Urzd Miejski w Zibicach Zibice, ul. Przemysłowa 10

Transkrypt

1 Plan Gospodarki Odpadami Gminy Zibice Urzd Miejski w Zibicach Zibice, ul. Przemysłowa 10 Zibice 2004

2 1. WSTP UKŁAD GMINNEGO PLANU GOSPODARKI ODPADAMI CHARAKTERYSTYKA GMINY ZIBICE Połoenie gminy Gospodarka, turystyka, zabytki w gminie Społeczno AKTUALNY STAN PRAWNY I ORGANIZACYJNY GOSPODARKI ODPADAMI ORAZ PLANÓW GOSPODARKI ODPADAMI ANALIZA STANU AKTUALNEGO GOSPODARKI ODPADAMI ODPADY Z SEKTORA KOMUNALNEGO Bilans ilociowy i jakociowy odpadów Utrzymanie porzdku i czystoci w gminie Zibice Aktualnie funkcjonujcy system zbierania i transportu odpadów Odpady opakowaniowe Odpady wielkogabarytowe oraz budowlane Komunalne odpady niebezpieczne Gospodarka odpadami z oczyszczalni cieków Odzysk i unieszkodliwianie odpadów Koszty gospodarowania odpadami komunalnymi ODPADY Z SEKTORA GOSPODARCZEGO Bilans iloci wytwarzanych odpadów na podstawie rónych ródeł Podmioty prowadzce działalno w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów PROGNOZA ZMIAN ODPADY Z SEKTORA KOMUNALNEGO Skład odpadów Ilo odpadów Dalsze funkcjonowanie istniejcych obiektów gospodarki odpadami ODPADY Z SEKTORA GOSPODARCZEGO Specyficzne rodzaje odpadów innych ni niebezpieczne Odpady niebezpieczne ZAŁOONE CELE I PRZYJTY SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI ODPADY Z SEKTORA KOMUNALNEGO Cele do zrealizowania w ramach planu dla gminy Proponowany system gospodarki odpadami gminy Zibice Szacunkowe koszty realizacji proponowanego rozwizania ODPADY Z SEKTORA GOSPODARCZEGO Specyficzne rodzaje odpadów innych ni niebezpieczne Odpady niebezpieczne ZADANIA STRATEGICZNE ODPADY Z SEKTORA KOMUNALNEGO Zadania krótkoterminowe (do roku 2007) Zadania rednioterminowe (do roku 2011) ODPADY Z SEKTORA GOSPODARCZEGO Niezbdne działania HARMONOGRAM REALIZACJI DZIAŁA 85 2

3 7. WNIOSKI Z ANALIZY ODDZIAŁYWANIA PLANU NA RODOWISKO ZAWARTO, GŁÓWNE CELE GMINNEGO PLANU GOSPODARKI ODPADAMI ORAZ JEGO POWIZANIE Z INNYMI DOKUMENTAMI ANALIZA I OCENA AKTUALNEGO STANU RODOWISKA ORAZ POTENCJALNE ZMIANY TEGO STANU W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI GMINNEGO PLANU GOSPODARKI ODPADAMI ANALIZA I OCENA STANU RODOWISKA NA OBSZARACH OBJTYCH PRZEWIDYWANYM ZNACZCYM ODDZIAŁYWANIEM ISTOTNE PROBLEMY OCHRONY RODOWISKA, A W SZCZEGÓLNOCI DOTYCZCE OBSZARÓW CHRONIONYCH CELE OCHRONY RODOWISKA WYZNACZONE W DOKUMENTACH UE ORAZ NA SZCZEBLU KRAJOWYM ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO PLANU GOSPODARKI ODPADAMI OKRELENIE, ANALIZA I OCENA PRZEWIDYWANYCH ZNACZCYCH ODDZIAŁYWA NA RODOWISKO ROZWIZANIA MAJCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJ PRZYRODNICZ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWA NA RODOWISKO, MOGCYCH BY REZULTATEM REALIZACJI PLANU ROZWIZANIA ALTERNATYWNE DO ZAWARTYCH W PROJEKCIE PLANU ORAZ UZASADNIENIE ICH WYBORU I METOD OCENY PROWADZCEJ DO TEGO WYBORU TRUDNOCI WYNIKAJCE Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY METODY ZASTOSOWANE PRZY SPORZDZANIU ANALIZY PRZEWIDYWANE METODY ANALIZY REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU MOLIWE TRANSGRANICZNE ODDZIAŁYWANIA NA RODOWISKO ZASADY MONITOROWANIA I OCENY REALIZACJI ZAMIERZONYCH CELÓW RÓDŁA FINANSOWANIA ZADA W ZAKRESIE OCHRONY RODOWISKA I GOSPODARKI ODPADAMI RODKI PUBLICZNE RODKI NIEPUBLICZNE (PRYWATNE) Kredyty Poyczki Obligacje Leasing RÓDŁA FINANSOWANIA PUBLICZNO-PRYWATNE rodki publiczne Dotacje rodki niepubliczne i rodki pozabudetowych instytucji publicznych 106 CYTOWANE AKTY PRAWNE 122 WYKORZYSTANE MATERIAŁY 124 3

4 WYKAZ STOSOWANYCH SKRÓTÓW I OZNACZE baza wojewódzka baza danych utworzona na podstawie rocznych zgłosze podmiotów przekazywanych marszałkowi województwa CSOiUO DCZGO GUS, WUS GPGO KPGO MG Mg M MZ M NFOiGW PDGO PEK PPGO PZRiOWD SIGOP s.m. Strategia WFOiGW WIO WPGO - centrum sortowania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów mieszanych i składowanie - dolnolskie centrum zarzdzania gospodark odpadami - główny i wojewódzki urzd statystyczny - gminny plan gospodarki odpadami - krajowy plan gospodarki odpadami - minister gospodarki - tona - minister rodowiska - minister zdrowia - mieszkaniec - Narodowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej - punkt dobrowolnego gromadzenia odpadów - polityka ekologiczna pastwa - powiatowy plan gospodarki odpadami - program zrównowaonego rozwoju i ochrony rodowiska województwa dolnolskiego - baza danych o odpadach z sektora gospodarczego prowadzona przez Wojewódzkiego Inspektora Ochrony rodowiska - sucha masa - Strategia gospodarki odpadami komunalnymi województwa dolnolskiego - Wojewódzki Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej - Wojewódzki Inspektor Ochrony rodowiska - wojewódzki plan gospodarki odpadami 4

5 Streszczenie w jzyku niespecjalistycznym Gminny plan gospodarki odpadami jest czci gminnego programu ochrony rodowiska. Opracowany został na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U. Nr 62, poz. 628 ze zmianami) [i] oraz rozporzdzenia Ministra rodowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporzdzania planów gospodarki odpadami (Dz.U. Nr 66, poz. 620) [xxiv]. Plan gospodarki odpadami gminy Zibice zawiera nastpujce główne czci: krótk charakterystyk gminy, przedstawienie i ocen aktualnego stanu gospodarki odpadami, bilanse ilociowe i jakociowe odpadów wytwarzanych, odzyskiwanych i unieszkodliwianych aktualnie wraz z prognoz zmian, cele ilociowe i jakociowe do osignicia, wynikajce z polityki ekologicznej kraju oraz krajowego planu gospodarki odpadami, rodki osignicia postawionych celów, proponowany stan gospodarki odpadami, wnioski z analizy oddziaływania rozwiza planu na rodowisko, harmonogram i koszty planowanych działa, zasady monitoringu osigania postawionych celów. Plany gospodarki odpadami wszystkich szczebli obejmuj te same zagadnienia, m.in.: opis stanu aktualnego gospodarki odpadami, przewidywane zmiany ilociowe i jakociowe wytwarzanych odpadów, proponowany system gospodarki odpadami zgodny z zapisami w prawie. Wród najistotniejszych zada do realizowania przez gmin Zibice jest zorganizowanie systemu gromadzenia zmieszanych odpadów komunalnych, obejmujcego wszystkie gospodarstwa z obszaru gminy. Obecnie umowy na odbieranie odpadów posiada jedynie ok. 60 % mieszkaców gminy, znacznie mniej gospodarstw z terenów wiejskich ni miasta Zibice. Odbiorem odpadów komunalnych na terenie gminy zajmuje si Zakład Usług Komunalnych w Zibicach. Zebrane odpady zostaj przetransportowane i zdeponowane na gminnym składowisku odpadów w Zibicach. Składowisko zlokalizowane w wyrobisku po eksploatacji piasku a odpady zaczto deponowa od ok. 1946r. Składowisko nie posiada zabezpiecze przed negatywnym oddziaływaniem na rodowisko, w zwizku z czym jego eksploatacja przewidziana jest si do koca 2005 roku, zgodnie z decyzj starosty zbkowickiego, przeprowadzenie prac rekultywacyjnych do koca 2006 roku. Gmina wraz z prywatnym podmiotem gospodarczym zawizała spółk pod nazw Regionalne Centrum Recyklingu (RCR) w ramach której, na terenie wsi Lipa, ma powsta nowoczesny zakład gospodarki odpadami. Bdzie to obiekt o charakterze regionalnym mogcym obejmowa ludno nie tylko powiatu zbkowickiego. Inwestycja ta jest zgodna z załoeniami wojewódzkiego planu gospodarki odpadami gdzie zaproponowano odejcie od gminnego sposobu gospodarowania odpadami na rzecz rozwiza regionalnych tworzc Centra Sortowania Odzysku i Gospodarowania Odpadami (CSOiUO).W kwietniu 2003r. uzyskano pozwolenie na budow RCR, podjto ju budow pierwszych elementów RCR. Dokumentem aktualnie regulujcym sposób postpowania z odpadami na terenie gminy, s szczegółowe zasady utrzymania porzdku i czystoci, zatwierdzone uchwał Rady Miejskiej z dnia 16 czerwca 1998 r. Okrelaj one zadania gminy oraz obowizki włacicieli w zakresie zapewnienia porzdku i czystoci na terenie swoich nieruchomoci. 5

6 Na terenie gminy próby prowadzenia selektywnej zbiórki podjto w 1998r. rozstawiajc na terenie miasta 25 pojemników do zbiórki szkła, makulatury i aluminium, obecnie selektywna zbiórka odpadów prowadzona jest w pojemnikach oraz workach. W ramach niniejszego planu zaproponowano rozbudow obecnego systemu selektywnego zbierania odpadów. Zbilansowano iloci odpadów przemysłowych powstajcych na terenie gminy. Według zgłosze przekazanych marszałkowi województwa dolnolskiego za rok 2002 z terenu gminy Zibice, 5 podmiotów przekazało informacje wytworzenia łcznie 1903 Mg odpadów. Gminny plan gospodarki odpadami opracowano dla lat , z podziałem na dwa okresy, w których podejmowane s: działania krótkoterminowe , działania długoterminowe , Przyjto nastpujce zasadnicze załoenia dla rozwoju gospodarki odpadami w gminie: zintegrowane podejcie do gospodarki odpadami, zapewnienie zorganizowanej zbiórki całej iloci wytwarzanych odpadów, minimalizacja iloci odpadów oraz zmniejszenie ich potencjału szkodliwoci, wzrost recyklingu, w tym recyklingu organicznego, składowanie odpadów wczeniej przekształconych, zwikszony udział społeczny w procesie podejmowania decyzji, efektywna ochrona zdrowia i ycia ludnoci oraz rodowiska przed odpadami. Zaproponowane w gminnym planie gospodarki odpadami rozwizania, zawieraj cele ilociowe do osignicia w ramach selektywnej zbiórki, odzysku i unieszkodliwiania wybranych strumieni odpadów, przyjtych zgodnie z załoeniami krajowego planu gospodarki odpadami. Osignicie tych działa bdzie moliwe w oparciu o działanie na terenie gminy: moliwy punkt dobrowolnego gromadzenia odpadów (PDGO), selektywn zbiórk opakowa i innych odpadów o charakterze surowców wtórnych, przydomowe kompostowanie frakcji odpadów organicznych, W gminnym planie gospodarki odpadami przedstawiono zagadnienie edukacji ekologicznej społeczestwa. Ze wzgldu na zmian dotychczas istniejcych rozwiza w gospodarce odpadami, przedstawiono jedn z wielu moliwoci przeprowadzenia edukacji wród dorosłej czci społeczestwa, czy młodziey szkolnej. Prowadzenie ustawicznej, zaplanowanej i ujtej w odpowiednie ramy edukacji ekologicznej jest podstaw sukcesu, jakim bdzie funkcjonowanie nowego systemu gospodarki odpadami. Opracowanie planu gospodarki odpadami nie jest aktem jednorazowym, jest to proces z natury rzeczy cigły, w którym uzyskiwane efekty i zmiany uwarunkowa wymuszaj odpowiednie korekty. Projekt planu gminnego, przed ostatecznym przyjciem przez rad miejsk, podlega opiniowaniu przez zarzd województwa i zarzdy powiatu. Samorzd gminy, odpowiadajcy za realizacj polityki rozwoju na poziomie gminy, jest zobowizany do wprowadzenia systemu monitorowania. Burmistrz ma obowizek opracowa, co dwa lata sprawozdanie z realizacji planu gminnego i przedkłada je Radzie Miejskiej. Przedmiotem sprawozdania powinna by ocena realizacji postawionych w planie gminnym celów szczegółowych, jakociowych i ilociowych, dotyczcych zarówno zagadnie organizacyjnych, jak i technicznych - odniesionych do wymaganych stopni przetwarzania odpadów, odzysku i unieszkodliwiania, realizacji planowanych obiektów, prowadzonej edukacji społecznej. Sprawozdanie moe zawiera take informacje dotyczce 6

7 spodziewanych zmian w przepisach prawnych, załoeniach podstawowych itp., co bdzie powodowa konieczno aktualizacji planu i jego weryfikacji. Sprawozdanie powinno w szczególnoci ocenia i podsumowywa krótkoterminowy (4-letni) plan działania z ocen stopnia wykonania szczegółowych zada. Niezalenie od biecych 2-letnich sprawozda z realizacji planu, ustawa o odpadach [i] przewiduje weryfikacj planu przynajmniej raz na cztery lata. Plan gospodarki odpadami gminy Zibice został odniesiony do powiatowego planu gospodarki odpadami oraz wojewódzkiego planu gospodarki odpadami. 7

8 1. Wstp 1.1 Układ gminnego planu gospodarki odpadami Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporzdzania planów gospodarki odpadami (Dz.U. Nr 66, poz. 620) [xxiv] okrelajce zasady sporzdzania i zakres planów gospodarki odpadami wskazuje, aby gminny plan gospodarki odpadami (GPGO) kładł główny nacisk na problematyk odpadów komunalnych i opakowaniowych. W GPGO dla gminy Zibice odpady podzielono na 3 zasadnicze makrogrupy, tj.: odpady powstajce w sektorze komunalnym, do których zaliczono odpady komunalne, odpady opakowaniowe oraz komunalne osady ciekowe, odpady powstajce w sektorze gospodarczym odpady z działalnoci gospodarczej, nie zaliczane do odpadów komunalnych, odpady niebezpieczne powstajce, zarówno w sektorze komunalnym, jak i w sektorze gospodarczym. Przeanalizowano aktualny stan gospodarki odpadami w gminie ze szczególnym naciskiem połoonym na problematyk odpadów komunalnych i opakowaniowych. Na podstawie analizy wytwarzania, aktualnej i prognozowanej charakterystyki ilociowej i jakociowej, oceny stanu aktualnego oraz moliwoci odzysku i unieszkodliwiania odpadów, okrelono dla nich cele i zadania oraz rozwizania technologiczno-organizacyjne, a take koszty gospodarki odpadami. Zestawiono listy przedsibiorców prowadzcych na terenie gminy działalno w zakresie zbierania i transportu odpadów oraz listy instalacji odzysku i unieszkodliwiania odpadów znajdujcych si na terenie gminy Zibice. Odpady z sektora gospodarczego przeanalizowano w odniesieniu do grup odpadów, zgodnych z katalogiem, w którym podstaw klasyfikacji odpadów s ródła ich wytwarzania. Przeanalizowano oddziaływanie proponowanych rozwiza na otoczenie. 1.2 Charakterystyka gminy Zibice Gmina Zibice zajmuje powierzchni 222,4 km 2, z czego powierzchnia obszarów wiejskich zajmuje 207,3 km 2, tj. 93 % ogólnej powierzchni. Obejmuje miasto Zibice i 28 sołectw. Liczba mieszkaców wynosi osób, z czego zamieszkuje miasto Zibice. 8

9 Zibice połoone nad górnym biegiem Oławy, u południowego kraca Kotliny Henrykowskiej i południowej krawdzi Wzgórz Niemczasko-Strzeliskich, to stare urocze miasteczko lskie, urzekajce swoj zabytkow architektur i krajobrazem. Łagodny klimat, spokój i brak oddziaływania przemysłowej dzielnicy miasta stwarzaj dogodne warunki do zamieszkania. Urozmaicony krajobraz, ssiedztwo lasów i mnogo potoków płyncych w głbokich jarach i dolinach, łagodno wpływów klimatu górskiego czyni z Zibic i okolicy oaz spokoju. W otaczajcych Zibice wsiach znajduj si liczne zabytki sztuki sakralnej; kocioły, kapliczki, krzye pokutne, kamienie graniczne z XII w. rozgraniczajce dawne ziemie ksice i tzn. Ksistwo biskupie - ziemie otmuchowsko-nysk. Szczególne znaczenie ma Henryków, stara wie z pozostałym kompleksem dawnego klasztoru cysterskiego oraz Witostowice z zamkiem na wodzie. Okoliczne lasy stanowi bardzo zrónicowane zbiorowiska, szczególnie tzw. Las Biskupi przy trasie do Otmuchowa, z licznymi dawnymi kamieniołomami i lecy na granicy gminy - Myszkowicki Las Bukowy - jeden z najstarszych rezerwatów naturalnej buczyny. Klimat lokalny jest zrónicowany (solarny, wilgotny) Połoenie gminy Administracyjnie gmina Zibice jest czci powiatu zbkowickiego i od północy graniczy z gmin Strzelin od północno-wschodniej strony z gmin Przeworno, od południowowschodniej i południa z gminami Kamiennik i Paczków (woj. opolskie), od zachodu z gminami Kamieniec Zbkowicki, Zbkowice lskie i Ciepłowody. Gmina jest połoona na uboczu kołowych dróg krajowych, przez gmin przebiega szlak kolejowy Wrocław - Strzelin - Kłodzko. Miasto połoone jest w odległoci 83 km od Wałbrzycha i 62 km od Wrocławia W północnej czci gminy znajduje si obszar chronionego krajobrazu, obejmujcy fragment Wzgórz Niemczasko-Strzeliskich. Gmina Zibice jest osiemnast co do wielkoci jednostk administracyjn województwa i zajmuje powierzchni ok. 1 % powierzchni województwa dolnolskiego. Gmina Zibice posiada tradycje rolnicze. W przeszłoci znaczc rol odgrywały złoa surowców mineralnych - glinki do produkcji kamionki. W znikomych ilociach wystpuj kopalne surowce mineralne. Wanym zasobem naturalnym s lasy, intensywnie wykorzystywane gospodarczo. Na terenie gminy znajduj si due kompleksy lene objte ochron krajobrazow. S to przewanie siedliska borów i lasów mieszanych wieych (buki, dby, graby, brzozy, sosny, wierki) z bogatym runem i licznymi podszyciami. Na terenie gminy Zibice znajduj si nastpujce parki - w miejscowoci Głboka (o pow. 1,57 ha), park przyklasztorny w Henrykowie oraz załoony w 1894 r. Park Miejski w Zibicach (o pow. 18,09 ha). Park Miejski w Zibicach wpisany jest do rejestru zabytków. Parki te s traktowane jako tereny do rekreacji i czynnego wypoczynku. Do atrakcji turystycznych naley take kompleks leny Wzgórz Strzeliskich, który jest obszarem chronionego krajobrazu. Szczególny charakter posiada kompleks leny w Henrykowie, który obejmuje zabytkowy ogród i park przyklasztorny, z bardzo bogatym drzewostanem. Podobn warto architektoniczno-przyrodnicz posiadaj parki wiejskie w Witostowicach, Pomianowie Dolnym i Słuejowie. Wród pomników przyrody na terenie gminy wystpuj takie gatunki drzew jak: platan klonolistny, lipa szerokolistna, db bezszypułkowy, db szypułkowy, db błotny, wiz szypułkowy oraz cis pospolity. 9

10 Rysunek 1 Lokalizacja gminy Zibice Gospodarka, turystyka, zabytki w gminie Około 80 % powierzchni gminy Zibice wykorzystywane jest rolniczo. Sporód ha uytków rolnych, grunty rolne stanowi ha (najwikszy obszar wród 53 gmin miejsko-wiejskich województwa dolnolskiego). Wikszo pozostałego areału stanowi uytki zielone. Najwikszy ich obszar znajduje si wzdłu rzeki Oławy. Potencjał glebowy jest wysoki, ponad połowa gruntów naley do klasy I- III, gleby maja odczyn lekko kwany i du zawarto fosforu, potasu i magnezu. Gospodarstwa prywatne s niewielkie. Ponad 85% to gospodarstwa nie przekraczajce 15 ha. chocia rednia wielko gospodarstw rolniczych w gminie przekracza redni krajow. Dominujc upraw s roliny zboowe ok. 70 % areału. Miasto Zibice w obrbie starówki wyznaczonej lini murów obronnych stanowi obszar zabytkowy zabudowy miejskiej z XVII-XIX wieku. Znajduje si tu wiele cennych starszych zabytków architektury. Na uwag zasługuj : Kociół w. Jerzego - najstarszy zabytek miasta, powstały z połczenia hali dwunawowej wczesnogotyckiej z lat i trójnawowego prezbiterium pónogotyckiego z lat , Ratusz - obecny budynek ratusza stojcy porodku Rynku liczy zaledwie ponad 100 lat; z dawniejszego pozostała jedynie renesansowa wiea z 1561 roku, Zespół klasztorny Krzyowców - jego pocztek siga XIII wieku, obejmuje kociół w. Piotra i Pawła zbudowany w latach w styli barokowym, oraz budynek klasztorny z XVIII wieku, Kociół poewangelicki - wybudowany w latach w miejscu, gdzie w XIV - XV wieku znajdował si zamek ksit zibickich (zburzony w 1488 roku), Kaplica Boego Ciała - mała barokowa kapliczka, wybudowana w 1738 roku w akcie pokuty na miejscu czynu witokradczego, stoi na miejscu grodu i zamku ksicego (zburzonego w 1488 roku), którego lady zachowały si jeszcze we fragmentach murów obronnych, Mury obronne - wzniesione na przełomie XIII i XIV wieku, zachowane jeszcze we fragmentach kurtyn z baszt Bramy Paczkowskiej z XIV wieku, przebudowanej z XV i XVI wieku, Park Miejski - załoony przeszło 100 lat temu staraniem mieszczan zibickich. We wsiach, które otaczaj Zibice, znajduj si liczne zabytki sztuki sakralnej, kocioły, kapliczki, krzye pokutne, kamienie graniczne z XIII wieku rozgraniczajce dawne ziemie ksice i tzw. Ksistwo Biskupie - ziemi otmuchowskonysk. Szczególne znaczenie ma Henryków, stara wie z kompleksem dawnego klasztoru cysterskiego oraz Witostowice z zamkiem na wodzie. 10

11 Gmina posiada cigle rozwijajc si baz turystyczn, w miecie funkcjonuje schronisko młodzieowe jak i hotele dysponujce w sumie ponad 150 miejscami noclegowymi, w okolicznych wsiach prowadzone s gospodarstwa agroturystyczne Społeczno Populacja gminy Zibice wynosi osób a ich liczba w poszczególnych miejscowociach przedstawia si nastpujco: Tabela 1 Lp. Ludno gminy Zibice z podziałem na miejscowoci Nazwa miejscowoci Liczba mieszkaców Lp. Nazwa miejscowoci Liczba mieszkaców gmina wiejska 16 Niedwiednik Biernacice Nowy Dwór Bonowice Osina Mała 66 3 Brukalice Osina Wielka Czerczyce Pomianów Dolny Dbowiec Rososznica Głboka Raczyce Henryków Słuejów Jasienica Skalice Kalinowice Dolne Straczówek Kalinowice Górne Wadochowice Krzelków Witostowice Lipa Wigacice Lubnów 617 wsie razem Nowina 70 Zibice miasto Niedwied 647 gmina razem Ludno gminy w ok. 51,4 % stanowi kobiety, 61,3 % to osoby w wieku produkcyjnym. Tabela 2 Populacja gminy Zibice w latach (wraz z prognoz do 2015 roku) lata populacja gminy Zibice Na terenie gminy Zibice funkcjonuj nastpujce jednostki opieki zdrowotnej i społecznej (wg GUS, 2002): 3 przychodnie (w tym 2 w miecie) praktyka lekarska w Zibicach 4 apteki w (w tym 2 w miecie) 2 domy opieki społecznej (w tym 1 w miecie) razem 180 miejsc zakłady opiekuczo-leczniczych z 80 miejscami dla pensjonariuszy 11

12 1.3 Aktualny stan prawny i organizacyjny gospodarki odpadami oraz planów gospodarki odpadami Ogólne zasady ochrony rodowiska, które powinny by przestrzegane w gospodarce odpadami, wynikaj z zapisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony rodowiska (Dz.U. Nr 62, poz. 627 ze zm.) [ii], wymienia si je poniej: zasada zintegrowanego podejcia do ochrony rodowiska jako całoci - ochrona jednego lub kilku elementów przyrodniczych rodowiska nie moe odbywa si kosztem innego lub innych (art. 5), zasada zapobiegania (prewencji), polegajca na tym, e ten kto podejmuje działalno mogc negatywnie oddziaływa na rodowisko ma obowizek zapobiegania temu oddziaływaniu (art. 6), zasada przezornoci podejmujcy działalno, której negatywne oddziaływanie na rodowisko nie jest jeszcze rozpoznane, ma obowizek, kierujc si przezornoci, podj wszelkie moliwe rodki zapobiegawcze (art. 6), zasada zanieczyszczajcy płaci kady, kto powoduje szkod w rodowisku, w szczególnoci jego zanieczyszczenie, ponosi koszty usunicia tych szkód, a take ten kto moe powodowa szkody w rodowisku ponosi koszty zapobiegania tym szkodom, w szczególnoci zanieczyszczeniu rodowiska art. 7), zasada dostpu obywateli do informacji o rodowisku i jego ochronie na warunkach okrelonych w ustawie Prawo ochrony rodowiska (art. 9) [ii], zasada uwzgldniania wymaga ochrony rodowiska i zrównowaonego rozwoju podczas opracowywania polityk, strategii, planów, programów i projektów, a take w działalnoci inwestycyjnej (art. 8), prawo obywateli do uczestniczenia w postpowaniu w sprawie wydania decyzji z zakresu ochrony rodowiska lub przyjcia projektu polityki, strategii, planu lub programu, na zasadach okrelonych w ustawie Prawo ochrony rodowiska (art. 10) [ii], zasada, e decyzja wydana z naruszeniem przepisów dotyczcych ochrony rodowiska jest niewana (art. 11), zasada, e podmioty korzystajce ze rodowiska oraz organy ochrony rodowiska s obowizane do stosowania metodyk referencyjnych, jeeli metodyki takie zostały okrelone na podstawie ustaw, przy czym dopuszczalne jest stosowanie innej metodyki pod warunkiem udowodnienia równowanoci jej wyników (art. 12). Z ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U. nr 62, poz. 628 ze zm.) [i] wynikaj nastpujce zasady gospodarki odpadami: zasada przestrzegania hierarchii postpowania z odpadami, tj. w pierwszej kolejnoci zapobieganie wytwarzaniu, nastpnie minimalizacja ich iloci i szkodliwoci, odzysk (w tym recykling), unieszkodliwianie, a na kocu składowanie odpadów wczeniej przekształconych (art. 5-7), zasada bliskoci odpady powinny by w pierwszej kolejnoci poddane odzyskowi lub unieszkodliwianiu w miejscu wytworzenia, a jeeli nie jest to moliwe, to uwzgldniajc najlepsz dostpn technik, powinny by przekazywane do najbliej połoonych miejsc, w których mog zosta poddane odzyskowi lub unieszkodliwione (art. 9), rozszerzona odpowiedzialno producenta nie tylko za odpady wytworzone w procesie produkcyjnym, ale take za odpady powstajce podczas uytkowania oraz po zuyciu produktów (art. 5). Pełen, okresowo aktualizowany wykaz aktów prawnych (w formacie pdf) zwizanych z gospodark odpadami dostpny jest na stronie Ministerstwa rodowiska, pod adresem: 12

13 2. Analiza stanu aktualnego gospodarki odpadami 2.1 Odpady z sektora komunalnego Diagnoz aktualnego stanu gospodarki odpadami przeprowadzono na podstawie studiów dostpnych materiałów ródłowych, wizji lokalnych, ankietyzacji gmin Bilans ilociowy i jakociowy odpadów W ramach niniejszego opracowania, dla okrelenia iloci odpadów wytwarzanych w gminie Zibice, wykorzystano: dane uzyskane podczas ankietyzacji gminy, przeprowadzonej w pierwszej połowie 2002 r. oraz w ramach spotka w 2003 roku oraz konsultacji w 2004, dane statystyczne dotyczce iloci odpadów wywiezionych z poszczególnych powiatów, zawarte w roczniku statystycznym województwa dolnolskiego 2003 oraz w roczniku statystycznym ochrony rodowiska 2003 w Polsce, jednostkowe wskaniki wytwarzania odpadów, zawarte w krajowym planie gospodarki odpadami (KPGO) oraz w wojewódzkiej strategii gospodarki odpadami komunalnymi, dane zawarte w decyzjach udzielajcych pozwolenia na wytwarzanie odpadów, zatwierdzajcych programy gospodarki odpadami niebezpiecznymi oraz w informacjach o odpadach przewidywanych do wytwarzania przez podmioty gospodarcze, dane zawarte w sprawozdaniach za rok 2002 złoonych marszałkowi województwa przez wytwarzajcych odpady oraz przedsibiorców prowadzcych działalno w zakresie zbierania, transportu, odzysku oraz unieszkodliwiania odpadów, dane zawarte w sprawozdaniach złoonych za 2002 i 2003 rok przez zarzdzajcych składowiskami dla potrzeb naliczenia opłaty składowiskowej Bilans na podstawie opłat za odpady składowane Odpady z gminy Zibice deponowane s na składowisku odpadów komunalnych w Zibicach. Odbiorem odpadów zajmuje si Zakład Usług Komunalnych z Zibic, który zbiera równie odpady z ssiadujcej gminy Ciepłowody. W latach 2002 i 2003 na składowisku zdeponowano ponad 8 tys. Mg odpadów, szczegółowe zestawienie iloci odpadów z podziałem na rodzaje zawiera ponisza tabela. Tabela Zestawienie iloci odpadów odebranych z obszaru gminy i złoonych na składowisku odpadów komunalnych w Zibicach w 2002 roku wg opłat za składowanie odpadów Rodzaje odpadów Surowce i produkty nienadajce si do spoycia i przetwórstwa Odpady z nieprzetworzonych włókien tekstylnych Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów odpady składowane w 2002 r., Mg odpady składowane w 2002 r., Mg 186,9 244,3 22,5 24,6 11,4 13

14 Gruz ceglany 39, Usunite tynki, tapety, okleiny itp. 14, Gleba i ziemia, w tym kamienie, inne ni wymienione w , Skratki 1,7 5, Gleba i ziemia, w tym kamienie 161, Inne odpady nieulegajce biodegradacji 22, Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne Szlamy ze zbiorników bezodpływowych słucych do gromadzenia nieczystoci Odpady komunalne niewymienione w innych podgrupach 3 698,6 3519,7 38,3 6,0 39, ,4 4180,7 W 2003 r. sporód 4180,7 Mg odpadów, które trafiły na składowisko, ponad 261 Mg poddano procesom odzysku i wykorzystano na warstwy izolacyjne i do rekultywacji składowiska. Biorc pod uwag liczb ludnoci, która zawarła umowy na odbiór odpadów komunalnych z ZUK tylko ok. 60% społeczestwa podpisało umow na odbiór odpadów, redni wskanik wytwarzania odpadów komunalnych (z grupy 20) wynosi ok. 373 kg/m Bilans na podstawie załoe z KPGO W celu weryfikacji iloci odpadów wytwarzanych na terenie gminy oszacowa mona mas wytwarzanych odpadów komunalnych na podstawie jednostkowych wskaników wytwarzania, przyjtych w planie wojewódzkim zgodnie z KPGO, wynoszcych w 2003 roku: dla gmin miejskich 448 kg/m rok, dla gmin wiejskich 255 kg/m rok. Gmin Zibice zamieszkuje osób. Uwzgldniajc wskaniki wytwarzania odpadów komunalnych na terenach miejskich i wiejskich szacuje si, e odpadów komunalnych w gminie powstaje 6 641,8 Mg, co stanowi 26 % odpadów wytworzonych w całym powiecie zbkowickim. Tabela 4 Całkowita i jednostkowa masa odpadów wytwarzanych w gminie Zibice w porównaniu do powiatu zbkowickiego i województwa dolnolskiego (2002 rok) masa odpadów, tys. Mg/rok wskanik wytwarzania, kg/m rok gmina Zibice 6,8 354 powiat zbkowicki 24,8 342 województwo dolnolskie 1 173,3 392 Zatem pomidzy iloci odpadów oszacowan na podstawie przyjtych wskaników za KPGO a iloci odpadów zbieranych w Zibicach przez ZUK, biorc pod uwag wszystkich mieszkaców, powstanie rónica ok. 200Mg stanowica niewielki błd ok. 3%. Do dalszych prognoz i oblicze przyjto wskaniki za KPGO uznajc, i odzwierciedlaj one warunki gminy Zibice. 14

15 wskanik wytwarzania, kg/mk rok Bardo wskanik wytwarzania masa odpadów redni wskanik wytwarzania w powiecie Ciepłowody Kamieniec Zbkowicki Stoszowice Zbkowice lskie Zibice Złoty Stok masa odpadów wytwarzanych, Mg/rok Rys. 2 Odpady komunalne wytwarzane i jednostkowy wskanik wytwarzania gmina Zibice na tle innych gmin powiatu zbkowickiego W tabeli 5 przedstawiono redni skład morfologiczny odpadów komunalnych wytwarzanych w gminie Zibice oszacowany na podstawie załoe KPGO na tle redniego składu odpadów w powiecie zbkowickim i województwie dolnolskim. W szacunkach tych uwzgldniono liczby mieszkaców miast i wsi, a obliczone wskaniki jednostkowe maj charakter rednich waonych. Wyróniono 18 specyficznych strumieni odpadów komunalnych, pochodzcych z gospodarstw domowych, jak i innych ródeł. W szczególnoci wyodrbniono surowce wtórne (papier, tworzywa sztuczne, szkło, metale) pochodzce z opakowa oraz z pozostałych ródeł. Tabela 5 Wskaniki wytwarzania odpadów komunalnych dla obszarów miejskich i wiejskich wg krajowego planu gospodarki odpadami frakcja miasto wskanik wytwarzania, kg/m rok wie województwo dolnolskie powiat zbkowicki gmina Zibice domowe odpady organiczne odpady zielone papier i karton nieopakowaniowy opakowania papierowe opakowania kompozytowe tworzywa sztuczne nieopakowaniowe opakowania z tworzyw sztucznych szkło nieopakowaniowe opakowania szklane metale opakowania stalowe opakowania aluminiowe 1 0, odpady tekstylne odpady mineralne drobna frakcja popiołowa odpady wielkogabarytowe odpady budowlane odpady niebezpieczne razem

16 Tabela 6 Skład morfologiczny odpadów komunalnych w gminie Zibice (% masy) frakcja tereny wiejskie gmina Zibice rednia waona w powiecie zbkowickim rednia waona w województwie tereny miejskie biofrakcja papier tworzywa sztuczne tekstylia szkło metale mineralne wielkogabarytowe niebezpieczne biofrakcja papier tw. szt. tekstylia szkło metale mineralne wielkogabarytowe niebezpieczne tereny wiejskie gmina Zibice powiat zbkowicki województwo tereny miejskie 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Rys. 3 Skład morfologiczny odpadów komunalnych z terenu gminy Zibice w porównaniu z terenem powiatu zbkowickiego i województwa dolnolskiego (% masy) Utrzymanie czystoci i porzdku w gminie Zibice Rada Miejska w Zibicach zatwierdziła uchwał z dnia 16 czerwca 1998 r. szczegółowe zasady utrzymania czystoci i porzdku na terenie gminy Zibice. Okrelaj one zadania gminy oraz obowizki włacicieli w zakresie zapewnienia czystoci i porzdku na terenie swoich nieruchomoci. Zapisy regulaminu szczególnie istotne dla niniejszego planu gospodarki odpadami: właciciel nieruchomoci jest obowizany do wyposaenia jej w urzdzenia słuce do gromadzenia odpadów komunalnych i utrzymanie tych urzdze w odpowiednim stanie technicznym i sanitarnym, właciciel nieruchomoci jest obowizany do gromadzenia odpadów we wspomnianych urzdzeniach (pojemniki typu SM 110 i SM -1100), odpady musz by okresowo usuwane, nie rzadziej ni raz w miesicu, zabrania si wrzucania do pojemników na odpady komunalne: niegu, lodu, gorcego ula, gruzu budowlanego, szlamu oraz substancji toksycznych, rcych wybuchowych oraz odpadów przemysłowych niebezpiecznych i medycznych, odbiór odpadów moe by tylko wykonywany przez uprawnione podmioty, właciciele zwierzt zobowizani s do natychmiastowego usunicia zanieczyszczenia spowodowanego przez zwierze w obrbie terenu 16

17 przeznaczonego do wspólnego uytku chodniki, podwórka, skwery, trawniki, aleje parkowe Aktualnie funkcjonujcy system zbierania i transportu odpadów Zbieranie Ustawa o odpadach [i] okrela pojciem zbierania odpadów kade działanie, a w szczególnoci umieszczanie w pojemnikach, segregowanie i magazynowanie odpadów, które ma na celu przygotowanie ich do transportu do miejsc odzysku lub unieszkodliwiania. Zgodnie ze znowelizowan ustaw z dnia 13 wrzenia 1996 r. o utrzymaniu czystoci i porzdku w gminach (Dz.U. Nr 132, poz. 622 z póniejszymi zmianami) [iii], dla odpadów komunalnych stosuje si pojcie odbierania odpadów od włacicieli nieruchomoci (obejmuje ono usuwanie odpadów z pojemników do samochodów, w których s transportowane do miejsc odzysku lub unieszkodliwiania). Gmina powinna zapewni mieszkacom okrelone warunki utrzymania czystoci i porzdku, a take jest odpowiedzialna za przejcie obowizków usuwania odpadów, w przypadku, gdy mieszkacy nie spełniaj go lub spełniaj niezgodnie z ustaw [iii]. W tym celu: rada miejska ustala, w drodze uchwały, szczegółowe zasady utrzymania czystoci i porzdku na terenie gminy, dotyczce m.in. prowadzenia we wskazanym zakresie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, rodzaju urzdze przeznaczonych do zbierania tych odpadów oraz czstotliwoci i sposobu ich pozbywania (art. 4), burmistrz moe wyda zezwolenie przedsibiorcom, którzy spełniaj wszystkie okrelone prawnie wymogi na prowadzenie działalnoci w zakresie odbierania odpadów komunalnych od włacicieli nieruchomoci (art. 7), burmistrz moe ogłosi przetarg na wykonywanie usług na terenie gminy lub jej czci (po przejciu od włacicieli nieruchomoci, w drodze referendum, ich obowizków dotyczcych utrzymania czystoci i porzdku) (art. 6a). Tabela 7 Wykaz podmiotów posiadajcych zezwolenie burmistrza Zibic na prowadzenie działalnoci w zakresie odbioru odpadów komunalnych na terenie gminy Zibice obszar działalnoci Miasto i Gmina Zibice Miasto i Gmina Zibice Miasto i Gmina Zibice podmiot EKO Usługi Transportowe Edward Konecki Altvater Sulo Polska Sp. z o.o. adres podmiotu Biedrzychów 22A, Strzelin Krapkowice, ul. Piastowska 38 ZPHU KOMUS Sp. z o.o. Strzelin, ul. Oławska 25 miejsce składowania odpadów Składowisko komunalne w Wwolnicy, gm. Strzelin Przedsibiorstwo Utylizacji Odpadów Sp. z o.o., Zawiszów 5, widnica Składowisko komunalne w Wwolnicy, gm. Strzelin okres wanoci zezwolenia Obecnie odbiorem odpadów komunalnych z obszaru gminy zajmuje si Zakład Usług Komunalnych w Zibicach. Właciciele nieruchomoci zaopatrzeni s w pojemniki SM-110 (110 dm 3 ) oraz SM-1100 (1100 dm 3, wystpuj jedynie w miecie) do gromadzenia odpadów, których czci s włacicielami, a czci jest ZUK. W miecie i gminie funkcjonuje 2121 pojemników SM-110 oraz 75 pojemników SM Do odbioru odpadów ZUK uywa 2 bezpylne pojazdy marki Jelcz oraz 3 Multikary, ich stan techniczny okrelano jako dobry. 17

18 2.1.3 Odpady opakowaniowe Bilans ilociowy i jakociowy odpadów opakowaniowych Odpady opakowaniowe s wytwarzane przez podmioty gospodarcze (zakłady produkcyjne, jednostki handlowe) oraz przez mieszkaców (sektor komunalny). Selektywnie zbierane odpady opakowaniowe, zarówno w sektorze komunalnym, jak i przez podmioty gospodarcze, klasyfikowane s w grupie 15, podgrupie Pozostałe odpady opakowaniowe, zawarte w zmieszanych odpadach komunalnych, s klasyfikowane jako odpady komunalne i wchodz w skład zmieszanych odpadów oznaczonych kodem W strategii gospodarki odpadami komunalnymi Dolnego lska obliczono całkowit mas odpadów opakowaniowych w odpadach komunalnych województwa na poziomie Mg dla roku 2003, w tym: opakowania z papieru i tektury opakowania szklane opakowania z tworzyw sztucznych opakowania z blachy stalowej opakowania wielomateriałowe opakowania aluminiowe 86,8 tys. ton 90,6 tys. ton 54,5 tys. ton 17,8 tys. ton 13,8 tys. ton 2,4 tys. ton Tabela 8 Zawarto opakowa w odpadach komunalnych w roku 2003 wg wskaników KPGO strumie opakowa wskanik wytwarzania odpadów komunalnych kg/m rok miasto wie ilo odpadów opakowaniowych wytworzonych w gminie Zibice w 2003 roku, Mg papierowe kompozytowe z tworzyw sztucznych szklane z blachy stalowej aluminiowe 1 0,3 12 razem , W bilansie tym nie uwzgldniono opakowa z drewna i tekstyliów, które nie wystpuj raczej w odpadach komunalnych. Zestawienie wytworzonych i prognozowanych do wytworzenia iloci opakowa w kraju okrela KPGO. Przeniesienie tych wielkoci na nisze poziomy administracyjne (województwo, powiat) przeprowadzono w oparciu o przyjte załoenie, e ilo wytworzonych odpadów opakowaniowych jest proporcjonalna do liczby mieszkaców. Tabela 9 Prognozowane iloci wytwarzanych opakowa, Mg obszar 2007 gmina Zibice 3210 powiat zbkowicki Dolny lsk Polska

19 Podane w tabeli iloci odpadów opakowaniowych zostały całkowicie przyporzdkowane do odpadów komunalnych, jednak s to całkowite iloci tych odpadów, które s wytwarzane zarówno w sektorze gospodarczym, jak i komunalnym Selektywna zbiórka w gminie Zibice Ju pod koniec lat 90-tych gmina podjła działania w celu wprowadzenia selektywnej zbiórki odpadów, na terenie miasta zlokalizowano 25 pojemników do zbiórki szkła, makulatury i aluminium. Niestety zbiórka ta nie przyniosła pozytywnych rezultatów. Obecnie w gminie Zibice selektywnie zbierane s odpady opakowaniowe zarówno w systemie pojemnikowym jak i workowym. Gmina prowadzi skup makulatury, ponadto kady mieszkaniec bezpłatnie moe zaopatrzy si w ZUK w Zibicach w worek foliowy o pojemnoci 120 dm 3 do zbiórki makulatury, a po zapełnieniu i telefonicznym zgłoszeniu, selektywnie zebrane odpady zostan odebrane przez pracowników ZUK. W analogiczny sposób prowadzona jest selektywna zbiórka puszek, ponadto na terenie szkół rozstawiono pojemniki do zbiórki aluminium. Rodzaje i iloci odpadów zebranych selektywnie Iloci odpadów zebranych selektywnie w gminie Zibice w roku 2002 podano w tabeli 10. Tabela 10 Odpady opakowaniowe zebrane w gminie Zibice w 2002 roku (wg WFOiGW) rodzaj odpadu ilo odpadów, kg przekazanych zebranych do odzysku papier tektura ,32 szkło ,13 ilo odpadów zebranych w przeliczeniu na mieszkaca, kg/m 0,45 W 2002 roku zebrano zaledwie 8,7 Mg (0,45kg/M) odpadów opakowaniowych, tyle samo przekazano do odzysku. Dla porównania, w tym samym okresie w województwie zbiórk prowadziło 56 gmin, które zebrały łcznie 2596,6 Mg odpadów opakowaniowych, z czego przekazały do odzysku i recyklingu 2270,5 Mg. Stanowi to w skali województwa około 0,86 kg zebranych surowców na mieszkaca. W masie odpadów zebranych najwyszy jest udział odpadów szkła (57,12 %), a nastpnie papieru i tektury (25,05 %) oraz tworzyw sztucznych (17,02 %). Łcznie te trzy materiały opakowaniowe stanowi 99,22 % masy odpadów Odpady wielkogabarytowe oraz budowlane Na terenie gminy nie jest prowadzona zorganizowana zbiórka odpadów wielkogabarytowych. W wikszoci przypadków odpady te s indywidualnie zagospodarowywane przez mieszkaców i w rezultacie ich udział w masie odpadów deponowanych na składowiskach jest raczej niewielki. Rozwizaniem dla zagospodarowania tego rodzaju odpadów byłoby powstanie punktu dobrowolnego gromadzenia odpadów (PDGO). Do momentu powstania takiego punktu odpady wielkogabarytowe mog by odbierane od mieszkaców podczas cyklicznych akcji przeprowadzanych przez zakład zajmujcy si oczyszczaniem gminy. W przypadku odpadów gruzu od czerwca 2003r. istnieje moliwo przekazania w workach o pojemnoci 50 dm 3. Odpady te odbierane s przy okazji zbierania zmieszanych odpadów komunalnych. 19

20 2.1.5 Komunalne odpady niebezpieczne Wg KPGO rednie jednostkowe iloci komunalnych odpadów niebezpiecznych wynosz 3 kg/m dla terenów miejskich oraz 2 kg/m dla terenów wiejskich. Uwzgldniajc redni jednostkow ilo komunalnych odpadów niebezpiecznych dla terenów wiejskich i miejskich, w gminie Zibice rocznie powstaje 47,15 Mg tych odpadów. Tabela 11 Lista selektywnie zbieranych odpadów niebezpiecznych zawartych w odpadach komunalnych oraz zalecane metody postpowania Kod Rodzaj odpadu Zalecane metody postpowania Rozpuszczalniki Odzysk poprzez destylacj (R2), odzysk energii (R1) lub unieszkodliwianie poprzez przekształcanie termiczne (D10), typ spalarni zaleny od zawartoci chlorowcopochodnych Kwasy Regeneracja (R6) lub unieszkodliwianie poprzez przekształcanie fizyczne i /lub chemiczne (D9), ewentualnie łcznie z odpadem Alkalia Regeneracja (R6) lub unieszkodliwianie poprzez przekształcanie fizyczne i /lub chemiczne (D9), ewentualnie łcznie z odpadem Odczynniki fotograficzne Odzysk (R3, R5) i/lub unieszkodliwianie poprzez przekształcanie fizyczne i /lub chemiczne (D9) rodki ochrony rolin II i II klasy toksycznoci (bardzo toksyczne i toksyczne herbicydy lub insektycydy) Lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierajce rt Urzdzenia zawierajce freony Oleje i tłuszcze inne ni wymienione w (niejadalne) Farby, tusze, farby drukarskie, kleje, lepiszcze i ywice zawierajce substancje niebezpieczne Unieszkodliwianie poprzez przekształcanie termiczne (D10), typ spalarni zaleny od zawartoci chlorowcopochodnych Odzysk (R4) i/lub unieszkodliwianie poprzez przekształcanie fizyczne i/lub chemiczne (D9) Separacja rtci, szkła, czci metalowych w celu odzysku (R11), unieszkodliwianie pozostałoci (D5, D9) Demonta urzdze, odzysk odpadów uytkowych (R14), unieszkodliwianie odpadów zawierajcych freony poprzez przekształcanie termiczne w spalarni dla odpadów zawierajcych chlorowcopochodne (D10) Odzysk energii (R1) lub unieszkodliwianie poprzez przekształcanie termiczne (D10) Odzysk energii (R1) lub unieszkodliwianie poprzez przekształcanie termiczne (D10), typ spalarni zaleny od zawartoci chlorowcopochodnych Detergenty zawierajce substancje niebezpieczne Unieszkodliwianie poprzez przekształcanie termiczne (D10) Leki cytotoksyczne i cytostatyczne Unieszkodliwianie poprzez przekształcanie termiczne (D10) Baterie i akumulatory łcznie z bateriami i akumulatorami wymienionymi w , lub oraz nie sortowane baterie i akumulatory zawierajce te baterie Zuyte urzdzenia elektryczne i elektroniczne inne ni wymienione w i zawierajce niebezpieczne składniki (w szczególnoci tymi składnikami mog by akumulatory i baterie wymienione w 1606 i oznaczone jako niebezpieczne, przełczniki rtciowe, szkło a lamp kineskopowych i inne szkło aktywne, itp.) Drewno zawierajce substancje niebezpieczne Odzysk (R4) i/lub unieszkodliwianie poprzez przekształcanie fizyczne i /lub chemiczne (D9) Odzysk ołowiu, kwasu siarkowego, tworzyw sztucznych Odzysk (R4, R14) i/lub unieszkodliwianie poprzez przekształcanie fizyczne i /lub chemiczne (D9) Demonta urzdze, segregacja czci, odzysk i/lub unieszkodliwianie poszczególnych elementów Odzysk energii (R1) lub unieszkodliwianie poprzez przekształcanie termiczne (D10), typ spalarni zaleny od zawartoci chlorowcopochodnych oraz metali cikich Skład odpadów niebezpiecznych z gospodarstw domowych nie był dotychczas przedmiotem adnych szczegółowych bada krajowych. Katalog odpadów zawiera list selektywnie 20

21 gromadzonych odpadów niebezpiecznych zawartych w odpadach komunalnych, podaje si j w tabeli wraz z zalecanymi metodami postpowania z poszczególnymi odpadami. Na terenie gminy nie planuje si wprowadzenia systemu zbiórki odpadów niebezpiecznych z odpadów komunalnych. Rozwizaniem mogłoby by utworzenie punktu dobrowolnego gromadzenia odpadów (PDGO), jak równie prowadzenie zbiórki: przeterminowanych leków w aptekach i przychodniach zuytych olejów w punktach wymiany oleju, serwisowych, na stacjach paliw baterii przy sklepach ze sprztem AGD i RTV oraz w szkołach przeterminowanych chemikaliów w sklepach chemicznych Mimo wysokich kosztów, jakie trzeba ponie na zorganizowanie tej zbiórki, konsekwencje jej braku mog by powane. Przede wszystkim odpady te maj negatywny wpływ na kocowy strumie odpadów do unieszkodliwiania. Wprowadzenie zbiórki odpadów problemowych powoduje natomiast wzrost wiadomoci mieszkaców i umoliwienie im decydowania o jakoci rodowiska Gospodarka odpadami z oczyszczalni cieków Głównymi rodzajem odpadów wytwarzanych w komunalnych oczyszczalniach cieków s ustabilizowane osady ciekowe oznaczone kodem Ze cieków usuwane s ponadto skratki (190801) oraz piasek (190802). Obecnie gmina zwodocigowana jest w 81 %. Zgodnie z Wieloletnim Planem Inwestycyjnym gmina zamierza w latach obj sieci kolejnych mieszkaców, przez co sie wodocigowa bdzie zaopatrywała w wod ponad 91 % populacji gminy. Sie kanalizacyjna, w porównaniu do wodocigowej jest znacznie słabiej rozwinita. Jedynie miasto Zibice posiada kanalizacj, do której dostp ma 100 % mieszkaców. Poza miastem fragmentaryczn sie kanalizacyjn posiada tylko jedna miejscowo Henryków. Tabela 12 Ilo osadów ciekowych wytwarzanych w oczyszczalniach komunalnych gminy Zibice wg sprawozda o iloci wytworzonych odpadów przekazanych marszałkowi województwa. Gmina/ lokalizacja Zibice (Zibice, Henryków) Przepustowo technologiczna / aktualna ilo oczyszczanych cieków, m 3 /dob Łczna ilo cieków oczyszczanych, m 3 /d Sucha masa osadów, Mg/a Masa osadów o uwodnieniu 80 %, Mg/a 5400/ , ,8 250/ ,0 35,2 razem , ,0 Skratki oraz piasek (zawarto piaskowników) wytwarzane s w mniejszych ilociach ni osady ciekowe, jednak stanowi zagroenie dla rodowiska ze wzgldów sanitarnych, jak i z uwagi na uciliwo (zagniwalno, zapachy itp.). Iloci i skład tych odpadów okrela si nastpujco: piasek - rednio 60 dm 3 na 1000 m 3 oczyszczanych cieków, tj. 0,084 kg/m 3 cieków, rednia gsto nasypowa - 1,4 Mg/m 3, strata praenia 3 %, substancje mineralne %, zawarto wody %, skratki - rednio 100 dm 3 na 1000 m 3 oczyszczanych cieków, tj. 0,075 kg/m 3 cieków, rednia gsto nasypowa 0,75 Mg/m 3, strata praenia 23 %, substancje mineralne 7 %, woda 70 %. 21

22 Skratki i piasek stanowi łcznie około 16 % masy ustabilizowanych, odwodnionych do 80 % wody, osadów ciekowych. Tabela 13 Gmina Zibice Iloci piasku i skratek wytwarzanych w oczyszczalniach. Przepustowo technologiczna / aktualna ilo oczyszczanych cieków, m 3 /d Łczna ilo cieków oczyszczanych, m 3 /d Masa piasku Mg/rok Masa skratek Mg/rok 5400/ ,4 2,85 250/ ,15 0,10 razem ,55 2,95 Dane dotyczce iloci wytwarzanych odpadów w oczyszczalniach cieków s szacunkowe, gdy nie zweryfikowano dotychczas tych iloci poprzez pomiary masy odpadów rzeczywicie wytwarzanych, odzyskiwanych i składowanych. Iloci osadów, skratek i piasku przedstawiono zgodnie ze sprawozdaniami przekazanymi marszałkowi województwa o iloci i sposobie zagospodarowania odpadów, sporzdzonym przez administratora obiektów Charakterystyka jakociowa Oczyszczalnie cieków, wykorzystujce osady ciekowe zgodnie z rozporzdzeniem Ministra rodowiska z dnia 1 sierpnia 2002 r. w sprawie komunalnych osadów ciekowych (Dz.U. Nr 134, poz. 1140) [xxvi], maj obowizek wykonywania bada fizyko-chemicznych i biologicznych tych osadów. Analiz moliwoci wykorzystania komunalnych osadów ciekowych przeprowadzono dla oczyszczalni cieków zlokalizowanej w Zibicach. Istotne s zawartoci metali cikich w osadach ze wzgldu na moliwoci ich wykorzystania do rónych celów. Biorc pod uwag zarówno zawarto metali cikich w osadach, jak i stan sanitarny, osady z oczyszczalni w Zibicach mona wykorzysta do rekultywacji na cele nierolne. Przy wykorzystaniu osadów na cele rolne i nierolne, naley wzi pod uwag warunki, jakie powinna spełnia gleba dla kadego sposobu wykorzystania osadów. Wymienione rozporzdzenie okrela dopuszczaln dawk osadu ciekowego, wyznaczon dla kadej partii osadów oddzielnie, posta osadów wprowadzanych do gleby, jak i sposób wprowadzania. Komunalne osady ciekowe nie mog by wprowadzane do gleby podczas wegetacji rolin przeznaczonych do bezporedniego spoycia przez ludzi (art. 4 rozporzdzenia M w sprawie komunalnych osadów ciekowych [xxvi]). Tabela 14 Skład fiz.-chem. i zawarto ywych jaj pasoytów w osadach z oczyszczalni jednostka Zibice substancja organ. % s.m. 77,80 azot ogólny % s.m. 7,15 azot amonowy % s.m. fosfor % s.m. 2,10 wap % s.m. 0,92 magnez % s.m. 0,52 odczyn ph ołów mg/kg s.m. 33,30 kadm mg/kg s.m. 2,20 chrom mg/kg s.m. 5,90 mied mg/kg s.m. 139 nikiel mg/kg s.m. 24,80 rt mg/kg s.m. 0,41 cynk mg/kg s.m. 875,00 ywe jaja pasoytów szt/kg s.m. nie wykryto 22

23 Obecnie, osady ciekowe wytwarzane w Zibicach głównej mierze wykorzystywane s do uyniania terenów oczyszczalni, uytkowanych jako tereny zieleni niskiej Odzysk i unieszkodliwianie odpadów Odzysk odpadów komunalnych dotyczy zasadniczo czystych frakcji pochodzcych z selektywnej zbiórki. Recyklingiem jest wykorzystanie np. papieru, szkła, tworzyw sztucznych lub metali w procesie produkcyjnym, w którym otrzymuje si nowe materiały lub produkty o charakterze pierwotnym lub wtórnym. Kompostowanie lub fermentacja czystych frakcji odpadów, z wytworzeniem kompostu lub/oraz biogazu, zaliczane jest do procesów recyklingu organicznego. Odzysk energii z odpadów polega na ich wykorzystaniu jako ródła energii, zastpujcego paliwa pierwotne. Jednym ze sposobów unieszkodliwiania odpadów jest ich składowanie. Na etapie sporzdzania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami na terenie Dolnego lska okrelono, e pełne wyposaenie składowiska obejmuje elementy, których istnienie ma bezporedni wpływ na warunki eksploatacji i bezpieczestwo składowiska w fazie eksploatacji, tj.: uszczelnienie podłoa składowiska, drena odcieków, wag samochodow, sprzt do mechanicznego plantowania i zagszczania odpadów, system monitoringu rodowiska, pas zieleni izolacyjnej, ogrodzenie. Lista ta zawiera zarówno elementy, których wprowadzenie jest moliwe jedynie przed rozpoczciem składowania (uszczelnienie, drena), jak i te, które mona wprowadza w dowolnym momencie funkcjonowania obiektu, ale ich istnienie ma zasadnicze znaczenie dla efektywnoci funkcjonowania składowiska (waga, kompaktor), jak równie jego bezpieczestwa (ogrodzenie i system monitoringu rodowiska) Składowisko odpadów w Zibicach Obsługuje miasto i gmin Zibice. Składowisko nadpoziomowe ma całkowita powierzchni 5,0091 ha, z czego 4,31 ha zajmuj odpady. Składowanie odpadów rozpoczto w 1946 r. Docelowa pojemno składowiska wyniesie (wg zarzdcy składowiska - Zakładu Usług Komunalnych w Zibicach) ok m 3. Stan nagromadzenia odpadów liczony od 1975 roku do r. wynosił Mg. Składowisko nie jest ogrodzone. Dno składowiska nie posiada adnego uszczelnienia, nie ma drenau odcieków. Deponowane odpady s okresowo plantowane, przykrywane ziemi i odpadami mineralnymi oraz zagszczane przy uyciu spychacza. Składowisko nie jest ogrodzone. Pewn naturaln przeszkod w dostpie stanowi naturalne ukształtowanie terenu wokół obiektu, naturalna rolinno oraz zapora drogowa przegradzajca drog dojazdow na składowisko po godzinach otwarcia. Składowisko nie ma uregulowanego stanu formalnoprawnego. Na składowisku nie prowadzi si odzysku odpadów. Zgodnie z decyzj Starosty Zbkowickiego WR 760/2/2/2001/2002 z dnia 9 grudnia 2002 r. po 31 grudnia 2005 nastpi zaprzestanie składowania odpadów komunalnych. Całkowite zamknicie obiektu nastpi po przeprowadzonej rekultywacji do dnia 31 grudnia 2006 roku Regionalne Centrum Recyklingu W 2001 gmina Zibice zawarła z prywatnym podmiotem gospodarczym spółk z ograniczon odpowiedzialnoci, pod nazw Regionalne Centrum Recyklingu, w ramach 23