KATALOG LINII NAPOWIETRZNYCH

Transkrypt

1 KATALOG LINII NAPOWIETRZNYCH ŚREDNIEGO NAPIĘCIA 5 0 kv Z TRÓJKĄTNYM UKŁADEM PRZEWODÓW GOŁYCH 70 i 50 mm NA POJEDYNCZYCH śerdziach WIROWANYCH TYPU E i E M LSN 70(50) Opracowanie przeznaczone do realizacji prototypów Redakcja Poznań, wrzesień 008 r.

2 PRODUCENT SŁUPÓW Przedsiębiorstwo Produkcji Strunobetonowych śerdzi Wirowanych WIRBET S.A Ostrów Wielkopolski, ul. Chłapowskiego 5 tel. (0-6) , SprzedaŜ: tel./fax. (0-6) wirbet@wirbet.com.pl ODDZIAŁ W PILE: Piła, ul. Walki Młodych 08 tel. (0-67) , OPRACOWANIE KATALOGU ORAZ TABLIC ZWISÓW I NAPRĘśEŃ PRZEWODÓW Spółka z o.o POZNAŃ, ul. Kramarska 6 Tel./fax (0-6) , Powielanie i rozpowszechnianie opracowania w formie graficznej i elektronicznej bez zgody biura autorskiego jest zabronione.

3 OPIS TECHNICZNY I. OPIS TECHNICZNY SPIS TREŚCI. Przedmiot i zakres opracowania 6. Podstawowe dane techniczne 6 3. Oznaczenia Oznaczenia słupów 3.. Oznaczenia konstrukcji 4. Zasady projektowania 8 5. Dobór elementów linii Przewody 5.. Rozpiętości przęseł 5.3. Dopuszczalne siły pionowe 5.4. Sekcja odciągowa 5.5. Izolacja i zawieszenie przewodów 5.6. Dobór izolacji do warunków zabrudzeniowych 5.7. śerdzie 5.8. Rodzaje słupów - zakres zastosowań 5.9. Konstrukcje stalowe 5.0. Tablice ostrzegawcze, identyfikacyjne i informacyjne 6. Posadowienie słupów Ocena podłoŝa gruntowego 6.. Typy i konstrukcje ustojów 6.3. Wykonanie posadowień 7. Ochrona przeciwporaŝeniowa i uziemienia 7. Wstęp 7.. Uziemienia ochronne 7.3. Uziemienia odgromowe 8. Ochrona od przepięć 5 9. Transport elementów i wskazówki montaŝowe 5 9. Zasady ogólne 9. MontaŜ słupów 0. Wykonanie obostrzeń 6. Dodatkowe uwagi i zalecenia do realizacji linii 7.. Wykonanie odgałęzień.. Pełzanie przewodów.3. Prowadzenie linii w pobliŝu drzew i wycinka leśna.4. Załomy linii na słupach przelotowych.5. Zabezpieczenie słupów zagroŝonych pochodami lodów.6. Wskazówki wykorzystania katalogu

4 OPIS TECHNICZNY II. KARTY KATALOGOWE SŁUPÓW. Słup przelotowy P 3.. Słup przelotowy P - typy fundamentów, głębokości posadowienia i wysokości zawieszenia przewodów.. Uzbrojenie słupa P.3. Uzbrojenie słupa P - zestawienie materiałów. Słup przelotowo-skrzyŝowaniowy PS 36.. Słup przelotowo-skrzyŝowaniowy PS - typy fundamentów, głębokości posadowienia i wysokości zawieszenia przewodów.. Uzbrojenie słupa PS.3. Uzbrojenie słupa PS - zestawienie materiałów 3. Słup naroŝny N - izolacja stojąca Słup naroŝny N - izolacja stojąca - typy fundamentów, głębokości posadowienia i wysokości zawieszenia przewodów 3.. Uzbrojenie słupa N - izolacja stojąca 3.3. Uzbrojenie słupa N - izolacja stojąca - zestawienie materiałów 4. Słup naroŝny N - izolacja wisząca Słup naroŝny N - izolacja wisząca - typy fundamentów, głębokości posadowienia i wysokości zawieszenia przewodów 4.. Uzbrojenie słupa N dla 78 > α 50 - wykonanie, izolacja wisząca 4.3. Uzbrojenie słupa N dla 60 > α 0 - wykonanie, izolacja wisząca 4.4. Uzbrojenie słupa N - izolacja wisząca - zestawienie materiałów 5. Słup odporowy O i odporowo-naroŝny ON Słup odporowy O i odporowo-naroŝny ON - typy fundamentów, głębokości posadowienia i wysokości zawieszenia przewodów 5.. Uzbrojenie słupa O i ON 5.3. Uzbrojenie słupa O i ON - zestawienie materiałów 6. Słup krańcowy K Słup krańcowy K - typy fundamentów, głębokości posadowienia i wysokości zawieszenia przewodów 6.. Uzbrojenie słupa K 6.3. Uzbrojenie słupa K - zestawienie materiałów 7. Słup rozgałęźny przelotowo-krańcowy RPK - wykonanie Słup rozgałęźny przelotowo-krańcowy RPK - wykonanie - typy fundamentów, głębokości posadowienia i wysokości zawieszenia przewodów 7.. Uzbrojenie słupa RPK - wykonanie 7.3. Uzbrojenie słupa RPK - wykonanie - zestawienie materiałów

5 OPIS TECHNICZNY 3 8. Słup rozgałęźny przelotowo-krańcowy RPK - wykonanie i Słup rozgałęźny przelotowo-krańcowy RPK - wyk. i 3 - typy fundamentów, głębokości posadowienia i wysokości zawieszenia przewodów 8.. Uzbrojenie słupa RPK - wykonanie, izolacja stojąca 8.3. Uzbrojenie słupa RPK - wykonanie 3, izolacja wisząca 8.4. Uzbrojenie słupa RPK - wykonanie i 3 - zestawienie materiałów 9. Słup rozgałęźny przelotowo-krańcowy RPK - wykonanie Słup rozgałęźny przelotowo-krańcowy RPK - wyk. 4 - typy fundamentów, głębokości posadowienia i wysokości zawieszenia przewodów 9.. Uzbrojenie słupa RPK - wykonanie Uzbrojenie słupa RPK - wykonanie 4 - zestawienie materiałów 0. Słup rozgałęźny przelotowo-krańcowy RNK - wykonanie i Słup rozgałęźny przelotowo-krańcowy RNK - wyk. i - typy fundamentów, głębokości posadowienia i wysokości zawieszenia przewodów 0.. Uzbrojenie słupa RNK - wykonanie, izolacja stojąca 0.3. Uzbrojenie słupa RNK - wykonanie, izolacja wisząca 0.4. Uzbrojenie słupa RNK - wykonanie i - zestawienie materiałów. Słup rozgałęźny naroŝno-krańcowy RNK - wykonanie Słup rozgałęźny naroŝno-krańcowy RNK - wykonanie 3 - typy fundamentów, głębokości posadowienia i wysokości zawieszenia przewodów.. Uzbrojenie słupa RNK - wykonanie 3.3. Uzbrojenie słupa RNK - wykonanie 3 - zestawienie materiałów. Słup rozgałęźny odporowo-przelotowy ROP 90.. Słup rozgałęźny odporowo-przelotowy ROP - typy fundamentów, głębokości posadowienia i wysokości zawieszenia przewodów.. Uzbrojenie słupa ROP.3. Uzbrojenie słupa ROP - zestawienie materiałów 3. Słup krańcowo-krańcowy KK Słup krańowo-krańcowy KK - typy fundamentów, głębokości posadowienia i wysokości zawieszenia przewodów 3.. Uzbrojenie słupa KK 3.3. Uzbrojenie słupa KK - zestawienie materiałów 4. Słup rozgałęźny odporowo-krańcowy ROK i odporowo-naroŝno- krańcowy RONK 4.. Słup rozgałęźny odporowo-krańcowy ROK i odporowo-naroŝno- krańcowy RONK - typy fundamentów, głębokości posadowienia i wysokości zawieszenia przewodów 4.. Uzbrojenie słupa ROK i RONK 4.3. Uzbrojenie słupa ROK i RONK - zestawienie materiałów 98

6 OPIS TECHNICZNY 4 III. KARTY KATALOGOWE ELEMENTÓW ZWIĄZANYCH. Ustoje i fundamenty 04.. Ustoje w otworach wierconych Uo, Uos.. Ustoje w otworach wierconych Uo, Uos.3. Ustoje płytowe UP - część.4. Ustoje płytowe UP - część.5. Ustoje studniowe w kręgach betonowych typu Us.6 Fundamenty prefabrykowane SFP, SP.7 Prefabrykowane elementy ustojowe. Zawieszenia przewodów 5.. Zawieszenie przelotowe i naroŝne ZPN.. Zawieszenie przelotowe ZP/.3. Zawieszenie przelotowe ZP/3.4. Zawieszenie przelotowe bezpieczne ZPb/3.5. Zawieszenie przelotowe ZP/4.6. Zawieszenie przelotowe bezpieczne ZPb/4.7. Zawieszenie naroŝne ZN/.8. Zawieszenie naroŝne ZN/3.9. Zawieszenie naroŝne bezpieczne ZNb/3.0. Zawieszenie przelotowe mostka ZM.. Zawieszenie odciągowe ZO.. Zawieszenie odciągowe bezpieczne ZOb.3. Łańcuch odciągowy ŁO/, ŁO/ - wykonanie.4. Łańcuch odciągowy ŁO/, ŁO/ - wykonanie.5. Łańcuch odciągowy ŁO/, ŁO/ - wykonanie.6. Łańcuch odciągowy ŁO/, ŁO/ - wykonanie.7. Łańcuch odciągowy ŁO/, ŁO/ - wykonanie 3.8. Łańcuch odciągowy ŁO/, ŁO/ - wykonanie 3.9. Łańcuch odciągowy ŁO/, ŁO/ - wykonanie 4.0. Łańcuch odciągowy ŁO/, ŁO/ - wykonanie 4.. Łańcuch przelotowy naroŝny ŁPN/, ŁPN/.. Łańcuch przelotowy naroŝny ŁPN/, ŁPN/.3. Połączenie mostka.4. Połączenie odgałęzienia.5. Połączenie śródprzęsłowe.6 Ochrona przeciwdrganiowa

7 OPIS TECHNICZNY 5 3. Uziemienia Uziomy ochronne SN w sieciach z punktem neutralnym uziemionym przez rezystancję lub reaktancję indukcyjną 3.. Uziomy ochronne SN w sieciach izolowanym punktem neutralnym i kompensacją prądu pojemnościowego 3.3. Uziomy odgromowe 3.5. Połączenie uziemienia 4. Ochrona od przepięć Przykłady mocowania ograniczników przepięć na słupach O, ON, K, ROP, ROK, RONK, KK 4.. Przykłady mocowania ograniczników przepięć na słupach RPK, RNK 4.3. Przykłady mocowania ograniczników przepięć - zestawienie materiałów 5. Tablice bezpieczeństwa Tablice ostrzegawcze, identyfikacyjne i informacyjne 5.. Tablice oznaczenia faz 6. śerdzie Strunobetonowe Ŝerdzie wirowane typu E 6.. Strunobetonowe Ŝerdzie wirowane typu E M

8 OPIS TECHNICZNY 6 I. OPIS TECHNICZNY. Przedmiot i zakres opracowania W katalogu przedstawiono konstrukcje słupów linii 5 i 0 kv z przewodami gołymi w układzie trójkątnym na Ŝerdziach wirowanych typu E i E M produkcji PPSśW WIRBET S.A. Słupy objęte niniejszym katalogiem przewidziane są do stosowania w napowietrznych liniach średniego napięcia 5 i 0 kv na terenie całego kraju we wszystkich strefach klimatycznych, tj. WI i WII obciąŝenia wiatrem; SI, SII, SIa i SIIa obciąŝenia sadzią oraz w I, II i III strefie zabrudzeniowej. Na słupach tych przewiduje się moŝliwość podwieszenia przewodów stalowo-aluminiowych, produkowanych wg normy ZN-96/MP-3-K, typu: AFL-6 70 mm i AFL-6 50 mm. Na kartach katalogowych przedstawiono sylwetki słupów z uwzględnieniem doboru ustojów dla gruntu średniego i słabego, a takŝe określono parametry zawieszenia przewodów, uzbrojenia słupów oraz ujęto zestawienia materiałów i wskazówki montaŝowe. Zaprojektowane elementy stalowe, z uwagi na duŝą trwałość strunobetonowych Ŝerdzi wirowanych oraz dla zmniejszenia kosztów eksploatacji, są zabezpieczane przed korozją przez cynkowanie na gorąco. Dodatkowo, na Ŝyczenie odbiorców, mogą być malowane. Stosowanie osprzętu innego niŝ przewidziano w katalogu, wymaga odpowiedniej adaptacji. Katalog przewidziany jest dla projektantów, wykonawców i eksploatatorów napowietrznych linii średniego napięcia 5 i 0 kv. Podstawę opracowania stanowi norma PN-E : 998. Podstawowe dane techniczne Napięcia znamionowe: - linii: 5 kv i 0 kv, - izolacji: 4 kv o róŝnej drodze upływu. Przewody robocze linii głównej: AFL-6 70 mm, AFL-6 50 mm. Przewody robocze linii odgałęźnej: AFL-6 70 mm, AFL-6 50 mm, AFL-6 35 mm. Układ przewodów: trójkątny. śerdzie: typu E i E M o długościach: 0,5; ; 3,5; 5; 6,5 i 8 m i siłach uŝytkowych: 4,3; 6; 0; ; 5; 7,5; 0; 5; 3; 33; 35 kn. Wymiary, masy i siły uŝytkowe zastosowanych Ŝerdzi przedstawiono na kartach katalogowych elementów związanych w III części opracowania. Izolacja: - izolatory stojące: - porcelanowe - kompozytowe - izolatory wiszące: - porcelanowe - kompozytowe Wykaz typów i producentów wg punktu 5.5 opisu.

9 OPIS TECHNICZNY 7 Minimalny kąt załomu dla słupów naroŝnych: 0. Stopnie obostrzenia: 0,, i 3. Strefa klimatyczna: WI, WII obciąŝenia wiatrem, SI, SII, SIa i SIIa obciąŝenie sadzią. Zakres temperatur pracy (obliczeniowy): -5 C do +40 C Zakres temperatur montaŝu: -5 C do +40 C Wysokość nad poziomem morza: do 000m Strefa zabrudzeniowa: I, II, III. Rodzaj gruntu: średni i słaby. 3. Oznaczenia 3.. Oznaczenia słupów Oznaczenia słupów ze względu na funkcje jakie mają do spełnienia w linii: P - przelotowy, PS - przelotowo-skrzyŝowaniowy dla obostrzenia, N - naroŝny, O - odporowy, ON - odporowo-naroŝny, K - krańcowy, RPK - rozgałęźny przelotowo-krańcowy, RNK - rozgałęźny naroŝno-krańcowy, ROP - rozgałęźny odporowo-przelotowy, KK - krańcowo-krańcowy, ROK - rozgałęźny odporowo-krańcowy, RONK - rozgałęźny odporowo-naroŝno-krańcowy. Oznaczenia słupów Rodzaj (funkcja) słupa Długość Ŝerdzi [m] - 0,5; ; 3,5; 5; 6,5; 8 Siła uŝytkowa Ŝerdzi [kn] - 4,3; 6; 0; ; 5; 7,5; 0; 5; 3; 33; 35 - / Przykład: RPK - /5 - słup rozgałęźny przelotowo-krańcowy na Ŝerdzi o długości m i sile uŝytkowej 5 kn

10 OPIS TECHNICZNY Oznaczenia konstrukcji Symbol literowy związany z nazwą Numer kolejny konstrukcji, elementu lub podstawowa cecha - Przykład: PO poprzecznik odporowy o numerze 3 4. Zasady projektowania Przyjęty w katalogu asortyment słupów, przewodów, izolacji i osprzętu pozwala na optymalny ich dobór, zaleŝny od warunków klimatycznych i terenowych występujących na trasie projektowanej linii. W celu prawidłowego doboru tych elementów zalecany jest następujący tok postępowania przy projektowaniu wg niniejszego katalogu:. Ustalenie strefy wiatrowej, sadziowej i zabrudzeniowej.. Ustalenie rodzaju i przekroju przewodu. 3. Ustalenie typu linii przyjmując odpowiednie napręŝenie podstawowe. 4. Ustalenie rodzaju Ŝerdzi. 5. Ustalenie podstawowej wysokości słupa. 6. Ustalenie warunków gruntowych. Dobór odpowiednich słupów oraz długości przęseł zaleŝny jest od tych ustaleń i warunków terenowych. Wymagane parametry słupów, izolatorów oraz osprzętu i konstrukcji naleŝy dobrać z odpowiednich kart katalogowych zamieszczonych w niniejszym opracowaniu. 5. Dobór elementów linii 5.. Przewody W katalogu zastosowano przewody, których parametry techniczne przedstawiono w tablicy. Typ przewodu AFL-6 Przekrój znamionowy [mm ] Tablica. Parametry techniczne przewodów Przekrój rzeczywisty [mm ] Średnica przewodu Masa przewodu [kg/km] Rezystancja przy t=0 C [Ω/km] Reaktancja przewodu [Ω/km] ObciąŜalność długotrwała ) [A] Min. siła zrywająca [kn] 70 ) 78,4,3 76 0,445 0,395 90/35 3,654 70/ 3) 77,3,6 7 0,444 0,395 90/35, ,9 9,6 96 0,6063 0,405 70/0 6, ,08 8, 40 0,85 0,45 45/75,99 ) ObciąŜalność długotrwałą podano dla dwóch okresów: kwiecień - październik / listopad - marzec. ) Przewód z rdzeniem stalowym linkowym. 3) Przewód z rdzeniem stalowym jednodrutowym.

11 OPIS TECHNICZNY 9 W tablicy podano przyjęte podstawowe napręŝenia i naciągi przewodów nie przekraczające wartości dopuszczalnych wg normy PN-E-0500-:998. Tablica. Podstawowe napręŝenia i naciągi przewodów Typ przewodu AFL-6 AFL-6 Przekrój znamionowy [mm ] 70 70/ Przekrój rzeczywisty [mm ] 78,4 77,3 AFL ,9 AFL ,08 * NapręŜenia zmniejszone NapręŜenie podstawowe [MPa] Naciąg podstawowy na przewód [dan] Naciąg podstawowy na 3 przewody [dan] Typ linii L L 80* L L L5 85* L L6 65* L L3 85* L Dla ułatwienia doboru słupów w tablicy przyjęto, identyczne jak w albumie PTPiREE LSN 70(50) tom V - układ trójkątny, szereg typów linii (L L6) w zaleŝności od przekroju przewodu i zastosowanego napręŝenia podstawowego. Zaleca się przyjmować normalne napręŝenie podstawowe równe 90 MPa. Oznaczenia L L4 dotyczą typów linii wg albumu PTPiREE LSN 35(50) tom I - układ trójkątny. Przyjęte w katalogu napręŝenia przewodów 70 i 50 mm stworzą zagroŝenie ich wibracji jedynie w przypadkach określonych w tablicy 3. Tablica 3. Rozpiętości przęseł zagroŝonych wibracją przewodów Typ przewodu AFL-6 Przekrój znamionowy NapręŜenie przewodów Rozpiętość przęseł a Strefa klimatyczna mm MPa S I S Ia i S II S IIa 70 a < 40 a < 90 a < a < 0 a < 70 a < 50 Dla przeciwdziałania zagroŝeniom występowania drgań naleŝy, dla rozpiętości przęseł mniejszych od wymienionych w tablicy 3, stosować mniejsze napręŝenie przewodów np. 90 MPa, 85 MPa i 80 MPa lub tłumiki drgań ujęte w III części katalogu.

12 OPIS TECHNICZNY 0 Typ przewodu AFL-6 Tablica 4. Jednostkowe obciąŝenie wiatrem lub sadzią Przekrój znamionowy mm 70 70/ ObciąŜenie przewodu wiatrem ObciąŜenie przewodem z sadzią Strefa klimatyczna W I W II S I S Ia, S II S IIa dan / m 0,488 0,577 0,537 0,634 0,856,49,560 0,485 0,573 0,534 0,63 0,85,4,554 0,44 0,489 0,455 0,538 0,73,000,4 0,349 0,43 0,384 0,454 0,635 0,883,95 ObciąŜenia wiatrem podane w liczniku dotyczą przewodów zawieszonych na wysokości do 0m, a w mianowniku - przewodów zawieszonych powyŝej 0m od powierzchni ziemi. Podane wartości dotyczą jednego przewodu. 5.. Rozpiętości przęseł RozróŜnia się następujące rozpiętości przęseł: a) Rozpiętość przęsła gabarytowego jest to rozpiętość, którą przyjmuje się dla ustalenia odległości między przewodami, zgodnie z normą PN-E-0500-:998 tablica 0. W tablicy 5 przedstawiono rozpiętości przęseł gabarytowych dla poszczególnych typów linii wyznaczone dla maksymalnego zwisu f przy +40 C równego 4,95 m. Typ przewodu Tablica 5. Rozpiętości przęseł gabarytowych Przekrój NapręŜenie Naciąg na Strefa klimatyczna Typ znamionowy podstawowe przewód SI SIa, SII SIIa linii mm MPa dan m L L AFL L L L L Podane w powyŝszej tablicy rozpiętości dotyczą poprzeczników stosowanych na wszystkich rodzajach słupów.

13 OPIS TECHNICZNY b) Rozpiętość przęsła wiatrowego - rozpiętość, którą przyjmuje się dla ustalenia obciąŝenia słupów przelotowych od parcia wiatru na przewody z uwzględnieniem obciąŝenia wiatrem słupa i jego uzbrojenia. Rozpiętość ta jest średnią arytmetyczną rozpiętości przęseł przyległych do danego słupa. Dla przyjętych rozwiązań słupów przelotowych, w zaleŝności od rodzaju przewodów i stref klimatycznych, rozpiętości te przedstawiono w tablicy 6. c) Rozpiętość przęsła nominalnego - rozpiętość, którą przyjmuje się dla ustalenia w terenie płaskim podstawowej wysokości słupa, aby przewody podtrzymywane przez ten słup znajdowały się nad ziemią w odległości minimalnej określonej przez normę PN-E-0500-:998 tablica 9. Rozpiętości te zaleca się wyznaczać z uwzględnieniem rezerwy odległości od ziemi równej 0,5 m na podstawie tabel zwisów, przyjmując maksymalny zwis wg wzoru: f max = h p - (5 + U/50 + 0,5) [m] h p - wysokość zawieszenia dolnego przewodu na słupie od ziemi [m], U - napięcie znamionowe linii [kv], f max - największy zwis maksymalny w temperaturze -5 + sadź lub przy +40 C. Dla tak ustalonego zwisu odczytuje się z tablic zwisów maksymalną długość przęsła w zaleŝności od przyjętego przewodu, zastosowanego napręŝenia i strefy klimatycznej. W tablicy 7 i 8 przedstawiono nominalne rozpiętości przęseł słupów przelotowych wyznaczone wg powyŝszych zasad dla przyjętych w opracowaniu przewodów, napręŝeń i stref klimatycznych zgodnie z normą PN-E-0500-:998, dla napięcia 0 kv. Dla słupów nie przewidzianych w tablicy 7 i 8 nominalne rozpiętości przęseł naleŝy ustalać indywidualnie uwzględniając rodzaj izolacji i głębokość posadowienia. d) Rozpiętość przęsła cięŝarowego - rozpiętość, którą przyjmuje się dla ustalenia obciąŝenia pionowego konstrukcji wsporczej od cięŝaru przewodów, izolacji, osprzętu oraz sadzi normalnej. Przy ustalaniu rozpiętości przęsła, naleŝy uwzględnić wszystkie ww. rozpiętości, tak aby ustalona rozpiętość przęsła nie przekraczała wartości zestawionych w tablicach 5 9. Typ słupa Dopuszczalne obciąŝenie Tablica 6. Rozpiętości przęseł wiatrowych Długość Ŝerdzi Linia z przewodami 3 x 70 mm 3 x 50 mm Strefa klimatyczna W I W II W I W II dan m m 0, P- /4, , , Wartości w mianowniku dotyczą rozpiętości przęseł w przypadku załomu na słupie przelotowym do 78 o

14 OPIS TECHNICZNY Tablica 7. Rozpiętości przęseł nominalnych dla słupów przelotowych [m] Przewody o przekroju 70 mm Typ słupa Dopuszczalne Długość Ŝerdzi obciąŝenie L Głębokość zakopania t dan m m Rodzaj przewodu Typ linii L L L3 NapręŜenie podstawowe 0 MPa 90 MPa 80 MPa Strefa klimatyczna SI SIa,SII SIIa SI SIa,SII SIIa SI SIa,SII SIIa 0,5,0 AFL , AFL P- /4, ,5, AFL , AFL ,5,3 AFL ,4 AFL Tablica 8. Rozpiętości przęseł nominalnych dla słupów przelotowych [m] Przewody o przekroju 50 mm Typ słupa Dopuszczalne Długość Ŝerdzi obciąŝenie L Głębokość zakopania t dan m m Rodzaj przewodu Typ linii L4 L5 L6 NapręŜenie podstawowe 0 MPa 90 MPa 80 MPa Strefa klimatyczna SI SIa,SII SIIa SI SIa,SII SIIa SI SIa,SII SIIa 0,5,0 AFL , AFL P- /4, ,5, AFL , AFL ,5,3 AFL ,4 AFL

15 OPIS TECHNICZNY Dopuszczalne siły pionowe Dla poprzeczników przelotowych, zaprojektowanych w niniejszym katalogu, alternatywnie z kształtowników zamkniętych (oznaczenie PP- /) i z ceowników zimnogiętych (oznaczenie PP- /), dopuszczalne obciąŝenia pionowe skierowane w dół pochodzące od jednego przewodu pokrytego sadzią oraz od izolatorów wynoszą 75 dan względnie 365 dan. Maksymalne długości przęseł dla tych obciąŝeń w zaleŝności od rodzaju przewodu i strefy klimatycznej przedstawiono w tablicy 9. Tablica 9. Maksymalne długości przęseł ze względu na pionowe dopuszczalne obciąŝenie poprzeczników przelotowych Przewód Rodzaj linii Rodzaj poprzecznika przelotowego ObciąŜenie pionowe dan / przewód Rozpiętość przęseł Strefa klimatyczna S I S I a i S II S II a AFL-6 70 PP-30, PP AFL-6 70 PP-3, PP L L6 AFL-6 50 PP-30, PP AFL-6 50 PP-3, PP m Przy duŝych róŝnicach poziomu ustawienia słupów przelotowych lub naroŝnych naleŝy zwracać uwagę na mogące wystąpić siły pionowe skierowane w górę. Przy zawieszeniu przelotowym lub naroŝnym na izolatorach stojących siła ta nie moŝe przekroczyć cięŝaru przewodu. JeŜeli przekracza cięŝar przewodu, to naleŝy zastosować słup odporowy lub odporowo-naroŝny z izolatorami wiszącymi. Siła pionowa skierowana w górę na słupie odporowym lub odporowo-naroŝnym nie powinna przekraczać 500 dan na przewód fazowy. Siły wyrywające skierowane w górę sprawdza się dla temperatury -5 C Sekcja odciągowa Długość sekcji odciągowej nie powinna przekraczać km. W sekcji odciągowej ze względów montaŝowych nie zaleca się więcej niŝ dwa załomy linii o kącie załomu α 50 lub jeden - o kącie załomu linii 50 > α 0. Przy stosowaniu słupów naroŝnych z izolacją wiszącą zaleca się jeden załom linii w sekcji. Stosowanie większej ilości załomów jest moŝliwe po uzgodnieniu z inwestorem Izolacja i zawieszenie przewodów W katalogu przewiduje się stosowanie izolatorów stojących i wiszących następujących typów: a) izolatory stojące porcelanowe LWP 8-4; LWZ 8-4; LWP,5-4; LWP 8-4 R; LWZ 8-4 R

16 OPIS TECHNICZNY 4 b) izolatory stojące kompozytowe PI KL-N - ENSTO POL c) izolatory wiszące porcelanowe LP 45/5U; LP 60/5U; LP 60/8U d) izolatory wiszące kompozytowe SDI ; SDI ENSTO POL Maksymalna siła pozioma przyłoŝona w miejscu zamocowania przewodu na izolatorze (dopuszczalne obciąŝenie) wynosi: dla izolatorów: LWP 8; LWZ dan dla izolatorów: LWP,5-65 dan dla izolatorów: PI KL-N dan dla izolatorów: LP 45/5U; LP 60/5U; LP 60/8U dan (600 dan) * dla izolatorów: SDI ; SDI dan * dla LP prod. Elektroporcelana Ciechów S.A W projekcie przewidziano następujące typy zawieszeń przewodów i ich oznaczenia: - na izolatorach stojących: - ZP/ - zawieszenie przelotowe, - ZPb/ - zawieszenie przelotowe bezpieczne, - ZM - zawieszenie przelotowe mostka, - ZPN - zawieszenie przelotowe i naroŝne, - ZN/ - zawieszenie naroŝne, - ZNb/3 - zawieszenie naroŝne bezpieczne, - ZO - zawieszenie odciągowe - ZOb - zawieszenie odciągowe bezpieczne. Zawieszenie ZM jest zawieszeniem mostka wykonanego przewodami w osłonie izolacyjnej i stanowi, w tym przypadku, wariantowe rozwiązanie do zawieszenia ZPN. - na izolatorach wiszących: - ŁO/, ŁO/ - pojedynczy łańcuch odciągowy, - ŁO/, ŁO/ - podwójny łańcuch odciągowy, - ŁPN/, ŁPN/ - pojedynczy łańcuch przelotowy naroŝny, - ŁPN/, ŁPN/ - podwójny łańcuch przelotowy naroŝny. Cyfry i w oznaczeniach łańcuchów określają rodzaj zastosowanego izolatora wiszącego: - izolatory porcelanowe LP, - izolatory kompozytowe. Na rysunkach łańcuchów pokazano równieŝ sposób mocowania przewodów przy zastosowaniu osprzętu: - śrubowego - wykonanie i 4, - oplotowego - wykonanie, - zaprasowywanego - wykonanie 3. Rysunki ww. zawieszeń wraz z zestawieniem materiałów potrzebnych do ich wykonania, przedstawiono na kartach katalogowych elementów związanych. Do słupów przelotowych i naroŝnych z izolacją stojącą przewidziano zawieszenia: ZP, ZPb, ZN, ZNb i ZPN, a dla słupów mocnych z izolacją stojącą zawieszenie ZO i ZOb. Do słupów z luźnym zawieszeniem odciągowym linii (w przypadku linii 70mm - do przewodów z rdzeniem stalowym linkowym) zastosowano zawieszenia ZO z izolatorami stojącymi lub łańcuchy odciągowe. Do zawieszeń odciągowych przewodów na słupach mocnych przewidziano łańcuchy odciągowe.

17 OPIS TECHNICZNY 5 Wyboru zawieszenia przewodów przy sporządzaniu projektu linii naleŝy dokonać uwzględniając: - rodzaj i przekrój przewodu, - stopień obostrzenia, - rodzaj osprzętu przewodowego - śrubowy, oplotowy czy zaprasowywany. Połączenie przewodów w środku przęsła zaleca się wykonać złączką samoklinującą, oplotową lub zaprasowywaną w odległości min. 0,5 m od elementów zamocowania przewodu. Wytrzymałość połączenia śródprzęsłowego powinna wynosić 90% siły zrywającej przewód. Przewody w mostkach i przy odgałęzieniach naleŝy łączyć za pomocą zacisków odgałęźnych śrubowych, zabezpieczonych pastą stykową. Mostki, które ze względów eksploatacyjnych nie wymagają rozłączenia dopuszcza się łączyć złączkami samoklinującymi, oplotowymi lub zaprasowywanymi. Umocowanie przewodu na środkowym izolatorze słupa przelotowego, w przypadku stosowania zawieszenia typu ZPN, ZP/3, ZPb/3 zaleca się wykonać w ciągu linii naprzemianlegle tzn. jeŝeli na jednym słupie przewód został zamocowany z lewej strony izolatora to na następnym słupie naleŝy go zamocować z prawej strony izolatora. W zawieszeniu typu ZP/, ZP/4, ZPb/4 przewód ustawiony jest w rowku, w środku izolatora i przymocowany do niego za pomocą specjalnego uchwytu wykonanego z drutu wiązałkowego (ZP/) albo za pomocą uchwytu oplotowego (ZP/4, ZPb/4) Dobór izolacji do warunków zabrudzeniowych Dobór izolacji do warunków zabrudzeniowych naleŝy wykonać zgodnie z normą PN-E-06303:998. Uwzględniając określone w ww. normie minimalne drogi upływu, w tablicy nr 0 podano dobór zastosowanych w katalogu izolatorów dla poszczególnych stref zabrudzeniowych. Tablica 0. Dobór izolatorów do stref zabrudzeniowych Napięcie robocze linii [kv] U n izolacji [kv] Strefa zabrudzeniowa I II III U Typ n U Typ n Typ izolacji izolacji izolatorów izolatorów izolatorów [kv] [kv] LWP 8-4 (R) LWP 8-4 (R) LWZ 8-4 (R) LWP,5-4 LWP,5-4 PI-704 KL-N PI-704 KL-N PI-704 KL-N LP 45/5U 4 LP 45/5U 4 LP 45/5U LP 60/5U LP 60/5U LP 60/5U SDI SDI SDI SDI SDI LWP 8-4 (R) LWZ 8-4 (R) LWZ 8-4 (R) LWP,5-4 PI-704 KL-N PI-704 KL-N PI-704 KL-N LP 45/5U 4 LP 45/5U* 4 LP 60/5U LP 60/8U LP 60/8U SDI SDI SDI * Nie dotyczy izolatorów Elektroporcelana Ciechów SDI

18 OPIS TECHNICZNY śerdzie W rozwiązaniach słupów według niniejszego katalogu zastosowano strunobetonowe Ŝerdzie wirowane produkcji PPSśW WIRBET S. A. typu: E - o długościach: 0,5; ; 3,5; 5 m i siłach uŝytkowych: 4,3; 6; 0; kn E - o długościach: 6,5; 8 m i siłach uŝytkowych: 6;0;;5 kn E M - o długościach: 0,5; ; 3,5; 5 m i siłach uŝytkowych 5; 7,5; 0; 5 kn E M - o długościach: 0,5 m i sile uŝytkowej 35 kn m i sile uŝytkowej 33 kn 3,5 m i sile uŝytkowej 3 kn Dane charakterystyczne powyŝszych Ŝerdzi przedstawiono na kartach elementów związanych. Podstawowe parametry Ŝerdzi podane są na ich tabliczkach znamionowych. Dla ułatwienia rozpoznania Ŝerdzi, ich odziomki oraz pasy w odległości 3m od odziomka są pomalowane lakierem o kolorze w zaleŝności od siły wierzchołkowej, i tak: śerdzie E śerdzie E M,5 kn - biały 5 kn - zielony 4,3 kn - niebieski 7,5 kn - pomarańczowy 6 kn - czarny 0 kn - brązowy 0 kn - czerwony 5 kn - fioletowy kn - Ŝółty 3 35 kn - szary 5.8. Rodzaje słupów - zakres zastosowań Uwzględniając funkcje jakie słupy powinny spełniać w linii napowietrznej, w katalogu opracowano ich konstrukcje stosując Ŝerdzie pojedyncze o róŝnych dopuszczalnych siłach uŝytkowych. Na kartach katalogowych przedstawiono poszczególne rozwiązania słupów z określeniem parametrów zawieszenia przewodów i głębokości posadowienia w gruncie średnim i słabym, w zaleŝności od typu przyjętego ustoju i dopuszczalnego obciąŝenia słupa. Dla słupów naroŝnych i mocnych podano zakres ich stosowania w zaleŝności od typu zaprojektowanej linii. Na rysunkach uzbrojenia tych słupów podano wymiary montaŝowe konieczne do zamocowania poprzeczników i osprzętu oraz wymiary gabarytowe linii. Uzbrojenia słupów naroŝnych oraz rozgałęźnych RPK przedstawiono w dwóch wariantach z uwzględnieniem izolatorów stojących i wiszących. W zestawieniach materiałów uzbrojenia słupów określono rodzaj i ilość potrzebnego osprzętu oraz konstrukcji w zaleŝności od przyjętego wariantu izolacji lub obostrzenia linii. Katalog obejmuje następujące rozwiązania słupów: - Słupy przelotowe: P z izolacją stojącą

19 OPIS TECHNICZNY 7 - Słupy przelotowo-skrzyŝowaniowe: PS dla obostrzenia z izolacją stojącą - Słupy naroŝne: N dla kąta załomu α 50 z izolacją stojącą N dla kąta załomu 78 α 50 z izolacją wiszącą N dla kąta załomu 60 α 0 z izolacją wiszącą - Słupy odporowe: O z izolacją wiszącą - Słupy odporowo-naroŝne: ON z izolacją wiszącą - Słupy krańcowe: K z izolacją wiszącą - Słupy rozgałęźne przelotowo-krańcowe: RPK - wykonanie - z izolacją stojącą w linii głównej i w linii odgałęźnej z ograniczeniem naciągu w linii odgałęźnej RPK - wykonanie i 3 z izolacją stojącą w linii głównej i stojącą (wyk. ) lub wiszącą (wyk. 3) w linii odgałęźnej RPK - wykonanie 4 z izolacją stojącą w linii głównej i wiszącą w linii odgałęźnej - Słupy rozgałęźne naroŝno-krańcowe: RNK dla kąta załomu α 50 - wykonanie i - z izolacją stojącą w linii głównej i stojącą (wyk. ) lub wiszącą (wyk. ) w linii odgałęźnej RNK dla kąta załomu α 50 - wykonanie 3 - z izolacją stojącą w linii głównej i wiszącą w linii odgałęźnej - Słupy rozgałęźne odporowo-przelotowe: ROP z izolacją wiszącą w linii głównej i stojącą w linii odgałęźnej - Słupy rozgałęźne odporowo-krańcowe: ROK z izolacją wiszącą - Słupy krańcowo-krańcowe: KK z izolacją wiszącą - Słupy rozgałęźne odporowo-naroŝno-krańcowe: RONK z izolacją wiszącą Na wszystkie słupy przewidziane są Ŝerdzie typu E lub E M. Ustoje dobrano do wytrzymałości słupa wynikającej z siły uŝytkowej Ŝerdzi. Słupy odporowe zostały zaprojektowane do przeniesienia /3 naciągów podstawowych linii, a odporowo-naroŝne dodatkowo na siły wypadkowe zaleŝne od kąta załomu linii. Słupy odporowe i odporowo-naroŝne mogą być teŝ stosowane do zmiany przekroju przewodów lub napręŝenia Konstrukcje stalowe Konstrukcje stalowe do wykonania przedstawionych w katalogu rozwiązań słupów ujęto w oddzielnym tomie.

20 OPIS TECHNICZNY 8 Opracowanie to jest przeznaczone dla producentów i zawiera szczegółowe zasady wykonania oraz wymagania stawiane konstrukcjom stalowym. Wszystkie elementy stalowe zabezpieczone są antykorozyjnie przez cynkowanie na gorąco powłoką Z/Zn 70 dla konstrukcji i Z/Zn 5 dla elementów śrubowych, zgodnie z normą PN-93/E Po montaŝu konstrukcji na budowie, w środowiskach agresywnych, zaleca się dodatkowe malowanie farbami ochronnymi zgodnie z normą PN-EN ISO 944-5:00 Farby i lakiery. Ochrona przed korozją konstrukcji stalowych za pomocą ochronnych systemów malarskich. Część 5: Ochronne systemy malarskie. Stosowane w konstrukcjach śruby, podkładki i sworznie równieŝ powinny być cynkowane lub kadmowane. Wszystkie elementy stalowe powinny być trwale oznaczone znakiem producenta i symbolami przyjętymi w niniejszym opracowaniu. Gabaryty konstrukcji uwzględniają dopuszczalne odległości części pod napięciem od konstrukcji i elementów słupa zgodnie z normą PN-E-055-:00 tablica. Przy wykonywaniu połączeń przewodów na słupach, a szczególnie połączeń mostków na słupach rozgałęźnych, naleŝy zwracać uwagę na odstępy izolacyjne między przewodami a konstrukcjami. Minimalny odstęp izolacyjny powinien wynosić R min = cm. Dobór izolatorów i osprzętu oraz innych elementów nie ujętych w niniejszym opracowaniu wymaga odpowiedniego sprawdzenia i adaptacji Tablice ostrzegawcze, identyfikacyjne i informacyjne Tablice ostrzegawcze, identyfikacyjne i informacyjne naleŝy stosować zgodnie z wymaganiami norm PN-E-0500-:998 oraz PN-88/E-0850 Urządzenia elektryczne. Tablice i znaki bezpieczeństwa. Dla spełnienia warunków ww. norm przewidziano w niniejszym katalogu następujące tablice: - tablice ostrzegawcze ( szt.) - umieszczone na kaŝdym słupie, widoczne z kierunku prostopadłego do osi linii, (dopuszcza się stosowanie jednej tablicy na słupach jednoŝerdziowych), - tablicę identyfikacyjną - zawierającą nr linii i nr słupa, - tablice oznaczenia faz - umieszczone na poprzecznikach słupów rozgałęźnych i krańcowych, - tablice informacyjne - zawierające inne dodatkowe informacje. Rozmieszczenie ww. tablic, dobór i ich zamocowanie na słupach przedstawiają rysunki załączone w niniejszym katalogu. Tablice i obejmy naleŝy wykonać z materiału pozwalającego na ich ukształtowanie do obrysu Ŝerdzi i zapewniającego trwałość co najmniej 0 lat. 6. POSADOWIENIE SŁUPÓW 6.. Ocena podłoŝa gruntowego Przed przystąpieniem do doboru posadowień słupów naleŝy w pierwszej kolejności dokonać oceny podłoŝa gruntowego w oparciu o zasady zalecane w normie PN-8/B Metoda przyjęta powszechnie w budownictwie linii elektroenergetycznych średniego i niskiego napięcia polega na oznaczeniu wartości parametrów geotechnicznych na podstawie praktycznych doświadczeń z budowy linii na podobnych terenach, ocenionych przy wyznaczaniu trasy budowy linii. Dla ułatwienia podziału gruntu na średni, słaby i bardzo słaby, w tablicy przedstawiono uogólnione właściwości gruntów. W niniejszym katalogu zaprojektowano posadowienia słupów dla gruntu średniego i słabego. W przypadku wystąpienia gruntów bardzo słabych posadowienie słupów zaprojektować indywidualnie.

21 OPIS TECHNICZNY 9 Tablica. Uogólnione właściwości gruntów Grunt średni Grunt słaby Grunt bardzo słaby Rodzaj i stan gruntu Zwały, rumosze, Ŝwiry, pospółki, piaski grube i średnie - zagęszczone, i średnio zagęszczone, piaski drobne zagęszczone. Pyły, gliny, gliny cięŝkie, iły, gliniaste Ŝwiry, pospółki i piaski - półzwarte i twardoplastyczne. Zwały, rumosze, Ŝwiry, pospółki, piaski grube i luźne, piaski drobne i pylaste średnio zagęszczone. Pyły, gliny, gliny zwięzłe, iły, Ŝwiry gliniaste, pospółki i piaski gliniaste plastyczne. Piaski drobne i pylaste, luźne, piaski próchnicze średnio zagęszczone. Pyły, gliny, gliny zwięzłe, Ŝwiry gliniaste, pospółki i piaski gliniaste miękko plastyczne. Ψ Uogólnione właściwości gruntu c γ C kn/m kn/m 3 kn/m 3 µ , , , , , , , , , , , ,0 Oznaczenia: Ψ - kąt tarcia wewnętrznego w stopniach, c - spójność, γ - cięŝar objętościowy, C - moduł podatności podłoŝa, µ - współczynnik tarcia gruntu o fundament betonowy 6.. Typy i konstrukcje ustojów Obliczenia posadowień wykonano metodą stanów granicznych na podstawie normy PN-80/B-033 przyjmując uogólnione właściwości gruntów zawarte w tablicy. W katalogu podano następujące rozwiązania ustojów: Ustój Uo, Uo - bez dodatkowych elementów ustojowych; słup wstawiany w otwór wiercony 55cm (Uo) lub 80cm (Uo) i zasypywany gruntem rodzimym. Ustoje Uos, Uos - bez dodatkowych elementów ustojowych; słup wstawiany w otwór wiercony 55cm (Uos) lub 80cm (Uos) i zasypywany betonem klasy B5. Ustój Uos przewidziany jest do słupów z Ŝerdzi wirowanych 4,3 i 6kN, ustój Uos - do słupów wirowanych z Ŝerdzi od 4,3 do 7,5kN.

22 OPIS TECHNICZNY 0 Ustoje UP UP7 - kopane, wykonane przy zastosowaniu prefabrykowanych płyt ustojowych typu U-85 i U30. Zasypanie wykopu gruntem rodzimym. Przewidziane są do słupów z Ŝerdzi wirowanych o dopuszczalnym obciąŝeniu od 4,3 kn do kn. Fundamenty SFP i SP - kopane, wykonane przy zastosowaniu prefabrykowanych płyt ustojowych typu PS, skręcane elementami stalowymi. Fundament SFP przystosowany jest do jednokierunkowego obciąŝenia słupa, a w przypadku występującego jednocześnie obciąŝenia słupa w kierunku prostopadłym (słupy odporowo-naroŝne i rozgałęźne), do fundamentu SFP dokręcany jest fundament SP. Zasypywane są gruntem rodzimym. Fundamenty te przewidziane są dla słupów z Ŝerdzi wirowanych o nośnościach 5 kn 35 kn. Ustoje UP, UP oraz UP7 i UP8 - kopane, wykonane przy zastosowaniu prefabrykowanych płyt ostojowych typu U-85 i U-30 przykręcanych do Ŝerdzi odpowiednimi elementami stalowymi. Zasypywane gruntem rodzimym. Przeznaczone są do słupów z Ŝerdzi wirowanych o nośnościach 0 kn 7,5 kn. Ustoje Us - kopane, wykonane przy zastosowaniu betonowych kręgów studziennych Słup po wstawieniu w zagłębionych kręgach naleŝy zasypać betonem klasy B5. Zalecane do stosowania w miejscach występowania wysokiego poziomu wód gruntowych lub w miejscach występowania luźnych pylastych piasków (kurzawki). Przewidziane są do ustawienia wszystkich słupów z Ŝerdzi wirowanych ujętych w niniejszym katalogu. Podobne ustoje moŝna takŝe wykonać zagłębiając rury stalowe o odpowiednich średnicach lub wbijając ścianki szczelne. Głębokość posadowienia wszystkich ww. typów ustojów w zaleŝności od rodzaju gruntu podano na kartach katalogowych przy sylwetkach poszczególnych słupów. W celu zmniejszenia głębokości posadowienia Ŝerdzi moŝna, w przypadkach stosowania ustojów (fundamentów) płytowych, dodatkowo wykonać stabilizację gruntu cementem, przyjmując kg cementu portlandzkiego 3,5 na m 3 gruntu piaszczystego. Tak wykonana stabilizacja pozwala na zmniejszenie głębokości posadowienia o 0,3 m. NaleŜy jednak pamiętać o minimalnych głębokościach posadowienia Ŝerdzi ze względu na rozwiązanie konstrukcyjne ustoju. Wartości te podano na kartach katalogowych poszczególnych ustojów. Ilość przedstawionych rozwiązań umoŝliwia posadowienie słupów w róŝnych warunkach terenowych wykonując wykopy sprzętem mechanicznym lub ręcznie w przypadku trudności z dojazdem tego sprzętu w miejsce ustawienia słupa. Konstrukcje ww. ustojów oraz parametry techniczne, objętości wykopów i zestawienia materiałów potrzebnych do ich wykonania przedstawiono w niniejszym opracowaniu na kartach katalogowych elementów związanych. Przy ustojach Uo, Uos oraz ustojach płytowych dla zrównowaŝenia nacisków pionowych na grunt, naleŝy pod stopę Ŝerdzi wirowanej podłoŝyć płytę wykonaną z betonu o powierzchni minimalnej 900 cm np. kostkę brukową sześciokątną o boku 0 cm i grubości cm (trylinka) lub płyty U-85. Ustoje płytowe z płytami U-85 moŝna montować teŝ w otworach wierconych pod warunkiem, Ŝe wykonawca posiada odpowiednie urządzenie wiertnicze o średnicy 90cm. Ze względu na prostotę wykonania oraz ich stabilność zaleca się ustoje w otworach wierconych 55cm i 80cm, zasypywane betonem klasy B5. Prace montaŝowe na ustawionym słupie zalanym betonem moŝna prowadzić minimum po trzech dniach, z uwagi na czas wiązania betonu.

23 OPIS TECHNICZNY Naciągi montaŝowe przewodów wynoszące do 50% podstawowego naciągu moŝna wykonać po sześciu dniach, a wynoszące 75% naciągu podstawowego - po dziesięciu dniach od zalania fundamentu. Pełną wytrzymałość fundament osiąga po dwudziestu ośmiu dniach od zalania. PowyŜsze dane dotyczą zalania i wiązania fundamentu w temp. otoczenia t +0 C. W przypadku temperatury niŝszej naleŝy stosować beton z cementu portlandzkiego szybko twardniejącego przewidując odpowiednie technologie. Okres potrzebny na związanie betonu moŝna skrócić o 50% przy zastosowaniu cementów szybkosprawnych. Przy wykonywaniu ustojów typu Uos naleŝy pamiętać, aby beton przy słupie ułoŝony był ze spadkiem 5% od słupa. Dla obliczenia masy ustojów z betonu B5 naleŝy przyjmować 400 kg/m Wykonywanie posadowień Wszystkie prace fundamentowe muszą być prowadzone wg zasad podanych niŝej oraz zgodnie z wymaganiami normy PN-B-06050:999 Geotechnika - Roboty ziemne - Wymagania ogólne. Technologia oraz przebieg tych prac zaleŝy od rodzaju stosowanego ustoju, jak równieŝ od warunków gruntowych. Przed przystąpieniem do wykopów naleŝy sprawdzić, czy w strefie planowanego wykopu nie znajdują się urządzenia podziemne. Ewentualne kolizje naleŝy usunąć lub istniejące urządzenia zabezpieczyć, za zgodą uŝytkownika. Wykopy powinno poprzedzać usunięcie ziemi rodzimej do głębokości 0 cm na powierzchni o wymiarach boków zwiększonych o około m od obrysu wykopu. Dla posadowienia słupów z ustojami Uo, Uos przewiduje się wiercenie w gruncie otworów o średnicy 0,55 m lub 0,80 m. Dla pozostałych typów ustojów i fundamentów wykopy naleŝy wykonywać ręcznie lub koparką. Zaleca się je wykonywać koparką z wąsko-gabarytowym nabierakiem, przyjmując wymiary dna i głębokość wykopu określone w tablicach poszczególnych ustojów. W rozwiązaniach przyjęto wykonanie wykopu z 0 % odchyleniem ścian bocznych wykopu od pionu. W przypadku gruntów spoistych, gdy nie występuje osuwanie się ścian, wykop moŝna wykonać o ścianach pionowych z zachowaniem wymiarów dna wykopu. Przy występowaniu wysokiego poziomu wód gruntowych posadowienie wykonać, w zaleŝności od rodzaju ustoju i fundamentu w kręgach betonowych, rurach stalowych lub betonowych względnie przy zastosowaniu ścianek szczelnych. Przy wykonywaniu wykopu poniŝej wód gruntowych naleŝy wykonać ściankę szczelną lub zagłębić kręgi studzienne i po zabetonowaniu korka betonowego odpompować wodę. Zasypywanie wykopów naleŝy wykonywać bardzo starannie, gdyŝ czynność ta decyduje o nośności posadowienia. Zasypanie powinno być wykonywane warstwami grubości 0 30 cm z zagęszczeniem gruntu, umoŝliwiającym uzyskanie maksymalnego dla danego gruntu stopnia zagęszczenia. Polewanie wodą zasypywanej ziemi przed ubijaniem powoduje lepsze zagęszczenie gruntu. Po zasypaniu wykopu naleŝ rozsypać grunt rodzimy (odłoŝony z zewnętrznej warstwy) do 5 cm powyŝej terenu przy obwodzie słupa, ze spadkiem na zewnątrz do linii obrysu zasypanego wykopu. Ochronę elementów stalowych i betonowych posadowień słupów przed szkodliwymi wpływami wykonywać naleŝy zgodnie z normą PN-E-0500-:998 punkt 7.6. Elementy stalowe i ich połączenia w części podziemnej słupa naleŝy dodatkowo zabezpieczyć przed korozją lakierem lub masą asfaltową.

24 OPIS TECHNICZNY Podziemne betonowe części ustojów naleŝy chronić przed szkodliwymi wpływami jedynie w gruncie bardzo agresywnym dobierając odpowiedni rodzaj zabezpieczenia do występującego zagroŝenia. 7. Ochrona przeciwporaŝeniowa i uziemienia 7. Wstęp Rozporządzenie Ministra Przemysłu z dnia 8 października 990 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać urządzenia elektroenergetyczne w zakresie ochrony przeciwporaŝeniowej (Dz. U. nr 8 z r., poz. 473) ze względów formalnych wynikających ze zmiany Prawa Budowlanego przestało obowiązywać w kwietniu 995 r. Do chwili obecnej organizacje międzynarodowe IEC (Międzynarodowa Komisja Elektrotechniczna) oraz CENELEC (Europejski Komitet Normalizacyjny ds. Elektrotechniki) nie wydały dokumentów normalizacyjnych dotyczących projektowania i budowy linii elektroenergetycznych wysokiego i niskiego napięcia. W Polsce te zagadnienia równieŝ nie są aktualnie w pełni opracowane. W takiej sytuacji, która trwa od wielu lat, zagadnienia ochrony przeciwporaŝeniowej i uziemień w rozwiązaniach linii objętych niniejszym katalogiem opracowano w oparciu o: - PN-E-0500-:998 Elektroenergetyczne linie napowietrzne. Projektowanie i budowa. Linie prądu przemiennego z przewodami roboczymi gołymi. - Rozporządzenie Ministra Przemysłu z dnia 8 października 990 r. (Dz. U. nr 8, poz. 473 z r. - załącznik nr ) - dane katalogowe wyrobów, literatura techniczna Dokumenty związane: - PN-E-055 : 00 Instalacje elektroenergetyczne prądu przemiennego o napięciu wyŝszym od kv. 7.. Uziemienia ochronne Uziemienia ochronne wykonuje się przy słupach przewodzących usytuowanych w miejscach wymienionych w tabeli załącznika nr do ww. Rozporządzenia Ministra Przemysłu. Uziemienie to zabezpiecza przed pojawieniem się w stanach zakłóceniowych, na dostępnych częściach przewodzących słupów i innych konstrukcji, napięć raŝeniowych dotykowych o wartościach większych od wartości dopuszczalnych. Największe dopuszczalne napięcia dotykowe raŝeniowe dla róŝnych czasów doziemienia naleŝy przyjmować z rys. 9. lub tablicy C.3 normy PN-E-055:00. Uziemienia ochronne opracowano dla słupów, pracujących we wszystkich spotykanych w kraju rodzajach sieci SN: - z izolowanym punktem neutralnym, - z kompensacją pojemnościowego prądu zwarcia z ziemią, - z punktem neutralnym uziemionym przez rezystancję lub reaktancję indukcyjną. Przedstawione w katalogu uziomy ochronne zaprojektowano dla wybranych wartości rezystywności elektrycznej gruntu wynoszących: 00, 300, 500 i 000 Ω m. Dla rezystywności elektrycznej gruntu 00 Ω m opracowano tylko uziom otokowy, natomiast dla rezystywności pozostałych - uziomy otokowe wspomagane uziomami pionowymi. W rozwiązaniach tych uziomy pionowe o długości do 0 m zapewniają obniŝenie wartości i stabilność rezystancji uziemienia, natomiast uziomy otokowe wymuszają poŝądany rozkład potencjału.

25 OPIS TECHNICZNY 3 W celu zaprojektowania uziomu naleŝy: a) wyznaczyć rezystywność zastępczą gruntu na stanowisku słupa metodą czteroelektrodową Wennera z uwzględnieniem głębokości pogrąŝenia uziomu (poziomy, pionowy) i sezonowych zmian wynikających z wilgotności gruntu. Wybór zasadniczej części uziomu (poziomy, pionowy) zaleŝy od uzyskanych wartości rezystywności gruntu przy odległościach sond (dwa pomiary) m i 0 m. b) określić warunki zwarciowe w sieci SN tj. maksymalną wartość prądu zwarcia jednofazowego oraz czas trwania doziemienia z uwzględnieniem zastosowanej automatyki SPZ (Samoczynnego Ponownego Załączenia), c) dobrać, na podstawie kart katalogowych, odpowiedni typ uziomu oraz określić rodzaj połączenia z częścią nadziemną uziemienia, d) wyznaczyć dopuszczalną wartość napięcia raŝeniowego dotykowego stanowiącą podstawowe kryterium skuteczności ochrony (zgodnie z PN-E-055 : 00). Na załączonej w części III karcie katalogowej przedstawiono dobór uziomów (wraz z zestawieniem materiałów) budowanych w sieciach kompensowanych o prądzie pojemnościowym całej sieci nie przekraczającym 300 A i rozstrojeniu kompensacji nie przekraczającym 0%. Z tej samej karty katalogowej moŝna dobierać uziomy ochronne słupów pracujących w sieciach z izolowanym punktem neutralnym (z przewagą linii kablowych), w których prąd jednofazowego zwarcia z ziemią nie przekracza 50 A. Dla obu ww. sposobów pracy punktu neutralnego sieci, zgodnie z przepisami przyjmuje się, Ŝe czas trwania zwarcia moŝe wynosić 5 i więcej sekund. W czasie do godzin zwarcia doziemne wyłączane są przez obsługę. Doboru uziomu ochronnego słupów pracujących w sieci z punktem neutralnym uziemionym przez rezystancję lub reaktancję indukcyjną dokonuje się równieŝ na podstawie odpowiedniej karty katalogowej ujętej w części III. W sieciach tych podstawowymi parametrami decydującymi o zagroŝeniu poraŝeniowym, a w konsekwencji o rozwiązaniach uziomów, są: wartość prądu jednofazowego zwarcia z ziemią oraz czas trwania zwarcia z uwzględnieniem automatyki SPZ. Uziomy opracowano dla wybranych wartości prądu jednofazowego zwarcia z ziemią równych: 00, 50, 00 i 300 A oraz czasów jego trwania równych 0, s i 0,5 s. NiŜszą wartość czasu przyjęto dla linii SN napowietrznych, w których nie stosuje się automatyki SPZ lub, gdy czas pierwszej przerwy beznapięciowej przekracza 3 s. Z tej karty katalogowej moŝna dobierać równieŝ uziomy dla słupów pracujących w sieciach z izolowanym punktem neutralnym o duŝych wartościach prądu jednofazowego zwarcia z ziemią i krótkich czasach trwania tych zwarć. Uziomy sztuczne słupów zaprojektowano dla rezystywności elektrycznej gruntu wynoszącej 00, 300, 500 i 000 Ωm. Uziomy słupów w gruntach o rezystywności przekraczającej 000 Ω m naleŝy projektować indywidualnie z uwzględnieniem warstwowej struktury gruntu (sprawdzić celowość zwiększenia długości uziomów pionowych) i ewentualnym zastosowaniem środków zmniejszających rezystywność gruntu. Przed przystąpieniem do doboru uziemienia naleŝy wykonać pomiar rezystywności elektrycznej gruntu metodą cztroelektrodową Wennera. W przypadku braku moŝliwości wykonania pomiaru, przybliŝone wartości rezystywności moŝna określić na podstawie tablicy.

26 OPIS TECHNICZNY 4 Tablica PrzybliŜone wartości rezystywności gruntu Rodzaj gruntu Iły, glina pylasta, grunty torfiaste i organiczne, gleby bagienne, grunty próchnicze (czarnoziemy, mady). Glina piaszczysta i pylasta, pyły, gleby bielicowe i brunatne wytworzone z glin zwałowych oraz piasków naglinkowych i naiłowych. Piasek gliniasty i pylasty, pospółki, gleby bielicowe wytworzone z piasków słabo gliniastych i gliniastych. Piaski, Ŝwiry, gleby bielicowe wytworzone ze Ŝwirów i piasków luźnych. Piaski i Ŝwiry suche (zwierciadła wody gruntowej na głębokości większej niŝ 3 m) zakres wartości Rezystywność [Ωm] wartości przeciętne Grunt kamienisty Skuteczność ochrony od poraŝeń naleŝy ocenić po wybudowaniu uziomów. Metody pomiarowe i sposoby przeprowadzenia pomiarów zawarte są w ww. Rozporządzeniu. JeŜeli wyniki pomiarów wykaŝą, Ŝe napięcia raŝeniowe dotykowe są większe od wartości dopuszczalnej, ale nie przekraczają jej trzykrotnej wartości, moŝna zastosować środki uzupełniające w postaci powłok elektroizolacyjnych, które spełniają jednocześnie funkcje powłok antykorozyjnych. Powłoki elektroizolacyjne naleŝy nakładać zgodnie z zaleceniami producenta. W przypadku, gdy zmierzone napięcia raŝeniowe przekraczają trzykrotną wartość napięcia dopuszczalnego, uziom naleŝy rozbudować poprzez dołoŝenie dodatkowych uziomów pionowych lub dodatkowego uziomu otokowego (wyrównawczego). Łączenie bednarki z bednarką oraz bednarki z prętem wykonać przez spawanie, zgrzewanie lub skręcanie dwoma śrubami M0 albo łączenie uchwytami śrubowymi. Miejsca połączeń zabezpieczyć przed korozją przez pokrycie, w ziemi, np. masą asfaltową, a w części nadziemnej słupa - wazeliną bezkwasową. Bednarkę łączącą uziom z zaciskiem probierczym pokryć powłoką antykorozyjną do wysokości 0,3 m nad ziemią i do głębokości 0, m w ziemi. Uziemienia ochronne naleŝy malować w pasy zielono - Ŝółte o szerokości ok. 0 cm Uziemienia odgromowe Wartość rezystancji uziemienia odgromowego słupów linii SN nie powinna być większa niŝ 0 Ω. Uziemienie odgromowe spełnia jednocześnie wymagania stawiane uziemieniom ochronnym. JeŜeli zmierzona rezystancja uziomu przekracza wartość dopuszczalną, uziom naleŝy rozbudować. Najskuteczniejszym działaniem jest wybudowanie dodatkowych uziomów pionowych. Połączenia ograniczników przepięć z przewodem uziemiającym naleŝy pomalować na kolor niebieski.

27 OPIS TECHNICZNY 5 8. Ochrona od przepięć Ochronę od przepięć linii naleŝy wykonać zgodnie z PN-E-0500-:998 i wskazówkami wykonawczymi "Ochrona sieci elektroenergetycznych od przepięć" (opracowanie PTPiREE). Przykłady doboru ograniczników przepięć dla poszczególnych napięć sieci z izolowanym punktem zerowym lub z kompensacją prądu ziemnozwarciowego z nieznanym czasem wyłączenia zwarcia przedstawiono w tablicy 3. Dobór uwzględnia ograniczniki przepięć z zalecanym prądem wyładowczym 0kA i przeznaczone do stosowania w I, II i III strefie zabrudzeniowej. Przykłady mocowań ograniczników przepięć na słupach mocnych podano na kartach katalogowych w części III. Napięcie znamionowe linii Un [kv] NajwyŜsze napięcie systemu U [kv] Tablica 3. Ograniczniki przepięć - przykład doboru Napięcie znamionowe ogranicznika Ur [kv] Napięcie trwałej pracy ogranicznika Uc [kv] Typ Obudowa Producent 5 7,5,5 8 POLIM-D8N POLIM-D4N silikonowa ABB 9. Transport elementów i wskazówki montaŝowe 9.. Zasady ogólne Transport i składowanie Ŝerdzi naleŝy przeprowadzić według warunków technicznych i zaleceń producenta. JeŜeli producent nie precyzuje wymagań w tym zakresie, to naleŝy pamiętać o następujących zasadach: - Ŝerdzie unosić dźwigiem przy pomocy orczyka i lin stalowych, chwytając je w pobliŝu środka cięŝkości Ŝerdzi po jego obu stronach, - przy składowaniu i transporcie naleŝy Ŝerdzie podeprzeć w dwóch punktach, - przy składowaniu warstwami kaŝdorazowo stosować przekładki z belek drewnianych układając Ŝerdzie naprzemian tzn. druga warstwa odziomkami odwrotnie do pierwszej. - ilość warstw nie powinna przekraczać ośmiu przy magazynowaniu oraz dwóch przy transporcie kołowym, - przy transporcie kołowym naleŝy Ŝerdzie zabezpieczyć odpowiednimi klinami uniemoŝliwiającym przemieszczenie się Ŝerdzi. Transport, budowę i montaŝ elementów linii naleŝy prowadzić zgodnie z: - zasadami stosowanymi w budownictwie ogólnym, - szczegółowymi instrukcjami przyjętymi i stosowanymi przez właściwą terenowo Energetykę, - szczegółowymi instrukcjami wydanymi przez producentów elementów linii oraz sprzętu budowlanego i montaŝowego stosowanego przy realizacji linii.