Komunikacja spółki z rynkiem kapitałowym

Transkrypt

1 Komunikacja spółki z rynkiem kapitałowym Inwestorzy, ale też i inni interesariusze domagają się od spółki giełdowej przede wszystkim uczciwości w kontaktach, ale i gotowości do rozmowy. Uczciwość podyktowana jest nie tylko względami etycznymi, ale i pragmatycznymi chroni i kreuje wartość przedsiębiorstwa. Oszukują najwięksi i najlepsi Takiego wywiadu jeszcze państwo nie czytali zaznacza Handelsblatt (wydanie internetowe dziennika) we wstępie do swej rozmowy z prezesem BNP Paribas B. Protem. Dziennik wyjaśnia, że B. Prot przeredagowywał swe odpowiedzi, by ostatecznie je wycofać. Gazeta postanowiła więc opublikować swe pytania, pozostawiając puste miejsca tam, gdzie powinny się znaleźć odpowiedzi prezesa. B. Prot zdecydował nie ujawniać, co sądzi o zaufaniu rynków do Włoch, jak ocenia szanse Francji na zachowanie najwyższego ratingu. Nie zdradził również, czy problemy francuskiego sektora bankowego spędzają mu sen z powiek. Czytelnicy Handelsblatt nie dowiedzieli się także, co prezes Prot sądzi o perspektywie wzrostu gospodarczego w Europie. Prezes nie ujawnił również, czy pokłada zaufanie w sektorze bankowości. Podobnie, nie podzielił się wiedzą na temat sytuacji finansowej BNP Paribas (Niecodzienny wywiad prasowy szefa banku BNP Paribas, PAP, ). Wywiad z prezesem BNP Paribas (24 pozycja na liście Forbes 2000 Global) nie jest niechlubnym wyjątkiem. Na współczesnym rynku znajdziemy wiele przykładów nieetycznych zachowań, również takich, które pokazują, że oszukują nawet najwięksi i najlepsi. Zarzuty SEC z 2008 r. sformułowane pod adresem General Electric dotyczyły publikacji fałszywych wyników w sprawozdaniach finansowych. W opinii SEC GE, naciągając zasady rachunkowości, osiągnęła punkt krytyczny (Bergers D.P. [2009], GE To Pay SEC 50 Million For Accounting Fraud, ). Poważne problemy z wiarygodnością miały w swoim czasie chociażby takie instytucje jak Goldman Sachs czy Citigroup. W kwietniu 2010 SEC oskarżyła Goldman Sachs o udzielanie nieprawdziwych informacji na temat produktów powiązanych z subprime. Podobne oskarżenie Komisja skierowała w tym samym roku pod adresem Citigroup. Problemy komunikacyjne tych firm pozostawiły poważny ślad na reputacji tych spółek, każdorazowo odbijając się na notowaniach ich walorów. Spółka Przyczyna utraty zaufania Wycena walorów General Electric Błędy w sprawozdaniach finansowych 60 USD (poziomy cen z 2000 r.) 5,73 USD (marzec 2009 r.) Goldman Sachs Oszukiwanie inwestorów (sprzedaż niedochodowych instrumentów opartych na hipotekach subprime) ok. 180 USD (marzec 2010 r.) ok. 140 USD (maj 2010 r.) Citigroup Nieprawdziwe informacje o zaangażowaniu w papiery subprime Wahania cen akcji w okresie: maj październik 2010 r. 1 S t r o n a

2 Źródło: opracowanie własne na podstawie: Błędy i potknięcia komunikacyjne polskich spółek To spółka jest najlepszym źródłem informacji o niej samej. Jeśli więc najlepsze źródło kłamie, to cała komunikacja nie ma sensu podsumował jeden z rozmówców, którzy w trakcie indywidualnych wywiadów pogłębionych pytani byli o m.in. to, co naraża spółkę na utratę zaufania (K. Żądło, O wartości zaufania, 2014): nagminną praktyką wśród firm notowanych na warszawskim parkiecie jest koloryzowanie wyników, pozycji rynkowej, perspektyw. Spółki wydają się zapominać, że przedstawianie zbyt optymistycznego obrazu samej siebie jest bardzo ryzykowne, jeśli później nie jest się w stanie dostarczyć danych finansowych, które byłyby w stanie ten obraz podtrzymać. To dość samobójcze spółka zrobi tak raz czy dwa i inwestorzy się odwracają bezpowrotnie. Brak umiaru nie jest wskazany podejrzane są zarówno hurraoptymistyczne obiecanki i prognozy, jak i nagłe załamania wywołane np. okolicznościami zewnętrznymi ; spółce nie można ufać, jeśli zataja pewne informacje lub jest nieszczera, np. zarząd wie, że zbliża się katastrofa, natomiast świadomie oszukuje albo tłumaczy swoje niepowodzenia czynnikami zewnętrznymi, np. kursem walutowym; powodem utraty zaufania jest niedotrzymywanie prognoz. Naturalnie, spółka może dać prognozę i jej nie wypełnić, ale jeśli w ciągu roku lojalnie informuje o postępie w wypełnieniu prognoz. Jeśli jednak 30 grudnia oświadcza ona, że prognoza na ten rok nie zostanie wypełniona, to takie działanie bez wątpienia podważa mocno jej wiarygodność; spółka traci zaufanie, jeśli okłamuje inwestorów. Mamy wówczas do czynienia z niepokojącym dysonansem między tym, co spółka komunikuje, a tym, co faktycznie robi. Kłamstwo i zatajanie informacji zarówno negatywnych, jak i pozytywnych w sytuacji, gdy okazuje się, że ktoś z insiderów wykorzystał poufne, pozytywne informacje, niszczy opinię o spółce; spółka traci zaufanie, jeśli nie ujawnia ryzyk towarzyszących jej działalności, prognozowanych wyników albo jeśli te ryzyka nie są komunikowane wystarczająco jasno; niebezpieczne w skutkach mogą być praktyki spółki mające na celu zagmatwanie, zaciemnienie obrazu, czyli wprowadzenie inwestorów w błąd (jedna z polskich spółek zorganizowała w swoim czasie dwie operacje jednocześnie emisję i split, tak aby inwestorzy nie wiedzieli, która cena jest właściwa); zaufanie rynku kapitałowego niszczą różnego rodzaju zabiegi księgowe, które mają na celu upiększanie sytuacji finansowej firmy; utratę zaufania powodują sytuacje, gdy spółki zbyt często zaskakują inwestorów. Chodzi tutaj o swojego rodzaju zaskoczenia zarówno in minus, jak i in plus, gdy np. spółka od dawna deklarowała, że nie będzie przejmować, a nagle dokonuje akwizycji albo wypłaca dywidendę, choć wcześniej nie zapowiadała takiego posunięcia ; 2 S t r o n a

3 inwestorzy nie ufają spółkom, które cechuje zmienność decyzji biznesowych. Na przykład spółka ogłosiła strategię na 3 lata, jednak już po 1,5 roku ma nowy pomysł na biznes, dlatego zmienia strategię (pomijamy sytuację, kiedy rynek się załamał i spółka szuka dróg wyjścia). Komunikacja, która buduje zaufanie i kreuje wartość przedsiębiorstwa Wycenić można różne ryzyka, ale trzeba mieć na ich temat informację dlatego tak kluczowa jest rola komunikacji z uczestnikami rynku kapitałowego zauważa jeden z ekspertów (K. Żądło, O wartości zaufania, 2014). Eksperci praktycy biznesu, którzy wzięli udział w wywiadach (dyrektorzy inwestycyjni, zarządzający, analitycy, inwestorzy, praktycy IR) są przekonani, że czytelna komunikacja to jeden z fundamentalnych elementów w budowaniu wiarygodności spółki. Cykl przeprowadzonych rozmów pozwolił sformułować kilka wiodących konkluzji (K. Żądło, O wartości zaufania, 2014): przejrzysta komunikacja z rynkiem to m.in. jasna polityka raportów bieżących oraz dobre raporty okresowe. W teorii obszar ten jest definiowany przez rozporządzenia, w praktyce jednak spółki robią to w różnym stopniu: albo unikają podawania informacji, albo zaciemniają ich istotę; z punktu widzenia uczestników rynku cenione jest wyjście poza to, czego wymaga ustawodawca, czyli informowanie z własnej inicjatywy o ważnych dla spółki kwestiach i to z wykorzystaniem różnych kanałów. Naturalnie skala ujawniania informacji zależy od samej spółki przy założeniu, że chce być ona bardziej rozpoznawalna na rynku, ujawnia więcej niż ustawowe minimum. Spółki, które wychodzą poza ten standard zyskują uznanie w oczach zarządzających i analityków, a to z tego względu, że raporty kwartalne i bieżące pozwalają na podstawową analizę perspektyw spółki; pełnię wiedzy o spółce dają dodatkowe informacje czy rozmowy z kadrą zarządzającą; otwartość komunikacyjna to aktywne pozostawanie spółki w kontakcie z inwestorami, czyli o wszystkim informujemy, zapraszamy na spotkania, dajemy szerokie komentarze do wyników finansowych, nie unikamy trudnych pytań, tłumaczymy z czego wynikają gorsze wyniki i co zarząd robi, aby je poprawić. W tym kontekście fundamentalne znaczenie mają wypowiedzi prezesów czy osób z zarządu. Ankietowani zwracali jednocześnie uwagę na to, że w przypadku dużych spółek, które nie planują emisji (mają np. inwestora zagranicznego), dbanie o inwestorów mniejszościowych to raczej wyraz dobrej woli, nakaz etyczny niż obowiązek, ale może być także traktowane jako darmowa reklama zwłaszcza w przypadku firm, które nie mają popularnej marki, natomiast chcą być zauważone; ważnym czynnikiem budującym zaufanie jest jednocześnie stałość prowadzonych działań komunikacyjnych. Spółka, której inwestorzy ufają, musi być przewidywalna w komunikacji z rynkiem. Spółka taka jest otwarta na komunikację z rynkiem kapitałowym w czasie prosperity, ale nie ucina komunikacji i nie unika konfrontacji ze społecznością inwestorską także w sytuacji problemów i niepowodzeń. Jej niewątpliwym atutem jest umiejętność prowadzenia komunikacji w przypadku zaistnienia trudnych sytuacji. Doświadczenie pokazuje jednak, że spółki niejednokrotnie uciekają się do manipulacji uaktywniają się, gdy mają dobre informacje. W czasie prosperity i wzrostów bardzo chętnie komunikują się z rynkiem. W chwili jednak, gdy zaczynają się problemy, pojawia się blokada, 3 S t r o n a

4 następuje odcięcie informacji (spółki spełniają wówczas wyłącznie obowiązki informacyjne). Powszechną praktyką jest również przyspieszanie terminów dobrych raportów, a z kolei zwlekanie z gorszymi. Nie tylko sami eksperci, ale i szereg badań czy opracowań z zakresu relacji inwestorskich potwierdzają, że uczciwa komunikacja spółce się opłaca: wyższa cena akcji to jedna z korzyści płynących z efektywnego modelu komunikacji ze społecznością inwestorską; cena akcji kształtowana jest silniej przez postrzeganie niż wartość wewnętrzną firmy (Bragg S.M. [2010], Running an Effective Investor Relations Department, New Jersey: John Wiley & Sons); im większa liczba analityków śledzi działalność spółki, tym wyższy jest dla tej spółki wskaźnik ceny do zysku (Marcus B.W. [2005], Competing for Capital: Investor Relations in a Dynamic World, New Jersey: John Wiley & Sons) szersze ujawnianie strategii wiąże się podniesieniem reputacji przedsiębiorstw w środowisku finansowym, co mierzone jest ceną akcji (Yakis-Douglas B. [2011], Annual Review 2010, Oxford University Centre for Corporate Reputation); dobre mechanizmy ładu korporacyjnego ujmowane są przez analityków w ich rekomendacjach, co w rezultacie przekłada się na ceny akcji (Yu M. [2009], Analyst Recommendations and Corporate Governance in Emerging Markets, Monmouth University, New Jersey: West Long Branch); analitycy czy sami zarządzający wierzą, że szerszy zakres ujawniania i większa otwartość komunikacyjna wpływa na zwiększenie ceny akcji (DiPiazza S.A., Eccles R.G. [2002], Building public trust, New York: John Wiley& Sons Inc.) rynek premiuje spółki, które w swych sprawozdaniach rocznych przekazują więcej informacji, niż wynika to z wymogu ustawowego (Patel S.A., Dallas G. [2002], Transparency and Disclosure: Overview of Methodology and Study Results United States, New York: Standard & Poor s). Jak komunikują się spółki, którym ufają inwestorzy? Próba syntezy 1. Nie zdarzyło się, aby spółka okłamała inwestorów. 2. Nie zdarzyło się, aby spółka opublikowała niespodziewany wynik (strata, zysk), nie wyjaśniając jego źródła. 3. Spółka w sposób aktywny pozostaje w kontakcie z inwestorami daje szerokie komentarze do wyników finansowych, nie unika trudnych pytań. 4. Spółka umiejętnie komunikuje się w przypadku zaistnienia trudnych sytuacji. 4 S t r o n a

5 5. Spółka jest przewidywalna w komunikacji z inwestorami (nie zaskakuje inwestorów); charakteryzuje się regularnością prowadzonych działań komunikacyjnych. 6. Jest otwarta na komunikację z rynkiem kapitałowym zarówno w czasie prosperity, jak i nie ucina komunikacji i nie unika konfrontacji ze społecznością inwestorską w sytuacji problemów i niepowodzeń. 7. Spółka publikuje pełne, czytelne raporty i komunikaty. 8. Spółka dzieli się z inwestorami informacjami wykraczającymi poza obowiązkowe minimum wymagane przez ustawodawcę (jest proaktywna informuje z własnej inicjatywy o ważnych dla niej kwestiach, wykorzystując do tego różne kanały). 9. Spółka pozycjonuje się na rynku w sposób czytelny i przemyślany. 10. W przypadku tej spółki można powiedzieć, że profesjonalne relacje z otoczeniem inwestorskim są ważnym składnikiem jej wartości, wiarygodności i statusu. 5 S t r o n a