NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA W ŁODZI ul. Kilińskiego 210, Łódź 7 tel (fax) skr. poczt. 243

Transkrypt

1 Łódź, dnia 25 maja 2007 r. NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA W ŁODZI ul. Kilińskiego 210, Łódź 7 tel (fax) skr. poczt. 243 P/07/148 LLO /07 P a n Zbigniew DYCHTO Prezydent Miasta Pabianic WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Łodzi skontrolowała Urząd Miejski w Pabianicach, zwany dalej Urzędem lub UM, w zakresie gromadzenia i wydatkowania w latach środków Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, zwanego dalej GFOŚiGW lub Funduszem. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokóle kontroli podpisanym w dniu 9 maja 2007 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, stosownie do art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Prezydentowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NIK pozytywnie ocenia działania Urzędu w zakresie gospodarowania środkami GFOŚiGW, pomimo stwierdzonych nieprawidłowości niemających jednak istotnego wpływu na kontrolowaną działalność. W okresie objętym kontrolą środki finansowe omawianego Funduszu stanowiły podstawowe źródło finansowania niektórych bieŝących wydatków związanych z ochroną środowiska i gospodarką wodną oraz uzupełniające dla wydatków inwestycyjnych. Osiągnięte przychody Funduszu 1.010,2 tys. zł w 2004 r., 43,8 tys. zł w 2005 r. i 44,1 tys. zł w 2006 r. w stosunku do zrealizowanych dochodów Miasta stanowiły odpowiednio: 1,13%, 0,05% 1 t.j. Dz. U. z 2001 r., Nr 85, poz. 937 ze zm.

2 2 i 0,04%. Natomiast poniesione wydatki z GFOŚiGW wyniosły 1.120,9 tys. zł w 2004 r. i 134,5 tys. zł w 2005 r. Główne źródło przychodów Funduszu stanowiły opłaty za korzystanie ze środowiska, przekazane przez Urząd Marszałkowski w Łodzi (w 2004 r ,5 tys. zł, tj. 86% ogółem wpływów a w 2005 r. - 40,9 tys. zł, tj. 93,4%). W związku z zaprzestaniem (od marca 2005 r.) przez Urząd Marszałkowski przekazywania tych środków, nastąpiło w 2005 r., w stosunku do 2004 r., 7-krotne zmniejszenie wydatków inwestycyjnych z GFOŚiGW oraz zmiana planowanych źródeł finansowania inwestycji, a w 2006 r. wystąpił zupełny brak wydatków bieŝących i inwestycyjnych w tym zakresie. Kontrola wszystkich zaewidencjonowanych wydatków z GFOŚiGW, wykazała, Ŝe były one ponoszone jedynie w 2004 r. i w 2005 r. W tym czasie omawiany Fundusz zasilany był niewielkimi wpływami pochodzącymi z opłat za usuwanie drzew i krzewów (w 2005 r. 1,3 tys. zł, 44,0 tys. zł w 2006 r.), Rada Miejska uchwalając plan przychodów i wydatków GFOŚiGW na 2006 r. ustaliła wydatki w wysokości 20 tys. zł, które nie zostały wykonane. Środki GFOŚiGW wydatkowane były przede wszystkim na cele inwestycyjne (w 2004 r ,4 tys. zł, tj. 76,7% oraz w 2005r ,5 tys. zł, tj. 91,7% ogółem wydatków). Kwoty te przeznaczone zostały m.in. na porządkowanie gospodarki wodno-ściekowej (budowa odwodnień ulic i kanalizacji sanitarno-deszczowej), termomodernizację budynków (MCPS i sali sportowej Gimnazjum nr 2 oraz przy ul. Jana 4), usuniecie awarii kolektora oraz na opracowanie dokumentacji projektowej realizowanych zadań inwestycyjnych. Kontrola NIK wykazała szereg błędów i nieprawidłowości w działaniu Urzędu związanych z realizacją zadań dotyczących gospodarowania środkami Funduszu. 1. Instrukcja obiegu dokumentów księgowych w UM, wprowadzona zarządzeniem Prezydenta Miasta nr 9/2002/III z 15 kwietnia 2002 r. nie wymieniała wśród dowodów księgowych, stanowiących podstawę do dokonywania przypisów i odpisów, decyzji administracyjnych i orzeczeń sądów administracyjnych oraz nie określała sposobu postępowania z nimi. W ewidencji księgowej nie ujęto naleŝności w kwocie 880,6 tys. zł, wynikających z wydanych decyzji zezwalających na wycięcie drzew i krzewów, z warunkowo odroczonym terminem płatności na okres 3 lat. Na skutek tego zaniŝony był stan naleŝności wykazywanych w rocznych sprawozdaniach finansowych oraz w bilansach jednostki. Obowiązek tej ewidencji wynika z postanowień art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości 2. Na podstawie uchwały Rady Miasta Pabianic nr LV/571/02 z 27 lutego 2002 r. uprawnionym do wydawania decyzji 2 tj. Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694, ze zm.

3 3 administracyjnych w sprawie zezwoleń na wycięcie drzew i krzewów był Dyrektor Zarządu Dróg i Zieleni Miejskiej zakładu budŝetowego, powołanego uchwałą Rady Miasta nr XLIX/521/01 z r. W kontrolowanym okresie ZDiZM wydał 194 decyzje zezwalające na wycięcie drzew i krzewów, w tym 19 decyzji z naliczonymi opłatami w łącznej wysokości 1.017,8 tys. zł oraz 15 decyzji odraczających warunkowo na okres 3 lat termin wniesienia opłat w wysokości 885,5 tys. zł. Decyzje te po ich uprawomocnieniu nie były przekazywane do właściwych wydziałów Urzędu, lecz przechowywano je w ZDiZM. Urząd nie posiadał dowodów pozwalających na ustalenie terminowości przekazywania przez ZDiZM tych decyzji. 2. W badanym okresie Urząd ewidencjonował w księgach rachunkowych naleŝne opłaty z tytułu zezwolenia na wycięcie drzew i krzewów dopiero w momencie wpływu środków na rachunek GFOŚiGW. Wskutek tego w ewidencji tej nie ujęto w 2003 r. naleŝności w kwocie 4,9 tys. zł od VARITEX S.A., wynikającej z decyzji nr ZDiZM/2333/43/03 z 17 listopada 2003 r. Zaewidencjonowania tej naleŝności dokonano dopiero 31 lipca 2004 r., jednym wspólnym przypisem w kwocie 47,7 tys. zł, łącząc tę wpłatę z naleŝnością w kwocie 42,8 tys. zł, wynikającą z decyzji nr ZDiZM/1081/14/04 z 17 maja 2004 r. Wydział BudŜetu i Finansów Urzędu (WBiF) nie naliczał odsetek od nieterminowo wniesionych opłat za zezwolenie na wycięcie drzew i krzewów. W trakcie kontroli NIK, WBiF wystawił 2 wezwania do zapłaty oraz dokonał naliczenia 3 podmiotom odsetek w wysokości 1,06 tys. zł za zwłokę we wniesieniu naleŝnych opłat. Kwota tych odsetek jak wykazała kontrola NIK została zaniŝona o 0,1 tys. zł na skutek niewłaściwie zastosowanej stopy oprocentowania zaległości (odsetki ustawowe zamiast odsetek od zobowiązań podatkowych) i okresu zwłoki w zapłacie. Błąd ten był następstwem m.in. braku wskazań w decyzjach przygotowanych przez ZDiZM podstawy prawnej naliczania odsetek za zwłokę w zapłacie opłat. W prowadzonej przez WBiF ewidencji księgowej GFOŚiGW nie rozgraniczano naliczonych opłat zezwalających na wycięcie drzew i krzewów oraz kar za wycięcie drzew i krzewów bez zezwolenia, rejestrując je pod wspólną nazwą kary. Niektóre faktury wystawione przez ZDiZM dotyczące wydatków środków Funduszu nie zawierały dekretacji co do sposobu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych. Spośród 24 faktur wystawionych przez ZDiZM w 2004 r., dotyczących kosztów likwidacji dzikich wysypisk, na 20 z nich brak było wskazań numerów kont na jakich naleŝało dokonać

4 4 księgowań. Obowiązek dekretacji dowodów księgowych wynika z postanowień art. 21 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości. 3. Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska Urzędu nie przygotowywał stosownych projektów, a Prezydent Miasta nie przedkładał Radzie Miasta do zatwierdzenia, do 15 stycznia kaŝdego roku, zestawienia przychodów i wydatków GFOŚiGW, stosownie do wymogu art. 420 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska 3, zwanej dalej ustawą poś. NIK nie podziela w tej sprawie stanowiska p.o. Naczelnika Wydziału InŜynierii Miasta i Ochrony Środowiska, zawartego w złoŝonych wyjaśnieniach, o braku spójności między przepisami ustawy poś i ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych 4 (obecnie ustawa z dnia 30 czerwca 2005r. 5 ), podkreślając iŝ przepis art. 420 ustawy poś zobowiązuje organy w nim wskazane do wykonania tych czynności. UM nie podejmował udokumentowanych prób wyjaśnienia w 2005 r., ani w 2006 r. przyczyn braku wpływów z Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi części opłat za korzystanie ze środowiska. Kontrola NIK wykazała, Ŝe w 2004 r. przekazane zostały Miastu nienaleŝne opłaty w wysokości 456,5 tys. zł, których zwrotu Urząd Marszałkowski nie zaŝądał lecz zastosował potrącenia ww. nadpłaty z opłat naleŝnych w latach Na koniec 2006 r. nadpłata ta zmalała do kwoty 74,3 tys. zł, stanowiąc około 30% prognozowanej kwoty opłat naleŝnych Miastu w 2007 r., Kontrola NIK stwierdziła podpisywanie, przez Zastępców Prezydenta Miasta i Naczelnika WGKiOŚ, zleceń na wykonanie róŝnych zadań finansowanych z GFOŚiGW, które nie posiadały kontrasygnaty Skarbnika Miasta, wymaganej postanowieniami regulaminów organizacyjnych UM. 4. Urząd udzielił w 2004 r. ze środków GFOŚiGW poŝyczek dla 2 spółek utworzonych w wyniku podziału Zakładu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej (Zakładu Energetyki Cieplnej Spółka z o.o., Zakładu Wodociągów i Kanalizacji Spółka z o.o.) oraz dla Urzędu Miasta na łączną kwotę 1.383,3 tys. zł oraz w 2005 r. w wysokości 230 tys. zł dla ZEC i UM. PoŜyczki te wykorzystane zostały na doraźną pomoc dla tych jednostek i zostały zwrócone na rachunek GFOŚiGW w roku ich zaciągnięcia. Zdaniem NIK, powyŝsze działania Urzędu uznać naleŝy jako nielegalne, gdyŝ art. 406 ustawy poś nie uwzględniał takiego przeznaczenia środków omawianego Funduszu. 3 t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 129, poz. 902 ze zm. 4 t.j. Dz. U. z 2003 r. Nr 15, poz. 148 ze zm. 5 Dz. U. Nr 249, poz ze zm.

5 5 5. W okresie objętym kontrolą UM dokonywał wydatków, które budzą wątpliwości co do zasadności ich finansowania ze środków Funduszu, mimo iŝ kierunki rozdysponowania tych środków akceptowała Rada Miejska. W ocenie NIK, część zadań objętych tym finansowaniem wykraczała poza katalog zadań wymienionych w art. 406 ust. 1 ustawy poś, a mianowicie: a) w 2004 r. wydatkowano 149,3 tys. zł (13,3% ogółu wydatków z GFOŚiGW), w tym: 68,9 tys. zł - na współfinansowanie wymiany pokrycia dachowego budynku hali sportowej przy ul. Orlej 1, 36,2 tys. zł - na wykonanie i odtworzenie przepustów, odwodnień w ulicach oraz oczyszczenie rowów melioracyjnych, które zdaniem NIK miały charakter wydatków związanych z bieŝącym utrzymaniem dróg, 23,9 tys. zł - na przebudowę przyłącza energetycznego w Schronisku dla Zwierząt, a dalsze 6 tys. zł na zakup szafy chłodniczej na padłe zwierzęta w tym Schronisku, 19,8 tys. zł - na profilaktykę zdrowotną dzieci, podczas gdy było to dofinansowanie krótkotrwałego pobytu dzieci i młodzieŝy w tzw. zielonych szkołach, 0,3 tys. zł wykorzystano na zakup 5 szt. filmów barwnych oraz 0,04 tys. zł na zakup 19 szt. kłódek, 0,2 tys. zł wydatkowano na zakup środków ochrony roślin oraz opryskiwacza plecakowego, które zostały przeznaczone dla ZDiZM, świadczącego odpłatne usługi na rzecz gminy na podstawie udzielonych zleceń. b) w 2005 r. 5,5 tys. zł (4,1% ogółu wydatków GFOŚiGW), z tego: 3,0 tys. zł na zakup 2 szt. zamraŝarek na padłe zwierzęta dla Schroniska dla Zwierząt, 2,5 tys. zł za sporządzenie aktu notarialnego o poddaniu się rygorowi egzekucji wymaganego przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jako zabezpieczenie spłaty poŝyczki udzielonej na zadanie polegające na likwidacji zagroŝenia awariami kanalizacji deszczowej w ul. Kilińskiego i Warszawskiej, które nie było finansowane ze środków GFOŚiGW. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o podjęcie działań zapewniających: 1. sprawny obieg dokumentów dotyczących gospodarowania środkami GFOŚiGW,

6 6 2. prawidłowe wystawianie zleceń na wykonanie robót i usług opłacanych ze środków Funduszu oraz właściwe dekretowanie dowodów księgowych, 3. ewidencjonowanie wszystkich przychodów GFOŚiGW, wynikających z wydanych decyzji o zezwoleniu na wycięcie drzew i krzewów, 4. prawidłowe gospodarowanie środkami omawianego Funduszu m.in. poprzez finansowanie jedynie wydatków na zadania wskazane w art. 406 ust. 1 ustawy poś. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Łodzi, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje od Pana Prezydenta w terminie 15 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków, bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego przysługuje Panu Prezydentowi prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Delegatury NIK w Łodzi umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji o której wyŝej mowa, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK.