CHARAKTERYSTYKA WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO W 2010 R.

Transkrypt

1 CHARAKTERYSTYKA WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO W 0 R. CHARACTERISTICS OF THE MAŁOPOLSKIE VOIVODSHIP IN 0

2 CHARAKTERYSTYKA WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO W 0 R. Województwo małopolskie położone jest w południowej części Polski. Północna część regionu graniczy z województwem świętokrzyskim, wschodnia z województwem podkarpackim, a zachodnia ze śląskim. Na południu Małopolska graniczy z Republiką Słowacji. Województwo zajmuje obszar km i w obecnym kształcie obejmuje podregionów, powiaty (w tym miasta na prawach powiatu) oraz gminy ( miejskich, miejsko-wiejskich, wiejskie). miechowski olkuski dąbrowski krakowski proszowicki chrzanowski K R A K Ó W TARNÓW oświęcimski wielicki brzeski wadowicki bocheński tarnowski myślenicki suski limanowski NOWY SĄCZ gorlicki nowotarski nowosądecki tatrzański Największym powiatem jest powiat nowosądecki ( km ), a najmniejszym chrzanowski ( km ). Powierzchnia miast na prawach powiatu to km w przypadku Krakowa, km zajmuje Tarnów, a km Nowy Sącz. LUDNOŚĆ Według stanu w końcu grudnia 0 r. liczba ludności Małopolski wyniosła, tys. osób, tym samym na km powierzchni przypadało przeciętnie osób. Największą gęstością

3 zaludnienia charakteryzowały się powiaty oświęcimski ( osób/km ) i chrzanowski ( osoby/km ), natomiast najsłabiej zaludnione były powiaty miechowski ( osoby/km ) oraz proszowicki ( osób/km ). W powiatach grodzkich poziom koncentracji ludności względem powierzchni wyniósł osób/km w Krakowie, osób/km w Tarnowie i osób/km w Nowym Sączu. Kobiety stanowiły,% ogółu ludności województwa, a współczynnik feminizacji wyniósł. Największe dysproporcje płci wystąpiły w powiecie tatrzańskim ( kobiet na 0 mężczyzn), natomiast powiat limanowski pozostawał jedynym, w którym proporcje rozkładały się równomiernie. Przewaga liczby kobiet nad liczbą mężczyzn widoczna jest zwłaszcza w miastach na prawach powiatu. W 0 r. w Krakowie na 0 mężczyzn przypadało kobiet, w Tarnowie, a w Nowym Sączu. Wśród ekonomicznych grup wieku, ludność w wieku produkcyjnym stanowiła,%. Współczynnik obciążenia ekonomicznego, mierzony liczbą ludności w wieku nieprodukcyjnym na 0 osób w wieku produkcyjnym, wyniósł. Relacja ta przedstawiała się najkorzystniej w powiatach chrzanowskim i olkuskim (po ), a najsłabiej w limanowskim (). W miastach na prawach powiatu współczynnik ten był niższy niż średnia wojewódzka i wynosił odpowiednio w Krakowie i w Nowym Sączu oraz Tarnowie. Mediana wieku i urodzenia żywe w 0 r., mediana wieku,0, 0,0,,,,,,,0,,,,, urodzenia żywe na 00 ludności, i mniej,,,,, -,, -,,,,0 i więcej,0

4 W 0 r. w Małopolsce odnotowano,0 tys. urodzeń żywych, co w przeliczeniu na 00 ludności wyniosło ponad osób. Najwyższą wartością tego współczynnika charakteryzowały się powiaty limanowski (, ) i nowosądecki (, ), podczas gdy najniższą odnotowano w powiecie chrzanowskim (, ). W miastach na prawach powiatu wskaźnik urodzeń żywych na 00 ludności wynosił, w Nowym Sączu,, w Krakowie i, w Tarnowie. W omawianym okresie zmarło, tys. osób, tj. osób na 00 ludności. Najwyższą wartość wskaźnika umieralności odnotowano w powiecie miechowskim -,, a najniższą w nowosądeckim -,. W powiatach grodzkich wskaźnik ten wyniósł, w Krakowie,, w Tarnowie,, w Nowym Sączu. Przyrost naturalny, mierzony różnicą pomiędzy liczbą urodzeń żywych i zgonów w danym okresie, był dodatni w większości powiatów, a jego wartość dla województwa w przeliczeniu na 00 ludności wyniosła,. Najwyższym wskaźnikiem przyrostu naturalnego charakteryzowały się powiaty limanowski (, ) i nowosądecki (, ). Ujemny przyrost naturalny wystąpił w trzech powiatach: miechowskim (minus, ), proszowickim (minus, ) i chrzanowskim (minus 0, ). W miastach na prawach powiatu przyrost naturalny był dodatni, a w przeliczeniu na 00 ludności wahał się pomiędzy 0, w Tarnowie, przez,0 w Krakowie, a w Nowym Sączu wyniósł,. W 0 r. w województwie małopolskim zawarto 0, tys. małżeństw (, na 00 ludności), z czego,% na obszarach wiejskich. Najwięcej związków małżeńskich w przeliczeniu na 00 ludności zawarto w powiatach limanowskim (,) gorlickim i miechowskim (po,), najmniej natomiast na terenie powiatu proszowickiego (,). W Krakowie i Tarnowie omawiany wskaźnik kształtował się poniżej średniej wojewódzkiej i wynosił odpowiednio:, i,, podczas gdy w Nowym Sączu osiągnął wartość,. Jednocześnie w ciągu roku orzeczono, tys. rozwodów (, na 00 ludności), głównie na obszarach miejskich (,%). W powiatach ziemskich najwyższy współczynnik rozwodów odnotowano w powiatach chrzanowskim (, ), oświęcimskim i tatrzańskim (po, ), a najniższy w limanowskim (0, ). Wśród powiatów grodzkich współczynnik rozwodów zdecydowanie przekraczał przeciętną wojewódzką. W Tarnowie wyniósł,0, w Krakowie,, a w Nowym Sączu,. Saldo migracji stałej było dodatnie i wyniosło, tys. osób, przy czym na obszarach miejskich odnotowano odpływ ludności (minus, tys. osób), natomiast na wsi napływ ludności (plus, tys. osób).

5 RYNEK PRACY Pracujący Według stanu w końcu grudnia 0 r. liczba pracujących (bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do osób oraz pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie) wyniosła,0 tys. osób, w tym,0 tys. kobiet. Sektor prywatny skupiał, tys. osób, tj.,% ogółu pracujących. Przeciętnie na 00 mieszkańców województwa przypadało osób pracujących. Największą liczbę pracujących na 00 ludności odnotowano w powiatach olkuskim (0), chrzanowskim (00) i oświęcimskim (), a zatem w powiatach o charakterze przemysłowym, podczas gdy najmniej w powiatach tarnowskim () i proszowickim (0). W powiatach grodzkich liczba pracujących na 00 ludności była zbliżona i wahała się pomiędzy w Nowym Sączu, przez w Tarnowie, aż do w Krakowie. Zatrudnienie Przeciętne zatrudnienie, wyłączając podmioty gospodarcze o liczbie pracujących do osób, fundacje, stowarzyszenia, partie polityczne, związki zawodowe, organizacje społeczne, organizacje pracodawców, samorządu gospodarczego i zawodowego oraz zatrudnionych za granicą, wyniosło, tys. osób. Sektor prywatny skupiał,% ogółu zatrudnionych. Największą liczbą zatrudnionych przypadającą na 00 ludności charakteryzowały się powiaty olkuski () i wadowicki (), a najmniejszą miechowski () oraz proszowicki (). W Krakowie na 00 ludności zatrudnionych było 0 osób, w Tarnowie, a w Nowym Sączu. W analizowanym okresie zatrudnionych w warunkach zagrożenia czynnikami szkodliwymi dla zdrowia było, tys. osób. W przeważającej mierze zagrożenia te związane były ze środowiskiem pracy, co dotyczyło, tys. osób oraz z uciążliwością pracy -,0 tys. osób. Ponadto, tys. osób było narażonych na zagrożenia związane z maszynami szczególnie niebezpiecznymi. Najwięcej osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia czynnikami szkodliwymi dla zdrowia odnotowano w powiatach oświęcimskim (, tys.), chrzanowskim (, tys.) oraz krakowskim (,0 tys.), tj. w powiatach o znacznym stopniu uprzemysłowienia. Na niebezpieczeństwa wynikające z charakteru pracy najmniej narażone były osoby zatrudnione na terenie powiatów dąbrowskiego i miechowskiego. W Krakowie w warunkach zagrożenia zatrudnionych było, tys. osób, w Nowym Sączu, tys., a w Tarnowie, tys. W wypadkach przy pracy poszkodowanych zostało, tys. osób, w tym,0 tys. kobiet. Wyłączając miasta na prawach powiatu, najwięcej poszkodowanych osób odnotowano w powiecie oświęcimskim -, najmniej w proszowickim -.

6 Bezrobocie rejestrowane Według stanu w dniu grudnia 0 r. w ewidencji Powiatowych Urzędów Pracy województwa małopolskiego zarejestrowanych było, tys. osób bezrobotnych, w tym, tys. kobiet (,% ogółu). Bezrobotni zamieszkali na wsi stanowili,% ogółu zarejestrowanych. Prawo do zasiłku posiadało,0 tys. osób bez pracy, tj.,% ogólnej liczby bezrobotnych. W okresie styczeń-grudzień 0 r. liczba nowo zarejestrowanych bezrobotnych wynosiła 0, tys. osób, a wyrejestrowanych -, tys. Biorąc pod uwagę grupy wieku, najwięcej bezrobotnych odnotowano w populacji osób w przedziale - lata (,%) oraz osób poniżej lat (,%). Najwięcej osób pozostawało bez pracy przez okres od do miesięcy (,% ogółu bezrobotnych). Bezrobocie rejestrowane w 0 r. Stan w dniu XII,, stopa bezrobocia rejestrowanego w % bezrobotni zarejestrowani w wieku lata i mniej w % bezrobotnych ogółem, i mniej,,,,,0,,,,,,,,,,,,,,0-0,,, 0, -,, i więcej,0 W strukturze według poziomu wykształcenia przeważali bezrobotni z wykształceniem zasadniczym zawodowym (,%) oraz średnim zawodowym łącznie z policealnym (,%). Udział osób z wykształceniem gimnazjalnym i niższym wyniósł 0,%, średnim ogólnokształcącym,%, a wyższym,%. Stopa bezrobocia według stanu w końcu grudnia wyniosła,%, przy czym w powiatach wskaźnik ten był bardzo zróżnicowany. Wśród powiatów ziemskich najniższą stopę

7 bezrobocia notowano w bocheńskim (,%), miechowskim (,%) i tatrzańskim (po,0%), a najwyższą w dąbrowskim (,%), nowosądeckim (,%) oraz limanowskim (,%). W miastach na prawach powiatu stopa bezrobocia kształtowała się poniżej średniej wojewódzkiej. W Krakowie wynosiła,%, w Tarnowie,%, a w Nowym Sączu (,%). Wynagrodzenia Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w 0 r., wyłączając podmioty gospodarcze o liczbie pracujących do osób, fundacje, stowarzyszenia, partie polityczne, związki zawodowe, organizacje społeczne, organizacje pracodawców, samorządu gospodarczego i zawodowego oraz zatrudnionych za granicą, wyniosło,0 zł. Średnia płaca w sektorze publicznym osiągnęła kwotę, zł, natomiast w sektorze prywatnym 0,0 zł. Płace powyżej przeciętnej odnotowano w powiatach olkuskim (,0 zł) i krakowskim (,0 zł). Najmniej zarabiano w powiatach nowotarskim (, zł) oraz wadowickim (, zł). Na wysokość przeciętnego wynagrodzenia w województwie wpłynęły przede wszystkim płace osób zatrudnionych w Krakowie, których uśredniona wartość wyniosła, zł. W Tarnowie średnia płaca wyniosła 0, zł, a w Nowym Sączu, zł. Mediana przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń brutto wyniosła, zł. INFRASTRUKTURA KOMUNALNA. MIESZKANIA Wodociągi i kanalizacja Długość sieci wodociągowej rozdzielczej na terenie województwa małopolskiego wynosiła, tys. km. Najdłuższą sieć wodociągową posiadał powiat krakowski (, tys. km -,% ogółu), natomiast najkrótszą gorlicki (0, tys. km -,%). W miastach na prawach powiatu łączna długość sieci wodociągowej rozdzielczej stanowiła,% ogółu sieci, przy czym w Krakowie odsetek ten wyniósł,%, w Tarnowie,%, a w Nowym Sączu,0%. Zużycie wody z wodociągów w gospodarstwach domowych wyniosło, tys. dam, czyli średnio,0 m na mieszkańca. Najwięcej wody na osobę zużyto w gospodarstwach domowych z terenu powiatu proszowickiego -, m, a najmniej z powiatu suskiego -, m. W Krakowie przeciętne zużycie wody na osobę wyniosło, m, w Tarnowie, m, a w Nowym Sączu, m. Sieć kanalizacyjna w województwie małopolskim według stanu w dniu XII 0 r. liczyła,0 tys. km. Podobnie jak sieć wodociągowa, również kanalizacyjna była najdłuższa w powiecie krakowskim -, km - tj.,% długości całej sieci kanalizacyjnej w Małopolsce. Najkrótszą sieć kanalizacyjna, liczącą, km (,0% ogółu), posiadał powiat miechowski.

8 Długość sieci kanalizacyjnej w powiatach grodzkich wyniosła łącznie, km, tj.,0% całkowitej długości sieci, przy czym, km znajdowało się na terenie Krakowa. Siecią kanalizacyjną odprowadzono dam ścieków, najwięcej (nie licząc powiatów grodzkich) z terenu powiatów krakowskiego (,% ogółu) i chrzanowskiego (,%), a najmniej z dąbrowskiego i proszowickiego (po 0,%) oraz miechowskiego (0,%). Gaz i energia elektryczna Według stanu w dniu XII 0 r. z liczącej, tys. km sieci gazowej w Małopolsce korzystało (bez korzystających z gazomierzy zbiorczych), tys. odbiorców. Najdłuższą sieć gazową posiadał powiat tarnowski (, km, czyli,% długości sieci w województwie), a najkrótszą powiat tatrzański (, km - 0,%). W miastach na prawach powiatu sieć gazowa liczyła łącznie,0 km, co stanowiło,% sieci w Małopolsce. Zużycie gazu z sieci na mieszkańca wyniosło, m. Największe zużycie gazu per capita odnotowano w powiecie wielickim (, m ), a najmniejsze w powiatach suskim (, m ) i miechowskim (, m ). W Krakowie zużywano średnio, m gazu na osobę, w Tarnowie, m, a w Nowym Sączu, m. Infrastruktura komunalna w 0 r., zużycie energii elektrycznej na mieszkańca w kw. h,,0 0,,0,,0 0,,, 0,,, 0, 0,,0 sieć gazowa na 0 km, i mniej,,, 0,, -,, -,,,, i więcej,

9 Według stanu w końcu grudnia 0 r., tys. odbiorców zużyło łącznie,0 GW h energii elektrycznej, co dawało przeciętnie, kw h na odbiorcę i, kw h na mieszkańca. Najwięcej energii per capita zużyto w powiecie tatrzańskim -, kw h, a najmniej w dąbrowskim - 0, kw h. Średnie zużycie energii elektrycznej na osobę w Krakowie wyniosło 0, kw h, w Nowym Sączu, kw h, a w Tarnowie, kw h. Zasoby mieszkaniowe W końcu 0 r. zasoby mieszkaniowe województwa małopolskiego będące w posiadaniu spółdzielni mieszkaniowych, gmin, zakładów pracy, towarzystw budownictwa społecznego, osób fizycznych i pozostałych podmiotów liczyły, tys. mieszkań. Łączna powierzchnia użytkowa wyniosła, mln m, a liczba izb, tys. Średnio na mieszkanie przypadało,0 osoby, a na izbę - 0,. Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania w zasobach mieszkaniowych województwa małopolskiego wynosiła, m, a na osobę -, m. Zasoby mieszkaniowe w 0 r. Stan w dniu XII, przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania w m, 0,,,,,,,,,,, 0,0,, przeciętna liczba izb w mieszkaniu, i mniej,,,,, -,,,, -,, i więcej, Wyłączając miasto Kraków, w którym znajdowało się niemal 0% wojewódzkich zasobów mieszkaniowych (, tys. mieszkań), pierwszą lokatę zajmował powiat krakowski, obejmujący,% ogółu zasobów mieszkaniowych (0, tys.), a ostatnią powiat proszowicki -,% (, tys.).

10 Mieszkania oddane do użytkowania W województwie małopolskim w 0 r. przekazano do użytkowania, tys. mieszkań (, tys. izb) o powierzchni użytkowej 0, tys. m, w tym w budynkach indywidualnych, tys. mieszkań o powierzchni użytkowej, tys. m. Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania wyniosła, m, w tym w budynkach indywidualnych,0 m. Najwięcej mieszkań oddano do użytkowania w powiatach krakowskim () i wielickim (), stanowiących jednocześnie strefę podmiejską miasta Krakowa. W stolicy Małopolski zrealizowano lokali mieszkalnych, tj.,% ogólnej liczby mieszkań wybudowanych w województwie. Najmniejszą liczbę nowo oddanych mieszkań odnotowano w powiatach miechowskim i proszowickim, odpowiednio i. Wskaźnik natężenia liczby oddanych do użytkowania mieszkań w przeliczeniu na 00 ludności województwa wyniósł,, przy czym najwyższą wartość uzyskał w powiecie wielickim -,, a najniższą w miechowskim - 0,. W powiatach grodzkich wskaźnik natężenia liczby mieszkań wyniósł odpowiednio, w Krakowie,, w Nowym Sączu oraz, w Tarnowie. EDUKACJA Dane z zakresu edukacji pochodzą z Systemu Informacji Oświatowej administrowanego przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Edukacja przedszkolna w Małopolsce prowadzona była w placówkach, w tym w przedszkolach, do których uczęszczało, tys. dzieci (, tys. do przedszkoli). Największą liczbą placówek wychowania przedszkolnego dysponowały powiaty krakowski (), nowosądecki (), tarnowski () i nowotarski (0). W miastach na prawach powiatu działało łącznie tego typu instytucji, w tym 0 w Krakowie. W 0 r. w województwie małopolskim działało szkół podstawowych, w których uczyło się 0, tys. uczniów. Na terenie powiatu nowosądeckiego funkcjonowało szkół podstawowych, czyli (wyłączając Kraków) najwięcej w województwie. Zbliżona liczba omawianych placówek oświatowych znajdowała się na terenie powiatów tarnowskiego i krakowskiego odpowiednio: i. Najmniej szkół podstawowych odnotowano w powiecie proszowickim (). W powiatach grodzkich działały szkoły podstawowe, w tym 0 w Krakowie. Współczynnik skolaryzacji brutto wyniósł średnio w województwie,%, przy czym wśród powiatów ziemskich najwyższy odnotowano w wadowickim (0,%), a najniższy w krakowskim (,%). W powiatach grodzkich omawiany współczynnik przekroczył 0,0%, co oznacza że do szkół znajdujących się na ich terenie uczęszczają również dzieci mieszkające poza nimi.

11 Na terenie województwa działały gimnazja, do których uczęszczało,0 tys. uczniów. Współczynnik skolaryzacji brutto dla szkół tego typu wyniósł,%. Najwyższy odnotowano w powiecie oświęcimskim (,%), najmniejszy w krakowskim (,%). W Tarnowie wartość współczynnika skolaryzacji brutto wyniosła,%, w Nowym Sączu,%, a w Krakowie,%. Szkolnictwo ponadgimnazjalne i wyższe koncentruje się głównie w powiatach grodzkich, a zwłaszcza w Krakowie. Spośród uczelni wyższych, w Krakowie działały, w Nowym Sączu, a w Tarnowie. OCHRONA ZDROWIA W końcu 0 r. ambulatoryjną opiekę zdrowotną świadczyły 0 zakłady opieki zdrowotnej jak również praktyki lekarzy i lekarzy dentystów, realizujących świadczenia zdrowotne finansowane za środków publicznych (umowy z NFZ). W ramach ambulatoryjnej opieki zdrowotnej udzielono, mln porad (bez porad ambulatoryjnych udzielonych w izbach przyjęć szpitali ogólnych pacjentom niehospitalizowanym). Przeciętna liczba porad w przeliczeniu na mieszkańca wyniosła,. W układzie terytorialnym wskaźnik ten przyjął największe wartości w dużych miastach: w Tarnowie,, w Nowym Sączu, oraz w Krakowie,, a najmniejsze w powiatach: tarnowskim,, krakowskim i nowosądeckim - po,. Tak duże dysproporcje znajdują uzasadnienie w organizacji jednostek świadczących usługi w zakresie ochrony zdrowia. W dużych miastach lekarze specjalistycznych zakładów udzielają porad również tym osobom, które mieszkają w okolicznych powiatach ziemskich, a korzystają z usług placówek miejskich. Sprzedaż leków i środków medycznych, według stanu w końcu 0 r., prowadziło aptek ogólnodostępnych, zlokalizowanych głównie w miastach (ponad % wszystkich aptek) oraz punktów aptecznych, które w blisko % były zlokalizowane na wsi. Liczba ludności przypadająca na jedną aptekę w Małopolsce w 0 r. wyniosła, tys. osób. Najwięcej ludności na aptekę odnotowano w powiatach tarnowskim (,0 tys.) i nowosądeckim (, tys.), a najmniej w olkuskim (, tys.) i proszowickim (, tys.). W miastach na prawach powiatu liczba ludności na aptekę wynosiła odpowiednio, tys. w Krakowie oraz po, tys. w Nowym Sączu i Tarnowie. W końcu 0 r. funkcjonowały żłobki i oddziały żłobkowe, które zlokalizowane były głównie w miastach na prawach powiatu: Krakowie, Tarnowie i Nowym Sączu (odpowiednio:,, żłobków). Poza dużymi miastami żłobki posiadało zaledwie powiatów ziemskich (chrzanowski, krakowski, limanowski, myślenicki i wielicki).

12 POMOC SPOŁECZNA Według stanu w dniu XII 0 r. w województwie małopolskim działały całodobowe placówki opiekuńczo-wychowawcze dla dzieci i młodzieży, w których opiekę znalazło wychowanków. Najwięcej tego typu placówek i umieszczonych w nich wychowanków funkcjonowało w miastach na prawach powiatu: Krakowie ( placówek oraz podopiecznych), Nowym Sączu ( placówek i podopiecznych) oraz Tarnowie ( placówki i podopiecznych). Spośród czterech typów całodobowych placówek opiekuńczo- -wychowawczych niemal połowę stanowiły placówki socjalizacyjne, które skupiły,% łącznej liczby wychowanków. W Małopolsce działały placówki wsparcia dziennego. Z pomocy placówek w Krakowie skorzystało w ciągu roku dzieci i młodzieży (w tym z placówek opiekuńczych skorzystało osób, a z pomocy placówek specjalistycznych skorzystało osoby). Najwięcej, bo placówek było zlokalizowanych w powiecie tarnowskim, w których opiekę i pomoc znalazło dzieci i młodzieży. W 0 r. w województwie małopolskim w 0 rodzinach zastępczych opiekę znalazło 0 dzieci do roku życia. Najwięcej rodzin zastępczych funkcjonowało w Krakowie - (co stanowiło,% ogółu rodzin zastępczych w naszym województwie), w powiecie krakowskim - 0 (,%) oraz w powiecie oświęcimskim - (,%). Pod względem liczby dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych dominowały: Kraków - 0 dzieci (co stanowiło 0,% ogółu wszystkich dzieci w rodzinach zastępczych), powiat krakowski - (,%) oraz powiat wadowicki - (,%). Powiatem, w którym było najmniej rodzin zastępczych był powiat dąbrowski z rodzinami i dziećmi. W końcu 0 r. liczba placówek oraz miejsc w zakładach stacjonarnej pomocy społecznej w województwie małopolskim wyniosła odpowiednio: i. Przebywało w nich pensjonariuszy. Najwięcej domów i zakładów stacjonarnych pomocy społecznej działało w Krakowie - (co stanowiło 0,% ogółu), dysponujących miejscami (,0% ogółu), w których przebywało 0 pensjonariuszy (,% ogółu), w powiecie tarnowskim - placówek (,%), miejsc (,%) i mieszkańców (,%) oraz w powiecie krakowskim - placówek (,0%), miejsc (,%) i mieszkańców (,%). Na ostatnim miejscu pod względem liczby zakładów stacjonarnych pomocy społecznej uplasował się powiat bocheński z placówką posiadającą miejsc i taką samą liczbą mieszkańców.

13 KULTURA. TURYSTYKA I SPORT Wśród muzeów i oddziałów muzealnych działających w końcu grudnia 0 r. w Małopolsce, aż znajdowało się w Krakowie. Zwiedzający muzea w liczbie, tys., w większości odwiedzili placówki zlokalizowane w stolicy województwa (,% ogółu zwiedzających) oraz w powiatach oświęcimskim (,%) i wielickim (,%). Według stanu w dniu grudnia 0 r. w województwie funkcjonowało kin stałych, które przeprowadziły, tys. seansów dla,0 tys. widzów. Kina posiadały, tys. miejsc, z których na każde przypadało przeciętnie osób. W Krakowie znajdowało się kin, które w ciągu roku zorganizowały,0 tys. seansów filmowych (,% ogółu) dla 0, tys. osób (,% ogółu widzów). W pozostałych powiatach liczba kin nie przekroczyła, w tym w czterech (brzeski, miechowski, suski, wielicki) nie było tego typu instytucji. W omawianym okresie odnotowano dalszy spadek czytelnictwa. Według stanu w końcu grudnia na terenie województwa znajdowało się placówek bibliotecznych z księgozbiorem liczącym, tys. woluminów. Placówki te posiadały 0, tys. zarejestrowanych czytelników, z których każdy dokonał przeciętnie niewiele ponad wypożyczeń w ciągu roku. Największą aktywność czytelniczą przejawiały osoby w powiatach dąbrowskim, brzeskim i nowosądeckim, które wypożyczyły średnio po i książek w ciągu roku. Najniższy wskaźnik wypożyczeń na czytelnika odnotowano w powiatach proszowickim (,) oraz chrzanowskim i miechowskim (po,). Biblioteki publiczne w 0 r., wypożyczenia na czytelnika w woluminach,0,,,,,,,,,,,,,, ludność na placówkę biblioteczną (stan w dniu XII) 0 i mniej,,0,,0 0 -,, 0 - i więcej,

14 Na terenie województwa małopolskiego w końcu lipca 0 r. funkcjonowało turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania, zlokalizowanych głównie w południowej części regionu (powiaty nowosądecki, nowotarski i tatrzański) oraz w Krakowie. Obiekty te dysponowały 0,0 tys. miejsc noclegowych, z których w ciągu roku skorzystało, tys. turystów, w tym, tys. z zagranicy. W Krakowie znajdowała się niemal / ogółu obiektów, a udział miejsc noclegowych wyniósł,%. W stolicy Małopolski udzielono, tys. noclegów, w tym, tys. gościom zagranicznym, co stanowiło odpowiednio:,% i,% ogółu w poszczególnych kategoriach. Najuboższą ofertą noclegową w regionie dysponował powiat miechowski, na terenie którego działał turystyczny obiekt zbiorowego zakwaterowania posiadający 0 miejsc noclegowych. Turystyka w 0 r. 0 średnia liczba miejsc noclegowych na turystyczny obiekt zbiorowego zakwaterowania 0 0 wskaźnik gęstości bazy noclegowej (miejsca noclegowe na km ) 0, i mniej 0, -,,0 -,, i więcej Stopień wykorzystania miejsc noclegowych w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania wyniósł,%, przy czym najwyższy odnotowano w powiecie gorlickim -,%, a najniższy w dąbrowskim -,%. W województwie małopolskim w końcu 0 r. działało klubów sportowych, których członkami było, tys. osób. W klubach tych pod okiem,0 tys. trenerów i instruktorów sportowych ćwiczyło, tys. osób, w tym, tys. kobiet.

15 Wśród powiatów ziemskich największą liczbę klubów odnotowano w powiecie krakowskim (), a najmniejszą w miechowskim (). W Krakowie działy kluby sportowe, w Nowym Sączu, w Tarnowie. STAN I OCHRONA ŚRODOWISKA Powierzchnia obszarów prawnie chronionych wynosząca 0, tys. ha stanowiła,0% powierzchni geograficznej województwa małopolskiego. Obszary chronionego krajobrazu o powierzchni, tys. ha stanowiły,% ogółu terenów prawnie chronionych. Parki krajobrazowe pokrywały,% omawianych obszarów, a rezerwaty przyrody 0,%. Największym udziałem obszarów chronionych w ogólnej powierzchni charakteryzowały się powiaty nowotarski (,0%) i tatrzański (,%), a najmniejszym wielicki (0,%) i oświęcimski (0,%). W 0 r. w województwie małopolskim odprowadzono do wód lub do ziemi 0, hm ścieków przemysłowych i komunalnych. Blisko % poddano oczyszczeniu, głównie mechanicznemu (,% ogółu oczyszczanych ścieków) oraz z podwyższonym usuwaniem biogenów (,%). Spośród, hm ścieków nieoczyszczanych 0, hm odprowadzono siecią kanalizacyjną. Szacunkowa liczba ludności korzystającej z oczyszczalni ścieków stanowiła,% ogółu mieszkańców województwa. Najwyższym odsetkiem ludności korzystającej z oczyszczalni ścieków legitymowały się powiaty oświęcimski (,%) i chrzanowski (,%), a najniższym suski (,%) i limanowski (,0%). W powiatach grodzkich omawiana relacja najkorzystniej kształtowała się w Tarnowie, gdzie z oczyszczalni ścieków korzystało,% ludności. W Nowym Sączu było to,%, a w Krakowie,% populacji. Emisja zanieczyszczeń pyłowych i gazowych (bez dwutlenku węgla) w 0 r. wyniosła, tys. ton. Ponad % całkowitej emisji przypadało na zanieczyszczenia gazowe, wśród których,% stanowił dwutlenek siarki. Wśród zanieczyszczeń pyłowych ponad połowa (,%) pochodziła ze spalania paliw. Urządzenia do redukcji zanieczyszczeń zatrzymały,% wytworzonych zanieczyszczeń gazowych i,% pyłowych. Największy odsetek zatrzymanych zanieczyszczeń gazowych odnotowano w powiecie olkuskim -,%, a pyłowych w chrzanowskim i krakowskim - po,%. W ciągu roku w województwie małopolskim wytworzono 0, tys. ton odpadów (z wyłączeniem komunalnych), z których,% poddano odzyskowi,,% unieszkodliwiono, a,% czasowo zmagazynowano na składowiskach. Według stanu w końcu roku niezrekultywowane tereny składowania odpadów (bez komunalnych) zajmowały powierzchnię

16 , ha, wśród których, ha znajdowało się na terenie Krakowa,, ha w powiecie chrzanowskim, a, ha w Tarnowie. Ochrona środowiska w 0 r.,,, nakłady służące ochronie środowiska na mieszkańca w zł,0,,,0,0,,0,,,0,,, ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w % ludności ogółem, i mniej,, 0, 0,, -,,,0, -,, i więcej, Nakłady na środki trwałe służące ochronie środowiska wyniosły 0, mln zł (w cenach bieżących). Na gospodarkę ściekową i ochronę wód przeznaczono, mln zł, na ochronę powietrza atmosferycznego, mln zł, a na gospodarkę odpadami, mln zł. Najwięcej na ochronę środowiska wydatkowano w Krakowie (,% ogółu nakładów) oraz w powiecie krakowskim (,%), najmniejszą natomiast w Nowym Sączu (0,%) i powiecie miechowskim (0,%). Największe wydatki na ochronę środowiska per capita poniesiono w Krakowie - zł oraz w powiatach krakowskim i myślenickim - po zł, podczas gdy w Nowym Sączu i powiecie wadowickim odpowiednio zł i zł. Na środki trwałe służące gospodarce wodnej przeznaczono, mln zł (w cenach bieżących), z czego,% na ujęcia i doprowadzenie wody. Kwotę tę wydatkowano przede wszystkim na terenie powiatu wadowickiego (,% ogółu), Tarnowa (,%) oraz Krakowa (,%). Przeciętnie na mieszkańca Małopolski wydatkowano zł, najwięcej w powiecie wadowickim ( zł) i w Tarnowie (0 zł), podczas gdy w powiecie proszowickim nie prowadzono inwestycji służących gospodarce wodnej.

17 FINANSE PUBLICZNE Dochody W 0 r. dochody jednostek samorządu terytorialnego Małopolski osiągnęły wartość mln zł. Dochody budżetów gmin stanowiły,% ogółu dochodów, miast na prawach powiatu - 0,%, powiatów -,% i województwa samorządowego -,%. W strukturze rodzajowej przeważały dochody własne w kwocie 0 mln zł, których udział wyniósł,%. Subwencja ogólna wynosząca mln zł stanowiła,% ogółu dochodów, a dotacje osiągnęły wartość mln zł, tj.,%. Źródłem większości dochodów własnych były podatki, w tym zwłaszcza podatek dochodowy od osób prawnych i fizycznych -,%, czyli mln zł. Na subwencję ogólną składała się głównie część oświatowa wynosząca mln zł (,%), natomiast wśród dotacji przeważały dotacje celowe -,%, tj. mln zł. W 0 r. w przeliczeniu na mieszkańca Małopolski z dochodów budżetu województwa przypadało zł, z dochodów powiatów - zł, z dochodów miast na prawach powiatu - zł, a z dochodów gmin - zł. Wydatki W 0 r. z budżetów jednostek samorządu terytorialnego wydatkowano kwotę mln zł. Na budżety gmin przypadało,% ogółu wydatków, na budżety miast na prawach powiatu,%, na budżety powiatów,%, a na budżet województwa samorządowego,%. Na wydatki jednostek samorządowych składały się wydatki bieżące oraz majątkowe. W omawianym okresie wyniosły one odpowiednio mln zł i mln zł. Blisko / ogółu wydatków bieżących (,%) stanowiły wydatki bieżące jednostek budżetowych w kwocie mln zł. Na dotacje rozdysponowano mln zł (,0%), a na świadczenia na rzecz osób fizycznych mln zł (,%). Na wydatki majątkowe niemal w całości składały się wydatki inwestycyjne (,%, tj. mln zł). Przeciętnie na mieszkańca Małopolski z budżetu województwa wydatkowano zł, z budżetów powiatów - zł, miast na prawach powiatu - zł, a gmin - 0 zł. Wynik finansowy Rok 0 był kolejnym, który jednostki samorządowe zamknęły ujemnym wynikiem finansowym. Deficyt wyniósł minus mln zł. Nadwyżkę budżetową odnotowano jedynie w gminach oraz w powiatach nowosądeckim i suskim.

18 PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ Według stanu w dniu XII 0 r. w krajowym rejestrze urzędowym podmiotów gospodarki narodowej REGON było zarejestrowanych, tys. podmiotów gospodarczych z terenu województwa małopolskiego (bez osób prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne oraz jednostek lokalnych). Poza Krakowem, który skupiał,% ogółu podmiotów, największa liczba jednostek zarejestrowana była na terenie powiatów: krakowskiego (,%), wadowickiego (,%), nowotarskiego (,%) i oświęcimskiego (,%). Najmniejszą liczbę podmiotów odnotowano w powiatach dąbrowskim i proszowickim (po 0,%) oraz miechowskim (,%). Sektor prywatny skupiał,% zarejestrowanych w województwie podmiotów. W powiatach ziemskich największym udziałem sektora prywatnego charakteryzowały się powiaty wielicki (,%) i tatrzański (,0%), najmniejszym natomiast powiat dąbrowski (,%). Udział sektora prywatnego w ogóle podmiotów w Krakowie wyniósł,%, w Nowym Sączu,%, w Tarnowie,%. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą stanowiły,% ogółu zarejestrowanych podmiotów. Odsetek tego typu jednostek w ogólnej liczbie zarejestrowanych podmiotów w poszczególnych powiatach wahał się od,% w oświęcimskim do,% w limanowskim. W miastach na prawach powiatu wyniósł,% w Krakowie,,% w Tarnowie i,% Nowym Sączu. Podmioty gospodarki narodowej w 0 r. Stan w dniu XII, spółki z udziałem kapitału zagranicznego w % ogółu spółek handlowych osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na tys. ludności i mniej,,,,,,,,,,,0,,,,,,,0, 0 -,, - i więcej,

19 Na terenie województwa działało, tys. spółek handlowych stanowiących,% ogółu zarejestrowanych podmiotów. Spółki te na miejsce rejestracji swojej działalności wybierały najczęściej miasta na prawach powiatu. Największy udział spółek handlowych w ogólnej liczbie podmiotów gospodarczych zarejestrowanych na danym obszarze odnotowano w Krakowie -,%, następnie w Tarnowie -,0% oraz w Nowym Sączu -,%. Najmniej spółek handlowych wśród ogółu podmiotów działało na terenie powiatów miechowskiego (,%) i limanowskiego (,%). Wśród spółek handlowych,% stanowiły spółki z udziałem kapitału zagranicznego działające głównie w Krakowie i powiecie krakowskim. Najmniej spółek tego typu zarejestrowanych było w powiatach dąbrowskim, proszowickim oraz miechowskim. Biorąc pod uwagę rodzaj prowadzonej działalności, najwięcej podmiotów gospodarczych zarejestrowanych było w sekcji handel; naprawa pojazdów samochodowych (0,0 tys., tj.,% ogółu podmiotów). W z powiatów udział tej sekcji był dominujący. W powiatach gorlickim, limanowskim i nowosądeckim przeważały podmioty należące do sekcji budownictwo, a w tatrzańskim do sekcji zakwaterowanie i gastronomia. Największa koncentracja podmiotów gospodarki narodowej, wyrażająca się ich liczbą na km powierzchni, występuje na terenie Krakowa oraz pozostałych miast na prawach powiatu. Najniższym współczynnikiem koncentracji charakteryzują się głównie powiaty położone w północno-wschodniej części województwa. Jednym z wyznaczników poziomu przedsiębiorczości w danym rejonie jest liczba podmiotów na 00 ludności zamieszkałej na tym terenie. W województwie małopolskim średnia wartość omawianego wskaźnika wyniosła 0, przy czym najwyższy odnotowano w Krakowie () i w powiecie tatrzańskim (), a najniższy w powiatach dąbrowskim i tarnowskim (odpowiednio 0 i ). RANKING POWIATÓW W celu pokazania pozycji powiatu posłużono się metodą porównawczą wskaźników. W zależności od rodzaju wskaźnika dane porządkowane były: malejąco, tj. pierwszą () lokatę otrzymały powiaty o najwyższej wartości cechy lub rosnąco, tj. pierwszą () lokatę otrzymały powiaty o najniższej wartości cechy. Dla uczytelnienia utworzonego rankingu wartości najwyższe oznaczono kolorem czerwonym (pierwsza lokata), Powiaty, dla których wskaźnik przyjął identyczną wartość otrzymały taką samą lokatę. Następne powiaty otrzymały kolejną lokatę, w związku z tym liczba lokat może być mniejsza niż liczba powiatów.

20 Wyszczególnienie a Ludność na km Przyrost naturalny na 00 ludności Saldo migracji na 00 ludności ab Pracujący na 00 ludności Stopa bezrobocia a rejestrowanego w% Przeciętne miesięczne c wynagrodzenia brutto w zł d Ludność korzystająca z sieci w % ogółu ludności wodociągowej kanalizacyjnej gazowej Powiaty: bocheński... brzeski... chrzanowski... dąbrowski... gorlicki... krakowski... limanowski... miechowski... myślenicki... nowosądecki... nowotarski... olkuski... oświęcimski... proszowicki... suski... tarnowski... tatrzański... wadowicki... wielicki... Miasta na prawach powiatu: Kraków... Nowy Sącz... Tarnów a Stan w dniu XII. b Według faktycznego miejsca pracy i rodzaju działalności; bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do osób oraz pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie. c Bez podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do osób oraz zatrudnionych za granicą, fundacji, stowarzyszeń i innych organizacji. d Dane wstępne.

21 Wyszczególnienie Mieszkania oddane do użytkowania na 00 ludności Dzieci w placówkach wychowania przedszkolnego na 00 dzieci w wieku - lat Udzielone świadczenia pomocy społecznej na mieszkańca a Czytelnicy bibliotek publicznych na 00 ludności Udzielone noclegi w turystycznych obiektach zbiorowego zakwaterowania dochody własne budżetów powiatów i miast na prawach powiatu Na mieszkańca wydatki budżetów powiatów i miast na prawach powiatu środki pozyskane z budżetu Unii Europejskiej d Osoby bc fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na tys. ludności Powiaty: bocheński... brzeski... chrzanowski... dąbrowski... gorlicki... krakowski... limanowski... miechowski... myślenicki... nowosądecki... nowotarski... olkuski... oświęcimski... proszowicki... suski... tarnowski... tatrzański... wadowicki... wielicki... Miasta na prawach powiatu: Kraków... Nowy Sącz... Tarnów a Łącznie z punktami bibliotecznymi. b Stan w dniu XII. c Bez osób prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne. d Przez jednostki samorządu terytorialnego.