnych latach. Przedstawione informacje odnośnie do kosztów zostały przekazane przez Miasta Gospodarzy i nie były weryfikowane przez Deloitte. Zaprezentowane wartości kosztów są, według najlepszej wiedzy przedstawicieli miast w momencie tworzenia niniejszego Raportu, kosztami brutto związanymi z organizacją Turnieju. Korzyści finansowe podzielone zostały na dwie główne kategorie obejmujące efekty bezpośrednie i pośrednie. Do bezpośrednich korzyści finansowych należą te, które wprost przekładają się na zwiększenie wpływów do budżetu Miast Gospodarzy (np. środki od UEFA, wynajem powierzchni), natomiast pośrednie benefity wynikają z wydatków osób odwiedzających miasta w czasie Turnieju. Informacje odnośnie do bezpośrednich korzyści finansowych zostały przekazane przez Miasta Gospodarzy i nie były weryfikowane przez Deloitte. Zaprezentowane wartości są, według najlepszej wiedzy przedstawicieli miast w momencie tworzenia niniejszego Raportu, wpływami brutto. Ta druga kategoria, choć nie zasila bezpośrednio kasy Miast Gospodarzy, powinna wpłynąć nie tylko na poziom podatków płaconych przez przedsiębiorstwa w 2012 roku, ale również na późniejsze stymulowanie lokalnej gospodarki, gdyż część z pieniędzy wydanych przez odwiedzających zostanie w Miastach Gospodarzach i będzie nadal tam cyrkulowała. Dodatkowo w badaniu uwzględniono również elementy korzyści niepieniężnych, które Miasta Gospodarze otrzymały w związku z organizacją Turnieju Korzyści społeczno-wizerunkowe Najliczniej reprezentowaną grupą korzyści, które mają niezwykle istotne przełożenie zwłaszcza na jakościowe efekty organizacji Turnieju w Miastach Gospodarzach, są korzyści społeczno-wizerunkowe. Uwzględniają one szerokie spektrum benefitów zarówno w wymiarze poprawy wizerunku na zewnątrz oraz wewnątrz miast, jak i rozbudowy kapitału ludzkiego, lokalnego patriotyzmu oraz podniesienia ogólnego poziomu życia w Miastach Gospodarzach. Elementy te, choć w znacznej mierze niekwantyfikowalne, mają kluczowe znaczenie przy ocenie efektów organizacji UEFA EURO 2012 TM w poszczególnych miastach. W ramach analiz w tym obszarze uwzględniono także szacunki ekwiwalentu reklamowego wynikającego z obecności w mediach. Łącznie do kategorii korzyści społeczno-wizerunkowych zaliczono pięć benefitów: Promocja i budowanie pozytywnego wizerunku w mediach oraz wśród kibiców; Rozwój społeczności lokalnej; Efekt jakościowy przyspieszonych inwestycji; Rozwój wolontariatu; Wydarzenia towarzyszące Turniejowi Korzyści administracyjno-organizacyjne Kategoria korzyści administracyjno-organizacyjnych dotyczy w znacznej mierze wpływu organizacji Turnieju na wewnętrzne struktury Miast Gospodarzy oraz przełożenia efektów Turnieju na zarządzanie miastem. Ujęcie to obejmuje szerokie spektrum rozwoju zarówno zasobów ludzkich, jak i struktur organizacyjnych, bazy wiedzy oraz wypracowanie portfela najlepszych praktyk do zarządzania dużymi projektami i współpracy z podmiotami zewnętrznymi. Na potrzeby analizy wyszczególniono dwie kategorie korzyści: Rozwój kompetencji w obszarze zarządzania miastem i spółkami miejskimi; Wzrost kompetencji, doświadczenia i rozwój współpracy pomiędzy służbami takimi jak policja czy straż miejska. Fot. K. Szymańska m.st. Warszawa 12 Podsumowanie kosztów i oszacowanie korzyści z organizacji turnieju UEFA EURO 2012 TM 13

8 3. turniej UEFA EURO 2012 TM w Warszawie Turniej UEFA EURO 2012 TM rozgrywany w Polsce i na Ukrainie w okresie od 8 czerwca do 1 lipca 2012 roku był, jak dotąd, największą imprezą sportową organizowaną w naszym kraju. 14 Podsumowanie kosztów i oszacowanie korzyści z organizacji turnieju UEFA EURO 2012 TM 15

9 Rozgrywane mecze obejrzało na polskich stadionach łącznie ponad 600 tysięcy osób. Zawodnicy grali przy niemalże pełnych trybunach łączne zapełnienie aren UEFA EURO 2012 TM wynosiło aż 98,6%. Podczas spotkań odbywających się w Polsce największym zainteresowaniem cieszył się mecz otwarcia z udziałem Polski oraz Grecji, w trakcie którego na trybunach zasiadało ponad 56 tysięcy widzów. Równie wysoką frekwencję odnotowano przed telewizorami w Polsce relację z meczu obejrzało 15,5 mln widzów. Łącznie w czasie Mistrzostw rozegrano 31 meczów, w ramach których zdobyto 76 bramek, czyli o jedną mniej niż w rozgrywanych wcześniej mistrzostwach organizowanych zarówno w Austrii i Szwajcarii, jak i Portugalii. Dużym zainteresowaniem cieszyły się także utworzone w polskich Miastach Gospodarzach Strefy Kibiców, które odwiedziło łącznie ponad 3 mln osób. Największą frekwencję odnotowano w dniu meczu otwarcia, kiedy na terenie stref we Wrocławiu, Warszawie, Poznaniu i Gdańsku pojawiło się ponad 280 tysięcy kibiców. Turniej spotkał się też z dużym uznaniem ze strony zagranicznych kibiców, spośród których aż 85% było zadowolonych z poziomu jego organizacji, a dziewięciu na dziesięciu doceniło atmosferę panującą w trakcie Mistrzostw. Ponadto odwiedzający nasz kraj obcokrajowcy deklarowali, iż chętnie wróciliby do Polski i polecili ją znajomym. Jednocześnie tegoroczne oceny okazały się być znacznie wyższe niż wskazania kibiców odwiedzających cztery lata temu Austrię podczas mistrzostw organizowanych wspólnie ze Szwajcarią. Turniej UEFA EURO 2012 TM w Warszawie Decyzją Unii Europejskich Związków Piłkarskich (UEFA) z 13 maja 2009 roku Warszawa została jednym z czterech polskich Miast Gospodarzy UEFA EURO 2012 TM. Poznań Wrocław Gdańsk Warszawa Populacja kategoria Powierzchnia Wielkośc stadionu (UEFA) Rok otwarcia stadionu Liczba rozgrywanych meczów Drużyny rozgrywające mecze Pojemność Strefy Kibica Liczba odwiedzin w Strefie Kibica km miejsc opis Polska, Rosja, Grecja, Czechy, Portugalia, Niemcy, Włochy Wykres 3.1 Ocena poziomu organizacji UEFA EURO 2012 i 2008 (badania dotyczące tylko Polski i Austrii) 85% 92% 92% 81% 83% 68% 79% 65% To właśnie w stolicy naszego kraju, obok Wrocławia, Poznania oraz Gdańska, rozegrano polską część meczów fazy grupowej Turnieju z udziałem drużyn grupy A, tj. Polski, Grecji oraz Rosji. Ponadto w mieście odbyły się rozgrywki fazy pucharowej, w postaci meczu ćwierć- i półfinałowego. Faza rozgrywek Drużyny data wynik Polska Grecja (mecz otwarcia) 8 czerwca 1:1 Grupowa Polska Rosja Grecja Rosja 12 czerwca 16 czerwca 1:1 1:0 Ocena organizacji Turnieju Ocena atmosfery Fakt polecenia kraju znajomym Planowany powrót do kraju Gospodarza Ćwierćfinał Półfinał Czechy Portugalia Niemcy Włochy 21 czerwca 26 czerwca 0:1 1:2 Austria 2008 Polska 2012 Pierwszym z rozgrywanych na Stadionie Narodowym spotkań był mecz otwarcia UEFA EURO 2012 TM, poprzedzony uroczystą Ceremonią Otwarcia Mistrzostw. W trwającym 20 minut wydarzeniu uczestniczyło ponad 800 wolontariuszy z 63 krajów. Jednym z głównych elementów uroczystości był występ węgierskiego pianisty Adama Gyorgy wykonującego jedną z etiud Fryderyka Chopina. 16 Podsumowanie kosztów i oszacowanie korzyści z organizacji turnieju UEFA EURO 2012 TM 17

10 Kibice i reprezentacje Szacuje się, że w trakcie trwania Turnieju stolicę odwiedziło około 215 tys. zagranicznych gości i ponad 330 tys. polskich kibiców spoza Warszawy. W stolicy zmagania piłkarskie śledzili przedstawiciele wielu krajów, w tym jednymi z najliczniejszych byli Rosjanie i Niemcy. W Warszawie lub jej okolicach stacjonowały 4 reprezentacje, w tym drużyny krajów, które swoje mecze grupowe rozgrywały poza stolicą. Spośród wszystkich 16 zespołów uczestniczących w Turnieju zatrzymały się tutaj reprezentacje Polski, Rosji, Grecji oraz Chorwacji. Mecze UEFA EURO 2012 TM Rozgrywane na Stadionie Narodowym mecze UEFA EURO 2012 TM cieszyły się wysoką frekwencją wśród kibiców, a rozgrywki sportowe obejrzało na żywo łącznie ponad 270 tys. osób. Z uwagi na fakt rozgrywania w Warszawie meczów z udziałem reprezentacji Polski znaczna część biletów została zakupiona przez polskich fanów piłki nożnej. Wśród obecnych na meczach kibiców krajowych znalazło się również wielu warszawiaków, co częściowo było efektem porozumienia zawartego między Miastami Gospodarzami a UEFA, zgodnie z którym UEFA zobowiązała się zarezerwować do 2000 biletów na każdy z meczów mających się odbyć się w danym Mieście Gospodarzu dla jego mieszkańców. Jak wynika z szacunków UEFA na temat sprzedaży biletów, znaczną liczbę wejściówek nabyli też rosyjscy fani futbolu, dopingujący swoją drużynę podczas meczów z Polską oraz Grecją. Poza kibicami drużyn rozgrywających w Warszawie swoje mecze stadion odwiedzili także goście UEFA oraz fani futbolu z innych krajów. Rysunek 3.1 kraje, których drużyny rozgrywały w Warszawie mecze lub stacjonowały w mieście i okolicy Stadion Narodowy liczba sprzedanych biletów na mecze organizowane w Warszawie Mecze grupowe (w tym mecz otwarcia turnieju Polska Grecja) Nieodłącznym elementem przygotowań miast do dużych imprez sportowych są realizowane inwestycje infrastrukturalne obejmujące budowę lub modernizację dworców kolejowych, terminali lotniczych czy obiektów sportowych. W Warszawie największym przedsięwzięciem związanym z planowanym Turniejem była budowa Stadionu Narodowego, finansowana z budżetu państwa. Projekt zrealizowany został w okresie od października 2008 roku do końca listopada 2011 roku Polska Grecja Pozostałe kraje* Polska Rosja Pozostałe kraje* 30,7 tys. 4,3 tys. 20,5 tys. 29,5 tys. 9,9 tys. 16,1 tys. Grecja 4,0 tys. Rosja 18,2 tys. Pozostałe kraje* 33,4 tys. kategoria opis Fot. Narodowe Centrum Sportu Pojemność Rodzaj miejsc Wymiary Otwarcie widzów (UEFA) 800 miejsc VIP Ponad 100 miejsc dla niepełnosprawnych Długość: 313 m Szerokość: 218 m Wysokość: 97 m 29 stycznia Czechy 7 tys. I ćwierćfinał Portugalia 2,3 tys. Pozostałe kraje* 46,3 tys. 5 Niemcy 12 tys. II półfinał Włochy 6 tys. Pozostałe kraje* 37,5 tys. Stadion Narodowy w Warszawie jest największą areną piłkarską w Polsce. Ma osiem kondygnacji, a najwyższy punkt trybun znajduje się na wysokości 41 m nad poziomem murawy. Zasadniczo jest przeznaczony do organizacji imprez przewidzianych na 58 tys. widzów, jednak na czas trwania Turnieju jego pojemność została ograniczona do 56 tys. Uroczyste otwarcie Stadionu Narodowego odbyło się 29 stycznia 2012 roku, a w wydarzeniu tym uczestniczyło około 100 tys. osób. Wstęp na obiekt był bezpłatny, a jedną z atrakcji imprezy były występy popularnych polskich zespołów, w tym Voo Voo, Zakopower, Coma oraz T.Love, jak również wieczorny pokaz sztucznych ogni. Dodatkowo pierwszych 40 tys. osób otrzymało pamiątkowe bilety. Sportowa inauguracja obiektu nastąpiła miesiąc później, tj. 29 lutego 2012 roku, kiedy to rozegrano towarzyski mecz z udziałem reprezentacji Polski oraz Portugalii, zakończony bezbramkowym remisem. Nasi rywale mieli okazję zagrać na nim ponownie podczas Turnieju w meczu ćwierćfinałowym, w którym wyeliminowali drużynę Czech. * W tym goście UEFA 18 Podsumowanie kosztów i oszacowanie korzyści z organizacji turnieju UEFA EURO 2012 TM 19

11 Strefa Kibica Oprócz stadionu, wszystkie mecze Turnieju można było oglądać w specjalnie utworzonej Strefie Kibica, znajdującej się w samym centrum miasta, tj. na placu Defilad przed Pałacem Kultury i Nauki. Wybór docelowej lokalizacji został podyktowany między innymi względami bezpieczeństwa oraz wielkością dostępnego obszaru. Poza tym teren wokół Pałacu Kultury i Nauki jest dobrze skomunikowany z innymi częściami miasta. Ponadto w miejscu tym tradycyjnie odbywają się kluczowe imprezy organizowane w mieście. Warszawska Strefa Kibica zajmowała powierzchnię około 12 ha i była gotowa na przyjęcie jednorazowo do 100 tys. kibiców. Dzięki dużej przepustowości bram w ciągu godziny na jej teren mogło wejść aż 55 tys. osób. Przez cały czas trwania Turnieju była czynna od godz. 12, a wstęp do niej był darmowy dla wszystkich odwiedzających. Oficjalne otwarcie Strefy nastąpiło na dzień przed rozpoczęciem Mistrzostw, tj. 7 czerwca 2012 roku, a pierwsi kibice wbiegli do niej w rytm oficjalnej piosenki promującej UEFA EURO 2012 TM Endless Summer. Warszawska Strefa Kibica została wyposażona w główną scenę oraz 7 mniejszych ekranów, strefę przeznaczoną dla sponsorów oraz strefę gastronomiczną i konsumpcyjną. Dodatkowo stworzono specjalną trybunę dla mediów, do której zgłosiło się 400 dziennikarzy, w tym z tak odległych krajów jak Indie i Wietnam. W czasie trwania Turnieju warszawską Strefę odwiedziło łącznie 1,4 mln osób, najwięcej spośród wszystkich Miast Gospodarzy. Rekord w postaci 170 tys. odwiedzających ustanowiono w dniu meczów Grecja Rosja i Polska Czechy. Równie dużym zainteresowaniem Strefa cieszyła się także w dniach, gdy na Stadionie Narodowym odbywały się mecze z udziałem reprezentacji Polski. W dniu meczu Polska Rosja odwiedziło ją 150 tys. osób, a w dniu spotkania Polski z Grecją o 20 tys. mniej. W trakcie UEFA EURO 2012 TM w warszawskiej Strefie Kibica sprzedano łącznie 7 ton frytek, 2,4 tys. kg kiełbasy, 10 tys. gofrów oraz niemal 200 tys. butelek napojów bezalkoholowych. Zebrano też około 120 ton odpadów, z czego ok. 10% trafiło do recyklingu. Średnio przy oczyszczaniu miejsca pracowało dziennie 46 pracowników. W Strefie Kibica, oprócz transmisji rozgrywek piłkarskich, odbywały się także liczne imprezy kulturalno-sportowe. Przez 25 dni działalności na scenie wystąpiło 650 artystów. Wśród wykonawców znaleźli się Afromental, T.Love, Lady Pank, Kayah, Zakopower, Enej oraz Bracia. Strefa kibica przed pałacem kultury i nauki główne informacje Łącznie 1,4 mln odwiedzających Średnio dziennie 56 tys. gości Powierzchnia 12 ha maksymalna pojemność 100 tys. osób przepustowość wejść na teren imprezy ok. 55 tys. osób na godz. 1 duża scena z ekranem o pow. 147 m 2 oraz 7 mniejszych ekranów Występy ponad 650 artystów Wstęp wolny Bezpieczeństwo i komunikacja W trakcie trwania Turnieju nad sprawną organizacją imprezy od strony obsługi kibiców czuwało 782 wolontariuszy miejskich oraz 1179 działających z ramienia UEFA. W dniach rozgrywanych w Warszawie meczów środkami transportu publicznego przewieziono z centrum w rejon stadionu ok. 230 tys. pasażerów. W czasie Mistrzostw udostępnione kibicom autobusy i tramwaje pokonały trasę dłuższą niż zwykle o ponad 400 tys. kilometrów. Oficjalni goście W czasie Turnieju UEFA EURO 2012 miasto odwiedziło wielu oficjalnych gości zagranicznych, w tym prezydent Ukrainy Wiktor Janukowicz, wicemer Aten Soultana Spyropoulou, wicemer Lizbony Manuel Salgado, burmistrz Berlina Klaus Wowereit oraz przewodniczący Dumy Obwodu Moskiewskiego Igor Bryncałow. Wrażenia po imprezie Organizacja Turnieju spotkała się z wyjątkowo pozytywnym odbiorem zarówno wśród mieszkańców, jak i odwiedzających stolicę kibiców i była postrzegana w kategoriach sukcesu miasta. Aż 87% warszawiaków było zadowolonych z goszczenia w stolicy UEFA EURO 2012, a 9 na 10 pozytywnie oceniło Turniej od strony organizacyjnej. Większość respondentów była zdania, że Warszawa i jej władze sprawdziły się jako organizator imprezy. Warszawiacy uważali też, że dzięki organizacji UEFA EURO 2012 miasto może w przyszłości liczyć na wzrost zainteresowania ze strony inwestorów (66%) oraz zwiększenie liczby turystów odwiedzających stolicę (85%). Podobne nastroje odnotowano także wśród kibiców odwiedzających miasto (zarówno polskich, jak i zagranicznych), spośród których aż 91% dobrze oceniało poziom organizacji Turnieju, jak również ogólną atmosferę panującą w tym czasie w mieście. Równie pozytywne opinie pojawiały się na temat gościnności Polaków, docenionej przez 89% badanych. Jak wynika z badań, ankietowani zostali w największym stopniu pozytywnie zaskoczeni atmosferą w miejscach związanych z Turniejem, atrakcyjnością turystyczną Warszawy, poziomem bezpieczeństwa oraz komunikacji miejskiej. Co więcej, 89% z odwiedzających stolicę kibiców zamierza w przyszłości powtórnie odwiedzić Warszawę, a 90% poleciłoby pobyt w mieście znajomym. 20 Podsumowanie kosztów i oszacowanie korzyści z organizacji turnieju UEFA EURO 2012 TM 21

12 4. podsumowanie kosztów organizacji UEFA Euro 2012 TM Niniejszy rozdział przedstawia podsumowanie kosztów organizacji UEFA EURO 2012 TM w Warszawie. Należy mieć na uwadze, że są to wydatki poniesione w trakcie całego okresu przygotowań do Turnieju, a nie jedynie w roku jego organizacji. 22 Podsumowanie kosztów i oszacowanie korzyści z organizacji turnieju UEFA EURO 2012 TM 23

13 Analizowane wydatki obejmują koszty operacyjne, związane z organizacją Mistrzostw po stronie Miasta Gospodarza. Nie uwzględniają one inwestycji infrastrukturalnych (np. budowa dróg) i zakupu sprzętu (np. wyposażenie centrum kryzysowego, kupno radiowozów), zrealizowanych nie tylko ze względu na UEFA EURO 2012 TM, które będą wykorzystywane również w następnych latach Kategorie kosztów organizacyjnych Koszty organizacji UEFA EURO 2012 podzielono na dziewięć głównych kategorii wydatków, zgodnie ze schematem zaprezentowanym poniżej. W kolejnych podrozdziałach przedstawiono: Poszczególne kategorie kosztów, wraz z ich charakterystyką i wartościami; Podsumowanie kosztów organizacyjnych. Informacje odnośnie do prezentowanych w niniejszym rozdziale kosztów zostały przekazane przez Warszawę i nie były weryfikowane przez Deloitte. Zaprezentowane koszty są, według najlepszej wiedzy przedstawicieli miasta w momencie tworzenia niniejszego Raportu, kosztami brutto strefa kibica transport bezpieczeństwo 4 zarządzanie 5 Promocja / komunikacja / Centrum medialne 6 programy społeczne i sportowe 7 wolontariat 8 przygotowanie stadionu 9 dodatkowe koszty W kolejnych podrozdziałach omówiono poszczególne kategorie kosztów oraz przedstawiono ich wartości. 24 Podsumowanie kosztów i oszacowanie korzyści z organizacji turnieju UEFA EURO 2012 TM 25