Wyniki doświadczeń. Tabela 1 Lnianka siewna ozima. Odmiany badane. Rok zbioru Rok wpisania do Księgi Ochrony Wyłącznego Prawa w Polsce

Transkrypt

1 Krzysztof Springer Lnianka siewna Uwagi ogólne Na słabszych glebach, na których uprawa rzepaku na cele energetyczne nie jest opłacalna, można wysiewać lniankę siewną, także przydatną do produkcji biopaliw. W gorszych warunkach zapewnia ona wyższe plony oleju niż rzepak. Obecnie zwraca się uwagę na dużą zawartość kwasów nienasyconych w oleju z lnianki, co sprawia, że długo zachowuje on świeżość. Jest to ważne zarówno przy wykorzystaniu spożywczym, jak i energetycznym. Bardzo ważna jest także niższa niż u rzepaku temperatura krzepnięcia oleju z lnianki ( 18 0 C). Lnianka siewna ludowo określana jest w Polsce jako rydz, rydzyk, ryżyk lub też rzadziej lennica lub lnicznik. W niektórych regionach Polski funkcjonuje wyłącznie ludowa nazwa tej rośliny rydz pochodząca od wyjątkowego rdzawego koloru jej nasion, który przypomina barwę pospolitego grzyba rydza występującego na terenie całej Polski. Olej rydzowy został wpisany pod tą nazwą w UE na listę gwarantowanych tradycyjnych specjalności jako nowy produkt pochodzący z Polski. Olej rydzowy posiada bogate właściwości odżywcze, zawiera bowiem wiele poszukiwanych w dietetyce składników, szczególnie wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Wobec wzrastającego zainteresowania tym gatunkiem w 2012 roku założono po dwa doświadczenia: w Przecławiu i Nowym Lublińcu z formą ozima i jarą. Wyniki doświadczeń W systemie PDOiR wyników z pojedynczych lub jednorocznych doświadczeń w zasadzie nie publikuje się. Do przedstawionych wyników (jednorocznego doświadczenia z dwóch miejscowości) należy podejść jednak z pewną ostrożnością, ponieważ odmiany mogą różnie reagować w warunkach zmiennego przebiegu wegetacji w miejscowościach i latach. Wobec braku zarejestrowanych środków ochrony dla tego gatunku zabiegi zostały ograniczone do minimum i niejako eksperymentalnie. W Nowym Lublińcu lnianka jara została dość silnie porażona zgnilizna twardzikową, co w połączeniu ze znacznym wylegnięciem przed zbiorem wpłynęło na spadek plonowania. Plony lnianki ozimej kształtowały się od 12,5 do 14,6 dt z ha a jarej od 3,7 dt w Nowym Lublińcu do 23,3 dt w Przecławiu. Tabela 1 Lnianka siewna ozima. Odmiany badane. Rok zbioru 2012 Rok wpisania do Księgi Ochrony Wyłącznego Prawa w Polsce Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce Przybrodzka Luna Maczuga 2012

2 Tabela 2 Lnianka siewna ozima. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru 2012 Miejscowość SDOO Przecław ZDOO Nowy Lubliniec Powiat Mielec Lubaczów Kompleks rolniczej przydatności gleby 4 5 Klasa bonitacyjna gleby IIIa IVb ph gleby w KCl 7,0 6,5 Przedplon Pszenica ozima Jęczmień jary Data siewu 23 IX IX 2011 Obsada nasion (szt/m²) Data zbioru (dzień, miesiąc, rok) 1 VII VII 2012 Nawożenie mineralne N (kg/ha) P 2 O 5 (kg/ha) K 2 O (kg/ha) S (kg/ha) Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi (l/ha) - Plonvit R 1,0 - zabieg nie wykonany - Tabela 3 Lnianka siewna ozima. Wyniki ogólne doświadczeń. Cecha SDOO Przecław ZDOO Nowy Lubliniec 1 Ocena wyrzędowania (skala 9º) 5,4 9,0 2 Wysokość roślin przed zimą (cm) Stan po zimie (skala 9º) 7,7 9,0 4 Martwe rośliny (%) Przezimowanie (%) Termin kwitnienia - początek (dzień, m-c) 4 V V Termin dojrzałości technicznej (dzień, m-c) 16 VI VI Wysokość roślin (cm) Wyleganie roślin po zakończeniu kwitnienia (skala 9º) 5,9 7,7 10 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9º) 4,8 6,6 9 Porażenie chorobami: zgnilizną twardzikową (%) 0,0 14,0 10 -czernią krzyżowych (skala 9º) 9,0 9,0 11 -suchą zgnilizną kapustnych (%) 0,0 0,0 12 Masa 1000nasion (g) 1,6 1,5 13 Wilgotność nasion podczas zbioru (%) 9,6 8,9 14 Plon nasion (dt z ha) 14,6 12,5 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian. Skala 9º : 9 oznacza stan najkorzystniejszy, 1 oznacza stan najmniej korzystny.

3 Tabela 4 Lnianka siewna ozima. Plon nasion odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru 2012 Przecław Nowy Lubliniec Średnia Wzorzec, dt z ha 14,6 12,5 13,6 1 Przybrodzka Luna Maczuga wzorzec: średnia z wszystkich badanych odmian Tabela 5 Lnianka siewna ozima. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby (odchylenie od wzorca). Zgnilizna Sucha zgnilizna Czerń krzyżowych twardzikowa kapustnych (skala 9º) % roślin porażonych Wzorzec (skala 9º, %) 9,0 14,0 0,0 1 Przybrodzka 0,0-12, 0 0,0 2 Luna 0,0 8,5 0,0 3 Maczuga 0,0 3,5 0,0 Liczba doświadczeń Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość Wzorzec: w roku 2012 średnia z wszystkich badanych odmian, Tabela 6 Lnianka siewna ozima. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Wyleganie (skala 9º) Wysokość Masa 1000 po zakończeniu przed zbiorem roślin nasion kwitnienia (cm) (g) Wzorzec 6,8 5, ,5 1 Przybrodzka 0,9 0,8-2 0,1 2 Luna -1,5-1,4 5-0,1 3 Maczuga 0,6 0,6-4 0,0 Liczba doświadczeń Wyleganie: wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których miało ono miejsce: wyższa wartość Wzorzec: w roku 2012 średnia z wszystkich badanych odmian.

4 Tabela 7 Lnianka siewna jara. Odmiany badane. Rok zbioru 2012 Rok wpisania do Księgi Ochrony Wyłącznego Prawa w Polsce Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce Śmiłowska 2012 Marcin Just, Śmiłowo 16, Szamotuły 2 Omega 3 Borowska Tabela 8. Lnianka siewna jara. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru 2012 Miejscowość SDOO Przecław ZDOO Nowy Lubliniec Powiat Mielec Lubaczów Kompleks rolniczej przydatności gleby 4 4 Klasa bonitacyjna gleby IIIa IVa ph gleby w KCl 6,4 6,7 Przedplon Pszenica ozima Pszenica ozima Data siewu 23 III IV 2012 Obsada nasion (szt/m²) 225, Data zbioru (dzień, miesiąc, rok) 19 VII VII 2012 Nawożenie mineralne N (kg/ha) P 2 O 5 (kg/ha) K 2 O (kg/ha) S (kg/ha) Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi (l/ha) zabieg nie wykonany Tabela 9. Lnianka siewna jara. Wyniki ogólne doświadczeń. Cecha Przecław Nowy Lubliniec 1 Ocena wyrzędowania (skala 9º) 8,4 8,9 2 Termin kwitnienia -początek (dzień, m-c) 22 V V Termin dojrzałości technicznej (dzień, m-c) 10 VII VII Wysokość roślin (cm) Wyleganie roślin po zakończeniu kwitnienia(skala 9º) 6,0 9,0 6 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9º) 4,8 5,3 7 Porażenie chorobami: zgnilizną twardzikową (%) 3,3 22,5 8 -czernią krzyżowych (skala 9º) 9,0 9,0 9 -suchą zgnilizną kapustnych (%) 0,0 0,0 10 Masa 1000 nasion (g) 1,8 0,8 11 Wilgotność nasion podczas zbioru (%) 11,1 7,5 12 Plon ziarna (dt z ha) 23,3 3,7 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian. Skala 9º : 9 oznacza stan najkorzystniejszy, 1 oznacza stan najmniej korzystny.

5 Tabela 10 Lnianka siewna jara. Plon nasion odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru 2012 Przecław Nowy Lubliniec średnia Wzorzec, dt z ha 23,3 3,7 13,5 1 Śmiłowska Omega Borowska Wzorzec: średnia z wszystkich badanych odmian. Tabela 11 Lnianka siewna jara. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby (odchylenie od wzorca). Rok zbioru: 2012 Czerń krzyżowych (skala 9º) Zgnilizna twardzikowa % roślin porażonych Sucha zgnilizna kapustnych Wzorzec (skala 9º, %) 9,0 12,9 0,0 1 Śmiłowska 0,0-1,4 0,0 2 Omega 0,0-0,9 0,0 3 Borowska 0,0 2,3 0,0 Liczba doświadczeń Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość Wzorzec: w roku 2012 średnia z wszystkich badanych odmian, Tabela 12 Lnianka siewna jara. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Wyleganie (skala 9º) Wysokość Masa 1000 po zakończeniu roślin nasion przed zbiorem kwitnienia (cm) (g) Wzorzec 6,0 5,1 94 1,3 1 Śmiłowska -0,3-0,1-1 0,0 2 Omega 1,0 0,4 1 0,1 3 Borowska -0,7-0,3 0-0,1 Liczba doświadczeń Wyleganie: wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których miało ono miejsce: wyższa wartość Wzorzec: w roku 2012 średnia z wszystkich badanych odmian.