Transkrypt

1 Zgodnie z definicją opracowaną przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) - Pacjent to kaŝda osoba korzystającą z usług medycznych, ze świadczeń zdrowotnych, niezaleŝnie od tego czy ta osoba jest zdrowa czy chora. - Prawa pacjenta - - naleŝą do jednych z najwaŝniejszych praw człowieka, powstających w przypadkach korzystania ze świadczeń zdrowotnych

2 Projekt został złoŝony w sejmie jako jeden z pierwszych, słuŝących zreformowaniu systemu ochrony zdrowia. Najistotniejsze elementy : zdefiniowanie pojęcia w polskim prawie pojęcia -,, pacjent, umieszczenie w jednym akcie prawnym najwaŝniejszych praw pacjentadotychczas,, rozrzuconych po kilku ustawach, powołanie instytucji Rzecznika Praw Pacjenta z szerokimi uprawnieniami, wprowadzenie prawa pacjenta do zgłoszenia sprzeciwu od orzeczenia lekarza, wnoszonego do Komisji Lekarskiej działającej przy okręgowej radzie lekarskiej. 1. Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483), 2. Ustawy o z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408 z późn. zm.), 3. Ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535 z późn. zm. ), 4. Ustawy z dnia 26 października 1995 r. o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz. U. Nr 138, poz. 682 z późn. zm.), 5. Ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i połoŝnej (Dz. U. Nr 91, poz. 410 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668 z późn. zm.), 6. Ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodzie lekarza (Dz. U. Nr 28, poz. 28 i Nr 88, poz. 554 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668 z późn. zm.),

3 do ochrony zdrowia, do równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, na warunkach i w zakresie określonych w ustawie, leczenia, zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z naleŝytą starannością, informacji o swoim stanie zdrowia i rozpoznaniu, proponowanych oraz moŝliwych metodach diagnostycznych, leczniczych i dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, informacji o wynikach leczenia oraz rokowaniu lub teŝ do wyraŝenia Ŝądania aby lekarz nie udzielał tej informacji, wyraŝenia zgody albo odmowy na udzielenie mu określonych świadczeń zdrowotnych, po uzyskaniu odpowiedniej informacji, poszanowania godności osobistej i intymności podczas leczenia, dodatkowej opieki pielęgnacyjnej sprawowanej przez osobę bliską lub inną osobę wskazaną przez siebie, oraz do kontaktu osobistego, telefonicznego lub korespondencyjnego z osobami z zewnątrz, wypisania z zakładu opieki zdrowotnej na własne Ŝądanie ( z wyłączeniem tzw. przymusowego leczenia) i uzyskania od lekarza informacji o moŝliwych następstwach zaprzestania leczenia w tym zakładzie, otrzymywania dokumentacji medycznej na zasadach określonych w ustawie na swój wniosek lub osoby przez siebie upowaŝnionej, niezaleŝnie od celów do jakich jej Ŝąda, w zakładzie opieki zdrowotnej przeznaczonym dla osób wymagających całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych np. w szpitalu, sanatorium, zakładzie leczniczo-opiekuńczym, pacjent przyjęty do tego zakładu ma prawo do: środków farmaceutycznych i materiałów medycznych, pomieszczenia i wyŝywienia odpowiedniego do stanu zdrowia, opieki duszpasterskiej,

4 wyraŝenia zgody lub odmowy na przyjęcie do szpitala psychiatrycznego, z wyłączeniem sytuacji, gdy przepisy ustawy dopuszczają przyjęcie do szpitala psychiatrycznego bez zgody pacjenta, cofnięcia uprzednio wyraŝonej zgody na przyjęcie do szpitala psychiatrycznego i do złoŝenia, w dowolnej formie, wniosku o nakazanie wypisania go ze szpitala psychiatrycznego, wnioskowania do lekarza o zasięgnięcie przez niego opinii właściwego lekarza specjalisty lub zorganizowania konsylium lekarskiego, zachowania w tajemnicy informacji związanych z nim, a uzyskanych w związku z leczeniem, wyraŝenia zgody lub odmowy na udział w eksperymencie medycznym po uprzednim poinformowaniu go przez lekarza o celach, sposobach i warunkach przeprowadzenia eksperymentu, spodziewanych korzyściach leczniczych lub poznawczych, ryzyku oraz o moŝliwościach cofnięcia zgody i odstąpienia od udziału w eksperymencie w kaŝdym jego stadium, Brak rzetelnych, opartych na kryteriach medycznych procedur ustalających kolejność dostępu do świadczeń zdrowotnych w sytuacji ograniczonych moŝliwości ich udzielenia, NaraŜenie pacjenta na utratę zdrowia z powodu braku naleŝytej staranności przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych, Brak informacji o stanie zdrowia, Odmowa wydania dokumentacji medycznej (w formie zgodnej z przepisami), Wykonywanie świadczeń w obecności osób trzecich, nawet przy sprzeciwie pacjenta, Pobieranie nieuzasadnionych opłat za poród ( np. rodzinny, w pokoju jednoosobowym), ObciąŜanie nieuzasadnionymi kosztami pobytu opiekuna w Zakładzie, ObciąŜanie kosztami zakupu leków, środków pomocniczych w trakcie pobytu w zakładzie opieki zdrowotnej przeznaczonym dla osób wymagających całodobowych świadczeń zdrowotnych ( np. szpitalu, zol-u/zop-e), Ujawnianie informacji o stanie zdrowia,

5 - wykonywania zawodu lekarza i lekarza dentysty, - wykonywania zawodu pielęgniarki i połoŝnej, - wykonywania zawodu na podstawie stosunku pracy ( Kodeks Pracy, Układ zbiorowy, regulamin pracy). Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodzie lekarza i dentysty ( t.j. Dz. U. z dnia 8 września 2006 r. Nr 191, poz.1410 z późn. zm.), Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o Izbach Lekarskich ( tj. z dnia 20 kwietnia 2004 r. Dz. U. Nr 92, poz. 885), Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 26 września 1990 r. w sprawie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy (Dz. U. Nr 69, poz. 406). Kodeks etyki lekarskiej z dnia 2 stycznia 2004 r.

6 Ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i połoŝnej ( t.j. Dz. U. z dnia 2 lipca 2004 r. Dz. U. Nr 173, poz z późn. zm.), Ustawa z dnia 19 kwietnia 1991 r. o samorządzie pielęgniarek i połoŝnych. (Dz. U. z 1991 r. Nr 41, poz. 178), Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 19 stycznia 1993 r. w sprawie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej pielęgniarek i połoŝnych. (Dz. U. z 1993 r. Nr 9, poz. 45), Kodeks etyki zawodowej pielęgniarki i połoŝnej Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 9 grudnia 2003 r., Podstawa odpowiedzialności karnej została scharakteryzowana w art. 1 K.K. : Art Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia. 2. Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma. 3. Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeŝeli nie moŝna mu przypisać winy w czasie czynu.

7 Nieudzielenie pomocy pacjentowi Kodeks karny Art Kto naraŝa człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty Ŝycia albo cięŝkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat JeŜeli na sprawcy ciąŝy obowiązek opieki nad osobą naraŝoną na niebezpieczeństwo, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat JeŜeli sprawca czynu określonego w 1 lub 2 działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. 4. Nie podlega karze za przestępstwo określone w 1-3 sprawca, który dobrowolnie uchylił groŝące niebezpieczeństwo. 5. Ściganie przestępstwa określonego w 3 następuje na wniosek pokrzywdzonego. Oraz art. 7 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, zgodnie z którym zakład opieki zdrowotnej nie moŝe odmówić udzielenia świadczenia zdrowotnego osobie, która potrzebuje natychmiastowego udzielenia takiego świadczenia ze względu na zagroŝenie zdrowia lub Ŝycia. art. 30 ustawy o zawodzie lekarza, wskazujący na obowiązek lekarza do udzielenia pomocy medycznej w kaŝdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty Ŝycia, cięŝkiego uszkodzenia ciała lub cięŝkiego rozstroju zdrowia, oraz w innych przypadkach niecierpiących zwłoki. Wykonanie zabiegu leczniczego bez zgody pacjenta. Art. 192: 1. Kto wykonuje zabieg leczniczy bez zgody pacjenta, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego. Oświadczenie pacjenta wyraŝone na wypadek utraty przytomności, określające wolę dotyczącą postępowania lekarza w stosunku do niego w sytuacjach leczniczych, które mogą zaistnieć, jest dla lekarza - jeŝeli zostało złoŝone w sposób wyraźny i jednoznaczny - wiąŝące. (post. Sądu NajwyŜszego z dnia 27 października 2005 r. sygn. III CK 155/05, OSNC 2006/7-8/137)

8 o o o o art. 19 a ust. 1 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej stwierdza, iŝ w razie zawinionego naruszenia praw pacjenta, o których mowa w art. 18 ust. 2 i ust. 3 pkt 1 oraz w art. 19 ust. 1 pkt 1-4 i ust. 3, sąd moŝe przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pienięŝnego za doznaną krzywdę na podstawie kodeksu cywilnego, art. 19 a ust. 2 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej stwierdza, iŝ w razie zawinionego naruszenia prawa pacjenta do umierania w spokoju i godności, sąd moŝe, na Ŝądanie najbliŝszego członka rodziny, innego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna faktycznego, zasądzić odpowiednią sumę pienięŝną na wskazany przez nich cel społeczny na podstawie art. 448 Kodeksu cywilnego. art. 444, 445 i 447 k.c. sąd moŝe przyznać odszkodowanie jeŝeli w wyniku udzielania świadczeń zdrowotnych pacjent doznał uszkodzenia ciała lub powstał rozstrój zdrowia, art. 446 k.c. sąd moŝe nakazać zwrot kosztów leczenia i pogrzebu jeŝeli w wyniku uszkodzenia ciała lub rozstrój zdrowia poszkodowany zmarł. Sąd moŝe równieŝ ustanowić dla bliskich zmarłego rentę. Odpowiedzialność odszkodowawczą za szkodę powstałą po dniu 1 stycznia 1999 r. ponosi zakład opieki zdrowotnej, reprezentowany przez dyrektora/kierownika. Obecnie w przypadku świadczeń opieki zdrowotnej odpowiedzialność cywilną za szkodę powstałą w wyniku udzielania lub zaniechania udzielania świadczeń wykonywanych w ramach ubezpieczenia zdrowotnego reguluje rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 października 2005 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (Dz. Nr 197, poz. 1643). Natomiast w przypadku szkody powstałej przed powyŝszą datą, odpowiada Skarb Państwa, reprezentowany przez wojewodę lub właściwego Ministra, będącego organem załoŝycielskim Zakładu. (orzecz. SN z 9 VI 1999 r., III CZP 11/99, OSN 1/2000, poz. 2).

9 Samodzielne prowadzenie sprawy cywilnej, bez przygotowania prawniczego jest trudne dlatego teŝ warto rozwaŝyć prowadzenie sprawy przez pełnomocnika czyli adwokata lub radcę prawnego. Ugoda Wystąpienie z powództwem cywilnym do sądu Pozew jest pismem procesowym i zgodnie z art. 187 i nast. Kodeksu postępowania cywilnego z dnia 17 listopada 1964 r. (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm. ) powinien spełniać warunki wymagane. W procesie cywilnym cięŝar udowodnienia faktów, z którymi wiąŝe się dochodzone roszczenie spoczywa na powodzie, zgodnie z art. 6 k.c. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. art. 68 ust. 2.,,KaŜdy obywatel ma prawo do równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, na warunkach i w zakresie określonych w ustawie - art. 68 ust. 2,, ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135, z późn. zm.), ustawa o z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408 z późn. zm.),

10 do zaopatrzenia w bezpłatne leki dla uprawnionych i na zasadach przewidzianych w ustawie Rozdział 3 ustawy, do bezpłatnego zaopatrzenia w wyroby medyczne, będące przedmiotami ortopedycznymi i środkami pomocniczymi dla uprawnionych i na zasadach przewidzianych w ustawie Rozdział 3 ustawy, do korzystania poza kolejnością Ŝe świadczeń opieki zdrowotnej oraz z usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach - rozdział 3 ustawy, do korzystania bez skierowania lekarza ubezpieczenia zdrowotnego z ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych, zgodnie z art. 57 ustawy, do świadczeń udzielanych poza systemem ubezpieczeń zdrowotnych w trybie art. 19 ustawy, - rzeczników praw pacjenta funkcjonujących w większości szpitali, w tym przede wszystkim w psychiatrycznych, - kierownika placówki ochrony zdrowia, szczególnie gdy zastrzeŝenia dotyczą funkcjonowania zoz. - organu załoŝycielskiego Zakładu Opieki Zdrowotnej. - oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia, zgłaszając się do rzecznika praw pacjenta, - do Centrala NFZ, ul. Grójecka 186, Warszawa, - Biura Praw Pacjenta ul. Długa 38/ Warszawa, bezpłatna infolinia ). - stowarzyszeń pacjentów i członków ich rodzin, - fundacji działających na rzecz pacjentów, - innych instytucji pozarządowych np. poradni prawa, działających przy Wydziałach Prawa,

11 W przypadku braku naleŝytej staranności w wykonywanej praktyce medycznej, popełnionych błędów w leczeniu oraz stwierdzenia, Ŝe personel medyczny (lekarz, pielęgniarka) postępuje sprzecznie z zasadami etyki zawodowej lub narusza przepisy o wykonywaniu zawodu lekarza lub pielęgniarki i połoŝnej, ubezpieczony moŝe zwrócić się do Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej, który funkcjonuje przy Okręgowej i Naczelnej Izbie Lekarskiej, oraz przy Okręgowej i Naczelnej Izbie Pielęgniarek i PołoŜnych.