Narodowa Strategia Spójności (NSS) Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia, NSRO

Transkrypt

1 INFORMACJE OGÓLNE Europejski Fundusz Społeczny Ten kluczowy instrument polityki społecznej wewnątrz Unii Europejskiej został utworzony w 1957 r. (na mocy Traktatów Rzymskich, powołujących do Ŝycia Europejską Wspólnotę Gospodarczą), jako pierwszy z europejskich funduszy strukturalnych. Początkowo miał on za zadanie wspieranie inicjatyw słuŝących poprawie sytuacji na rynku pracy w odbudowujących się po II wojnie światowej krajach Wspólnoty. Przez ponad pół wieku swego istnienia Fundusz ewoluował, zresztą podobnie jak i sama Wspólnota, jednakŝe niezmiennie jego istotą jest inwestowanie w rozwój kapitału ludzkiego. Jak naleŝy to rozumieć? Wymienia się tzw. pięć obszarów wsparcia EFS, a mianowicie: Aktywne działania na rynku pracy Promowanie rozwiązań wyrównujących szanse na rynku pracy Rozwój szkoleń, edukacji i doradztwa Doskonalenie umiejętności pracowników oraz rozwój przedsiębiorczości Zwiększanie szans kobiet na znalezienie pracy i rozwój kariery Europejski Fundusz Społeczny jest obecnie głównym narzędziem wspierającym realizację Europejskiej Strategii Zatrudnienia, której to najistotniejszym zadaniem jest poprawa jakości pracy, działanie na rzecz pełnego zatrudnienia, a takŝe wzmocnienie spójności i integracji społecznej, które to zadania mają docelowo przekładać się na zasadniczy cel, jakim jest przyspieszenie rozwoju gospodarczego Unii Europejskiej. Środki finansowe pochodzące z EFS wydatkowane są zgodnie z wcześniej określonymi programami i kierowane są do tych obszarów społecznych i geograficznych, które najbardziej potrzebują takiego wsparcia. Środki płynące z EFS to pieniądze, których nie moŝna wykorzystać bezpośrednio na poprawę ilości czy jakości infrastruktury, stąd często nie są tak bardzo dostrzegalne, jak przykładowo

2 budowa drogi, mostu czy oczyszczalni ścieków. śeby jednak moŝna było mówić o prawdziwym rozwoju nie mniej konieczne są inwestycje w tych, którzy z infrastruktury mają i będą korzystać, a więc inwestowanie w ludzi zgodnie z hasłem przewodnim Europejskiego Funduszu Społecznego: Człowiek - najlepsza inwestycja. Nasz kraj stosunkowo od niedawna moŝe korzystać ze środków płynących z EFS, jednakŝe juŝ dziś moŝemy pochwalić się tym, Ŝe w latach właśnie w Polsce realizowany jest Program Operacyjny Kapitał Ludzki największy program w całej 50-letniej historii Funduszu, dysponujący największą sumą środków i tym samym potencjalnie skierowany do największej ilości mieszkańców naszego kraju Europejski Fundusz Społeczny w Polsce. W latach w Polsce środki EFS były kierowane w trojaki sposób poprzez: Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich (SPO RZL). Budowa otwartego, opartego na wiedzy społeczeństwa poprzez zapewnienie warunków do rozwoju zasobów ludzkich w drodze kształcenia, szkolenia i pracy. Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego. Stworzenie warunków dla rozwoju zasobów ludzkich na poziomie lokalnym i regionalnym, poprawa zdolności do programowania i realizacji projektów w zakresie rozwoju zasobów ludzkich na tych szczeblach. Program Inicjatywy Wspólnotowej Equal Testowanie i promowanie w drodze współpracy ponadnarodowej nowych sposobów zwalczania wszystkich form dyskryminacji i nierówności na rynku pracy Narodowa Strategia Spójności (NSS) (nazwa urzędowa: Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia, NSRO) to dokument strategiczny określający priorytety i obszary wykorzystania oraz system wdraŝania funduszy unijnych: Europejskiego Funduszu Rozwoju

3 Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójności w ramach budŝetu Wspólnoty na lata Celem strategicznym NSS jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej. Obok działań o charakterze prawnym, fiskalnym i instytucjonalnym cele NSS będą realizowane za pomocą programów (tzw. programów operacyjnych), zarządzanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, programów regionalnych (tzw. regionalnych programów operacyjnych), zarządzanych przez Zarządy poszczególnych Województw i projektów współfinansowanych ze strony instrumentów strukturalnych. Aby było moŝliwe wykorzystanie środków z EFRR, EFS oraz FS, przygotowane zostały programy, które opisują kto i na co moŝe otrzymać dotację. Programy Operacyjne (PO) tworzone są na podstawie SWW i NSRO. Obecnie wszystkie cele zawarte w NSS będą realizowane przez określone programy finansujące, a są to: Program Infrastruktura i Środowisko współfinansowany z EFRR i FS Program Innowacyjna Gospodarka współfinansowany z EFRR Program Kapitał Ludzki współfinansowany z EFS 16 Programów Regionalnych finansowane z EFRR Program Rozwój Polski Wschodniej finansowany z EFRR Program Pomoc Techniczna finansowany z EFRR Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej finansowany z EFRR Jeśli zatem chcesz otrzymać dofinansowanie na określony projekt, warto Ŝebyś zapoznał się z Programem, którego tematyka jest zgodna z celem Twojej inwestycji. Nazwa Programu Operacyjnego Kwota środków zarezerwowanych na realizację Programu [mld euro] Infrastruktura i Środowisko 37,6 Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 17,2 Regionalne Programy Operacyjne 16,5

4 Kapitał Ludzki 11,5 Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 9,7 Europejska Współpraca Terytorialna 8,5 Rozwój Polski Wschodniej 2,3 ZrównowaŜony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeŝnych obszarów rybackich 0,9 Pomoc Techniczna 0,6 Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata (PO IiŚ) Celem programu jest poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu toŝsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej. Bardzo waŝną rzeczą dla rozwoju i poprawy warunków Ŝycia społeczeństwa jest tzw. infrastruktura techniczna. Składa się na nią szereg elementów, takich jak: energetyka dostarczanie wody usuwanie ścieków usuwanie odpadów transport Poprawa stanu dróg, wody pitnej, sieci energetycznej słuŝy dwóm podstawowym celom poprawie atrakcyjności Polski dla inwestorów oraz polepszeniu poziomu Ŝycia mieszkańców. Z PO IiŚ moŝna otrzymać dotacje na projekty z zakresu powyŝszych dziedzin. Z tego programu wsparte są projekty duŝe. Czasami będzie to oznaczać, Ŝe koszt tego projektu będzie sięgał aŝ 50 milionów euro! Muszą to takŝe być projekty o duŝym znaczeniu, czyli obszarze realizacji obejmującym więcej niŝ jedno województwo. Natomiast projekty, których celem jest pomoc mieszkańcom na poziomie gminy lub powiatu, moŝna zrealizować w ramach z programu regionalnego.

5 PO IiŚ kładzie bardzo duŝy nacisk na sprawy ekologii i ochrony środowiska. Dlatego teŝ, dotację z tego programu moŝesz uzyskać przede wszystkim na tego rodzaju inwestycje. Za pomocą dofinansowania z POIiŚ moŝesz równieŝ sfinansować projekty z zakresu promocji kultury, nauki oraz zdrowia (m.in. na ochronę zabytków i innych obiektów o duŝej historycznej wartości, na działalność i wyposaŝenie szkół artystycznych oraz innych uczelni, a takŝe na polepszenie warunków szpitalach oraz na poprawę jakości usług pogotowia ratunkowego). Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL) - szczegółowo omówiony w części dotyczącej tylko POKL Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (POIG) Program ma na celu wspieranie szeroko rozumianej innowacyjności (w skali kraju lub na poziomie międzynarodowym). W ramach POIG wsparcie mogą otrzymać przedsiębiorstwa, instytucje otoczenia biznesu oraz jednostki naukowe, które chcą pomóc firmom we wdraŝaniu najnowszych rozwiązań technologicznych. Głównym celem POIG jest rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw, wzrost konkurencyjności polskiej nauki, zwiększenie roli nauki w rozwoju gospodarczym, zwiększenie udziału innowacyjnych produktów polskiej gospodarki w rynku międzynarodowym, tworzenie trwałych i lepszych miejsc pracy, wzrost wykorzystania technologii informacyjnych i komunikacyjnych w gospodarce. Instytucje odpowiedzialne za realizację PO IG to: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego (MRR) jest to Instytucja Zarządzająca (IZ) PO IG. oraz Instytucje Pośredniczące, które będą odpowiedzialne za wdraŝanie poszczególnych priorytetów w ramach Programu: Ministerstwo Gospodarki (MG) Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa WyŜszego (MNiSW) Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA)

6 Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej na lata (PO PRW) Polska Wschodnia to województwa: lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie i warmińsko mazurskie. Niestety Polska wschodnia rozwija się wolniej niŝ pozostała część kraju. Wynika to z bardzo wielu uwarunkowań, w tym uwarunkowań historycznych, sprzed wielu lat. Obszary Polski wschodniej to bardzo często tereny rolnicze, które w tej chwili są biedniejsze niŝ inne części kraju, a nawet całej Unii Europejskiej. PO PRW został stworzony, aby przyspieszyć tempo, w którym rozwija się Polska Wschodnia. Sposobem na dokonanie tego ma być finansowa pomoc dla firm, które chcą poszerzać swoją działalność, unowocześniać swoje zasoby i swoje produkty. Nie jest to jednak jedyny rodzaj projektów, jakie mogą otrzymać dotację z tego programu. Równie waŝnym elementem jest zapewnienie jak największej liczbie mieszkańców Polski Wschodniej dostępu do szybkiego Internetu oraz poprawienie sieci dróg na tym terenie. Poza tym, część środków w ramach tego programu została zarezerwowana na projekty dotyczące rozwoju turystyki. Mogą to być akcje reklamujące Polskę Wschodnią i zapraszające turystów do skorzystania z atrakcji, jakie tutaj są albo np. budowa ścieŝek rowerowych. Program Operacyjny Pomoc Techniczna (PO PT) Program ten jest zupełnie inny od wszystkich, o których wcześniej przeczytałeś. Ten program powstał z myślą o tych, którzy są odpowiedzialni za przyznawanie dotacji unijnych w Polsce. Są to m.in. Instytucje Zarządzające, Instytucje WdraŜające i Pośredniczące. To one przygotowują całą dokumentację, prowadzą nabory wniosków, sprawdzają wnioski i decydują, kto otrzyma dotację. O tych instytucjach moŝesz przeczytać w innych częściach poradnika. Celem Programu jest zapewnienie sprawnej realizacji załoŝeń wydatkowania środków unijnych, za co odpowiedzialne są Instytucje Zarządzające.

7 Środki z programu PO PT mają pomóc temu, aby przyznawanie dotacji nie opóźniało się i aby wszyscy byli dobrze poinformowani, kiedy i na co mogą otrzymać środki, a takŝe co muszą zrobić, aby otrzymać dotację. Są to właśnie środki z programu PO PT. Regionalne Programy Operacyjne na lata (RPO) szczegółowo omówiony w części dotyczącej tylko RPO Europejska Współpraca Terytorialna (EWT) Europejska Współpraca Terytorialna zawiera w sobie wiele Programów, z których moŝesz otrzymać środki na bardzo róŝne projekty. Realizacji załoŝeń Europejskiej Współpracy Terytorialnej słuŝą trzy typy programów: programy współpracy transgranicznej - projekty mogą być róŝnorodne, ale zawsze chodzi o wspólne przedsięwzięcia z inną instytucją czy jednostką samorządu terytorialnego po drugiej stronie granicy. W projektach tych waŝny jest efekt, tzw. transgraniczności. Oznacza to, Ŝe Wasz pomysł musi mieć oddziaływanie i przynosić korzyści, zarówno dla Polski, jak i drugiego kraju, skąd pochodzi Twój partner. Pamiętaj, Ŝe partnerów moŝesz mieć wielu, ale oni teŝ muszą być z terenu, którego dotyczy Program. programy współpracy transnarodowej - w projektach musi uczestniczyć przynajmniej trzech finansujących partnerów z trzech krajów, z których co najmniej dwa to państwa członkowskie Unii Europejskiej leŝące w obszarze Programów: Region Morza Bałtyckiego lub Europa Środkowa. programy współpracy międzyregionalnej - w ramach Programu moŝesz realizować duŝe projekty dotyczące ochrony środowiska, wymiany doświadczeń w zakresie wspierania innowacyjności i gospodarki opartej na wiedzy. W projektach realizowanych w ramach Programu INTERREG IV C powinny uczestniczyć podmioty reprezentujące co najmniej trzy kraje, w tym przynajmniej dwóch partnerów musi pochodzić z państw członkowskich Unii Europejskiej. Rekomendowana liczba partnerów zaangaŝowanych w projekt jest ściśle związana z intensywnością i charakterem planowanej współpracy.