Regionalne Badanie Rynku Pracy

Transkrypt

1 PRIORYTET 2 WZMOCNIENIE ROZWOJU ZASOBÓW LUDZKICH W REGIONACH DZIAŁANIE 2.1 ROZWÓJ UMIEJĘTNOŚCI POWIĄZANY Z POTRZEBAMI REGIONALNEGO RYNKU PRACY I MOŻLIWOŚCI KSZTAŁCENIA USTAWICZNEGO W REGIONIE Regionalne Badanie Rynku Pracy Pierwszy raport cząstkowy Autorzy: Jolanta Kowal, Joanna Krupowicz, Dorota Kwiatkowska-Ciotucha, Tomasz Rólczyński, Urszula Załuska Wrocław, wrzesień 2006 r. 1

2 Rozdział 1. ANALIZA REGIONALNEGO RYNKU PRACY WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO. Diagnoza sytuacji na regionalnym rynku pracy w latach Potencjał społeczno-gospodarczy regionu 1.1. Podział terytorialny Według stanu w dniu 1 stycznia 2006 r. województwo dolnośląskie jest jednym z 16 województw Polski. W porównaniu z rokiem poprzednim liczba jednostek na wszystkich poziomach podziału terytorialnego regionu nie zmieniła się. Rys Podział terytorialny województwa dolnośląskiego. Stan w dniu 1 I 2006 r. 2

3 Województwo dolnośląskie, obejmując obszar km 2, pod względem powierzchni zajmuje 7 lokatę w kraju. Rysunek 1.1 prezentuje podział terytorialny województwa według stanu na dzień 1 stycznia 2006 roku. W porównaniu z rokiem poprzednim w województwie nie zaszły istotne zmiany w powierzchni jednostek terytorialnych. Jedynie nastąpiła zmiana granic miasta Bystrzyca Kłodzka w powiecie kłodzkim (wzrost powierzchni o 4 ha). Podział terytorialny województwa dolnośląskiego obejmuje: 4 podregiony, 26 powiatów, 3 miasta na prawach powiatu, 169 gmin Uwarunkowania demograficzne Struktura ludności według miejsca zamieszkania Województwo dolnośląskie pod względem liczby ludności zajmuje 5 lokatę w kraju. Na koniec 2005 r. na terytorium województwa mieszkało 2888,2 tys. osób, tj. 7,6% ogółu ludności kraju. W tabeli 1.1 przedstawiono stan liczby ludności w województwie i podregionach na koniec 2005 roku. Tabela 1.1. Ludność według podregionów, miejsca zamieszkania i płci w 2005 roku Ludność (w osobach) Stan 31 XII Wyszczególnienie Ogółem Mężczyźni Kobiety Województwo dolnośląskie ogółem miasta wieś Podregion jeleniogórsko-wałbrzyski ogółem miasta wieś Podregion legnicki ogółem miasta wieś Podregion wrocławski ogółem miasta wieś Podregion m. Wrocław ogółem Źródło: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 XII 2005 r. Warszawa: GUS. W 2005 roku w stosunku do 2003 roku liczba ludności województwa zmniejszyła się o osób, czyli o 0,3%. Spośród 4 podregionów województwa jedynie w podregionie wrocławskim odnotowano wzrost liczby ludności o 3730 osób, czyli o 0,9%.. 3

4 2500 Gęstość zaludnienia i wskaźnik urbanizacji w podregionach województwa dolnośląskiego w 2005 roku 120 w osobach na km % 0 Wojew ództw o dolnośląskie Podregion jeleniogórskow ałbrzyski Podregion legnicki Podregion w rocław ski Podregion m. Wrocław 0 gęstość zaludnienia w skaźnik urbanizacji Rys Gęstość zaludnienia i wskaźnik urbanizacji w podregionach województwa dolnośląskiego w 2005 roku. Źródło: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 XII 2005 r. Warszawa: GUS. Obliczenia własne. Gęstość zaludnienia w województwie jest wysoka na 1 km 2 przypadało 145 osób (co daje 3 lokatę w kraju). W miastach mieszkało 71,1% ludności regionu (jest to najwyższy wskaźnik po województwie śląskim). W 2005 r. najniższą gęstością zaludnienia (85 osób na km 2 ) i najniższym wskaźnikiem urbanizacji (39,8%) charakteryzował się podregion wrocławski. Natomiast w podregionie m. Wrocław na 1 km 2 przypadało 2172 osób (por. rys. 1.2) Struktura ludności według płci i wieku Struktura ludności województwa została scharakteryzowana za pomocą piramid według płci i wieku. Rysunek 1.3 przedstawia piramidy w 2005 roku dla całego regionu oraz z uwzględnieniem podziału miasta-wieś. Cechą charakterystyczną dla obrazowanych struktur była w całym regionie najliczniejsza grupa wieku lat licząca 256, 5 tys. osób, a kolejną co do liczebności była grupa wiekowa lata (252,6 tys. osób). Liczne grupy wieku i lata obejmują osoby urodzone w okresie powojennego wyżu demograficznego, natomiast osoby w wieku i lat to roczniki osób urodzonych w okresie echa powojennego wyżu. W miastach regionu dominowały osoby w wieku lata (186,6 tys. osób), natomiast na wsiach najliczniejszą grupę wiekową tworzyły osoby w wieku lata (75,0 tys. osób). Charakterystyczne są również wyrwy dotyczące grupy wiekowej lata (roczniki urodzone w czasie II wojny światowej) oraz lat (roczniki z niżu 4

5 demograficznego). Uwagę zwraca również wąska podstawa piramid, czyli mało liczna grupa dzieci w wieku 0-4 lata. Kobiety stanowiły prawie 52,0% ogółu ludności województwa, a na 100 mężczyzn przypadało ich 108. Wyraźna nadwyżka kobiet nad mężczyznami występowała w miastach regionu, gdzie na 100 mężczyzn przypadało 111 kobiet, a ich udział w ogóle ludności miejskiej wynosił 52,7%. Na wsiach regionu proporcje płci były raczej zachowane (współczynnik feminizacji wynosił 102, a udział kobiet 50,4%). Proporcję płci nie były zachowane zwłaszcza w grupach wiekowych 60 lat i więcej, gdzie zdecydowanie przeważały kobiety nad mężczyznami. Taka sytuacja występowała bez względu na miejsce zamieszkania. Charakterystyczna sytuacja pojawiła się w miastach regionu, gdzie wyraźna nadwyżka kobiet nad mężczyznami występowała w grupach wiekowych i lata, podczas gdy na wsiach regionu w tych grupach wiekowych przeważali mężczyźni. 5

6 Ludność w województwie dolnośląskim według płci i wieku w 2005 r. mężczyźni kobiety wiek w latach lat osoby Ludność w miastach województwa dolnośląskiego według płci i wieku w 2005 r mężczyźni kobiety wiek w latach lat osoby Ludność na wsiach województwa dolnośląskiego według płci i wieku w 2005 r mężczyźni kobiety wiek w latach lat osoby Rys Ludność według płci, wieku i miejsca zamieszkania w woj. dolnośląskim w 2005 r. Źródło: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 XII 2005 r. Warszawa: GUS. 6

7 Rysunek 1.4 przedstawia piramidy według płci i wieku dla podregionów województwa. W podregionie jeleniogórsko-wałbrzyskim obserwuje się wyraźną dominację grup wiekowych i lata, natomiast w podregionie wrocławskim i m. Wrocław dominują osoby w wieku i lat. W każdym z podregionów występuje nadwyżka kobiet nad mężczyznami w grupach wiekowych od 40 roku życia. W podregionie m. Wrocław nadwyżka kobiet pojawia się również w grupach wiekowych i lat, co jest wynikiem napływu migracyjnego osób podejmujących naukę w szkołach wyższych. Ludność w podregionie jeleniogórsko-wałbrzyskim według płci i wieku w 2005 r. Ludność w podregionie legnickim według płci i wieku w 2005 r mężczyźni kobiety mężczyźni kobiety w ie k w la ta c h w ie k w la ta c h lat osoby 0-4 lat osoby Ludność w podregionie wrocławskim według płci i wieku w 2005 r. Ludność w podregionie m. Wrocław według płci i wieku w 2005 r mężczyźni kobiety mężczyźni kobiety w ie k w la ta c h w ie k w la ta c h lat osoby 0-4 lat osoby Rys Ludność według płci, wieku i miejsca w podregionach województwa w 2005 r. Źródło: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 XII 2005 r. Warszawa: GUS. Obliczenia własne. Badanie rynku pracy regionu wymagało uwzględnienia w analizie struktury ludności według ekonomicznych grup wieku, tj. trzech grup: wieku przedprodukcyjnego (0-17 lat), produkcyjnego (18-59 lat - kobiety i lata mężczyźni) oraz poprodukcyjnego (60 lat i więcej kobiety i 65 lat i więcej mężczyźni). Uwzględniono podział ludności w wieku produkcyjnym na dwie grupy: ludność w wieku mobilnym (18-44 lata) i ludność w wieku niemobilnym (45-59 lat kobiety i lata mężczyźni). W strukturze ludności według wyżej wymienionych grup ekonomicznych zasadnicze znaczenie ma grupa ludności w wieku produkcyjnym, ponieważ tworzy tzw. potencjalne zasoby pracy, oraz grupa ludności w wieku przedprodukcyjnym, którą należy traktować jako źródło przyszłych zasobów pracy. W tabeli 7

8 1.2 przedstawiono stan liczby ludności według ekonomicznych grup wieku oraz jej strukturę w województwie i podregionach w 2005 roku. Tabela 1.2. Liczba i struktura ludności według podregionów i ekonomicznych grup wieku w 2005 roku Wyszczególnienie Ogółem Wiek przedprodukcyjny Razem Wiek produkcyjny Wiek mobilny Wiek niemobilny Wiek poprodukcyjny Liczba ludności (w osobach) Województwo dolnośląskie ogółem miasta wieś Podregion jeleniogórsko-wałbrzyski ogółem miasta wieś Podregion legnicki ogółem miasta wieś Podregion wrocławski ogółem miasta wieś Podregion m. Wrocław ogółem Struktura (w %) Województwo dolnośląskie ogółem 100,0 18,9 65,6 39,8 25,8 15,5 miasta 100,0 17,5 66,4 39,7 26,7 16,1 wieś 100,0 22,4 63,6 39,9 23,7 14,0 Podregion jeleniogórsko-wałbrzyski ogółem 100,0 19,2 64,8 38,6 26,2 16,0 miasta 100,0 18,0 65,3 38,1 27,2 16,7 wieś 100,0 21,8 63,8 39,6 24,2 14,4 Podregion legnicki ogółem 100,0 20,6 66,3 40,0 26,2 13,1 miasta 100,0 19,6 67,8 40,3 27,6 12,6 wieś 100,0 23,2 62,4 39,4 23,0 14,4 Podregion wrocławski ogółem 100,0 21,5 65,2 40,7 24,5 13,3 miasta 100,0 19,5 66,9 40,6 26,4 13,5 wieś 100,0 22,8 64,0 40,8 23,2 13,2 Podregion m. Wrocław ogółem 100,0 15,1 67,0 41,3 25,7 17,8 Źródło: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 XII 2005 r. Warszawa: GUS. Obliczenia własne. W regionie w 2005 roku osoby w wieku produkcyjnym stanowiły 65,6% ogółu ludności, więcej niż w całym kraju (64,0%). Osoby w wieku mobilnym stanowiły 39,8% 8

9 ludności regionu (porównywalnie z całym krajem), a osoby w wieku niemobilnym 25,8% (w Polsce 24,0%). W województwie udział osób w wieku poprodukcyjnym był taki sam jak w Polsce i wynosił 15,5%, jednocześnie niższy był udział ludności młodej (w województwie wynosił 18,9%, a w kraju 20,5%). Cechą charakterystyczną struktur ludności województwa i trzech podregionów był wyższy odsetek osób w wieku przedprodukcyjnym występujący na wsiach niż w miastach. Jednocześnie występował w miastach wyższy udział osób w wieku produkcyjnym niż na wsiach, dotyczyło to również udziału osób w wieku niemobilnym. W miastach podregionów i regionu występował wyższy odsetek osób w wieku poprodukcyjnym niż na wsiach (wyjątek stanowił podregion legnicki). Wśród podregionów województwa wyróżnia się m. Wrocław, gdzie największy udział 67,0% stanowiła ludność w wieku produkcyjnym, przy jednoczesnym najmniejszym udziale osób w wieku przedprodukcyjnym 15,1% i największym udziale osób w wieku poprodukcyjnym (17,8%). Podregion legnicki cechował wysoki odsetek osób w wieku produkcyjnym 66,3% i równocześnie wysoki odsetek osób w wieku przedprodukcyjnym 20,6%. W podregionie wrocławskim obserwowano najwyższy udział osób młodych 21,5%, a także najmniejszy udział osób w wieku niemobilnym 24,5%. Zróżnicowanie struktur ludności według ekonomicznych grup wieku w podregionach województwa dolnośląskiego jest konsekwencją różnych struktur ludności w powiatach podregionów. Na rysunku 1.5 przedstawiono strukturę ludności według ekonomicznych grup wieku w powiatach i podregionach województwa dolnośląskiego w 2005 roku. Uwzględniono podział ludności w wieku produkcyjnym na dwie grupy: ludność w wieku mobilnym (18-44 lata) i ludność w wieku niemobilnym (45-59 lat kobiety i lata mężczyźni). W podregionie jeleniogórsko-wałbrzyskim powiat wałbrzyski i jeleniogórski grodzki cechowały się najniższym spośród powiatów tego podregionu udziałem osób w wieku przedprodukcyjnym (17,4% i 16,3%) oraz najwyższym udziałem osób w wieku poprodukcyjnym (18,0% i 18,1%). Wysoki był też udział osób w wieku niemobilnym (27,1% i 28,2%). Powiat bolesławiecki i złotoryjski cechowały się wysokim odsetkiem osób w wieku przedprodukcyjnym (21,3% i 20,6%) oraz niskim udziałem osób w wieku poprodukcyjnym (14,1% i 13,5%). Podobnie sytuacja wyglądała w powiecie lwóweckim. Dodatkowo w powiatach tych występował wysoki udział osób w wieku mobilnym (38,4-40,4%). W podregionie legnickim duży potencjał ludzki tkwi w powiatach: polkowickim, górowskim i głogowskim, gdzie występuje wysoki udział osób w wieku przedprodukcyjnym, mobilnym, przy jednoczesnym niskim odsetku osób w wieku poprodukcyjnym. 9

10 Struktura ludności podregionu jeleniogórsko-wałbrzyskiego według ekonomicznych grup wieku w 2005 roku złotoryjski zgorzelecki ząbkowicki wałbrzyski świdnicki strzeliński lwówecki lubański kłodzki kamiennogórski jeleniogórski - ziemski jeleniogórski - grodzki jaworski dzierżoniowski bolesławiecki % 20% 40% 60% 80% 100% Wiek przedprodukcyjny Wiek produkcyjny mobilny Wiek produkcyjny niemobilny Wiek poprodukcyjny Struktura ludności podregionu legnickiego według ekonomicznych grup wieku w 2005 roku wołowski polkowicki lubiński legnicki - ziemski legnicki - grodzki górowski głogowski % 20% 40% 60% 80% 100% Wiek przedprodukcyjny Wiek produkcyjny mobilny Wiek produkcyjny niemobilny Wiek poprodukcyjny Struktura ludności podregionu wrocławskiego i m. Wrocław według ekonomicznych grup wieku w 2005 roku wrocławski - grodzki wrocławski - ziemski trzebnicki średzki oławski oleśnicki milicki % 20% 40% 60% 80% 100% Wiek przedprodukcyjny Wiek produkcyjny mobilny Wiek produkcyjny niemobilny Wiek poprodukcyjny Rys Struktura ludności według ekonomicznych grup wieku w powiatach województwa dolnośląskiego w 2005 roku Źródło: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 XII 2005 r. Warszawa: GUS. 10

11 Powiaty podregionu wrocławskiego są pod tym względem do siebie podobne i cechują się niższym niż w województwie odsetkiem osób w wieku poprodukcyjnym i niemobilnym, a wyższym udziałem osób w wieku przedprodukcyjnym i mobilnym. Powiat wrocławski grodzki cechował się niskim udziałem osób w wieku przedprodukcyjnym (15,1%), co więcej najniższym spośród wszystkich powiatów województwa, a jednocześnie wysokim odsetkiem osób w wieku poprodukcyjnym (17,8%). Niekorzystne zmiany w populacji osób w wieku przedprodukcyjnym i w wieku poprodukcyjnym mają swój wyraz we wskaźnikach obciążenia demograficznego. Wskaźniki obciążenia wyrażają relację liczby osób w wieku przedprodukcyjnym do liczby osób w wieku produkcyjnym oraz relację liczby osób w wieku poprodukcyjnym do liczby osób w wieku produkcyjnym. W tabeli 1.3 przedstawiono wskaźniki obciążenia w podregionach województwa z uwzględnieniem miejsca zamieszkania w 2005 roku. Tabela 1.3. Wskaźnik obciążenia ludności w wieku produkcyjnym w podregionach województwa dolnośląskiego w 2005 roku Wskaźnik obciążenia ludności w wieku produkcyjnym przez ludność w wieku Wyszczególnienie przedprodukcyjnym poprodukcyjnym nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym Województwo ogółem 28,8 23,6 52,4 miasta 26,4 24,2 50,6 wieś 35,2 22,0 57,2 Podregion jeleniogórsko-wałbrzyski ogółem 29,7 24,6 54,3 miasta 27,5 25,6 53,1 wieś 34,2 22,6 56,8 Podregion legnicki ogółem 31,1 19,8 50,9 miasta 28,9 18,5 47,4 wieś 37,2 23,1 60,4 Podregion wrocławski ogółem 33,0 20,4 53,5 miasta 29,2 20,2 49,4 wieś 35,7 20,6 56,3 Podregion m. Wrocław ogółem 22,6 26,6 49,2 Źródło: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 XII 2005 r. Warszawa: GUS. W 2005 roku w województwie na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadały 52 osoby w wieku nieprodukcyjnym (tabela 1.3). Sytuacja w tym względzie była nieco lepsza niż w całej Polsce, bowiem wskaźnik dotyczący kraju wynosił 56. Najwyższą wartość wskaźnika obserwuje się w podregionie jeleniogórsko-wałbrzyskim oraz podregionie wrocławskim 11

12 (odpowiednio 54 i 54 osoby w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym). Niekorzystne jest obciążenie przez ludność w wieku poprodukcyjnym występujące w podregionie m. Wrocław oraz podregionie jeleniogórsko-wałbrzyskim (odpowiednio 27 i 25 osób w wieku poprodukcyjnym przypada na 100 osób w wieku produkcyjnym). Wskaźnik obciążenia ludnością młodą (czyli w wieku przedprodukcyjnym) w podregionie m. Wrocław (23) jest najniższy wśród podregionów i mniejszy niż w całym województwie. Wyższe wartości wskaźników obciążenia przez ludność w wieku przedprodukcyjnym obserwowano na wsiach niż w miastach regionu i podregionów. Wynika to z mniejszego udziału osób w wieku produkcyjnym oraz większego udziału osób w wieku przedprodukcyjnym na terenach wiejskich niż miejskich. Na rysunku 1.6 przedstawiono wskaźniki obciążenia ludności w wieku produkcyjnym przez ludność w wieku przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym w powiatach województwa dolnośląskiego na koniec 2005 roku. Wartości wskaźników potwierdzają zaobserwowane zmiany w strukturze ludności powiatów. Tylko w 2 powiatach (jeleniogórskim ziemskim oraz złotoryjskim) z 16 powiatów podregionu jeleniogórsko-wałbrzyskiego wskaźnik obciążenia przez ludność w wieku nieprodukcyjnym nie przekroczył 52%, czyli średniej wojewódzkiej. Najwyższe wartości tego wskaźnika odnotowano na koniec 2005 roku w powiecie strzelińskim (57), dzierżoniowskim, kamiennogórskim, lwóweckim i ząbkowickim (56). Korzystną sytuację w obciążeniu ludności w wieku produkcyjnym przez ludność w wieku przedprodukcyjnym można wskazać wtedy, gdy wysoka wartość wskaźnika wynika przede wszystkim z wysokiego udziału ludności w wieku przedprodukcyjnym. W powiatach tego podregionu wartości wskaźnika obciążenia ludnością w wieku przedprodukcyjnym wahały się w granicach od 29 do 33. Najniższe wartości wystąpiły w powiecie jeleniogórskim grodzkim (25) oraz wałbrzyskim (27). Większe zróżnicowanie występowało w wartościach wskaźnika obciążenia ludnością w wieku poprodukcyjnym (od 21 w powiecie złotoryjskim do 28 w powiecie jeleniogórskim grodzkim). W 6 powiatach podregionu legnickiego wartości wskaźnika obciążenia były mocniej zróżnicowane, co wynika ze zróżnicowanych struktur ludności powiatów. Korzystna sytuacja występowała w powiecie głogowskim, gdzie na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadało 46 osób w wieku nieprodukcyjnym, oraz w powiecie lubińskim, gdzie wskaźnik osiągnął wartość 47. Wyraźnie niekorzystna sytuacja w tym względzie występowała w powiecie górowskim, gdzie 60 osób w wieku nieprodukcyjnym przypadało na 100 osób w wieku produkcyjnym. Była to najwyższa wartość wskaźnika wśród powiatów całego województwa dolnośląskiego. 12

13 Wskaźnik obiążenia ludności w wieku produkcyjnym przez ludność w wieku przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym w podregionie jeleniogórsko-wałbrzyskim w 2005 r. złotoryjski zgorzelecki ząbkowicki wałbrzyski świdnicki strzeliński lwówecki lubański kłodzki kamiennogórski jeleniogórski - ziemski jeleniogórski - grodzki jaworski dzierżoniowski bolesławiecki przedprodukcyjnym poprodukcyjnym % Wskaźnik obiążenia ludności w wieku produkcyjnym przez ludność w wieku przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym w podregionie legnickim w 2005 r. wołowski polkowicki lubiński legnicki - ziemski legnicki - grodzki górowski głogowski przedprodukcyjnym poprodukcyjnym % Wskaźnik obiążenia ludności w wieku produkcyjnym przez ludność w wieku przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym w podregionie wrocławskim i m. Wrocław w 2005 r. wrocławski - grodzki wrocławski - ziemski trzebnicki średzki oławski oleśnicki milicki przedprodukcyjnym poprodukcyjnym % Rys. 1.6.Wskaźniki obciążenia ekonomicznego w powiatach województwa dolnośląskiego w 2005 roku Źródło: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 XII 2005 r. Warszawa: GUS. 13

14 W powiatach podregionu legnickiego wyraźnie były zróżnicowane wartości wskaźnika obciążenia przez ludność w wieku przedprodukcyjnym (wahały się od 28 w powiecie legnickim - grodzkim do 38 w powiecie górowskim). Mocno zróżnicowane były również wartości wskaźnika obciążenia przez ludność w wieku poprodukcyjnym (wahały się od 16 w powiecie głogowskim do 25 w powiecie wołowskim). W powiatach podregionu wrocławskiego i m. Wrocław jedynie 2 powiaty uzyskały wartości wskaźnika obciążenia ekonomicznego nie przekraczającej 52% (średniej wojewódzkiej). Były to powiaty oławski i wrocławski grodzki, gdzie w obu przypadkach na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadało 50 osób w wieku nieprodukcyjnym. W powiecie wrocławskim grodzkim odnotowano najniższą wartość wskaźnika obciążenia przez ludność w wieku przedprodukcyjnym (23) oraz najwyższą wartość wskaźnika obciążenia przez ludność w wieku poprodukcyjnym (27) Pracujący w regionie i aktywność zawodowa ludności Liczba pracujących obejmuje zatrudnionych w pełnym i niepełnym wymiarze pracy, w podmiotach gospodarczych zatrudniających powyżej 9 osób, nie uwzględnia się rolników indywidualnych. W województwie dolnośląskim w 2005 roku pracowało 607,2 tys. osób (por. tabela 1.4). W stosunku do roku poprzedniego liczba pracujących wzrosła o 14,2 tys. osób, czyli o 2,4%. We wszystkim podregionach województwa dolnośląskiego zaobserwowano wzrost liczby pracujących, a największy wzrost (o 5,7%) odnotowano w podregionie wrocławskim. Również we wszystkich podregionach województwa dolnośląskiego wystąpił wzrost liczby pracujących w usługach rynkowych, największy wzrost obserwowano w podregionie wrocławskim (o 10,5%). Liczba pracujących w przemyśle i budownictwie wzrosła w podregionach województwa (poza podregionem legnickim, gdzie notowano nieznaczny spadek w stosunku do roku poprzedniego o 0,8%). We wszystkich podregionach województwa wystąpił spadek grupie pracujących w rolnictwie, o największym nasileniu w podregionie m. Wrocław (spadek o 6,6%). Nie zmieniła się struktura pracujących, mimo zmian liczby pracujących. W tabeli 1.4 przedstawiono strukturę pracujących według rodzajów działalności w podregionach w 2005 roku. Dominującą była grupa pracujących w przemyśle i budownictwie (38,8% ogółu pracujących), a drugą co do wielkości była grupa pracujących w usługach rynkowych (32,0%). 14

15 Tabela 1.4. Liczba i struktura pracujących według rodzajów działalności i podregionów województwa dolnośląskiego w 2005 roku. Wyszczególnienie Ogółem Rolnictwo, Usługi Przemysł łowiectwo i i budownictwo rynkowe nierynkowe leśnictwo, rybactwo Liczba pracujących (w osobach) Województwo dolnośląskie Podregion jeleniogórsko-wałbrzyski Podregion legnicki Podregion wrocławski Podregion m. Wrocław Struktura pracujących (w %) Województwo dolnośląskie 100,0 1,6 38,8 32,0 27,6 Podregion jeleniogórsko-wałbrzyski 100,0 2,1 42,8 26,5 28,7 Podregion legnicki 100,0 1,5 46,1 29,0 23,5 Podregion wrocławski 100,0 3,8 48,7 23,8 23,6 Podregion m. Wrocław 100,0 0,3 25,6 43,8 30,3 Źródło: dane Urzędu Statystycznego we Wrocławiu. Struktura pracujących w powiatach podregionów różni się. Na rysunku 1.7 przedstawiono strukturę pracujących według rodzajów działalności w powiatach województwa w 2005 roku. W podregionie jeleniogórsko-wałbrzyskim dominowała grupa pracujących w przemyśle i budownictwie (42,8%). Powiaty zgorzelecki, kamiennogórski i dzierżoniowski charakteryzowały się najwyższym odsetkiem pracujących w tych rodzajach działalności (odpowiednio 52,5%, 52,3% i 49,3%). Natomiast w powiecie kłodzkim przeważali pracujący w usługach nierynkowych (39,2%), a w powiecie jeleniogórskim grodzkim pracujący w usługach rynkowych (35,9%). W podregionie legnickim wśród pracujących dominowali zatrudnieni w przemyśle i budownictwie (46,1%). Powiat polkowicki wyróżniał się aż 70,1% udziałem pracujących w tych rodzajach działalności. W powiecie górowskim przeważali pracujący w usługach nierynkowych (40,2%). W podregionie wrocławskim pracujący w przemyśle i budownictwie stanowili 48,7% ogółu pracujących. Powiaty średzki i oławski charakteryzowały się najwyższym odsetkiem pracujących w przemyśle i budownictwie (odpowiednio 55,9% i 58,7%). Drugą co do wielkości wśród powiatów podregionu wrocławskiego była grupa pracujących w usługach nierynkowych. Wyjątek stanowił powiat wrocławski ziemski, gdzie pracujący w usługach rynkowych stanowili 37,4% ogółu pracujących. Podregion m. Wrocław charakteryzował się największą grupą pracujących w usługach rynkowych (43,8%), a druga co do wielkości była grupa pracujących w usługach nierynkowych (30,8%). 15

16 Struktura pracujących w powiatach podregionu jeleniogórsko-wałbrzyskiego w 2005 roku Złotoryjski Zgorzelecki Ząbkowicki Wałbrzyski Świdnicki Strzeliński Lwówecki Lubański Kłodzki Kamiennogórski Jeleniogórski - ziemski Jeleniogórski - grodzki Jaworski Dzierżoniowski Bolesławiecki % 20% 40% 60% 80% 100% Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo, rybactwo Przemysł i budownictwo Usługi rynkowe Usługi nierynkowe Struktura pracujących w powiatach podregionu legnickiego w 2005 roku Wołowski Polkowicki Lubiński Legnicki - ziemski Legnicki - grodzki Górowski Głogowski % 20% 40% 60% 80% 100% Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo, rybactwo Przemysł i budownictwo Usługi rynkowe Usługi nierynkowe Struktura pracujących w powiatach podregionu wrocławskiego i m. Wrocław w 2005 roku Wrocławski - ziemski Wrocławski - grodzki Trzebnicki Średzki Oławski Oleśnicki Milicki % 20% 40% 60% 80% 100% Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo, rybactwo Przemysł i budownictwo Usługi rynkowe Usługi nierynkowe Rys Struktura pracujących według rodzajów działalności w powiatach województwa dolnośląskiego w 2005 roku. Źródło: dane Urzędu Statystycznego we Wrocławiu. 16

17 Na podstawie reprezentacyjnych Badań Aktywności Ekonomicznej Ludności prowadzonych w cyklu kwartalnym w gospodarstwach domowych można stwierdzić, że województwo dolnośląskie cechowała w okresie niższa od przeciętnej w Polsce aktywność ekonomiczna ludności (por. tabela 1.5). Współczynnik aktywności zawodowej będący udziałem aktywnych zawodowo w ogóle ludności w wieku 15 lat i więcej obliczony dla regionu był na ogół niższy niż dla całej Polski (wyjątek to III kwartał 2005). W I kwartale 2006 r. wskaźnik ten wyniósł 53,6% i był wyższy o 1,3 punktu procentowego w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego. Natomiast w II kwartale 2006 roku wskaźnik aktywności w województwie był nieznacznie wyższy niż w całym kraju i wynosił 53,8%. W stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego zaobserwowano spadek wartości wskaźnika o 0,5 punktu procentowego. Wskaźnik zatrudnienia będący udziałem pracujących w ogóle ludności w wieku 15 lat i więcej dla województwa był niższy niż dla kraju (na ogół o 2,5 punktu procentowego). W II kwartale 2006 r. wskaźnik ten wyniósł 43,9% i był wyższy o 2,4 punktu procentowego w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego. Na tle całego kraju, gdzie nastąpił spadek wartości wskaźnika aktywności zawodowej o 0,9 punktu procentowego oraz wzrost o 1,5 punktu procentowego wskaźnika zatrudnienia, wzrost wartości tych wskaźników świadczy o poprawie sytuacji na regionalnym rynku pracy. Tabela 1.5. Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15 lat i więcej według BAEL Współczynnik aktywności Wskaźnik zatrudnienia zawodowej (w %) (w %) Okresy Województwo Województwo Polska Polska dolnośląskie dolnośląskie I kw. 54,3 52,3 44,1 39,9 II kw. 54,5 54,3 44,6 41, III kw. 55,7 56,1 46,0 43,5 IV kw. 55,2 55,0 45,9 43,1 I kw. 53,9 53,6 45,2 43, II kw. 53,6 53,8 46,1 43,9 Źródło: Biuletyn Statystyczny Województwa Dolnośląskiego IV kwartał Wrocław: Urząd Statystyczny. Monitoring rynku pracy. Kwartalna informacja o rynku pracy. Warszawa: GUS, wrzesień Edukacja zawodowa w regionie - szkolnictwo ponadgimnazjalne według typów szkół, kierunków kształcenia Dolny Śląsk to region ludzi młodych, bowiem co czwarta osoba uczy się lub studiuje. Pod tym względem województwo zajmuje jedno z pierwszych miejsc w kraju. Ludność młoda, tj. w wieku do 24 lata liczyła w województwie 890,4 tys. osób, co stanowiło 30,8% ogółu ludności województwa. Przy czym 2/3 ludności tej grupy wiekowej mieszkało w miastach regionu. W tabeli 1.6 przedstawiono liczbę i strukturę ludności w 17

18 edukacyjnych grupach wieku w podregionach województwa dolnośląskiego na koniec 2005 roku. Tabela 1.6. Liczba i struktura ludności według edukacyjnych grup wieku w podregionach województwa dolnośląskiego w 2005 roku Ludność w edukacyjnych grupach wieku Struktura ludności Wyszczególnienie ogółem, w tym w wieku w wieku 0-24 lata lat lat lat lat w osobach w % ogółu Dolnośląskie Ogółem ,7 33,9 Miasta ,6 35,4 Wieś ,8 30,7 Podregion jeleniogórsko-wałbrzyski Ogółem ,0 32,9 Miasta ,0 33,9 Wieś ,0 31,3 Podregion legnicki Ogółem ,8 31,8 Miasta ,9 32,9 Wieś ,6 29,6 Podregion wrocławski Ogółem ,8 31,5 Miasta ,2 33,2 Wieś ,6 30,5 Powiat m. Wrocław Ogółem ,5 40,1 Źródło: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 31 XII 2005 r. Warszawa: GUS. Blisko połowę (47,6%) osób młodych, tj. w wieku od 0 do 24 lat, stanowią osoby w wieku lata, a więc głównie pobierające naukę w szkołach ponadgimnazjalnych, policealnych i wyższych lub podejmujące pierwszą pracę. W wieku lata było w województwie dolnośląskim 33,9% ogółu ludności młodej. W podregionie m. Wrocław odsetek ten był jeszcze wyższy i wynosił 40,1%. Osoby w wieku lat stanowiły 13,7% ludności młodej, przy czym w podregionie m. Wrocław udział ten był najmniejszy i wynosił 12,5%. Podregion jeleniogórsko-wałbrzyski dominował wśród podregionów pod względem udziału osób młodych (45,7% ogółu ludności młodej województwa), drugi w kolejności był podregion m. Wrocław (28,9% ogółu ludności młodej województwa). Charakterystyczne było również, że ponad połowa osób w wieku do 24 lat województwa dolnośląskiego mieszkała na terenach wiejskich w podregionie jeleniogórsko-wałbrzyskim, a prawie co trzecia osoba na terenach wiejskich w podregionie wrocławskim. Potencjałem w województwie są osoby młode, które kształcą się w szkołach ponadgimnazjalnych, policealnych i szkołach wyższych regionu. W tabeli 1.7 przedstawiono 18

19 liczbę i strukturę uczniów szkół ponadgimnazjalnych w roku szkolnym 2005/2006 z uwzględnieniem typów szkół. Tabela 1.7. Liczba i struktura uczniów szkół ponadgimnazjalnych według podregionów i typów szkół w roku szkolnym 2005/2006 Uczniowie w szkolnictwie ponadgimnazjalnym Wyszczególnienie szkoły zasadnicze Ogółem zawodowe ogólnokształcące1 technika 2 przysposabiające do pracy Liczba uczniów (w osobach) Województwo dolnośląskie Podregion jeleniogórsko-wałbrzyski Podregion legnicki Podregion wrocławski Podregion m. Wrocław Struktura (w %) Województwo dolnośląskie 100,0 14,4 61,9 23,4 0,3 Podregion jeleniogórsko-wałbrzyski 100,0 14,0 55,2 30,6 0,2 Podregion legnicki 100,0 15,1 53,6 31,0 0,3 Podregion wrocławski 100,0 20,1 55,1 24,4 0,4 Podregion m. Wrocław 100,0 11,5 87,5 0,8 0,2 1 W liceach ogólnokształcących i profilowanych. 2 Z technikami uzupełniającymi. Źródło: Edukacja w województwie dolnośląskim w roku szkolnym 2005/2006. Wrocław: Urząd Statystyczny, maj Obliczenia własne. W roku szkolnym 2005/2006 w porównaniu z rokiem poprzednim zmniejszyła się liczba uczniów szkół ponadgimnazjalnych. W szczególności w liceach profilowanych i szkołach zawodowych był to spadek o 8,3%, a w podregionie m. Wrocław aż o 17,0%. W roku szkolnym 2005/2006 w szkołach ponadgimnazjalnych kształciło się 118,3 tys. uczniów, z czego 73,3 tys. uczniów (61,9%) wybrało naukę w liceach ogólnokształcących i profilowanych. Jednakże ten typ szkół nie jest formą kształcenia zawodowego. W podregionach województwa dominowali uczniowie szkół ogólnokształcących, stanowiąc ponad połowę populacji uczących się w szkołach ponadgimnazjalnych. W podregionie m. Wrocław 9 na 10 uczniów uczyło się w liceum ogólnokształcącym lub profilowanym. W szkołach zasadniczych zawodowych oraz technikach kształcenie zawodowe pobierało odpowiednio 17,0 tys. i 27,7 tys. uczniów. Uczniowie techników stanowili drugą co do wielkości grupę uczniów szkół ponadgimnazjalnych w województwie i podregionach (z wyjątkiem podregionu m. Wrocław). W szkołach średnich zawodowych na podbudowie szkoły podstawowej kształciło się 997 osób, z czego 225 osób w podregionie m. Wrocław i 113 w powiecie jeleniogórskim grodzkim. Istotną formą kształcenia zawodowego stanowią szkoły policealne i pomaturalne. W roku szkolnym 2005/2006 zwiększyła się zarówno liczba szkół, jak i uczniów. W 417 szkołach kontynuowało naukę 26,8 tys. osób, tj. o 1,1% więcej niż w roku poprzednim. 19

20 Złotoryjski Zgorzelecki Ząbkowicki Wałbrzyski Świdnicki Strzeliński Lwówecki Lubański Kłodzki Kamiennogórski Jeleniogórski - ziemski Jeleniogórski - grodzki Jaworski Dzierżoniowski Bolesławiecki 36 Struktura uczniów w szkołach ponadgimnazjalnych i policealnych w powiatach podregionu jeleniogórsko-wałbrzyskiego % 20% 40% 60% 80% 100% zawodowe technika licea ogóln. licea profil. przysp. do pracy policealne Struktura uczniów w szkołach ponadgimnazjalnych i policealnych w powiatach podregionu legnickiego Wołowski Polkowicki Lubiński Legnicki - ziemski Legnicki - grodzki Górowski Głogowski % 20% 40% 60% 80% 100% zawodowe technika licea ogóln. licea profil. przysp. do pracy policealne Struktura uczniów w szkołach ponadgimnazjalnych i policealnych w powiatach podregionu wrocławskiego i m. Wrocław Wrocławski - ziemski Wrocławski - grodzki Trzebnicki Średzki Oławski Oleśnicki Milicki % 20% 40% 60% 80% 100% zawodowe technika licea ogóln. licea profil. przysp. do pracy policealne Rys Struktura uczniów szkół ponadgimnazjalnych i policealnych w powiatach województwa dolnośląskiego w roku szkolnym 2005/2006 Źródło: Edukacja w województwie dolnośląskim w roku szkolnym 2005/2006. Wrocław: Urząd Statystyczny, maj Obliczenia własne. 20

21 Na rysunku 1.8 przedstawiono strukturę uczniów w szkołach ponadgimnazjalnych oraz policealnych w powiatach województwa dolnośląskiego w roku szkolnym 2005/2006. Struktura ta jest odzwierciedleniem reformy oświaty oraz polityki edukacyjnej miast i gmin regionu. W podregionie jeleniogórsko-wałbrzyskim kształceniem zawodowym, tj. w szkołach zawodowych, technikach, technikach uzupełniających, szkołach przysposabiających do pracy oraz policealnych, objętych było 53% ogółu uczniów szkół ponadgimnazjalnych i policealnych. Jedynie w powiecie bolesławieckim, jeleniogórskim grodzkim, strzelińskim i zgorzeleckim kształcenie to dotyczyło ponad 60% uczniów (odpowiednio 62%, 64%, 64% i 61%). W podregionie legnickim kształceniem zawodowym objętych było 54% uczniów szkół ponadgimnazjalnych i policealnych, przy czyż aż 73% w powiecie legnickim ziemskim i 59% w powiecie głogowskim. Z kolei w podregionie wrocławskim mniej niż połowa (48%) uczniów kształciło się w celu uzyskania zawodu. Jedynie w powiecie milickim i oleśnickim odsetek uczniów objętych kształceniem zawodowym wynosił odpowiednio 54% i 55%. W powiecie wrocławskim grodzkim oraz wrocławskim ziemskim sytuacja w tym względzie była niekorzystna, bowiem uczniowie wybierali zamiast kształcenia zawodowego kształcenie w liceach ogólnokształcących i profilowanych (odpowiednio 58% i 64% ogółu uczących się w szkołach ponadgimnazjalnych i policealnych). Nie jest to zaskakujące, gdyż Wrocław jest silnym ośrodkiem kształcenia w szkołach wyższych, co więcej władze miasta promowały dłuższą ścieżkę kształcenia zawodowego na podbudowie kształcenia ogólnego. W roku akademickim 2005/2006 na 35 uczelniach wyższych w województwie kształciło się 166,4 tys. studentów (łącznie ze studentami filii położonych w innych województwach). W porównaniu z rokiem poprzednim liczba studentów zwiększyła się o 1,9%, czyli o 3,1 tys. Wzrost ten dotyczył przed wszystkim liczby studentów na studiach dziennych (o 3,7%), przy jednoczesnym spadku liczby studentów na studiach wieczorowych (o 16,2%). Dyplomy ukończenia studiów w roku akademickim 2004/2005 uzyskało 31,5 tys. absolwentów, czyli 19,3% studiujących. Studia ukończyło z tytułem magistra 18,2 tys. absolwentów, z tytułem licencjata 9,7 tys., a z tytułem zawodowym inżyniera 7,7 tys. absolwentów. Na podstawie informacji uzyskanych z Kuratorium Oświaty zaprezentowane zostaną dane dotyczące kształcenia zawodowego w klasach programowo najwyższych w szkolnictwie ponadgimnazjalnym i policealnym w roku szkolnym 2005/

22 W roku szkolnym 2005/2006 szkoły zasadnicze zawodowe województwa dolnośląskiego oferowały kształcenie w 32 zawodach. Najliczniej reprezentowane były zawody: sprzedawca, mechanik pojazdów samochodowych, kucharz małej gastronomii, fryzjer i piekarz. W pięciu wymienionych zawodach kształciło się w klasach programowo najwyższych około 63% uczniów, przy czym kwalifikacje sprzedawcy zdobywało 21% uczniów, a mechanika pojazdów samochodowych - 19%. Technika ponadgimnazjalne kształciły w 25 zawodach. Jednakże 60% wszystkich uczniów klas programowo najwyższych z roku szkolnego 2005/2006 wybrało cztery z nich, a mianowicie: technik ekonomista (26% ogółu uczniów), technik mechanik (15% ogółu uczniów), technik elektronik (10% uczniów) oraz technik handlowiec (9% ogółu uczniów). W roku szkolnym 2005/2006 szkoły policealne oferowały w klasach programowo najwyższych kształcenie w 31 zawodach. Uczniowie tych szkół najczęściej (tj. 55% ogółu) decydowali się na jeden z następujących: technik informatyk (18%), technik administracji (12%), technik usług kosmetycznych (9%), technik ekonomista (8%) oraz technik ochrony fizycznej osób i mienia (8%) Wnioski Region Dolnego Śląska, o atrakcyjnym położeniu geograficznym i bogactwie naturalnym, ma duże możliwości rozwojowe, tkwiące przede wszystkim w zasobach ludzkich. Województwo dolnośląskie pod względem powierzchni i liczby ludności zajmowało na koniec 2005 roku odpowiednio 7 i 5 lokatę w kraju. W 2005 roku na obszarze km 2 mieszkało 288,2 tys. osób, tj. 7,6% ludności kraju. Ludność regionu jest ludnością młodą, bowiem blisko co trzeci mieszkaniec województwa nie przekroczył 24 roku życia. Należy zwrócić uwagę, że powiaty regionu są zróżnicowane pod względem struktur ludności według wieku i ekonomicznych grup wieku. Oznacza to, że potencjał społeczny nie jest równomiernie rozłożony w regionie oraz podregionach. Powiaty podregionu jeleniogórsko-wałbrzyskiego charakteryzowały się na ogół najmniejszym udziałem osób w wieku przedprodukcyjnym przy jednocześnie wysokim udziale osób w wieku poprodukcyjnym oraz niemobilnym (szczególnie widoczne w powiatach wałbrzyskim i jeleniogórskim grodzkim). Taka niekorzystna sytuacja wskazuje na duże obciążenia ekonomiczne ludności powiatów podregionu, skutkujące w przyszłości małą liczbą osób wchodzących na rynek pracy i jednocześnie dużą liczbą osób odchodzących z rynku pracy. 22

23 Wyraźnie korzystna jest sytuacja w tym względzie w powiatach podregionu legnickiego, które cechowały się na ogół wysokim odsetkiem osób w wieku przedprodukcyjnym i mobilnym oraz niskim odsetkiem osób w wieku poprodukcyjnym (szczególnie wyraźnie widoczne w powiatach polkowickim, górowskim i głogowskim). Obciążenia ekonomiczne ludności w tych powiatach są mniejsze, co będzie skutkowało w przyszłości wchodzeniem na rynek pracy dużej liczby osób. Powiaty podregionu wrocławskiego były do siebie podobne pod względem struktury ludności, cechowały się niskim odsetkiem osób w wieku poprodukcyjnym i niemobilnym, a wysokim udziałem osób w wieku przedprodukcyjnym i mobilnym. W przyszłości będą powiększać się potencjalne zasoby pracy. Wśród wszystkich powiatów województwa wyróżnia się powiat wrocławski grodzki o najwyższym udziale osób w wieku produkcyjnym i najmniejszym udziale osób w wieku przedprodukcyjnym. Duże obciążenie ekonomiczne w tym powiecie jest rezultatem wysokiego odsetka osób w wieku poprodukcyjnym. W 2005 roku w województwie dolnośląskim pracowało 607,2 tys. osób (w podmiotach gospodarczych zatrudniających powyżej 9 osób). Podregion jeleniogórskowałbrzyski skupiał 38% ogółu pracujących województwa, a podregion m. Wrocław - 31% ogółu pracujących województwa. W strukturze pracujących według rodzajów działalności dominowała grupa pracujących w przemyśle i budownictwie (39%). Powiaty podregionów różniły się pod względem struktury pracujących, co wynika z gospodarczego charakteru podregionów. W powiatach podregionu jeleniogórskowałbrzyskiego dominowała grupa pracujących w przemyśle i budownictwie (wyjątek stanowił powiat kłodzki z przewagą pracujących w usługach nierynkowych oraz powiat jeleniogórski grodzki z przewagą pracujących w usługach rynkowych). Podobnie było w powiatach podregionu legnickiego (poza powiatem górowskim, gdzie przeważali pracujący w usługach nierynkowych). W podregionie wrocławskim pracujący w przemyśle i budownictwie stanowili blisko połowę ogółu pracujących. Wyjątek stanowił powiat wrocławski ziemski, gdzie dominowali pracujący w usługach rynkowych. W powiecie wrocławskim grodzkim przeważali pracujący w usługach rynkowych, a drugą co do wielkości była grupa pracujących w usługach nierynkowych W 2005 roku w stosunku do roku poprzedniego w całym regionie i podregionach wzrosła liczba pracujących. Jednakże w niektórych powiatach podregionów obserwowano spadek liczby pracujących. W podregionie jeleniogórsko-wałbrzyskim zmniejszenie się liczby pracujących wystąpiło w powiatach: dzierżoniowskim, jeleniogórskim ziemskim, kłodzkim, 23

24 ząbkowickim, zgorzeleckim i złotoryjskim. W podregionie legnickim spadek liczby pracujących dotyczył powiatów: górowskiego, legnickiego ziemskiego i wołowskiego. W podregionie wrocławskim zmniejszenie liczby pracujących obserwowano w powiecie milickim i średzkim, natomiast w powiecie oławskim wystąpił największy wśród powiatów województwa wzrost liczby pracujących (o 16,8%). Mimo ogólnego wzrostu liczby pracujących, ludność województwa dolnośląskiego charakteryzowała się mniejszą aktywnością ekonomiczną niż obserwowana przeciętnie w kraju. W I kwartale 2006 roku pracowało 43,1% ogółu ludności w wieku 15 lat i więcej, a aktywnych zawodowo było 53,6% ogółu ludności w wieku 15 lat i więcej. Jednakże można dostrzec oznaki nieznacznej poprawy sytuacji na regionalnym rynku pracy, gdyż w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego wskaźnik zatrudnienia wzrósł o 3,1 punktu procentowego, podczas gdy w całym kraju o 1,1 punktu procentowego, natomiast wskaźnik aktywności zawodowej wzrósł odpowiednio o 1,3 i 0,4 punktu procentowego. Potencjałem społecznym w województwie są z pewnością osoby młode, które kształcą się w szkołach ponadgimnazjalnych, policealnych i szkołach wyższych regionu. Blisko połowę (47,6%) osób młodych, tj. w wieku do 24 lat, stanowią osoby w wieku lata, a więc głównie pobierające naukę w szkołach ponadgimnazjalnych, policealnych i wyższych lub podejmujące pierwszą pracę. W szkolnictwie ponadgimnazjalnym regionu przeważali uczniowie szkół ogólnokształcących (licea ogólnokształcące i profilowane). Struktura uczniów szkół ponadgimnazjalnych i policealnych z pewnością odzwierciedla politykę edukacyjną powiatów regionu. Wyraźnie widoczne jest to w przypadku powiatu wrocławskiego grodzkiego, gdzie realizowana jest w szkolnictwie dłuższa ścieżka kształcenia zawodowego na podbudowie liceum ogólnokształcącego lub profilowanego. We wszystkich powiatach podregionu jeleniogórsko-wałbrzyskiego oraz podregionu legnickiego kształceniem zawodowym (w szkołach zasadniczych zawodowych, technikach oraz policealnych) objętych było 53-54% uczniów szkół ponadgimnazjalnych i policealnych. W powiatach podregionu wrocławskiego jedynie w powiecie milickim i oleśnickim odsetek uczniów objętych kształceniem zawodowym wynosił ponad 50%. A powiat wrocławski grodzki cechował się najmniejszym spośród wszystkich powiatów regionu odsetkiem uczniów (42%) kształcących się w celu uzyskania zawodu. Uczniowie klas programowo najwyższych w roku szkolnym 2005/2006 najczęściej zdobywali następujące zawody: w zasadniczych szkołach zawodowych sprzedawca, mechanik pojazdów samochodowych, kucharz małej gastronomii, fryzjer, piekarz 24

25 w technikach technik ekonomista, technik mechanik, technik elektronik, technik handlowiec, w szkołach policealnych technik informatyk, technik administracji, technik usług kosmetycznych, technik ekonomista, technik ochrony fizycznej osób i mienia. 2. Bezrobocie w regionie 2.1. Liczba rejestrowanych bezrobotnych i dynamika zmian bezrobocia w latach w regionie, podregionach i powiatach W końcu czerwca 2006 r. w województwie dolnośląskim zarejestrowanych było 207,7 tys. osób bezrobotnych, tj. o 14,0% mniej niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. Najwięcej bezrobotnych notowano w podregionie jeleniogórsko-wałbrzyskim 117,4 tys. osób, co stanowiło 56,5% ogółu pozostających bez pracy. Najmniej liczna była populacja bezrobotnych podregionu m. Wrocław 28,2 tys. osób, tj. 13,6% ogółu bezrobotnych regionu. W tabeli 1.8 i na rysunku 1.9 przedstawiono liczbę zarejestrowanych bezrobotnych w województwie i podregionach w kwartałach lat Tabela 1.7. Bezrobocie rejestrowane według podregionów w latach Liczba bezrobotnych Dynamika Wyszczególnienie stan na stan na stan na dzień 31 czerwiec 2005 grudzień 2005 dzień 30 VI dzień 30 VI XII = 100 = 100 w osobach Województwo dolnośląskie ,0 89,0 Podregion jeleniogórsko-wałbrzyski ,4 90,0 Podregion legnicki ,4 89,2 Podregion wrocławski ,4 84,1 Podregion m. Wrocław ,2 89,7 Źródło: Dolnośląski Wojewódzki Urząd Pracy. Obliczenia własne. Liczba bezrobotnych w całym regionie oraz w każdym z podregionów malała w kolejnych okresach (por. rys. 1.9 i tabela 1.8). W czerwcu 2006 roku w stosunku do czerwca 2005 największe zmiany odnotowano w podregionie wrocławskim (spadek liczby bezrobotnych o 18,6%) oraz podregionie m. Wrocław (spadek o 16,8%). Podczas gdy w ciągu sześciu miesięcy (od grudnia 2005 do czerwca 2006) liczba zarejestrowanych bezrobotnych zmniejszyła się o 25,6 tys. osób, czyli 11,0%. Wówczas największy spadek dotyczył tylko podregionu wrocławskiego (o 15,9%). 25

26 Liczba bezrobotnych w podregionach województwa dolnośląskiego w kwartałach lat osoby I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw Podregion jeleniogórsko-w ałbrzyski Podregion legnicki Podregion w rocław ski Podregion m. Wrocław Rys Liczba bezrobotnych w podregionach województwa dolnośląskiego w kwartałach lat Źródło: Dolnośląski Wojewódzki Urząd Pracy. Obliczenia własne. Na mapce 1.1 przedstawiono zmiany względne liczby bezrobotnych w powiatach województwa dolnośląskiego zaobserwowane w ciągu roku, tzn. w czerwcu 2006 roku w stosunku do czerwca roku poprzedniego. W końcu I półrocza 2006 roku w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego liczba bezrobotnych we wszystkich powiatach województwa zmalała. W całym województwie liczba pozostających bez pracy zmniejszyła o 14,0%. W 14 powiatach spadek liczby bezrobotnych był większy niż przeciętnie w regionie, a największe zmiany względne zaobserwowano w powiatach: oławskim (spadek o 24,2%), wołowskim (spadek o 22,2%), oleśnickim (spadek o 21,2%), wrocławskim - ziemskim (spadek o 19,8%) i lubińskim (spadek o 19,4%). Z kolei najmniejsze spadki w liczbie bezrobotnych odnotowano w powiatach: lwóweckim (o 5,0%), dzierżoniowskim (o 5,1%), ząbkowickim (o 5,7%) i lubańskim (o 7,0%). 26