Obowiązujący materiał FIZJOLOGIA: Wydział Lekarski 2017/18 (oba semestry)

Transkrypt

1 Obowiązujący materiał FIZJOLOGIA: Wydział Lekarski 2017/18 (oba semestry) Literatura podstawowa: 1. William F. Ganong FIZJOLOGIA, red. wyd. pol. Joanna Lewin-Kowalik, Wydawnictwo Lekarskie PZWL Warszawa, Traczyk W., Trzebski A. Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej. Wydawnictwo Lekarskie PZWL Warszawa, Konturek S. Fizjologia człowieka. Podręcznik dla studentów medycyny. Elsevier Urban & Partner, Literatura uzupełniająca: 1. Krótkie wykłady. Neurobiologia. A. Longstaff, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012; 2. Atlas fizjologii człowieka Nettera, red. wyd. pol. Stanisław Konturek, Elsevier Urban & Partner, I SEMESTR Ćwiczenie 1. Homeostaza. Fizjologia komórki. Homeostaza - pojęcie homeostazy - mechanizmy homeostazy: * lokalne * uogólnione odruchowe pętle regulacyjne (otwarte i zamknięte sprzężenia zwrotne dodatnie i ujemne) - udział hormonów, układu nerwowego i pozostałych układów w utrzymaniu homeostazy - rola podwzgórza jako nadrzędnego ośrodka kontrolującego homeostazę - środowisko wewnętrzne organizmu przestrzenie wodne, skład jonowy Fizjologia komórki 1. Budowa i funkcja błony komórkowej 2. Transport przez błonę rodzaje, mechanizm 3. Osmoza, osmotyczność, toniczność roztworów 4. Wymiana informacji między komórkami: - komunikacja miejscowa przez połączenia typu gap junctions, zależna od kontaktu, autokrynna, parakrynna, - komunikacja na odległość nerwowa, hormonalna 5. Droga przekazywania sygnału w komórce transdukcja sygnału: *ligand cząsteczka sygnałowa, pierwszy przekaźnik *receptor rodzaje *wewnątrzkomórkowa cząsteczka sygnałowa drugi przekaźnik *odpowiedź komórki 6. Modyfikacja transdukcji sygnału: - agoniści, antagoniści receptorów - regulacja receptorów w dół i w górę Polecana literatura uzupełniająca: Cząsteczki adhezyjne w procesie nowotworzenia i przerzutowania P. Kwiatkowski, J. Godlewski, A. Śliwińska-Jewsiewicka, Z. Kmieć, Pol.Ann.Med., 2009; 16(1):

2 Ćwiczenie 2. Układ nerwowy: Pobudliwość 1. Układ nerwowy funkcja, podział, poziomy funkcjonalne ( rdzeniowy, niższy mózgowy, korowy), sposoby przekazywania informacji ( analogowy, cyfrowy) 2. Neuron budowa, strefy czynnościowe, rodzaje * potencjał spoczynkowy * pobudzenie neuronu: potencjał elektrotoniczny i czynnościowy * transport aksonalny * przewodzenie we włóknie nerwowym: rodzaje, czynniki wpływające na szybkość przewodzenia * typy włókien nerwowych i ich czynność 3. Neutrofiny - funkcja 4. Synapsa - rodzaje, anatomia czynnościowa * cechy przewodzenia w synapsie: - mechanizm uwalniania przekaźników - potencjały postsynaptyczne - hamowanie i torowanie w synapsach - sumowanie i okluzja - plastyczność synaptyczna wzmocnienie, habituacja, sensytyzacja - receptory postsynaptyczne: rodzaje, cechy - wychwyt zwrotny neuroprzekaźników 5. Główne układy neurotransmiterów 6. Glej podział komórek gleju i ich funkcje 7. Płyn mózgowo-rdzeniowy 8. Bariera krew - mózg Pojęcia: pobudliwość, pobudzenie, bodziec, impuls nerwowy; przewodzenie z dekrementem;; prawo wszystko albo nic, refrakcja względna i bezwzględna; depolaryzacja, repolaryzacja, hiperpolaryzacja. Polecana literatura uzupełniająca Struktura i funkcja bariery krew-mózg. K. Brzezińska, M. Ziaja, Postępy Biologii Komórki, TOM NR 1 (84-99). Polecana literatura do wszystkich tematów z układu nerwowego: Krótkie wykłady Neurobiologia, A. Longstaff, PWN 2012 Fizjologia człowieka Neurofizjologia, S. Konturek, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego Ćwiczenie 3. Układ nerwowy: Czucie i percepcja. Narządy zmysłów 1 Receptory: * podział receptorów * cechy receptorów - swoistość, adaptacja - potencjał generujący receptora - kodowanie informacji czuciowej Pojęcia: jednostka czuciowa, pole recepcyjne, rekrutacja jednostek czuciowych, prawo specyficznej energii nerwowej, prawo projekcji, prawo Webera-Fechnera, czucie przestrzenne - stereognozja 2. Czucie dotyku, temperatury, propriorecepcja, czucie bólu 3. Organizacja czynnościowa kory czuciowej 4. Układy swoiste i nieswoiste przekazywania informacji czuciowej 5. Zmysły: 3

3 Zmysł wzroku Anatomia czynnościowa oka Mechanizm powstawania obrazu Fotorecepcja Odpowiedzi w drogach wzrokowych i korze mózgu Widzenie barw Pole widzenia, widzenie stereoskopowe Adaptacja do ciemności Ostrość wzroku Zmysł słuchu Anatomia czynnościowa narządu słuchu; podział część przewodzeniowa i odbiorcza Właściwości bodźców akustycznych Przewodnictwo powietrzne i kostne dźwięku Przebieg fali akustycznej w uchu, mechanizm pobudzenia receptorów słuchowych, teoria słyszenia Kodowanie dźwięku, lokalizacja dźwięku Zmysł węchu: Anatomia czynnościowa narządu węchu Przetwarzanie sygnałów zapachowych Zmysł smaku: Anatomia czynnościowa narządu smaku Przetwarzanie sygnałów smakowych Ćwiczenie 4. Układ nerwowy: Układ kontroli ruchu 1. Rodzaje ruchów, poziomy nerwowej kontroli ruchowej ( rdzeniowy, mózgowy, integracyjny) ich rola w kontroli ruchów 2. Rdzeń kręgowy: cechy przewodzenia przez r.k., objawy uszkodzenia r.k. odruchy rdzeniowe: odruch na rozciąganie, odruch zginania - łuki odruchowe, znaczenie 3. Udział pnia mózgu w kontroli postawy ciała odruchy posturalne 4. Funkcja jąder podstawy mózgu 5. Korowe sterowanie ruchami dowolnymi: korowe pola ruchowe, układ korowo-rdzeniowy i korowo-opuszkowy 6. Funkcja układu siatkowatego w kontroli ruchów 7. Zmysł równowagi Narząd przedsionkowy : Anatomia czynnościowa narządu przedsionkowego Równowaga statyczna i dynamiczna Mechanizm pobudzenia receptorów przedsionka Integracja bodźców z różnych receptorów w utrzymaniu równowagi. Móżdżek : * podział funkcjonalny (przedsionkowy, rdzeniowy, korowy) * rola w kontroli ruchu, połączenia z innymi strukturami OUN i ich znaczenie Pojęcia: jednostka motoryczna, wspólna droga końcowa, napięcie mięśniowe, klonus, torowanie i okluzja reakcji odruchowych; zbieżność i rozbieżność unerwienia; prawo Bella Magandiego, habituacja i sensytyzacja odpowiedzi odruchowych. 4

4 Ćwiczenie 5. Układ nerwowy: Wyższa czynność nerwowa 1. Aktywność elektryczna mózgu - podstawy fizjologiczne EEG, korowe potencjały wywołane 2. Rytmy biologiczne: - klasyfikacja (wewnątrzpochodne/zewnątrzpochodne, cyrkadialne i ultradialne) - rola podwzgórza i szyszynki w regulowaniu zjawisk cyklicznych 3. Układ siatkowaty aktywujący - funkcja 4. Sen - fazy snu, fizjologiczna rola snu 5. Uczenie się i pamięć rodzaje, odruchy warunkowe i bezwarunkowe - sposoby wytwarzania. 6. Mowa: definicja, elementy, mechanizmy mózgowe, lateralizacja i asymetria funkcjonalna półkul mózgu 7. Układ limbiczny - funkcja Ćwiczenie 7. Autonomiczny układ nerwowy 1.Podział autonomicznego układu nerwowego 2. Przekaźniki chemiczne, receptory 3. Efekty narządowe pobudzenia AUN; substancje modyfikujące 4. Ośrodkowa regulacja aktywności AUN 5. Część trzewno-czuciowa AUN (odruchy autonomiczne) 6. Metody oceny aktywności AUN Ćwiczenie 8. Hormony cz.1 1.Ogólne cechy i rola fizjologiczna hormonów 2. Podział hormonów pod względem budowy chemicznej, miejsca i zakresu działania. 3. Regulacja wydzielania hormonów. 4. Hormonalna czynność podwzgórza: - układ wrotny podwzgórzowo- przysadkowy - wazopresyna: regulacja wydzielania i działanie fizjologiczne - oksytocyna - regulacja wydzielania i działanie fizjologiczne - podwzgórzowe hormony uwalniające i hamujące 5. Hormony przedniego płata przysadki mózgowej; - hormon wzrostu: regulacja wydzielania i działanie fizjologiczne, fizjologia wzrostu człowieka; czynniki warunkujące wzrost, okresy wzrostu - prolaktyna: regulacja wydzielania i działanie fizjologiczne - hormony tropowe przysadki mózgowej regulacja wydzielania, działanie fizjologiczne 6. Hormony gruczołu tarczowego: regulacja wydzielania, synteza, wydzielanie, transport i metabolizm, działanie fizjologiczne. Fizjologiczne podstawy diagnostyki chorób tarczycy. Wole tarczycowe. Ćwiczenie 9. Hormony cz.2 1. Funkcja wewnątrzwydzielnicza trzustki: - insulina: regulacja wydzielania, efekty i mechanizm działania - glukagon: regulacja wydzielania, efekty i mechanizm działania - cukrzyca, stan przedcukrzycowy, tolerancja glukozy, krzywa cukrowa, hemoglobina glikowana, czynniki wpływające na poziom glukozy we krwi, insulinooporność, skutki hiperglikemii i hipoglikemii - somatostatyna i polipeptyd trzustkowy funkcja fizjologiczna - wzajemne oddziaływanie hormonów wysp trzustkowych 5

5 2. Nadnercza: Hormony kory nadnerczy: - mineralokortykoidy: regulacja wydzielania, efekty i mechanizm działania - glikokortykoidy: regulacja wydzielania, działanie fizjologiczne Hormony rdzenia nadnerczy: - noradrenalina, adrenalina - działanie, regulacja wydzielania, metody oceny wydzielania (wydalanie metoksykatecholamin oraz wolnej noradrenaliny i adrenaliny w dobowej zbiórce moczu). 3. Hormonalna regulacja gospodarki wapniowo-fosforanowej: - metabolizm wapniowo fosforanowy - fizjologia kości - hormony przytarczyc: parathormon, kalcytonina - regulacja wydzielania, działanie - skutki usunięcia przytarczyc i nadmiaru hormonów przytarczyc - witamina D3: mechanizm działania, regulacja syntezy, objawy niedoboru Ćwiczenie 11. Fizjologia rozwoju i rozmnażania 1. Determinacja płci - dymorfizm płciowy - I i II- rzędowe cechy płciowe - chromosomy płciowe; płeć genetyczna - różnicowanie płci w okresie embrionalnym ( gen SRY, przewód Müllera, przewód Wolffa, hormon anty-müllerowski AMH) 2. Czynność gonad gametogeneza, wydzielanie hormonów: Jądra: Anatomia czynnościowa - funkcja k. Sertolego, k. śródmiąższowych Leydiga - bariera krew - jądra Spermatogeneza Nasienie Męskie hormony płciowe; testosteron, androgeny jądrowe i nadnerczowe Jajniki Cykl miesięczny: - cykl jajnikowy; fazy, etapy przemian pęcherzyków, budowa pęcherzyka i wydzielane hormony, apoptoza w pęcherzykach jajnikowych, fazy podziału k. jajowej - cykl maciczny; fazy, zmiany hormonalne - cykl pochwowy Hormony jajnikowe - estrogeny, progesteron, relaksyna 3. Regulacja czynności rozrodczych; rola GnRH, FSH, LH, inhibiny, aktywiny, sprzężenie zwrotne ujemne i dodatnie 4. Ciąża - zapłodnienie, implantacja, hormony wydzielane w czasie ciąży 5. Poród kontrola hormonalna 6. Laktacja regulacja hormonalna, odruch wypływu (wydzielania mleka) 7. Dojrzewanie płciowe. Menopauza. Andropauza. Starzenie. Polecana literatura uzupełniająca Rola apoptozy w komórkach jajnika, A. Bradowska, M. Laszczyńska, A. Starczewski, Postępy Biologii Komórki, TOM NR 1 (3544) 6

6 Ćwiczenie 12. Fizjologia mięśni 1.Mięśnie szkieletowe struktura i funkcja sarkomeru, ślizgowy model skurczu synapsa nerwowo-mięśniowa; struktura, funkcja jednostka motoryczna sprzężenie elektromechaniczne rodzaje skurczów mięśni szkieletowych : pojedynczy, tężcowy niezupełny i zupełny, izotoniczny, izometryczny, auksotoniczny regulacja siły skurczu; zależna od wstępnego rozciągnięcia, częstotliwości pobudzeń, rekrutacji sprężystość i elastyczność mięśnia rodzaje mięśni szkieletowych (typ I, IIa, IIb) metabolizm energetyczny mięśni; dług tlenowy, stężenie mięśni wrzecionko nerwowo-mięśniowe 2. Mięśnie gładkie struktura miocytu czynność elektryczna czynność mechaniczna - podstawy molekularne skurczu, czynniki wywołujące skurcz rodzaje mięśni gładkich: wielojednostkowe, trzewne, pośrednie 3. Badanie czynności mięśni - elektromiografia Ćwiczenie 13 Metabolizm. Termoregulacja. Metabolizm (anabolizm, katabolizm), podstawowa przemiana materii (BMR) - czynniki kształtujące, zróżnicowanie dobowe i międzyosobnicze. Równowaga energetyczna. Metody pomiaru przemiany materii - kalorymetria bezpośrednia i pośrednia, współczynnik oddechowy (definicja, zastosowanie); Odżywianie - wartość energetyczna białek, tłuszczów i węglowodanów, równoważniki żywieniowe. Zasady prawidłowego odżywiania. Termoregulacja - pojęcie zmienno- i stałocieplności, prawidłowa temperatura ciała i jej zróżnicowanie w obrębie organizmu człowieka, znaczenie temperatury otoczenia. Wytwarzanie i utrata ciepła przez organizm. Mechanizmy regulujące temperaturę - ośrodki odpowiedzialne za termoregulację, mechanizmy aktywowane przez zimno i ciepło, termogeneza drżeniowa i bezdrżeniowa, rola krążenia skórnego. Gorączka i hipotermia; możliwości adaptacji do zimna i ciepła Polecana literatura uzupełniająca: Hipotermia mechanizm działania i patofizjologiczne zmiany w organizmie człowieka, P. Sosnowski, K. Mikrut, H. Krauss Postępy Hig Med Dosw (online), 2015; 69: 69-79

7 1 II SEMESTR Ćwiczenie 1. Fizjologia układu krążenia: Serce 1. Anatomia czynnościowa mięśnia sercowego 2. Komórki robocze m. sercowego: - właściwości elektryczne - potencjał spoczynkowy/czynnościowy, refrakcja względna/bezwzględna - właściwości mechaniczne - sprzężenie elektromechaniczne, odpowiedź skurczowa 3. Regulacja kurczliwości m. sercowego: - obciążenie wstępne (preload) i następcze (afterload) - prawo Franka Starlinga - regulacja nerwowa - zależność od częstotliwości i rytmu pobudzeń 4. Automatyzm serca: - potencjał spoczynkowy i czynnościowy komórek autorytmicznych - cechy charakterystyczne poszczególnych części układu bodźcoprzewodzącego 5. Cykl hemodynamiczny serca: - fazy cyklu sercowego - zmiany ciśnień w jamach serca w czasie poszczególnych fazach Pojęcia: objętość wyrzutowa, późnorozkurczowa, późnoskurczowa, pojemność minutowa serca, frakcja wyrzutowa definicje, wartości prawidłowe. 6. Tony serca: mechanizm powstawania I i II tonu 7. Praca serca 8. Elektrokardiogram: - rodzaje odprowadzeń ekg - mechanizm powstawania załamków ekg - trójkąt Einthowena - zasady opisu ekg Ćwiczenie 2. Fizjologia układu krążenia: Układ naczyniowy cz.1 1. Anatomia czynnościowa układu krążenia: - podział, cechy charakterystyczne, funkcje poszczególnych odcinków układu krążenia 2. Hemodynamika krążenia: Przepływ - prędkość przepływu, opór przepływu - przepływ laminarny i burzliwy - czynniki warunkujące prawo Poiseuille a - zasada ciągłości przepływu 3. Ciśnienie tętnicze: - ciśnienie skurczowe, rozkurczowe, średnie, tętna, graniczne, prawidłowe, transmuralne - prawo Laplace a 4. Tętno i jego charakterystyka 2

8 Ćwiczenie 3. Fizjologia układu krążenia: Układ naczyniowy cz.2 1. Regulacja czynności układu krążenia: - autoregulacja - miogenna - nerwowa ośrodek naczynioruchowy - układ współczulny napięcie neurogenne - miejscowa - metaboliczna - hormonalna - RAA, wazopresyna, kininy, ANP - odruchowa - odruch z baroreceptorów, Bainbridge a, Bezolda Jarischa, z chemoreceptorów tętniczych, z ergoreceptorów mięśni szkieletowych - rola śródbłonka prostacykliny, tromboksan A2, NO, CO, endoteliny 2. Krążenie żylne 3. Mikrokrążenie Ćwiczenie 4. Fizjologia układu krążenia: Obszary naczyniowe Cechy i mechanizmy regulacyjne krążenia w obszarach naczyniowych: krążenie wieńcowe, mózgowe, płucne, skórne, trzewne, w mięśniach szkieletowych. Układ limfatyczny. Ćwiczenie 6. Układ oddechowy cz.1 1. Anatomia czynnościowa układu oddechowego - strefy układu oddechowego, - rola strefy przewodzenia (oczyszczanie, ogrzewanie i nawilżanie powietrza, fonacja) - fizjologiczna i anatomiczna przestrzeń martwa, - unerwienie dróg oddechowych i wpływ układu autonomicznego, - rodzaje receptorów w drogach oddechowych; (SAR, RAR, receptory J, włókna C) - budowa pęcherzyka płucnego, surfaktant i napięcie pęcherzykowe, - powierzchnia wymiany gazowej 2. Wentylacja płuc - mechanika oddychania, ruchy oddechowe klatki piersiowej, ziewanie - opór dróg oddechowych, podatność i sprężystość płuc - cykl oddechowy: zmiany ciśnienia i objętości w drogach oddechowych, pęcherzykach płucnych i jamie opłucnowej podczas wdechu i wydechu - wentylacja minutowa, liczba oddechów u dorosłych i dzieci - skurcz oskrzeli, reaktywność i nadreaktywność oskrzeli - odruchy obronne: kaszel, kichanie, bronchospazm - spirometria objętości i pojemności płuc, niewydolność wentylacyjna - wykonanie i interpretacja badania spirometrycznego oraz pomiaru PEF 3

9 Ćwiczenie 7. Układ oddechowy cz.2 1. Wymiana gazowa w płucach - ciśnienia gazów warunkujące wymianę w pęcherzykach płucnych - prawo Daltona, prawo Boyla i prawo Henry ego - przeciek wewnątrzpłucny; wentylacja daremna i perfuzja daremna - stosunek wentylacji do perfuzji 2.Regulacja oddychania - kontrola automatyczna (napęd oddechowy) - ośrodek oddechowy w pniu mózgu - modyfikacja oddychania przez bodźce: a) chemiczne: chemoreceptory centralne i obwodowe b) niechemiczne: * włókna aferentne z mostu * mechanoreceptory płuc i dróg oddechowych * proprioreceptory * kontrola dowolna - ośrodki korowe i podkorowe - wpływ po2, pco2 i ph na oddychanie - gazometria, wpływ hipowentylacji i hiperwentylacji na gazometrię, interpretacja wyników badania gazometrycznego Ćwiczenie 8. Fizjologia nerki 1. Anatomia czynnościowa nerki - nefron: błona filtracyjna, różnice anatomiczne między komórkami ścian kanalików w różnych częściach nefrony w powiązaniu z funkcją, aparat przykłębuszkowy - unaczynienie nerek - przepływ krwi przez nerki; * wartości * regulacja (nerwowa, chemiczna, autoregulacja) * różnice w przepływie w różnych częściach nerek * pomiar przepływu krwi (osocza) przez nerki; (ERPR, RPF, RBF,CPAH) 2. Filtracja kłębuszkowa - GFR - czynniki wpływające na wielkość filtracji: * siły Starlinga * współczynnik filtracji Kf * kanalikowo kłębuszkowe sprzężenie zwrotne * równowaga kłębuszkowo-kanalikowa - pomiar GFR ; klirens, wzór Cockcrofta-Gaulta - frakcja filtracyjna 3. Resorpcja i sekrecja kanalikowa - mechanizmy transportu kanalikowego - pojęcia: transport maksymalny, próg nerkowy - resorpcja i wydzielanie wody, substancji organicznych i nieorganicznych - mechanizmy zagęszczania i rozcieńczania moczu 4. Rola nerek w równowadze kwasowo-zasadowej - wydzielanie jonu wodorowego - buforowanie (kwaśność miareczkowa) - wydzielanie i resorpcja jonu wodorowęglanowego - wydzielanie i wydalanie jonu amonowego 5. Czynność wewnątrzwydzielnicza nerki - erytropoetyna - witamina D3

10 6. Regulacja pobierania płynów rola podwzgórza 7. Wpływ hormonów na czynność nerek - układ renina angiotensyna- aldosteron (RAA) - wazopresyna 8. Mikcja 9. Skład moczu i właściwości fizyko-chemiczne Obowiązujące wartości: Klirens nerkowy (ml/min) glukoza 0; mocznik 75; inulina 125; kreatynina 140; kwas paraaminohipurowy 650. Zakres autoregulacji: mmhg Próg nerkowy dla glukozy mg% (2g/L) Transport maksymalny dla glukozy 375mg/min. Ćwiczenie 10. Krew: Erytrocyty 1. Szpik kostny rodzaje, funkcja, hematopoeza 2. Erytrocyty budowa (wielkość: anizocytoza, mikrocyty, normocyty, makrocyty, megalocyty; kształt: poikilocytoza; wybarwienie erytrocytów: hipochromia, hiperchromia, anizochromia, polichromatofilia), funkcja, czas przeżycia erytrocytów, agregacja, hemoliza czynniki. 3. Transport O2 i CO2 przez krew 4. Hematokryt - znaczenie diagnostyczne 5. Hemoglobina - funkcja, rodzaje (płodowa, glikowana), połączenia Hb, przemiany 6. Erytropoetyna funkcja, miejsce i regulacja wydzielania 7. Grupy krwi układ AB0, Rh oraz inne antygeny obecne na erytrocytach. Zasady przetaczania krwi. Konflikt serologiczny. 8. Surowica. Osocze. Białka osocza ich funkcje. 9. Odczyn opadania erytrocytów - znaczenie diagnostyczne Polecana literatura uzupełniająca: Wytyczne w zakresie leczenia krwią: Ćwiczenie 11. Krew: Leukocyty. Krzepnięcie Leukocyty; rodzaje, funkcje Odporność; rodzaje, mechanizmy Krzepnięcie 1. Płytki krwi powstawanie, funkcja. 2. Mechanizm krzepnięcia faza naczyniowa, płytkowa, osoczowa. 3. Mechanizmy przeciwkrzepliwe a. Rola śródbłonka i substancji przez niego wydzielanych b. Układ fibrynolizy 4. Koagulanty i antykoagulanty in vitro Metody oceny układu krzepnięcia: czas krwawienia, czas krzepnięcia - czas protrombinowy (PT), wskaźnik INR, czas kaolinowo-kefalinowy (APTT), objaw Rumpel Leede go (opaskowy) Obowiązujące normy: liczba erytrocytów (RBC) u kobiet i mężczyzn, MCV, hematokryt (Ht), Hb, MCH, MCHC, liczba retikulocytów, OB., liczba płytek krwi Polecana literatura uzupełniająca: 1. Farmakoterapia przeciwzakrzepowa i fibrynolityczna aspekty praktyczne. A. Kapłon, P. Biskup. Studia Medyczne Akademii Świętokrzyskiej, tom 4, str Repetytorium z fizjologii hemostazy. B. Sokołowska. Acta Haematologica Polonica 2010, 41, Nr 2, str

11 Ćwiczenie 12. Układ trawienny. Czynność wątroby 1. Regulacja przyjmowania pokarmu: ośrodki podwzgórzowe głodu/sytości, teorie ( glukostatyczna, lipostatyczna), działanie leptyny, greliny, NPY. 2. Anatomia czynnościowa poszczególnych części przewodu pokarmowego. 3. Funkcje przewodu pokarmowego: -motoryka: cechy charakterystyczne motoryki poszczególnych części przewodu pokarmowego. - sekrecja: ślina, sok żołądkowy, sok jelitowy, żółć skład, funkcja, regulacja wydzielania. - trawienie i wchłanianie białek, węglowodanów, tłuszczów, wody. 4. Regulacja czynności przewodu pokarmowego: - jelitowy układ nerwowy struktura i funkcja - peptydy układu pokarmowego gastryna, CCK, sekretyna, GIP, VIP, motylina, somatostatyna - funkcja 5. Oś jelitowo trzustkowa; efekt inkretynowy. 6. Funkcje wątroby Ćwiczenie 13. Mechanizmy kompensacyjne w wybranych warunkach Wpływ grawitacji na wartość ciśnienia tętniczego i żylnego; mechanizmy kompensacyjne, następstwa braku siły ciążenia Wpływ obniżonego ciśnienia barometrycznego na wentylację, aklimatyzacja mechanizmy. Wysiłek fizyczny: - rodzaje: tlenowy/beztlenowy, dynamiczny/statyczny - koszt energetyczny wysiłku; pułap tlenowy, dług tlenowy; próg beztlenowy - reakcja układu oddechowego, krążenia, autonomicznego na wysiłek, termoregulacja w trakcie wysiłku Tolerancja wysiłku, zmęczenie. Wydolność fizyczna, trening fizyczny; następstwa bezczynności ruchowej. Próby wysiłkowe.