Kompetencja komunikacyjna a interpretowanie obrazów

Transkrypt

1 Grażyna Habrajska Uniwersytet Łódzki Kompetencja komunikacyjna a interpretowanie obrazów Opublikowano w: Badanie i projektowanie komunikacji, red. Michał Grech i Anette Siemes, Wrocław 2013, s

2 Kompetencja komunikacyjna a interpretowanie obrazów 1. Obrazy ideacyjne, standardy semantyczne i scenariusze wspólne dla każdego (?) kodu, a na pewno kodu werbalnego i wizualnego term wskazuje na standard fragment obrazu przywołuje cały obraz (częściej działa interpretacja standardowa oparta na obrazowaniu, wyjątkowo partykularna oparta na wizualizacji) do każdego standardu semantycznego można utworzyć scenariusz do każdego obrazu można utworzyć scenariusz (tworzenie scenariuszy oparte na jest na obrazowaniu) 2. Wspólna baza interpretacyjna jej organizacja schematy abstrakcyjne konfiguracje, bez specyfikacji (np. schemat wesela); obrazowanie (przedstaw ten schemat w postaci obrazu) komponowanie obrazu; wizualizacja zakomponowanie siebie w tym obrazie (ja wewnątrz obrazu - uczestnik lub ja poza obrazem obserwator)

3 Doświadczamy świata za pomocą percepcji zmysłowej Człowiek przechowuje w pamięci doświadczenia perceptywne w postaci syntetycznych obrazów (obrazy ideacyjne) Są to nie tylko wrażenia wizualne, które, jak wykazują badania psychologiczne, mają pierwszorzędne znaczenie w percepcji świata, lecz również wrażenia słuchowe, smakowe, dotykowe i czuciowe, wykorzystujące pozostałe możliwości perceptywne człowieka

4 KONFIGURACJA KOGNITYWNA OBRAZ BLOK PRODUKCJI INFORMACJE SYSTEMOWE TEKST BLOK INTERPRETACJI OBRAZ KONFIGURACJA KOGNITYWNA ZAMIAR PRAGMATYCZNY INFORMACJE NIESYSTEMOWE ZAMIAR PRAGMATYCZNY PERCEPCJA ZMYSŁOWA KONFIGURACJA KOGNITYWNA OBRAZ TEKST WIZUALIZACJA WSPOMNIEŃ Uogólnienie wrażeń percepcyjnych na poziomie doświadczenia indywidualnego OBRAZOWANIE SCHEMATYZACJA redukowanie komponentów konfiguracji kognitywnej do poziomu komunikacji interpersonalnej PRODUKCJA TEKSTU IDEACYJNEGO OPISUJĄCEGO RZECZYWISTOŚĆ

5 OBRAZ INFORMACJE SYSTEMOWE OBRAZ KONFIGURACJA KOGNITYWNA BLOK PRODUKCJI TEKST BLOK INTERPRETACJI KONFIGURACJA KOGNITYWNA ZAMIAR PRAGMATYCZNY INFORMACJE NIESYSTEMOWE ZAMIAR PRAGMATYCZNY Podstawową jednostką treści jest zaplanowany do przekazania przez nadawcę i odtwarzany przez odbiorcę obraz ideacyjny (przedstawieniowy). Możliwość przekazania takiego obrazu jest związana z odniesieniem go do typowej (wspólnej dla nadawcy i odbiorcy) konfiguracji stanu rzeczy. Inaczej mówiąc, należy przyjąć, iż takie typowe schematy wyobrażeniowe są zmagazynowane w pamięci perceptywnej człowieka.

6 OBRAZ INFORMACJE SYSTEMOWE OBRAZ KONFIGURACJAK OGNITYWNA BLOK PRODUKCJI TEKST BLOK INTERPRETACJI KONFIGURACJA KOGNITYWNA ZAMIAR PRAGMATYCZNY INFORMACJE NIESYSTEMOWE ZAMIAR PRAGMATYCZNY Różne sposoby kodowania obrazów ideacyjnych przez nadawcę: werbalizacja, fotografia, film, obraz malarski itd.

7 OBRAZ INFORMACJE SYSTEMOWE OBRAZ KONFIGURACJA KOGNITYWNA BLOK PRODUKCJI TEKST BLOK INTERPRETACJI KONFIGURACJA KOGNITYWNA ZAMIAR PRAGMATYCZNY INFORMACJE NIESYSTEMOWE ZAMIAR PRAGMATYCZNY Każdy komunikat, niezależnie od zastosowanego kodu, wymaga dopełnienia sensu, które odbywa się z wykorzystaniem scenariuszy przestrzennych. Proces rozumienia zakłada odzyskanie przez odbiorcę sensu zakodowanego w komunikacie nadawcy. W tym celu odbiorca wykorzystuje dwa rodzaje informacji informacje systemowe i informacje niesystemowe

8 KONFIGURACJA KOGNITYWNA OBRAZ BLOK PRODUKCJII INFORMACJE SYSTEMOWE TEKST BLOK INTERPRETACJI OBRAZ KONFIGURACJA KOGNITYWNA ZAMIAR PRAGMATYCZNY INFORMACJE NIESYSTEMOWE ZAMIAR PRAGMATYCZNY TEKST OBRAZ KONFIGURACJA KOGNITYWNA W tekście są zapisane wskazania jak odtworzyć złożony obraz rzeczywistości, czyli obraz ideacyjny ZASTOSOWANIE STANDARDÓW SEMANTYCZNYCH ORAZ REGUŁ HEURYSTYCZNYCH odtworzenie obrazowania WIZUALIZACJA Dodanie do obrazu ideacyjnego doświadczeń indywidualnych

9 INFORMACJE NIESYSTEMOWE PERCEPCJA ZMYSŁOWA KONFIGURACJA KOGNITYWNA OBRAZ TEKST WIZUALIZACJA WSPOMNIEŃ Uogólnienie na poziomie doświadczenia indywidualnego REPREZENTACJA KOGNITYWNA OBRAZ ZAMIAR PRAGMATYCZNY INFORMACJE OBRAZOWANIE SYSTEMOWE SCHEMATYZACJA redukowanie komponentów konfiguracji TEKST kognitywnej do poziomu komunikacji interpersonalnej INFORMACJE NIESYSTEMOWE BLOK AKTUALIZACJI BLOK INTERPRETACJI PRODUKCJA TEKSTU IDEACYJNEGO OBRAZ ZAMIAR PRAGMATYCZNY REPREZENTACJA KOGNITYWNA TEKST OBRAZ KONFIGURACJA KOGNITYWNA W tekście są zapisane wskazania jak odtworzyć złożony obraz rzeczywistości, czyli obraz ideacyjny ZASTOSOWANIE REGUŁ HEURYSTYCZNYCH odtworzenie obrazowania WIZUALIZACJA Dodanie do obrazu ideacyjnego doświadczeń indywidualnych

10 W procesie komunikacji odbiorca, mając w pamięci operacyjnej schematy wyobrażeniowe, jest w stanie odtworzyć obrazy przedstawieniowe (ideacyjne), które przekazał nadawca. Dowolny element schematu, przywołuje w pamięci cały schemat, bowiem w każdym elemencie całości zakodowane są wszystkie informacje zawarte w całym obrazie (Cavallier 37) Dotyczy to zarówno schematów egzystencjalnych jak i sytuacyjnych schemat egzystencjalny: subschemat: MIEĆ / POSIADAĆ [KTOŚ, COŚ] standard semantyczny (egzystencjalny): MIEĆ [KTOŚ: zwierzę, ptak, ryba, COŚ: ogon] standard sytuacyjny: MACHAĆ [PIES, OGONEM]

11 EKSPERYMENT 1 (dopełnianie obrazu standardy egzystencjalne)

12

13 PTAK 39 DELFIN 18 INNE 25

14

15 PTAK 60 INNE - 23

16 SAMOCHÓD 50 INNE POJAZDY - 10 OCZY 13 INNE 20

17

18 PRZYPOMNIJMY do każdego standardu semantycznego można utworzyć scenariusz do każdego obrazu można utworzyć scenariusz (tworzenie scenariuszy oparte na jest na obrazowaniu)

19 Zrekonstruowany standard egzystencjalny wskazuje na standard sytuacyjny - standardy egzystencjalne: MIEĆ [PTAK, DZIÓB] MIEĆ [PTAK, SKRZYDŁA] MIEĆ [SAMOCHÓD, KOŁA] MIEĆ [ŻABA, OCZY] itd. - standardy sytuacyjne: LATAĆ [PTAK] SIEDZIEĆ [PTAK, NA GAŁĘZI] JECHAĆ [SAMOCHÓD] SKAKAĆ [ŻABA] PŁYWAĆ [DELFIN] itd.

20 EKSPERYMENT 2 (odtwarzanie / tworzenie scenariuszy)

21 Tak samo słowo jak i obiekt wizualny wskazuje na standard semantyczny i umożliwia odtworzenie scenariusza PŁYWAĆ [DELFIN, W WODZIE] WYSKOCZYĆ [DELFIN, Z WODY] WSKOCZYĆ [DELFIN, DO WODY]

22 Tak samo słowo jak i obiekt wizualny wskazuje na standard semantyczny i umożliwia odtworzenie scenariusza PRZYLATYWAĆ [PTAK] SIEDZIEĆ [PTAK, NA GAŁĘZI] ODLATYWAĆ [PTAK] LECIEĆ [PTAK] ZDOBYWAĆ [PTAK, POZYWIENIE] LECIEĆ [PTAK, DO GNIAZDA] KARMIĆ [PTAK, PISKLĘTA]

23 Tak samo słowo jak i obiekt wizualny wskazuje na standard semantyczny i umożliwia odtworzenie scenariusza WSIADAĆ [KTOŚ, DO SAMOCHODU] JECHAĆ [KTOŚ, SAMOCHODEM] ZATRZYMAĆ [KTOŚ, SAMOCHÓD] STARTOWAĆ [KIEROWCA, W RAJDZIE] JECHAĆ [KIEROWCA, TRASĄ] DOJECHAĆ [KIEROWCA, DO METY] WYGRAĆ [KIEROWCA, RAJD] JECHAĆ [SAMOCHÓD] MIEĆ WYPADEK [SAMOCHÓD]

24 Tak samo słowo jak i obiekt wizualny wskazuje na standard semantyczny i umożliwia odtworzenie scenariusza PŁYWAĆ [ŻABA, W WODZIE] WSKAKIWAĆ [ŻABA, NA LIŚĆ / KAMIEŃ] SIEDZIEĆ [ŻABA, NA LIŚCIU] WSKAKIWAĆ [ŻABA DO WODY] PATRZEĆ [ŻABA, NA MUCHĘ] ZŁAPAĆ [ŻABA, MUCHĘ] ZJEŚĆ [ŻABA MUCHĘ]

25 Jak widać budowane scenariusze mają charakter standardowy, ukazują typowe sytuacje, na jakie wskazuje dany obiekt. Sporadycznie pojawiały się nietypowe scenariusze, kreowane przez studentów KUPOWAĆ [PTAK, DESKOROLKĘ] JECHAĆ [PTAK, NA DESKOROLCE] SPAŚĆ [PTAK, Z DESKOROLKI]

26 Budując scenariusz nadawca steruje uwagą odbiorcy, prowadzi go w określonym kierunku. Dotyczy to zarówno faktów w kodzie obrazowym, jak i werbalnym

27 PRZYPOMNIJMY 2. Wspólna baza interpretacyjna jej organizacja schematy abstrakcyjne konfiguracje, bez specyfikacji (np. schemat wesela); obrazowanie (przedstaw ten schemat w postaci obrazu) komponowanie obrazu; wizualizacja zakomponowanie siebie w tym obrazie (ja wewnątrz obrazu - uczestnik lub ja poza obrazem obserwator)

28 PRZYPOMNIJMY obrazowanie (przedstaw ten schemat w postaci obrazu) komponowanie obrazu EKSPERYMENT 3 (wyobraź sobie cierpienie)

29 Wyobraź sobie cierpienie

30 PRZYPOMNIJMY wizualizacja zakomponowanie siebie w obrazie ja wewnątrz obrazu - uczestnik lub ja poza obrazem obserwator Filmy: obserwator wewnątrz sceny; na zewnątrz sceny; prowadzenie odbiorcy