PRACOWNIA BADAŃ NAD POLSKĄ EMIGRACJĄ W NIEMCZECH PO 1945 R.

Transkrypt

1 Oprac. Łukasz Wolak PRACOWNIA BADAŃ NAD POLSKĄ EMIGRACJĄ W NIEMCZECH PO 1945 R. 1. ZASÓB PRACOWNI Pracownia wyposażona jest w liczne zbiory archiwalne do dziejów Polaków w Niemczech po 1945 r. Zgromadzone materiały archiwalne tworzą unikalny (jedyny w kraju) zbiór do dziejów organizacji m.in.: Zjednoczenia Polskich Uchodźców w Niemczech, Zjednoczenia Polskiego, Zjednoczenia Ośrodków Polskich, Centralnej Rady Porozumienia Związków Zawodowych Polskich Ośrodków w strefach okupacyjnych Niemiec, Towarzystwa Gimnastycznego Sokół, Delegatury Stronnictwa Narodowego w Niemczech, Polskiej Partii Socjalistycznej delegatura w RFN, UNRRA oraz IRO, Centralnego Komitetu Doradczego w Niemczech, Komitetu Doradczego w Niemczech, Okręgów Szkolnych, Towarzystwa Gimnastycznego Sokół oraz wielu innych pomniejszych organizacji. W archiwum reprezentowana jest również polska prasa wydawana w powojennych Niemczech Zachodnich (m.in.,: Polak, Ostatnie Wiadomości, Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza, Biuletyn ZPU i Zjednoczenia Polskiego w Niemczech oraz prasa i biuletyny różnych grup polaków w RFN). W zbiorze tym znajdują się również inne polskie dzienniki emigracyjne. Pracownia dysponuje własnym księgozbiorem podręcznym. Obejmuje on około 4 tys. woluminów. Dziedziną przeważającą w tym zbiorze jest historia. Zagadnienia podejmowane w zgromadzonych publikacjach koncentrują się wokół problematyki stosunków polskoniemieckich na przestrzeni XVIII-XXI wieku. W chwili obecnej archiwum Pracowni obejmuje ok. 40 mb archiwaliów nieuporządkowanych. Wśród zgromadzonych materiałów najcenniejsze archiwalia dotyczą działaczy polskich uchodźców w RFN [patrz: spis kolekcji]. 2. SOCJALIZACJA Doskonałą platformą upublicznienia działalności Pracowni jest Facebook. Ten portal spełnia nie tylko rolę forum, ale również poprzez wzajemne powiązania użytkownicy informują się nawzajem o wydarzeniach, promocjach, konferencjach. To także doskonałe narzędzie służące współpracy pomiędzy instytucjami i organizacjami w kraju i za granicą. 1

2 Coraz bardziej sprawdza się ono szczególnie w relacjach międzynarodowych, gdzie potencjalni zainteresowani dowiadują się o wydarzeniach interesujących ich instytucji czy organizacji bez konieczności przeszukiwania zasobów sieciowych. ( Emigracj%C4%85-w-Niemczech-po-1945-r/ ?ref=hl) 3. BADANIA Jednym z celów działalności Pracowni jest popularyzacja zbiorów zgromadzonych w jej zasobie poprzez udział w konferencjach krajowych i międzynarodowych, publikacjach i redakcjach krajowych i zagranicznych, kwerendach archiwalnych i bibliotecznych oraz udział w projektach naukowych. Możliwe jest również wykonywanie zleconych badań czy poszukiwań w zasobie Pracowni [research]. Badania koncentrują się przede wszystkim wokół dziejów polaków w Niemczech po 1945 r., działaczy polonijnych i grup uchodźczych, także organizacji politycznych na emigracji w Niemczech. Jednym z celów jest opracowanie leksykonu biograficznego uchodźców politycznych w RFN, a także działaczy emigracyjnych w Niemczech. Prace koncentrują się również na badaniach biograficznych najwybitniejszych polskich działaczy emigracyjnych w Niemczech po 1945 r. Badania te mają na celu wypełnienie wyrwy w polskiej historiografii i zagospodarowanie wielu niepodjętych aspektów badań. Ponadto Pracownia uczestniczy w szerokim aspekcie badań nad polakami w Niemczech w odniesieniu do współczesności w celu ukazania ciągłości i pewnej trwałości emigracji do tego kraju, jako elementu historii obydwu narodów- Polski i Niemiec. W całej rozciągłości badania na emigracją polską w Niemczech dotykają wielu dziedzin naukowych m.in.: socjologicznej, historycznej, politologicznej, prawnej, kulturoznawczej i w tym sensie są one interdyscyplinarne. W chwili obecnej w Pracowni powstała pierwsza dysertacja doktorska poświęcona dziejom najważniejszej centralnej organizacji uchodźców polskich w Niemczech po II wojnie światowej pt. Dzieje Zjednoczenia Polskich Uchodźców w Republice Federalnej Niemiec w latach Ważnym elementem rozwoju naukowego Pracowni jest zaangażowanie w projekt powstania Muzeum Polaków w Niemczech w Bochum, którego inicjatywę w Niemczech zapoczątkował dr Jacek Barski. 2

3 W Pracowni zbierana jest bibliografia prac do dziejów polaków w Niemczech, która służy badaczom jak i studentom poszukującym literatury do artykułów, referatów, prac licencjackich czy prac magisterskich i innych opracowań. 4. PARTNERZY - Porta Polonica. Dokumentationsstelle zur Kultur und Geschichte der Polen in Deutschland Bochum - Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy ego Brandta UWr (patrz: 5. BIBLIOGRAFIA PRAC [Wybór]: Publikacje, w których zostały wykorzystane materiały z Pracowni: Klimaszewski Zbigniew, Polacy w Niemczech, Białystok 2007 Ruchniewicz Krzysztof, Polacy w RFN w latach pięćdziesiątych XX wieku [w:] Wokół historii i polityki. Studia z dziejów XIX i XX wieku dedykowane profesorowi Wojciechowi Wrzesińskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, pod red. Stanisława Ciesielskiego, Teresy Kulak, Krzysztofa Ruchniewicza i Jakuba Tyszkiewicza, Toruń 2004, s Ruchniewicz Krzysztof, Polonia i Polacy [w:] Wielka Encyklopedia PWN, pod red. J. Wojnowski, Warszawa 2003, t.18, s Ruchniewicz Krzysztof, Polska emigracja niepodległościowa w Niemczech , [w:] Przegląd Polonijny 2001, z.3, s Ruchniewicz Krzysztof, Pracownia Badań Polskiej Emigracji w Niemczech po 1945 r. przy Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego, [w:] Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka 1998, nr 1/2, s Ruchniewicz Małgorzata Międzynarodowe seminarium Polacy w Niemczech po 1945 r. Bilans badań, [w:] Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka 1998, nr 1/2, s. 286/287. Wolak Łukasz, Działacze Zjednoczenia Polskich Uchodźców w Niemczech w materiałach organów bezpieczeństwa PRL w latach , [w:] Letnia Szkoła Historii Najnowszej Referaty, pod redakcją Natalii Jarskiej i Tomasza Kozłowskiego, wstęp Łukasz Kamiński, Warszawa 2011, s Wolak Łukasz, Pierwsze trudne lata działalności. Zjednoczenie Polskich Uchodźców w Republice Federalnej Niemiec w latach [w:] I Zimowa Szkoła Historii Najnowszej [materiały w druku] Wolak Łukasz, Polscy uchodźcy w Niemczech [w:] Wolak Łukasz, Zjednoczenie Polskich Uchodźców w Niemczech wobec emigracji solidarnościowej w latach [w:] Materiały z międzynarodowej konferencji pt. Świat wobec Solidarności zorganizowanej w 2010 r. przez BEP IPN Warszawa oraz IH UWr. [Materiały ukażą się drukiem w 2014 r.] 3

4 6. ZASÓB OSOBOWY PRACOWNI Kierownik Pracowni: prof. dr hab. Krzysztof Ruchniewicz Współpracownicy: dr Łukasz Wolak, dr Anna Kurpiel KONTAKT Pracownia Badań nad Polską Emigracją w Niemczech po 1945 r. Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego ul. Szewska 49, Wrocław Tel. +48 [0] pracownia@hist.uni.wroc.pl [Załącznik]: SPIS KOLEKCJI ZGROMADZONYCH W PRACOWNI. Kolekcje archiwalne zgromadzone w Pracowni Badań nad Polską Emigracją w Niemczech po 1945 r. w Instytucie Historycznym UWr Zjednoczenie Polskich Uchodźców (w tej kolekcji również zbiór z Hoover Archives, Stanford), Niemcy Zjednoczenie Polskie, Niemcy Centralna Komisja Porozumiewawcza Związków Zawodowych przy Zjednoczeniu Polskim, Niemcy Centralny Komitet dla Spraw Szkolnych i Oświatowych w Niemczech Stronnictwo Narodowe delegatura na Niemcy Zachodnie Polski Czerwony Krzyż- Towarzystwo Pomocy Polakom w Niemczech Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" w Niemczech Witold Szwabowicz - korespondencja Centralny Komitet Polskich Związków i Zespołów b. Więźniów w Wolnym Świecie Polski Związek b. Więźniów Politycznych Więzień i Obozów Koncentracyjnych Niemieckich Bratnia Pomoc Studentów Polskich we Frankfurcie Związek Studentów Polskich w amerykańskiej strefie okupacyjnej Niemiec Komitet Polski przy Zjednoczeniu Polskim Sygnatura Kol. 1 Kol. 2 Kol. 3 Kol. 4 Kol. 5 Kol. 6 Kol. 7 Kol. 8 Kol. 9 Kol. 10 Kol. 11 Kol. 12 Kol. 13 4

5 Zjednoczenie Polskiego Uchodźctwa Wojennego w Brukseli/Paryżu Polska Partia Socjalistyczna- Komitet Główny w Niemczech Związek Pracowników Polskich w brytyjskiej strefie okupacyjnej Niemiec Zrzeszenie Polskich Nauczycieli na wychodźstwie w Niemczech Związek Rolników i Pracowników Rolnych na terenie okupacji brytyjskiej Niemiec Polski Komitet Opieki nad Grobami w Neumünster Katolicki Caritas dla Polaków w Niemczech Związek Harcerstwa Polskiego- Komenda Główna w Niemczech Stowarzyszenie Techników Polskich na Obczyźnie w Niemczech Fundusz Polski Skarb Narodowy Zrzeszenie Wydawców i Księgarzy Polskich za granicą Syndykat Dziennikarzy Polskich w b. Rzeszy (zachodnie strefy okupacyjne Niemiec) Zrzeszenie Artystów Sceny Polskiej w Niemczech Naczelne Dowództwo Sprzymierzonych Sił Zbrojnych w Niemczech Związek Polaków w Lubece Polski Regionalny Komitet Doradczy Zentralverband Ausländuscher Flüchtlinge in der Bundesrepublik Deutschland e.v. Kol. 14 Kol. 15 Kol. 16 Kol. 17 Kol. 18 Kol. 19 Kol. 20 Kol. 21 Kol. 22 Kol. 23 Kol. 24 Kol. 25 Kol. 26 Kol. 27 Kol. 28 Kol. 29 Kol. 30 Kol. 31 5