Jak informacje na opakowaniach produktów żywnościowych wpływają na oceny i decyzje nabywców?

Transkrypt

1 Ryszard Kłeczek Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Katedra Podstaw Marketingu Jak informacje na opakowaniach produktów żywnościowych wpływają na oceny i decyzje nabywców? How does information placed on food products packages influence buyer perceptions and decisions? Celem niniejszego artykułu jest uzyskanie odpowiedzi na pytanie, jak zamieszczone na opakowaniach produktów żywnościowych: (1) ostrzeżenia (np. produkt zawiera GMO ), (2) informacje o zmniejszeniu ilości produktu (np. szynka o zawartości mięsa 43%) wpływają na oceny i decyzje konsumentów produktów żywnościowych w porównaniu z informacjami do nich przeciwnymi ( produkt nie zawiera GMO, szynka zawiera 93% mięsa ). Przeprowadzono badanie wpływu dwóch hipotetycznych ostrzeżeń i trzech informacji o zmniejszonej ilości produktu oraz informacji do nich przeciwnych, zamieszczonych na opakowaniach pięciu produktów żywnościowych na oceny i zachowania konsumentów. Negatywne reakcje konsumentów na ostrzeżenia i informacje o zmniejszonej ilości produktu w opakowaniu są większe niż ich pozytywne reakcje na informacje do nich przeciwne. Słowa kluczowe informacje na opakowaniach, produkty żywnościowe, percepcja konsumenta, decyzje konsumentów. The aim of this paper is to answer the following question: how do (1) warnings (for instance: "product contains GMO") and (2) information about reduced amount of the product in package (for instance "ham contains 43 per cent of meat") influence consumer perceptions and behaviour in comparison with the opposite information (for instance "product doesn't contain GMO" and "ham contains 93 percent of meat). Consumer reactions to two hypothetical warnings, three pieces of information about reduced amount of the product in the package versus the opposite information have been investigated. Negative consumer reactions to warnings and information about reduced amount of the product in the package are bigger than positive reactions to the opposite information. Keywords information on package, food products, consumer perceptions, consumer decisions. Wymagane prawem ostrzeżenia zamieszczane na opakowaniach produktów (np. o tym, że produkt zawiera GMO) mają na celu zwiększenie zdolności konsumentów do oceny i wyboru produktów zgodnie z ich preferencjami. Brak takich ostrzeżeń powoduje mylne oceny produktów i niechciane ich zakupy. Marketerzy mogą zamieszczać na produktach informacje przeciwne do ostrzeżeń ( produkt nie zawiera GMO ), które oprócz zwiększenia zdolności konsumentów do oceny i wyboru produktów zgodnie z ich preferencjami mają na celu uzyskanie przewagi konkurencyjnej. Celem niniejszego artykułu jest uzyskanie odpowiedzi na pytanie, jak zamieszczone na opakowaniach produktów żywnościowych ostrzeżenia (np. produkt zawiera GMO ) lub informacje o zmniejszeniu ilości produktu (np. szynka o zawartości mięsa 43%) wpływają na oceny i decyzje konsumentów produktów żywnościowych w porównaniu z informacjami do nich przeciwnymi ( produkt nie zawiera GMO, szynka zawiera 93% mięsa ). W pierwszej części artykułu zostaną przedstawione wyniki dotychczasowych badań dotyczących wpływu ostrzeżeń na oceny i decyzje konsumentów. W drugiej części zostanie przestawione badanie empiryczne wpływu dwóch ostrzeżeń i trzech informacji o zmniejszonej ilości produktu w opakowaniu oraz informacji do nich przeciwnych na oceny i decyzje nabywców pięciu produktów żywnościowych. 7

2 Artykuł kończy się dyskusją dotyczącą praktycznych implikacji, które można wskazać na podstawie wyników przeprowadzonego badania, ograniczeń przeprowadzonego badania oraz wskazówek dla przyszłych badań tego problemu. Dotychczasowe badania Dotychczasowe badania koncentrowały się na widoczności i rozumieniu ostrzeżeń dotyczących zagrożeń dla konsumentów. Jeśli ostrzeżenie ma być skuteczne (ma wpływać na oceny i decyzje nabywców), musi być zauważalne, zrozumiałe i istotne dla nabywców (Barlow i Wogalter, 1993; Monaghan i Blaszczynski, 2010; Andrews, Burton i Kees, 2011). Ostrzeżenia nie wpływają na decyzje konsumentów, jeżeli są niezauważalne (Schneider, 1977; Wogalter i in., 1991a, 1991b, 1992, 1993), Laughery i in., 1993). W.K. Viscusi (1999) w swoim badaniu z 1993 r. dostarczył dowodów empirycznych na to, że oczekiwane przez nabywców zmniejszenia ceny produktu (np. środka owadobójczego), gdy ryzyko jego szkodliwego wpływu (zatrucia lub poparzenia) na zdrowie wzrasta np. o 0,005, są większe, niż skłonność do zapłacenia wyższej ceny, gdy ryzyko szkodliwego wpływu zmniejsza się o taką samą wartość. W.K. Viscusi w swoim badaniu pokazał, że wpływ ostrzeżeń na oceny i zachowania nabywców może być badany w porównaniu z wpływem informacji przeciwnych do ostrzeżeń (informacji o zmniejszeniach zagrożeń), zamieszczanych na opakowaniach przez marketerów w celu uzyskania przez ich produkty przewagi konkurencyjnej. Wszystkie wymienione badania były badaniami eksperymentalnymi, w których sprawdzano wpływ hipotetycznych ostrzeżeń na oceny i decyzje nabywców. Zmniejszanie ilości produktu w opakowaniu przy zachowaniu ceny to downsizing. Efektywność downzisingu jest oparta na przypuszczeniu, że konsumenci są mniej wrażliwi na zmniejszenia zawartości produktu w opakowaniu niż na wzrost cen (Gourville, 2003). Problem i hipotezy Celem niniejszego artykułu jest uzyskanie odpowiedzi na pytanie, jak zamieszczone na opakowaniach produktów żywnościowych: (1) ostrzeżenia (np. produkt zawiera GMO ), (2) informacje o zmniejszeniu ilości produktu (np. szynka o zawartości mięsa 43%) wpływają na oceny i decyzje konsumentów produktów żywnościowych w porównaniu z informacjami do nich przeciwnymi ( produkt nie zawiera GMO, szynka zawiera 93% mięsa), które marketerzy zamieszczają na opakowaniach w celu uzyskania przewagi konkurencyjnej. Niniejsze badanie jest oparte na metodzie porównywania wpływu ostrzeżeń i informacji od nich przeciwnych, zaproponowanej przez W.K. Viscusi, ale uwzględnia, oprócz ostrzeżeń, także wpływ informacji o zmniejszeniu ilości produktu w opakowaniu na oceny i decyzje konsumentów. W badaniu zostanie sprawdzonych sześć hipotez: H1: Zarówno ostrzeżenia, jak i informacje o zmniejszonej ilości produktu pogarszają oceny produktów. H2: Zarówno ostrzeżenia, jak i informacje o zmniejszonej ilości produktu zmniejszają deklarowane wolumeny zakupów. H3: Zarówno ostrzeżenia, jak i informacje o zmniejszonej ilości produktu zmniejszają akceptowane ceny zakupu. H4: Informacje przeciwne do ostrzeżeń i informacje o zwiększonej ilości produktu poprawiają oceny produktów. H5: Informacje przeciwne do ostrzeżeń i informacje o zwiększonej ilości produktu zwiększają deklarowane wolumeny zakupów produktów. H6: Informacje przeciwne do ostrzeżeń i informacje o zwiększonej ilości produktu zwiększają akceptowane ceny zakupu produktów. Metoda Badanie zostało przeprowadzone w maju i czerwcu 2014 r. przez dziesięcioro studentów trzeciego roku zarządzania Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu jako zadanie zaliczeniowe z przedmiotu zarządzanie marką. Sprawdzono w nim wpływ dwóch typów informacji na oceny i decyzje nabywców: (1) informacji o zagrożeniach dla konsumentów ( Zawiera organizmy modyfikowane genetycznie na opakowaniu parówek i Drób karmiony paszą zawierającą antybiotyki na opakowaniu piersi z kurczaka) oraz (2) informacji o zmniejszonej ilości produktu w opakowaniu (tabliczka czekolady gorzkiej 90 g, chrzan w słoiku 50% i szynka w plastrach, zawartość mięsa 43%) oraz informacji do nich przeciwnych (tabica 1). Te hipotetyczne informacje (które w rzeczywistości nie występują na tych opakowaniach) były umieszczane na skanach frontowych ścian opakowań badanych produktów (zajmowały minimum 10% powierzchni frontowych ścian opakowań) i prezentowane respondentom. Dane zostały zebrane i przeanalizowane według wspólnego projektu badania. W każdej z pięciu kategorii produktów dane zbierał i analizował dwuosobowy zespół. Zmiennymi wyjaśnianymi w badaniu były: (1) ogólna o produktu (od słaba do bardzo dobra), (2) deklarowane wolumeny zakupów w ciągu roku w sztukach oraz (3) akceptowana produktów w PLN. 8

3 Tablica 1. Kategorie produktów, hipotetyczne ostrzeżenia i informacje przeciwne do ostrzeżeń wykorzystane w badaniu Badany produkt, opakowanie bez zmian Opakowanie parówek*, 4 sztuki, opakowanie 6 sztuk Tabliczka czekolady gorzkiej, 100 g Chrzan w słoiku 50% Szynka w plastrach**, zawartość mięsa 68% Ostrzeżenie na produkcie Zawiera organizmy modyfikowane genetycznie Drób karmiony paszą zawierającą antybiotyki 90 g 40% 43% Informacja przeciwna do ostrzeżenia Nie zwiera organizmów modyfikowanych genetycznie Drób wolny od antybiotyków 110 g 60% 93% * Na oryginalnym opakowaniu parówek, na jego tylnej ścianie jest informacja małym druczkiem o zawartości soi modyfikowanej). ** Na oryginalnym opakowaniu szynki w plastrach, na jego tylnej ścianie jest informacja małym druczkiem o tym, że szynka zawiera 68% mięsa. Ź r ó d ł o: opracowanie własne. W każdym z pięciu badań dane do analizy zostały wygenerowane w trzech grupach respondentów (także studentów): grupa 1 (20 osób) respondenci odpowiadali na pytania, widząc skan opakowania badanego produktu beż żadnych modyfikacji; grupa 2 (20 osób) respondenci odpowiadali na pytania, widząc skan opakowania z dodanym hipotetycznym ostrzeżeniem lub informacją o zmniejszonej ilości produktu; grupa 3 (20 osób) respondenci odpowiadali na pytania, widząc skan opakowania z dodaną hipotetyczną informacją przeciwną do ostrzeżenia lub informacją o zwiększeniu ilości produktu w opakowaniu. Analiza i wyniki sprawdzania hipotez Analiza zawarta w tablicy 2 pokazuje asymetrię reakcji respondentów na ostrzeżenia i informacje o zmniejszeniu ilości produktów oraz na informacje do nich przeciwne. Zmiany ocen i decyzji konsumentów pod wpływem badanych informacji są niesymetryczne. Konsumenckie pogorszenia ocen produktu, deklarowane redukcje wolumenów zakupów i akceptowanych cen w reakcji na ostrzeżenia lub zmniejszenia ilości produktu są większe niż ich poprawy w reakcji na informacje do nich przeciwne. (1) Oceny produktów w grupie 2 stanowiły średnio 62% wartości ocen tych samych produktów przez respondentów z grupy 1. Oceny produktów w grupie 3 stanowiły średnio 118 % wartości ocen tych samych produktów przez grupę 1. (2) Deklarowane wolumeny rocznych zakupów w grupie 2 stanowiły średnio 51% wartości ocen tych samych produktów w grupie 1. Deklarowane wolumeny rocznych zakupów grupie 3 stanowią średnio 134% wolumenu zakupów deklarowanych przez grupę 1. (3) Akceptowane ceny zakupów w grupie 2 stanowiły średnio 74% cen tych samych produktów akceptowanych przez grupę 1. Akceptowane ceny zakupów w grupie 3 stanowiły średnio 123% cen tych samych produktów akceptowanych przez grupę 1. Pogorszenia ocen i redukcje wolumenów zakupów i cen w reakcji na ostrzeżenia lub zmniejszenia ilości produktu są większe niż ich poprawy w reakcji na informacje przeciwne w jedenastu spośród piętnastu przebadanych zmian. Wyjątki stanowią tutaj cztery zmiany: (1) zmiany akceptowanej ceny parówek (spadek do 58% w grupie 2 i spadek do 91% w grupie 3); (2) zmiany oceny piersi z kurczaka (spadek do 90% w grupie 2 i wzrost do 140% w grupie 3) i zmiany akceptowanej ceny piersi z kurczaka (spadek do 56% w grupie 2 i wzrost do 173% w grupie 3); (3) zmiany (spadek do 72% i wzrost do 150% w grupie 3) akceptowanej ceny chrzanu w słoiku. Dane zostały także przeanalizowane za pomocą analizy wariancji (tablica 3). W tablicy 3 widzimy, że średnie oceny produktu pogarszają się (i spadki średnich ocen są istotne statystycznie, p < 0,05) w czterech z pięciu kategorii produktów, gdy respondenci widzą opakowania z ostrzeżeniami lub informacjami o zmniejszeniu ilości produktu (grupa 2 w porównaniu z grupą 1). Tylko pogorszenie oceny piersi z kurczaka z 3,10 do 2,80 nie jest istotne statystycznie (p > 0,05). Hipoteza pierwsza została potwierdzona w czterech z pięciu badanych kategorii produktów. 9

4 Tablica 2. Asymetryczne zmiany ocen i decyzji nabywców pod wpływem ostrzeżeń lub informacji o zmniejszeniu ilości produktu oraz pod wpływem informacji do nich przeciwnych Grupa 2. Opakowanie z ostrzeżeniem lub informacją o zmniejszeniu ilości produktu Grupa 1. Opakowanie bez modyfikacji Grupa 3. Opakowanie z informacją przeciwną do ostrzeżenia lub informacja o zwiększeniu ilości produktu O Intencje zakupu O Intencje zakupu O Intencje zakupu Opakowanie parówek: Zawiera organizmy modyfikowane genetycznie 57% 24% 58%, pasza zawiera antybiotyki 90% 64% 56% Śr 73% Śr 44% Śr 57% Tabliczka czekolady 90 g 81% 63% 91% Chrzan w słoiku 40% 53% 62% 72% zawartość mięsa 43% 53% 29% 60% Śr 62% Śr 51% Śr 74% Opakowanie parówek Śr 100% Śr 100% Śr 100% Tabliczka czekolady 100 g Chrzan w słoiku 50% zawartość mięsa 68% Śr 100% Śr 100% Śr 100% Opakowanie parówek: Nie zawiera organizmów modyfikowane genetycznie 105% 135% 91%. pasza nie zawiera antybiotyków 140% 105% 173% Śr 122% Śr 120% Śr 132% Tabliczka czekolady 110 g 104% 112% 103% Chrzan w słoiku 60% 133% 135% 150% zawartość mięsa 93% 119% 154% 115% Śr 118% Śr 134% Śr 123% Ź r ó d ł o: opracowanie własne. Tablica 3. Oceny i deklarowane działania respondentów (wartości średnie, analiza wariancji) Grupa 2. Opakowanie z ostrzeżeniem Deklarowane O zakupy w ciągu produktu (w PLN) roku (w szt.) Opakowanie parówek: Zawiera organizmy modyfikowane genetycznie 3,00* 5,40* 2,95* Pasza zawiera antybiotyki 2,80** 28,00** 2,79* Tabliczka czekolady 90 g 2,70* 1,35** 3,14* Chrzan w słoiku 40% 2,40* 6,90* 2,23* zawartość mięsa 43% 2,55* 6,00* 2,18* Grupa 1. Opakowanie bez modyfikacji Deklarowane O zakupy w ciągu produktu (w PLN) roku (w szt.) Opakowanie parówek 5,25 22,20 5,07 3,10 44,00 5,00 Tabliczka czekolady 100 g 3,35 2,15 3,45 Chrzan w słoiku 50% 4,50 11,15 3,09 zawartość mięsa 68% 4,80 20,40 3,63 Grupa 3. Opakowanie z informacją przeciwną do ostrzeżenia Deklarowane O zakupy w ciągu produktu (w PLN) roku (w szt.) Opakowanie parówek: Nie zawiera organizmów modyfikowane genetycznie 5,50** 30,00** 4,60** Pasza nie zawiera antybiotyków 4,35* 46,00** 8,67* Tabliczka czekolady 110 g 3,50** 2,40** 3,55** Chrzan w słoiku 60% 6,00* 15,10** 4,65* zawartość mięsa 93% 5,70* 31,35* 4,16* * Różnica średnich w porównaniu ze średnimi dla grupy 1 istotna statystycznie p < 0,05. ** Różnica nieistotna statystycznie w porównaniu ze średnimi dla grupy 1. Ź r ó d ł o: opracowanie własne. 10

5 Deklarowane wolumeny rocznych zakupów zmniejszają się (i spadki średnich wolumenów zakupów są istotne statystyczne, p < 0,05) w trzech z pięciu kategorii produktów, gdy respondenci widzą opakowania z ostrzeżeniami lub informacjami o zmniejszeniu ilości produktu w opakowaniu. Zmniejszenia wolumenów zakupów dwóch produktów (z 2,15 do 1,35 tabliczek czekolady i 44 na 28 opakowań piersi z kurczaka) nie są istotne statystycznie (p > 0,05). Hipoteza druga została potwierdzona w trzech z pięciu kategorii produktów. Akceptowane ceny produktów, na których umieszczono ostrzeżenia lub informacje o zmniejszeniu ilości produktu w opakowaniu, i spadki średnich cen są istotne statystyczne (p < 0,05) we wszystkich pięciu kategoriach produktów (grupa 2). Hipoteza trzecia została potwierdzona dla pięciu kategorii produktów. W tablicy 3 widzimy także, że średnie oceny produktów poprawiają się (i wzrosty średnich ocen są istotne statystycznie, p < 0,05) w trzech z pięciu kategorii produktów, gdy respondenci widzą opakowania z informacjami przeciwnymi do ostrzeżeń lub informacje o zwiększeniu ilości produktu w opakowaniu (grupa 3 w porównaniu z grupą 1). Poprawy oceny w dwóch kategoriach produktu (parówki z 5,25 do 5,50 i czekolada z 3,35 do 3,50) nie są istotne statystycznie (p > 0,05). Hipoteza czwarta została potwierdzona w trzech z pięciu kategorii produktów. Średni wzrost deklarowanych rocznych wolumenów zakupów z 20,40 do 31,35 sztuk jest istotny statystycznie (p < 0,05) tylko dla szynki w plastrach. Zwiększenia wielkości zakupów w pozostałych czterech kategoriach produktów nie są istotne statystycznie (p > 0,05). Hipoteza piąta została potwierdzona tylko w jednej z pięciu kategorii produktów. Wzrosty akceptowanych cen produktów, na których umieszczono informacje przeciwne do ostrzeżeń lub informacje o zwiększeniu ilości produktu w opakowaniu są istotne statystyczne (p < 0,05) w trzech z pięciu kategorii produktów. Hipoteza szósta została potwierdzona w trzech z pięciu kategorii produktów. W wynikach sprawdzania hipotez H1 H6 jest widoczna asymetria w reakcjach respondentów: oceny pogarszają się w czterech, a poprawiają w trzech kategoriach produktów, wolumeny deklarowanych zakupów zmniejszają się w trzech kategoriach, a wzrastają w jednej kategorii produktu, spadki akceptowanych cen produktów są istotne w pięciu kategoriach produktów, a ich wzrosty w trzech. Na podstawie wyników badania można powiedzieć, że konsumenci są bardziej wrażliwi na ostrzeżenia i zmniejszenia zawartości produktu w opakowaniu niż na informacje do nich przeciwne. Wyniki przeprowadzonego badania są zbieżne z wynikami wcześniejszych badań (Laughery i in., 1993) mówiących o tym, że widoczność ostrzeżeń wpływa na oceny produktów przez nabywców. Nowa wiedza dostarczona przez niniejsze badanie polega na sprawdzeniu wpływu informacji przeciwnych do ostrzeżeń na oceny i decyzje nabywców. Wyniki przeprowadzonego badania są zbieżne z wynikami wcześniejszych badań (Viscusi, 1999) mówiących o asymetrii reakcji nabywców na wzrost i zmniejszenie ryzyka negatywnego wpływu produktów na ich zdrowie. Nowa wiedza dostarczona przez niniejsze badanie polega na sprawdzeniu wpływu ostrzeżeń i informacji o zmniejszeniu ilości produktu w opakowaniu na trzy zmienne wyjaśniane: oceny produktu, wolumen zakupów i deklarowane ceny. Podsumowanie Podsumowanie wyników sprawdzania hipotez H1 H6 można sformułować w dwóch punktach. Po pierwsze, badane informacje wpływają na oceny i decyzje nabywców, a ich brak lub umieszczenie w sposób mniej widoczny są przyczynami: (1) mylnych (niezgodnych z preferencjami) ocen i niechcianych decyzji zakupu lub (2) braku decyzji zakupu zgodnych z preferencjami nabywców. Implikacja dla praktycznych decyzji prawodawców jest taka, że ostrzeżenia i informacje o ilości produktu w opakowaniu powinny być umieszczane na przednich częściach opakowań i zajmować przynajmniej 10% frontowych ścian tych opakowań. Po drugie, na podstawie wyników badania można powiedzieć, że konsumenci są bardziej wrażliwi na ostrzeżenia i informacje o zmniejszeniu zawartości produktu w opakowaniu niż na informacje do nich przeciwne. Ze względu na asymetrię reakcji nabywców, skala mylnych decyzji w wyniku braku ostrzeżeń i informacji o zmniejszeniu ilości produktu jest większa niż skala niepodjętych, zgodnych z preferencjami decyzji w wyniku braku informacji przeciwnych. Wynikająca z tych badań implikacja dla decyzji praktycznych jest taka, że zamieszczanie przez marketerów ostrzeżeń lub informacji o zmniejszeniu ilości produktu w sposób mniej widoczny jest skuteczniejsze niż zamieszczanie informacji przeciwnych. Ograniczenia przeprowadzonego badania i przyszłe badania problemu Przyszłe badania wpływu ostrzeżeń i informacji o zmniejszeniu ilości produktu oraz informacji do nich przeciwnych na oceny i zachowania nabywców 11

6 mogą być podstawą regulacji prawnych dotyczących zamieszczania takich informacji na produktach. Jeśli zamieszczenie takich informacji (które dotychczas nie są uwidocznione na opakowaniach) zmienia oceny lub decyzje zakupowe konsumentów, to wymaganie prawne zamieszczania ich na opakowaniach jest uzasadnione i potrzebne. Jeśli zamieszczenie takich informacji nie zmienia ani ocen, ani decyzji zakupowych konsumentów, to wymaganie prawne zamieszczania ich na opakowaniach jest zbędne. Przeprowadzone badanie zawiera trzy ograniczenia. Pierwszym ograniczeniem jest brak kontroli nad tym, czy stosunek respondentów do poszczególnych kategorii produktów w trzech badanych grupach był podobny i tym samym nie wpływał, w sposób ukryty, na wyniki badania. W przyszłych badaniach można badać grupy respondentów o podobnym stosunku do badanych kategorii produktów. Drugim ograniczeniem jest uwzględnienie tylko pięciu kategorii produktów. Przyszłe badania mogą uwzględniać inne kategorie produktów. Trzecim ograniczeniem było przeprowadzenie badania na studentach na jednej uczelni w Polsce. Przyszłe badania mogą uwzględniać inne kategorie respondentów. Literatura Andrews, J.C., Burton, S. i Kees, J. (2011). Is Simpler Always Better? Consumer Evaluations of Front of Package Nutrition Symbols. Journal of Public Policy & Marketing, 30 (2), Barlow, T. i Wogalter, M.S. (1993). Alcoholic Beverage Warnings in Magazine and Television Advertisements. Journal of Consumer Research, 20, Gourville, J. (2003). The Consumer Psychology of Rates. Advances in Consumer Research, 30, Laughery, K.R., Young, S.L., Vaubel, K.P. i Brelsford, J.W. (1993). The Noticeability of Warnings on Alcoholic Beverage Containers. Journal of Public Policy & Marketing, 12, Monaghan, S. i Blaszczynski, A. (2010). Electronic Gaming Machine Warning Messages: Information versus Self-Evaluation. The Journal of Psychology, 144 (1), Schneider, K.C. (1977). Prevention of Accidental Poisoning through Package and Label Design. Journal of Consumer Research, (4), Viscusi W.K. (1999). Using Warnings to Extend Consumer Sovereignty. Harvard Journal of Law and Policy, 23 (1), Wogalter, M.S., Brelsford, J.W., Desaulniers, D.R. i Laughery, K.R. (1991a). Consumer Product Warnings: The Role of Hazard Perception. Journal of Safety Research, 22 (2), Wogalter, M.S., Rashid, R., Clarke, S.W. i Kalsher, M.J. (1991b). Evaluating the Behavioral Effectiveness of a Multi-modal Voice Warning Sign in a Cluttered Environment. Referat wygłoszony na: Proceedings of the Human Factors Society 35th Annual Meeting. Santa Monica, Wogalter, M.S., Jarrard, S.W. i Simpson, S.N. (1992). Effects of Warning Signal Words on Consumer Products Hazard Perceptions. Referat wygłoszony na: Proceedings of the Human Factors Society 35th Annual Meeting. Santa Monica, Wogalter, M.S., Kalsher, M.J. i Racicot, B.M. (1993). Behavioral Compliance with Warnings: Effects of Voice, Context, and Location. Safety Science, 16,