[dostęp dnia: ]. 3 Zob. Żółtodzioby" i "Ostrożni" skłaniają się ku funduszom, [on-line:]

Transkrypt

1 Paulliina Wawrzyniiak KALENDARZ antykryzysowy 2010 Czylii mettody oszczędzania i inwesttowani i ia na podsttawi ie dosttępnych na polskim rrynku prrodukttów ffi inansowych

2 SZANOWNI PAŃSTWO, nie da się tego ukryć - nadeszły ciężkie czasy dla naszych portfeli... Już od miesięcy serwisy telewizyjne informują o kryzysie, ogarniającym stopniowo cały świat, w audycjach radiowych rozbrzmiewają coraz liczniejsze wypowiedzi i porady gospodarczych ekspertów, prasa rozpisuje się na temat kolejnych bankructw i grupowych zwolnień nawet w najbogatszych firmach, a Internet pełen jest danych dotyczących słabnącej złotówki oraz straszliwych skutków tego zjawiska. A skutki te odczuwają nie tylko rekiny biznesu, którym przyszło się zmierzyć z kłopotami finansowymi na dużą skalę, ale także przysłowiowi państwo Kowalscy czyli my, zwyczajni obywatele średnio zamożnego państwa położonego w Europie Środkowej i zaledwie od dwudziestu lat borykającego się z problemami typowymi dla gospodarki rynkowej. Co robić? Można jak na przykład w Gdańsku założyć Chór Narzekań i w ten sposób dać upust swojemu niezadowoleniu z zaistniałej sytuacji 1. Jeśli jednak myślimy poważnie o naszych prywatnych finansach i chcemy się o nie odpowiednio zatroszczyć, możliwe rozwiązania pojawiają się dwa trzeba mianowicie oszczędzać i/lub inwestować. Oszczędzanie kojarzy się nam zazwyczaj z oszczędnościami, a więc tą częścią uzyskanego przez kogoś dochodu, która nie została skonsumowana, czyli przeznaczona na zakup rozmaitych dóbr i usług 2. Idzie jednak przede wszystkim o to, co się z tymi pozostającymi środkami robi. Czy trzymamy je w przysłowiowej skarpetce? W kredensie, w kopercie sprytnie, jak nam się wydaje, ukrytej za talerzami? A może w szafce z bielizną, do której zawsze najpierw zagląda każdy szanujący się włamywacz? Wyniki badań pokazują, że w społeczeństwie polskim nie wykształciły się jeszcze żadne wyraźne tendencje, jeśli chodzi o oszczędzanie stwierdza Werner Niepel, dyrektor Raiffeisen International Fund Advisory 3. Pozwalamy więc pieniądzom leżeć bezczynnie, zamiast je pomnażać. Czas to zmienić i rozpocząć osobistą walkę z kryzysem. Jego skutki długo jeszcze będziemy odczuwać, ale możemy zniwelować ich oddziaływanie, lokując nasze pieniądze w wybranych produktach finansowych. Niech ten Kalendarz antykryzysowy stanie się dla Państwa nie tylko na najbliższych 12 miesięcy pomocnym przewodnikiem po świecie oszczędzania oraz inwestycji. Zawarte w nim informacje pozwolą Wam zorientować się, jak szeroki jest na polskim rynku wachlarz propozycji dotyczących tej sfery naszych finansów. A w Nowym Roku życzę Państwu samych udanych i przynoszących satysfakcjonujące zyski decyzji! 1 Więcej informacji o happeningu odbywającym się pod nazwą Gdańskiego Chóru Narzekań zob.: [on-line:] [dostęp dnia: ]. 2 Zob. B. Oyrzanowski, Mikroekonomia, Kraków 1996, s Zob. także: [on-line:] [dostęp dnia: ]. 3 Zob. Żółtodzioby" i "Ostrożni" skłaniają się ku funduszom, [on-line:] [dostęp dnia: ]. 2

3 Autorka STYCZEŃ: KONTO OSOBISTE Styczeń to dobry moment na zmiany w końcu najtrudniejszy pierwszy krok Jeśli więc do tej pory przechowywaliście oszczędności w tzw. pewnych miejscach w domu, najwyższy czas położyć temu kres i założyć konto osobiste, czyli rachunek ROR 4, na który będą trafiały niewydane środki. Nie, to nie żarty według aktualnych badań wielu Polaków do niedawna uważało zetknięcie się z bankiem za zło konieczne 5. Być może działa w takich wypadkach psychologia przecież o wiele przyjemniej spogląda się na stosik banknotów i bilonu niż na suche, nie przemawiające do wyobraźni liczby na papierze. Ale Dość tego! Do banku marsz! Dlaczego warto założyć konto? Po pierwsze pieniędzy odłożonych na rachunek nie wydamy tak łatwo, ponieważ nie będą nas tak kusić, jak schowana gdzieś w mieszkaniu gotówka. Zaoszczędzimy je więc łatwiej. Po drugie ochronimy nasze pieniądze przed złodziejami, gdyż przechowywanie w domu gotówki często stanowi zachętę dla wielu oszustów i rabusiów. I wreszcie po trzecie bo nawet najzwyklejsze konta bankowe są zazwyczaj oprocentowane. W ten sposób, zachowując możliwość podjęcia środków z rachunku ROR w każdej chwili, możemy jednocześnie zyskiwać dodatkowe, chociaż niewielkie 6 kwoty. Z analizy aktualnych wskaźników wynika, że zarobić możemy od 0,1% do 5% i więcej. Warto więc uważniej przyjrzeć się propozycjom różnych placówek. Oczywiście, istnieją również banki, które wcale nie pozwalają zarabiać klientom, którzy zdecydowali się założyć u nich ROR 7. A jeśli macie już konto bankowe? W tym wypadku warto zastanowić się, czy jest to najkorzystniejsza z dostępnych aktualnie opcji. W bankowości sytuacja zmienia się z dnia na 4 Rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy. 5 Zob. Oszczędzanie po polsku, [on-line:] [dostęp dnia: ]. 6 Zwłaszcza, gdy weźmie się pod uwagę, że banki z powodu kryzysu obniżyły oprocentowanie tego typu produktów finansowych, nieraz nawet o 1%. 7 Tak jest np. w Lucas Banku. Więcej informacji na temat oprocentowania kont osobistych zob. Jeszcze niższe oprocentowanie ROR-ów [on-line:] zob. także: Konta osobiste i firmowe porównanie ofert na rynku, [on-line]: [dostęp dnia: ]. 3

4 dzień, wciąż powstają nowe banki i nowe oferty, dlatego warto obserwować rynek i co jakiś czas sprawdzać, czy opłaca się być wiernym klientem, czy może warto zrobić skok w bok, do innego banku? LUTY: KONTO W SIECI Na szczęście jak informują serwisy finansowe niski wskaźnik ubankowienia Polaków powoli zaczyna odchodzić do przeszłości 8. Pojawia się jednak pytanie, czy ci ubankowieni rodacy wiedzą, jak najlepiej ograniczyć koszty związane z prowadzeniem rachunku i jakie banki oferują możliwości? Mam na myśli przede wszystkim konto internetowe, czyli rachunek oszczędnościowo-kredytowy, który umożliwia obsługę za pośrednictwem Internetu 9, co coraz częściej oferują klientom działające w Polsce banki. Konto internetowe posiada liczne zalety: przede wszystkim należy tu wymienić nieograniczony dostęp do pieniędzy, stanu rachunku, możliwość gospodarowania nimi o dowolnej porze dnia i nocy, bez konieczności długiego i męczącego stania w kolejkach wystarczy mieć komputer i połączenie z siecią. Poza tym opłaty za prowadzenie takiego konta są zazwyczaj dość niskie lub nawet zerowe, nie wspominając o niższych kosztach przelewów i innych transakcji (co zwłaszcza przy płaceniu rachunków pozwala całkiem sporo zaoszczędzić), zaś zgromadzone w ten sposób pieniądze użytkownik może umieszczać na lokatach lub inwestować, również za pomocą komputera. Warto pamiętać, że w wielu placówkach klient ma wybór między kontem wyłącznie internetowym, a kontem tradycyjnym z dodatkowym dostępem do Internetu 10. Obecnie wszystkie większe banki mają w swojej ofercie takie usługi, dlatego nie musimy obawiać się, że nasze pieniądze dostaną się w niepowołane ręce mamy szansę wybrać wiarygodną, sprawdzoną firmę 11 i powierzyć jej nasze fundusze, dołączając w ten sposób do grona ludzi nowoczesnych i zaradnych. A może będzie to znakomita okazja, by rozpocząć 8 Zob. Rośnie ilość kont bankowych, [on-line:] [data dostępu: ]. 9 Zob. Dlaczego konto internetowe jest lepsze niż tradycyjne?, [on-line:] [data dostępu: ]. 10 Konta pierwszego rodzaju oferuje m.in. mbank. Zob. [on-line:] [dostęp dnia: ]. Konta drugiego typu pojawiają się np. w ofertach BZ WBK, PKO BP SA, Citibank Handlowy. Zob. [on-line:] [dostęp dnia: ]. 11 Więcej informacji na temat zalet kont internetowych zob. Internetowe konta bankowe, [on-line:] [dostęp dnia: ]. 4

5 swoją przygodę ze światową siecią? W końcu na naukę nigdy nie jest za późno. A mamy dopiero luty MARZEC: LOKATY TERMINOWE Marzec Powietrze zaczyna już pachnieć wiosną, spod ziemi wyłaniają się pierwsze kwiaty, a na kontach bankowych pojawiają się pierwsze zaoszczędzone środki. Co z nimi robić? Można pozostawić je na rachunku, aby móc je w każdej chwili podjąć, ale warto też przemyśleć kwestię założenia lokaty. Lokaty terminowe (wkłady terminowe) są to depozyty bankowe deponowane w banku ( ) na określony z góry okres [ ]. Właściciel lokaty, zwany deponentem, za złożone środki otrzymuje zapłatę w postaci odsetek 12. Właściwie także ROR jest formą lokaty, z tym, że pieniądze złożone na nim są cały czas dostępne, a środków umieszczonych na lokacie nie można wykorzystać przed upływem jej terminu bez utraty określonych w umowie odsetek. Natomiast wysokość zysków zależy od tego, czy deponujemy pieniądze na dwa tygodnie, miesiąc, trzy miesiące, pół roku, rok czy też dwa lata lub więcej im dłużej pozostawiamy je do dyspozycji banku, tym większy może być nasz zysk. Warto więc zwrócić uwagę na to, jak wysokie oprocentowanie oferują nam banki 13. W niektórych wypadkach liczy się również wysokość wkładu im więcej pieniędzy chcemy ulokować, tym większa będzie kwota, którą one dla nas zarobią. Warto też zainteresować się kapitalizacją odsetek 14 im częściej ona następuje, tym lepiej dla naszych pieniędzy. Należy również pamiętać o tym, że oprocentowanie lokat może być stałe lub zmienne. Odsetki w stałej wysokości dają nam od momentu założenia lokaty pewność co do zysków, jakie nam ona przyniesie. Odsetki zmienne stanowią już pewne ryzyko wszystko zależy od koniunktury i stóp procentowych. Można więc sporo zyskać, ale też jak się przekonujemy w czasie kryzysu wiele stracić, także wtedy, gdy np. bank straci płynność finansową i nie bę- 12 Zob. hasło: Co to jest lokata terminowa, [on-line:] lokata;terminowa,poradnik;finansowy,haslo,244.html [dostęp dnia: ]. 13 W Internecie można znaleźć specjalne serwisy, które porównują oprocentowanie lokat w różnych bankach stanowi to spore ułatwienie przy wyborze depozytariusza. Zob. Lokaty złotowe, [on-line:] [dostęp dnia: ]. 14 Kapitalizacja odsetek polega na dopisywaniu ich kwoty do ogólnej sumy lokaty, co sprawia, że kolejne odsetki naliczane są od zwiększonej kwoty. Zob. David G. Luenberger, Teoria inwestycji finansowych, Warszawa 2003, s , passim. 5

6 dzie nam mógł oddać całej powierzonej mu kwoty z funduszu gwarancyjnego. Jednak grunt to przemyślane decyzje i być może wybór kilku różnych banków oraz lokat. KWIECIEŃ: RÓŻNE LOKATY A skoro już mowa o różnych lokatach ich kolejne rodzaje pojawiają się na rynku niczym kwiaty w ogrodzie na wiosnę. Trzeba się więc tylko dobrze zastanowić, jakimi środkami dysponujemy i jaki typ będzie nam najbardziej odpowiadał. Bardzo pomocny może w tym być Internet, w którym znajdują się nie tylko definicje kolejnych odmian depozytów 15, ale także konkretne oferty banków. Dla osób, które już po założeniu lokaty - w mniejszych lub większych odstępach czasu są w stanie odłożyć określone kwoty, dobre rozwiązanie stanowić będzie lokata progresywna, czyli taka, do której można dopłacać w dowolnym momencie dodatkowe środki bez podpisywania nowych umów. Oprocentowanie takiego depozytu rośnie razem ze wzrostem kapitału złożonego na niej czyli im więcej zgromadzimy, tym wyższy procent odsetek przypadnie nam w zysku. W rezultacie bank zyskuje wiernego i zadowolonego klienta, a my gromadzimy coraz większe oszczędności. Jeśli nie wiemy, na jak długo zamrozić kapitał na lokacie, możemy zdecydować się na lokatę dynamiczną, na której oprocentowanie rośnie proporcjonalnie do czasu jej trwania 16, a jednocześnie w jej wypadku zachowujemy możliwość wycofania swoich środków w dowolnym momencie, zachowując odsetki w wysokości stosownej do czasu trwania depozytu. Szczęśliwcy dysponujący większymi kwotami mogą też skusić się na zawarcie z bankiem umowy o lokatę automatyczną. Gdy środki na ich koncie przekroczą określony limit, nadwyżka staje się lokatą o określonym oprocentowaniu i terminie. Zazwyczaj trzeba mieć jednak na koncie kwoty powyżej 5 tysięcy złotych, a na to nie każdy, zwłaszcza w obliczu kryzysu, może sobie pozwolić. Na podobnej zasadzie, co lokata automatyczna, funkcjonuje również lokata overnight czyli lokata na noc. Pieniądze zgromadzone na koncie klienta banku, oferującego ten pro- 15 Zob. np. Lokaty bankowe [on-line:] [dostęp dnia: ]; zob. także porady i artykuły na temat lokat [on-line:] [dostęp dnia: ]. 16 Zwykle jest ono zmienne i zwiększa się co 30 dni. Jednocześnie trzeba pamiętać, że takie oprocentowanie jest nieco niższe niż na lokatach terminowych. 6

7 dukt finansowy, na każdą noc zostają zamrożone, to znaczy stają się depozytem o wyższym, niż w dzień, oprocentowaniu i w ten sposób zarabiają dla nas pieniądze, kiedy my smacznie śpimy i śnimy o tym, jak i na co moglibyśmy je wydać. MAJ: I WCIĄŻ LOKATY Sny, marzenia Wiosna im sprzyja, zwłaszcza w maju. Wyobraźmy więc sobie wszak w marzeniach wszystko jest możliwe że dysponujemy ogromną kwotą pieniędzy. Może to być kilkadziesiąt tysięcy złotych, może to być milion W takiej sytuacji bardzo wygodne byłoby założenie lokaty rentierskiej, a więc takiej, z której odsetki nie są kapitalizowane, ale przekazywane właścicielowi lokaty na tzw. bieżące wydatki, opłacenie rachunków i tym podobne sprawy. Oczywiście w wypadku tak wysokich kwot banki pozwalają dysponentom negocjować wysokość oprocentowania. A skoro już mowa o negocjacjach istnieje również typ depozytu określany mianem lokaty negocjowanej i również przeznaczony dla osób mogących sobie pozwolić na zamrożenie w banku bardzo dużych kwot, najczęściej powyżej 50 tysięcy złotych. Uparty i asertywny klient może i w tym wypadku wywalczyć bardzo dobre warunki oprocentowania. Czas jednak skończyć z tymi marzeniami i wrócić na ziemię. A tu czekają na nas kolejne odmiany depozytów, a wśród nich tzw. lokata call. Aby ją założyć, należy być już właścicielem konta bankowego. Zgromadzone na niej środki podlegają zmiennemu oprocentowaniu, którego wysokość klient może wynegocjować, ale odsetki nie ulegają kapitalizacji, lecz w ciągu dwóch dni od momentu rezygnacji, a raczej wypowiedzenia lokaty (ponieważ zakłada się ją bezterminowo, na czas nieokreślony) są wpłacane na rachunek właściciela razem z kapitałem. To stosunkowo nowy rodzaj depozytu na polskim rynku produktów finansowych 17. Do interesujących propozycji należy również e-lokata, czyli lokata internetowa, zakładana przez klientów posiadających konta internetowe lub konta z dostępem do Internetu. Warto zauważyć, że podobnie jak w wypadku kont internetowych ze względu na niższe 17 Zob. Aleksander Żywczyk, Nowe odmiany lokat, [on-line:] [dostęp dnia: ]. W tym artykule znajdują się również informacje dotyczące innych rodzajów depozytów terminowych. 7

8 koszty obsługi tego typu depozytów 18 banki zwykle oferują wyższe nawet o kilka procent odsetki. Dzięki temu udaje im się nie tylko przyciągnąć do siebie nowych klientów, lecz także skłonić ich, by chociaż pobieżnie nauczyli się korzystać z nowoczesnych technologii, a to także duża zaleta. CZERWIEC: JESZCZE LOKATY Czerwiec to już prawie połowa roku mamy już pewną wprawę w oszczędzaniu i inwestowaniu pieniędzy, możemy więc zapoznać się z nieco bardziej zaawansowanymi propozycjami banków, a później podsumować sprawę lokat ostatecznie. Propozycja pierwsza to lokata strukturyzowana. Jest specyficznym rodzajem inwestycji łączącym bezpieczeństwo zwrotu założonych pieniędzy z możliwością zysku powyżej standardowego oprocentowania lokat 19. Dużą część środków z tej lokaty inwestuje się bezpiecznie, żeby dawały pewny, chociaż niewielki zysk. Ale część, zwykle około 10%, lokuje się w bardziej ryzykownych, a więc dających szansę na większy zysk, przedsięwzięciach jeśli okażą się one fiaskiem, środki uzyskane z pewnych inwestycji pokryją ewentualne straty, istnieje jednak możliwość, że uzyska się w ten sposób o wiele wyższy niż zazwyczaj zysk. Na pewno jednak jest to lokata dla ludzi o mocniejszych nerwach. Z kolei propozycja numer 2 stanowi formę pośrednią między lokatą a polisą na życie. To tzw. poliso-lokata 20. Produktem, jaki sprzedaje nam bank, jest polisa na życie w firmie ubezpieczeniowej, z której po określonym terminie zwracana jest klientowi kwota, jaką wpłacił, a także odsetki, które od niej narosły w okresie obowiązywania polisy. Wspomniałam o tej drugiej formie oszczędzania nie bez przyczyny, ponieważ stanowi ona ciekawą próbę ominięcia przepisów, nakładających m.in. na zyski z lokat tzw. podatek Belki 21. Od kilku lat 19% zysku z inwestowanego w lokatach kapitału zabiera nam państwo. Powinniśmy pamiętać o tym fakcie podczas obliczania spodziewanych zysków, ponieważ 18 Do założenia tej lokaty nie jest potrzebny ani oddział banku, ani specjalnie do tego przeznaczony pracownik wystarczy Internet, odpowiednie konto bankowe i instrukcja na stronie www wybranej przez nas firmy. 19 Zob. Lokata strukturyzowana, [on-line:] [dostęp dnia: ]. 20 Zob. Poliso-lokata, [on-line:] [dostęp dnia: ]. 21 Więcej na temat podatku Belki i sposobów jego obchodzenia zob. Podatek od zysków, [on-line:] [dostęp dnia: ]. 8

9 fiskus odciąga swoją część naszych pieniędzy, zanim jeszcze wypłacimy odsetki dochód otrzymujemy więc już odpowiednio umniejszony. Na koniec tych kilkumiesięcznych rozważań o lokatach należałoby jeszcze wspomnieć o kryzysie. Jego skutki odczuwają nie tylko światowe, ale też polskie banki to fakt. Ale ze względu na ścisłą kontrolę, jaką nad tym sektorem roztaczają NBP i Komisja Nadzoru Finansowego, możemy być spokojni depozytom powierzanym naszym bankom nie grozi żaden krach pozostają one pewnym źródłem niewielkich zazwyczaj, ale bezpiecznych zysków. LIPIEC: OBLIGACJE cz. I Czy na naszych kontach oszczędnościowych zgromadziło się już trochę środków? A może właśnie nadszedł moment wypłaty odsetek z którejś z Waszych lokat? Jeśli tak, jest to dobry moment na zastanowienie się, czy nie warto tych pieniędzy zainwestować w kolejny produkt finansowy, oferowany na polskim rynku, czyli obligacje. Lipiec kojarzy się przede wszystkim z wakacjami ale fakt, że lokujemy pieniądze w obligacjach bynajmniej dla nich wakacji nie oznacza. Zakupienie tego rodzaju papierów wartościowych oznacza, iż ich emitent, którym może być np. państwo (i tak dzieje się najczęściej), czy też korporacja, miasto lub gmina, zaciąga u nas dług, który zobowiązuje się spłacić w określonym terminie i z określonymi, należnymi nam za ten czas odsetkami. W praktyce najczęściej mamy do czynienia z obligacjami skarbowymi, czyli emitowanymi w seriach przez Skarb Państwa. Można więc powiedzieć, iż jest to rodzaj pożyczki, jakiej nabywcy obligacji udzielają państwu. Nasze pieniądze przeznaczane są na realizację rozmaitych celów określonych w budżecie albo na spłatę poprzednio zaciągniętych długów. Jednak mamy gwarancję, iż po upływie określonego czasu otrzymamy je z powrotem, i to pomnożone dlatego to bardzo bezpieczna forma inwestowania pieniędzy 22. Na co powinniśmy zwrócić uwagę, decydując się na tę formę? Przede wszystkim na termin wykupu czy są to obligacje krótko-, średnio- czy długoterminowe 23. Istotne informacje to także cena emisyjna, czyli ta, po której dokonaliśmy zakupu papierów wartościowych, oraz ich wartość nominalna, czyli kwota, jaką za nie dostaniemy w momencie wykupu przez emitenta. Wreszcie oprocentowanie, czyli wielkość odsetek, którą oblicza się, biorąc za podstawę wartość nominalną. Odsetki wypłacane są w określonych okresach, np. rocznie czy też kwartalnie. Oprocentowanie 22 Definicja obligacji - zob. Czym są obligacje?, [on-line:] cotosa&samsession=11e82f0bcadf17a57d6e9d38f0cd4ad5 [dostęp dnia: ]. 23 Obligacje krótkoterminowe mają termin wykupu od 1 do 5 lat; średnioterminowe od 5 do 12 lat; długoterminowe powyżej 12 lat. 9

10 obligacji może być stałe (np. w wypadku obligacji dwuletnich) lub zmienne (o co najmniej trzyletnim terminie wykupu). Obligacje skarbowe można zakupić na trzy sposoby: w wyznaczonych do tego placówkach PKO BP (oddziały oraz domy maklerskie), przez telefon oraz przez Internet 24. Warto też wiedzieć, iż nie mają one postaci materialnej ich zakup zostaje odnotowany w specjalnym rejestrze, możemy jedynie zażądać poświadczenia dokonania zakupu. Dzięki temu unikniemy ryzyka zagubienia tych papierów wartościowych, które co za ironia z papierem nie mają już wiele wspólnego SIERPIEŃ: OBLIGACJE cz. II Wiemy już, jak i gdzie dokonać zakupu obligacji, na jakie informacje zwrócić uwagę przy wyborze najodpowiedniejszych dla nas opcji. Nadszedł czas, w którym powinniśmy zadecydować, który z dwóch funkcjonujących na rynku papierów wartościowych rodzajów obligacji dostępnych dla osób fizycznych chcemy wybrać. Zacznijmy od obligacji oszczędnościowych. Mogą je nabywać wyłącznie osoby mieszkające w kraju (rezydenci) albo za granicą (nierezydenci), po stałej cenie, wynoszącej 100 złotych za jednostkę, co jest równe wartości nominalnej obligacji. Emituje się je co miesiąc, z dwu-, cztero- lub dziesięcioletnim terminem wykupu. Ta odmiana papierów wartościowych nie jest notowana na giełdzie. Co więcej, nabywca może w dowolnym momencie odsprzedać je lub podarować innej osobie, choć konieczne jest sporządzenie przy tym odpowiedniej dokumentacji (umowa kupnasprzedaży albo akt darowizny). Z kolei obligacje rynkowe, czyli drugi typ interesujących nas w sierpniu papierów wartościowych, mogą zakupić zarówno osoby fizyczne, jak i prawne, będące rezydentami i nierezydentami; są one także dostępne dla jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, z wyłączeniem podmiotów finansowych, spółek akcyjnych i spółek z ograniczoną odpowiedzialnością 25. Emituje się je w seriach, są też notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych. Poza giełdą można nimi dysponować podobnie, jak obligacjami oszczędnościowymi. Co istotne, emisja obligacji następuje co trzy miesiące, po dziennej cenie sprzedaży odpowiadającej cenie emisyjnej powiększonej o wartość odsetek przypadających na dany dzień sprzedaży 26. Obecnie na rynku dostępne są obligacje trzyletnie; do lutego 2006 roku można było również dokonywać zakupu pięcioletnich obligacji rynkowych Więcej informacji zob.: [data dostępu: ]. 25 Zob. Rodzaje obligacji, [on-line:] 82f0bcadf17a57d6e9d38f0cd4ad5 [dostęp dnia: ]. 26 Ibidem. 10

11 Inwestując pieniądze w obligacje możemy mieć pewność, że nasze środki nie przepadną, gdyż odpowiada za to państwo. Jedyne ryzyko, jakie ponosimy, wiąże się z obligacjami o zmiennym oprocentowaniu, które w najgorszym z możliwych wypadków może nie przysporzyć nam satysfakcjonujących zysków. Jeśli jednak dysponujemy nadmiarem gotówki, może się okazać, iż zakup kilkuletnich oprocentowanych papierów wartościowych przyniesie nam wyższe zyski, niż na przykład najwyżej oprocentowana lokata 27. Warto to rozważyć. WRZESIEŃ: AKCJE Jesień. Chłodniejszy wiatr, krótsze dni, a na drzewach kolorowe liście szeleszczące niczym papiery A skoro już o tym mowa - może wróćmy jeszcze na miesiąc do tematu papierów wartościowych, tym razem jednak nie w postaci obligacji, ale akcji? Akcje emitowane są przez przedsiębiorstwa będące spółkami akcyjnymi. Jeśli nabywamy taki papier wartościowy, stajemy się akcjonariuszami, a więc współwłaścicielami części danej firmy wielkość naszej części jest proporcjonalna w stosunku do całości tak, jak liczba należących do nas akcji w stosunku do wszystkich wyemitowanych przez spółkę akcyjną. A jako współwłaściciele mamy prawo do odpowiedniej części zysków firmy 28. Bierzemy też udział w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy, które ma wpływ na wszystkie ważniejsze decyzje. Istnieją różne rodzaje akcji: imienne, wystawiane na nasze nazwisko i niezbywalne, oraz na okaziciela czyli takie, którymi możemy zadysponować, obracając nimi na giełdzie. Nasze papiery wartościowe mogą mieć charakter zwykły lub uprzywilejowany w tym drugim wypadku np. głos ich posiadacza ma większą wagę lub też przysługuje mu wyższa dywidenda. Ponadto akcje mogą mieć postać fizyczną papierową lub zdematerializowaną, sprowadzoną jedynie do zapisu komputerowego, podobnie jak obligacje i tylko tą drugą odmianą można obracać na giełdzie. Jeżeli chcemy kupować lub sprzedawać akcje, musimy zdawać sobie sprawę z tego, że konieczne będzie założenie rachunku inwestycyjnego w wybranym domu maklerskim, czyli u pośrednika w obrocie akcjami. To pośrednikowi wystawia się zlecenia na zakup i sprzedaż poszczególnych akcji. Można to oczywiście robić, nie wychodząc z domu, czyli przez Internet. Gra na giełdzie z pewnością daje szansę na szybkie i duże zyski. Warunkiem jest tutaj jednak dobra znajomość psychologii w zakresie inwestowania. Trzeba przede wszystkim umieć trafnie przewidywać pewne procesy, które mają wpływ na zmianę wartości akcji, i wyprzedzać te spodziewane trendy tak, żeby uzyskać maksymalną korzyść. Jednak z drugiej strony panujący obecnie kryzys udowodnił wielu graczom giełdowym, że takich umiejętności nie posiadają bankructwa spółek, 27 Więcej informacji na temat obligacji skarbowych zob. Jakie Obligacje wybrać?, [on-line:] [data dostępu: ]. 28 Tzw. dywidenda. 11

12 spadki cen akcji, manipulowanie pakietami papierów wartościowych, niekorzystne wyniki najważniejszych indeksów wszystkie te czynniki sprawiły, że dziś gra na giełdzie to ryzykowna i związana z dużymi emocjami działalność 29, której należałoby poświęcić znacznie więcej, niż jedną stronę w skromnym, antykryzysowym kalendarzu Kto wie, może kolejny, 2011 rok upłynie nam już wyłącznie pod znakiem giełdy? PAŹDZIERNIK: FUNDUSZE Od lat październik nazywany jest w Polsce miesiącem oszczędności - czy to nie piękna okazja, by ten miesiąc poświęcić szczególnym formom oszczędzania i inwestowania, jakimi są fundusze inwestycyjne? Ta forma inwestowania wydaje się wręcz stworzona dla ludzi, którzy nie mają czasu na wielogodzinne śledzenie notowań giełdowych, nie są ekspertami w dziedzinie inwestycji i rynków finansowych, a swoje środki chcą ulokować w czymś bezpiecznym i jednocześnie przynoszącym dość duże zyski. Czyli zapewne dla większości z nas. Sami określamy tylko czas, na jaki chcemy zaangażować nasze fundusze, oraz stopień ryzyka, jakie jesteśmy w stanie ponieść, inwestując, a reszty dokonają za nas specjaliści, kupując za nasze pieniądze akcje różnych spółek, obligacje oraz inne papiery wartościowe. Dostęp do swoich środków finansowych uzyskać możemy w każdej chwili, nie blokujemy ich więc tak, jak to się dzieje np. na lokatach, nie wspominając już o tym, że odsetki, jakie uzyskamy, znacznie przewyższają zyski z terminowych depozytów bankowych 30. W ofercie znajdują się różne odmiany funduszy inwestycyjnych są takie, które inwestują wyłącznie w akcje, co wiąże się z dużym ryzykiem, ale i szansą na największe zyski; istnieją też fundusze obligacyjne te lokują środki w najkorzystniejszych obligacjach, przynosząc mniejsze, lecz pewne odsetki; z kolei fundusze mieszane (zrównoważone) inwestują w miarę równe części w obu wymienionych rodzajach papierów wartościowych; być może zainteresują nas także fundusze stabilnego wzrostu, czyli takie, które większą część środków lokują w sposób pozwalający przewidzieć zyski (obligacje, bony skarbowe itd.), a pozostałe umieszczają w lokatach o większym ryzyku inwestycyjnym (akcje itp.). Istnieją wreszcie fundusze sektorowe (których środki inwesto- 29 Więcej informacji na temat akcji i giełdy: Poradnik finansowy, [on-line:] [dostęp dnia: ]; Akcja, [on-line:] [dostęp dnia: ]. 30 Więcej informacji na temat zalet funduszy inwestycyjnych zob. Dlaczego warto inwestować w fundusze inwestycyjne?, [on-line:] inwestycyjne,poradnik;finansowy,haslo,268.html [dostęp dnia: ]. 12

13 wane są w ramach jednej branży) oraz fundusze rynków zagranicznych (nasze pieniądze trafiają głównie na najkorzystniejsze lokaty zagraniczne) 31. Wybierając fundusz, powinniśmy także zapoznać się z jego dotychczasowymi wynikami oraz ocenami klientów. Ważne, by porównać koszty uczestnictwa w różnych funduszach i wybrać w ten sposób najlepszą ofertę pod tym względem znów niezastąpiony okazuje się Internet, w którym publikuje się wiele tego typu zestawień 32. LISTOPAD: A MOŻE BONY? W co jeszcze można inwestować? Zadajemy sobie to pytanie, spoglądając na nagie konary drzew za oknem, szarpane i wyginane jesienną wichurą. Jak uchronić nasze pieniądze przed okrutną zimą? Jakie jeszcze produkty służące oszczędzaniu i inwestowaniu może nam zaoferować rynek finansowy? Być może dobrym rozwiązaniem okażą się bony skarbowe, które idealnie zapewniają optymalną kombinację atrakcyjnego dochodu z bezpieczeństwem inwestycji 33. Są to instrumenty finansowe emitowane przez Skarb Państwa, finansujący za ich pomocą bieżące przedsięwzięcia i wydatki, a także zapewniający w ten sposób płynność na rynku. Sprzedaje się je podczas organizowanych przez Ministerstwo Finansów za pośrednictwem NBP przetargów. Od obligacji różnią się przede wszystkim terminem wykupu zwykle wynosi on 13, 26 lub 52 tygodnie. Poza tym różni się sposób zarabiania na nich nie są to papiery oprocentowane. Zysk osiągamy, kupując bony po cenie dyskontowej, a więc niższej od nominalnej, którą zapłaci nam za nie emitent. By był to zysk znaczący, musimy jednak zainwestować duże kwoty pieniędzy. Bony uważa się za ciekawą alternatywę dla lokat przynoszą one większe zyski przy niewielkim ryzyku osoby inwestującej w nie pieniądze. Pojawia się ono jedynie wtedy, Gdy próbujemy odsprzedać nasze papiery wartościowe jeszcze przed terminem ich wykupu, gdyż bony są bardzo wrażliwe na zmiany na rynku finansowym i uzyskana za nie cena może nas 31 Szczegółowe omówienie zob. Jakie są rodzaje funduszy inwestycyjnych?, [on-line:] ml [dostęp dnia: ]. 32 Takie zestawienia oferuje większość stron internetowych serwisów finansowych. Zob. np.: Aktualna oferta: fundusze inwestycyjne, [on-line:] [dostęp dnia: ]. 33 Zob. Bony skarbowe podstawowe zagadnienia,[on-line:] bony_skarbowe 8211 podstawowe_zagadnienia;2673;0.html [dostęp dnia: ]. 13

14 nie usatysfakcjonować. Jednak mimo wszystko jeśli dysponujemy większą ilością gotówki bony stanowią dla osób chcących pomnażać swe pieniądze bardzo dobre rozwiązanie 34. Oczywiście, istnieje wiele innych metod inwestowania i oszczędzania funduszy jak choćby samodzielne zakupy i sprzedaże obcych walut, wykorzystujące wahania kursowe; ciekawą dziedzinę stanowią również tzw. inwestycje rzeczowe, a więc związane z lokowaniem pieniędzy w złocie, dziełach sztuki albo nieruchomościach, co jest procederem znanym od stuleci i w wielu wypadkach bardzo opłacalnym. W tym kalendarzu nie znalazło się dla nich miejsce, ponieważ starałam się skupić głównie na dostępnych dla nas produktach finansowych, ale być może uda się to kiedyś nadrobić w kolejnej publikacji. GRUDZIEŃ: CZAS PODSUMOWAŃ Mija już rok naszych przygód z oszczędzaniem oraz inwestowaniem pieniędzy za pomocą dostępnych na rynku produktów finansowych. W tym czasie zdołaliśmy zapoznać się z podstawowymi metodami pomnażania naszych funduszy, dowiedzieć się więcej o ich zaletach oraz wadach Czas na małe podsumowanie nie tylko przychodów, jakie udało nam się uzyskać, operując w rozmaity sposób środkami finansowymi, ale także podsumowanie możliwości, jakie daje nam zwykłym ciułaczom pieniędzy, a nie żadnym rekinom finansjery polski rynek finansowy. Okazuje się, że istnieje wiele rozwiązań, umożliwiających powiększanie własnego kapitału. Możemy nie tylko zachować nasze pieniądze w nienaruszonym stanie, lecz również lokować je w inwestycjach przynoszących stały dochód lub zwiększających nasz kapitał. Dostępne na rynku produkty oferują nam oszczędności i inwestycje o charakterze krótko-, średnio- oraz długoterminowym, mamy więc szansę pomnażania swoich środków w różnych terminach, niekoniecznie zamrażając je na wiele miesięcy, a nawet lat. Możemy wreszcie dokonać wyboru stopnia ryzyka, jakie gotowi jesteśmy ponieść, inwestując nasz majątek: od zerowego, towarzyszącego np. ROR-om, przez stopniowo wzrastające, a związane m.in. z lokatami o zmiennym oprocentowaniu, czy obligacjami, po coraz większe, jakie towarzyszy np. funduszom inwestycyjnym (akcyjnym) czy też grze na giełdzie. Mamy zatem wielkie pole do popisu i grzechem, zbrodnią popełnioną na własnych finansach, byłoby nie skorzystać z szans, jakie się przed nami otwierają. Zwłaszcza, że dyna- 34 Więcej na ten temat: ibidem. 14

15 micznie rozwijający się rynek internetowych usług finansowych umożliwia podejmowanie wielu decyzji bez konieczności wychodzenia z domu wystarczy komputer i łącze internetowe, by móc zaistnieć w świecie finansów i cieszyć się zyskami. Dowodem na to jest również niniejszy kalendarz zawarte w nim informacje w większości pochodzą ze stron internetowych, gdyż tylko w sieci znaleźć można aktualne, najświeższe opracowania dotyczące finansów. Cóż mogę dodać? Inwestujmy i oszczędzajmy! Oszczędzajmy i inwestujmy! Niech doświadczenia zdobyte za pomocą porad z tego kalendarza zaowocują wspaniałymi i satysfakcjonującymi zyskami! Powodzenia! Autorka BIBLIOGRAFIA: Książki: 1) David G. Luenberger, Teoria inwestycji finansowych, Warszawa 2003; 2) Mikroekonomia, red. Zofia Dach, Kraków 1995; 3) Ewelina Nojszewska, Podstawy ekonomii, Warszawa 2005; 4) Bronisław Oyrzanowski, Mikroekonomia, Kraków 1996; Strony internetowe: 1) [dostęp dnia: ]. 2) Żółtodzioby" i "Ostrożni" skłaniają się ku funduszom, [on-line:] 3) Oszczędzanie po polsku, [on-line:] 4u.info/ 4) Jeszcze niższe oprocentowanie ROR-ów [on-line:] 5) Konta osobiste i firmowe porównanie ofert na rynku, [on-line]: 6) Rośnie ilość kont bankowych, [on-line:] 7) Dlaczego konto internetowe jest lepsze niż tradycyjne?, [on-line:] 8) 9) 10) 11) 12) Internetowe konta bankowe, [on-line:] 13) Co to jest lokata terminowa, [on-line:] sowy,haslo,244.html 14) Lokaty złotowe, [on-line:] 15

16 15) Lokaty bankowe [on-line:] 16) 17) Aleksander Żywczyk, Nowe odmiany lokat, [on-line:] 18) Lokata strukturyzowana, [on-line:] 19) Poliso-lokata, [on-line:] 20) Podatek od zysków, [on-line:] 21) Czym są obligacje?, [on-line:] a57d6e9d38f0cd4ad5 22) 23) Rodzaje obligacji, [on-line:] 7a57d6e9d38f0cd4ad5 24) Jakie obligacje wybrać?, [on-line:] 17a57d6e9d38f0cd4ad5 25) Poradnik finansowy, [on-line:] ml 26) Akcja, [on-line:] 27) Dlaczego warto inwestować w fundusze inwestycyjne?, [on-line:] westycyjne,poradnik;finansowy,haslo,268.html 28) Jakie są rodzaje funduszy inwestycyjnych?, [on-line:] poradnik;finansowy,haslo,266.html 29) Aktualna oferta: fundusze inwestycyjne, [on-line:] 30) Bony skarbowe podstawowe zagadnienia,[on-line:] podsta wowe_zagadnienia;2673;0.html 16