Nie jest pracą na wysokości praca wykonywana na powierzchni niezależnie od jej wysokości jeżeli powierzchnia ta jest:

Transkrypt

1

2 Obowiązki pracodawcy prowadzącego prace na... 2 Obowiązek wykonywania prac na przez co najmniej 2 osoby... 2 Organizacja prac na... 2 Wymagania bhp przy wybranych pracach na... 3 Wypadki podczas prac na drabinach... 3 Drabiny przenośne... 4 Prace na budowie... 5 Montaż, eksploatacja i demontaż rusztowań... 6 Tablica na rusztowaniu lub ruchomym podeście roboczym... 6 Użytkowanie rusztowania... 7 Prace na słupach... 7 Zapobieganie upadkom z... 9 Prace na stanowią bardzo duże ryzyko wypadków. Upadek z skutkuje zazwyczaj ciężkim kalectwem lub śmiercią. Dlatego tak ważne jest prawidłowe i zgodne z przepisami oraz zasadami bhp organizowanie i prowadzenie prac na. Także przygotowanie pracowników wykonujących takie prace wymaga sporego doświadczenia i dokładnej znajomości środowiska pracy. Oto kilka wskazówek, jak zgodnie z przepisami bhp zorganizować prace na i jak zabezpieczyć pracowników przez ryzykiem upadku z. Na wstępie podkreślmy, że wszystkie prace na to prace szczególnie niebezpieczne wykonywane na powierzchni znajdującej się na co najmniej 1 m nad poziomem podłogi lub ziemi. Nie jest pracą na praca wykonywana na powierzchni niezależnie od jej jeżeli powierzchnia ta jest: osłonięta ze wszystkich stron do co najmniej 1,5 m pełnymi ścianami lub ścianami z oknami oszklonymi, wyposażona w inne stałe konstrukcje lub urządzenia chroniące pracownika przed upadkiem z, na przykład: bariery, osiatkowania. 1

3 Pracodawca ma obowiązek ustalenia i aktualizowania wykazu prac szczególnie niebezpiecznych, do których zalicza się prace na. Przede wszystkim powinien określić szczegółowe wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac na, a zwłaszcza zapewnić: bezpośredni nadzór nad ich wykonywaniem wyznaczonych w tym celu osób (np. kierownika robót, brygadzisty), odpowiednie środki zabezpieczające, przede wszystkim sprzęt chroniący przed upadkiem z, szczegółowy instruktaż pracowników je wykonujących. Prace na powyżej 2 m, przy których wymagane jest stosowanie środków ochrony indywidualnej przed upadkiem z, muszą być wykonywane przez co najmniej 2 osoby. WAŻNE Pracodawca musi zagwarantować, aby dostęp do miejsc wykonywania prac na miały wyłącznie osoby upoważnione i odpowiednio poinformowane. O prowadzonych robotach na i niezbędnych środkach bezpieczeństwa, jakie należy stosować w czasie trwania tych prac, pracownicy służby bhp muszą poinformować pracowników przebywających lub mogących przebywać na terenie prowadzenia takich robót lub w sąsiedztwie tego terenu. Prace na muszą być zorganizowane i wykonywane w sposób niezmuszający pracowników do wychylania się poza poręcz balustrady lub obrys urządzenia, na którym stoją. Należy zwrócić szczególną uwagę, czy: 1) na powierzchniach wzniesionych na wysokość powyżej 1 m nad poziomem podłogi lub ziemi, na których w związku z wykonywaną pracą mogą przebywać pracownicy, lub służących jako przejścia, są zainstalowane balustrady składające się z poręczy ochronnych umieszczonych na 2

4 co najmniej 1,1 m i krawężników o co najmniej 0,15 m, 2) między poręczą a krawężnikiem jest umieszczona w połowie poprzeczka lub przestrzeń ta jest wypełniona w sposób uniemożliwiający wypadnięcie osób (np. płytami, siatkami o dostatecznej wytrzymałości). Jeżeli ze względu na rodzaj i warunki wykonywania prac na zastosowanie balustrad jest niemożliwe, trzeba dopilnować, aby wykorzystano inne skuteczne środki ochrony pracowników przed upadkiem z, odpowiednie do rodzaju i warunków wykonywania prac (np. odpowiednio dobrany i stosowany sprzęt chroniący przed upadkiem z, jak szelki i linki bezpieczeństwa, zaczepy linkowe, amortyzatory bezpieczeństwa, urządzenia samohamowne). Jednocześnie należy pamiętać o zabezpieczeniu (wygrodzeniu) i odpowiednim oznakowaniu strefy pracy. Rysunek 1 przedstawia przykłady takiego oznakowania za pomocą znaków informujących o niebezpieczeństwie. Rysunek 1. Przykłady oznakowania miejsc wykonywania prac na Do najpowszechniej występujących prac na należą prace wykonywane przy użyciu różnego rodzaju drabin przenośnych. To właśnie przy nich dochodzi do znacznej liczby wypadków, często niestety ze skutkiem śmiertelnym lub ciężkiego uszkodzenia ciała. Przyczyną znacznej liczby wypadków przy pracy, w których wyniku osoby poszkodowane doznają groźnych urazów (np. potłuczeń, złamań, zwichnięć), jest stosowanie, będących w najpowszechniejszym użyciu, drabin przystawnych, do układania i zdejmowania towarów ze stosów, 3

5 regałów, stojaków i półek, o przekraczającej 1,5 m. Natomiast prace te powinny być wykonywane wyłącznie ze specjalnych drabinek, schodków przystawnych i pomostów. Przy używaniu drabin przenośnych niedopuszczalne jest w szczególności: 1) stosowanie drabin mających jakiekolwiek uszkodzenia; 2) stosowanie drabiny: jako drogi stałego transportu, do przenoszenia ciężarów o masie powyżej 10 kg; 3) używanie drabiny niezgodnie z przeznaczeniem; 4) używanie drabiny rozstawnej jako przystawnej; 5) ustawianie drabiny na niestabilnym podłożu; 6) opieranie drabiny przystawnej o: śliskie płaszczyzny, obiekty lekkie lub wywrotne, stosy materiałów niezapewniające stabilności drabiny; 7) stawianie drabiny przed zamkniętymi drzwiami, jeżeli nie są one zamknięte na klucz od strony ustawianej drabiny; 8) ustawianie drabin w bezpośrednim sąsiedztwie maszyn i innych urządzeń, w sposób stwarzający zagrożenia pracowników używających drabiny; 9) wchodzenie i schodzenie z drabiny plecami do niej; 10) przenoszenie drabiny o długości powyżej 4 m przez 1 osobę. WAŻNE Drabina przystawna powinna wystawać ponad powierzchnię, na którą prowadzi, co najmniej 0,75 m, a kąt jej nachylenia powinien wynosić od 65 do 75. 4

6 Rysunek 2. Przykład praktycznego sprawdzenia prawidłowości pochylenia drabiny Teren budowy należy do miejsc, w których szczególnie często stosowane są przenośne drabiny rozstawne i przystawne w warunkach niebezpiecznych, grożących ciężkimi oraz śmiertelnymi wypadkami przy pracy. Należy dopilnować rygorystycznego przestrzegania następujących wymagań dotyczących prac budowlanych z użyciem drabin: dopuszcza się wykonywanie robót malarskich przy użyciu drabin rozstawnych tylko do nieprzekraczającej 4 m od poziomu podłogi (drabiny należy zabezpieczyć przed poślizgiem i rozsunięciem się oraz zapewnić ich stabilność), wykonywanie robót murarskich i tynkarskich z drabin przystawnych jest zabronione, roboty ciesielskie z drabin można wykonywać wyłącznie do 3 m, w czasie zakładania stężeń montażowych, wykonywania robót spawalniczych, odczepiania elementów prefabrykowanych z zawiesi i betonowania styków należy stosować wyłącznie pomosty montażowe lub drabiny rozstawne. 5

7 Przy montażu rusztowań należy przestrzegać, aby: rusztowania były wykonywane zgodnie z dokumentacją producenta albo projektem indywidualnym, rusztowania systemowe były montowane zgodnie z dokumentacją projektową z elementów poddanych przez producenta badaniom na zgodność z wymaganiami konstrukcyjnymi i materiałowymi, określonymi w kryteriach oceny wyrobów pod względem bezpieczeństwa, elementy rusztowań innych niż systemowe były montowane zgodnie z projektem indywidualnym. Montaż rusztowań, ich eksploatacja i demontaż powinny być wykonywane zgodnie z instrukcją producenta lub projektem indywidualnym. Osoby zatrudnione przy montażu i demontażu rusztowań oraz monterzy ruchomych podestów roboczych muszą posiadać wymagane uprawnienia. Jednostką wydającą takie uprawnienia odnośnie do rusztowań jest Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego w Warszawie oraz ośrodki szkolenia mające upoważnienie tego instytutu. Natomiast uprawnienia w zakresie ruchomych podestów roboczych wydaje Urząd Dozoru Technicznego. WAŻNE Montaż, eksploatacja i demontaż rusztowań oraz ruchomych podestów roboczych są zabronione: - jeżeli o zmroku nie zapewniono oświetlenia pozwalającego na dobrą widoczność, - w czasie gęstej mgły, opadów deszczu, śniegu i gołoledzi, - w czasie burzy lub wiatru o prędkości przekraczającej 10 m/s. Rusztowania należy stawiać na podłożu ustabilizowanym i wyprofilowanym, ze spadkiem umożliwiającym odpływ wód opadowych. Liczba i rozmieszczenie zakotwień rusztowania oraz wielkość siły kotwiącej powinny być określone w projekcie rusztowania lub dokumentacji producenta. Na rusztowaniu lub ruchomym podeście roboczym powinna być umieszczona tablica określająca: wykonawcę montażu rusztowania lub ruchomego podestu roboczego z podaniem imienia i nazwiska albo nazwy oraz numeru telefonu, dopuszczalne obciążenia pomostów i konstrukcji rusztowania lub ruchomego podestu roboczego. Rusztowania i ruchome podesty robocze powinny: 6

8 1) dysponować pomostem o powierzchni roboczej wystarczającej dla osób wykonujących roboty i do składowania narzędzi oraz niezbędnej ilości materiałów, 2) mieć stabilną konstrukcję dostosowaną do przeniesienia obciążeń, 3) zapewniać bezpieczną komunikację i swobodny dostęp do stanowisk pracy, 4) dawać możliwość wykonywania robót w pozycji niepowodującej nadmiernego wysiłku, 5) posiadać balustradę, 6) mieć piony komunikacyjne. Eksploatacja rusztowania jest dopuszczalna po dokonaniu jego odbioru przez kierownika budowy z uprawnieniami budowlanymi o specjalności konstrukcyjno-budowlanej lub osobę posiadającą takie uprawnienia. Odbiór rusztowania potwierdza się wpisem w dzienniku budowy lub protokole odbioru technicznego. UWAGA! 1. Rusztowania i ruchome podesty robocze powinny być każdorazowo sprawdzane przez kierownika budowy lub uprawnioną osobę po: silnym wietrze, opadach atmosferycznych, działaniu innych czynników, stwarzających zagrożenie bezpieczeństwa wykonania prac, przerwach roboczych dłuższych niż 10 dni. 2. Rusztowania i ruchome podesty robocze muszą być sprawdzane także okresowo, nie rzadziej niż raz w miesiącu. 3. Zakres czynności objętych sprawdzeniem określa instrukcja producenta lub projekt indywidualny. 4. W czasie burzy i przy wietrze o prędkości większej niż 10 m/s pracę na ruchomym podeście roboczym należy przerwać, a pomost podestu opuścić do najniższego położenia i zabezpieczyć przed jego przemieszczaniem. Przy pracach na słupach, masztach, kominach, konstrukcjach wieżowych i budowlanych bez stropów, a także przy ustawianiu lub rozbiórce rusztowań i przy pracach na drabinach oraz klamrach na powyżej 2 m nad poziomem terenu zewnętrznego bądź podłogi należy przede wszystkim: 1) przed rozpoczęciem prac sprawdzić: 7

9 stan techniczny konstrukcji lub urządzeń, na których mają być wykonywane prace, w tym ich stabilność, wytrzymałość na przewidywane obciążenie oraz zabezpieczenie przed nieprzewidywaną zmianą położenia (np. kotwienie rusztowań, mocowanie pomostów), stan techniczny stałych elementów konstrukcji lub urządzeń mających służyć do mocowania linek bezpieczeństwa; 2) zapewnić stosowanie przez pracowników: odpowiedniego do rodzaju wykonywanych prac sprzętu chroniącego przed upadkiem z, takiego jak szelki bezpieczeństwa z linką bezpieczeństwa przymocowaną do stałych elementów konstrukcji czy z pasem biodrowym (do prac w podparciu na słupach, masztach itp.), hełmów ochronnych przeznaczonych do prac na. Jednym z rodzajów podzespołów łącząco-amortyzujących jest linka bezpieczeństwa z amortyzatorem (np. włókienniczym). Jest ona środkiem ochrony indywidualnej i może być użytkowana wyłącznie przez 1 osobę. Jeden z końców takiego zestawu należy dołączyć do klamry zaczepowej szelek bezpieczeństwa, drugi zaś do konstrukcji stałej lub odpowiedniego podsystemu kotwiczącego. Należy przy tym pamiętać, że można go stosować, jeżeli przewidzi i zapewni się odpowiednią przestrzeń poniżej miejsca pracy, którą musi przebyć spadający człowiek, zanim zostanie powstrzymane jego spadanie. Rozwiązanie to powinno być stosowane w sytuacjach częstego przemieszczania się pracownika i częstej zmiany punktu mocowania, a także do współpracy z poziomymi linami zaczepowymi. Wspomniane wymagania dotyczą również prac wykonywanych na galeriach, pomostach, podestach i innych podwyższeniach, jeżeli rodzaj pracy wymaga od pracownika wychylenia się poza balustradę lub obrys urządzenia, na którym stoi, bądź przyjmowania innej wymuszonej pozycji ciała grożącej upadkiem z. Przy pracach na klamrach, drabinach, rusztowaniach i innych podwyższeniach nieprzeznaczonych na pobyt ludzi, na do 2 m nad poziomem podłogi lub ziemi, niewymagających od pracownika wychylania się poza obrys urządzenia, na którym stoi, bądź przyjmowania innej wymuszonej pozycji ciała grożącej upadkiem z, należy zapewnić, aby: 1) drabiny, klamry, rusztowania, pomosty i inne urządzenia były stabilne oraz zabezpieczone przed nieprzewidywaną zmianą położenia i posiadały odpowiednią wytrzymałość na przewidywane obciążenie, 2) pomost roboczy spełniał następujące wymagania: a) powierzchnia pomostu powinna być wystarczająca dla pracowników, narzędzi i niezbędnych materiałów, b) podłoga powinna być pozioma i równa, trwale umocowana do elementów konstrukcyjnych pomostu, 8

10 c) w widocznym miejscu pomostu powinny być umieszczone czytelne informacje o wielkości dopuszczalnego obciążenia. Do najczęstszych przyczyn upadków pracowników z należy: niepoinformowanie pracowników o występującym ryzyku zawodowym, niedostateczne informowanie pracowników o zagrożeniach, między innymi niedostarczanie im stosownych instrukcji i nieprowadzenie szkoleń, niedostateczny nadzór nad wykonywaniem prac na, niewyposażanie pracowników, stosownie do rodzaju prac na, w odpowiednie środki ochrony przed upadkiem z, dopuszczanie pracowników do prac na bez zastosowania odpowiednich środków ochrony zbiorowej lub indywidualnej. WAŻNE Wyniki badań wypadków przy pracy związanych z upadkami z wskazują, że częściej przyczyny tych zdarzeń związane są ze złą organizacją pracy, w tym brakiem właściwego nadzoru, niż na przykład niewłaściwym stanem środków ochrony przed upadkiem. Żeby zmniejszyć ryzyko wypadków, należy dołożyć starań, aby: uzyskać jak najwięcej informacji na temat przyczyn wykonywania prac niezgodnie z przepisami bhp, zanalizować okoliczności i przyczyny wypadków przy pracach na, również tych, do których doszło poza firmą, pracownicy mogli korzystać z doświadczeń ludzi bezpośrednio wykonujących lub nadzorujących prace na. 9

11 Tabela 1. Ramowy schemat działań, jakie należy podejmować w zakresie zapobiegania upadkom z Lp.Zagadnienia kluczowe 1. Identyfikacja czynności i środków ostrożności Podstawowe pytania Czy praca na (szczególnie większej niż 2 m) jest zidentyfikowana? Czy pracownicy znają niezbędne środki ostrożności? Czy miejsca niebezpieczne są dostatecznie oznakowane? 2. Dobór, używanie i utrzymanie sprzętu chroniącego przed upadkiem z Czy zaopatrzenie w środki ochrony indywidualnej jest wystarczające? Czy posiadane środki ochrony indywidualnej są właściwie utrzymane? Czy pracownicy stosują środki ochrony indywidualnej? 3. System informowania i kontroli Czy kadra kierownicza wie, jak przedstawić podległym pracownikom zagrożenia związane z pracą na i aktywnie monitorować ich pracę? Czy wspomniane kwestie są należycie kontrolowane? Ponadto przy planowaniu, organizacji i wykonywaniu prac na trzeba przestrzegać następujących zasad: 1) nie dopuszczać do rozpoczynania pracy na bez dokładnego zaplanowania jej wykonania; 2) upewnić się, że wzięte zostały pod uwagę wszystkie możliwe okoliczności, które mogą stanowić zagrożenie; 3) w żadnym przypadku nie lekceważyć zagrożenia, proste środki typu zachować szczególną ostrożność zwykle są niewystarczające; 4) zawsze przeanalizować, czy są bezpieczniejsze metody wykonania danej pracy; 5) dopilnować, aby używano wyłącznie sprzęt ochronny dostosowany do specyfiki pracy na i koniecznie sprawnego; 6) nigdy nie dopuszczać do stosowania drabin w sytuacji, gdy pracę można wykonać przy użyciu innych urządzeń, na przykład: podestów, schodków przystawnych, narzędzi o odpowiednio długich uchwytach; 7) upewnić się, że pracownicy umieją posługiwać się przydzielonym sprzętem ochronnym; 8) upewnić się, że praca na jest właściwie nadzorowana. 10

12 Podstawa prawna rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz ze zm.). Zygmunt Wieczorek specjalista ds. analiz i prewencji zagrożeń zawodowych 11

13 Redaktor: Kinga Grodzicka-Lisek ISBN: E-book nr: Wydawnictwo: Adres: Kontakt: 2HH0550 Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o Warszawa, ul. Łotewska 9a Telefon , faks , cok@wip.pl NIP: Numer KRS: Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy. Wysokość kapitału zakładowego: zł Copyright by: Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa