Solidarny Sierpień 80 Jarosław Szarek - IPN Oddział w Krakowie

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Solidarny Sierpień 80 Jarosław Szarek - IPN Oddział w Krakowie"

Transkrypt

1 Solidarny Sierpień 80 Z atmosferą pierwszych dni Powstania Warszawskiego skojarzyły się mecenasowi Janowi Olszewskiemu biało-czerwone flagi nad Gdańskiem i nastrój w mieście, gdzie przybył aby wesprzeć strajkujących w sierpniu 1980 roku. Stoczniowcy nie wiedzieli jeszcze wtedy, Ŝe ich walka zakończy się nie tylko odzyskaniem przez Polskę niepodległości, ale i upadkiem sowieckiego imperium, co przyniesie wolność setkom milionów ludzi. Zaczęło się jednak bardzo zwyczajnie, od kotleta wbitego na widelcu w tablicę ogłoszeń w jednej z zakładowych stołówek przez wzburzonego robotnika. Pod koniec lat 70. jedyny ratunek, dla pogrąŝającej się w coraz większym kryzysie gospodarki, komunistyczne władze widziały w drastycznej podwyŝce cen. Pamiętały jednak wcześniejsze doświadczenia i dlatego wprowadzono ją bez wcześniejszego ogłoszenia 1 lipca 1980 roku ludzie zobaczyli nagle nowe ceny w sklepach i zakładowych stołówkach (wzrosły ceny 135 artykułów od 41 do 75 procent). Doprowadziło to do pierwszych, krótkich strajków w Ursusie, Tczewie, Sanoku i Tarnowie. Dopiero nazajutrz na temat podwyŝki wypowiedział się w telewizji wiceprezes Społem, a Polska Agencja Prasowa ogłosiła lakoniczny komunikat zatytułowany Niezbędne zmiany na rynku mięsnym. Informowano w nim, Ŝe wprowadzono do sprzedaŝy w sklepach komercyjnych kilka dalszych gatunków mięsa i jego przetworów. Sprawa dotyczy i dotyczyć będzie w tym roku jedynie następujących gatunków mięsa i wędlin: golonki i mięsa wołowego bez kości, bekonu i boczku oraz kaczek, indyków i gęsi.... W następnych dniach krótkie strajki miały miejsce w zakładach Warszawy, Poznania, Tarnowa, Grudziądza, Śremu, śyrardowa. śądano podwyŝek płac i rekompensat. Dyrekcje obiecywały spełnienie postulatów i protesty się kończyły. Wiadomości o ustępstwach władz obiegały kraj, wywołując jednak kolejne strajki. Lubelski lipiec Rano 8 lipca 1980 roku kilkudziesięciu robotników, jednego z wydziałów Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego PZL-Świdnik, przerwało pracę. Powodem ich wzburzenia były nowe, wyŝsze o ok. 60 proc., ceny w zakładowej stołówce, np. kotlet podroŝał z 10,20 do 18,10 zł. W południe nie pracowała juŝ prawie cała, kilkutysięczna załoga. Robotnicy Ŝądali m.in. podwyŝki płac, wycofania nowych cen, lepszych dostaw artykułów spoŝywczych do sklepów. Następnego dnia w czasie wiecu kilka tysięcy robotników podjęło śpiew. Słowa pieśni Wyklęty powstań ludu i BoŜe coś Polskę słychać było w mieście. Strajku nie udało się złamać, mimo, Ŝe próbowano przekupić przywódców strajku oferując m.in. przydział mieszkania, talon na samochód, a gdy to nie przynosiło skutku, groŝono. Załoga powoli się organizowała, wyznaczono straŝe porządkowe, wybrano komitet postojowy czyli strajkowy, gdyŝ na taką nazwę nie godziły się władze, z którymi podjęto rozmowy na temat zgłoszonych 110 postulatów (gdy raz pierwszy Trybuna Ludu poinformowała 19 lipca o strajkach uŝywała określenia przestoje i przerwy w pracy, nie uŝywając słowa strajk, gdyŝ ten mógł mieć miejsce tylko w kapitalizmie). 11 lipca 1980 roku podpisano dziewięciopunktowe Porozumienie zawarte między Przedstawicielami Załogi wybranymi w dniu r. a Dyrekcją, Radą Zakładową i Samorządem Robotniczym. Strajkujących reprezentowali: Zofia Bartkiewicz, Zygmunt Karwowski, Roman Olcha. Ich podpisy widnieją pod dokumentem będącym pierwszym, spisanym porozumieniem latem 1980 roku. Strajkujący wywalczyli m.in. podwyŝkę płac, obietnicę lepszego zaopatrzenia Świdnika oraz gwarancję bezpieczeństwa dla przywódców protestu. 1

2 Wśród zgłoszonych Ŝądań znalazły się równieŝ postulaty o charakterze politycznymi, m.in. domagające się likwidacji dysproporcji płac, zasiłków rodzinnych pomiędzy pracownikami cywilnymi a Milicji Obywatelskiej, wojska, aparatu partyjnego, a takŝe likwidacji przydziałów i specjalnych sklepów w których zaopatruje się np.: wojsko, milicja, aparat społeczno-polityczny, administracja państwowa. Domagano się takŝe obrony praw pracowniczych przez oficjalne związki zawodowe postulując uniezaleŝnienie Rady Zakładowej od dyrekcji oraz zwiększenie samodzielności działania Rady Zakładowej, gdyŝ podczas strajku występowała ona po stronie władz. W tym czasie krótkotrwałe protesty rozpoczęły się w innych zakładach Lubelszczyzny. 16 lipca 1980 roku zastrajkowała Lokomotywownia Pozaklasowa PKP Lublin, gdzie obok postulatów finansowych i socjalnych kolejarze zaŝądali przeprowadzenia nowych wyborów do Rady Zakładowej. Na czele strajku stanął Czesław Niezgoda, juŝ wcześniej zaangaŝowany w działalność opozycyjną, propagujący wśród kolejarzy ideę tworzenia niezaleŝnych od PZPR związków zawodowych, a takŝe kolportujący ukazujące się poza zasięgiem cenzury pisma i ksiąŝki. Nazajutrz w regionie nie pracowało ponad 60 zakładów, w tym cały lubelski węzeł kolejowy. Kolejarze zablokowali stację 70 lokomotywami. To wtedy Polskę obiegła plotka o przyspawanych do szyn wagonach, w których wywoŝono Ŝywność do Związku Sowieckiego. Tego dnia w pobliskim Chełmie wśród uczestników studenckiej akcji Chełm-80 przebywał Edward Gierek, gdzie spotkał się m.in. z młodym studenckim aktywistą Aleksandrem Kwaśniewskim. Natomiast miejscowemu I sekretarzowi PZPR, Gierek miał powiedzieć: Ale wy, towarzyszu, tej lubelskiej zarazy nie dopuścicie do Chełma?. W tym czasie strajkował juŝ chełmski Transbud, a wkrótce Zakłady Komunikacji Miejskiej. 18 lipca fala protestów na Lubelszczyźnie osiągnęła poziom kulminacyjny, m.in. w Lublinie, Kraśniku, Lubartowie, Puławach, Świdniku, Chełmie, strajkowało prawie 20 tys. osób. Władze ściągały autobusy spoza województwa, wykorzystywano transport wojskowy. Do działań przystąpiła równieŝ SB dokonując zatrzymań kilkunastu działaczy opozycji. O sytuacji na Lubelszczyźnie dyskutowali członkowie Biura Polityczne KC PZPR, a w lokalnej prasie ukazał się komunikat o przestojach w zakładach produkcyjnych i komunalnych oraz w lubelskim węźle kolejowym. Sytuacja ta podwaŝa dobre imię naszego kraju, narusza zaufanie do Polski jej partnerów i moŝe budzić niepokój jej przyjaciół napisano w nim. Władze powołały komisję rządową do rozpatrzenia postulatów załóg z przewodniczącym, wicepremierem, członkiem BP KC PZPR, Mieczysławem Jagielskim. W sobotę 19 lipca, po uzyskaniu obietnic spełnienia postulatów, strajki powoli wygasły, ostatnie zakończyły się 24 lipca. Lubelski lipiec dobiegł końca, ale strajki o mniejszym zasięgu odbywały się takŝe w innych regionach. Ogółem w lipcu w ponad 170 zakładach strajkowało ok. 80 tys. robotników. Na początku sierpnia przerwano pracę m.in. w Warszawie, Wrocławiu, Łodzi. śądamy przywrócenia Anny Walentynowicz do pracy Tymczasem 14 sierpnia 1980 roku kilku sympatyków Wolnych Związków Zawodowych (WZZ), uznawanych przez komunistyczne władze za nielegalne i dziejących od 1978 roku w Gdańsku na rzecz powołania niezaleŝnych od władz związków zawodowych, zorganizowało strajk kilkunastotysięcznej załogi Stoczni im. Lenina. Powodem protestu było zwolnienie z pracy Anny Walentynowicz, suwnicowej zatrudnionej w stoczni od 1950 roku. Walentynowicz przez 16 lat pracowała w stoczni jako spawacz, a później suwnicowa. Była odznaczona Brązowym, Srebrnym i Złotym KrzyŜem Zasługi. Od 1978 roku zaangaŝowała się w działalność w Wolnych Związkach Zawodowych. Występowała odwaŝnie przeciwko 2

3 łamaniu praw pracowniczych, zasad BHP, broniła kolegów, czym zdobyła sobie duŝy autorytet w stoczni. Pokazują mi ją koledzy: - To jest właśnie Anna Walentynowicz. Popatrzyłem z ciekawością i szacunkiem. Nie podszedłem, nie śmiałem. Ja zwykły robotnik i ona taka sławna! Wiedziałem, jaka jest dzielna, jak walczy i jak z nią walczą. Z całego serca byłem po jej stronie. Ja równieŝ doświadczałem na własnej skórze doli szeregowego pracownika stoczni wspominał Piotr Maliszewski. Walentynowicz głośno mówiła o przypadkach deptania pracowniczej godności, opisywała je w niezaleŝnej prasie. Była represjonowana przez SB oraz dyrekcję stoczni, przenoszona na gorsze stanowiska i ostatecznie 7 sierpnia 1980 roku zwolniona dyscyplinarnie z pracy, na 5 miesięcy przed emeryturą. W takiej sytuacji niewielka grupa kolegów z WZZ postanowiła wystąpić w jej obronie. Jeśli nie potrafimy się temu przeciwstawić, nie będzie nikogo, kto wystąpi przeciwko podwyŝce norm, łamaniu BHP, czy zmuszaniu do nadgodzin. We własnym interesie naleŝy więc takich ludzi bronić. Dlatego apelujemy, wystąpcie w obronie suwnicowej Anny Walentynowicz. JeŜeli tego nie uczynicie, wielu z was moŝe się znaleźć w podobnej sytuacji. Dyrekcji zaś przypominamy, iŝ takie posuniecie w okresie fali strajków, jaka przechodzi przez cały kraj, jest co najmniej nieprzemyślane zaapelowali do pracowników Stoczni Gdańskiej członkowie Komitetu ZałoŜycielskiego Wolnych Związków Zawodowych i redakcja Robotnika WybrzeŜa : Bogdan Borusewicz, Joanna Duda-Gwiazda, Andrzej Gwiazda, Jan Karandziej, Maryla Płońska, Alina Pieńkowska, Lech Wałęsa. Przygotowane ulotki wręczano stoczniowcom przychodzącym do pracy o świcie 14 sierpnia 1980 roku. Zawieszono takŝe kilka plakatów: śądamy: Powrotu do pracy Anny Walentynowicz. PodwyŜki płac o 1000 zł. Dodatku droŝyźnianego. Natomiast około 30-osobowa grupa robotników, sympatyków WZZ z transparentem śądamy przywrócenia Anny Walentynowicz do pracy ruszyła przez stocznię. Z okrzykami Chodźcie z nami! szła przez kolejne wydziały. Koło dziewiątej było ich juŝ ponad 2000 i ciągle przybywali następni. Przed budynkiem dyrekcji - spośród zebranych - zaczęto zgłaszać kandydatów do komitetu strajkowego, na którego czele stanął Lech Wałęsa, zwolniony ze stoczni po czerwcu 1976 roku. Gdy do zebranych przemówił dyrektor, ludzie zaŝądali, aby przywieźć Walentynowicz. Wróciła do stoczni samochodem dyrekcji, gdy przekraczała bramę nr 2 witana bukietem róŝ, nie pracowała juŝ cała załoga ponad 16 tysięcy stoczniowców. Rozpoczął się najsłynniejszy strajk w historii Polski. Wiadomość o strajku w Stoczni Gdańskiej największym zakładzie w mieście - rozpoczętym 14 sierpnia 1980 roku, bardzo szybko obiegła całe Trójmiasto. Do protestu przystępowały kolejne przedsiębiorstwa, w tym sąsiednie stocznie, kaŝde zgłaszało swe postulaty. 16 sierpnia o godz , po negocjacjach z dyrekcją, która zgodziła się na przywrócenie do pracy Anny Walentynowicz i podwyŝkę 1500 zł, stojący na czele komitetu strajkowego, Lech Wałęsa ogłosił zakończenie protestu. Zadowoleni z sukcesu stoczniowcy zaczęli opuszczać zakład i wracać do domów, do rodzin, była przecieŝ sobota po południu. W tym czasie na salę obrad wbiegła tramwajarka Henryka Krzywonos krzycząc do Wałęsy: Zdradziliście, sprzedaliście nas! Sobie załatwili. Teraz wszystkie małe zakłady jak pluskwy wyduszą. W tym momencie kilkunastotysięczna załoga wychodziła juŝ na zewnątrz, a dyrekcja wyłączyła radiowęzeł. Wtedy na bramy pobiegły trzy kobiety: suwnicowa Anna Walentynowcz, pielęgniarka Alina Pieńkowska i ekspedientka Ewa Ossowska. Stanęły na bramie i krzyczały w tłum, aŝ potok wychodzących ze Stoczni się zatrzymał. Trzy kobiety uratowały strajk solidarnościowy. wspominał Andrzej Gwiazda jeden z działaczy Wolnych Związków Zawodowych. 3

4 21 razy tak! W stoczni zostało osób, wśród nich przedstawiciele 21 strajkujących przedsiębiorstw, które powołały Międzyzakładowy Komitet Strajkowy (MKS). Jego członkowie robotnicy trójmiejskich zakładów - w nocy sformułowali 21 postulatów. W pierwszym postulacie Ŝądano: Akceptacji niezaleŝnych od partii i pracodawców wolnych związków zawodowych, a w następnych prawa do strajku, wolności słowa, nie represjonowania za przekonania oraz spełnienia Ŝądań socjalnych. Przyszedłem rano, kiedy postulaty były spisane. Moja rola ograniczyła się do tego, Ŝe ustaliłem ich kolejność według wagi spraw (...) Na pierwsze miejsce wysunąłem Wolne Związki Zawodowe. Skreśliłem postulat o wolnych wyborach, bo to było Ŝądanie oddania władzy. Pojawił się postulat mszy w radiu. To była dla mnie rzecz rewelacyjna. Były postulaty waŝne dla wszystkich, ze względów ekonomicznych, waŝne dla inteligencji tylko, np. cenzura zresztą teŝ była dyskusja zniesienie czy ograniczenie. Wszystkie były postulatami naszymi, opozycji, WZZtów, w ogóle Polaków. Ja ani nikt inny nie musiał być przy tym, Ŝeby one tak wyglądały - zapamiętał Bogdan Borusewicz aktywny działacz KOR-u i WZZ. Właśnie noc z soboty na niedzielę sierpnia była najdrastyczniejszym momentem sierpniowego strajku, gdyŝ wobec garstki okupującej stocznię, ich protest mógł zostać z łatwością spacyfikowany. Tej nocy delegacja na czele z Anną Walentynowicz udała się do gdańskiego biskupa z prośbą, aby nazajutrz odprawić na terenie stoczni Mszę świętą. W stoczniowej stolarni robotnicy przygotowali ogromny dębowy krzyŝ. Tysiące robotników i ich rodzin przybyło w niedzielę - 17 sierpnia 1980 roku o godz na Mszę św. odprawioną w strajkującej Stoczni Gdańskiej przez proboszcza parafii św. Brygidy ks. Henryka Jankowskiego. Było to ogromne przeŝycie dla jej uczestników gdyŝ połączyła ona tych ludzi na zewnątrz, którzy juŝ zawsze będą czuwać przed bramą ze strajkującymi robotnikami powracającymi do stoczni. Mszę świętą zakończono odśpiewaniem BoŜe coś Polskę i Słuchaj, Jezu jak Cię błaga lud, po czym wkopano krzyŝ w miejscu, w którym w grudniu 1970 roku od strzałów milicji padli zabici stoczniowcy. KrzyŜ został od razu poświęcony, a w 10 rocznicę grudnia 70 na jego miejscu stanął słynny pomnik z kotwicami. Jednocześnie na ukwieconej stoczniowej bramie zwisły portrety Ojca Świętego Jana Pawła II i Matki BoŜej Częstochowskiej. Msze św. tego dnia odprawiono równieŝ w innych strajkujących zakładach m.in.: Stoczni Remontowej, Porcie Gdańskim, Nowym Porcie, Porcie Północnym. Do stoczni w Gdyni przybył ks. Hilary Jastak, duszpasterz gdyńskich stoczniowców, więziony w latach 50., a do 1965 roku ponad 500 razy wzywany na przesłuchania i skazywany na kary pienięŝne. Po grudniowej masakrze robotników w 1970 sprawował opiekę nad rodzinami pomordowanych i przesłał ks. kard. Wyszyńskiemu raport o tych wydarzeniach. 17 sierpnia 1980 roku ks. Jastak mówił strajkującym stoczniowcom: Postulat praw człowieka i prawdy, uczestnictwo w szerzeniu i popieraniu róŝnych form samorządności ludzi pracy jest zagwarantowane nie tylko prawem naturalnym, BoŜym, ale i prawem pozytywnym, międzynarodowym w Helsinkach i prawem konstytucyjnym w PRL. (...) Wszystkie normy prawa przemawiają za Wami, za waszą postawą i słusznymi postulatami. (...) Nikt nie moŝe zaprzeczyć, Ŝe działanie Wasze zostało podjęte w trosce o przyszłość kraju, o jego suwerenność, wolność słowa, myśli, wyznania, Ŝe kierujecie się uczciwymi i najlepszymi intencjami, zasługującymi na poparcie i szacunek. I jak wspominał: do Stołu Pańskiego przystąpiły niezliczone rzesze ludzi. A mieliśmy tylko 4

5 dwa tysiące komunikantów, więc trzeba było dzielić na pół, na ćwierć, na odrobinki i okruszki, by starczyło dla wszystkich. Kilka dni później nadszedł telegram z Rzymu, który stoczniowcy natychmiast przedrukowali w swym biuletynie strajkowym. Były to słowa orędzia Ojca Świętego Jana Pawła II skierowane na ręce Prymasa Polski ks. kard. Stefana Wyszyńskiego, 20 sierpnia 1980 roku. Modlę się, by raz jeszcze Episkopat z Prymasem na czele, zapatrzony w Tę, która dana jest ku obronie naszego narodu, mógł i tym razem dopomóc temu Narodowi w cięŝkim zmaganiu się o chleb powszedni, o sprawiedliwość społeczną i zabezpieczenie jego nienaruszalnych praw do własnego Ŝycia i rozwoju pisał polski PapieŜ. Zmagania robotników wsparł równieŝ Prymas Polski. W swej homilii wygłoszonej 17 sierpnia w sanktuarium w Wambierzycach wyraził zrozumienie dla protestujących stoczniowców podkreślając prawo robotników do posiadania swej reprezentacji zawodowej. Dziesięć dni później 26 sierpnia w święto Matki Boskiej Jasnogórskiej kard. Wyszyński wygłosił homilię, po raz pierwszy od 1956 roku nadaną w środkach masowego przekazu, takŝe w telewizji. Mówił w niej o konieczności sumiennej pracy i powstrzymywania aspiracji konsumpcyjnych przez pracowników jednocześnie podkreślając prawa Narodu i świata pracy. Abyśmy jednak mogli wypełniać swoje zadanie, niezbędna jest suwerenność narodowa, moralna, społeczna, kulturalna i ekonomiczna. KaŜdy naród pracuje przede wszystkim dla siebie, dla swoich dzieci, dla swoich rodzin, pracuje dla swoich obywateli i dla własnej kultury społecznej. Komuniści dokonali jednak manipulacji usuwając powyŝszy fragment, co wywołało rozgoryczenie protestujących robotników słuchających transmisji. W takiej sytuacji Prymas podjął decyzję o nieskorzystaniu odtąd z pośrednictwa środków masowego przekazu. Jednocześnie na Jasnej Górze obradowała Rada Główna Komisji Episkopatu Polski. W niedzielę 28 sierpnia treść jej komunikatu odczytano w kościołach. Stwierdzono w nim jednoznacznie, Ŝe władze PRL powinny pójść wobec robotników na koncesje społeczne, a w mniejszym stopniu ekonomiczne i stwierdzając, Ŝe opublikowany tekst [homilii Prymasa] nie jest integralny, nie jest autoryzowany, ani teŝ autor nie był proszony o zgodę na jego publikację w polskich środkach społecznego przekazu. To nazwijmy go solidarność 23 sierpnia 1980 roku w strajkującej Stoczni Gdańskiej ukazał się pierwszy numer Strajkowego Biuletynu Informacyjnego Solidarność. Słowo zawarte w tytule obiegło w następnych tygodniach nie tylko całą Polskę - w setkach zakładów pracy od Szczecina po Dolny i Górny Śląsk, Małopolskę i Podkarpacie podejmowano strajki, solidaryzując się z 21 postulatami stoczniowców, ale pojawiło się takŝe w doniesieniach wszystkich światowych agencji, podobnie jak słynny znak graficzny, docierając niemal na wszystkie kontynenty. W Stoczni Gdańskiej strajkową poligrafią kierowali Konrad Bieliński i Krzysztof Wyszkowski, jeden z załoŝycieli Wolnych Związków Zawodowych w Gdańsku. Mieli juŝ złoŝony pierwszy numer biuletynu i zastanawiali się nad tytułem. Wtedy Wyszkowski powiedział: To nazwijmy go solidarność. Od 23 sierpnia 1980 roku, dziesiątki tysięcy egzemplarzy biuletynu docierało nie tylko do stoczniowców, ale i do zakładów w głębi kraju. Wyszkowski słowa solidarność uŝył juŝ w deklaracji załoŝycielskiej Wolnych Związków Zawodowych w 1978 roku. Wiele miesięcy zastanawiałem się nad nazwą, siedząc godzinami w bibliotekach. Najpierw myślałem o więzi, ale to takie bezdźwięczne, zresztą był juŝ miesięcznik Mazowieckiego i te ich socjalistyczne pomysły. W końcu trafiłem na 5

6 solidarność. Nie było to słowo skompromitowane przez propagandę. Pamiętam, Ŝe wiele wtedy pisało się o solidarności z Wietnamem, ale komuniści w odniesieniu do sytuacji w kraju raczej go nie uŝywali. Poza tym był Studencki Komitet Solidarności i skoro tam się przyjęło to uwaŝałem, Ŝe moŝna go wykorzystać. Zresztą w tym słowie jest wszystko: brzmienie, łacina, słońce. wspominał po latach. Do stoczni przybył takŝe jeden z młodych gdańskich plastyków Jerzy Janiszewski, chcąc wesprzeć takŝe stoczniowców. Rozejrzałem się po sali konferencyjnej. Chaos wizualny: na kaŝdym kroku mnóstwo papierów. Natłok napisów i haseł na stołach, za którymi siedzieli i spali delegaci załóg do Komitetu Strajkowego. Zacząłem obmyślać sposób na wprowadzenie porządku. Myślałem o znaczkach MKS-u, które pozwoliłyby się ludziom identyfikować. (...) Chciałem stworzyć symbol, wyrazisty znak. Nie pamiętam kiedy dokładnie przyszedł mi do głowy pomysł graficznej formy napisu. Którejś nocy między drugą a trzecią turą rozmów. Koncepcja wychodziła od takiego podobieństwa: jak ludzie w zwartym tłumie solidarnie wspierają się jeden o drugiego (...), tak litery tego słowa powinny się teŝ wspierać o siebie. Zacząłem się śpieszyć. Chciałem wykończyć w szczegółach ten pomysł, nim przyjedzie Komisja Rządowa, Ŝeby oni poczuli, Ŝe tak jest. zapamiętał Janiszewski, twórca słynnej solidarycy. Strajkujący robotnicy przez cały czas mieli świadomość tych zagroŝeń, jednakŝe skala protestu zmusiła komunistów do ustępstwa. W drugiej połowie sierpnia 1980 roku w wielu regionach Polski strajki solidarnościowe z 21 postulatami gdańskimi przybrały bowiem powszechny charakter. W ponad 750 zakładach protestowało wtedy ok. 800 tysięcy osób, z tego prawie 250 tys. na WybrzeŜu gdańskim. Drugim ośrodkiem strajkowym w kraju stał się Szczecin, gdzie 18 sierpnia do strajkującej Stoczni im. Warskiego przyłączyła się stocznia Parnica i Gryfia oraz inne przedsiębiorstwa. RównieŜ tam powstał Międzyzakładowy Komitet Strajkowy (MKS), który przedstawił listę 36 postulatów, wśród których na pierwszym miejscu było Ŝądanie swobodnej działalności związkowej. Wkrótce szczeciński MKS zrzeszał ponad 150 zakładów zatrudniających ok. 160 tys. pracowników. Do Szczecina przybyła komisja rządowa i podjęła rozmowy ze strajkującymi, zakończone podpisaniem porozumienia 30 sierpnia 1980 roku, w mniejszym niŝ w Gdańsku stopniu akcentującym kwestie polityczne. Było ono pewnym sukcesem władz, gdyŝ uzgodnione punkty dawały jej moŝliwości korzystnej interpretacji. Przykładem moŝe być zapis, iŝ w oparciu o opinię ekspertów będą mogły powstawać samorządne związki zawodowe, które będą miały socjalistyczny charakter zgodnie z Konstytucją PRL. Na takie ustępstwa w Gdańsku się nie zgodzono. Solidarnościowe strajki największy rozmiar przybrały ponadto w województwie wrocławskim 100 tys. strajkujących, elbląskim 40 tys., bydgoskim 35 tys., wałbrzyskim 30 tys., słupskim 20 tys. Ogółem pracę przerwano w 41 spośród 49 województw. Przełom nastąpił, gdy 29 sierpnia rozpoczął się strajk na Górnym Śląsku, gdzie w kopalni Manifest Lipcowy, w Jastrzębiu-Zdroju, utworzono MKS skupiający kilkadziesiąt kopalń. Wkrótce stanęły kolejne śląskie zakłady na czele z Hutą Katowice i Fabrykami Samochodów MałolitraŜowych w Tychach i Bielsku-Białej. Mamy wreszcie niezaleŝne, samorządne związki zawodowe... Wobec takiej sytuacji 30 sierpnia podpisano porozumienie w Szczecinie, a nazajutrz 31 sierpnia 1980 roku o godz w sali BHP Stoczni Gdańskiej zawarł je Międzyzakładowy Komitet Strajkowy. Wywołało to entuzjazm i ulgę nie tylko zebranych w stoczni, ale i całym kraju. Nasz spór zakończyliśmy bez uŝycia siły, drogą rozmów i przekonywań. (...) Liczymy, Ŝe to, co zostało podpisane, będzie dokładnie i w pełni 6

7 przestrzegane. (...) Kochani! Wracamy do pracy pierwszego września. Wszyscy wiemy, co ten dzień nam przypomina... O czym w tym dniu myślimy o ojczyźnie, o sprawie narodowej, o wspólnych interesach rodziny, która się nazywa Polska mówił kończąc strajk Lech Wałęsa przewodniczący MKS-u, z zawieszonym na szyi róŝańcem i podpisując dokumenty ogromnym długopisem z wizerunkiem Ojca Świętego Jana Pawła II, po czym zebrani zaintonowali hymn Jeszcze Polska nie zginęła.... Wśród owacji zebranych przed bramą tysięcy gdańszczan Wałęsa kontynuował: Mamy wreszcie niezaleŝne, samorządne związki zawodowe. Mamy prawo do strajku, a następne prawa ustanowimy juŝ niedługo. Nikt nie miał wątpliwości o historycznym znaczeniu tej chwili, ludzie mieli w oczach łzy radości. Po wielu dniach ogromnego napięcia Polska odetchnęła. Pierwszy raz w historii sowieckiego imperium komuniści ustąpili wobec protestujących. Dotychczas wszystkie podobne zmagania kończyły się krwawo w wyniku rodzimej lub sowieckiej interwencji. Tak było nie tylko w PRL w czerwcu 1956 roku w Poznaniu i grudniu 1970 roku na WybrzeŜu - ale takŝe w innych krajach próbujących zwiększyć swą niezaleŝność od Moskwy na Węgrzech w 1956 roku, w Czechosłowacji 1968 roku czy w grudniu 1979 roku w Afganistanie. 3 września 1980 roku w kopalni Manifest Lipcowy w Jastrzębiu-Zdroju zawarto trzecie porozumienie będące równieŝ pełnym poparciem dla 21 postulatów gdańskich, a 11 września w Hucie Katowice w Dąbrowie Górniczej. To ostatnie gwarantowało realizację porozumienia gdańskiego, a przede wszystkim tworzenie NiezaleŜnych Samorządnych Związków Zawodowych (od 17 września NSZZ Solidarność ) w całej Polsce. 7 września 1980 roku ich delegacja na czele z Lechem Wałęsą została przyjęta w Warszawie przez ks. kard. Stefana Wyszyńskiego. Prymas Tysiąclecia, u progu historycznych przemian w Polsce, powiedział: Najmilsi, podejmując trudne zadanie dla dokonania którego uczyniono juŝ tyle najrozmaitszych poczynań i wysiłków, często nieudanych musicie związać się z przekonaniem, Ŝe na tym świecie owocne dzieła dopełniają się tylko przez miłość Boga. Wiem, Ŝe w waszym trudzie bardzo wam zaleŝało na tym, aby nie ujawniała się Ŝadna nienawiść. Okazaliście prawdziwie chrześcijańską postawę, szanując człowieka, jego Ŝycie i dobro, które Naród posiada. Wszyscy Was rozumieli, szczególnie w waszej trosce, aby działać w przekonaniu, Ŝe nic, co zbyt niskie, nie moŝe się wyzwolić, Ŝe muszą być uruchomione najwyŝsze moce, aby wydały swój owoc dla dobra ludzi pracujących, którzy podejmują ogromny wysiłek w naszej Ojczyźnie. JakŜe trzeba tu być rozumnym! Jak trzeba ogarniać teraźniejszość i przyszłość Narodu, dla którego pracujemy, aŝeby po nieudanych próbach zbawienia człowieka w Polsce bez miłości udała się próba zbawiania człowieka przez miłość BoŜą, przez łaskę Chrystusa i przez dar jedności w Duchu Świętym. Smak wolności 17 września 1980 roku przedstawiciele Międzyzakładowych Komitetów ZałoŜycielskich z blisko 40 ośrodków w kraju spotkali się w Gdańsku. Przybył na równieŝ mecenas Jan Olszewski, doradca nowych związków na Mazowszu, zwolennik powstania jednego, ogólnokrajowego związku. Zabrałem głos i zgłosiłem ten wniosek. Wałęsa usiłował mi przerwać, ale reakcja sali była jednoznaczna, mój wniosek spotkał się ze spontanicznym poparciem. Wałęsa, po tym Ŝywiołowym aplauzie, natychmiast się ze swojego pierwotnego sprzeciwu wycofał i takŝe poparł ten wniosek. Później poparł mnie takŝe Karol Modzelewski. Właśnie w ten sposób wyłamaliśmy się z układu, który został wcześniej zaplanowany. MoŜna powiedzieć, Ŝe w tym momencie stworzyliśmy fakt dokonany. UmoŜliwiliśmy powstanie 7

8 tego, czym później stała się Solidarność wspominał Olszewski. Tego dnia przyjęto, iŝ powstanie jeden ogólnopolski NiezaleŜny Samorządny Związek Zawodowy Solidarność, który wkrótce stał się największą niezaleŝną organizacją w całym sowieckim imperium, zrzeszającą prawie 10 mln członków. Narodziny latem 1980 roku ogólnonarodowego ruchu Solidarności stały się moŝliwe dzięki duchowemu przebudzeniu społeczeństwa podczas papieskiej pielgrzymki w czerwcu 1979 roku. Zbiegło się ono ze wzrostem samoświadomości społecznej oraz pojawieniem się nielicznej opozycji, zdolnej wyrazić oczekiwania i Ŝądania społeczeństwa. W takiej sytuacji wybuch robotniczego niezadowolenia, spowodowany gigantycznym kryzysem gospodarczym, przybrał niespotykane wcześniej, w bloku sowieckim, formy organizacyjne. W kilka tygodni po porozumieniach sierpniowych Polska była innym krajem. Polacy chcieli Ŝyć godniej, sprawiedliwiej i uczciwie. Uwierzyli, Ŝe mogą to osiągnąć, Ŝe coś od nich zaleŝy, a ich dom niech będzie biedny, ale czysty. Ludzie przestali się bać, poczuli smak wolności, a Solidarność wyzwoliła ogromną społeczną aktywność, którą zabił dopiero stan wojenny. Niemal natychmiast w zderzeniu z autentycznym, powstającym oddolnie zgodnie z demokratycznymi zasadami ruchem społecznym, objawiła się fikcja i fasadowość istniejących w PRL struktur, na czele z PZPR. Dla systemu komunistycznego było to zabójcze. Jarosław Szarek, IPN Oddział w Krakowie 8

SOLIDARNOŚĆ Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność"

SOLIDARNOŚĆ Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Solidarność SOLIDARNOŚĆ Niezależny Samorządny Związek Zawodowy "Solidarność" ogólnopolski związek zawodowy powstały w 1980 dla obrony praw pracowniczych, do 1989 również jeden z głównych ośrodków masowego ruchu oporu

Bardziej szczegółowo

Ludzie ze stalową wolą Sierpień Stalowej Woli

Ludzie ze stalową wolą Sierpień Stalowej Woli Ludzie ze stalową wolą Sierpień Stalowej Woli Solidarność połączyła w dążeniu do wolności miliony Polaków. W naszym regionie kolebką i najsilniejszym ośrodkiem Solidarności była Huta Stalowa Wola, największy

Bardziej szczegółowo

1989-2014 25 LAT WOLNOŚCI. Szkoła Podstawowa nr 14 w Przemyślu

1989-2014 25 LAT WOLNOŚCI. Szkoła Podstawowa nr 14 w Przemyślu 1989-2014 25 LAT WOLNOŚCI Szkoła Podstawowa nr 14 w Przemyślu W 1945 roku skończyła się II wojna światowa. Był to największy, jak do tej pory, konflikt zbrojny na świecie. Po 6 latach ciężkich walk hitlerowskie

Bardziej szczegółowo

śycie w słuŝbie,,solidarności i Ojczyzny

śycie w słuŝbie,,solidarności i Ojczyzny śycie w słuŝbie,,solidarności i Ojczyzny 12 stycznia 1952 17 październik 2002 Alina Pienkowska urodziła się 12 stycznia 1952 roku, wychowała w wielodzietnej rodzinie robotniczej w Gdańsku. Z domu rodzinnego

Bardziej szczegółowo

czystości, podkreślił, że robotnicy, którzy strajkowali na Lubelszczyźnie w roku, byli kontynuatorami polskich tradycji

czystości, podkreślił, że robotnicy, którzy strajkowali na Lubelszczyźnie w roku, byli kontynuatorami polskich tradycji G łos związkowca Numer 22/2016 e-tygodnik Regionu Środkowo-Wschodniego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego 13.07.2016 36. rocznica Lubelskiego Lipca 1980 Uczestnicy protestów, związkowcy z Solidarności,

Bardziej szczegółowo

Narodziny wolnej Polski

Narodziny wolnej Polski Narodziny wolnej Polski 1. Zniesienie stanu wojennego 22 lipca 1983 Zdelegalizowanie Solidarności ; w jej miejsce powołano Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych (OPZZ); na czele Alfred Miodowicz

Bardziej szczegółowo

do Ligi Kobiet. Jako działaczka tej organizacji zaczęła zabiegać o prawa pracowników. Wtedy zaczęły się jej kłopoty z Urzędem Bezpieczeństwa

do Ligi Kobiet. Jako działaczka tej organizacji zaczęła zabiegać o prawa pracowników. Wtedy zaczęły się jej kłopoty z Urzędem Bezpieczeństwa Anna Walentynowicz - ur. 15 sierpnia 1929 w Równem, zm. 10 kwietnia 2010 w Smoleńsku działaczka Wolnych Związków Zawodowych, współzałożycielka NSZZ Solidarność. Dama Orderu Orła Białego. W dzieciństwie

Bardziej szczegółowo

OLIMPIADA SOLIDARNOŚCI. DWIE DEKADY HISTORII OGÓLNOPOLSKI KONKURS DLA SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH IV EDYCJA 2016/2017 ETAP SZKOLNY. 22 listopada 2016 r.

OLIMPIADA SOLIDARNOŚCI. DWIE DEKADY HISTORII OGÓLNOPOLSKI KONKURS DLA SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH IV EDYCJA 2016/2017 ETAP SZKOLNY. 22 listopada 2016 r. OLIMPIADA SOLIDARNOŚCI. DWIE DEKADY HISTORII OGÓLNOPOLSKI KONKURS DLA SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH IV EDYCJA 2016/2017 ETAP SZKOLNY 22 listopada 2016 r. Instrukcja: 1. Przed Tobą 25 zadań znajdujących się

Bardziej szczegółowo

Obchody Święta Niepodległości w Kielcach w latach

Obchody Święta Niepodległości w Kielcach w latach Moja Niepodległa https://mojaniepodlegla.pl/mn/publikacje/10108,obchody-swieta-niepodleglosci-w-kielcach-w-latach-19811989. html 2019-07-29, 20:36 Obchody Święta Niepodległości w Kielcach w latach 1981

Bardziej szczegółowo

OKRĄGŁY STÓŁ LUTY- KWIECIEŃ 1989R. 3 0 R O C Z N I C A

OKRĄGŁY STÓŁ LUTY- KWIECIEŃ 1989R. 3 0 R O C Z N I C A OKRĄGŁY STÓŁ LUTY- KWIECIEŃ 1989R. 3 0 R O C Z N I C A 2 0 1 9 PRZYCZYNY OKRĄGŁEGO STOŁU - po dojściu do władzy w 1985 r w ZSRS Michaiła Gorbaczowa rozpoczął się rozpad sowieckiego imperium - próby reform

Bardziej szczegółowo

WOLNE WYBORY I OKRĄGŁY STÓŁ Autor: Marcin Wierzbicki, kl. III d

WOLNE WYBORY I OKRĄGŁY STÓŁ Autor: Marcin Wierzbicki, kl. III d WOLNE WYBORY I OKRĄGŁY STÓŁ Autor: Marcin Wierzbicki, kl. III d Wolne wybory Wybory parlamentarne w Polsce w 1989 roku (tzw. wolne wybory) odbyły się w dniach 4 i 18 czerwca 1989. Zostały przeprowadzone

Bardziej szczegółowo

Danuta Sadowska Rola i znaczenie strajków sierpniowych w Gdyni. Zeszyty Gdyńskie nr 7,

Danuta Sadowska Rola i znaczenie strajków sierpniowych w Gdyni. Zeszyty Gdyńskie nr 7, Rola i znaczenie strajków sierpniowych w Gdyni Zeszyty Gdyńskie nr 7, 211-214 2012 Zeszyty Gdyńskie nr 7, 2012 Rola i znaczenie strajków sierpniowych w Gdyni Strajki sierpniowe 1980 r. uważane są za początek

Bardziej szczegółowo

NIECH ZSTĄPI DUCH TWÓJ I ODNOWI OBLICZE ZIEMI! TEJ ZIEMI! Polska droga do wolności.

NIECH ZSTĄPI DUCH TWÓJ I ODNOWI OBLICZE ZIEMI! TEJ ZIEMI! Polska droga do wolności. NIECH ZSTĄPI DUCH TWÓJ I ODNOWI OBLICZE ZIEMI! TEJ ZIEMI! Polska droga do wolności. GOSPODARKA KOMUNISTYCZNA plany gospodarcze nacjonalizacja kolektywizacja (PGR) industrializacja RWPG SPOŁECZEŃSTWO W

Bardziej szczegółowo

Stenogram z wystąpienia. Jacka Jerza

Stenogram z wystąpienia. Jacka Jerza Stenogram z wystąpienia Jacka Jerza wiceprzewodniczącego MKZ NSZZ "Solidarność" Ziemia Radomska, członka władz krajowych Konfederacji Polski Niepodległej i Komitetu Obrony Więzionych za Przekonania podczas

Bardziej szczegółowo

I Krajowy Zjazd NSZZ "Solidarność" Jacek Jerz Andrzej Sobieraj Ziemia Radomska Dotyczy realizacji praworządności

I Krajowy Zjazd NSZZ Solidarność Jacek Jerz Andrzej Sobieraj Ziemia Radomska Dotyczy realizacji praworządności I Krajowy Zjazd NSZZ "Solidarność" 30.09.81 Jacek Jerz Andrzej Sobieraj Ziemia Radomska 26 001 Dotyczy realizacji praworządności Mimo upływu roku od podpisania porozumień strajkowych w Polsce nadal pod

Bardziej szczegółowo

Prasa: Skorowidz alfabetyczny - W

Prasa: Skorowidz alfabetyczny - W Prasa: Skorowidz alfabetyczny - W WARIANTY Wydają Autonomiczne Związki Zawodowe - Warszawa Rok 1985 nr 6 WARSZAWIANKA Solidarność - Warszawa Rok 1982 nr 10 WĘGIELKI WAŁBRZYSKIE Pismo członków i sympatyków

Bardziej szczegółowo

VII Podbeskidzki Konkurs Historyczny SOLIDARNI Bielsko-Biała, 7 lutego 2017 roku

VII Podbeskidzki Konkurs Historyczny SOLIDARNI Bielsko-Biała, 7 lutego 2017 roku VII Podbeskidzki Konkurs Historyczny SOLIDARNI Bielsko-Biała, 7 lutego 2017 roku Trzeba to wszystko jeszcze raz przypomnieć wam, młodym, którzy weźmiecie odpowiedzialność za losy Polski w trzecim milenium.

Bardziej szczegółowo

ZADANIA DO SPRAWDZIANU

ZADANIA DO SPRAWDZIANU ZADANIA DO SPRAWDZIANU 1. Rozszyfruj skróty. a) PRL Polska Rzeczpospolita Ludowa b) NRD Niemiecka Republika Demokratyczna c) RFN Republika Federalna Niemiec d) ZSRR Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich

Bardziej szczegółowo

VI Podbeskidzki Konkurs Historyczny "SOLIDARNI " Bielsko-Biała, 3 lutego 2016 roku. Imię i nazwisko ucznia:... Szkoła, klasa:... Opiekun:...

VI Podbeskidzki Konkurs Historyczny SOLIDARNI  Bielsko-Biała, 3 lutego 2016 roku. Imię i nazwisko ucznia:... Szkoła, klasa:... Opiekun:... VI Podbeskidzki Konkurs Historyczny "SOLIDARNI " Bielsko-Biała, 3 lutego 2016 roku Młodsze pokolenia nie znają już tych wydarzeń z własnego doświadczenia. Można zatem pytać, czy właściwie docenią tę wolność,

Bardziej szczegółowo

Tadeusz Mazowiecki Człowiek zasłużony dla Polski

Tadeusz Mazowiecki Człowiek zasłużony dla Polski Autor: Robert Baran Tadeusz Mazowiecki Człowiek zasłużony dla Polski Tadeusz Mazowiecki (18.04.1927 28.10.2013) Był czołowym polskim politykiem i mężem stanu, zapamiętany przez Polaków jako pierwszy niekomunistyczny

Bardziej szczegółowo

SZKOŁA PODSTAWOWA NR 40 IM. LEONA KRUCZKOWSKIEGO

SZKOŁA PODSTAWOWA NR 40 IM. LEONA KRUCZKOWSKIEGO 700 LAT LUBLINA! MIĘDZYSZKOLNY KONKURS PLASTYCZNO-LITERACKO- HISTORYCZNY PIÓREM I PĘDZLEM O LUBLINIE A w Lublinie wszystko się zaczęło Organizatorzy konkursu: - Ewa Sadowska- dyrektor Szkoły Podstawowej

Bardziej szczegółowo

Druk ulotny. Pismo międzyzakładowych struktur S, szeregowych członków S oraz ich sympatyków Białystok 1988, nr 23. Zbiory prywatne

Druk ulotny. Pismo międzyzakładowych struktur S, szeregowych członków S oraz ich sympatyków Białystok 1988, nr 23. Zbiory prywatne Druk ulotny. Pismo międzyzakładowych struktur S, szeregowych członków S oraz ich sympatyków Białystok 1988, nr 23. Zbiory prywatne Smoluch. Biuletyn Informacyjny NSZZ Solidarność Fabryki Przyrządów i Uchwytów

Bardziej szczegółowo

Szkoły imienia Jacka Kuronia

Szkoły imienia Jacka Kuronia Jacek Jan Kuroń (ur. 3 marca 1934 we Lwowie, zm. 17 czerwca 2004 w Warszawie) polski polityk, jeden z przywódców opozycji w okresie PRL, historyk, działacz tzw. Czerwonego Harcerstwa, współzałożyciel KOR,

Bardziej szczegółowo

REJON: LUBLIN (Niezależny ruch wydawniczy lata )

REJON: LUBLIN (Niezależny ruch wydawniczy lata ) REJON: LUBLIN (Niezależny ruch wydawniczy lata 1970-1980) SPOTKANIA : Niezależne Pismo Młodych Katolików Nr 1 Lublin, 10.1977 Nr 9 Lublin, 10.1979 Nr 15 Lublin,(Warszawa-Kraków) 1981 Data wydawania: 10.1977

Bardziej szczegółowo

OLIMPIADA SOLIDARNOŚCI. DWIE DEKADY HISTORII OGÓLNPOLSKI KONKURS DLA UCZNIÓW KLAS PIERWSZYCH SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH I EDYCJA 2012/2013 ETAP SZKOLNY

OLIMPIADA SOLIDARNOŚCI. DWIE DEKADY HISTORII OGÓLNPOLSKI KONKURS DLA UCZNIÓW KLAS PIERWSZYCH SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH I EDYCJA 2012/2013 ETAP SZKOLNY OLIMPIADA SOLIDARNOŚCI. DWIE DEKADY HISTORII OGÓLNPOLSKI KONKURS DLA UCZNIÓW KLAS PIERWSZYCH SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH I EDYCJA 2012/2013 ETAP SZKOLNY 27 listopada 2012 r. Instrukcja: 1. Przed Tobą 25 zadań

Bardziej szczegółowo

RAPORT Z AKCJI W REGIONIE LUBELSKIM

RAPORT Z AKCJI W REGIONIE LUBELSKIM AKCJA SOLIDARNI Z TYBETEM 21 MARCA 2008 ROKU STOWARZYSZENIE MŁODZ DEMOKRACI REGION LUBELSKI RAPORT Z AKCJI W REGIONIE LUBELSKIM 21 marca br. o godz. 15.00 na Placu Litewskim w Lublinie, o godz. 14.00 na

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI PRZEBIEG STRAJKU HUTY STALOWA WOLA STRAJK W STALOWEJ WOLI OSTATNIM GWOŹDZIEM DO TRUMNY KOMUNIZMU GALERIA ZDJĘĆ ZE STRAJKU

SPIS TREŚCI PRZEBIEG STRAJKU HUTY STALOWA WOLA STRAJK W STALOWEJ WOLI OSTATNIM GWOŹDZIEM DO TRUMNY KOMUNIZMU GALERIA ZDJĘĆ ZE STRAJKU SPIS TREŚCI PRZEBIEG STRAJKU HUTY STALOWA WOLA ORGANIZACJA MANIFESTACJI PIERWSZE DNI PRZEŁOM KONIEC MANIFESTACJI STRAJK W STALOWEJ WOLI OSTATNIM GWOŹDZIEM DO TRUMNY KOMUNIZMU GALERIA ZDJĘĆ ZE STRAJKU PRZEBIEG

Bardziej szczegółowo

W MOJEJ RODZINIE WYWIAD Z OPĄ!!!

W MOJEJ RODZINIE WYWIAD Z OPĄ!!! W MOJEJ RODZINIE WYWIAD Z OPĄ!!! W dniu 30-04-2010 roku przeprowadziłem wywiad z moim opą -tak nazywam swojego holenderskiego dziadka, na bardzo polski temat-solidarność. Ten dzień jest może najlepszy

Bardziej szczegółowo

37. rocznica Lubelskiego Lipca 1980

37. rocznica Lubelskiego Lipca 1980 G łos związkowca Numer 24-25/2017 21.07.2017 e-tygodnik Regionu Środkowo-Wschodniego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego 37. rocznica Lubelskiego Lipca 1980 Obchody 37. rocznicy Lubelskiego Lipca

Bardziej szczegółowo

STOSUNKI PAŃSTWO - KOŚCIÓŁ W POLSCE

STOSUNKI PAŃSTWO - KOŚCIÓŁ W POLSCE Uniwersytet Wrocławski Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Instytut Historii Państwa i Prawa Zakład Historii Administracji Studia Stacjonarne Administracji pierwszego stopnia Małgorzata Pasztetnik

Bardziej szczegółowo

Uczestnicy konferencji przyjęli do dalszego procedowania następujące wnioski:

Uczestnicy konferencji przyjęli do dalszego procedowania następujące wnioski: Gdańsk, dnia 10 marca 2013 r. Informujemy Państwa, że powstał 9 marca 2013 r., na konferencji zorganizowanej przez Stefanię Jendrzejewską, Stowarzyszenie Zawsze Solidarni i Barbarę Mazelę, Prawo i Sprawiedliwość

Bardziej szczegółowo

ZACZĘŁO SIĘ W LIPCU STRAJKI 1980 ROKU NA LUBELSZCZYŹNIE

ZACZĘŁO SIĘ W LIPCU STRAJKI 1980 ROKU NA LUBELSZCZYŹNIE MARCIN DĄBROWSKI, IPN LUBLIN ZACZĘŁO SIĘ W LIPCU STRAJKI 1980 ROKU NA LUBELSZCZYŹNIE W lipcu 1980 r. strajki na Lubelszczyźnie objęły ponad 150 zakładów pracy. Nie wychodząc na ulice, pracownicy podjęli

Bardziej szczegółowo

Prasa: Skorowidz alfabetyczny - S

Prasa: Skorowidz alfabetyczny - S Prasa: Skorowidz alfabetyczny - S S OŚĆ Biuletyn Informacyjny Jastrzębskiej Delegatury Regionu Śląsko Dąbrowskiego Rok 1985 nr 15 (2 egz.); nr 16 (2 egz.); nr 17; nr 22 SAMARYTANKA Serwis Informacyjny

Bardziej szczegółowo

Obrady Okrągłego Stołu 6 L U T Y 5 K W I E C I E Ń

Obrady Okrągłego Stołu 6 L U T Y 5 K W I E C I E Ń Obrady Okrągłego Stołu 6 L U T Y 5 K W I E C I E Ń 1 9 8 9 Okrągły Stół negocjacje prowadzone od 6 lutego do 5 kwietnia 1989 przez przedstawicieli władz PRL, opozycji solidarnościowej oraz kościelnej (status

Bardziej szczegółowo

Pielgrzymki na Jasną Górę - wiara czyni cuda

Pielgrzymki na Jasną Górę - wiara czyni cuda .pl https://www..pl Pielgrzymki na Jasną Górę - wiara czyni cuda Autor: Ewa Ploplis Data: 8 października 2017 Rolnicy uwielbiają pielgrzymki na Jasną Górę. To dla nich nie tylko sprawa duchowa, wiary,

Bardziej szczegółowo

Działaczki Solidarności

Działaczki Solidarności Działaczki Solidarności Wyobraźcie sobie świat bez telefonów, Internetu, wolnych sobót. W telewizji są tylko dwa kanały, nie emitują tam innych niż polskie, radzieckie czy czechosłowackie dobranocki. W

Bardziej szczegółowo

GRUPA A. a) zniesienie stanu wojennego w PRL-u b) obrady Okrągłego Stołu / 2

GRUPA A. a) zniesienie stanu wojennego w PRL-u b) obrady Okrągłego Stołu / 2 Rozdział VII. W powojennej Polsce GRUPA A 8 1. Podaj rok, w którym miały miejsce poniższe wydarzenia. a) zniesienie stanu wojennego w PRL-u b) obrady Okrągłego Stołu 2. Zdecyduj, czy poniższe zdania są

Bardziej szczegółowo

ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE

ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE 1 Nazwa Związku: ZWIĄZEK ZAWODOWY POLSKA MIEDŹ. 2 1. Związek jest dobrowolną, niezaleŝną, samorządną organizacją zrzeszającą pracowników wykonujących prace w Oddziałach

Bardziej szczegółowo

Temat: PRL w okresie rządów Gomułki

Temat: PRL w okresie rządów Gomułki Temat: PRL w okresie rządów Gomułki 1. Poznański czerwiec. 5 marca 1953 roku umiera Stalin Śmierć Stalina - Kronika Filmowa Stopniowe łagodzenie terroru; 1953 r., ucieczka na zachód Józefa Światły i jego

Bardziej szczegółowo

XV Konkurs Wiedzy o NSZZ "Solidarność" Finał wojewódzki 2017r. Kielce, 11 kwietnia 2017r.

XV Konkurs Wiedzy o NSZZ Solidarność Finał wojewódzki 2017r. Kielce, 11 kwietnia 2017r. XV Konkurs Wiedzy o NSZZ "Solidarność" Finał wojewódzki 2017r. Kielce, 11 kwietnia 2017r. 1. Podaj przyczyny tzw. wydarzeń marcowych dotyczące niżej wymienionych dat: a) Styczeń 1968. b) Luty 1968. c)

Bardziej szczegółowo

Ustawa. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych

Ustawa. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych Ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (Dz. U. z dnia 26 czerwca 1991 r.) z dnia 23 maja 1991 r. Rozdział 1 Przepisy ogólne Art. 1. Spór zbiorowy pracowników z pracodawcą lub pracodawcami moŝe dotyczyć

Bardziej szczegółowo

DODATEK DO WZMIANKI KOMUNIKAT NSZZ PRC

DODATEK DO WZMIANKI KOMUNIKAT NSZZ PRC DODATEK DO WZMIANKI Poznań, dnia 20 września 2010 r. KOMUNIKAT NSZZ PRC Zarząd NSZZ PRC powiadamia Delegatów NSZZ PRC, Ŝe w dniu 27.10.2010 r. o godzinie 10 00 w duŝej sali bhp na terenie EC II Karolin

Bardziej szczegółowo

Modlitwa za Służbę Celną z udziałem Celników na Jasnej Górze!

Modlitwa za Służbę Celną z udziałem Celników na Jasnej Górze! Modlitwa za Służbę Celną z udziałem Celników na Jasnej Górze! W piątek - dn. 13.05.2016. r. o godz. 17.00 przed Cudownym obrazem Królowej Polski na Jasnej Górze - Mszę świętą w intencji wszystkich Funkcjonariuszy,

Bardziej szczegółowo

Pytania konkursowe. 3. Kim z zawodu był ojciec Karola Wojtyły i gdzie pracował? 4. Przy jakiej ulicy w Wadowicach mieszkali Państwo Wojtyłowie?

Pytania konkursowe. 3. Kim z zawodu był ojciec Karola Wojtyły i gdzie pracował? 4. Przy jakiej ulicy w Wadowicach mieszkali Państwo Wojtyłowie? Pytania konkursowe 1. Podaj imię i nazwisko Jana Pawła II. 2. Podaj imię brata Karola Wojtyły. 3. Kim z zawodu był ojciec Karola Wojtyły i gdzie pracował? 4. Przy jakiej ulicy w Wadowicach mieszkali Państwo

Bardziej szczegółowo

OLIMPIADA SOLIDARNOŚCI. DWIE DEKADY HISTORII OGÓLNOPOLSKI KONKURS DLA SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH III EDYCJA 2015/2016. ETAP SZKOLNY 25 listopada 2015 r.

OLIMPIADA SOLIDARNOŚCI. DWIE DEKADY HISTORII OGÓLNOPOLSKI KONKURS DLA SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH III EDYCJA 2015/2016. ETAP SZKOLNY 25 listopada 2015 r. OLIMPIADA SOLIDARNOŚCI. DWIE DEKADY HISTORII OGÓLNOPOLSKI KONKURS DLA SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH III EDYCJA 2015/2016 ETAP SZKOLNY 25 listopada 2015 r. Instrukcja: 1. Przed Tobą 25 zadań znajdujących się

Bardziej szczegółowo

Wniosek. zgłoszony na I Krajowym Zjeździe Delegatów NSZZ "Solidarność" w dniu 2.X.1981 r. przez. Jacka Jerza

Wniosek. zgłoszony na I Krajowym Zjeździe Delegatów NSZZ Solidarność w dniu 2.X.1981 r. przez. Jacka Jerza Wniosek o uznanie Komitetu Obrony Więzionych za Przekonania (KOWzP) za oficjalną agendę NSZZ "Solidarność" do spraw Praworządności i przekazanie KOWzP do prowadzenia wszystkich spraw Związku z zakresu

Bardziej szczegółowo

1. Polskie miesiące. Wystąpienia przeciw władzy w okresie PRL projekt edukacyjny

1. Polskie miesiące. Wystąpienia przeciw władzy w okresie PRL projekt edukacyjny 1. Polskie miesiące. Wystąpienia przeciw władzy w okresie PRL projekt edukacyjny a. 1. Cele lekcji i. a) Wiadomości 1. Cele ogólne: a. Uczeń rozumie charakter wystąpień społecznych przeciw władzy w okresie

Bardziej szczegółowo

Zestawienie ocen minionego roku w latach 1963-2013

Zestawienie ocen minionego roku w latach 1963-2013 1963-2013 ocena netto mijającego roku Niemal od początków swojej działalności badawczej OBOP teraz TNS Polska zwykle pod koniec roku zwracał się do Polaków z prośbą o podsumowanie starego roku. Pytaliśmy,

Bardziej szczegółowo

Prasa: Skorowidz alfabetyczny - B

Prasa: Skorowidz alfabetyczny - B Prasa: Skorowidz alfabetyczny - B BARYKADA Pismo Federacji Młodzieży Walczącej - Wrocław Rok 1990 nr 9 BEZ APELACJI Pismo NZS - Wydział Prawa i Administracji - Wrocław Rok 1989 nr 1 BEZ CENZURY Gazeta

Bardziej szczegółowo

Dworek-Siedziba 11 Listopada 139, Sulejówek, Tel: , Konto: PKO SA I Odział w Sulejówku

Dworek-Siedziba 11 Listopada 139, Sulejówek, Tel: , Konto: PKO SA I Odział w Sulejówku Któryś autor powiedział, że każdy człowiek ma w głębinach swego JA takie sanktuarium, do którego nie wpuszcza nikogo, a sam wchodzi tylko w ciszy zupełnej i samotności w młodości wcale, w wieku dojrzałym,

Bardziej szczegółowo

Wolność kocham i rozumiem, wolności oddać nie umiem. 35 lat NSZZ Solidarność i 34 rocznica ogłoszenia stanu wojennego

Wolność kocham i rozumiem, wolności oddać nie umiem. 35 lat NSZZ Solidarność i 34 rocznica ogłoszenia stanu wojennego Wolność kocham i rozumiem, wolności oddać nie umiem. 35 lat NSZZ Solidarność i 34 rocznica ogłoszenia stanu wojennego W 2015 r mija 35 lat od powstania Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Solidarność,

Bardziej szczegółowo

Tytuł: Kalendarium stanu wojennego. Autor: Gazeta Wyborcza. Rodzaj materiału: artykuł. Data publikacji: 2005-12-13. 12/13 grudnia 1981

Tytuł: Kalendarium stanu wojennego. Autor: Gazeta Wyborcza. Rodzaj materiału: artykuł. Data publikacji: 2005-12-13. 12/13 grudnia 1981 Tytuł: Kalendarium stanu wojennego Autor: Gazeta Wyborcza Rodzaj materiału: artykuł Data publikacji: 2005-12-13 12/13 grudnia 1981 Godzina 23:00 - przerwanie połączeń telefonicznych i teleksowych. Około

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKA TW BOLKA

CHARAKTERYSTYKA TW BOLKA Pamięć.pl - portal edukacyjny IPN Źródło: http://pamiec.pl/pa/wokol-lecha-walesy/15994,charakterystyka-tw-bolka.html Wygenerowano: Sobota, 28 stycznia 2017, 21:26 CHARAKTERYSTYKA TW BOLKA Nie ma wątpliwości:

Bardziej szczegółowo

Delegaci Izby Adwokackiej we Wrocławiu na Krajowy Zjazd Adwokatury - listopad 2007 r.

Delegaci Izby Adwokackiej we Wrocławiu na Krajowy Zjazd Adwokatury - listopad 2007 r. Delegaci Izby Adwokackiej we Wrocławiu na Krajowy Zjazd Adwokatury - listopad 2007 r. Adwokat Jadwiga Banaszewska W 1985 r. wpisana na listę adwokatów ORA we Wrocławiu. W latach 1998 2004 wizytator, w

Bardziej szczegółowo

OLIMPIADA SOLIDARNOŚCI. DWIE DEKADY HISTORII OGÓLNOPOLSKI KONKURS DLA SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH V EDYCJA 2017/2018 ETAP SZKOLNY. 28 listopada 2017 r.

OLIMPIADA SOLIDARNOŚCI. DWIE DEKADY HISTORII OGÓLNOPOLSKI KONKURS DLA SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH V EDYCJA 2017/2018 ETAP SZKOLNY. 28 listopada 2017 r. OLIMPIADA SOLIDARNOŚCI. DWIE DEKADY HISTORII OGÓLNOPOLSKI KONKURS DLA SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH V EDYCJA 2017/2018 ETAP SZKOLNY 28 listopada 2017 r. Instrukcja: Przed Tobą 25 zadań znajdujących się na KARCIE

Bardziej szczegółowo

Rozbicie strajku w Hucie im. Lenina w Krakowie, 16 grudnia 1981 roku. (Fot. IPN)

Rozbicie strajku w Hucie im. Lenina w Krakowie, 16 grudnia 1981 roku. (Fot. IPN) Rozbicie strajku w Hucie im. Lenina w Krakowie, 16 grudnia 1981 roku. (Fot. IPN) W proteście przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego w większych zakładach Małopolski wybuchły strajki. W Krakowie oprócz

Bardziej szczegółowo

OLIMPIADA SOLIDARNOŚCI. DWIE DEKADY HISTORII OGÓLNOPOLSKI KONKURS DLA SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH II EDYCJA 2014/2015. ETAP SZKOLNY 25 listopada 2014 r.

OLIMPIADA SOLIDARNOŚCI. DWIE DEKADY HISTORII OGÓLNOPOLSKI KONKURS DLA SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH II EDYCJA 2014/2015. ETAP SZKOLNY 25 listopada 2014 r. OLIMPIADA SOLIDARNOŚCI. DWIE DEKADY HISTORII OGÓLNOPOLSKI KONKURS DLA SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH II EDYCJA 2014/2015 ETAP SZKOLNY 25 listopada 2014 r. Instrukcja: 1. Przed Tobą 25 zadań znajdujących się

Bardziej szczegółowo

Ulica Zbigniewa Romaszewskiego w Radomiu

Ulica Zbigniewa Romaszewskiego w Radomiu Ulica Zbigniewa Romaszewskiego w Radomiu 24 czerwca odbyły się uroczystości nadania ulicy im. Zbigniewa Romaszewskiego oraz odsłonięcia pamiątkowej tablicy umieszczonej na budynku Dyrekcji Lasów Państwowych

Bardziej szczegółowo

Pkt 1 Otwarcie sesji Rady Gminy w Sobolewie przez najstarszego wiekiem radnego

Pkt 1 Otwarcie sesji Rady Gminy w Sobolewie przez najstarszego wiekiem radnego Protokół Nr I/2014 z I zwyczajnej sesji Rady Gminy w Sobolewie, która odbyła się w dniu 1 grudnia 2014 roku w sali konferencyjnej Urzędu Gminy w Sobolewie. Godzina rozpoczęcia 13 00 Godzina zakończenia

Bardziej szczegółowo

Pacyfikacja KWK Wujek

Pacyfikacja KWK Wujek 13grudnia81.pl Źródło: http://www.13grudnia81.pl/sw/polecamy/16607,pacyfikacja-kwk-wujek.html Wygenerowano: Sobota, 4 lutego 2017, 07:15 Pacyfikacja KWK Wujek Po wprowadzeniu stanu wojennego niektóre kopalnie

Bardziej szczegółowo

III - 7. Solidarność

III - 7. Solidarność ZBIÓR III - 7 Solidarność (1980-1989) Rapperswil 2014 / 2015 / 2016 Solidarnosc.doc 1 Spis treści: I. Materiały społeczno-polityczne sygn. 1-2 II. Materiały luźne sygn. 3-4 III. Artykuły z prasy sygn.

Bardziej szczegółowo

STRAJK LUBELSKICH KOLEJARZY W LIPCU 1980 R.

STRAJK LUBELSKICH KOLEJARZY W LIPCU 1980 R. MAŁGORZATA CHOMA HOMA,, OBEP IPN LUBLIN STRAJK LUBELSKICH KOLEJARZY W LIPCU 1980 R. Latem 1980 r., zanim doszło do przełomowych strajków na Wybrzeżu, na Lubelszczyźnie wybuchła fala protestów robotniczych,

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO Katowice, dnia 13 września 2016 r. Poz. 4643 UCHWAŁA NR XXIII/186/16 RADY MIASTA W MYSZKOWIE z dnia 1 września 2016 r. w sprawie powołania Młodzieżowej Rady Miasta

Bardziej szczegółowo

BŁOGOSŁAWIONY KSIĄDZ JERZY POPIEŁUSZKO

BŁOGOSŁAWIONY KSIĄDZ JERZY POPIEŁUSZKO BŁOGOSŁAWIONY KSIĄDZ JERZY POPIEŁUSZKO "Człowieka można przemocą ugiąć, ale nie można go zniewolić" JERZY POPIEŁUSZKO Urodził się w niedzielę 14 września 1947 r. we wsi Okopy koło Suchowoli na Białostocczyźnie.

Bardziej szczegółowo

Zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa

Zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa Warszawa, dnia 16 marca 2009 r. Rada Związków Zawodowych Polskiej Grupy Energetycznej ul. Łucka 15/2101 00-842 Warszawa Do Prokuratora Rejonowego w Lublinie ul. Chmielna 10 20-950 Lublin Zawiadomienie

Bardziej szczegółowo

Potem wyprowadził go na dwór i rzekł: Spójrz ku niebu i policz gwiazdy, jeśli możesz je policzyć! I rzekł do niego: Tak liczne będzie potomstwo

Potem wyprowadził go na dwór i rzekł: Spójrz ku niebu i policz gwiazdy, jeśli możesz je policzyć! I rzekł do niego: Tak liczne będzie potomstwo Lekcja 1 na 6. października 2018 Potem wyprowadził go na dwór i rzekł: Spójrz ku niebu i policz gwiazdy, jeśli możesz je policzyć! I rzekł do niego: Tak liczne będzie potomstwo twoje.wtedy uwierzył Panu,

Bardziej szczegółowo

Związek. zakładzie pracy nie czekaj, organizuj się i walcz!

Związek. zakładzie pracy nie czekaj, organizuj się i walcz! Związek zawodowy w twoim zakładzie pracy nie czekaj, organizuj się i walcz! Po co pracownikom związki zawodowe? Co im zawdzięczamy? Przez ostatnie 100 lat, dzięki protestom, strajkom i działalności związków

Bardziej szczegółowo

Standardy prowadzenia mediacji i postępowania mediatora

Standardy prowadzenia mediacji i postępowania mediatora Społeczna Rada do spraw Alternatywnych Metod Rozwiązywania Konfliktów i Sporów przy Ministrze Sprawiedliwości Standardy prowadzenia mediacji i postępowania mediatora uchwalone przez Radę w dniu 26 czerwca

Bardziej szczegółowo

ADWENT, BOŻE NARODZENIE I OKRES ZWYKŁY

ADWENT, BOŻE NARODZENIE I OKRES ZWYKŁY Archidiecezjalny Program Duszpasterski ADWENT, BOŻE NARODZENIE I OKRES ZWYKŁY ROK A Komentarze do niedzielnej liturgii słowa Poznań 2007/2008 25 Adwent I Niedziela Adwentu 2 grudnia 2007 Iz 2, 1-5 Ps 122

Bardziej szczegółowo

Czy było warto ogólna ocena przemian. Mirosława Grabowska

Czy było warto ogólna ocena przemian. Mirosława Grabowska Czy było warto ogólna ocena przemian Mirosława Grabowska 1 To już powoli staje się historią Co się wydarzyło w życiu badanych: W 1989 roku mieli lat W roku 2004 przystąpienia do UE Obecnie mają lat Urodzili

Bardziej szczegółowo

(Jan Paweł II, Warszawa, 2 czerwca 1979 r.)

(Jan Paweł II, Warszawa, 2 czerwca 1979 r.) Przybywam do was jako syn tej ziemi, tego narodu, a zarazem, z niezbadanych wyroków Opatrzności, jako następca Świętego Piotra na tej właśnie rzymskiej stolicy. Dziękuję wam, żeście nie zapomnieli o mnie,

Bardziej szczegółowo

Małgorzata Choma-Jusińska, Marcin Dąbrowski

Małgorzata Choma-Jusińska, Marcin Dąbrowski Małgorzata Choma-Jusińska, Marcin Dąbrowski POLSKIE LATO 1980 Polskie lato 1980 rażenie spokoju, wrażenie absolutnej pewności siebie, wrażenie czegoś odświętnego, podniosłego i niezwykłego. Czuję, że

Bardziej szczegółowo

P r o t o k ó ł I/2014 z I sesji Rady Miejskiej Gminy Kłecko odbytej w dniu 28 listopada 2014 r. w sali posiedzeń Urzędu Miejskiego w Kłecku.

P r o t o k ó ł I/2014 z I sesji Rady Miejskiej Gminy Kłecko odbytej w dniu 28 listopada 2014 r. w sali posiedzeń Urzędu Miejskiego w Kłecku. P r o t o k ó ł I/2014 z I sesji Rady Miejskiej Gminy Kłecko odbytej w dniu 28 listopada 2014 r. w sali posiedzeń Urzędu Miejskiego w Kłecku. Obrady rozpoczęto się o godzinie od 15 00 Na 15-to osobowy

Bardziej szczegółowo

PORADNIK RODZICA PRAWA I OBOWIĄZKI PRACUJĄCEGO RODZICA

PORADNIK RODZICA PRAWA I OBOWIĄZKI PRACUJĄCEGO RODZICA PORADNIK RODZICA PRAWA I OBOWIĄZKI PRACUJĄCEGO RODZICA SPIS TREŚCI I. PRZED NARODZINAMI DZIECKA... 4 PRAWA RODZICÓW... 4 OBOWIĄZKI RODZICÓW... 4 II. NARODZINY DZIECKA... 7 PRAWA RODZICÓW... 7 OBOWIĄZKI

Bardziej szczegółowo

11. Licheń. Bazylika górna. Modlitwa o powstanie Katolickiego Królestwa Narodu Polskiego

11. Licheń. Bazylika górna. Modlitwa o powstanie Katolickiego Królestwa Narodu Polskiego 11. Licheń. Bazylika górna. Modlitwa o powstanie Katolickiego Królestwa Narodu Polskiego MARIA REGINA POLONIAE NR 6 / 18 / 2015 Na naszą modlitwę w Bazylice górnej musieliśmy poczekać z powodu koncertu,

Bardziej szczegółowo

KRONIKA ŁODZI. Europejska Noc Muzeów w Oddziale IPN w Łodzi Łódź, 18/19 maja 2013

KRONIKA ŁODZI. Europejska Noc Muzeów w Oddziale IPN w Łodzi Łódź, 18/19 maja 2013 KRONIKA ŁODZI. Europejska Noc Muzeów w Oddziale IPN w Łodzi Łódź, 18/19 maja 2013 To już piąta edycja Europejskiej Nocy Muzeów z udziałem Instytutu Pamięci Narodowej. Przedsięwzięcie, w ramach którego

Bardziej szczegółowo

- Gdańsk tuż po wprowadzeniu stanu wojennego w dniach grudnia 1981 roku: mieszkańców pod Stocznią Gdańską i czołgi,

- Gdańsk tuż po wprowadzeniu stanu wojennego w dniach grudnia 1981 roku: mieszkańców pod Stocznią Gdańską i czołgi, OK_0893 - Kolekcja Leszka Pękalskiego 1. Dzieje kolekcji Leszek Pękalski udostępnił swoje zdjęcia przed 2014 i w 2014 roku. Negatywy udostępnione przez fotografa w 2014 roku zostały zeskanowane i zwrócone.

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XXIII/179/2013 RADY GMINY W SOBOLEWIE. z dnia 18 kwietnia 2013 r. w sprawie utworzenia Młodzieżowej Rady Gminy w Sobolewie.

UCHWAŁA NR XXIII/179/2013 RADY GMINY W SOBOLEWIE. z dnia 18 kwietnia 2013 r. w sprawie utworzenia Młodzieżowej Rady Gminy w Sobolewie. UCHWAŁA NR XXIII/179/2013 RADY GMINY W SOBOLEWIE z dnia 18 kwietnia 2013 r. w sprawie utworzenia Młodzieżowej Rady Gminy w Sobolewie. Na podstawie art. 5b ust. 2 i 3, art. 40 ust. 1, art. 41 ust. 1 ustawy

Bardziej szczegółowo

Od soboty zawieszamy strajk, chcemy dać uczniom szansę zakończenia nauki czwartek, 25 kwietnia :51

Od soboty zawieszamy strajk, chcemy dać uczniom szansę zakończenia nauki czwartek, 25 kwietnia :51 Prezes ZNP: Dzisiaj zawieszamy strajk, ale nie protest! Walka trwa i będzie trwała do skutku! Powiem więcej: od dzisiaj wchodzimy w nowy, znacznie ważniejszy etap. Mamy program: "Szkoła na szóstkę" my

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII KLASA VI - SP nr 1 w Szczecinku

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII KLASA VI - SP nr 1 w Szczecinku WYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII KLASA VI - SP nr 1 w Szczecinku Skróty literowe oznaczają poszczególne wymagania: K konieczne = dopuszczający P podstawowe = dostateczny R rozszerzające = dobry D dopełniające

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z historii do klasy I dopuszczający

Wymagania edukacyjne z historii do klasy I dopuszczający Wymagania edukacyjne z historii do klasy I dopuszczający wymagania w zakresie wiadomości omawia najważniejsze postanowienia i konsekwencje traktatu wersalskiego definiuje pojęcie totalitaryzmu omawia główne

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN WALNEGO ZGROMADZENIA

REGULAMIN WALNEGO ZGROMADZENIA REGULAMIN WALNEGO ZGROMADZENIA Walne Zgromadzenia odbywają się w siedzibie Spółki lub w Warszawie. 1 2 Prawo uczestniczenia w Walnym Zgromadzeniu Spółki mają osoby będące akcjonariuszami spółki na szesnaście

Bardziej szczegółowo

Koło historyczne 1abc

Koło historyczne 1abc Koło historyczne 1abc Autor: A.Snella 17.09.2015. Zmieniony 05.10.2016.,,Kto nie szanuje i nie ceni swojej przeszłości, ten nie jest godzien szacunku, teraźniejszości ani prawa do przyszłości.'' JÓZEF

Bardziej szczegółowo

niej zrobili. Sądzę, że ta forma uhonorowania

niej zrobili. Sądzę, że ta forma uhonorowania G łos związkowca Numer 32/2016 02.11.2016 e-tygodnik Regionu Środkowo-Wschodniego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Krzyże Wolności i Solidarności dla opozycjonistów Krzyże Wolności i Solidarności,

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN WYBORÓW SPOŁECZNEGO INSPEKTORA PRACY

REGULAMIN WYBORÓW SPOŁECZNEGO INSPEKTORA PRACY REGULAMIN WYBORÓW SPOŁECZNEGO INSPEKTORA PRACY w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Kole uchwalony dnia 19 lipca 2013 roku. przez zakładowe organizacje związkowe, na podstawie art.6

Bardziej szczegółowo

, , INTERNET:

, , INTERNET: CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT ZESPÓŁ REALIZACJI BADAŃ 6 69, 628 04 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00 503 W A R S Z A W A TELEFAX 6 40 89 621 07 57, 628 90 17 INTERNET: http://www.korpo.pol.pl/cbos

Bardziej szczegółowo

Wrzesień. Październik

Wrzesień. Październik Kalendarz historyczny rok szkolny 2010/2011 Wrzesień 1 września 1939 r. - agresja Niemiec na Polskę 1-7 września 1939 r. - obrona Westerplatte 11 września 1932 r. - Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura

Bardziej szczegółowo

ROZLICZENIA Z KOMUNIZMEM

ROZLICZENIA Z KOMUNIZMEM K.65/08 ROZLICZENIA Z KOMUNIZMEM Warszawa, październik 2008 roku W dn. 2-6.10.2008 r. TNS OBOP zbadał opinie Polaków w sprawach związanych z rozliczeniem z komunizmem. W społeczeństwie dominuje przekonanie,

Bardziej szczegółowo

Przyszłość zaczyna się dzisiaj, nie jutro.

Przyszłość zaczyna się dzisiaj, nie jutro. A.D. 2014 JUBILEUSZ 25-LECIA PARAFII NMP KRÓLOWEJ POLSKI W NASUTOWIE W ROKU KANONIZACJI BŁ. JANA PAWŁA II Rok 2014 dla Wspólnoty Parafialnej w Nasutowie jest okazją do dziękczynienia i radosnego śpiewania

Bardziej szczegółowo

, , SPRAWY UPADKU STOCZNI GDAŃSKIEJ CIĄG DALSZY WARSZAWA, LIPIEC 96

, , SPRAWY UPADKU STOCZNI GDAŃSKIEJ CIĄG DALSZY WARSZAWA, LIPIEC 96 CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT ZESPÓŁ REALIZACJI BADAŃ 629-35 - 69, 628-37 - 04 621-07 - 57, 628-90 - 17 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET:

Bardziej szczegółowo

Zestaw pytań o Janie Pawle II

Zestaw pytań o Janie Pawle II Zestaw pytań o Janie Pawle II 1. Jakie wydarzenie miało miejsce 18.02.1941r? 2. Dokąd Karol Wojtyła przeprowadził się wraz z ojcem w sierpniu 1938 r? 3. Jak miała na imię matka Ojca Św.? 4. Kiedy został

Bardziej szczegółowo

marzec' , 23:09 Dziady

marzec' , 23:09 Dziady marzec'68 http://marzec1968.pl/m68/historia/6959,dziady.html 2019-03-17, 23:09 Dziady W listopadzie 1967 r. przypadała 50. rocznica wybuchu rewolucji październikowej. Z tej okazji w całym kraju przygotowano

Bardziej szczegółowo

Źródło: ks. Andrzej Kiciński,,Historia Światowych Dni Młodzieży * * *

Źródło: ks. Andrzej Kiciński,,Historia Światowych Dni Młodzieży * * * W Niedzielę Palmową u 1984 na zaproszenie Papieża zgromadziła się w Rzymie młodzież z całego świata: w Roku Odkupienia, obchodząc «Jubileusz młodzieży», a w 1985 Międzynarodowy Rok Młodzieży. W Niedzielę

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW 1) z dnia 2009 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW 1) z dnia 2009 r. Projekt z dnia 27 lipca 2009 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW 1) z dnia 2009 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od niektórych dochodów (przychodów) Na podstawie art.

Bardziej szczegółowo

Jak mam uwielbiać Boga w moim życiu, aby modlitwa była skuteczna? Na czym polega uwielbienie?

Jak mam uwielbiać Boga w moim życiu, aby modlitwa była skuteczna? Na czym polega uwielbienie? Jak mam uwielbiać Boga w moim życiu, aby modlitwa była skuteczna? Na czym polega uwielbienie? UWIELBIAJ DUSZO MOJA PANA!!! ZANIM UWIELBISZ PRAWDZIWIE ZAAKCEPTUJ SYTUACJĘ, KTÓRĄ BÓG DOPUSZCZA UWIELBIANIE

Bardziej szczegółowo

FRDL Centrum Szkoleniowe w Łodzi zaprasza w dniu 5 lutego 2019 roku na szkolenie na temat:

FRDL Centrum Szkoleniowe w Łodzi zaprasza w dniu 5 lutego 2019 roku na szkolenie na temat: FRDL Centrum Szkoleniowe w Łodzi zaprasza w dniu 5 lutego 2019 roku na szkolenie na temat: Nowe zasady funkcjonowania i uprawnienia związków zawodowych z uwzględnieniem zmian od 2019 r. Praktyczne aspekty

Bardziej szczegółowo

PROGRAM "SOLIDARNOŚĆ" LISTA WNIOSKÓW ROZPATRZONYCH POZYTYWNIE

PROGRAM SOLIDARNOŚĆ LISTA WNIOSKÓW ROZPATRZONYCH POZYTYWNIE Lp. Numer wniosku PROGRAM "SOLIDARNOŚĆ" LISTA WNIOSKÓW ROZPATRZONYCH POZYTYWNIE Nazwa wnioskodawcy Nazwa projektu Kwota dotacji 1. 4/10 Polska Filharmonia Bałtycka im. Fryderyka Chopina w Gdańsku 2. 10/10

Bardziej szczegółowo

O losie Zofii Narożnej dowiedziałem się z przekazu rodzinnego znacznie wcześniej. Tymczasem zbliżał się rok 80 ubiegłego stulecia.

O losie Zofii Narożnej dowiedziałem się z przekazu rodzinnego znacznie wcześniej. Tymczasem zbliżał się rok 80 ubiegłego stulecia. O losie Zofii Narożnej dowiedziałem się z przekazu rodzinnego znacznie wcześniej. Tymczasem zbliżał się rok 80 ubiegłego stulecia. System komunistyczny chylił się ku upadkowi. Stało się tak z winy samych

Bardziej szczegółowo

Wiadomości. Jubileuszowa sesja Rady Miejskiej

Wiadomości. Jubileuszowa sesja Rady Miejskiej Wiadomości Poniedziałek, 26 lipca 2010 Jubileuszowa sesja Rady Miejskiej Uroczyste obrady Rady Miejskiej w Wieliczce poprowadził Przewodniczący Zbigniew Zarębski. Radni przez aklamację przyjęli dwie uchwały.

Bardziej szczegółowo

http://www.opoka.org.pl/biblioteka/w/wp/jan_pawel_ii/homilie/8pl_blonia_18082002.html

http://www.opoka.org.pl/biblioteka/w/wp/jan_pawel_ii/homilie/8pl_blonia_18082002.html Zakres tematyczny: Podczas powitalnego przemówienia Jana Pawła II na krakowskim lotnisku Balice, w czasie ostatniej Pielgrzymki do Ojczyzny, której główną myślą były słowa: Bóg bogaty w miłosierdzie, najmocniej

Bardziej szczegółowo