Modele szacowania narażenia

Transkrypt

1 Modele szacowania narażenia jako element bezpiecznego stosowania środków ochrony roślin Dr Robert Bańkowski Zakład Toksykologii i Oceny Ryzyka Warszawa, 2014

2 Szacowanie ryzyka dla: - operatorów - pracowników polowych - osób postronnych jest obowiązkowym elementem jaki rozpatruje się podczas wprowadzania środków ochrony roślin na rynek wspólnotowy

3 Wymóg ten został nałożony: - Dyrektywą Komisji Europejskiej 91/414/WE Powtórzony w: - Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady Europy nr 1107/2009 z dnia r

4 Modele narażenia (PREDICTIVE EXPOSURE MODELS)

5 Modele narażenia stosowane w szacowaniu ekspozycji operatora Model UK, POEM, (Predictive Operator Exposure Model) German Model, Model EUROPOEM II, zaadaptowany dla EU w 2001 Model amerykański, PHED, (US Pesticide Handlers Exposure Database)

6 Model narażenia stosowany w szacowaniu ekspozycji pracowników polowych oraz osób postronnych Model narażenia BfR/BVL: Schutz von Nebenstehenden und Anwohnern [osoby postronne] Schutz von personen bei nachfolgearbeiten [pracownicy polowi]

7 Szacowanie wielkości narażenia dla osoby wykonującej zabieg agrochemiczny

8 Etapy uwzględniane podczas kalkulacji narażenia: -przygotowywanie cieczy roboczej (mixing) -załadunek (loading) -aplikacja (application)

9 Przygotowywanie cieczy roboczej/załadunek: -przeniesienie z magazynu -otworzenie opakowania -odmierzenie wymaganej ilości -przelanie do zbiornika opryskiwacza -napełnienie zbiornika opryskiwacza

10 Aplikacja: -dojazd na pole -rozłożenie belki -kalibracja dysz -wykonanie oprysku -wymiana/naprawa zablokowanych dysz -złożenie belki -powrót -mycie i konserwacja opryskiwacza

11 Ocena ryzyka/narażenia operatora - Ustalenie akceptowalnego narażenia/margines bezpieczeństwa - ocena współczynnika bezpieczeństwa - kierunki toksyczności, ekstrapolacja i ustalenie doustnej dawki NOAEL - wielostopniowa ocena ryzyka i ekspozycji operatora - rola modeli narażenia

12 Ocena ryzyka/narażenia operatora Całkowita ilość śor. która została wchłonięta przez organizm AD = [DE x DA] + [IE x IA] 60 AD dawka wchłonięta (Absorbed Dose) w mg/kg/dzień DE narażenie dermalne (Dermal Exposure) mg/dzień DA wchłanianie dermalne (Derma Absorbtion) %/dzień IE narażenie inhalacyjne (Inhalation Exposure) mg/dzień IA wchłanianie inhalacyjne (Inhalation Absorbtion) % 60 średnia masa ciała

13 Kryterium oceny (endpoint) narażenia operatora: AOEL (Acceptable Operator Exposure Level) wg. Dyrektywy 91/414/EC AOEL definiujemy jako: maksymalną ilość substancji aktywnej na jaką może być narażony operator bez niepożądanych efektów zdrowotnych

14 Wielostopniowa ocena ryzyka i narażenia operatora Stopień I Stopień II Stopień III Dane ogólne, modele narażenia oraz symulacja > AOEL Dane ogólne, modele narażenia, absorpcja dermalna, > AOEL Farmakokinetyka u ludzi, biomonitoring, ocena narażenia w warunkach polowych > AOEL Niedopuszczalne < AOEL a k c e p t o w a l n e

15 Środki osobistej ochrony - rękawiczki - ubrania robocze - kombinezony - okulary ochronne - maski p-w pyłowe

16 Model narażenia stosowany w szacowaniu ekspozycji pracowników polowych Schutz von personen bei nachfolgearbeiten [pracownicy polowi] Model BfR/BVL

17 Scenariusz ekspozycji = połączenie upraw i zadania OUTDOOR [uprawy polowe] Zbiór winogron INDOOR [pod osłonami] Zbiór warzyw i owoców szklarnia Zbiór owoców sad Zbiór roślin ozdobnych

18 Ekspozycja doustna Ekspozycja wziewna Ekspozycja dermalna

19 Narażenie dermalne DE = DFR x TC x T DFR Dislodgeable Foliar Residue (µg/cm²) TC Transfer coefficient (cm²/h) T Czas narażenia (g/dzień)

20 Narażenie dermalne Głowy: skóra nieosłonięta Ramiona i Tułów: t-shirt Model w kalkulacji bierze pod uwagę: - Części ciała narażone - Odzież - PPE np.: rękawiczki Dłonie: skóra nieosłonięta Przedramię: skóra nieosłonięta Uda: brak kontaktu z uprawą Podudzie: brak kontaktu z uprawą nieosłonięta skóra osłonięte odzieżą brak kontaktu z uprawą

21 Narażenie wziewne IE = AirC t x BR x T (x PF RPE ) AirC t = koncentracja w powietrzu (µg/m³) BR = częstość oddechów (m³/h) T = czas narażenia(g/dz) PF RPE = współczynnik przenikania (%)

22 Narażenie osoby postronnej/rezydenta

23 Szczególnie narażone podczas stosowania środków ochrony roślin są osoby postronne i rezydenci Operatorzy są przeszkoleni i wyposażeni w PPE Osoby postronne i rezydenci nie są chronieni

24 Szacowanie ryzyka dla osób postronnych oraz rezydentów jest istotnym elementem jaki rozpatruje się podczas wprowadzania środków ochrony roślin na rynek wspólnotowy

25 Osoby postronne oraz rezydenci nie są bezpośrednio ani osobiście zaangażowane w: - przygotowywanie środka ochrony roślin do stosowania oraz - zabieg agrochemiczny

26 Osoba postronna (bystander) Może przypadkowo, przez krótki okres czasu (minuty), znaleźć się w pobliżu miejsca (pole uprawne, sad) gdzie przeprowadzany jest zabieg agrochemiczny bądź też niedawno zakończony

27 Rezydent Może mieszkać, ewentualnie pracować w sąsiedztwie obszaru (pola uprawne, sady) gdzie przeprowadza się zabiegi chemizacyjne

28 Drogi narażenia osób postronnych na środek ochrony roślin 1. Drogą dermalną wynikająca z dryfu rozpylonej cieczy roboczej 2. Drogą inhalacyjną wynikającą z dryfu pojedynczych kropli

29 Drogi narażenia rezydentów na środek ochrony roślin 1. Drogą dermalną w wyniku kontaktu z pozostałościami cieczy roboczej dryfującej z miejsca wykonywania zabiegu agrochemicznego 2. Drogą inhalacyjną wyparowujące pozostałości cieczy roboczej 3. Droga doustną dotyczy młodszych dzieci; z zanieczyszczonych dłoni do buzi

30 Zwiększone ryzyko dla osób postronnych oraz rezydentów w przeciwieństwie do operatora wynika z nieosłoniętych znacznych partii ciała: - głowa i twarz - przód i tył szyi - przedramiona oraz odcinek barkowy ramion - łydki - dłonie

31 Porównanie ABSd z AOEL pozwala wyznaczyć iloraz ryzyka: RQ (Risk Quotient) iloraz ryzyka = ABSd/AOEL Jeżeli RQ 1 to wartość narażenia jest akceptowalna

32

33 Wielkość ekspozycji-narażenia determinują Parametry fizyczne procesu aplikacji śor. jak rodzaj urządzeń do oprysku, formulacja, procedury pracy, ochrona osobista, Narażenie można przewidywać na podstawie danych z badań polowych śor., stosowanych w podobny sposób

34 Ustalenie akceptowalnego marginesu bezpieczeństwa Kierunki toksyczności - ustalenie wielkości AOEL Wielostopniowa ocena ryzyka i ekspozycji - rola modeli narażenia Ocena narażenia zarządzanie ryzykiem

35 Dziękuję za uwagę