Ćwiczenie 8 KOMPLEKSOMETRIA

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Ćwiczenie 8 KOMPLEKSOMETRIA"

Transkrypt

1 Ćwiczenie 8 Zastosowanie miareczkowania kompleksometrycznego do analizy specjacyjnej żelaza. Porównanie dokładności argentometrycznego oznaczania chlorków metodą miareczkowania bezpośredniego i pośredniego. Literatura 1. Minczewski J., Marczenko Z., Chemia analityczna. T.2. Chemiczne metody analizy ilościowej. Wyd. 10. PWN, Warszawa Szmal Z.S., Lipiec T., Chemia analityczna z elementami analizy instrumentalnej, Wyd. VII poprawione i unowocześnione, PZWL, Warszawa Persona A.(red.) Chemia analityczna. Wyd. Medyk, Warszawa, Skrypt do ćwiczeń z chemii ogólnej, nieorganicznej i analitycznej, pod redakcją E. Skrzydlewskiej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Białystok Galus Z., Ćwiczenia rachunkowe z chemii analitycznej. Wyd. 9. WNT, Warszawa 2007 Celem ćwiczenia jest zapoznanie z podstawami teoretycznymi analizy kompleksometrycznej, poznanie podstaw analizy specjacyjnej, opanowanie umiejętności przeprowadzania analizy kompleksometrycznej na przykładzie analizy specjacyjnej żelaza oraz poznanie teoretycznych podstaw miareczkowania strąceniowego, a także wykorzystania metod: Mohra i Volharda do oznaczania jonów chlorkowych. Zakres materiału: Podstawy teoretyczne dotyczące kompleksometrii, wskaźników kompleksometrycznych, pojęcie specjacji, analizy specjacyjnej żelaza, miareczkowania strąceniowego, a także znajomość zasad bezpośredniego i odwrotnego oznaczania jonów chlorkowych. Umiejętność pisania równań reakcji strącania osadów i znajomość zasad rozwiązywania zadań z zakresu analizy strąceniowej Zagadnienia z wykładu poprzedzającego ćwiczenie. KOMPLEKSOMETRIA Kompleksometrią nazywa się dział analizy miareczkowej, w którym oznacza się substancje za pomocą miareczkowania, w czasie którego następuje utworzenie rozpuszczalnych i słabo zdysocjowanych kompleksów. Określenie kompleksometria obejmuje więc w zasadzie wszystkie metody polegające na tworzeniu w czasie miareczkowania rozpuszczalnych i trwałych kompleksów. Kompleksonometria Największym działem kompleksometrii jest kompleksonometria. Nazwa pochodzi od kwasu etylenodiaminotetraoctowego zwanego kompleksonem II. Jest to czteroprotonowy kwas, oznaczany skrótem H 4 Y, nazywany również kwasem wersenowym. Sam kwas jest trudno rozpuszczalny w wodzie. Zatem do oznaczeń jako titrant najczęściej stosuje się wersenian sodu (Na 2 H 2 Y), zwany kompleksonem III (EDTA). EDTA tworzy trwałe połączenia chelatowe z licznymi kationami 2, 3, i 4 wartościowymi. W reakcjach tych l mol Na2H2Y wiąże zawsze l mol jonów metalu, bez względu na jego wartościowość wg następujących reakcji:

2 Me 2+ + H 2 Y 2 MeY H + Me 3+ + H 2 Y 2 MeY + 2 H + Me 4+ + H 2 Y 2 MeY + 2 H + Połączenia te różnią się znacznie trwałością. Kationy jednododatnie tworzą najmniej trwałe połączenia, nienadające się do oznaczeń ilościowych. Najtrwalsze są natomiast kompleksy kationów czterododatnich. Oznaczenie zawartości jonów metalu wykonuje się poprzez miareczkowanie mianowanym roztworem EDTA. Koniec reakcji rozpoznaje się stosując barwne wskaźniki kompleksometryczne, które przy określonym ph tworzą z jonami metali kompleksy różniące się swym kolorem od zabarwienia kompleksów jonów metali z EDTA. Kompleks metalu ze wskaźnikiem kompleksometrycznym musi być odpowiednio mniej trwały niż kompleks tego metalu z EDTA. Jeśli doda się do roztworu metalu wskaźnika, to roztwór zabarwi się na kolor właściwy dla kompleksu jonu metalu z tym wskaźnikiem. Podczas miareczkowania roztworem EDTA odczynnik ten wiąże się najpierw z wolnymi jonami metalu w roztworze badanym, a w końcu wypiera metal z jego kompleksu ze wskaźnikiem kompleksometrycznym, czemu towarzyszy zmiana zabarwienia na kolor charakterystyczny dla kompleksu EDTA z jonami metalu. Zmiana barwy roztworu sygnalizuje punkt końcowy miareczkowania (PK) i zakończenie reakcji. Najczęściej stosowanym w kompleksonometrii wskaźnikiem jest czerń eriochromowa T, mureksyd, fiolet pirokatechinowy. Zmianę barwy wskaźnika można schematycznie przedstawić: MInd + EDTA M EDTA + Ind I barwa II barwa lub odbarwienie W kompleksonometrii stosuje się głównie miareczkowanie bezpośrednie, np. do oznaczenia jonów magnezu, wapnia, cynku, kadmu, ołowiu (II), miedzi (II), niklu (II), kobaltu (II), żelaza (III), bizmutu (III). Jednak do oznaczeń kationów, w których kompleksy z EDTA tworzą się powoli (np. glin, chrom (III)) można stosować miareczkowanie odwrotne. W oznaczeniu takim do badanego roztworu dodaje się nadmiar EDTA i tę część wersenianu, która nie została związana z oznaczonym jonem odmiareczkowuje się mianowanym roztworem odpowiedniego metalu. Miareczkowanie odwrotne za pomocą EDTA wykorzystuje się również do oznaczania anionów. Metody te polegają na strącaniu anionu odpowiednim kationem dodanym w nadmiarze, oddzieleniu osadu i odmiareczkowaniu nadmiaru dodanego kationu roztworem EDTA. W ten sposób można oznaczyć, np. siarczany (VI), fosforany (V), szczawiany.

3 A. Zastosowanie miareczkowania kompleksometrycznego do analizy specjacyjnej żelaza I. Część teoretyczna Specjacja, analiza specjacyjna Według definicji Międzynarodowej Unii Chemii Czystej i Stosowanej (International Union of Pure and Applied Chemistry [IUPAC]) z 2000 roku specjacja jest to występowanie różnych fizycznych i chemicznych form danego pierwiastka/różnych indywiduów w badanym materiale. Natomiast analiza specjacyjna to identyfikacja form fizycznych i chemicznych pierwiastka i ich ilościowe oznaczanie w badanym materiale. Pojęcie specjacja w chemii obejmuje zatem występowanie danego pierwiastka w postaci jonów i związków chemicznych na różnych stopniach utlenienia, w połączeniu z różnymi ligandami itp. w badanym materiale, który może stanowić np.: żywność, materiał biologiczny, próbki środowiskowe itp. Formy, w jakich występuje dany pierwiastek różnią się zwykle właściwościami fizykochemicznymi i działaniem fizjologicznym. Analiza specjacyjna, czyli identyfikacja i oznaczenie ilościowe poszczególnych form chemicznych danego pierwiastka ma coraz większe znaczenie m.in. w medycynie i ekologii, w rozwiązywaniu zagadnień wymagających nie tylko oznaczenia całkowitej zawartości pierwiastków, lecz również uwzględnienia roli biologicznej związków chemicznych, w których one występują. Analiza specjacyjna obecnie jest wykorzystywana do określania toksycznego i ekotoksycznego działania poszczególnych form pierwiastków, a szczególnie metali ciężkich. Zastosowanie procedur analizy specjacyjnej pozwala na kontrolowanie jakości żywności, przebiegu procesów metabolicznych, farmakokinetyki oraz badania leków i produktów farmaceutycznych. Jest przydatne do badań wpływu ekspozycji zawodowej oraz w analizie klinicznej. Żelazo w organizmie człowieka Żelazo w organizmie nie występuje w stanie wolnym, ale jest składnikiem wielu istotnych dla funkcjonowania białek jak: hemoglobina, mioglobina, w tym także centrów aktywnych licznych enzymów, takich jak: katalaza, cytochromy czy peroksydazy. Jest niezbędne dla organizmu jako składnik krwiotwórczy oraz do transportu i magazynowania tlenu. Żelazo do organizmu wprowadzane jest wraz z pożywieniem w postaci jonów żelaza(ii), sole żelaza (III-VI) nie są natomiast wchłaniane z przewodu pokarmowego. Zapotrzebowanie na żelazo jest zmienne i zależy między innymi od wieku, płci i stanu organizmu. Norma dobowego spożycia waha się w dość dużych granicach. Jednak organizm ludzki przyswaja zaledwie około 5 10% żelaza zawartego w pożywieniu. Niedobór spotyka się w stanach zwiększonego zapotrzebowania, zaburzeń wchłaniania lub zwiększonej utraty żelaza (krwotoki, infekcje pasożytnicze). Towarzyszy temu zmęczenie, osłabienie, bladość skóry, łamliwość włosów i paznokci, bezsenność, zaburzenia OUN, a długotrwały brak żelaza prowadzi do niedokrwistości. W przypadku potwierdzonego niedoboru żelaza wprowadza się suplementację preparatami żelaza. Natomiast w celu uniknięcia niedoboru stosuje się odpowiednią dietę bogatą w żelazo, zawierającą wątrobę, czerwone mięso i rośliny strączkowe.

4 Nadmierne spożycie żelaza może prowadzić do zmniejszenia wchłaniania innych składników mineralnych (cynku, miedzi), zwiększenia ryzyka wystąpienia infekcji, nadmiernego gromadzenia żelaza w tkankach i ich uszkodzenie oraz zwiększenia wystąpienia chorób nowotworowych. II. Część doświadczalna Przygotowanie roztworu EDTA: 1. Przygotowanie mianowanego roztworu EDTA obliczyć ile ml roztworu EDTA o stężeniu 0,05 M należy użyć do sporządzenia 1 l roztworu o stężeniu 0,025 M odpipetować obliczona objętość EDTA do kolby miarowej o pojemności 1 l, uzupełnić wodą destylowaną do kreski i wymieszać. Nastawianie miana EDTA przy użyciu chlorku cynku: do kolby stożkowej przenieść 10 ml 0,05M roztworu chlorku cynku, dodać 30 ml wody destylowanej i tyle samo buforu amonowego o ph 10, aby rozpuścić tworzący się początkowo osad wodorotlenku cynkowego następnie dodać 0,2 g mieszaniny czerni eriochromowej T z chlorkiem sodu ( szczypta na końcu bagietki) i miareczkować roztworem EDTA do zmiany zabarwienia z fioletowego na niebieskie; miareczkowanie powtórzyć dwukrotnie obliczyć średnią objętość zużytego do miareczkowania EDTA Obliczenia stężenia molowego EDTA: Liczbę moli chlorku cynku, który wziął udział w reakcji oblicza się (po uprzednim przeliczeniu stężenia procentowego na molowe) ze wzoru n ZnCl2 = V ZnCl2 C ZnCl2, ponieważ 1 mol EDTA reaguje z 1 molem jonów Zn 2+ to stężenie roztworu EDTA oblicza się na podstawie następującej proporcji: 1 mol EDTA reaguje z 1 molem Zn 2+ V EDTA C EDTA reaguje z V ZnCl2 C ZnCl2 C medta = V ZnCl2 C ZnCl2 V ED [ l mol l 1 l ] = [mol l 1 ]

5 2. Analiza specjacyjna żelaza Zasada oznaczania: Żelazo w roztworach wodnych występuje na dwóch stopniach utleniania - jako jon żelaza (II) i żelaza (III). Szczególną właściwością żelaza jest łatwość przechodzenia z jednego stanu utlenienia w drugi. Reakcja ta jest dodatkowo katalizowana przez tlen zawarty w powietrzu, dlatego zawsze w roztworach soli żelaza mamy obok jonów żelaza (II) obecne jony żelaza (III). W celu dokonania analizy specjacyjnej żelaza można zastosować metodę miareczkowania kompleksometrycznego. Metoda ta polega na miareczkowaniu jonów żelaza (III) mianowanym roztworem EDTA. W celu oznaczenia jonów żelaza (III) i jonów żelaza (II) należy wykonać miareczkowanie mianowanym roztworem EDTA. Najpierw oznacza się jony żelaza (III) znajdujące się w badanej próbce za pomocą bezpośredniego miareczkowania roztworem EDTA. Następnie w celu oznaczenia jonów żelaza (II), należy utlenić jony żelaza (II) do jonów żelaza (III) za pomocą np. nadtlenku wodoru i ponownie miareczkować jony żelaza (III) roztworem EDTA. Zawartość jonów żelaza (III) odpowiada ilości jonów żelaza wyliczonej z pierwszego miareczkowania, a zawartość jonów żelaza (II) odpowiada ilości jonów żelaza wyliczonej z drugiego miareczkowania [po utlenieniu Fe(II)]. Wskaźnikiem w tej metodzie jest kwas sulfosalicylowy (H 2 Sal) tworzący z jonami żelaza (III) kompleks chelatowy. W zależności od zakwaszenia roztworu kompleks przyłącza różną ilość ligandów (anionów kwasu sulfosalicylowego - Sal 2- ), przyjmując następujące barwy: ph 2-2,5 barwa czerwono-fioletowa; ph 4-8 barwa pomarańczowoczerwona lub brunatna; przy ph 8-11,5 - barwa żółta. Wskaźnik ten stosowany jest w celu oznaczenia jonów żelaza (III) w środowisku kwaśnym, gdy tworzy się czerwono-fioletowy kompleks [Fe(Sal)] + Jonu żelaza (III) oznaczania się miareczkując je za pomocą EDTA wobec kwasu salicylowego jako wskaźnika. Przed rozpoczęciem miareczkowania wskaźnik tworzy z jonami żelaza (III) czerwono-fioletowy kompleks [Fe(Sal)] +. W czasie miareczkowania EDTA wypiera wskaźnik z kompleksu tworząc znacznie trwalszy kompleks chelatowy Fe 3+ -EDTA. Jednocześnie dochodzi do zmiany barwy roztworu z czerwono-fioletowej na żółtą, charakterystyczną dla powstającego kompleksu. Ponieważ powstający kompleks odznacza się dużą trwałością dlatego jony żelaza(iii) można miareczkować bezpośrednio oraz w obecności większości innych kationów. Do jonów przeszkadzających można zaliczyć aniony F - 3-, PO 4 i inne, ze względu możliwość zachodzenia reakcji kompleksowania jonów żelaza (III). W metodzie tej minimalne stężenie jonów żelaza musi wynosić ponad 10 mg/l. Reakcje zachodzące podczas oznaczania jonów żelaza (III) i (II):

6 Fe 3+ + H 2 Sal Fe(Sal) H + bezbarwny barwa czerwono-fioletowa Fe(Sal) + + H 2 Y 2 FeY barwa czerwono-fioletowa + H 2 Sal barwa żółta Fe 3+ + H 2 Y 2 FeY + 2 H + log β FeY = 25,1 barwa żółta 2Fe 2+ + H 2 O H + 2 Fe H 2 O Wykonanie oznaczenia: Oznaczanie jonów żelaza (III) otrzymany do analizy roztwór zawierający mieszaninę jonów żelaza III i II, przenieść ilościowo do kolby miarowej o pojemności 100 cm 3, dopełnić wodą destylowaną do kreski i dobrze wymieszać (probówkę, w której znajdował się roztwór soli Fe, dokładnie wypłukać przenosząc pozostałość do tej samej kolby), odmierzyć za pomocą pipety 25 ml trzy próbki roztworu do kolb stożkowych na 100 ml, następnie do roztworu wkraplać pipetą 3 ml 2 M roztwór octanu sodu, aż do pojawienia się pomarańczowego zabarwienia, tj. do ph 2-3 ( nie dopuścić do wytrącenia się osadu), dodać 0,5 ml 2 % alkoholowego roztworu kwasu sulfosalicylowego ( dokładnie wymieszać) i dokładnie miareczkować 0,025 M EDTA, aż do zmiany zabarwienia z czerwono-fioletowego na żółte. obliczyć średnią objętość zużytego do miareczkowania EDTA i wykorzystać ją do obliczenia zawartości jonów żelaza III w analizowanym roztworze. Zmiareczkowany roztwór zachować w celu dalszej analizy jonów żelaza (II). Oznaczanie jonów żelaza (II) do zmiareczkowanego roztworu zawierającego jedynie już jony żelaza (II) należy dodać 3 ml 3 % roztworu wody utlenionej H 2 O 2. następnie należy dodać 0,5 ml 2% alkoholowego roztworu kwasu sulfosalicylowego, aż do zabarwienia roztworu ponownie na kolor czerwono-fioletowy, dokładnie miareczkować 0,025 M roztworem mianowanym EDTA, aż do zmiany zabarwienia z czerwono-fioletowego na żółte, obliczyć średnią objętość zużytego do miareczkowania EDTA i wykorzystać ją do obliczenia zawartości jonów żelaza II w analizowanym roztworze. Obliczenie zawartości jonów żelaza III Z kompleksometrycznego oznaczania jonów żelaza wynika, że 1 mol EDTA reaguje z 1 molem żelaza i dlatego:

7 (x) m 3+ mol l g Fe = CV b M [ ] = [g] l mol gdzie: m Fe 3+ - masa żelaza III w analizowanej próbce (g), C - stężenie titranta EDTA (0,025 mol/l), V b - średnia objętość EDTA zużyta na zmiareczkowanie jonów żelaza (III), M masa molowa żelaza (55,85 g/mol). UWAGA! Obliczona wartość odpowiada 1/4 ogólnej ilości jonów żelaza (III) w otrzymanej do analizy próbie Całkowita zawartość jonów żelaza (III) w próbce (y): y = 4 x Obliczenie błędu oznaczenia jonów żelaza III Błąd bezwzględny E bwz. = I y μ I Błąd względny E bwz. = I y μ I μ 100% gdzie: y wyznaczona zawartość żelaza III w próbce μ wartość rzeczywista Obliczenie zawartości jonów żelaza II Z kompleksometrycznego oznaczania jonów żelaza wynika, że 1 mol EDTA reaguje z 1 molem żelaza i dlatego: (x) m 2+ mol l g Fe = C (V a V b ) M [ ] = [g] l mol gdzie: m Fe 2+ - masa żelaza II w analizowanej próbce (g), C - stężenie titranta EDTA (0,025 mol/l), V a - całkowita objętość EDTA zużyta na zmiareczkowanie jonów żelaza (III) i (II), M masa molowa żelaza (55,85 g/mol). UWAGA! Obliczona wartość odpowiada 1/4 ogólnej ilości jonów żelaza (II) w otrzymanej do analizy próbie. Całkowita zawartość jonów żelaza (II) w próbce (y): y = 4 x

8 Obliczenie błędu oznaczenia jonów żelaza (II) Błąd bezwzględny E bwz. = I y μ I Błąd względny E bwz. = I y μ I μ 100% gdzie: y wyznaczona zawartość żelaza II w próbce μ wartość rzeczywista 2.1. Ocena zdolności oksydoredukcyjnych komórki na podstawie stosunku Fe(III)/Fe(II) Porównanie zawartości jonów żelaza (II) i żelaza (III) w badanej próbce i obliczenie stosunku Fe(III)/Fe(II). Wyciagnięcie wniosku o zdolnościach oksydoredukcyjnych materiału w badanej próbce CZĘŚĆ B I. Wprowadzenie METODY STRĄCENIOWE Do tego działu analizy miareczkowej należą metody oparte na reakcjach tworzenia się trudno rozpuszczalnych osadów o ściśle określonym składzie, powstających szybko i łatwo opadających na dno naczynia. Wytrącanie osadu następuje podczas dodawania mianowanego roztworu odczynnika strącającego. Koniec miareczkowania stwierdza się najczęściej stosując odpowiednie wskaźniki, które są indywidualnie dobierane do danej metody. W miareczkowych metodach strąceniowych spotyka się również reakcje stosowane w analizie wagowej, np. oznaczanie srebra czy chlorków w postaci trudno rozpuszczalnego chlorku srebra. Zasadnicza różnica w warunkach oznaczania polega na tym, że w analizie wagowej dodaje się nadmiar odczynnika strącającego, podczas gdy w miareczkowaniach strąceniowych ilość dodanego odczynnika musi być ściśle równoważna ilości składnika oznaczanego. Nadmiar odczynnika wytrącającego w analizie wagowej w celu zmniejszenia rozpuszczalności osadu, nie występuje podczas miareczkowych oznaczeń strąceniowych. Dlatego w oznaczeniach tych stosuje się reakcje, w wyniku których tworzą się osady bardzo trudno rozpuszczalne. ARGENTOMETRIA W argentometrii w wyniku reakcji strącania otrzymuje się trudno rozpuszczalne sole srebra. Metody argentometryczne stosuje się powszechnie do oznaczania chlorków, bromków

9 i jodków, a titrantem są zwykle roztwory azotanu (V) srebra, chlorku sodu lub tiocyjanianu amonu. Wskaźnikami służącymi do określania punktu końcowego miareczkowania są substancje dające z nadmiarem odczynnika miareczkującego barwne rozpuszczalne kompleksy lub barwne osady. Znaczenie jonów chlorkowych w medycynie/farmacji Aniony kwasu chlorowodorowego mają duży wpływ na właściwe funkcjonowanie organizmu człowieka. Anion chlorkowy: o występuje w soku żołądkowym w postaci kwasu solnego, o jako chlorek sodu utrzymuje właściwe ciśnienie osmotyczne krwi i płynów ustrojowych o jest głównym anionem płynu pozakomórkowego organizmu o bierze udział w regulacji gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu W związku z powyższym poziom jonów chlorkowych wykorzystuje się w diagnostyce zaburzeń równowagi wodno-elektrolitowej oraz w chorobach nerek. Zbyt wysokie stężenie chlorków obserwuje się przy intensywnych biegunkach i towarzyszącemu odwodnieniu. Nieprawidłowo niskie stężenie chlorków występuje w chorobach nerek oraz po intensywnych wymiotach. Niedobór chlorków może zaburzyć fizjologiczne ph organizmu. Sole kwasu chlorowodorowego znalazły szerokie zastosowanie w medycynie i farmacji np. chlorek sodu stanowi podstawę podawanych do organizmu roztworów soli fizjologicznej, chlorek amonu stosowany jest jako środek moczopędny, roztwór wodny chlorku cynku stosuje się jako środek przeciwzapalny, chlorek żelaza (III) służy do tamowania krwotoków II. Część doświadczalna 1. Porównanie dokładności argentometrycznego oznaczania chlorków metodą miareczkowania bezpośredniego i pośredniego Oznaczanie chlorków metodą miareczkowania bezpośredniego [metoda Mohra] Zasada oznaczenia Metoda Mohra polega na miareczkowaniu roztworu zawierającego jony chlorkowe mianowanym roztworem azotanu (V) srebra (I). Wskaźnikiem w tej metodzie jest chromian (VI) potasu. Dodawany podczas miareczkowania roztwór azotanu (V) srebra (I) strąca najpierw trudniej rozpuszczalny osad chlorku srebra, a gdy praktycznie cała ilość Cl zostanie wytrącona, dodatek nadmiaru azotanu (V) srebra (I) powoduje strącanie czerwonobrunatnego osadu chromianu (VI) srebra (I), co wskazuje na koniec miareczkowania: Ag + + Cl AgCl (1) 2 Ag CrO 4 Ag 2 CrO 4 (2) Odczyn roztworu powinien być obojętny, ponieważ w roztworze kwaśnym jony 2 2 wodorowe łączą się z jonami CrO 4, tworząc jony HCrO 4 i Cr 2 O 7 : CrO 4 + 2H Cr2O7 + H2O

10 Powoduje to zmniejszenie stężenia jonów CrO 4 2, a w bardziej kwaśnych roztworach osad nie wytrąca się wcale. Ponadto Ag 2 CrO 4, jako sól słabego kwasu, ulega rozpuszczeniu w kwaśnych roztworach, natomiast w roztworach silnie zasadowych (ph>10,5) następuje wytrącenie osadu Ag 2 O: 2Ag + + 2OH Ag 2 O + H 2 O Metody Mohra nie można stosować do oznaczania chlorków w obecności anionów tworzących w roztworach obojętnych trudno rozpuszczalne sole srebra (Br, I, 3 2 AsO 3 4, PO 4, CO 3 ), kationów tworzących trudno rozpuszczalne chromiany (Ba 2+, Pb 2+ ) oraz substancji redukujących AgNO 3 do srebra metalicznego (np. jony Fe 2+ ) Nastawianie miana roztworu azotanu (V) srebra (I) obliczyć masę chlorku sodu potrzebną do uzyskania 100 ml roztworu NaCl o stężeniu 0,02 mol l 1 odważyć obliczoną ilość wysuszonego chlorku sodu i rozpuścić ją w niewielkiej ilości wody w kolbie miarowej o pojemności 100 ml, uzupełnić wodą destylowaną do kreski i wymieszać 10 ml sporządzonego roztworu NaCl przenieść ilościowo do kolby stożkowej; jako wskaźnika dodać kilka kropli 5% roztworu chromianu (VI) potasu sporządzony roztwór NaCl miareczkować roztworem azotanu (V) srebra (I) do momentu wytrącenia się brunatnoczerwonego osadu chromianu (VI) srebra (I); miareczkowanie powtórzyć jeszcze dwukrotnie obliczyć średnią objętość zużytego do miareczkowania azotanu (V) srebra (I). Obliczenie miana roztworu AgNO 3 W czasie miareczkowania zachodzi reakcja Ag + + Cl AgCl z której wynika, że 1 mol azotanu (V) srebra (I) reaguje z 1 molem chlorku sodu. Liczbę moli związków biorących udział w reakcji oblicza się ze wzoru n = V C m, a stężenie molowe azotanu (V) srebra (I) można obliczyć z następującej proporcji: 1 mol NaCl reaguje z 1 molem AgNO 3 VNaCl C mnacl reaguje z V AgNO C C m 3 m AgNO3 VNaCl Cm 1 NaCl l mol l 1 AgNO 3 mol l VAgNO l 3 Wykonanie oznaczenia Oznaczenie chlorków metodą Mohra otrzymaną do analizy próbkę zawierającą jony chlorkowe przenieść ilościowo do kolby miarowej o pojemności 100 ml, uzupełnić wodą do kreski i wymieszać 20 ml sporządzonego roztworu przenieść ilościowo do kolby stożkowej, a następnie dodać około l ml 5% roztworu chromianu (VI) potasu miareczkować mianowanym roztworem AgNO 3 do pojawienia się czerwonobrunatnego zabarwienia; miareczkowanie powtórzyć jeszcze dwukrotnie

11 obliczyć średnią objętość zużytego do miareczkowania azotanu (V) srebra (I) i wykorzystać do obliczenia zawartości jonów chlorkowych w analizowanym roztworze. Obliczenie zawartości chlorków Z reakcji (1) wynika, że 1 mol azotanu (V) srebra (I) reaguje z 1 molem jonów chlorkowych. Liczbę moli azotanu (VI) sodu, która była użyta podczas miareczkowania oblicza się ze wzoru: nagno VAgNO C, natomiast zawartość jonów 3 3 magno3 chlorkowych można obliczyć z następującej proporcji: 1 mol AgNO 3 reaguje z 35,45 g jonów Cl VAgNO C 3 AgNO reaguje z x g jonów Cl 3 V C 35,45 AgNO 3 m AgNO mol l g x g 1 mol UWAGA! Obliczona ilość jonów chlorkowych dotyczy 1/5 ogólnej zawartości chlorków w próbie. Zawartość chlorków w próbie wynosi y = x. 5 Obliczenie błędu oznaczenia zawartości chlorków Błąd bezwzględny Błąd względny gdzie: y całkowita zawartość chlorków w próbie μ wartość rzeczywista E bwz. = y μ E wz. = y μ μ 100% 1.2. Oznaczanie chlorków metodą miareczkowania pośredniego [metoda Volharda] Zasada oznaczenia Metoda Volharda polega na dodaniu nadmiaru mianowanego roztworu AgNO 3 do zakwaszonego kwasem azotowym roztworu chlorków. Ag + + Cl AgCl (1) Po wytrąceniu osadu chlorku srebra nadmiar AgNO 3 odmiareczkowuje się mianowanym roztworem KSCN lub NH 4 SCN Ag + + SCN AgSCN (2) w obecności ałunu żelazowo-amonowego jako wskaźnika. Po wytrąceniu srebra kropla nadmiaru roztworu tiocyjanianu powoduje powstanie jasnoczerwonego zabarwienia, na skutek utworzenia się kompleksu FeSCN 2+. W metodzie Volharda miareczkowany roztwór znajduje się jednak w zetknięciu z dwoma osadami: AgCl i AgSCN o różnej rozpuszczalności (AgSCN jest trudniej rozpuszczalny niż AgCl: KSO AgCl 1,1 10, KSO AgSCN 1,0 10 ). Po odmiareczkowaniu więc AgNO 3 tiocyjanianem, nadmiar dodanego NH 4 SCN zaczyna reagować z uprzednio wytrąconym AgCl, na skutek czego roztwór się odbarwia. AgCl + SCN AgSCN + Cl (3) Barwa kompleksu FeSCN 2+ zanika w ciągu około minuty, dalszy dodatek NH 4 SCN przywraca chwilowo jasnoczerwone zabarwienie, które następnie zanika na skutek powyższej reakcji. Dlatego zużycie tiocyjanianiu będzie znacznie większe niż jest to konieczne do osiągnięcia punktu równoważnikowego (PR). Aby zapobiec reakcji tiocyjanianu z AgCl przed rozpoczęciem miareczkowania osad AgCl należy odsączyć lub można dodać nitrobenzenu.

12 Nitrobenzen ulega silniej adsorpcji na powierzchni cząstek osadu, lepiej zwilża osad niż woda i oddziela fazę stałą od roztworu wodnego, uniemożliwiając tym samym reakcję jonów SCN z AgCl. Dużą zaletą metody Volharda jest możliwość miareczkowania chlorków w środowisku kwaśnym. Nie zawsze można tak zobojętnić roztwór, jak tego wymaga metoda Mohra. W metodzie Volharda nie przeszkadzają takie jony jak PO4, C O lub AsO oraz kationy, które ulegają hydrolizie, np. Al 3+, Fe Przygotowanie mianowanego roztworu tiocyjanianu amonu Przygotowanie roztworu NH 4 SCN obliczyć masę tiocyjanianu amonu potrzebną do sporządzenia 100 ml roztworu o stężeniu 0,02 mol l 1 odważyć obliczoną masę tiocyjanianu i rozpuścić ją w niewielkiej ilości wody destylowanej w kolbie miarowej o pojemności 100 ml, uzupełnić wodą do kreski i wymieszać Nastawianie miana NH 4 SCN przy użyciu AgNO 3 do kolby stożkowej przenieść ilościowo 10 ml mianowanego roztworu azotanu (V) srebra (I) i dodać jako wskaźnika kilka kropli ałunu żelazowo-amonowego miareczkować przygotowanym roztworem tiocyjanianu amonu do momentu pojawienia się nad osadem jasnoczerwonego zabarwienia (tworzy się kompleks jonów tiocyjanianowych z żelazem (III)); miareczkowanie powtórzyć jeszcze dwukrotnie obliczyć średnią objętość zużytego do miareczkowania tiocyjanianu amonu. Obliczenie stężenia roztworu NH 4 SCN Podczas oznaczania zachodzi następująca reakcja: Ag + + SCN AgSCN (biały osad) z której wynika, że 1 mol azotanu (V) srebra (I) reaguje z 1 molem jonów tiocyjanianowych. Liczbę moli związków biorących udział w reakcji oblicza się ze wzoru n = V C m, a stężenie molowe tiocyjanianu amonu oblicza się z następującej proporcji: 1 mol AgNO 3 reaguje z 1 molem NH 4 SCN V AgNO C reaguje z VNH SCN C SCN C m NH4 SCN V C 3 m AgNO 3 AgNO 3 magno mol l 1 mol l VNH SCN m NH Oznaczanie chlorków metodą Volharda Wykonanie oznaczenia otrzymaną do analizy próbkę zawierającą jony chlorkowe przenieść ilościowo do kolby miarowej o pojemności 100 ml, uzupełnić wodą do kreski i wymieszać 20 ml sporządzonego roztworu przenieść ilościowo do kolby stożkowej i dodać 5 ml kwasu azotowego (V) o stężeniu 2 mol l 1 oraz 20 ml mianowanego roztworu AgNO 3 do kolby dodać 3 ml ałunu żelazowo-amonowego i odmiareczkować nadmiar AgNO 3 mianowanym roztworem NH 4 SCN do chwili pojawienia się trwałego czerwonego

13 zabarwienia; pod koniec miareczkowania roztwór NH 4 SCN należy dodawać powoli, a zawartość kolby energicznie mieszać; miareczkowanie powtórzyć jeszcze dwukrotnie obliczyć średnią objętość zużytego do miareczkowania tiocyjanianu amonu i wykorzystać ją do obliczenia zawartości jonów chlorkowych w analizowanym roztworze. Obliczenie zawartości jonów chlorkowych Z reakcji (1) wynika, że 1 mol azotanu (V) srebra (I) reaguje z 1 molem jonów chlorkowych. Liczbę moli azotanu (V) srebra (I), która wzięła udział w reakcji oblicza się z różnicy początkowej liczby moli azotanu (V) srebra (I) i liczby moli azotanu (V), która reaguje z tiocyjanianem. Zatem, pamiętając, że liczbę moli liczy się ze wzoru n = V C m, zawartość jonów chlorkowych można obliczyć z następującej proporcji: (V AgNO 1 mol AgNO 3 reaguje z 35,45 g Cl Cm ) (VNH SCN C ) reaguje z x g Cl 3 AgNO3 4 mnh4scn [(VAgNO C ) (V C )] 35,45 3 magno NH 3 4SCN m NH x 4 SCN mol g g 1 mol UWAGA! Obliczona ilość jonów chlorkowych odpowiada 1/5 ich całkowitej zawartości w próbie. Zawartość chlorków w próbie y = x. 5 Obliczenie błędu oznaczenia zawartości chlorków Błąd bezwzględny Błąd względny gdzie: y całkowita zawartość chlorków w próbie μ wartość rzeczywista E bwz. = y μ E wz. = y μ μ 100% 1.3. Porównanie dokładności argentometrycznego oznaczania chlorków metodą miareczkowania bezpośredniego i pośredniego. Dokładność - zgodność otrzymanego wyniku z wartością rzeczywistą - im mniejszy błąd tym większa dokładność Porównać wielkość błędu powstałego podczas wykonywania oznaczeń metodą miareczkowania bezpośredniego i pośredniego. Na podstawie porównania wyciągnąć wniosek, która metoda jest bardziej dokładna i bardziej praktyczna.

Miareczkowanie wytrąceniowe

Miareczkowanie wytrąceniowe Miareczkowanie wytrąceniowe Analiza miareczkowa wytrąceniowa jest oparta na reakcjach tworzenia się trudno rozpuszczalnych związków o ściśle określonym składzie. Muszą one powstawać szybko i łatwo opadać

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 5. A. Bromianometryczne oznaczanie 8-hydroksychinoliny substancji z grupy aseptyków

Ćwiczenie 5. A. Bromianometryczne oznaczanie 8-hydroksychinoliny substancji z grupy aseptyków Ćwiczenie 5 A. Bromianometryczne oznaczanie 8-hydroksychinoliny substancji z grupy aseptyków B. Porównanie dokładności argentometrycznego oznaczania chlorków w moczu metodą Mohra i Volharda. Literatura

Bardziej szczegółowo

Pracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana. Argentometryczne oznaczanie chlorków w mydłach

Pracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana. Argentometryczne oznaczanie chlorków w mydłach Pracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana Argentometryczne oznaczanie chlorków w mydłach Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie miana roztworu AgNO

Bardziej szczegółowo

ANALIZA OBJĘTOŚCIOWA

ANALIZA OBJĘTOŚCIOWA Metoda Mohra Kolba miarowa Na Substancja podstawowa: (Na), M = 58,5 g mol 1 Pipeta Naczyńko wagowe c Na M m Na Na kolby ETAPY OZNACZENIA ARGENTOMETRYCZNEGO 1. Przygotowanie roztworu substancji podstawowej

Bardziej szczegółowo

Analiza ilościowa. Kompleksometria Opracowanie: mgr inż. Przemysław Krawczyk

Analiza ilościowa. Kompleksometria Opracowanie: mgr inż. Przemysław Krawczyk Analiza ilościowa. Kompleksometria Opracowanie: mgr inż. Przemysław Krawczyk Kompleksometria to dział objętościowej analizy ilościowej, w którym wykorzystuje się reakcje tworzenia związków kompleksowych.

Bardziej szczegółowo

Precypitometria przykłady zadań

Precypitometria przykłady zadań Precypitometria przykłady zadań 1. Moneta srebrna o masie 05000 g i zawartości 9000% srebra jest analizowana metodą Volharda. Jakie powinno być graniczne stężenie molowe roztworu KSCN aby w miareczkowaniu

Bardziej szczegółowo

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 9

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 9 CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 9 Zastosowanie metod miareczkowania strąceniowego do oznaczania chlorków w mydłach metodą Volharda. Ćwiczenie obejmuje:

Bardziej szczegółowo

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 5

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 5 CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 5 Kompleksometryczne oznaczanie twardości wody w próbce rzeczywistej oraz mleczanu wapnia w preparacie farmaceutycznym Ćwiczenie

Bardziej szczegółowo

OBLICZANIE WYNIKÓW ANALIZ I

OBLICZANIE WYNIKÓW ANALIZ I OBLICZANIE WYNIKÓW ANALIZ I 1. Ile gramów zasady sodowej zawiera próbka roztworu, jeżeli na jej zmiareczkowanie zużywa się średnio 53,24ml roztworu HCl o stężeniu 0,1015mol/l? M (NaOH) - 40,00 2. Ile gramów

Bardziej szczegółowo

ALKACYMETRIA. Ilościowe oznaczanie HCl metodą miareczkowania alkalimetrycznego

ALKACYMETRIA. Ilościowe oznaczanie HCl metodą miareczkowania alkalimetrycznego Dwa pierwsze ćwiczenia, a mianowicie: Rozdział i identyfikacja mieszaniny wybranych kationów występujących w płynach ustrojowych oraz Rozdział i identyfikacja mieszaniny wybranych anionów ważnych w diagnostyce

Bardziej szczegółowo

INŻYNIERIA PROCESÓW CHEMICZNYCH

INŻYNIERIA PROCESÓW CHEMICZNYCH INŻYNIERIA PROCESÓW CHEMICZNYCH PLAN ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH z CHEMII ANALITYCZNEJ 1. Alkacymetria Oznaczanie kwasowości ogólnej wody 2. Redoksymetria Redoksymetryczne oznaczania miedzi. 3. Kompleksometria

Bardziej szczegółowo

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 8. Argentometryczne oznaczanie chlorków metodą Fajansa

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 8. Argentometryczne oznaczanie chlorków metodą Fajansa CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 8 Argentometryczne oznaczanie chlorków metodą Fajansa Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie miana roztworu AgNO 3 2. Oznaczenie

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY CHEMII ANALITYCZNEJ. Miareczkowanie strąceniowe

PODSTAWY CHEMII ANALITYCZNEJ. Miareczkowanie strąceniowe PODSTAWY CHEMII ANALITYCZNEJ Miareczkowanie strąceniowe ANALIZA MIARECZKOWA TITRANT roztwór mianowany substancja reagująca z analitem: - selektywnie - ilościowo (stechiometrycznie) - szybko - z P.K. bliskim

Bardziej szczegółowo

Obliczanie stężeń roztworów

Obliczanie stężeń roztworów Obliczanie stężeń roztworów 1. Ile mililitrów stężonego, ok. 2,2mol/l (M) roztworu NaOH należy pobrać, aby przygotować 800ml roztworu o stężeniu ok. 0,2 mol/l [ M ]? {ok. 72,7ml 73ml } 2. Oblicz, jaką

Bardziej szczegółowo

Obliczanie stężeń roztworów

Obliczanie stężeń roztworów Obliczanie stężeń roztworów 1. Ile mililitrów stężonego, ok. 2,2mol/l (M) roztworu NaOH należy pobrać, aby przygotować 800ml roztworu o stężeniu ok. 0,20 mol/l [ M ]? {ok. 72,7ml 73ml } 2. Oblicz, jaką

Bardziej szczegółowo

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 7

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 7 CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 7 Wykorzystanie metod jodometrycznych do miedzi (II) oraz substancji biologicznie aktywnych kwas askorbinowy, woda utleniona.

Bardziej szczegółowo

Zakres wymagań z przedmiotu CHEMIA ANALITYCZNA dla II roku OML

Zakres wymagań z przedmiotu CHEMIA ANALITYCZNA dla II roku OML Zakres wymagań z przedmiotu CHEMIA ANALITYCZNA dla II roku OML Znajomości klasycznych metod analizy ilościowej: wagowej i objętościowej (redoksymetrii, alkacymetrii, argentometrii i kompleksometrii) Zagadnienia

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 7 WSPÓŁOZNACZANIE WAPNIA I MAGNEZU I OBLICZANIE TWARDOŚCI WODY. DZIAŁ: Kompleksometria

ĆWICZENIE 7 WSPÓŁOZNACZANIE WAPNIA I MAGNEZU I OBLICZANIE TWARDOŚCI WODY. DZIAŁ: Kompleksometria ĆWICZENIE 7 WSPÓŁOZNACZANIE WAPNIA I MAGNEZU I OBLICZANIE TWARDOŚCI WODY DZIAŁ: Kompleksometria ZAGADNIENIA Stała trwałości i nietrwałości kompleksów. Rodzaje kompleksów i przykłady EDTA Wskaźniki w kompleksometrii

Bardziej szczegółowo

INŻYNIERIA PROCESÓW CHEMICZNYCH

INŻYNIERIA PROCESÓW CHEMICZNYCH INŻYNIERIA PROCESÓW CHEMICZNYCH PLAN ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH z CHEMII ANALITYCZNEJ 1. Alkacymetria Mianowanie roztworu kwasu solnego Współoznaczanie NaOH i Na 2 CO 3 metodą Wardera 2. Redoksymetria Manganometryczne

Bardziej szczegółowo

WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW

WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp W przypadku trudno rozpuszczalnej soli, mimo osiągnięcia stanu nasycenia, jej stężenie w roztworze jest bardzo małe i przyjmuje się, że ta

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 5 Alkalimetryczne oznaczanie kwasu solnego.

Ćwiczenie 5 Alkalimetryczne oznaczanie kwasu solnego. Ćwiczenie 5 Alkalimetryczne oznaczanie kwasu solnego. Zasada doboru wskaźnika w alkacymetrii na przykładzie alkalimetrycznego oznaczania kwasu octowego zawartego w środku konserwującym E60. Alkalimetryczne

Bardziej szczegółowo

PRACOWNIA ANALIZY ILOŚCIOWEJ. Analiza substancji biologicznie aktywnej w preparacie farmaceutycznym kwas acetylosalicylowy

PRACOWNIA ANALIZY ILOŚCIOWEJ. Analiza substancji biologicznie aktywnej w preparacie farmaceutycznym kwas acetylosalicylowy PRACOWNIA ANALIZY ILOŚCIOWEJ Analiza substancji biologicznie aktywnej w preparacie farmaceutycznym kwas acetylosalicylowy Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie jakościowe kwasu acetylosalicylowego 2. Przygotowanie

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY CHEMII ANALITYCZNEJ. Miareczkowanie kompleksometryczne

PODSTAWY CHEMII ANALITYCZNEJ. Miareczkowanie kompleksometryczne PODSTAWY CHEMII ANALITYCZNEJ Miareczkowanie kompleksometryczne CYJANKI / ARGENTOMETRIA VOLHARD Miareczkowanie 1: znany nadmiar Ag + (środowisko obojętne!!) Ag + + CN - AgCN Oddzielić osad AgCN!! CN - +

Bardziej szczegółowo

CHEMIA ANALITYCZNA. 1 mol Na 2 CO mole HCl 0, mola x moli HCl x = 0,00287 mola HCl

CHEMIA ANALITYCZNA. 1 mol Na 2 CO mole HCl 0, mola x moli HCl x = 0,00287 mola HCl CHEMIA ANALITYCZNA I. Reakcje kwas-zasada - Alkacymetria II. Reakcje utleniania-redukcji - Redoksymetria III. Reakcje kompleksowania - Kompleksometria IV. Reakcje strącania osadów - Argentometria - Analiza

Bardziej szczegółowo

Analiza ilościowa ustalenie składu ilościowego badanego materiału. Można ją prowadzić: metodami chemicznymi - metody wagowe - metody miareczkowe

Analiza ilościowa ustalenie składu ilościowego badanego materiału. Można ją prowadzić: metodami chemicznymi - metody wagowe - metody miareczkowe ANALIZA ILOŚCIOWA Analiza ilościowa ustalenie składu ilościowego badanego materiału. Można ją prowadzić: metodami chemicznymi - metody wagowe - metody miareczkowe analiza klasyczna metodami fizycznymi

Bardziej szczegółowo

WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW

WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW WPŁYW SUBSTANCJI TOWARZYSZĄCYCH NA ROZPUSZCZALNOŚĆ OSADÓW Wstęp Mianem rozpuszczalności określamy maksymalną ilość danej substancji (w gramach lub molach), jaką w danej temperaturze można rozpuścić w określonej

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp... 9

Spis treści. Wstęp... 9 Spis treści Wstęp... 9 1. Szkło i sprzęt laboratoryjny 1.1. Szkła laboratoryjne własności, skład chemiczny, podział, zastosowanie.. 11 1.2. Wybrane szkło laboratoryjne... 13 1.3. Szkło miarowe... 14 1.4.

Bardziej szczegółowo

Identyfikacja wybranych kationów i anionów

Identyfikacja wybranych kationów i anionów Identyfikacja wybranych kationów i anionów ZACHOWAĆ SZCZEGÓLNĄ OSTRORZNOŚĆ NIE ZATYKAĆ PROBÓWKI PALCEM Zadanie 1 Celem zadania jest wykrycie jonów Ca 2+ a. Próba z jonami C 2 O 4 ZACHOWAĆ SZCZEGÓLNĄ OSTRORZNOŚĆ

Bardziej szczegółowo

8. MANGANOMETRIA. 8. Manganometria

8. MANGANOMETRIA. 8. Manganometria 8. MANGANOMETRIA 5 8. Manganometria 8.1. Oblicz ile gramów KMnO 4 zawiera 5 dm 3 roztworu o stężeniu 0,0285 mol dm 3. Odp. 22,5207 g 8.2. W jakiej objętości 0,0205 molowego roztworu KMnO 4 znajduje się

Bardziej szczegółowo

Piotr Chojnacki 1. Cel: Celem ćwiczenia jest wykrycie jonu Cl -- za pomocą reakcji charakterystycznych.

Piotr Chojnacki 1. Cel: Celem ćwiczenia jest wykrycie jonu Cl -- za pomocą reakcji charakterystycznych. SPRAWOZDANIE: REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE WYBRANYCH ANIONÓW. Imię Nazwisko Klasa Data Uwagi prowadzącego 1.Wykrywanie obecności jonu chlorkowego Cl - : Cel: Celem ćwiczenia jest wykrycie jonu Cl -- za pomocą

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 2 WSPÓŁOZNACZANIE WODOROTLENKU I WĘGLANÓW METODĄ WARDERA. DZIAŁ: Alkacymetria

ĆWICZENIE 2 WSPÓŁOZNACZANIE WODOROTLENKU I WĘGLANÓW METODĄ WARDERA. DZIAŁ: Alkacymetria ĆWICZENIE 2 WSPÓŁOZNACZANIE WODOROTLENKU I WĘGLANÓW METODĄ WARDERA DZIAŁ: Alkacymetria ZAGADNIENIA Prawo zachowania masy i prawo działania mas. Stała równowagi reakcji. Stała dysocjacji, stopień dysocjacji

Bardziej szczegółowo

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 6. Manganometryczne oznaczenia Mn 2+ i H 2 O 2

CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ. Ćwiczenie 6. Manganometryczne oznaczenia Mn 2+ i H 2 O 2 CHEMIA ŚRODKÓW BIOAKTYWNYCH I KOSMETYKÓW PRACOWNIA CHEMII ANALITYCZNEJ Ćwiczenie 6 Manganometryczne oznaczenia Mn 2+ i H 2 O 2 Ćwiczenie obejmuje: 1. Oznaczenie miana roztworu KMnO 4 2. Manganometryczne

Bardziej szczegółowo

Związki nieorganiczne

Związki nieorganiczne strona 1/8 Związki nieorganiczne Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Typy związków nieorganicznych: kwasy, zasady, wodorotlenki, dysocjacja jonowa, odczyn roztworu,

Bardziej szczegółowo

HYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE

HYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE Ćwiczenie 9 semestr 2 HYDROLIZA SOLI. ROZTWORY BUFOROWE Obowiązujące zagadnienia: Hydroliza soli-anionowa, kationowa, teoria jonowa Arrheniusa, moc kwasów i zasad, równania hydrolizy soli, hydroliza wieloetapowa,

Bardziej szczegółowo

EDTA (roztwór 0,02 mol/l) Zgodnie z rozporządzeniem (WE) 1272/2008 związek nie jest. substancją niebezpieczną.

EDTA (roztwór 0,02 mol/l) Zgodnie z rozporządzeniem (WE) 1272/2008 związek nie jest. substancją niebezpieczną. Chemizne metody analizy ilośiowej (laboratorium) Kompleksometria. Przygotowanie roztworu o stężeniu 0,0 mol/l Wersenian disodu (, NaH Y H O ) krystalizuje z dwoma ząstezkami wody. Można go otrzymać w bardzo

Bardziej szczegółowo

RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW.

RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW. RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW. Zagadnienia: Zjawisko dysocjacji: stała i stopień dysocjacji Elektrolity słabe i mocne Efekt wspólnego jonu Reakcje strącania osadów Iloczyn rozpuszczalności Odczynnik

Bardziej szczegółowo

XLVII Olimpiada Chemiczna

XLVII Olimpiada Chemiczna M P IA O L I D A 47 1954 2000 CH N A E M Z I C XLVII Olimpiada Chemiczna Etap III KOMITET GŁÓWNY OLIMPIADY CHEMICZNEJ Zadania laboratoryjne Zadanie 1 Analiza miareczkowa jest użyteczną metodą ilościową,

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY STECHIOMETRII

PODSTAWY STECHIOMETRII PODSTAWY STECHIOMETRII 1. Obliczyć bezwzględne masy atomów, których względne masy atomowe wynoszą: a) 7, b) 35. 2. Obliczyć masę próbki wody zawierającej 3,01 10 24 cząsteczek. 3. Która z wymienionych

Bardziej szczegółowo

W probówkach oznaczonych numerami 1-8 znajdują się wodne roztwory (o stężeniu 0,1

W probówkach oznaczonych numerami 1-8 znajdują się wodne roztwory (o stężeniu 0,1 XLVIII OLIMPIADA CHEMICZA Etap II KOMITET GŁÓWY OLIMPIADY CHEMICZEJ Zadanie laboratoryjne W probówkach oznaczonych numerami 1-8 znajdują się wodne roztwory (o stężeniu 0,1 mol/dm 3 ) pojedynczych substancji

Bardziej szczegółowo

RÓWNOWAŻNIKI W REAKCJACH UTLENIAJĄCO- REDUKCYJNYCH

RÓWNOWAŻNIKI W REAKCJACH UTLENIAJĄCO- REDUKCYJNYCH 8 RÓWNOWAŻNIKI W REAKCJACH UTLENIAJĄCO- REDUKCYJNYCH CEL ĆWICZENIA Wyznaczenie gramorównoważników chemicznych w procesach redoks na przykładzie KMnO 4 w środowisku kwaśnym, obojętnym i zasadowym z zastosowaniem

Bardziej szczegółowo

OZNACZANIE TWARDOŚCI WODY SPOSOBEM WARTHA - PFEIFERA

OZNACZANIE TWARDOŚCI WODY SPOSOBEM WARTHA - PFEIFERA OZNACZANIE TWARDOŚCI WODY SPOSOBEM WARTHA - PFEIFERA WSTĘP RODZAJE TWARDOŚCI WODY Twardość wody jest jej właściwością wynikającą z obecności rozpuszczonych w niej związków, głównie wapnia i magnezu. Pierwotnie

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIA LABORATORYJNE WYKRYWANIE WYBRANYCH ANIONÓW I KATIONÓW.

ĆWICZENIA LABORATORYJNE WYKRYWANIE WYBRANYCH ANIONÓW I KATIONÓW. ĆWICZENIA LABORATORYJNE WYKRYWANIE WYBRANYCH ANIONÓW I KATIONÓW. Chemia analityczna jest działem chemii zajmującym się ustalaniem składu jakościowego i ilościowego badanych substancji chemicznych. Analiza

Bardziej szczegółowo

STĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI

STĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI Ćwiczenie 8 Semestr 2 STĘŻENIE JONÓW WODOROWYCH. DYSOCJACJA JONOWA. REAKTYWNOŚĆ METALI Obowiązujące zagadnienia: Stężenie jonów wodorowych: ph, poh, iloczyn jonowy wody, obliczenia rachunkowe, wskaźniki

Bardziej szczegółowo

Analiza miareczkowa. Alkalimetryczne oznaczenie kwasu siarkowego (VI) H 2 SO 4 mianowanym roztworem wodorotlenku sodu NaOH

Analiza miareczkowa. Alkalimetryczne oznaczenie kwasu siarkowego (VI) H 2 SO 4 mianowanym roztworem wodorotlenku sodu NaOH ĆWICZENIE 8 Analiza miareczkowa. Alkalimetryczne oznaczenie kwasu siarkowego (VI) H 2 SO 4 mianowanym roztworem wodorotlenku sodu NaOH 1. Zakres materiału Pojęcia: miareczkowanie alkacymetryczne, krzywa

Bardziej szczegółowo

REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE WYBRANYCH KATIONÓW

REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE WYBRANYCH KATIONÓW REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE WYBRANYCH KATIONÓW Chemia analityczna jest działem chemii zajmującym się ustalaniem składu jakościowego i ilościowego badanych substancji chemicznych. Analiza jakościowa bada

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 6 KOMPLEKSOMETRIA. Literatura

Ćwiczenie 6 KOMPLEKSOMETRIA. Literatura Ćwiczenie 6 A. Zastosowanie miareczkowania kompleksometrycznego do analizy specjacyjnej żelaza w odniesieniu do funkcji pełnionych w organizmie. B. Kompleksometryczne oznaczanie wapnia w surowicy krwi.

Bardziej szczegółowo

Główne zagadnienia: - mol, stechiometria reakcji, pisanie równań reakcji w sposób jonowy - stężenia, przygotowywanie roztworów - ph - reakcje redoks

Główne zagadnienia: - mol, stechiometria reakcji, pisanie równań reakcji w sposób jonowy - stężenia, przygotowywanie roztworów - ph - reakcje redoks Główne zagadnienia: - mol, stechiometria reakcji, pisanie równań reakcji w sposób jonowy - stężenia, przygotowywanie roztworów - ph - reakcje redoks 1. Która z próbek o takich samych masach zawiera najwięcej

Bardziej szczegółowo

MIANOWANE ROZTWORY KWASÓW I ZASAD, MIARECZKOWANIE JEDNA Z PODSTAWOWYCH TECHNIK W CHEMII ANALITYCZNEJ

MIANOWANE ROZTWORY KWASÓW I ZASAD, MIARECZKOWANIE JEDNA Z PODSTAWOWYCH TECHNIK W CHEMII ANALITYCZNEJ 4 MIANOWANE ROZTWORY KWASÓW I ZASAD, MIARECZKOWANIE JEDNA Z PODSTAWOWYCH TECHNIK W CHEMII ANALITYCZNEJ CEL ĆWICZENIA Poznanie podstawowego sprzętu stosowanego w miareczkowaniu, sposoby przygotowywania

Bardziej szczegółowo

Chemia nieorganiczna Zadanie Poziom: podstawowy

Chemia nieorganiczna Zadanie Poziom: podstawowy Zadanie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 (Nazwisko i imię) Punkty Razem pkt % Chemia nieorganiczna Zadanie 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 Poziom: podstawowy Punkty Zadanie 1. (1 pkt.) W podanym

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE 2. Data:... Kierunek studiów i nr grupy...

SPRAWOZDANIE 2. Data:... Kierunek studiów i nr grupy... SPRAWOZDANIE 2 Imię i nazwisko:... Data:.... Kierunek studiów i nr grupy..... Doświadczenie 1.1. Wskaźniki ph stosowane w laboratorium chemicznym. Zanotować obserwowane barwy roztworów w obecności badanych

Bardziej szczegółowo

5. RÓWNOWAGI JONOWE W UKŁADACH HETEROGENICZNYCH CIAŁO STAŁE - CIECZ

5. RÓWNOWAGI JONOWE W UKŁADACH HETEROGENICZNYCH CIAŁO STAŁE - CIECZ 5. RÓWNOWAGI JONOWE W UKŁADACH HETEROGENICZNYCH CIAŁO STAŁE - CIECZ Proces rozpuszczania trudno rozpuszczalnych elektrolitów można przedstawić ogólnie w postaci równania A m B n (stały) m A n+ + n B m-

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie spektrofotometrii (UV-VIS) do oznaczania Fe(III) i Fe(II) w wodzie

Zastosowanie spektrofotometrii (UV-VIS) do oznaczania Fe(III) i Fe(II) w wodzie UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII ANALIZA ŚLADOWYCH ZANIECZYSZCZEŃ ŚRODOWISKA I ROK OŚ II Ćwiczenie 4 Zastosowanie spektrofotometrii (UV-VIS) do oznaczania Fe(III) i Fe(II) w wodzie 1. Wprowadzenie Żelazo

Bardziej szczegółowo

Dr Justyna Ostrowska, Mgr Paweł Kitlas. studia stacjonarne w/ćw

Dr Justyna Ostrowska, Mgr Paweł Kitlas. studia stacjonarne w/ćw Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Moduły wprowadzające/wymagania wstępne: Nazwa modułu / przedmiotu (przedmiot lub grupa przedmiotów) Osoby prowadzące:

Bardziej szczegółowo

Oznaczanie żelaza i miedzi metodą miareczkowania spektrofotometrycznego

Oznaczanie żelaza i miedzi metodą miareczkowania spektrofotometrycznego Oznaczanie żelaza i miedzi metodą miareczkowania spektrofotometrycznego Oznaczanie dwóch kationów obok siebie metodą miareczkowania spektrofotometrycznego (bez maskowania) jest możliwe, gdy spełnione są

Bardziej szczegółowo

Pracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana Wyznaczanie parametrów kolektywnych układu

Pracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana Wyznaczanie parametrów kolektywnych układu Pracownia analizy ilościowej dla studentów II roku Chemii specjalność Chemia podstawowa i stosowana Wyznaczanie parametrów kolektywnych układu Oznaczanie twardości wody metodą kompleksometryczną Wstęp

Bardziej szczegółowo

REDOKSYMETRIA ZADANIA

REDOKSYMETRIA ZADANIA REDOKSYMETRIA ZADANIA 1. Na zmiareczkowanie 0,1952 g kwasu szczawiowego H 2 C 2 O 4 2H 2 O zużyto 31,24 cm 3 mianowanego roztworu KMnO 4. Oblicz miano KMnO 4. m.m. H 2 C 2 O 4 2H 2 O=126,068 g/mol Odp.

Bardziej szczegółowo

Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych

Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Uniwersytet Gdański Wydział Chemii Chemia żywności Katedra Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 6 Oznaczanie chlorków w soku z kapusty kiszonej i ogórków kiszonych metodą

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje rejonowe

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje rejonowe kod ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO Uzyskane punkty.. WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW - rok szkolny 2016/2017 eliminacje rejonowe Zadanie

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 50: Określanie tożsamości jonów (Farmakopea VII-IX ( )).

Ćwiczenie 50: Określanie tożsamości jonów (Farmakopea VII-IX ( )). Ćwiczenie 50: Określanie tożsamości jonów (Farmakopea VII-IX (2008-2013)). Badanie tożsamości wg Farmakopei Polskiej należy wykonywać w probówkach. Odczynniki bezwzględnie należy dodawać w podawanej kolejności.

Bardziej szczegółowo

Zadania laboratoryjne

Zadania laboratoryjne M P I O L I D 47 1954 2000 Zadania laboratoryjne CH N E M Z I C ZDNIE 1 Ustalenie nudowy kompleksu szczawianowego naliza miareczkowa jest użyteczną metodę ilościową, którą wykorzystasz do ustalenia budowy

Bardziej szczegółowo

PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA ZADAŃ

PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA ZADAŃ PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA ZADAŃ 1. Odważono 1.0 g mieszaniny zawierającej NaOH, Na 2 CO 3 oraz substancje obojętną i rozpuszczono w kolbie miarowej o pojemności 250 ml. Na zmiareczkowanie próbki o objętości

Bardziej szczegółowo

TWARDOŚĆ WODY. Ca(HCO 3 ) HCl = CaCl 2 + 2H 2 O + 2CO 2. Mg(HCO 3 ) 2 + 2HCl = MgCl 2 + 2H 2 O + 2CO 2

TWARDOŚĆ WODY. Ca(HCO 3 ) HCl = CaCl 2 + 2H 2 O + 2CO 2. Mg(HCO 3 ) 2 + 2HCl = MgCl 2 + 2H 2 O + 2CO 2 TWARDOŚĆ WODY Ćwiczenie 1. Oznaczanie twardości przemijającej wody wodociągowej Oznaczenie twardości przemijającej wody polega na miareczkowaniu określonej ilości badanej wody roztworem kwasu solnego o

Bardziej szczegółowo

CHEMIA BUDOWLANA ĆWICZENIE NR 2

CHEMIA BUDOWLANA ĆWICZENIE NR 2 CHEMIA BUDOWLANA ĆWICZENIE NR 2 PODSTAWY CHEMICZNEJ ANALIZY ILOŚCIOWEJ OZNACZANIE STĘŻENIA WODOROTLENKU SODU METODĄ MIARECZKOWANIA ALKACYMETRYCZNEGO WSTĘP TEORETYCZNY Analiza ilościowa Analiza ilościowa

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE NR 1 Analiza ilościowa miareczkowanie zasady kwasem.

ĆWICZENIE NR 1 Analiza ilościowa miareczkowanie zasady kwasem. ĆWICZENIE NR 1 Analiza ilościowa miareczkowanie zasady kwasem. Cel ćwiczenia: Poznanie zasad analizy miareczkowej. Materiały: 3 zlewki 250cm 3, biureta 50 cm 3, lejek, kolba miarowa 50 cm 3, roztwór NaOH,

Bardziej szczegółowo

Obliczenia chemiczne. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny

Obliczenia chemiczne. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny Obliczenia chemiczne Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny 1 STĘŻENIA ROZTWORÓW Stężenia procentowe Procent masowo-masowy (wagowo-wagowy) (% m/m) (% w/w) liczba gramów substancji rozpuszczonej

Bardziej szczegółowo

S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne. Nie dotyczy

S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne. Nie dotyczy S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne Nazwa modułu: Moduł B - Chemia analityczna Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok, semestr studiów

Bardziej szczegółowo

ETAP II Za dani e l ab or at or y j n e Razem czy osobno? Nazwa substancji, wzór Stężenie roztworu

ETAP II Za dani e l ab or at or y j n e Razem czy osobno? Nazwa substancji, wzór Stężenie roztworu ETAP II 0.0.0 Zadanie laboratoryjne Razem czy osobno? W dziesięciu probówkach opisanych liczbami 0 znajdują się wodne roztwory substancji wymienionych w pierwszej kolumnie tabeli. W kolumnie drugiej podano

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE B: Oznaczenie zawartości chlorków i chromu (VI) w spoiwach mineralnych

ĆWICZENIE B: Oznaczenie zawartości chlorków i chromu (VI) w spoiwach mineralnych ĆWICZEIE B: znaczenie zawartości chlorków i chromu (VI) w spoiwach mineralnych Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest oznaczenie zawartości rozpuszczalnego w wodzie chromu (VI) w próbce cementu korzystając

Bardziej szczegółowo

SEMINARIUM Z ZADAŃ ALKACYMETRIA

SEMINARIUM Z ZADAŃ ALKACYMETRIA Zagadnienia, których znajomość umożliwi rozwiązanie zadań: Znajomość pisania reakcji w oznaczeniach alkacymetrycznych, stopień i stała dysocjacji, wzory na obliczanie ph buforów SEMINARIUM Z ZADAŃ ALKACYMETRIA

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia nr 2: Stężenia

Ćwiczenia nr 2: Stężenia Ćwiczenia nr 2: Stężenia wersja z 5 listopada 2007 1. Ile gramów fosforanu(v) sodu należy zużyć w celu otrzymania 2,6kg 6,5% roztworu tego związku? 2. Ile należy odważyć KOH i ile zużyć wody do sporządzenia

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1. Reakcje charakterystyczne miedzi(ii)

Ćwiczenie 1. Reakcje charakterystyczne miedzi(ii) IX. Analiza jakościowa biopierwiastków Zagadnienia Biopierwiastki: mikro i makroelementy Reakcje charakterystyczne biopierwiastków Ćwiczenie 1 Reakcje charakterystyczne miedzi(ii) 2 mol/dm 3 CuSO 4 0,5

Bardziej szczegółowo

Opisy ćwiczeń laboratoryjnych z chemii. Semestr I (zimowy) Rok akademicki 2012/13

Opisy ćwiczeń laboratoryjnych z chemii. Semestr I (zimowy) Rok akademicki 2012/13 WYDZIAŁ KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA I ROLNICTWA KIERUNEK: ROLNICTWO I ROK STUDIA NIESTACJONARNE PIERWSZEGO STOPNIA Opisy ćwiczeń laboratoryjnych z chemii Semestr I (zimowy) Rok akademicki 2012/13 Opracowała:

Bardziej szczegółowo

( liczba oddanych elektronów)

( liczba oddanych elektronów) Reakcje utleniania i redukcji (redoks) (Miareczkowanie manganometryczne) Spis treści 1 Wstęp 1.1 Definicje reakcji redoks 1.2 Przykłady reakcji redoks 1.2.1 Reakcje utleniania 1.2.2 Reakcje redukcji 1.3

Bardziej szczegółowo

OZNACZANIE WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH WÓD

OZNACZANIE WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH WÓD OZNACZANIE WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWYCH WÓD POWIERZCHNIOWYCH WPROWADZENIE Właściwości chemiczne wód występujących w przyrodzie odznaczają się dużym zróżnicowaniem. Zależą one między innymi od budowy geologicznej

Bardziej szczegółowo

RÓWNOWAGA I SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNEJ

RÓWNOWAGA I SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNEJ Ćwiczenie 7 semestr RÓWNOWAGA I SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNEJ Obowiązujące zagadnienia: Kinetyka (szybkość) reakcji, czynniki wpływające na szybkość reakcji chemicznych, reguła van t Hoffa, rzędowość reakcji,

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp. Twardość wody

Spis treści. Wstęp. Twardość wody Spis treści 1 Wstęp 1.1 Twardość wody 1.2 Oznaczanie twardości wody 1.3 Oznaczanie utlenialności 1.4 Oznaczanie jonów metali 2 Część doświadczalna 2.1 Cel ćwiczenia 2.2 Zagadnienia do przygotowania 2.3

Bardziej szczegółowo

13. Argentometryczne oznaczanie chlorków. Porównanie metod Mohra i Volharda

13. Argentometryczne oznaczanie chlorków. Porównanie metod Mohra i Volharda 1 Argentometryczne oznaczanie chlorków. Porównanie metod Mohra i Volharda Metody argentometryczne należą do grupy metod miareczkowych (wolumetrycznych) oraz są metodami strąceniowymi, tzn. w trakcie miareczkowania

Bardziej szczegółowo

REAKCJE UTLENIAJĄCO-REDUKCYJNE

REAKCJE UTLENIAJĄCO-REDUKCYJNE 7 REAKCJE UTLENIAJĄCO-REDUKCYJNE CEL ĆWICZENIA Zapoznanie się z reakcjami redoks. Zakres obowiązującego materiału Chemia związków manganu. Ich właściwości red-ox. Pojęcie utleniania, redukcji oraz stopnia

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE I - BIAŁKA. Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami fizykochemicznymi białek i ich reakcjami charakterystycznymi.

ĆWICZENIE I - BIAŁKA. Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami fizykochemicznymi białek i ich reakcjami charakterystycznymi. ĆWICZENIE I - BIAŁKA Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami fizykochemicznymi białek i ich reakcjami charakterystycznymi. Odczynniki: - wodny 1% roztwór siarczanu(vi) miedzi(ii), - 10% wodny

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2016 Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie sprzętu, odczynników chemicznych i próbek do badań analitycznych

Bardziej szczegółowo

ANALIZA MIARECZKOWA. ALKACYMERIA

ANALIZA MIARECZKOWA. ALKACYMERIA Grażyna Gryglewicz ANALIZA MIARECZKOWA. ALKACYMERIA l. Wiadomości ogólne Analiza miareczkowa jest jedną z ważniejszych metod analizy ilościowej. Metody analizy miareczkowej polegają na oznaczeniu ilości

Bardziej szczegółowo

Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych

Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedry Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 3 Oznaczanie chlorków metodą spektrofotometryczną z tiocyjanianem rtęci(ii)

Bardziej szczegółowo

WŁAŚCIWOŚCI NIEKTÓRYCH PIERWIASTKÓW I ICH ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH

WŁAŚCIWOŚCI NIEKTÓRYCH PIERWIASTKÓW I ICH ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH WŁAŚCIWOŚCI NIEKTÓRYCH PIERWIASTKÓW I ICH ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH PODZIAŁ ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH Tlenki (kwasowe, zasadowe, amfoteryczne, obojętne) Związki niemetali Kwasy (tlenowe, beztlenowe) Wodorotlenki

Bardziej szczegółowo

Ważniejsze wskaźniki ph. 1,2 2,8 1,7 czerwone pomarańczowe żółte. 8,0 9,6 8,9 żółte zielone niebieskie

Ważniejsze wskaźniki ph. 1,2 2,8 1,7 czerwone pomarańczowe żółte. 8,0 9,6 8,9 żółte zielone niebieskie Ćwiczenie 3 Zasada doboru wskaźnika w alkacymetrii na przykładzie oznaczania zawartości środka konserwującego E260 (kwasu octowego). Alkalimetryczne oznaczanie kwasu solnego w soku żołądkowym. Oznaczanie

Bardziej szczegółowo

komplekson I kwas nitrylotrioctowy N(CH 2 COOH) 3 komplekson II kwas wersenowy (etylenodiaminotetraoctowy) o wzorze:

komplekson I kwas nitrylotrioctowy N(CH 2 COOH) 3 komplekson II kwas wersenowy (etylenodiaminotetraoctowy) o wzorze: Oznaczenia oparte na reakcjach tworzenia kompleksów Analityczne metody kompleksometryczne wykorzystują zdolność tworzenia związków kompleksowych przez oznaczane jony. W większości analiz ilościowych tworzą

Bardziej szczegółowo

Reakcje utleniania i redukcji Reakcje metali z wodorotlenkiem sodu (6 mol/dm 3 )

Reakcje utleniania i redukcji Reakcje metali z wodorotlenkiem sodu (6 mol/dm 3 ) Imię i nazwisko.. data.. Reakcje utleniania i redukcji 7.1 Reaktywność metali 7.1.1 Reakcje metali z wodą Lp Metal Warunki oczyszczania metalu Warunki reakcji Obserwacje 7.1.2 Reakcje metali z wodorotlenkiem

Bardziej szczegółowo

Typy reakcji chemicznych stosowanych w analityce. Roztwory i roztwory mianowane.

Typy reakcji chemicznych stosowanych w analityce. Roztwory i roztwory mianowane. Analityka i Kontrola Jakości SEMINARIUM 1 Typy reakcji chemicznych stosowanych w analityce. Roztwory i roztwory mianowane. Dr inż. Beata Paczosa-Bator Roztwory i ich rodzaje Mieszanie substancji nie reagujących

Bardziej szczegółowo

Analiza anionów nieorganicznych (Cl, Br, I, F, S 2 O 3, PO 4,CO 3

Analiza anionów nieorganicznych (Cl, Br, I, F, S 2 O 3, PO 4,CO 3 ĆWICZENIE 12 Analiza anionów nieorganicznych (Cl, Br, I, F, S 2 O 3, PO 4 3,CO 3, SCN, CH 3 COO, C 2 O 4 ) 1. Zakres materiału Pojęcia: Podział anionów na grupy analityczne, sposoby wykrywania anionów;

Bardziej szczegółowo

Karta modułu/przedmiotu

Karta modułu/przedmiotu Karta modułu/przedmiotu Informacje ogólne o module/przedmiocie. Poziom : jednolite studia magisterskie 1. Kierunek studiów: analityka medyczna 3. Forma studiów: stacjonarne 4. Rok: I 5. Semestr: II 6.

Bardziej szczegółowo

XI Ogólnopolski Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2018/2019. ETAP I r. Godz Zadanie 1 (10 pkt)

XI Ogólnopolski Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2018/2019. ETAP I r. Godz Zadanie 1 (10 pkt) XI Ogólnopolski Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2018/2019 ETAP I 9.11.2018 r. Godz. 10.00-12.00 Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. KOPKCh 27 Zadanie 1 (10 pkt) 1. W atomie glinu ( 1Al)

Bardziej szczegółowo

OZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE

OZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE OZNACZANIE ZAWARTOŚCI MANGANU W GLEBIE WPROWADZENIE Przyswajalność pierwiastków przez rośliny zależy od procesów zachodzących między fazą stałą i ciekłą gleby oraz korzeniami roślin. Pod względem stopnia

Bardziej szczegółowo

Zadanie 2. [2 pkt.] Podaj symbole dwóch kationów i dwóch anionów, dobierając wszystkie jony tak, aby zawierały taką samą liczbę elektronów.

Zadanie 2. [2 pkt.] Podaj symbole dwóch kationów i dwóch anionów, dobierając wszystkie jony tak, aby zawierały taką samą liczbę elektronów. 2 Zadanie 1. [1 pkt] Pewien pierwiastek X tworzy cząsteczki X 2. Stwierdzono, że cząsteczki te mogą mieć różne masy cząsteczkowe. Wyjaśnij, dlaczego cząsteczki o tym samym wzorze mogą mieć różne masy cząsteczkowe.

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA Układ graficzny CKE 2016 EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2017 ZASADY OCENIANIA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Nazwa kwalifikacji: Przygotowywanie

Bardziej szczegółowo

REAKCJE CHEMICZNE KATIONÓW I ANIONÓW (CZĘŚĆ I)

REAKCJE CHEMICZNE KATIONÓW I ANIONÓW (CZĘŚĆ I) Ćwiczenie 12 REAKCJE CHEMICZNE KATIONÓW I ANIONÓW (CZĘŚĆ I) Obowiązujące zagadnienia: Grupy analityczne kationów; i grupowe dla poszczególnych grup analitycznych kationów; Minimum wykrywalności; Rozcieńczenie

Bardziej szczegółowo

Pierwiastki bloku d. Zadanie 1.

Pierwiastki bloku d. Zadanie 1. Zadanie 1. Zapisz równania reakcji tlenków chromu (II), (III), (VI) z kwasem solnym i zasadą sodową lub zaznacz, że reakcja nie zachodzi. Określ charakter chemiczny tlenków. Charakter chemiczny tlenków:

Bardziej szczegółowo

CHEMIA BUDOWLANA ĆWICZENIE NR 1

CHEMIA BUDOWLANA ĆWICZENIE NR 1 CHEMIA BUDOWLANA ĆWICZENIE NR 1 PODSTAWY CHEMICZNEJ ANALIZY JAKOŚCIOWEJ ANALIZA IDENTYFIKACYJNA WYBRANYCH KATIONÓW WSTĘP TEORETYCZNY Znajomość składu chemicznego materiałów daje informacje o tym jaki to

Bardziej szczegółowo

ZADANIA Z KONKURSU POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ (RÓWNOWAGI W ROZTWORZE) Opracował: Kuba Skrzeczkowski (Liceum Akademickie w ZS UMK w Toruniu)

ZADANIA Z KONKURSU POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ (RÓWNOWAGI W ROZTWORZE) Opracował: Kuba Skrzeczkowski (Liceum Akademickie w ZS UMK w Toruniu) ZADANIA Z KONKURSU POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ (RÓWNOWAGI W ROZTWORZE) Opracował: Kuba Skrzeczkowski (Liceum Akademickie w ZS UMK w Toruniu) Za poprawne rozwiązanie zestawu można uzyskać 528 punktów. Zadanie

Bardziej szczegółowo

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. ILOŚCIOWE ZBADANIE SZYBKOŚCI ROZPADU NADTLENKU WODORU.

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. ILOŚCIOWE ZBADANIE SZYBKOŚCI ROZPADU NADTLENKU WODORU. CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. ILOŚCIOWE ZBADANIE SZYBKOŚCI ROZPADU NADTLENKU WODORU. Projekt zrealizowany w ramach Mazowieckiego programu stypendialnego dla uczniów szczególnie uzdolnionych

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1. Zależność szybkości reakcji chemicznych od stężenia reagujących substancji.

Ćwiczenie 1. Zależność szybkości reakcji chemicznych od stężenia reagujących substancji. VIII. Kinetyka i statyka reakcji chemicznych Zagadnienia Czynniki wpływające na szybkość reakcji Rzędowość i cząsteczkowość reakcji Stała szybkości reakcji Teoria zderzeń Teoria stanu przejściowego Reakcje

Bardziej szczegółowo