Regionalna gospodarka odpadami i recyklingu w powiatach Görlitz i Zgorzelec (RegRec)

Transkrypt

1 Regionalna gospodarka odpadami i recyklingu w powiatach Görlitz i Zgorzelec (RegRec) Prawo o odpadach i prawo ochrony środowiska Na zlecenie Sapos gemeinnützige GmbH, Görlitz

2 1. Obowiązujące ustawy dot. prawa o odpadach Ustawy obowiązujące w Niemczech i w Polsce Ustawy obowiązujące w Polsce Szczebel państwowy Rozporządzenia Szczebel wojewódzki i powiatowy Gmina i miasto Zgorzelec Ustawy obowiązujące w Niemczech Ustawy federalne Ustawy krajowe (Saksonia) Powiat Görlitz Regulacje dot. utylizacji odpadów Procedury dot. utylizacji odpadów komunalnych w Niemczech Proces utylizacji odpadów komunalnych w Polsce Międzynarodowe przemieszczanie odpadów Składowanie i zrzut odpadów Możliwości składowania i zrzutu odpadów w Niemczech Możliwości składowania, magazynowania i zrzutu odpadów w Polsce Istniejajace obiekty prowadzące ewidencję, wykorzystanie i utylizację odpadów w Görlitz (wyciąg) Istniejące obiekty prowadzące ewidencję, wykorzystanie i utylizację odpadów w Zgorzelcu Nielegalne praktyki dotyczące odpadów Postępowanie w Niemczech Postępowanie w Polsce Zasadnicze różnice miedzy Niemcami a Polską Organizacja Struktura organizacyjna w Niemczech Struktury organizacyjne w Polsce Kompetencje w zakresie polityki dotyczącej odpadów Niemcy Polska Kompetencje w sprawach gospodarki odpadami Niemcy Polska Istniejąca współpraca transgraniczna Możliwości współpracy transgranicznej Planowanie Natężenie produkcji odpadów Natężenie produkcji odpadów w Niemczech Natężenie produkcji odpadów w Polsce Utylizacja odpadów Utylizacja odpadów w Niemczech Utylizacja odpadów w Polsce Analiza realizacji projektu Finansowanie Kontrola, Zarządzanie kryzysowe Plany na przyszlosc Terminy realizacji

3 Usuwanie i recykling odpadów w powiecie zgorzeleckim i Görlitz Przedmiotem projektu jest prawo o odpadach i ochronie środowiska obowiązujące w powiecie Görlitz i powiecie zgorzeleckim. Jego celem jest zbiorcze omówienie poszczególnych regulacji oraz wypracowanie możliwości intensywniejszej współpracy w tym zakresie. 1. Obowiązujące ustawy dot. prawa o odpadach 1.1. Ustawy obowiązujące w Niemczech i w Polsce Dyrektywa 2008/98/EG Parlamentu Europejskiego i Rady o odpadach i uchyleniu określonych dyrektyw Ustala ramy prawne w postępowaniu z odpadami we Wspólnocie. Rozporządzenie UE w sprawie statystyk dot. odpadów nr 2150/EG Zawiera regulacje dot. rodzaju, zakresu i okresowości przesyłania danych statystycznych dot. odpadów przez państwa członkowskie do Eurostat. Rozporządzenie EMAS Rozporządzenie stwarzające zarejestrowanym organizacjom i ośrodkom szereg ułatwień w zakresie monitoringu imisji i przestrzegania prawa o odpadach. Dyrektywa 1999/31/EG i decyzja Rady z dnia Ustala kryteria i procedury w zakresie przyjmowania odpadów na wysypiska. Rozporządzenie 850/2004 Zawiera regulacje dot. zapobiegania, usuwania i recyklingu odpadów zawierających trwałe szkodliwe substancje organiczne. Rozporządzenie 1013/2006 Reguluje transgraniczne przemieszczanie odpadów i konieczność notyfikacji. Konwencja Bazylejska Konwencja międzynarodowa o kontroli transgranicznego przemieszczania i utylizacji odpadów niebezpiecznych. Rozporządzenie (EU) nr 253/2011 z dnia 15 marca 2011 o zmianie Rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowania ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) Reguluje (ujednoliconą) wspólnotową produkcję, ocenę i traktowanie substancji trwałych, budzących szczególne obawy, wykazujących zdolność do bioakumulacji (vpvb) oraz substancji toksycznych (PBT). Jej celem jest zapewnienie wysokiego poziomu ochrony 3

4 ludzkiego życia i środowiska. Rozporządzenie zawiera nowe kryteria dot. substancji PBT/vPvB, służące identyfikacji substancji budzących szczególne obawy. Dnia 15 marca został opublikowany zmieniony Załącznik XIII do Rozporządzenia REACH, zawierający nowe kryteria służące identyfikacji substancji budzących szczególne obawy. To ważne zadanie, zawarte w treści rozporządzenia REACH, leży także w gestii Federalnego Ministerstwa Ochrony Środowiska. Ministerstwo z zadowoleniem przyjęło ustalenie nowych kryteriów, z którymi wiąże się szereg usprawnień. Jedną ze zoptymalizowanych kwestii jest możliwość uwzględnienia wszystkich ważnych informacji w przypadku oceny właściwości substancji, stanowiących zagrożenie dla środowiska. Dlatego też nowe kryteria dot. substancji PBT/vPvB stanowią ważny przyczynek do realizacji celu rozporządzenia REACH, tj. skutecznej ochrony człowieka i środowiska przed działanie substancji niebezpiecznych Ustawy obowiązujące w Polsce Szczebel państwowy Ustawa Prawo ochrony środowiska z dnia r. (Dz.U nr 62 poz. 627), ustawa określa zasady ochrony środowiska oraz warunki korzystania z jego zasobów, z uwzględnieniem wymagań zrównoważonego rozwoju; Ustawa o odpadach z dnia r. (Dz. U nr 39 poz. 251), określa zasady postępowania z odpadami w sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, a w szczególności zasady zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko,a także odzysku lub unieszkodliwiania odpadów; Ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych z dnia r. (Dz. U nr 63 poz. 638 z późn. zm.), określa wymagania, jakim muszą odpowiadać opakowania ze względu na zasady ochrony środowiska oraz sposoby postępowania z opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, zapewniające ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju Ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej z dnia 11 maja 2001 (Dz. U nr 90 poz. 607), określa obowiązki przedsiębiorców, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1807, z późn. zm. 2) ), wprowadzających na terytorium kraju produkty w opakowaniach, których rodzaje określa załącznik nr 1 do ustawy, i produkty wymienione w załącznikach nr 2 i 3 do ustawy oraz określa zasady ustalania i pobierania opłaty produktowej i opłaty depozytowej. 1a. Przepisy ustawy stosuje się również do przedsiębiorcy, który pakuje produkty wytworzone przez innego przedsiębiorcę i wprowadza je na rynek krajowy; Ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym z dnia r. (Dz. U nr 180 poz. 1495), ustawa określa: 1) wymagania, jakim powinien odpowiadać sprzęt elektryczny i elektroniczny, 4

5 2) zasady postępowania ze zużytym sprzętem w sposób zapewniający ochronę zdrowia i życia ludzi oraz ochronę środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju - w celu ograniczenia ilości odpadów powstałych ze sprzętu oraz zapewnienia odpowiedniego poziomu zbierania, odzysku i recyklingu zużytego sprzętu. Ustawa o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów z dnia r. (Dz.U nr 124 poz.859), ustawa określa postępowanie i organy właściwe do wykonania zadań z zakresu międzynarodowego przemieszczania odpadów wynikających z rozporządzenia (WE) nr 1013/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie przemieszczania odpadów (Dz.Urz. UE L 190 z , str. 1) oraz kary pieniężne za naruszanie obowiązków w zakresie międzynarodowego przemieszczania odpadów; Ustawa o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie z dnia r. (Dz.U nr 75 poz. 493), określa zasady odpowiedzialności za zapobieganie szkodom w środowisku i naprawę szkód w środowisku; Ustawa o odpadach wydobywczych z dnia r. (Dz.u.2008 nr 138 poz.865) ustawa, mając na celu zapobieganie powstawaniu w przemyśle wydobywczym odpadów wydobywczych, ograniczanie ich niekorzystnego wpływu na środowisko oraz życie i zdrowie ludzi, określa: 1) zasady gospodarowania odpadami wydobywczymi oraz niezanieczyszczoną glebą; 2) zasady prowadzenia obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych; 3) procedury związane z uzyskiwaniem zezwoleń i pozwoleń związanych z gospodarką odpadami wydobywczymi; 4) procedury związane z zapobieganiem poważnym wypadkom w obiektach unieszkodliwiania odpadów wydobywczych kategorii A. Ustawa o bateriach i akumulatorach z dnia r. (Dz.U nr 79 poz. 666) Ustawa określa: 1) wymagania dotyczace wprowadzanych do obrotu baterii i akumulatorów; 2) zasady wprowadzania do obrotu baterii i akumulatorów; 3) zasady zbierania, przetwarzania, recyklingu i unieszkodliwiania zużytych baterii i zużytych akumulatorów. Ustawa o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji z dnia r. (Dz. U nr 25 poz. 202 z późn. zm.), określa zasady postępowania z pojazdami wycofanymi z eksploatacji w sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju; Katalog odpadów - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. z dnia 8 października 2001 r.), rozporządzenie określa katalog odpadów wraz z listą odpadów niebezpiecznych oraz sposób klasyfikowania odpadów; Stawki opłat za korzystanie ze środowiska na 2011r. Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia r. w sprawie wysokości stawek opłat za korzystanie ze środowiska na rok 2011, M.P nr 74 poz. 945 Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko 5

6 z dnia (Dz.U ze zm.) Ustawa określa: zasady i tryb postępowania w sprawach: udostępniania informacji o środowisku i jego ochronie, ocen oddziaływania na środowisko, transgranicznego oddziaływania na środowisko, jak również zasady udziału społeczeństwa w ochronie środowiska i organy administracji; Rozporządzenia Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia , w sprawie zakresu i sposobu stosowania przepisów o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych do transportu odpadów niebezpiecznych (Dz.U ) Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia , w sprawie rodzaju odpadów, których zbieranie lub transport nie wymagają zezwolenia na prowadzenie działalności (Dz.U ) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia, jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk odpadów (Dz.U ) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia w sprawie zakresu informacji oraz wzorów formularzy służących do sporządzania i przekazywania zbiorczych zestawień danych (Dz.U ) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz.U ) Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu (Dz.U ) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia w sprawie podziemnych składowisk odpadów (Dz.U ) Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów na składowiska podziemne ( Dz.U ) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia w sprawie warunków, w których uznaje się, że odpady nie są niebezpieczne (Dz.U ) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów (Dz.U ) Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia w sprawie rodzaju odpadów, które mogą być składowane w sposób nieselektywny (Dz.U ) 6

7 Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia, jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk odpadów (Dz.U ) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz.U ) Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania i przemieszczania azbestu oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urzadzeń, w których był lub jest wykorzystywany azbest (Dz.U ) Krajowy Plan Gospodarki Odpadami Szczebel wojewódzki i powiatowy Plan zagospodarowania przestrzennego województwa dolnośląskiego; Program zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska województwa dolnośląskiego; Strategia Gospodarki Odpadami Komunalnymi Dolnego Śląska; Plan Gospodarki Odpadami województwa dolnośląskiego; Strategia rozwoju powiatu zgorzeleckiego na lata ; Plan gospodarki odpadami dla powiatu zgorzeleckiego na lata z perspektywą na lata ; Program Ochrony Środowiska dla powiatu zgorzeleckiego na lata z perspektywą na lata ; Plan Gospodarki Odpadami dla powiatu zgorzeleckiego na lata z perspektywą na lata ; Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu miasta Zgorzelec w latach , Gmina i miasto Zgorzelec Ustawa o utrzymaniu porządku i czystości w gminach z dnia , (Dz.U j.t. ze zmianami), ustawa określa zadania gminy oraz obowiązki właścicieli nieruchomości dotyczące utrzymania czystości i porządku, a także warunki udzielania zezwoleń podmiotom świadczącym usługi w zakresie objętym regulacją ustawy; 7

8 Obecnie trwa proces legislacyjny nad zmianami.prace sejmowe nad projektem mogą zakończyć się w kwietniu, a w maju projektem zająłby się Senat. Zgodnie z rządowym projektem ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach samorządy mają przejąć na własność odpady komunalne. Źródłem finansowania zbiórki i segregacji śmieci będą opłaty ponoszone przez mieszkańców. Ustawa o samorządzie gminnym z dnia , (Dz.U ), o zadaniach i ustroju gminy; Ustawa o gospodarce komunalnej z dnia , (Dz.U ) Ustawa określa zasady i formy gospodarki komunalnej jednostek samorządu terytorialnego, polegające na wykonywaniu przez te jednostki zadań własnych, w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej; Strategia zrównoważonego rozwoju miasta Zgorzelec; Program Ochrony Środowiska dla miasta Zgorzelec na lata , Plan Gospodarki Odpadami dla miasta Zgorzelec na lata ,z perspektywą na lata Uchwały Rady Gminy 1.3. Ustawy obowiązujące w Niemczech Ustawy federalne Ustawa o gospodarce cyrkulacyjnej i odpadach (KrW-/AbfG) Centralna ustawa federalna niemieckiego prawa o odpadach. Jej celem jest wspieranie gospodarki cyrkulacyjnej w celu ochrony zasobów naturalnych i zapewnienia nieszkodliwego dla środowiska usuwania odpadów. Zawiera fundamentalna regulacje w zakresie postępowania z odpadami oraz ich usuwania, a tym samym także w zakresie wspierania gospodarki cyrkulacyjnej. Rozporządzenie Wykaz Odpadów (AVV) Rozporządzenie określające odpady i zawierające ich klasyfikację zgodnie ze stwarzanym przez nie zagrożeniem. Rozporządzenie o prowadzeniu dokumentacji i rejestrów (NachwV) Reguluje obowiązek prowadzenia dokumentacji i rejestrów dot. utylizacji odpadów (bezpiecznych i niebezpiecznych) w formie elektronicznej bądź za pomocą tradycyjnych formularzy dla podmiotów wytwarzających, posiadających, gromadzących, przewożących odpady bądź podmiotów użytkujących obiekty utylizacji odpadów tudzież przedsiębiorców zajmujących się utylizacją. Rozporządzenie o Zakładowych Inspektorach ds. Odpadów (AbfBetrBV) Ustala obowiązek powołania zakładowych inspektorów ds. odpadów oraz wyjątki od tej reguły. 8

9 Rozporządzenie o specjalistycznych zakładach utylizacji odpadów (EfbV) Reguluje wymogi względem specjalistycznych zakładów utylizacji odpadów jako strony umowy o nadzór bądź aspirujących do uzyskania znaku Zespołu Przedsiębiorstw Utylizacyjnych. Reguluje też nadzór i certyfikację specjalistycznych zakładów utylizacji odpadów na podstawie umowy nadzoru. Dyrektywa w sprawie Zespołów Przedsiębiorstw Utylizacyjnych (EgRL) Dyrektywa w sprawie działalności i udzielaniu zezwoleń dla Zespołów Przedsiębiorstw Utylizacyjnych. Reguluje wymogi odnośnie działalności Zespołów Przedsiębiorstw Utylizacyjnych i udzielania im zezwoleń przez właściwe urzędy. Rozporządzenie w sprawie obowiązku uzyskania zezwolenia na przewóz odpadów (TgV) Reguluje szczegóły w zakresie obowiązku uzyskania zezwolenia tudzież wyjątków od tej reguły oraz wymogów w zakresie postępowania o uzyskanie zezwolenia zgodnie z 49 Krw-/AbfG. Oprócz zasadniczych uregulowań na gruncie prawa o odpadach ustalono w nim konkretne kryteria kontrolne dla potrzeb postępowania o udzielenie zezwolenia na przewóz. Rozporządzenie w sprawie wysypisk (DepV) Reguluje obowiązki podmiotów prowadzących wysypiska, podmiotów odpowiedzialnych za zamierzenia w zakresie organizacji wysypisk, podmiotów prowadzących długoczasowe składowanie odpadów, podmiotów wytwarzających i posiadających odpady (za wyjątkiem prywatnych gospodarstw domowych) w zakresie budowy, prowadzenia, zamknięcia wysypisk i opieki po ich opuszczeniu. Rozporządzenie w sprawie odpadów powydobywczych (GewinnungsAbfV) Rozporządzenie dot. zakładania, prowadzenia, zamykania i opieki po zamknięciu obiektów utylizacji odpadów powydobywczych, składowania i zrzutu odpadów powydobywczych w celach utylizacji oraz recyklingu tych odpadów do celów budowlanych i modernizacyjnych w zakładach wydobywczych. Obowiązuje podmioty wytwarzające odpady powydobywcze oraz podmioty prowadzące obiekty usuwania odpadów powydobywczych. Rozporządzenie w sprawie podsadzek górniczych (VersatzV) Ma zastosowanie w zakresie recyklingu odpadów stosowanych w podziemnych budowlach górniczych, podlegających nadzorowi górniczemu jako materiał do podsadzek. Dotyczy podmiotów wytwarzających, posiadaczy i prowadzących zakłady wydobywcze, podlegające nadzorowi górniczemu, oraz użytkowników obiektów produkcji materiału podsadzkowego. Zawiera też przepisy o wykroczeniach. Rozporządzenie w sprawie opakowań (VerpackV) Dotyczy wszystkich opakowań wprowadzonych do obiegu w zakresie obowiązywania ustawy o gospodarce cyrkulacyjnej i odpadach. Rozporządzenie reguluje obowiązki producentów i dystrybutorów w zakresie odbioru zużytych opakować, pobierania opłat od opakowań oraz recyklingu a także produkcji, wprowadzania do obiegu i oznaczania opakowań. Rozporządzenie o utylizacji zużytych rozpuszczalników zawierających chlorowce (HKWAbfV) 9

10 Rozporządzenie dotyczy zużytych rozpuszczalników podlegających obowiązkowi recyklingu jako pozostałości lub utylizacji jako odpady. Reguluje rozdzielność ich przetrzymywania, obowiązek odbioru zwrotnego, oznaczenia oraz kwestię wykroczeń. Rozporządzenie w sprawie wpływu chemikaliów na warstwę ozonową (ChemOzonSchichtV) Stanowi uzupełnienie do rozporządzenia UE o substancjach zubożających warstwę ozonową. Reguluje odzyskiwanie i przyjmowanie zużytych substancji, dopuszczalny poziom emisji z urządzeń i produktów zawierających te substancje oraz kształcenie personelu zajmującego się tym zakresem zadań. Rozporządzenie o chemikaliach i ochronie klimatu (ChemKlimaSchutzV) Reguluje wymogi dot. szczelności urządzeń zawierających fluor. Ustalono w nim zakres odpowiedzialności i obowiązków związanych z odzyskiwaniem i przyjmowaniem tych gazów cieplarnianych oraz dokonywania określonych czynności tylko przez fachowców. Rozporządzenie o zużytych olejach (AltölV) Rozporządzenie dotyczy materiałowego i energetycznego recyklingu oraz utylizacji zużytych olejów. Ustanawia priorytet obróbki i osobnej utylizacji oraz zakaz mieszania. Ustala obowiązek pobierania, badania i przechowywania prób oraz wymogi w zakresie olejów do silników spalinowych i przekładniowych. Rozporządzenie o zużytych pojazdach (AltfahrzeugV) Ustala obowiązek przyjęcia, powierzenia, utylizacji i zgłoszenia w zakresie pojazdów i zużytych pojazdów łącznie z ich komponentami i surowcami wtórnymi. Rozporządzenie o odpadach PCB/PCT (PCBAbfallV) Rozporządzenie w sprawie utylizacji polichlorowanych bifenyli, polichlorowanych trifenyli i chlorowcowanych monometylodifenylometanów. Wskazuje na obowiązki w zakresie utylizacji, ochrony przed pożarem i wybuchem oraz obowiązek zgłaszania i prowadzenia dokumentacji. Rozporządzenie w sprawie odpadów pochodzących z działalności gosporadczej (GewAbfV) Rozporządzenie w sprawie utylizacji odpadów komunalnych oraz określonych odpadów budowlanych i pochodzących z wyburzeń. Obowiązuje podmioty wytwarzające oraz posiadające takie odpady oraz użytkowników obiektów obróbki wstępnej. Ustala wymogi dot. obiektów, osobnego składowania oraz kontroli. Rozporządzenie w sprawie drewna odpadowego (AltholzV) Rozporządzenie dotyczy materiałowego i energetycznego recyklingu oraz usuwania drewna odpadowego. Zawiera przepisy określające wymogi dot. recyklingu, kontroli drewna odpadowego na potrzeby wytworzenia materiału drewnianego oraz energetycznego recyklingu a także obowiązki na wypadek wprowadzania do obiegu, usuwania drewna odpadowego oraz obowiązki podmiotów wytwarzających i posiadaczy w zakresie osobnego składowania. Rozporządzenie określa też przesłanki skutkujące obowiązkiem zamieszczania uwag i oznaczania. Ustawa dot. sprzętu elektrycznego i elektronicznego (ElektroG) 10

11 Ustawa o wprowadzaniu do obiegu, odbiorze zwrotnym i przyjaznej dla środowiska utylizacji sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Ustawa o bateriach (BattG) Ustawa o wprowadzaniu do obiegu, odbiorze zwrotnym oraz przyjaznej dla środowiska utylizacji baterii i akumulatorów. Rozporządzenie w sprawie osadów ściekowych (AbfKlärV) Rozporządzenie zawierające regulacje dot. rozprowadzania osadów ściekowych na glebach użytkowanych do celów rolnicznych i ogrodniczych. Rozporządzenie w sprawie odpadów biologicznych (BioAbfV) Rozporządzenie regulujące kwestię spożytkowania odpadów biologicznych na glebach użytkowanych do celów rolniczych, ogrodniczych i w leśnictwie a także wymogi dot. obchodzenia się z tymi odpadami oraz regulacje w zakresie rozwożenia odpadów biologicznych na glebach. Ustawa o przemieszczaniu odpadów (AbfVerbrG) Ustawa o kontroli transgranicznego przemieszczania odpadów niebezpiecznych i ich utylizacji. Reguluje postanowienia dot. przemieszczania odpadów na, z lub przez terytorium Republiki Federalnej. Rozporządzenie w sprawie opłat za przemieszczenie odpadów (AbfVerbrGebV) Reguluje pobieranie opłat w przypadku wymagającego zawiadomienia przemieszczania odpadów po terytorium RFN. Rozporządzenie w sprawie wymierzania grzywien w związku z przemieszczaniem odpadów (AbfVerbrBußV) Reguluje realizację przepisów zawartych w aktach prawnych UE dot. przemieszczania odpadów. Rozporządzenie o wykorzystywaniu odpadów na wysypiskach (DepVerwV) Reguluje wykorzystywanie odpadów na wysypiskach naziemnych Ustawy krajowe (Saksonia) Saksońska ustawa o gospodarce odpadami i glebach (SächsABG) Zawiera przepisy o celach i działaniach w zakresie gospodarki odpadami oraz obowiązek usuwania nielegalnych zrzutów odpadów. Ustawa do umowy państwowej o utworzeniu wspólnej instytucji ds. odbioru odpadów zgodnie z 6 ust. 1 zdaniem 7 Ustawy o przemieszczaniu odpadów Ustala utworzenie wspólnej instytucji ds. odbioru odpadów. Saksońska ustawa wykonawcza do ustawy o utylizacji produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego (SächsAGTierNebG) Ustala właściwość organów i ich obowiązki a także opłaty i koszt usuwania produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego oraz postanowienia o przetwarzaniu i likwidacji 11

12 produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego nieprzeznaczonych do konsumpcji przez człowieka. Rozporządzenie o kompetencjach w zakresie odpadów i prawa o ochronie gleb (ABoZuVo) Rozporządzenie Saksońskiego Ministerstwa ds. Środowiska i Rolnictwa regulujące kompetencje w zakresie wykonywania przepisów prawa o odpadach i ochronie gleb Powiat Görlitz Statut dot. opłat za odpady Statut regulujący pobieranie opłat za utylizację odpadów. Statut dot. gospodarki odpadami Zawiera przepisy o unikaniu wytwarzania i wykorzystaniu odpadów oraz określa obowiązki w zakresie utylizacji, współdziałanie gmin, przymus podłączenia i użytkowania systemów sieci komunalnych. Reguluje gromadzenie i przewożenie odpadów. 12

13 2. Regulacje dot. utylizacji odpadów 2.1. Procedury dot. utylizacji odpadów komunalnych w Niemczech Rodzaje odpadów o Odpady bezpieczne - odpady sklasyfikowane jako nie stwarzające zagrożenia - zasadniczo takie, które w procesie recyklingu nie stwarzają poważnych problemów, w szczególności elementy odpadów z gospodarstw domowych nadające się do recyklingu oraz odpady z działalności gospodarczej podobne do odpadów gospodarstw domowych, jak np. papier, tektura, drewno, szkło, tworzywa sztuczne, metale ist. o Odpady niebezpieczne - wszystkie odpady określone w Rozporządzeniu dot. wykazu odpadów w szczególności farby i lakiery, ołów, akumulatory zawierające nikiel bądź kadm, płyny hamulcowe, farby drukarskie i sztuczne żywice, jarzeniówki, oleje przekładniowe i smarownicze i wiele innych. Procedury utylizyacyjne stosowane przez posiadacza odpadów o Postępowanie w przypadku odpadów nie stwarzających zagrożenia - Przymus przyłączenia się do systemów i sieci komunalnych i użytkowania klasycznego pojemnika na śmieci oraz systemu dualnego - Instancją właściwą w zakresie ustawiania oraz opróżniania śmietników jest powiat Görlitz, który udzielił kompetencji działającym na zlecenie zakładom utylizacji śmieci - Instancją właściwą w zakresie pobierania opłat jest powiat Görlitz gospodarka odpadami (północna część powiatu) oraz działający na zlecenie zakład utylizacji odpadów EGLZ (teren miasta Görlitz i teren południowy powiatu). o Pojemnik na odpady biologiczne bądź kompostowanie we własnym zakresie - w zależności od zapisów w statucie dot. gospodarki odpadami - przymus przyłączenia się i użytkowania systemów sieci komunalnych, alternatywnie kompostowanie we własnym zakresie bez zezwolenia - Powiat może kontrolować prawidłowość: min. 25 m 2 powierzchni ogrodowej na osobę i objętość 50 l na mieszkańca o Postępowanie w przypadku odpadów niebezpiecznych - Gromadzenie substancji szkodliwych, brak możliwości wywożenia odpadów niebezpiecznych na wysypisko - Dostawa w zamkniętych zbiornikach jeśli to tylko możliwe, w pojemnikach oryginalnych - Pojemność poszczególnych naczyń nie może przekraczać 20 litrów. - Brak możliwości przerzucenia w pojeździe przeznaczonym do zbierania i transportu substancji szkodliwych 13

14 - W przypadku większych objętości, konieczność zasięgnięcia informacji w punkcie odbioru odpadów - Ilość na posiadacza odpadów i rok: 20 kg - Obowiązek prowadzenia dokumentacji dot. prawidłowegj utylizacji: dotyczy podmiotów wytwarzających, posiadaczy, podmioty gromadzące, pzewoźników i podmioty zajmujące się utylizacją => wyjątek: za wyjątkiem prywatnych gospodarstw domowych bądź w sytuacji, gdy jest własny obiekt do utylizacji odpadów Procedury utylizacyjne stosowane przez podmiot gromadzący odpady - konieczność uzyskania zezwolenia przez maklerów na pośredniczenie w transakcjach - wymóg posiadania przez przewoźników zezwolenia na transport (wyjątek: odpady bezpieczne przeznaczone do recyklingu) za każdym razem zachodzi właściwość powiatu; - wnioskowanie o udzielenie zezwolenia (rodzaj postępowania zależy od zakresu zezwolenia) lub - wniosek o certyfikację - zgoda Dyrekcji Krajowej na zawarcie umowy nadzoru ze specjalnymi przedsiębiorstwami nadzoru - przyznanie znaku jakości np. przez LVR-Entsorgergemeintschaft Sachsen e.v. - certyfikacja może być ograniczona do poszczególnych działań/czynności Certyfikacja o Korzyści wynikające z udzielenia Certyfikatu specjalistycznego zakładu utylizacji odpadów - Brak konieczności uzyskania zezwolenia na przewóz i gromadzenie odpadów - Brak konieczności uzyskania zezwolenia na transakcje pośrednictwa - Uproszczenie kontroli wstępnej w przypadku prowadzenia dokumentacji dot. utylizacji odpadów (procedura uprzywilejowania) - certyfikat i znak organizacji nadzoru zwiększają preferencje rynkowe i korzyści dla wizerunku firmy o Procedury prowadzące do uzyskania certyfikatu przebiegają dwutorowo - Procedura kontrolna i certyfikująca prowadzona przez rzeczoznawców Organizacji Nadzoru Technicznego na podstawie umowy zawartej pomiędzy Zakładem a Organizacją Nadzoru Technicznego, po wyrażeniu zgody przez właściwe wyższe władze krajowe - Procedura kontrolna i procedura certyfikacji prowadzona przez działających z upoważnienia rzeczoznawców Zespołu Podmiotów ds. Utylizacji, uznanego przez właściwy organ 14

15 Zezwolenia o Procedury utylizacyjne stosowane przez podmiot prowadzący recykling / likwidujący odpady - Wymagane jest zezwolenie na wybudowanie obiektu - w przypadku spalarni wymaga się zezwoleń wydawanych na gruncie prawa budowlanego i federalnego prawa o ochronie przed imisją - w przypadku wysypisk klasy 0 wymagane są zezwolenia prawnobudowlane i wodnoprawne - w przypadku wysypisk klasy 4 wymagane są zezwolenia w zakresie prawa górniczego - w poszczególnych przypadkach inne zezwolenia mogą okazać się zbyteczne; częściowo przepisy zwalniające - Wymóg zezwolenia na użytkowanie obiektu - właściwość Dyrekcji Krajowej - postępowanie o wydanie zezwolenia zależy od rodzaju obiektu (spalarnia, wysypisko, ) - Liczne zezwolenia specjalne - Cesja obowiązków na osoby trzecie - Wyjątki od obowiązku zrzutu odpadów Odpady podlegające odbiorowi zwrotnemu i inne przypadki szczególne o Butelki zwrotne odbiór zwrotny przez handel o Stare pojazdy, akumulatory samochodowe, opony odbierane są przez dealerów pojazdów /warsztaty celem recyklingu o Złom metalowy zbierany przez dealerów handlujących złomem metalowym celem recyklingu o Gruz budowlany/ziemia z wykopów zbierane są przez służby kontenerowe /spedycje z przeznaczeniem na recykling bądź zrzut o Odzież używana zbiórka kontenerowa prowadzona np. przez Niemiecki Czerwony krzyż o Fekalia odprowadzanie przez zakłady miejskie/ zjednoczenia celowe ds. ścieków lub przez działające na zlecenie podmioty z transportem do oczyszczalni Procedury utylizacyjne w przypadku odpadów przemysłowych o Procedury utylizacyjne stosowane przez podmiot gromadzący i wykorzystujący/ likwidujący odpady nie różnią się niczym od tych stosowanych w przypadku odpadów komunalnych o Procedury utylizacyjne przedsiębiorstw przemysłowych - Mogą samodzielnie decydować o podmiotach, którym zlecają utylizację - Podlegają obszernym przepisom o unikaniu produkcji odpadów (np. objętość opakowania) - Podlegają rozległym zobowiązaniom do odbioru zwrotnego w zakresie wytwarzanych produktów (baterie, stare pojazdy, opakowania, urządzenia elektryczne) 15

16 Procedury utylizacyjne w przypadku wypadków, awarii i katastrof Struktura władz odpowiadających za ochronę przez katastrofą zbudowana jest trzystopniowo: o Najwyższym organem ds. ochrony przeciwpożarowej, służb ratowniczych i zapobiegania katastrofom jest krajowe Ministerstwo Spraw Wewnętrznych o Organami wyższego szczebla odpowiedzialnymi za ochronę przeciwpożarową, służby ratownicze i zapobieganie katastrofom są trzy Dyrekcje Krajowe o organami niższego szczebla, odpowiedzialnymi za ochronę przeciwpożarową, służby ratownicze i zapobieganie katastrofom są powiaty i miasta nie będące powiatami bądź ich zakłady budżetowe lub celowe zjednoczenia komunalne - Instancja pierwszego kontaktu - Odpowiedzialność zarządcza - Wszelkie swobody - RAVON, THW-Ortsverband (Regionalne Zjednoczenie ds. Odpadów, Federalny Zakład Pomocy Technicznej) na żądanie - częścią uprawnień jest przyjmowanie odpadów i zezwolenie na przewóz - bez prawa odmowy wytwórca: właściciel domu/ mieszkaniec/ przedsiębiorstwo (w ilościach jak dla gospodarstw domowych) Opakowania lekkie żółty kontener* papier ** niebieski kontener Odpady kompostowe*** brązowy kontener Pozostałe odpady czarny kontener przewoźnik / zbieracz : np. EGLZ i NEG recykling np. podwójny system (DSD) recykling produkcja papieru kompostowanie np. NEG Weißwasser spalanie np. MVA Lauta * alternatywnie żółty worek ** alternatywnie kontener na placach zbiórki i w bazach surowców wtórnych *** alternatywnie ewent. kompostowanie we własnym zakresie u wytwórcy 16

17 wytwórca: właściciel domu/ mieszkaniec/częściowo przedsiębiorstwo (w ilościach jak dla gospodarstw domowych) kontener na szkło kontener * na papier zbiórka zużytego sprzętu elektronicznego*** zbiórka odpadów przestrzennych*** usuwający odpady : NEG lub wyznaczone przedsiębiorstwo zagospodarowujące odpady recykling zakład obróbki szkła recykling fabryka papieru recykling** np. w SAPOS Sp. z o.o. spalanie np. spalarnia odpadów Lauta * alternatywnie: niebieski pojemnik z systemem odbioru ** alternatywnie za pośrednictwem fundacji EAR np. dla grupy zbiorczej 2 (chłodziarki, grzejniki olejowe) i grupy zbiorczej 4 (jarzeniówki gazowe) *** za pośrednictwem karty zgłoszeniowej, alternatywnie wywóz do bazy materiałowej wytwórca: właściciel domu/ mieszkaniec zbieranie: zbieranie surowców wtórnych* np. NEG zbieranie i transport: pojazd zbierający substancje szkodliwe np. Veolia usuwający odpady np. ETU Altbernsdorf składowanie spalanie np spalarnia odpadów Lauta recykling * patrz w związku z tym Rodzaje odpadów w Kompetencje organów administracyjnych ** alternatywnie np. zbiórka zużytych baterii użytku domowego u dealerów 17

18 2.2. Proces utylizacji odpadów komunalnych w Polsce Rodzaje odpadów Odpady komunalne; - zużyte przedmioty - zużyte substancje stałe, - a także nie będące ściekami substancje ciekłe, powstające w związku z bytowaniem człowieka lub działalnością gospodarczą, nieprzydatne w miejscu lub czasie, w ktorym powstały i uciążliwe dla środowiska. Odpady niebezpieczne - to odpady, które ze względu na swoje pochodzenie, skład chemiczny, biologiczny, inne właściwości lub okoliczności stanowią zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego lub środowiska przyrodniczego, objęte (...) listą Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. a) odpady zawierające PCB b) oleje odpadowe c) zużyte baterie i akumulatory d) odpady medyczne i weterynaryjne e) pojazdy wycofane z eksploatacji f) zużyty sprzęt elektroniczny i elektryczny g) odpady zawierające azbest h) przeterminowane pestycydy i) odpady materiałów wybuchowych Pozostałe odpady: a) zużyte opony b) odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej c) komunalne osady ściekowe d) odpady opakowaniowe W przeciwieństwie do niemieckiego systemu organizacji komunalnej gospodarki odpadami, odpady komunalne w Polsce podlegają na całej długości łańcucha tworzenia wartości zasadom wolnego rynku. Samorządy terytorialne wywierają wpływ na komunalny rynek odpadów poprzez: - określanie wysokości maksymalnych stawek opłat za utylizację odpadów - określenie wymogów wobec podmiotów gromadzących odpady, koniecznych dla uzyskania zezwolenia na utylizację - przepisy dot. obiektów obróbki odpadów w planie dot. gospodarki odpadami. Zgodnie z zaplanowaną zmianą ustaw dot. odpadów i odpadów komunalnych własność odpadów zostanie przeniesiona na gminy. Producenci odpadów (właściciele nieruchomości) uiszczają opłaty za utylizację odpadów na rzecz gmin. Podmioty gromadzące odpady zawierają umowy z gminami. Odpady odprowadzana jest do przewidzianych w przepisach obiektów utylizacji odpadów. 18

19 postępowanie z odpadami komunalnymi posiadacza odpadów Polska jest jedynym krajem w UE, w którym właścicielem odpadów komunalnych nie jest gmina, a ich bezpośredni wytwórca (mieszkaniec).(w Parlamencie trwają dyskusje, aby ten system zmienić). -za odpady powstające na terenie nieruchomości odpowiada właściciel tej nieruchomości (zarządca, administrator, dzierżawca). -właściciel nieruchomości zobowiązany jest do posiadania umowy na odbiór odpadów komunalnych z przedsiębiorstwem posiadającym zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie odbioru odpadów lub z gminną jednostką organizacyjną. Umowa określa m.in. częstotliwość odbioru odpadów oraz opłatę za odbiór. Zezwolenie takie przedsiębiorstwom wydaje wójt, burmistrz lub prezydent miasta. W zezwoleniu określone są miejsca odzysku lub unieszkodliwiania zbieranych przez daną firmę odpadów. Przedsiębiorstwa przekazują gminie informacje o umowach zawartych z mieszkańcami (wykaz umów; gmina prowadzi ewidencję umów) oraz sprawozdania dotyczące gospodarowania odpadami (informacje o ilości odebranych odpadów, ich odzysku, unieszkodliwianiu). Gmina prowadzi ewidencję umów oraz gromadzi dane o gospodarce odpadami w gminie. -odpady powstające na terenie nieruchomości powinny być zbierane i odbierane w sposób selektywny. Szczegółowe zasady selektywnego zbierania i odbierania odpadów określa gmina w Regulaminie Utrzymania Czystości i Porządku. Istnieje kilka sposobów zbierania tych surowców. Są to: system kontenerowy, pojemnikowy i workowy. System kontenerowy: kolorowe kontenery przeznaczone są do zbierania oddzielnie surowców: szkła, papieru, plastiku i metali (bądź wybranych z nich) lub do zbierania odpadów surowcowych łącznie (na wszystkie odpady surowcowe). System workowy: spotykany jest najczęściej na terenach zabudowy jednorodzinnej. Mieszkańcy otrzymują specjalne worki na surowce. Worki te mogą różnić się kolorem i być przeznaczone na różne rodzaje surowców bądź można do nich zbierać wszystkie odpady surowcowe łącznie. Mieszkańcy segregują powstałe w domu odpady do takich worków i wystawiają je przed ogrodzenie swojej posesji w wyznaczony dzień. Przy odbiorze surowców spod ogrodzenia przedsiębiorstwo to zostawia dla każdej rodziny nowy komplet worków do segregacji. System pojemnikowy także działa na terenach zabudowy jednorodzinnej i opiera się na tych samych zasadach, co workowy, z tą tylko różnicą, że odpady surowcowe zbiera się do odpowiednich pojemników. -odpady biologiczne docelowo powinny być wydzielone ze strumienia odpadów komunalnych i kompostowane. postępowanie z odpadami komunalnymi przez zbieracza odpadów -na prowadzenie przez przedsiębiorców działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości wymagane jest uzyskanie zezwolenia, udziela go wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwy ze względu na miejsce świadczenia usług. Jednocześnie, w myśl art. 28 ust ustawy o odpadach, prowadzenie działalności w zakresie zbierania odpadów oraz prowadzenie działalności w zakresie transportu odpadów, co do zasady, wymaga uzyskania zezwolenia, które w drodze decyzji wydaje starosta właściwy ze względu na miejsce zbierania odpadów (w przypadku prowadzenia działalności w zakresie 19

20 zbierania odpadów) lub starosta właściwy ze względu na miejsce siedziby lub zamieszkania posiadacza odpadów (w przypadku prowadzenia działalności w zakresie transportu odpadów). -usuwanie odpadów z reguły odbywa się transportem samochodowym typu zamkniętego (śmieciarki) należącym do przedsiębiorstw komunalnych na obszarze gminy. Odpady deponowane są na składowiska uporządkowane lub wywożone do kompostowni lub spalarni. System usuwania / wywozu odpadów obejmuje dwie podstawowe funkcje: 1) zbieranie przy użyciu specjalistycznych pojazdów odpadów nagromadzonych w punktach gromadzenia, 2) wywóz zebranych odpadów do zakładu unieszkodliwiania. Wywóz odpadów może odbywać się w systemie: niewymiennym (przesypowym): po opróżnieniu pojemników śmieci ładowane są do samochodów śmieciarek, a pojemniki pozostają w miejscu gromadzenia, wymiennym: zapełnione pojemniki na odpady podmieniane są pustymi w miejscu gromadzenia odpadów. Z punktu widzenia liczby środków transportu użytych do wywozu tego samego ładunku rozróżnia się jednostopniowy i dwustopniowy system wywozu. System jednostopniowy (bezpośredni) polega na transporcie odpadów bezpośrednio z miejsca gromadzenia do zakładu unieszkodliwiania. Rozdzielenie funkcji zbierania odpadów od funkcji ich wywożenia i zastosowanie różnych pojazdów dla tych rozdzielonych funkcji. Ten system określa się jako dwustopniowy system przeładunkowy. Certyfikacja Wdrożenie ISO związane jest z uzyskaniem certyfikatu w wyniku niezależnej oceny jednostki akredytującej, którą jest np. Polskie Centrum Akredytacji, niemiecki TÜV czy też brytyjski BSI oraz inne. Certyfikat zgodności przyznawany jest najczęściej na okres 3 lat. Zalety systemu zarządzania środowiskowego: -zmniejszenie energochłonności lub materiałochłonności procesów produkcyjnych i usług, -minimalizacja ryzyka awarii, -uniknięcie kar za przekraczanie norm prawnych, -poprawa wizerunku firmy i stosunków ze społecznością lokalna, a także władzami administracyjnymi, -zwiększenie szansy uczestnictwa w zamówieniach publicznych, -uzyskanie certyfikatu ISO to szybko zwracająca się inwestycja i szybszy rozwój firmy. pozwolenia Na podstawie ustawy o odpadach wyróżniamy następujace rodzaje pozwoleń: - pozwolenia na wytwarzanie odpadów, - pozwolenie na zbieranie odpadów oraz transport - zezwolenie na prowadzenie odzysku lub unieszkodliwianie odpadów, odpady podlegające obowiązkowi zwrotu - pojazdy wycofane z eksploatacji; -obowiązek przekazania samochodu wycofanego z eksploatacji do punktu zbierania pojazdów lub do stacji demontażu. - akumulatory; -obowiązek sprzedawcy przyjęcia starego akumulatora przy kupnie nowego - opony; -można je zostawić w wulkanizacji, oddać do punktu skupu lub w większych ilościach sprzedać do cementowni; 20

21 - złom; -zbiórka w punktach skupu złomu; - zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny; elektrośmieci pochodzące z gospodarstwa domowego można oddać bezpłatnie i w dowolnej ilości do utworzonego w tym celu punktu zbierania, a także do sklepu przy okazji dokonywania zakupu nowego; - zużyte baterie; -zbiórka w specjalnie do tego przeznaczonych pojemnikach; - odpady poremontowe; -każda firma posiadająca zezwolenie na wywóz śmieci świadczy usługi z zakresu odbioru odpadów poremontowych. postępowanie z odpadami przemysłowymi W wyniku procesów technologicznych powstaja odpady przemysłowe. Zalicza sie do nich m.in.: oleje, opakowania, żużel i popiół, odpady mineralne, odpady metaliczne. Mimo, że nie są one zdefiniowane w ustawie o odpadach, to ze względu na specyfikę, wydzielono odpady przemysłowe jako odrębną grupę. Odpady przemysłowe stanowią ponad 90 % całkowitej ilości odpadów wytwarzanych w Polsce. Posiadacz odpadów jest obowiązany na bieżąco prowadzić ich ilościową i jakościową ewidencję, a przekazując odpady odbiorcy odpadów musi za każdym razem wypełnić odpowiedni formularz karty przekazania odpadu. Do końca marca musi również sporządzić zestawienie dotyczące ilości odpadów wytworzonych w minionym roku. Wytwórca odpadów (z wyjątkiem odpadów komunalnych) prowadzący instalację, który wytwarza rocznie: powyżej 1 tony odpadów niebezpiecznych lub powyżej 5 tysięcy ton pozostałych odpadów - winien uzyskać pozwolenie na wytwarzanie odpadów; powyżej 0,1 tony odpadów niebezpiecznych - winien posiadać zatwierdzony program gospodarki odpadami, do 0,1 tony odpadów niebezpiecznych albo powyżej 5 ton odpadów innych niż niebezpieczne - winien przedkładać informację o wytwarzanych odpadach oraz sposobach gospodarowania nimi (rada gminy może objąć tym obowiązkiem wytwarzanie odpadów w ilości mniejszej niż 5 ton rocznie). Wytwórca odpadów nieprowadzący instalacji, który wytwarza rocznie: ponad 100 kg odpadów niebezpiecznych - winien legitymować się decyzją zatwierdzającą program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, odpady niebezpieczne do 100 kg rocznie albo powyżej 5 ton innych odpadów - winien przedkładać informację o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami. Wytwórca odpadów może zlecić wykonanie obowiązku gospodarowania odpadami innemu podmiotowi. Przeniesienie posiadania odpadów może nastąpić w zasadzie tylko na rzecz takiego podmiotu, który uzyskał zezwolenie właściwego organu na prowadzenie działalności w zakresie gospodarki odpadami. 21

22 Dokonanie na rzecz takiego podmiotu przeniesienie posiadania odpadów skutkuje również przeniesieniem odpowiedzialności za zgodne z prawem postępowanie z odpadami. Postępowanie z odpadami powstałymi w wyniku poważnej awarii, wypadku lub katastrofy Wytwórca odpadów powstałych w wyniku poważnej awarii lub poważnej awarii przemysłowej, niezależnie od posiadanej ilości tych odpadów zobowiązany jest do przedłożenia informacji o wytworzonych odpadach oraz o sposobach gospodarowania nimi w terminie do 30 dni od dnia wystąpienia awarii. Przedkładana informacja powinna w takim przypadku zawierać: 1) wyszczególnienie ilości i rodzaju odpadów powstałych w wyniku awarii; 2) wskazanie miejsca i sposobu magazynowania odpadów powstałych w wyniku awarii; 3) opis dalszego sposobu gospodarowania tymi odpadami. Wytwórca odpadów z wypadków, w szczególnych okolicznościach może zostać obciążony obowiązkiem zagospodarowania tych odpadów, w tym przekazania ich wskazanemu posiadaczowi odpadów. Obowiązek ten nakłada na wytwórcę odpadów z wypadków starosta właściwy ze względu na miejsce powstania odpadów z wypadków, w drodze decyzji wydanej z urzędu. Wytwórcą odpadów z wypadków jest sprawca wypadku, w przypadku odpadów z wypadków powodujących zanieczyszczenie morza - wytwórcą odpadów jest armator statku, który spowodował powstanie odpadu, o ile statek jest znany, w takich przypadkach kompetentny do wydania decyzji jest właściwy ze względu na miejsce wypadku dyrektor urzędu morskiego. W przypadku braku możliwości ustalenia sprawcy albo bezskuteczności egzekucji wobec sprawcy, na wniosek starosty koszty gospodarowania odpadami z wypadków, z wyjątkiem odpadów z wypadków powodujących zanieszyszczenie morza, są pokrywane ze środków finansowych wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej Międzynarodowe przemieszczanie odpadów Podstawą prawną jest Rozporządzenie w sprawie przemieszczania odpadów nr 1013/2006 z dnia wraz z załącznikami Treść regulacji: przywóz, przewóz, wywóz, transport na terenie UE odpadów niebezpiecznych i nie uznawanych za niebezpieczne celem utylizacji i recyklingu Główne zasady: - Istnieje procedura notyfikacyjna oraz powszechny obowiązek powiadamiania - zabroniony jest wywóz w celach utylizacji - zabroniony jest wywóz określonych odpadów (szczegóły w załącznikach do Rozporządzenia) - Zabroniony jest przywóz w celach utylizacji z państw niebędących stroną konwencji bazylejskiej (np. USA) - Zabroniony jest przywóz w celach recyklingu z państw niebędących stroną konwencji bazylejskiej ani członkiem OECD 22

23 - Istnieją wyjątki w zakresie terytorium objętego działaniami wojennymi i umów międzypaństwowych zasada: procedura notyfikacji (nie dotyczy niem. rozporządzenia dot. elektronicznej procedury dokumentowania odpadów /eanv/) - zgłaszający (w szczególności producent odpadów) dokonuje zgłoszenia w organie państwa wysyłającego, przedkładając niezbędne dokumenty (formularze, umowy, mapę trasy, świadczenie na zabezpieczenie) - zgłoszenie jest przekazywane przez organ państwa wysyłającego do innych właściwych organów - wszystkie organy sa uprawnione do zażądania od zgłaszającego dodatkowych informacji - decyzje poszczególnych organów są przesyłane do zgłaszającego - wymóg zgody wszystkich organów uczestniczących w procedurze - domniemana zgoda po upływie 30 dni od potwierdzenia otrzymania przez organ tylko w przypadku organów państwa tranzytowego - zakres kontroli: kontrola rzetelności zgłaszającego i odbiorcy (karalność, naruszenia w stosowaniu formularzy dot. przemieszczenia) - zarzut dot. wyższych standardów recyklingu w Niemczech nieistotny w przypadku jednolitych standardów unijnych bądź w przypadku nieznacznych różnic wyjątek: procedura w zakresie powszechnego obowiązku powiadamiania - Formularz zgodnie z załącznikiem VII Rozporządzenia - Dane dot. podmiotu dokonującego przemieszczenia, odbiorcy i przewoźnika - Pisemna umowa zawarta pomiędzy podmiotem dokonującym przemieszczenia a odbiorcą Obowiązki podmiotó uczestniczących (trzyletni obowiązek przechowywania) - Po stronie zgłaszającego: - Wypełnienie formularza dot. przemieszczenia i przekazanie go organom oraz odbiorcy na 3 dni przed rozpoczęciem przemieszczania odpadów - Przekazanie dokumentów zgłoszenia przewożnikowi - Po stronie przewoźnika: - Wypełnienie bądź posiadanie przy sobie formularza przemieszczenia oraz dokumentów notyfikacyjnych - Oznaczenie pojazdu - Wydanie formularza przemieszczenia odbiorcy: - Kontrola odpadów i formularza przemieszczenia oraz obowiązek powiadomienia organów w razie niezgodności - Pisemne potwierdzenie otrzymania w terminie 3 dni na rzecz zgłaszającego i organów 23

24 Odpady do usunięcia Odpady do ponownego użycia, zielona lista Odpady do ponownego użycia, żółta lista Przewóz pomiędzy państwami UE notyfikacja Obowiązek informowania, gdy > 20kg notyfikacja Wwóz z państw trzecich Dozwolony panństwom należącym do traktatu bazylijskiego; notyfikacja Obowiązek informowania, gdy > 20kg Przejazd przy transporcie z jednego państwa trzeciego do innego notyfikacja Obowiązek informowania, gdy > 20kg Dozwolony notyfikacja panństwom należącym do traktatu bazylijskiego/oecd; notyfikacja Wywóz do krajów trzecich Zasadniczo niedozwolony Obowiązek informowania, gdy > 20kg Dozwolony państwomi OECDnotyfikacjang zgoda Formularz notyfikujący i towarzyszący Formularz notyfikujący i towarzyszący notyfikujący przewożący adresat Formularz towarzyszący: 3 dni po otrzymaniu Zaświadczenie o usunięciu 1 rok po otrzymaniu Zgłoszenie transportu 3 dni przed startem urząd 24