Krajowe standardy pracy szkoły i nauczyciela na tle polityki edukacyjnej UE

Transkrypt

1 Krajowe standardy pracy szkoły i nauczyciela na tle polityki edukacyjnej UE Konferencja dla dyrektorów szkół. Zmiany w zakresie wspomagania szkół/placówek. Ostrołęka 25 września 2013

2 Materiał opracowany w oparciu o: Kluczowe dane o edukacji w Europie 2012/Key Data on Education in Europa 2012/; Eurydyce Raport o stanie edukacji 2012/realizowany przez Instytut Badań Edukacji współfinansowany przez UE ze środków EFS

3 Instytucje /programy zbierające dane EUROSTAT ation/data/database. BAZA DANYCH UOE /Instytut Statystyk UNESCO/OECD/EUROSTAT/ DEMOGRAFICZNA BAZA DANYCH STATYST. BADANIE SIŁY ROBOCZEJ BAZA DANYCH RACHUNKÓW NARODOWYCH Międzynarodowa baza danych PISA

4 Kluczowe dane o edukacji w Europie 2012/ metodologia Raport oparty na danych zebranych przez sieć Eurydice, Eurostat i w ramach międzynarodowego badania PISA. Zawiera wystandaryzowane i gotowe do porównania wskaźniki ilościowe i jakościowe. Daje szeroki przegląd organizacji i funkcjonowania systemów edukacji.

5 Kluczowe dane Strukturę i wskaźniki dobrano zgodnie z ich znaczeniem dla strategicznych ram europejskiej współpracy w dziedzinie edukacji i szkoleń/et 2020/ oraz Strategii UE na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającemu włączeniu społecznemu w dekadzie 2020

6 Raport o stanie edukacji 2012/ IBE Analizuje najważniejsze trendy w polskiej oświacie oraz szkolnictwie wyższym. Wymienia akty prawne dotyczące edukacji wydane w Omawia ramę kwalifikacji jako narzędzie uczenia się przez całe życie. Mówi o podstawie programowej w kontekście KRK.

7 cd Pokazuje KRK w szkolnictwie wyższym. Raport zamyka rozdział poświęcony modernizacji kształcenia zawodowego w świetle celów polityki uczenia się przez całe życie.

8 Dane demograficzne Trend demograficzny populacji w wieku poniżej 30 lat odzwierciedla spadek liczby urodzeń odnotowany w większości państw UE. W czasie ostatnich 25 lat ogólna liczba młodych ludzi w wieku poniżej 30 lat/ue/ spadła o 15,5 % ,3 mln ,6 mln

9 cd Ponad jedna trzecia ludności Europy ma mniej niż 30 lat. Analizowane trzy grupy wiekowe wykazały spadek : % % ,7 % Ten ogólny trend skrywa zróżnicowaną sytuację w poszczególnych państwach.

10

11

12

13 Na co warto zwrócić uwagę? Z raportów o stanie edukacji warto czytać prognozy. W perspektywie długofalowej szacunki dla UE- 27 pokazują, że w roku 2020 liczba uczniów kształcących się na poziomie ISCED 1 będzie nieco niższa niż w roku 2000(- 3%). Trend ten najwyraźniej ujawni się w Niemczech, na Litwie, Łotwie i Malcie(spadek 20 %); W Polsce prognozowany spadek uczniów między 2000 a 2020 rokiem będzie wynosił 15 %.

14 Wzrost prognozowanego czasu trwania nauki. Jednym z warunków budowania dobrze wykształconej populacji jest przedłużony czas kształcenia*. W większości krajów europejskich wzrósł przewidywany czas trwania kształcenia; w 2009 najwyższy był w Belgii, Finlandii, Szwecji i Islandii/ tam uczniowie kształcą się przez około 20 lat. * przewidywany czas trwania edukacji polega na oszacowaniu liczby lat, jaka typowy pięciolatek spędzi w obrębie systemu kształcenia.

15

16 Uczestnictwo w edukacji Mimo spadku ogólnej liczby ludzi młodych obserwujemy wyższe wskaźniki uczestnictwa w edukacji. Dzieci rozpoczynają kształcenie formalne w coraz młodszym wieku. Niemal 90 % 17 letnich Europejczyków wciąż się uczy. Poziom uczestnictwa w kształceniu spada po zakończeniu kształcenia obowiązkowego. W większości państw wzrosła liczba studentów w Jedna trzecia osób w wieku lata studiuje ;przeważają kobiety(w 2009 w UE na 100 studentów przypadało średnio 124 kobiety)

17 STRUKTURA WYKSZTAŁCENIA PL W grupie lata w roku 2011 co czwarta osoba posiadała wykształcenie wyższe. W najmłodszej subpopulacji /18-30/ było to już niemal 40 %. W 2011 roku największy udział osób z wykształceniem gimnazjalnym i niższym zanotowano w województwie warmińsko mazurskim. Mazowsze, Małopolska, Wielkopolska, Śląsk to województwa o najniższych wskaźnikach w/w zakresie. Ogromny wzrost popularności kształcenia na poziomie wyższym warto interpretować w rozbiciu na dziedziny wykształcenia. W tym zakresie Polska odstaje wyraźnie od standardów UE; zbyt wysoki jest odsetek absolwentów kierunków kształcących nauczycieli. Struktura wykształcenia w podziale na kolejne grupy wieku pokazuje, jak duży awans polskiego społeczeństwa się dokonał. Dużą rolę w przypadku osiągnięć edukacyjnych odgrywają różnice terytorialne, to znaczy kategorie miejsca zamieszkania i zamieszkiwane województwa/ wyjaśnić na przykładzie Mazowsza/ Wobec tak znaczącej struktury wykształcenia ludności Polski, coraz większe znaczenie zaczyna mieć nie sam poziom ukończonego kształcenia, ale jego dziedzina, wyuczony zawód oraz dostosowanie ich do rynku pracy!

18 Przeciętny europejski uczeń kształci się w szkole publicznej. Niemal we wszystkich państwach większość uczniów( 82 % ) kształci się w szkołach publicznych. W Irlandii, na Litwie, Łotwie, w Rumunii, Chorwacji do szkół publicznych uczęszcza aż 98 % uczniów. Najwyższy wzrost liczby uczniów odnotowano w Szwecji( wzrósł trzykrotnie)

19 Czy uczniowie są przydzielani do określonej szkoły? Uczniowie są przydzielani do szkół publicznych. Rodzice mogą określić preferowaną szkołę dla swojego dziecka lub prosić o alternatywę wobec pierwotnego wyboru. Patrz mapa

20

21 Modele organizacji kształcenia.isced W ramach jednolitej struktury(połączona szkoła podstawowa i średnia I st) Szkoła podstawowa oraz okres zintegrowanej na poziomie szkoły średniej I st odpowiadającej wymogowi wspólnej podstawy. Szkoła podstawowa plus zróżnicowane kształcenie w średniej prowadzone w ramach odrębnych ścieżek edukacyjnych. Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Wykształcenia *(ISCED 1997) ISCED 0 ISCED 1 ISCED 2 ISCED 3 ISCED 4 ISCED 5 ISCED 6 *instrument służący do opracowania międzynarodowych statystyk w dziedzinie edukacji

22

23

24 Procesy edukacyjne Średni czas trwania roku szkolnego w czasie kształcenia obowiązkowego w Europie wynosi 185 dni. Najdłuższy 200- jest w Danii, Włoszech, Holandii. Czas trwania nauki zwiększa się wraz z wiekiem uczniów od 155 do 195( Bułgaria, Litwa) Uczniowie uczą się w cyklu 5 dni w tygodniu; wyjątek stanowi Francja 4 dni, Włochy 6 dni oraz niektóre landy w Niemczech- dwie soboty w miesiącu. Lekcja szkolna trwa od minut. W 2/3 krajów istnieją regulacje dotyczące maksymalnej liczby uczniów w klasie w szkołach podstawowych i średnich. Powtarzanie klas w większości państw jest możliwe. W Polsce, Francji, Belgii,Hiszpanii, Portugalii, Czechach, Słowacji, na Węgrzech, w Turcji, Chorwacji występują ograniczenia

25

26

27

28

29 Finansowanie 27 państw UE przeznacza około5 PKB na edukację*. Finanse przeznaczane na poszczególne poziomy kształcenia są różne w poszczególnych państwach. Wydatki w przeliczeniu na ucznia rosną wraz z poziomem kształcenia. Prywatne finansowanie edukacji wciąż jest zjawiskiem marginalnym. Ponad 70 % wszystkich wydatków na edukację stanowią wydatki kadrowe.

30 FINANSOWANIE 16 województw 314 powiatów 2415 gmin, w tym: 1571wiejskich, 241 miejskich, 602 mieszane, Tabela 1.4 str 37 PL Źródłem finansowania zadań oświatowych są: subwencja oświatowa kierowana do samorządów z budżetu państwa, pokrywająca ponad 60 % wydatków samorządowych związanych z oświatą; dotacje zarówno ze środków polskich, jak i zagranicznych; Inne dochody samorządów a więc dochody z innych części subwencji ogólnej i dochody własne/ w tym udziały w PIT, CIT/.

31

32

33 NAUCZYCIELE Istnieją dwa modele początkowego kształcenia nauczycieli. Równoległy(concurent)- komponent przygotowania pedagogicznego jest prowadzony od początku z kształceniem w zakresie przedmiotów/ jednego lub kilku/. Etapowy (consecutive)studia z zakresu przedmiotu plus przygotowanie pedagogiczne po ukończeniu studiów Coraz bardziej rozpowszechnione są regulacje lub zalecenia dotyczące sposobów wspierania nowo wykwalifikowanych nauczycieli. We wszystkich państwach europejskich, by zostać wykwalifikowanym nauczycielem, należy ukończyć studia wyższe, w tym kurs przygotowania pedagogicznego. Zawód nauczyciela wymaga stałego doskonalenia. W niektórych krajach jest obowiązkiem.

34 NAUCZYCIELE Niektóre kraje borykają się z istotnymi brakami wykwalifikowanych nauczycieli przedmiotów podstawowych. Belgia, Niemcy, Luksemburg, Turcja 40 % 15 latków uczęszczało do szkół, w których odczuwane są istotne braki kadry. Matematyka Belgia 45, 6 Polska 0,6 Przedmioty ścisłe Niemcy 42, 2 Polska 3,4 Język nauczania Holandia 21 Polska 0,6 Status zatrudnienia. Dwa sposoby. Zatrudnienie na podstawie umów na czas nieokreślony( zgodnie z prawem pracy).najczęściej mają status urzędników państwowych. Zatrudnienie na podstawie kontraktu

35

36

37 Tygodniowy wymiar pracy Istnieją różnice pomiędzy poszczególnymi krajami. 2006/ godzin tygodniowo 2010/ godziny tygodniowo W większości krajów określa się też ogólny czas pracy w tygodniu( 35-40)

38

39

40

41 O kadrze zarządzającej ale bez informacji o zarobkach

42

43

44 Coraz większej wagi nabiera ocena szkół ocenianie wewnętrzne, ocenianie zewnętrzne Bardzo podobny system oceny szkoły występuje w Polsce, Szwecji, Republice Czeskiej, Zjednoczonym Królestwie, Islandii. W Danii, Szwecji i Norwegii władze lokalne mają obowiązek indywidualnej oceny wszystkich szkół. nauczycieli W 21 państwach lub regionach prowadzona jest indywidualna ocena nauczycieli. W 12 krajach ocena prowadzona jest kiedy nauczyciele ubiegają się o awans lub na wniosek rady zarządzającej szkołą.

45

46

47

48

49 Dziękuję za uwagę Magdalena Kielewicz Kaczyńska Zapraszam na cykl seminariów dla kadry kierowniczej.