Wentylacja i przewietrzanie kopalń. Dr inż. Jarosław Zubrzycki Instytut Nauk Technicznych i Lotnictwa
|
|
- Judyta Kozłowska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wentylacja i przewietrzanie kopalń Dr inż. Jarosław Zubrzycki Instytut Nauk Technicznych i Lotnictwa
2 Powietrze atmosferyczne i kopalniane Powietrze atmosferyczne suche, to mieszanina gazów chemicznie obojętnych względem siebie, złożona z: - azotu N 2 około 78% objętości, - tlenu O 2 około 21% objętości, - dwutlenku węgla CO 2, gazów szlachetnych, pary wodnej i innych około 1% objętości. Powietrze kopalniane jest mieszaniną powietrza atmosferycznego i gazów wydzielających się w kopalni. We wszystkich dostępnych wyrobiskach i pomieszczeniach powietrze kopalniane powinno zawierać minimum 19 % tlenu a najwyższe dopuszczalne stężenia gazów szkodliwych dla człowieka nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli:
3 Skróty wymienione w tabeli oznaczają: NDS najwyższe dopuszczalne stężenie średnioważone NDSCh najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe w czasie nie dłuższym niż 30 minut w okresie zmiany roboczej. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy określa najwyższe dopuszczalne stężenia dla czynników chemicznych i pyłów oraz najwyższe dopuszczalne natężenia dla czynników fizycznych.
4 Najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) to wartość średnia ważona stężenia, którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8 godzinnego dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy, określonego w Kodeksie pracy, przez okres jego aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń. Najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe (NDSCh), to wartość średnia stężenia, które nie powinno spowodować ujemnych zmian w stanie zdrowia pracownika, jeżeli występuje w środowisku pracy nie dłużej niż 15 minut i nie częściej niż 2 razy w czasie zmiany roboczej, w odstępie czasu nie krótszym niż 1 godzina (tab. 2)
5
6 W razie stwierdzenia w wyrobisku, że skład powietrza nie odpowiada wymogom określonym powyżej, należy niezwłocznie wycofać ludzi z zagrożonych wyrobisk, wyłączyć sieć elektryczną, unieruchomić maszyny i inne urządzenia a wejście do tych wyrobisk zagrodzić, oraz zawiadomić najbliższą osobę dozoru ruchu.
7 Charakterystyka gazów kopalnianych Tlen o symbolu chemicznym O 2 jest gazem bezbarwnym, bez smaku i zapachu, niepalnym i niewybuchowym, lżejszym od powietrza, niezbędnym do życia każdego żywego organizmu. Tlen łączy się prawie ze wszystkimi pierwiastkami. Reakcjom tym towarzyszy zawsze wydzielanie się ciepła. W zależności od szybkości łączenia się tlenu z innymi substancjami rozróżnia się następujące reakcje chemiczne: utlenianie, czyli powolne łączenie się z tlenu z ciałami, palenie, czyli szybkie łączenie się tlenu z ciałem, wybuch, czyli gwałtowne łączenie się tlenu z ciałem.
8 Zbyt niska zawartość tlenu w powietrzu kopalnianym powoduje zaburzenia w procesie oddychania, utratę przytomności a w skrajnym przypadku nawet śmierć. Spadek zawartości tlenu w powietrzu kopalnianym spowodowany jest między innymi przez: oddychanie ludzi przebywających pod ziemią, procesy utleniania, wydzielanie się gazów z calizny i ze zrobów, wyrzut gazów i skał.
9 Azot N 2 jest gazem bezbarwnym bez smaku i zapachu, nieco lżejszym od powietrza. Jest to gaz obojętny dla procesów palenia i oddychania. Zawartość azotu w powietrzu kopalnianym wynosi od 77% do 81% objętości
10 Dwutlenek węgla (ditlenek węgla CO 2 ) jest gazem bezbarwnym, bez zapachu i smaku. Jest to gaz niepalny i nie wybuchowy, duszący. Dwutlenek węgla trudno miesza się z powietrzem a ponieważ jest znacznie cięższy od powietrza dlatego przy braku ruchu powietrza w wyrobisku zbiera się w jego najniższych częściach. Głównymi źródłami powstawania dwutlenku węgla w kopalniach są procesy utleniania wydzielania z węgla i skał. Ponadto dwutlenek węgla powstaje w czasie wykonywania robót strzałowych, podczas pożarów podziemnych, wybuchów metanu lub pyłu węglowego, oddychania ludzi.
11 Tlenek węgla (CO 2 ) jest gazem bezbarwnym, bez zapachu i smaku. Jest gazem nieco lżejszym od powietrza. Tlenek węgla jest gazem palnym a więc i wybuchowym (w przedziale 4% do 72%). Jest to gaz bardzo silnie trujący. Właściwości trujące tlenku węgla polegają na tym, że ma on zdolność łatwego i szybkiego łączenia się z hemoglobiną krwi. Przez połączenie tlenku węgla z hemoglobiną, które następuje około 300 razy łatwiej i szybciej niż łączenie się hemoglobiny z tlenem krew zostaje zamieniona karboksyhemoglobinę niezdolną już do wchłonięcia tlenu. Powoduje to początkowo obniżenie sprawności organizmu, a w miarę wzrostu może spowodować śmierć człowieka. Głównymi źródłami powstawania tlenku węgla w kopalni są: roboty strzałowe, pożary podziemne, wybuchy metanu lub pyłu węglowego oraz praca silników spalinowych.
12 Tlenki azotu NO x są gazami trującymi o gryzącym zapachu i barwie od żółtej do brunatnej. Tlenek azotu łatwo utlenia się do dwutlenku azotu, który jest gazem znacznie cięższym od powietrza. Szkodliwe oddziaływanie tlenków azotu na organizm ludzki objawia się zwykle od kaszlu, następnie występują zawroty głowy, utrata przytomności i śmierć. Objawy zatrucia występują często dopiero po kilkugodzinnym ich wdychaniu ale w sposób nagły. Tlenki azotu powstają w kopalni przy używaniu materiałów wybuchowych zawierających głównie glicerynę, zwłaszcza w warunkach nieprawidłowego strzelania, kiedy ładunek zamiast eksplodować tylko się wypala.
13 Dwutlenek siarki SO 2 jest gazem bezbarwnym o bardzo ostrym i drażniącym zapachu. Jest to gaz znacznie cięższy od powietrza, niepalny i niewybuchowy. Jest gazem bardzo trującym atakującym górne drogi oddechowe, wywołującym kaszel i nie dopuszcza tlenu do krwi. Tworzy się on podczas pożarów kopalnianych, podczas strzelania materiałami wybuchowymi zawierającymi siarkę oraz podczas strzelania w skałach zawierających siarczki. Może wydzielać się także ze skał wraz z metanem.
14 Siarkowodór H 2 S jest gazem bezbarwnym o przykrym zapachu zepsutych jaj. Jest gazem silnie trującym, cięższym od powietrza. Jest gazem palnym a więc i wybuchowym (w przedziale od 4,5% do 45%). Szkodliwe oddziaływanie na organizm ludzki polega na drażniącym działaniu na błony śluzowe, zatruwaniu krwi podobnie jak tlenek węgla. Głównymi źródłami wydzielania się siarkowodoru do powietrza kopalnianego są: skały (szczególnie pokłady soli kamiennej), rozkład substancji organicznych, pożary, rozkład materiałów wybuchowych.
15 Wodór H 2 jest gazem bezbarwnym bezwonnym, bez smaku, znacznie lżejszym od powietrza. Ze względu na oddziaływanie na organizm ludzki jest gazem obojętnym. Jest to gaz palny a więc i wybuchowy. W kopalni źródłem wydzielania się wodoru są: skały, pokłady soli potasowych, węgiel o średnim stopniu zmetamorfizowania oraz ładowanie baterii akumulatorów.
16 Metan jest gazem bezbarwnym, bez zapachu i smaku. Jest gazem znacznie lżejszym od powietrza. Przy bezruchu powietrza w wyrobisku gromadzi się w jego górnych częściach. Metan jest gazem obojętnym dla procesów oddychania. Jest gazem palnym a więc i wybuchowym. Temperatura wybuchu metanu wynosi w wolnej przestrzeni 2146,15 K (1875 C), dochodząc w przestrzeni zamkniętej do 2921,15 K (2650 C). Przy koncentracji do 5% metanu wypala się on spokojnie w zetknięciu ze źródłem termicznym, a po usunięciu czynnika termicznego spalanie zostanie przerwane.
17 W przedziale od 5% do15% występuje zjawisko wybuchu, a powyżej 15% mieszanina jest palna. Najłatwiej zapala się mieszanina metanu o koncentracji od 7% do 8%.Najsilniejszy wybuch ma miejsce przy 9,5% metanu i 19% tlenu. Taką koncentrację nazywamy stechiometryczną, wypala się przy niej cały tlen zawarty w powietrzu kopalnianym. Przy koncentracjach metanu powyżej wybuchowych metan pali się płomieniem, przy czym proces ten nie przerywa się także po usunięciu inicjału zapłonu. Minimalna energia iskry zapalającej metan wynosi 0,28 mj.
18 Można mówić o: - łagodnym spalaniu metanu, gdy prędkość rozprzestrzeniania się płomienia nie przekracza 0,5 m/s, - wybuchu metanu, czyli gwałtownemu wypaleniu się metanu, któremu towarzyszą wzrost ciśnienia gazów i fala wybuchowa, - eksplozji metanu przebiegającej bardzo szybko przy prędkości rozprzestrzeniania się płomienia kilku km/s, dochodzi do niej w długich wyrobiskach chodnikowych objętych wybuchem, - wypalaniu się metanu ma ono miejsce przy zapłonie mieszanin ponad wybuchowych, prędkość płomienia nie przekracza 10 m/s,
19 Pomiędzy momentem ogrzania środowiska metanowego i samym zapłonem istnieje tzw. opóźnienie zapłonu metanu. Opóźnienie to jest odwrotnie proporcjonalne do temperatury zapłonu i przedstawia się dla koncentracji 11% metanu następująco: dla 700 C 14 s, 750 C 3 s, 775 C 1,6 s, 825 C 0,67 s, 1170 C 0,002 s. Temperatura zapłonu metanu wynosi powyżej 600 C, czasami podawana jest jako 632 C.
20 Węglowodory występujące w kopalniach w czasie pożarów to: acetylen, etylen, propylen, butylen, benzen są to gazy o charakterystycznym zapachu nafty, oraz etan bez zapachu. Są to gazy palne i wybuchowe (2 15%).
21 Definicje wilgotności powietrza Powietrze atmosferyczne jest mieszaniną (roztworem) powietrza suchego oraz wody w stanie gazowym, lub ciekłym. Parametry powietrza wilgotnego odnosi się do powietrza suchego, którego masa podczas wielu przemian rozważanych w przewietrzaniu i klimatyzacji pozostaje stała. Zawartość pary wodnej przypadającej na jednostkę masy (objętości) nie może przekraczać pewnej wielkości maksymalnej, która zależy od temperatury.
22 Powietrze zawierające maksymalną w danej temperaturze ilość pary wodnej nazywa się powietrzem nasyconym. Dalsze doprowadzanie pary wodnej powoduje powstanie mgły w stanie ciekłym lub stałym.
23 Stan powietrza wilgotnego podaje wilgotność właściwa, zwana też zawartością wilgotności:
24 Masę pary wodnej, wyrażoną w jednostkach masy (kg), przypadającej na 1 m 3 powietrza, nazywa się wilgotnością bezwzględną i oznaczamy (ρ w ). Wilgotnością względną powietrza nazywa się ρ w stosunek wilgotności bezwzględnej do wilgotności w stanie nasycenia w danej temperaturze i przy danym ciśnieniu.
25 Wilgotność względna: φ = ρ w / ρ w gdzie: ρ w - wilgotność bezwzględna [kg/m 3 ], ρ w wilgotność w stanie nasycenia w danej temperaturze i przy danym ciśnieniu [kg/m 3 ] Tak więc, wilgotność względna powietrza to stosunek masy pary wodnej znajdującej się w danej objętości powietrza do masy pary wodnej potrzebnej do nasycenia takiej samej objętości powietrza w nie zmienionej temperaturze.
26 Pomiar wilgotności powietrza metodą psychrometryczną Wilgotność względną powietrza można wyznaczyć bezpośrednio przy użyciu higrometrów, które są na wyposażeniu kopalń (np. termohigrometr cyfrowy CTH 02). W praktyce kopalnianej zastosowanie znajduje w dalszym ciągu pośredni pomiar wilgotności powietrza za pomocą psychrometru Assmana.
27 Psychrometr Assmana: 1 termometr suchy, 2 termometr mokry, 3 ekran, 4 wentylator, 5 obudowa silnika
28 Warunki klimatyczne w kopalniach Zgodnie z obowiązującymi przepisami miarą zagrożenia klimatycznego jest w odniesieniu do istniejących miejsc pracy jest wartość temperatury mierzona termometrem suchym oraz intensywność chłodzenia powietrza mierzona katatermometrem wilgotnym. Temperatura powietrza w miejscu pracy nie powinna przekraczać 28 C przy wykonywania pomiarów termometrem suchym, a intensywność chłodzenia nie powinna być mniejsza od 11 katastopni wilgotnych (Kw).
29 Jeśli temperatura jest wyższa od 28 C a nie przekracza 33 C, lub intensywność jest mniejsza od 11 katastopni wilgotnych, stosuj się odpowiednie rozwiązania techniczne dla obniżenia temperatury powietrza lub ogranicza czas pracy do 6 godzin, liczony za zjazdem i wyjazdem, dla pracowników przebywających całą zmianę roboczą w miejscu pracy, gdzie parametry pracy są przekroczone. W przypadku gdy temperatura powietrza mierzona termometrem suchym przekracza 33 C, można ludzi zatrudniać ludzi tylko w akcji ratowniczej.
30 Prędkości powietrza w wyrobiskach górniczych Prędkość powietrza w wyrobiskach w polach metanowych, z wyjątkiem komór, nie może być mniejsza 0,3 m/s. W wyrobiskach z trakcją elektryczną przewodową w polach metanowych nie mniejsza niż 1m/s. Przy stosowaniu śluz wentylacyjnych w wyrobiskach w polach metanowych dopuszcza się mniejsze prędkości prądu powietrza niż określone powyżej, pod warunkiem zapewnienia wymaganego składu powietrza.
31 Prędkości prądu powietrza nie mogą przekraczać: 1. 5 m/s w wyrobiskach wybierkowych, 2. 8 m/s w wyrobiskach korytarzowych, m/s w szybach i szybikach podczas jazdy ludzi. Prędkość prądu powietrza w wyrobiskach korytarzowych, w których nie odbywa się regularny ruch ludzi, można zwiększyć do 10 m/s. Pomiary prędkości powietrza wykonuje się w wolnych przekrojach wyrobiska.
32 Kontrola przewietrzania i warunków klimatycznych w wyrobiskach górniczych W zakładach górniczych służby wentylacyjne kontrolują stan przewietrzania wyrobisk górniczych. Wyniki przewietrzania wpisywane są do Głównej książki przewietrzania. W tym celu na wlocie i wylocie z poszczególnych rejonów wentylacyjnych zakłada się stacje pomiarowe. Stacje pomiarowe wyznacza się również na stanowiskach pracy np. w przodkach, w rejonie ścian.
33 W głównej książce przewietrzania, każda stacja prowadzona jest na oddzielnej stronie i ma swój numer. Do książki tej wpisujemy: - nazwę stacji, lokalizację, - numer pomiaru i datę, - temperaturę powietrza wilgotnego (T w ) i temperaturę powietrza suchego (T s ), - wilgotność względną %, na stacji, - przekrój na stacji lub w miejscu pomiaru, - prędkość powietrza na stacji [m/s], - ilość powietrza na stacji [m 3 /s], - intensywność chłodzenia Kw, - wyniki analizy chemicznej powietrza: O 2, CO 2, CO, CH 4
34 Kopalniana sieć wentylacyjna i jej właściwości
35 Zasady rozprowadzania powietrza w kopalni Powietrze doprowadza się możliwie najkrótszą drogą do każdego poziomu wydobywczego, skąd prądami wznoszącymi odprowadza się w kierunku szybu wydechowego. Projektując wyrobiska górnicze należy tworzyć jak najmniej złożoną sieć wentylacyjną. W każdej sieci wentylacyjnej wydziela się rejony przewietrzane niezależnymi prądami powietrza. Jednym prądem powietrza może być przewietrzana grupa przodków pod warunkiem, że zawartość metanu w powietrzu doprowadzonym do każdego przodka nie przekracza 0,5%, a przy stosowaniu metanometrii automatycznej 1%.
36 Ściany przewietrza się niezależnymi prądami powietrza, z tym że długość ściany lub łączna długość ścian przewietrzanych jednym niezależnym prądem powietrza nie powinna być większa niż 400 m. W pokładach niemetalowych i I kategorii zagrożenia metanowego kierownik ruchu zakładu górniczego może zezwolić na okresowe przewietrzanie jednym niezależnym prądem powietrza ścian o łącznej długości powyżej 400m, pod warunkiem utrzymania między tymi ścianami dróg wyjścia w odstępach nie większych niż 250 m.
37 Dobre przewietrzanie wymaga doprowadzenia dostatecznie dużej ilości powietrza do całej kopalni i takiego jego rozdziału, aby każde wyrobisko otrzymało potrzebną jego ilość. Stąd wniosek, że prąd wchodzący do kopalni należy rozdzielić na szereg niezależnych gałęzi, na tzw. bocznice, przewietrzające małe grupy przodków, tworzące rejony wentylacyjne. Kopalniana sieć wentylacyjna jest układem złożonym zazwyczaj z kilkuset i więcej bocznic sieci, węzłów sieci, oporów miejscowych wentylatorów, nazywanych elementami sieci wentylacyjnej.
38 Węzły sieci wentylacyjnej a) rozdzielenie masy strumienia, b) łączenie mas strumieni Węzłem niezależnym sieci nazywamy miejsce w sieci wentylacyjnej, w którym występuje rozdzielenie lub łączenie mas strumieni powietrza
39 Przez bocznicę sieci wentylacyjnej rozumie się pojedyncze wyrobisko górnicze (lub połączenie szeregowe kilku wyrobisk górniczych) łączące dwa węzły niezależne sieci wentylacyjnej. Oporem lokalnym przepływu powietrza w sieci wentylacyjnej nazywamy pracę tarcia wywołaną: zmianą kierunku przepływu, tzw. opór skrętu, zmianą przekroju wyrobiska, obecnością odrzwi dławiących,
40 Wentylatorem górniczym nazywana jest maszyna służąca do sztucznego (mechanicznego) wywołania ruchu powietrza w kopalnianej sieci wentylacyjnej, Wymienione elementy sieci wentylacyjnej tworzą obwody zamknięte, zwane oczkami sieci wentylacyjnej. Oczko węzłowe sieci wentylacyjnej łączy się z pozostałymi jej oczkami.
41 Systemy przewietrzania można podzielić na: - systemy nierozgałęzione, składające się z prądów powietrza połączonych ze sobą szeregowo, tj. tak, że koniec jednego prądu jest początkiem następnego, - systemy rozgałęźne, które dzielą się na normalne i przekątne.
42 Najprostszym systemem normalnym (rys. a) składa się z prądów nierozgałęzionych i rozgałęzionych równoległych, połączonych ze sobą szeregowo. Bocznice (tj. drogi, którymi płyną prądy powietrza) równoległe prostego systemu normalnego zalicz się do klasy I. Każda bocznica klasy I może w dalszym ciągu rozgałęziać się na bocznicę klasy II, te zaś dalej mogą rozgałęziać się na bocznicę klasy III itd., przez co powstają systemy normalne złożone (rys. b). Cechą charakterystyczną systemów normalnych jest to, że wszystkie bocznice klasy poprzedniej, łączą się następnie w drugim punkcie tej klasy.
43 Systemami przekątnymi zwą się takie systemy rozgałęzione, w których istnieją bocznice łączące dwa punkty różnych bocznic. System normalny podwójny z jedną bocznicą przekątną (rys. a) nazywa się systemem przekątnym prostym. Wszystkie inne systemy przekątne noszą nazwę systemów przekątnych złożonych (rys. b, c).
44 Schemat przestrzenny i kanoniczny sieci wentylacyjnej oraz rodzaje prądów powietrza Mapy pokładowe umożliwiają sporządzenie schematu przestrzennego sieci wentylacyjnej. Schemat przestrzenny ma za zadanie przedstawić przestrzenny obraz wszystkich czynnych wyrobisk w kopalni. Ze schematu przestrzennego sieci ma jasno wynikać wznoszący czy schodzący charakter prądów powietrza w kopalni.
45 Schemat przestrzenny kopalnianej sieci wentylacyjnej
46 Schemat kanoniczny kopalnianej sieci wentylacyjnej jest nieskalibrowanym obrazem topologicznym tej sieci. Chcąc sporządzić ten schemat trzeba znać schemat przestrzenny sieci. Schemat kanoniczny sieci służy do badania charakteru bocznic w sieci wentylacyjnej, tzn. ich normalności czy też przekątności, oraz do wszelkich obliczeń wentylacyjnych. Dla ułatwienia posługiwania się schematem kanonicznym sieci wentylacyjnej wskazane jest doprowadzić go do najprostszej postaci, w której jest widoczny charakter każdego prądu.
47 Uzyskuje się to, stosując przy przekształcaniu powikłanego schematu kanonicznego sieci sposób zewnętrznych i wewnętrznych bocznic. Taki schemat kanoniczny sieci nazywa się jednoznacznym.
48 Schemat przestrzenny siei wentylacyjnej (rys. a) przekształca się na jednoznaczny schemat kanoniczny w ten sposób, że najpierw wyprostowuje się szyby 1 2 i 7 8 i wraz z resztą wyrobisk kreśli się na jednej płaszczyźnie (rys. b).
ZAGROŻENIA GAZOWE CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO G
CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO 41-902 Bytom, ul. Chorzowska 25, tel.: 032 282 25 25 www.csrg.bytom.pl e-mail: info@csrg.bytom.pl ZAGROŻENIA GAZOWE Powietrze atmosferyczne: 78,08% azot 20,95% tlen
Bardziej szczegółowoZAGROŻENIE WYRZUTAMI GAZÓW I SKAŁ
CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO 41-902 Bytom, ul. Chorzowska 25, tel.: 032 282 25 25 www.csrg.bytom.pl e-mail: info@csrg.bytom.pl ZAGROŻENIE WYRZUTAMI GAZÓW I SKAŁ CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA
Bardziej szczegółowoCENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A. W BYTOMIU
CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A. W BYTOMIU SPOSÓB PROWADZENIA AKCJI RATOWNICZYCH I PRAC PROFILAKTYCZNYCH Z WYKORZYSTANIEM GAZÓW INERTNYCH BYTOM, marzec 008 r. - - 1. Na podstawie pkt. 1.64
Bardziej szczegółowo1. WSTĘP sprzętu ochronnego oczyszczającego sprzętu ochronnego izolującego
1. WSTĘP Mając na uwadze konieczność skutecznej ochrony zdrowia i życia pracowników dołowych w sytuacjach zagrożenia, w dokumencie programowym Strategia działania urzędów górniczych na lata 2006-2010 wśród
Bardziej szczegółowoWentylacja wybranych obiektów podziemnych
Wentylacja wybranych obiektów podziemnych Wykład 2 Wentylacja tuneli w fazie drążenia Prof. dr hab. inż. Stanisław Nawrat Mgr inż. Sebastian Napieraj Mgr inż. Natalia Schmidt - Polończyk rok akademicki:
Bardziej szczegółowoSUBSTANCJE CHEMICZNE STWARZAJĄCE ZAGROŻENIA
Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł III Foliogram 41. KULTURA BEZPIECZEŃSTWA SUBSTANCJE CHEMICZNE STWARZAJĄCE ZAGROŻENIA Substancje chemiczne ze względu na zagrożenia dla zdrowia i/lub środowiska dzielimy na:
Bardziej szczegółowoCENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A. SPRZĘT DO OKREŚLANIA PARAMETRÓW FIZYKOCHEMICZNYCH POWIETRZA KOPALNIANEGO
SPRZĘT DO OKREŚLANIA PARAMETRÓW FIZYKOCHEMICZNYCH POWIETRZA KOPALNIANEGO 1. SPRZĘT DO OKREŚLANIA SKŁADU CHEMICZNEGO POWIETRZA KOPALNIANEGO WYKRYWACZ GAZÓW WG - 2M WYKRYWACZ GAZÓW WG - 2M Wykrywacze rurkowe
Bardziej szczegółowoUrządzenia i sprzęt do inertyzacji atmosfery kopalnianej
Urządzenia i sprzęt do inertyzacji atmosfery kopalnianej ZASADY PROWADZENIA AKCJI RATOWNICZYCH I PRAC PROFILAKTYCZNYCH Z WYKORZYSTANIEM GAZÓW INERTNYCH Podstawowe zasady stosowania gazów inertnych Decyzję
Bardziej szczegółowoInformacja o zapaleniu metanu, pożarze i wypadku zbiorowym zaistniałych w dniu r. JSW S.A. KWK Krupiński
Informacja o zapaleniu metanu, pożarze i wypadku zbiorowym zaistniałych w dniu 05.05.2011r. JSW S.A. KWK Krupiński Zapalenie metanu, pożar oraz wypadek zbiorowy (14 wypadków), zaistniał w dniu 05.05.2011r.,
Bardziej szczegółowoKontrola procesu spalania
Kontrola procesu spalania Spalanie paliw polega na gwałtownym utlenieniu składników palnych zawartych w paliwie przebiegającym z wydzieleniem ciepła i zjawiskami świetlnymi. Ostatecznymi produktami utleniania
Bardziej szczegółowoSymbole stosowane do oznaczenia niebezpieczeństwa związanego z użyciem związków chemicznych w krajach Unii Europejskiej
Symbole stosowane do oznaczenia niebezpieczeństwa związanego z użyciem związków chemicznych w krajach Unii Europejskiej Oznaczenie zagrożenia chemicznego czarny piktogram + = oznaczenie zagrożenia Oznaczenia
Bardziej szczegółowoForma zajęć: Prowadzący: Forma zajęć: Prowadzący: ZAJĘCIA DLA SZKÓŁ O PROFILU GÓRNICZYM
ZAJĘCIA DLA SZKÓŁ O PROFILU GÓRNICZYM JAK ZAPEWNIĆ BEZPIECZEŃSTWO BUDOWLI PODZIEMNYCH? Zgodny z programem nauczania: FIZYKA, MECHANIKA Ciśnienie górotworu na dużej głębokości. Rozkład stref deformacyjno
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PISEMNA
Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2018 Nazwa kwalifikacji: Organizacja i prowadzenie eksploatacji złóż podziemnych Oznaczenie kwalifikacji:
Bardziej szczegółowoPrzy prawidłowej pracy silnika zapłon mieszaniny paliwowo-powietrznej następuje od iskry pomiędzy elektrodami świecy zapłonowej.
TEMAT: TEORIA SPALANIA Spalanie reakcja chemiczna przebiegająca między materiałem palnym lub paliwem a utleniaczem, z wydzieleniem ciepła i światła. Jeżeli w procesie spalania wszystkie składniki palne
Bardziej szczegółowoOZNACZENIE WILGOTNOSCI POWIETRZA 1
OZNACZENIE WILGOTNOSCI POWIETRZA 1 PODSTAWOWE POJĘCIA I OKREŚLENIA Powietrze atmosferyczne jest mieszaniną gazową zawierającą zawsze pewną ilość pary wodnej. Zawartość pary wodnej w powietrzu atmosferycznym
Bardziej szczegółowoChemia. 3. Która z wymienionych substancji jest pierwiastkiem? A Powietrze. B Dwutlenek węgla. C Tlen. D Tlenek magnezu.
Chemia Zestaw I 1. Na lekcjach chemii badano właściwości: żelaza, węgla, cukru, miedzi i magnezu. Który z zestawów badanych substancji zawiera tylko niemetale? A Węgiel, siarka, tlen. B Węgiel, magnez,
Bardziej szczegółowoMateriały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej
Materiały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej w Systemach Technicznych Symulacja prosta dyszy pomiarowej Bendemanna Opracował: dr inż. Andrzej J. Zmysłowski
Bardziej szczegółowoNOWOCZESNE KOMORY SPALANIA BIOMASY - DREWNA DREWNO POLSKIE OZE 2016
NOWOCZESNE KOMORY SPALANIA BIOMASY - DREWNA 2016 OPAŁ STAŁY 2 08-09.12.2017 OPAŁ STAŁY 3 08-09.12.2017 Palenisko to przestrzeń, w której spalane jest paliwo. Jego kształt, konstrukcja i sposób przeprowadzania
Bardziej szczegółowoZAGROŻENIE WYBUCHEM PYŁU WĘGLOWEGO
CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A. 41-902 Bytom, ul. Chorzowska 25, tel.: 032 282 25 25 www.csrg.bytom.pl e-mail: info@csrg.bytom.pl ZAGROŻENIE WYBUCHEM PYŁU WĘGLOWEGO Prawo Geologiczne i Górnicze
Bardziej szczegółowoINSTYTUT MECHANIKI GÓROTWORU POLSKIEJ AKADEMII NAUK. Strategiczny projekt badawczy PS3 pt. "Poprawa bezpieczeństwa pracy w kopalniach"
INSTYTUT MECHANIKI GÓROTWORU POLSKIEJ AKADEMII NAUK UL. REYMONTA 27; 30-059 KRAKÓW Strategiczny projekt badawczy PS3 pt. "Poprawa bezpieczeństwa pracy w kopalniach" Opracowanie zasad pomiarów i badań parametrów
Bardziej szczegółowoCIEPŁO (Q) jedna z form przekazu energii między układami termodynamicznymi. Proces przekazu energii za pośrednictwem oddziaływania termicznego
CIEPŁO, PALIWA, SPALANIE CIEPŁO (Q) jedna z form przekazu energii między układami termodynamicznymi. Proces przekazu energii za pośrednictwem oddziaływania termicznego WYMIANA CIEPŁA. Zmiana energii wewnętrznej
Bardziej szczegółowoCIEPŁO (Q) jedna z form przekazu energii między układami termodynamicznymi. Proces przekazu energii za pośrednictwem oddziaływania termicznego
CIEPŁO, PALIWA, SPALANIE CIEPŁO (Q) jedna z form przekazu energii między układami termodynamicznymi. Proces przekazu energii za pośrednictwem oddziaływania termicznego WYMIANA CIEPŁA. Zmiana energii wewnętrznej
Bardziej szczegółowoPodstawowe wiadomości o zagrożeniach
1. Proces Palenia Spalanie jest to proces utleniania (łączenia się materiału palnego z tlenem) z wydzielaniem ciepła i światła. W jego wyniku wytwarzane są także produkty spalania: dymy i gazy. Spalanie
Bardziej szczegółowoDZIENNIK USTAW RZEC'ZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
DZIENNIK USTAW RZEC'ZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 12 listopada 1992 r. Nr 82 TREŚĆ: Poz.: ROZPORZĄDZENIE 423 - Prezesa Rady Ministrów z dnia 3 listopada 1992 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie
Bardziej szczegółowoJAKOŚĆ POWIETRZA W WARSZAWIE
JAKOŚĆ POWIETRZA W WARSZAWIE Badania przeprowadzone w Warszawie wykazały, że w latach 1990-2007 w mieście stołecznym nastąpił wzrost emisji całkowitej gazów cieplarnianych o około 18%, co przekłada się
Bardziej szczegółowoWiadomości pomocne przy ocenie zgodności - ATEX
Wiadomości pomocne przy ocenie zgodności - ATEX 1. Atmosfera wybuchowa i źródła zapłonu W myśl dyrektywy 2014/34/UE (ATEX), Atmosfera wybuchowa oznacza mieszaninę z powietrzem, w warunkach atmosferycznych,
Bardziej szczegółowoMateriał powtórzeniowy do sprawdzianu - reakcje egzoenergetyczne i endoenergetyczne, szybkość reakcji chemicznych
Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu - reakcje egzoenergetyczne i endoenergetyczne, szybkość reakcji chemicznych I. Reakcje egzoenergetyczne i endoenergetyczne 1. Układ i otoczenie Układ - ogół substancji
Bardziej szczegółowoSZKOLENIE PODSTAWOWE STRAŻAKÓW RATOWNIKÓW OSP Temat 11: Spalanie wybuchowe. Piotr Wójcik
SZKOLENIE PODSTAWOWE STRAŻAKÓW RATOWNIKÓW OSP Temat 11: Spalanie wybuchowe Piotr Wójcik 2T Eksplozja Eksplozja - gwałtowny wybuch powodujący powstanie fali uderzeniowej rozchodzącej się z prędkością powyżej
Bardziej szczegółowoWYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY
WYKRYWANIE ZANIECZYSZCZEŃ WODY POWIERZA I GLEBY Instrukcja przygotowana w Pracowni Dydaktyki Chemii Zakładu Fizykochemii Roztworów. 1. Zanieczyszczenie wody. Polska nie należy do krajów posiadających znaczne
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko Klasa Punkty (max 12) Ocena
Rozdział 1. grupa A Imię i nazwisko Klasa Punkty (max 12) Ocena Data Zadanie 1. (1 pkt) Podkreśl właściwości dotyczące ditlenku węgla: gaz, rozpuszczalny w wodzie, bezbarwny, palny, żółty, powoduje zmętnienia
Bardziej szczegółowoPowtórzenie wiadomości z kl. I
Mariola Winiarczyk Zespół Szkolno-Gimnazjalny Rakoniewice Powtórzenie wiadomości z kl. I Na początku kl. I po kilku lekcjach przypominających materiał w każdej klasie przeprowadzam mini konkurs chemiczny.
Bardziej szczegółowoSzkolenie z zakresu bhp i ppoż.
Kopalnia Soli Wieliczka Trasa Turystyczna Sp. z o.o. Szkolenie z zakresu bhp i ppoż. Wieliczka 2013 jerzy.sajak@kopalnia.pl System Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy Szkolenie BHP luty 2012
Bardziej szczegółowoCENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.
Pożary podziemne 1. Przez pożar podziemny rozumie się wystąpienie w wyrobisku podziemnym otwartego ognia żarzącej lub palącej się płomieniem otwartym substancji oraz utrzymywanie się w powietrzu kopalnianym
Bardziej szczegółowoNiska emisja SPOTKANIE INFORMACYJNE GMINA RABA WYŻNA
Niska emisja SPOTKANIE INFORMACYJNE GMINA RABA WYŻNA Obniżenie emisji dwutlenku węgla w Gminie Raba Wyżna poprzez wymianę kotłów opalanych biomasą, paliwem gazowym oraz węglem Prowadzący: Tomasz Lis Małopolska
Bardziej szczegółowoZwalczanie zagrożenia klimatycznego na przykładzie doświadczeń KHW S.A. KWK Murcki-Staszic
dr inż. JACEK DOMAŃSKI dr inż. GRZEGORZ PLONKA mgr inż. MARIUSZ WILKOSZ Katowicki Holding Węglowy S.A. mgr inż. ZBIGNIEW LASKOWSKI Katowicki Holding Węglowy S.A. KWK Murcki-Staszic Zwalczanie zagrożenia
Bardziej szczegółowoWpływ charakterystyki zastępczej otoczenia rejonu wydobywczego na zagrożenie metanowe
Instytut Eksploatacji Złóż Wydział Górnictwa i Geologii Politechnika śląska Wpływ charakterystyki zastępczej otoczenia rejonu wydobywczego na zagrożenie metanowe Grzegorz Pach Zenon Różański Paweł Wrona
Bardziej szczegółowoWilgotność powietrza
Wilgotność powietrza Charakterystyki wilgotności 1. Ciśnienie pary wodnej (e) ciśnienie cząstkowe, jakie wywiera para wodna znajdująca się aktualnie w powietrzu, jednostka hpa 2. Ciśnienie maksymalne pary
Bardziej szczegółowoOdwracalność przemiany chemicznej
Odwracalność przemiany chemicznej Na ogół wszystkie reakcje chemiczne są odwracalne, tzn. z danych substratów tworzą się produkty, a jednocześnie produkty reakcji ulegają rozkładowi na substraty. Fakt
Bardziej szczegółowoTemat: Stacjonarny analizator gazu saturacyjnego MSMR-4 do pomiaru ciągłego
Temat: Stacjonarny analizator gazu saturacyjnego MSMR-4 do pomiaru ciągłego Jak zrobić dobry gaz saturacyjny? Podstawowym procesem chemicznym zachodzącym w piecu wapiennym jest tzw. wypalanie, tj. rozkład
Bardziej szczegółowoInżynieria procesów przetwórstwa węgla, zima 15/16
Inżynieria procesów przetwórstwa węgla, zima 15/16 Ćwiczenia 1 7.10.2015 1. Załóżmy, że balon ma kształt sfery o promieniu 3m. a. Jaka ilość wodoru potrzebna jest do jego wypełnienia, aby na poziomie morza
Bardziej szczegółowoIII. TREŚCI NAUCZANIA
72 S t r o n a Przedmiot Treści nauczania z podstawy programowej matematyka 1.7. Stosuje obliczenia na liczbach wymiernych do rozwiązywania problemów w kontekście praktycznym, w tym do zmiany jednostek.
Bardziej szczegółowoPOWIETRZE. Mieszanina gazów stanowiąca atmosferę ziemską niezbędna do życia oraz wszelkich procesów utleniania, złożona ze składników stałych.
WŁASNOŚCI GAZÓW POWIETRZE Mieszanina gazów stanowiąca atmosferę ziemską niezbędna do życia oraz wszelkich procesów utleniania, złożona ze składników stałych. Składniki Masa w % (suche powietrze) Objętość
Bardziej szczegółowoSTECHIOMETRIA SPALANIA
STECHIOMETRIA SPALANIA Mole i kilomole Masa atomowa pierwiastka to średnia ważona mas wszystkich jego naturalnych izotopów w stosunku do 1/12 masy izotopu węgla: 1/12 126 C ~ 1,66 10-27 kg Liczba Avogadra
Bardziej szczegółowo1. CHARAKTERYSTYKA ZAGROŻENIA WENTYLACYJNEGO
ZAGROŻENIE WENTYLACYJNO KLIMATYCZNE 1. CHARAKTERYSTYKA ZAGROŻENIA WENTYLACYJNEGO Zagrożenia wentylacyjne w podziemnych zakładach górniczych związane są z występowaniem atmosfery niezdatnej do oddychania
Bardziej szczegółowoSPRĘŻ WENTYLATORA stosunek ciśnienia statycznego bezwzględnego w płaszczyźnie
DEFINICJE OGÓLNE I WIELKOŚCI CHARAKTERYSTYCZNE WENTYLATORA WENTYLATOR maszyna wirnikowa, która otrzymuje energię mechaniczną za pomocą jednego wirnika lub kilku wirników zaopatrzonych w łopatki, użytkuje
Bardziej szczegółowoKrzysztof Kaiser WENTYLACJA POŻAROWA. seria. Projektowanie i instalacja
Krzysztof Kaiser seria WENTYLACJA POŻAROWA Projektowanie i instalacja Krzysztof Kaiser WENTYLACJA POŻAROWA Projektowanie i instalacja Warszawa 2012 Copyright by Dom Wydawniczy MEDIUM Wszelkie prawa zastrzeżone.
Bardziej szczegółowoKlimatyzacja centralna w Lubelskim Węglu Bogdanka S.A.
Klimatyzacja centralna w Lubelskim Węglu Bogdanka S.A. Zmiany wielkości kopalni Bogdanka O.G. Ludwin 78,7 km 2 O.G. Puchaczów V 73,4 km 2 O.G. razem 161,5 km 2 O.G. Stręczyn 9,4 km 2 1 Czynne wyrobiska
Bardziej szczegółowodr Dariusz Wyrzykowski ćwiczenia rachunkowe semestr I
Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne. Fizyczne prawa gazowe. Zad. 1. Ile cząsteczek wody znajduje się w 0,12 mola uwodnionego azotanu(v) ceru Ce(NO 3 ) 2 6H 2 O? Zad. 2. W wyniku reakcji 40,12 g rtęci
Bardziej szczegółowoWZORU UŻYTKOWEGO PL Y1. ZAKŁAD ELEKTRONIKI GÓRNICZEJ ZEG SPÓŁKA AKCYJNA, Tychy, PL BUP 03/10
RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS OCHRONNY WZORU UŻYTKOWEGO (21) Numer zgłoszenia: 117620 (22) Data zgłoszenia: 31.07.2008 (19) PL (11) 65397 (13) Y1 (51) Int.Cl.
Bardziej szczegółowoEGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 201 CZĘŚĆ PISEMNA
Nazwa kwalifikacji: Organizacja i prowadzenie eksploatacji złóż podziemnych Oznaczenie kwalifikacji: M.39 Wersja arkusza: X Układ graficzny CKE 2013 Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu
Bardziej szczegółowoPODSTAWOWE POJĘCIA I PRAWA CHEMICZNE
PODSTAWOWE POJĘCIA I PRAWA CHEMICZNE Zadania dla studentów ze skryptu,,obliczenia z chemii ogólnej Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego 1. Jaka jest średnia masa atomowa miedzi stanowiącej mieszaninę izotopów,
Bardziej szczegółowomgr inż. Aleksander Demczuk
ZAGROŻENIE WYBUCHEM mgr inż. Aleksander Demczuk mł. bryg. w stanie spocz. Czy tylko po??? ZAPEWNENIE BEZPIECZEŃSTWA POKÓJ KRYZYS WOJNA REAGOWANIE PRZYGOTOWANIE zdarzenie - miejscowe zagrożenie - katastrofa
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJE PISEMNE. Czynności, które powinny być wykonane w razie wypadku lub zagrożenia
INSTRUKCJE PISEMNE Czynności, które powinny być wykonane w razie wypadku lub zagrożenia W razie zaistnienia podczas przewozu wypadku lub zagrożenia, członkowie załogi pojazdu powinni wykonać następujące
Bardziej szczegółowoC S R G Seminarium Dyspozytorów Ruchu r.
C S R G Seminarium Dyspozytorów Ruchu 03.02.2001r. Pytanie: Każda przeciwpożarowa akcja ratownicza powinna być prowadzona zgodnie z: [1] planem ratownictwa zakładu górniczego [2] ustaleniami kierownika
Bardziej szczegółowoRodzaj nadawanych uprawnień: obsługa, konserwacja, remont, montaż, kontrolnopomiarowe.
Kurs energetyczny G2 (6 godzin zajęć) Rodzaj nadawanych uprawnień: obsługa, konserwacja, remont, montaż, kontrolnopomiarowe. Zakres uprawnień: a. piece przemysłowe o mocy powyżej 50 kw; b. przemysłowe
Bardziej szczegółowoOcena stanu i możliwości utylizacji metanu z powietrza wentylacyjnego z szybów polskich kopalń węgla kamiennego
Ocena stanu i możliwości utylizacji metanu z powietrza wentylacyjnego z szybów polskich kopalń węgla kamiennego Autorzy: dr hab. inż. Stanisław Nawrat, prof. AGH mgr inż. Sebastian Napieraj 1 1. Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoProwadzący: dr hab. inż. Agnieszka Gubernat (tel. (0 12) 617 36 96; gubernat@agh.edu.pl)
TRANSPORT MASY I CIEPŁA Seminarium Transport masy i ciepła Prowadzący: dr hab. inż. Agnieszka Gubernat (tel. (0 12) 617 36 96; gubernat@agh.edu.pl) WARUNKI ZALICZENIA: 1. ZALICZENIE WSZYSTKICH KOLOKWIÓW
Bardziej szczegółowoOCENA JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM ZA ROK 2014
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie OCENA JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM ZA ROK 2014 Rzeszów, czerwiec 2015 r. MONITORING JAKOŚCI POWIETRZA W 2014 ROKU Pomiary wykonywane
Bardziej szczegółowoPRZEPISY BHP I ZAGROŻENIA GÓRNICZE
PRZEPISY BHP I ZAGROŻENIA GÓRNICZE 1. Zagrożenia górnicze a. Zagrożenie wodne Zagrożenie to oznacza możliwość wdarcia się lub niekontrolowanego dopływu wody albo wody z luźnym materiałem do wyrobisk górniczych,
Bardziej szczegółowoSytuacja z 21/22 września 2016 r. Płock, październik 2016 r.
Sytuacja z 21/22 września 2016 r. Płock, październik 2016 r. Zadania Inspekcji Ochrony Środowiska bada stan środowiska w ramach programu Państwowego Monitoringu Środowiska oraz zapewnia dostęp do informacji
Bardziej szczegółowoAkademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Katedra Górnictwa Podziemnego
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Katedra Górnictwa Podziemnego PROJEKT STRATEGICZNY Zadanie nr 1 "Opracowanie nowej kategoryzacji zagrożeń
Bardziej szczegółowoWymagania gazu ziemnego stosowanego jako paliwo. do pojazdów
Wymagania gazu ziemnego stosowanego jako paliwo mgr inż. Paweł Bukrejewski do pojazdów Kierownik Pracowni Analitycznej Starszy Specjalista Badawczo-Techniczny Laboratorium Produktów Naftowych i Biopaliw
Bardziej szczegółowoDestylacja z parą wodną
Destylacja z parą wodną 1. prowadzenie iele związków chemicznych podczas destylacji przy ciśnieniu normalnym ulega rozkładowi lub polimeryzacji. by możliwe było ich oddestylowanie należy wykonywać ten
Bardziej szczegółowoRZECZPOSPOLITAPOLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1
RZECZPOSPOLITAPOLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 170065 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 298957 (22) Data zgłoszenia: 12.05.1993 (51) IntCl6: F04B 37/20 E21F
Bardziej szczegółowoSprawozdanie z badań jakości powietrza wykonanych ambulansem pomiarowym w Tarnowskich Górach w dzielnicy Osada Jana w dniach
WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W KATOWICACH DELEGATURA W CZĘSTOCHOWIE ul. Rząsawska 24/28 tel. (34) 369 41 20, (34) 364-35-12 42-200 Częstochowa tel./fax (34) 360-42-80 e-mail: czestochowa@katowice.wios.gov.pl
Bardziej szczegółowo1. Określ, w którą stronę przesunie się równowaga reakcji syntezy pary wodnej z pierwiastków przy zwiększeniu objętości zbiornika reakcyjnego:
1. Określ, w którą stronę przesunie się równowaga reakcji syntezy pary wodnej z pierwiastków przy zwiększeniu objętości zbiornika reakcyjnego: 2. Określ w którą stronę przesunie się równowaga reakcji rozkładu
Bardziej szczegółowoPOMIARY WILGOTNOŚCI POWIETRZA
Politechnika Lubelska i Napędów Lotniczych Instrukcja laboratoryjna POMIARY WILGOTNOŚCI POWIETRZA Pomiary wilgotności /. Pomiar wilgotności powietrza psychrometrem Augusta 1. 2. 3. Rys. 1. Psychrometr
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY
Kod ucznia Liczba punktów WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW DOTYCHCZASOWYCH GIMNAZJÓW W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 3 STYCZNIA 2019 R. 1. Test konkursowy zawiera 12 zadań. Są to zadania zamknięte i
Bardziej szczegółowoSubstancje chemiczne Powietrze
strona 1/9 Substancje chemiczne Powietrze Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Substancje i przemiany chemiczne w otoczeniu człowieka. Metale i niemetale, mieszaniny,
Bardziej szczegółowoJakość danych pomiarowych. Michalina Bielawska, Michał Sarafin Szkoła Letnia Gdańsk
Jakość danych pomiarowych Michalina Bielawska, Michał Sarafin Szkoła Letnia 22.09.2011 Gdańsk Weryfikacja wyników pomiarowych Celem weryfikacji wyników jest potwierdzenie poprawności wyników pomiarów.
Bardziej szczegółowoWstępna i szczegółowa ocena zagrożenia klimatycznego w kopalniach
NOWOCZESNE SYSTEMY WENTYLACJI, KLIMATYZACJI I UTRZYMANIA RUCHU W GÓRNICTWIE PODZIEMNYM IV Konferencja, 7-8 czerwca 2018r., Jastków k. Lublina Wstępna i szczegółowa ocena zagrożenia klimatycznego w kopalniach
Bardziej szczegółowoZASADY POSTĘPOWANIA W SYTUACJACH ZAGROŻEŃ (NP. POŻARU, AWARII) Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe robotników 79
ZASADY POSTĘPOWANIA W SYTUACJACH ZAGROŻEŃ (NP. POŻARU, AWARII) Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe robotników 79 Charakterystyka pożarowa materiałów Aby mogło dojść do zjawiska spalania, konieczne
Bardziej szczegółowoPrzemiany substancji
Przemiany substancji Poniżej przedstawiono graf pokazujący rodzaje przemian jaki ulegają substancje chemiczne. Przemiany substancji Przemiany chemiczne Przemiany fizyczne Objawy: - zmiania barwy, - efekty
Bardziej szczegółowoMieszanka paliwowo-powietrzna i składniki spalin
Mieszanka paliwowo-powietrzna i składniki spalin Rys,1 Powstanie mieszanki paliwowo - powietrznej Jeśli paliwo jest w formie płynnej (benzyna, gaz LPG lub LNG) to zanim będzie mogło utworzyć mieszankę
Bardziej szczegółowoWiadomości pomocne przy ocenie zgodności - ATEX
Wiadomości pomocne przy ocenie zgodności - ATEX 1. Przestrzeń zagrożona wybuchem i źródła zapłonu W myśl dyrektywy 94/9/WE (ATEX), przestrzeń zagrożona wybuchem jest to przestrzeń, w której zależnie od
Bardziej szczegółowoKonkurs Chemiczny dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych rok szkolny 2013/2014
ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO Konkurs Chemiczny dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych rok szkolny 2013/2014 Imię i nazwisko uczestnika Szkoła Klasa Nauczyciel Imię
Bardziej szczegółowoZwalczanie zagrożenia klimatycznego w wyrobiskach eksploatacyjnych na przykładzie rozwiązań stosowanych w Lubelskim Węglu,,Bogdanka S.A.
Zwalczanie zagrożenia klimatycznego w wyrobiskach eksploatacyjnych na przykładzie rozwiązań stosowanych w Lubelskim Węglu,,Bogdanka S.A. System klimatyzacji centralnej i grupowej zapewniających komfort
Bardziej szczegółowoWpływ motoryzacji na jakość powietrza
Instytut Pojazdów Samochodowych i Silników Spalinowych Marek Brzeżański Wpływ motoryzacji na jakość powietrza Spotkanie Grupy Roboczej ds. Ochrony Powietrza i Energetyki Urząd Marszałkowski Województwa
Bardziej szczegółowoZawartość butli z gazem. Kieszonkowy poradnik BHP, tom 1
Zawartość butli z gazem Kieszonkowy poradnik BHP, tom 1 Szanowny Kliencie! Spółka Messer posiada w swej ofercie szeroki asortyment gazów technicznych, spożywczych, medycznych i specjalnych. Butle gazowe
Bardziej szczegółowoWojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2014/2015
Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2014/2015 PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA WRAZ Z PUNKTACJĄ Maksymalna liczba punktów możliwa do uzyskania po
Bardziej szczegółowoAkademickie Centrum Czystej Energii. Ogniwo paliwowe
Ogniwo paliwowe 1. Zagadnienia elektroliza, prawo Faraday a, pierwiastki galwaniczne, ogniwo paliwowe 2. Opis Główną częścią ogniwa paliwowego PEM (Proton Exchange Membrane) jest membrana złożona z katody
Bardziej szczegółowoScenariusz lekcji chemii w klasie III gimnazjum. Temat lekcji: Białka skład pierwiastkowy, budowa, właściwości i reakcje charakterystyczne
Scenariusz lekcji chemii w klasie III gimnazjum Temat lekcji: Białka skład pierwiastkowy, budowa, właściwości i reakcje charakterystyczne Czas trwania lekcji: 2x 45 minut Cele lekcji: 1. Ogólny zapoznanie
Bardziej szczegółowoEMISJA GAZÓW CIEPLARNIANYCH Z NIECZYNNEGO SZYBU - UWARUNKOWANIA, OCENA I PROFILAKTYKA
II Konferencja Techniczna METAN KOPALNIANY Szanse i Zagrożenia 8 lutego 2017r. Katowice EMISJA GAZÓW CIEPLARNIANYCH Z NIECZYNNEGO SZYBU - UWARUNKOWANIA, OCENA I PROFILAKTYKA Paweł WRONA Zenon RÓŻAŃSKI
Bardziej szczegółowoOdmetanowanie pokładów węgla w warunkach rosnącej koncentracji wydobycia
dr hab. inż. Eugeniusz Krause, prof. GIG dr inż. Jacek Skiba mgr inż. Bartłomiej Jura mgr inż. Daniel Borsucki Odmetanowanie pokładów węgla w warunkach rosnącej koncentracji wydobycia KATOWICE, styczeń
Bardziej szczegółowoSZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA
SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA Zadania dla studentów ze skryptu,,obliczenia z chemii ogólnej Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego 1. Reakcja między substancjami A i B zachodzi według
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 19 lutego 2013 r. Poz. 230 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 29 stycznia 2013 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 19 lutego 2013 r. Poz. 230 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych
Bardziej szczegółowoElektrofiltry dla małych kotłów na paliwa stałe. A. Krupa A. Jaworek, A. Sobczyk, A. Marchewicz, D. Kardaś
Elektrofiltry dla małych kotłów na paliwa stałe A. Krupa A. Jaworek, A. Sobczyk, A. Marchewicz, D. Kardaś Rodzaje zanieczyszczeń powietrza dwutlenek siarki, SO 2 dwutlenek azotu, NO 2 tlenek węgla, CO
Bardziej szczegółowoI. Pobieranie próbek. Lp. Wykaz czynności Wielkość współczynnika
Koszty i wykaz badań wykonywanych w Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Poznaniu 1. Stawka podstawowa wynosi 40,41 zł. 2. Wyliczenie kosztów usługi następuje w sposób następujący: koszt usługi
Bardziej szczegółowoJAKOŚĆ POWIETRZA W MIEŚCIE RZESZÓW W ASPEKCIE WPŁYWU WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH NA ROZPRZESTRZENIANIE SIĘ ZANIECZYSZCZEŃ
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie JAKOŚĆ POWIETRZA W MIEŚCIE RZESZÓW W ASPEKCIE WPŁYWU WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH NA ROZPRZESTRZENIANIE SIĘ ZANIECZYSZCZEŃ Rzeszów, październik 217 r.
Bardziej szczegółowoSzkolenie uprawnienia do wymiany butli gazowej w wózkach widłowych
Szkolenie uprawnienia do wymiany butli gazowej w wózkach widłowych Program opracowany przez ODK w Mysłowicach, na mocy decyzji ministra do spaw gospodarki obowiązuje na terenie całej Polski. Zasady ogólne:
Bardziej szczegółowoKarta Charakterystyki Substancji Chemicznej MIESZANINA ARGONOWA : CARBOMIX
REMGAZ Spółka Jawna Olszewski i Kaśków ul. Hetmańska 14A, 43-200 Pszczyna tel. +48 32 210 63 26 / + 48 32 326 30 00 fax +48 32 210 63 26 e-mail:biuro@remgaz.com.pl NIP 747-10-00-49 Karta Charakterystyki
Bardziej szczegółowoKOLOKWIUM: 1-szy termin z kursu: Palniki i paleniska, część dotycząca palników IV r. ME, MiBM Test 11 ( r.) Nazwisko..Imię.
KOLOKWIUM: 1-szy termin Test 11 (15.12.2006 r.) 1. Gdzie w przemyśle mają zastosowanie gazowe palniki regeneracyjne: 2. Podać warunki wymienności gazów w palnikach gazowych: 3. Podać warunki awaryjnego
Bardziej szczegółowoPowtórzenie wiadomości z klasy II. Przepływ prądu elektrycznego. Obliczenia.
Powtórzenie wiadomości z klasy II Przepływ prądu elektrycznego. Obliczenia. Prąd elektryczny 1. Prąd elektryczny uporządkowany (ukierunkowany) ruch cząstek obdarzonych ładunkiem elektrycznym, nazywanych
Bardziej szczegółowoOCENA JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM ZA ROK 2014
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie OCENA JAKOŚCI POWIETRZA W WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM ZA ROK 2014 Rzeszów, wrzesień 2015 r. MONITORING JAKOŚCI POWIETRZA W 2014 ROKU Pomiary wykonywane
Bardziej szczegółowoKonkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów gimnazjów 13 stycznia 2017 r. zawody II stopnia (rejonowe)
Konkurs przedmiotowy z chemii dla uczniów gimnazjów 13 stycznia 2017 r. zawody II stopnia (rejonowe) Kod ucznia Suma punktów Witamy Cię na drugim etapie konkursu chemicznego. Podczas konkursu możesz korzystać
Bardziej szczegółowoDo opracowania projektu realizacji prac wykorzystaj:
Opracuj projekt realizacji prac związanych z wykonaniem robót w (przodku) wyrobisku chodnikowym udostępniającym wykonywanym w obudowie łukowej podatnej typu ŁP. Wyrobisko drążone jest głównie w łupkach
Bardziej szczegółowoWYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU
WYZWANIA EKOLOGICZNE XXI WIEKU ZA GŁÓWNE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ UWAŻANE SĄ: -przemysł -transport -rolnictwo -gospodarka komunalna Zanieczyszczenie gleb Przyczyny zanieczyszczeń gleb to, np.: działalność
Bardziej szczegółowoKurs Przewodników Szkolenie z zakresu bhp i ppoż.
Kopalnia Soli Wieliczka Trasa Turystyczna Sp. z o.o. Kurs Przewodników Szkolenie z zakresu bhp i ppoż. Wieliczka 2015 jerzy.sajak@kopalnia.pl Służba BHP w Spółce Trasa Turystyczna: od 1 stycznia 2015 r.
Bardziej szczegółowo