Agencja Rynku Rolnego

Transkrypt

1 Agencja Rynku Rolnego 9 (147) WRZESIEŃ 2003

2 Rada Programowa: dr Jerzy Głuszyński, prof. dr hab. Eugeniusz Gorzelak, Stanisław Kopeć (przewodniczący), prof. dr hab. Andrzej Kowalski, prof. dr hab. Jan Małkowski, Waldemar Sochaczewski, Janusz Turski Redakcja: Stanisław Mariusz Potyra (redaktor naczelny), prof. dr hab. Stanisław Stańko (z-ca redaktora naczelnego), Aleksander Bystrzycki (sekretarz redakcji), Alina Kozińska ISSN Wydawca: Agencja Rynku Rolnego Adres redakcji: Biuletyn Informacyjny Warszawa, ul. Nowy Świat 6/12 tel. (0~22) , tel. (0~22) , fax (0~22) internet: Nakład: 6000 egz. Redakcja wyraża zgodę na przedruk materiałów z podaniem źródła. Projekt okładki: Katarzyna Aleksowska Skład: Vega design Jacek Milewski Al. Jerozolimskie 44, Warszawa tel. (0~22) , Druk: 69 Andrzej Pacek ul. Michała Drzymały Warszawa tel. (0~22)

3 SPIS TREŚCI Agencja Współdziałanie Służby Celnej 4 Rynku Rolnego i Agencji Rynku Rolnego Joanna Rembelska-Piekut Program pomocy żywnościowej w 2003 roku 10 Agata Witkowska Dopłaty do produkcji cukru wykorzystywanego 14 w przemyśle chemicznym Janina Nowak Prawo Nowelizacja ustawy o regulacji rynku cukru 21 Wojciech Jagiełło W skrócie 24 Rynki Sytuacja na rynku mleka w Polsce 26 Piotr Szajner Przypominamy producentom mleka 32 Rynek drobiu i jaj spożywczych 33 Grzegorz Dybowski Rynek owoców i warzyw w sezonie 2003/04 38 Bożena Nosecka Produkcja i rynek baraniny w krajach 46 Unii Europejskiej Dorota Komorowska Analizy i prognozy Sytuacja na rynku rolnym 52 POLAGRA-FARM Notowania Ceny podstawowych produktów rolnych 66 w Polsce i na rynkach zagranicznych w sierpniu 2003 roku Nasz komentarz Trudny wybór kierunków produkcji 68 w gospodarstwie rolnym Eugeniusz Gorzelak Contents 70

4 ARR Wspó³dzia³anie S³u by Celnej i Agencji Rynku Rolnego JOANNA REMBELSKA-PIEKUT Biuro Administrowania Obrotem Towarowym z Zagranicą ARR Przystąpienie do Unii Europejskiej wiąże się z koniecznością przygotowania struktur instytucjonalnych odpowiedzialnych za prawidłowe wdrożenie i realizację zasad zgodnych z obowiązującym prawodawstwem Wspólnoty. W zakresie przywozu i wywozu towarów rolno-spożywczych dotyczy to przede wszystkim Polskiej Służby Celnej oraz Agencji Rynku Rolnego. W Unii Europejskiej prawidłowym administrowaniem obrotem towarami rolno spożywczymi zajmują się Służby Celne Wspólnoty oraz akredytowane i kompetentne instytucje krajowe, wyznaczone w każdym państwie członkowskim, odpowiedzialne za system licencjonowania i refundacji eksportowych. W Polsce instytucją tą będzie Agencja Rynku Rolnego, która po akcesji pełnić będzie rolę agencji płatniczej w rozumieniu przepisów unijnych. Z uwagi na współodpowiedzialność instytucji w zakresie wymiany handlowej towarami rolno-spożywczymi, a zwłaszcza kontrolę towarów, do których przysługują refundacje eksportowe, Komisja Europejska zaleciła sporządzenie umów między instytucjami uczestniczącymi w administrowaniu obrotem w państwach członkowskich i obecnie kandydujących do Unii Europejskiej. Porozumienie o współdziałaniu Służby Celnej i Agencji Rynku Rolnego zostało podpisane 24 lipca 2003 roku przez Ministra Finansów i Prezesa Agencji Rynku Rolnego. Daje ono podstawy Służbie Celnej i Agencji Rynku Rolnego do realizacji zadań w zakresie handlu zagranicznego towarami objętymi Wspólną Polityką Rolną oraz towarami przetworzonymi z grupy Non-annex I. Ma zapewnić skuteczną i sprawną współpracę miedzy instytucjami oraz prawidłowe przygotowanie do realizacji zadań związanych z administrowaniem obrotem z zagranicą. W Porozumieniu określone zostały zasady współdziałania oraz podział kompetencji pomiędzy Służbą Celną a Agencją Rynku Rolnego, które wynikają z przepisów Unii Europejskiej oraz procedur określających zasady postępowania przy przywozie i wywozie towarów rolno-spożywczych objętych Wspólną Polityką Rolną. Zgodnie z zawartym Porozumieniem Służba Celna będzie m.in. odpowiedzialna za: pobieranie oraz rozliczanie należności przywozowych i wywozowych, 4

5 Porozumienie Służby Celnej i ARR potwierdzanie przywozu oraz wywozu towarów, przeprowadzanie kontroli, wykrywanie i zapobieganie nieprawidłowościom związanym z przywozem lub wywozem towarów oraz informowanie Agencji Rynku Rolnego o wykrytych nieprawidłowościach. Agencja Rynku Rolnego będzie natomiast m. in.: administrować licencjami importowymi i eksportowymi oraz certyfikatami importowymi i refundacyjnymi, rozliczać potwierdzone przez Służbę Celną licencje i certyfikaty, naliczać i wypłacać refundacje eksportowe finansowane z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnictwa oraz naliczać opłaty wywozowe. Ponadto Agencja przekazywać będzie Służbie Celnej wszelkie informacje o wykrytych nieprawidłowościach oraz o nałożonych na przedsiębiorców karach administracyjnych. Uprawnienia do obrotu z zagranicą i otrzymania refundacji eksportowej Po otrzymaniu licencji lub certyfikatu uprawniającego przedsiębiorcę do obrotu z zagranicą jest on zobowiązany do przedstawienia tego dokumentu Służbom Celnym w momencie zgłoszenia celnego. W przypadku ubiegania się o refundację eksportową razem z licencją/certyfikatem i innymi wymaganymi dokumentami celnymi i handlowymi przedsiębiorca, zobowiązany jest przedstawić Służbom Celnym wniosek o refundację eksportową. Zasada ta dotyczy obrotu towarami rolno-spożywczymi na terenie całej Unii Europejskiej i każdego punktu celnego w każdym państwie członkowskim. Obowiązek ten wynikający z prawodawstwa Unii Europejskiej znalazł się także w treści Porozumienia o współdziałaniu Służby Celnej i Agencji Rynku Rolnego. Zgodnie z jego zapisami Służba Celna odpowiedzialna została za sprawdzanie ważności licencji lub certyfikatów oraz za potwierdzanie na licencjach ilości przywożonych lub wywożonych towarów. Po otrzymaniu potwierdzonej przez Służbę Celną licencji/certyfikatu przedsiębiorca zobowiązany jest ją zwrócić do Agencji Rynku Rolnego, która dokona jej rozliczenia. W przypadku eksportu towarów rolno-spożywczych objętych refundacją eksportową Służba Celna potwierdzać będzie przyjęcie złożonego przez eksportera wniosku o refundację eksportową. Po dokonaniu kontroli przekazywać go będzie do Agencji Rynku Rolnego. W przypadku błędnego wypełnienia przez przedsiębiorcę wniosku o refundację eksportową Służba Celna w określonych przypadkach upoważniona jest do zatwierdzania korekt do wniosku o refundacje eksportowe, które dokonywane będą na formularzu korygującym. Również i ten formularz z odpowiednimi adnotacjami przekazywany będzie przez Służbę Celną bezpośrednio do Agencji Rynku Rolnego. Kolejnym dokumentem przekazywanym bezpośrednio z punktu granicznego do ARR będzie potwierdzenie eksportu towarów z obszaru celnego Unii Europejskiej. Zgodnie z prawodawstwem Unii Europejskiej towary rolno-spożywcze muszą opuścić obszar celny UE w ciągu 60 dni od daty zgłoszenia celnego. Przekroczenie tego terminu powoduje częściowy lub całkowity przepadek zabezpieczenia złożonego razem z wnioskiem o licencję eksportową. 5

6 ARR W przypadku tranzytu eksportowanych towarów przez terytorium innego państwa członkowskiego, Służby Celne będą potwierdzać datę wywozu towaru, a także niezwłocznie przekazywać Agencji przesłane jej przez służby celne innych państw członkowskich kopie kontrolne formularzy T5. Dokument ten, który w rozumieniu przepisów unijnych jest dowodem eksportu towarów, musi wpłynąć do ARR w terminie 12 miesięcy licząc od daty akceptacji deklaracji eksportowej. Prefinansowanie składowania oraz przetwórstwa Zgodnie z obowiązującym w UE systemem prefinansowania, przedsiębiorca może otrzymać refundację eksportową przed faktycznym eksportem towarów. Podstawą wypłaty refundacji eksportowej jest dzień objęcia towaru dozorem celnym. W ramach prefinansowania wyróżnia się składowanie i przetwarzanie objęte kontrolą celną. W celu korzystania z procedury prefinansowania przedsiębiorca musi uzyskać zgodę zarówno Służby Celnej jak i Agencji Rynku Rolnego. Na mocy Porozumienia o współdziałaniu Służby Celnej i Agencji Rynku Rolnego w zakresie przywozu i wywozu towarów objętych Wspólną Polityką Rolną, Służba Celna zobowiązana została do zatwierdzania miejsc, w których towary mogą być składowane bądź przetwarzane, kontrolowania i monitorowania towarów podlegających prefinansowaniu oraz informowania Agencji o wykrytych nieprawidłowościach. Na podstawie zatwierdzonych przez Służbę Celną wniosków składanych przez przedsiębiorców w celu objęcia towarów dozorem celnym, ARR wyrazać będzie przedsiębiorcom zgodę na uczestnictwo w procedurze prefinasowania. W momencie zgłoszenie towarów pod dozór celny przedsiębiorca, który ubiega się o refundację eksportową zobowiązany będzie przedstawić Służbie Celnej wniosek o refundację eksportową, na którym nastąpi potwierdzenie objęcia towarów dozorem celnym. Wnioski o refundacje eksportowe przekazywane będą do Agencji przez Służbę Celną, a na ich podstawie Agencja naliczy i wypłaci wnioskowaną przez przedsiębiorcę refundację eksportową. Refundacja ta wypłacona będzie wyłącznie w przypadku złożenia przez przedsiębiorcę dodatkowego zabezpieczenia w wysokości 115% kwoty wnioskowanej refundacji. Przy wycofaniu towarów ze składowania bądź przetwarzania przedsiębiorca zobowiązany zostanie do przedstawienia Służbom Celnym drugiego wniosku o refundację eksportową. Po potwierdzeniu wycofania towarów z systemu prefinansowania wniosek ten przekazany zostanie przez Służbę Celną do ARR. Po otrzymaniu przez Agencję pozostałych dokumentów poświadczających faktyczny eksport towarów rolno-spożywczych z obszaru Unii Europejskiej Agencja naliczy przedsiębiorcy faktycznie przysługującą kwotę refundacji eksportowej. W przypadku zgodności kwoty refundacji wcześniej wypłaconej z kwotą należną nastąpi zwrot złożonego przez przedsiębiorcę zabezpieczenia. W przypadku wykrycia nieprawidłowości zabezpieczenie ulega przepadkowi, a na przedsiębiorcę mogą zostać nałożone kary administracyjne. 6

7 Porozumienie Służby Celnej i ARR Magazyny żywnościowe i szczególne miejsca eksportu O refundację do eksportu produktów mogą ubiegać się przedsiębiorcy, którzy składują towary rolno-spożywcze w magazynach żywnościowych. Przepisy Unii Europejskiej traktują bowiem dostarczenie towarów do tego typu magazynów jako eksport z obszaru Wspólnoty. Zgodnie z zawartym Porozumieniem Służba Celna zatwierdzać będzie magazyny żywnościowe wykorzystywane przez eksporterów, a także potwierdzać przekazanie towaru do magazynu żywnościowego. Służba Celna odpowiadać będzie za nadzorowanie, monitorowanie i kontrolowanie towarów składowanych w magazynach żywnościowych. Ponadto informować ona będzie Agencję o przypadkach zmiany przeznaczenia składowanych towarów. Unijnym systemem refundacji eksportowych objęte są również dostawy do szczególnych miejsc przeznaczenia, tj. dostawy towarów na statki, samoloty, platformy wiertnicze czy dostawy dla sił zbrojnych. Z uwagi na fakt, że dostawy te podlegają szczegółowym kontrolom zarówno za strony Służb Celnych, jak i Agencji dokonującej wypłaty refundacji, Służba Celna będzie kontrolować przewoźników i środki transportu wykorzystywane do dostarczania towarów do tych miejsc. Ponadto Służba Celna zobowiązana została do informowania Agencji o wszystkich przeprowadzonych kontrolach i wykrytych nieprawidłowościach. Procedura uszlachetniania czynnego towarów W przypadku towarów rolno-spożywczych objętych procedurą uszlachetniania czynnego np. importu cukru czy produktów podstawowych wykorzystywanych do produkcji towarów przetworzonych z grupy Non-annex I, Służba Celna będzie wydawać pozwolenia na korzystanie z tej procedury oraz przekazywać Agencji Rynku Rolnego informacje o wydanych pozwoleniach a także o ilościach i rodzaju towarów objętych tymi pozwoleniami. Działania kontrolne W Porozumieniu szczegółowo określono zadania Służby Celnej i ARR związane z eksportem towarów rolno-spożywczych, do których przysługują refundacje eksportowe. Eksport tych właśnie towarów objęty jest w Unii Europejskiej szczegółową kontrolą ze względu na zgłaszanie nieuzasadnionych roszczeń ze strony przedsiębiorców oraz zobowiązania nałożone na państwa członkowskie, mające obowiązek podejmowania wszelkich niezbędnych działań gwarantujących prawidłowe przeprowadzenie transakcji finansowanych z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji dla Rolnictwa. System kontroli państw członkowskich musi bezpośrednio obejmować towary w momencie ich eksportu oraz dokumentację, a zwłaszcza wnioski o refundacje składane przez przedsiębiorców ubiegających się o dopłatę do eksportu towarów rolno-spożywczych. Zgodnie z Rozporządzeniem Rady nr 386/90, kontrola przeprowadzana na granicy w każdym roku kalendarzowym obejmować 7

8 ARR ma nie mniej niż 5% towarów objętych refundacją eksportową i dotyczyć każdego urzędu celnego i każdego sektora towarów rolno-spożywczych. W jej ramach przewidziana została możliwość pobierania próbek towarów oraz kierowania ich do badań laboratoryjnych, mających potwierdzić mają towar lub jego skład, który został zadeklarowany przez przedsiębiorcę do eksportu z faktycznie eksportowanym. Rozporządzenia UE (m.in. Rozporządzenie nr 4045/89) przewidują również kontrole dokonywane po eksporcie w siedzibie przedsiębiorcy, a przedmiotem kontroli objęta jest cała dokumentacja handlowa, która potwierdza prawidłowość transakcji, do których wypłacona została refundacja eksportowa. Zapisy Porozumienia określają, że za wszystkie kontrole dokonywane na granicy odpowiedzialne są Służby Celne, które sprawdzać będą dokumentację przedstawianą przez przedsiębiorcę przy eksporcie towarów z obszaru celnego Unii Europejskiej. Przeprowadzać będą również kontrolę celną towarów, aby ustalić czy spełniają one określone wymogi jakościowe. Potwierdzać będą poprawność i zgodność informacji zawartych w zgłoszeniu celnym i wniosku o refundację eksportową, w tym dotyczących ilości eksportowanego towaru z ilością faktycznie eksportowaną oraz zgodność jego nazwy i opisu z taryfą celną. Zadania Służby Celnej obejmują również badania analityczne towarów rolno- -spożywczych, tj. pobieranie próbek eksportowanych towarów i kierowanie ich do badań w laboratoriach celnych. Wyniki przeprowadzonych kontroli (protokoły z kontroli towarów i pobrania próbek towarów) oraz wyniki badań laboratoryjnych przekazywane będą Agencji Rynku Rolnego stanowiąc podstawę do wypłaty refundacji eksportowej. Ponadto Służba Celna, oprócz kontroli na granicy, odpowiedzialna została za przeprowadzanie kontroli dokonywanych na terytorium Polski związanych z eksportem towarów przetworzonych z grupy Non-annex I oraz innych towarów sprowadzanych w celu konkretnego ich przetworzenia. Do zadań Służby Celnej należeć będzie m. in. kontrola przeprowadzana we wskazanych przez Agencję zakładach produkcyjnych, która poświadczy możliwości wytwórcze producenta oraz produkcję według zgłoszonej i zarejestrowanej w ARR receptury. Służba Celna będzie ponadto weryfikować receptury na terenie zakładów produkcyjnych oraz kontrolować przestrzeganie przez producenta zadeklarowanych parametrów wytwarzanego towaru. Na podstawie raportów kontrolnych Służby Celnej, Agencja Rynku Rolnego dokonywać będzie autoryzacji przedsiębiorców, która umożliwi im przystąpienie do mechanizmów handlowych oraz wypłacać będzie refundacje eksportowe do zadeklarowanego składu towaru objętego daną recepturą. Pozostałe działania kontrolne, związane z obrotem towarami rolno-spożywczmi objętymi Wspólną Polityka Rolną realizowane będą przez Służby Techniczne ARR. Działania kontrolne realizowane przez Służbę Celną szczegółowo określone zostaną w dodatkowych umowach. Porozumienie stanowi bowiem dla Służby Celnej i ARR podstawę do zawierania dodatkowych umów, w których określo- 8

9 Porozumienie Służby Celnej i ARR ne zostaną szczegółowe zasady postępowania, w tym zadania kontrolne realizowane w przypadku importu i eksportu poszczególnych towarów rolno-spożywczych. Wymiana informacji Zgodnie z Porozumieniem, Służby Celne i Agencja Rynku Rolnego zobowiązały się do rozwijania systemów informatycznych, które umożliwią sprawną wymianę informacji o obrotach handlowych oraz wywiązywanie się z obowiązków i wymagań określonych w rozporządzeniach Unii Europejskiej dotyczących Wspólnej Polityki Rolnej. Rozpoczęte zostały prace związane z planowanym połączeniem systemów informatycznych Służb Celnych i Agencji Rynku Rolnego. Docelowo w ARR planowane jest wystawianie licencji i certyfikatów w formie elektronicznej, co znacznie przyspieszy obsługę beneficjantów i umożliwi szybszą realizację transakcji handlowych. Należy jednak zaznaczyć, że połączenie systemów informatycznych dotyczyć będzie wyłącznie terytorium Polski i bezpośredniego eksportu z Polski. Wywóz towarów przez inne granice Unii Europejskiej wiązać się będzie z koniecznością posiadania przez przedsiębiorców dokumentów w formie papierowej. Powołanie Wspólnej Grupy Roboczej Porozumienie przewiduje również utworzenie Wspólnej Grupy Roboczej. Będzie ona odpowiedzialna za prawidłową realizację zadań wynikających z Porozumienia oraz przygotowanie obu instytucji do pełnego i prawidłowego wdrożenia obowiązujących w Unii Europejskiej zasad administrowania obrotem towarami rolno-spożywczymi. Wspólna Grupa Robocza będzie odpowiedzialna także za koordynowanie prac w powołanych zespołach roboczych, do których zadań należeć będzie m.in. opracowanie zasad: l wymiany danych i dokumentów dotyczących przywozu i wywozu towarów objętych Wspólną Polityką Rolną oraz towarów Non-annex I, l wymiany informacji w ramach współdziałania systemu komputerowego ARR i systemu Służby Celnej, l przeprowadzania kontroli towarów rolno-spożywczych. 9

10 ARR Program pomocy ywnoœciowej w 2003 roku AGATA WITKOWSKA Biuro Mięsa ARR Rada Ministrów podjęła 1 lipca br. uchwałę w sprawie nieodpłatnego przekazania żywności z zapasów Agencji Rynku Rolnego w 2003 roku na potrzeby jednostek organizacyjnych pomocy społecznej i organizacji pozarządowych wykonujących działania z zakresu pomocy społecznej. Uchwała została opublikowania w Monitorze Polskim nr 39 poz. 574 i obowiązuje od 5 sierpnia br. Pomoc żywnościowa jest przeznaczona dla organizacji pozarządowych oraz jednostek organizacyjnych pomocy społecznej obejmujących: l placówki opiekuńczo wychowawcze, l domy pomocy społecznej, l ośrodki wsparcia, l stołówki i jadłodajnie dla ubogich, l schroniska i noclegownie dla bezdomnych, l ośrodki pomocy społecznej oraz l stołówki szkolne. O pomoc żywnościową mogły ubiegać się tylko te organizacje pozarządowe, które: l prowadzą działalność na zasadzie non-profit, l prowadzą działalność w zakresie pomocy społecznej od co najmniej trzech ostatnich lat, l prowadzą działalność na terenie całego kraju, l posiadają zaplecze techniczne (powierzchnię magazynową spełniającą wymogi sanitarne, transport), l zapewnią monitoring rozdysponowania otrzymanych gotowych produktów, l wyrażą zgodę na poddanie się kontroli wykorzystania otrzymanych produktów zgodnie z przeznaczeniem. Organizacje pozarządowe spełniające w/w kryteria mogły składać wnioski określające zapotrzebowania na gotowe produkty do Ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego do 20 sierpnia 2003 roku, zawierające: l miesięczne zapotrzebowanie w kg na gotowe produkty, według województw, l wykaz końcowych odbiorców gotowych produktów w każdym województwie, l miejsca dostawy gotowych produktów przez wskazanie jednego magazynu na obszarze województwa. Jednostki organizacyjne pomocy społecznej składały natomiast wnioski dotyczące zapotrzebowania do właściwego wojewody, który przekazał zestawienia złożonych 10

11 Pomoc żywnościowa 2003 wniosków Ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego wskazującego organizację pozarządową realizującą program na rzecz jednostek organizacyjnych pomocy społecznej. Uchwała zobowiązała Ministra właściwego do spraw zabezpieczeń społecznych do zebrania wniosków dotyczących zapotrzebowania na gotowe produkty od poszczególnych organizacji pozarządowych oraz przekazania Prezesowi Agencji Rynku Rolnego zaakceptowanych wniosków dotyczących zapotrzebowania wraz z zestawieniem zbiorczym uwzględniającym podział na województwa. Natomiast Agencja Rynku Rolnego została zobowiązana do wyboru przedsiębiorców, którzy przetworzą przekazane półtusze oraz dostarczą gotowe produkty do wskazanych przez organizacje pozarządowe miejsc odbioru. W ramach tych zobowiązań ARR zorganizowała m. in. spotkania konsultacyjne mające określić zasady i sposoby realizacji zadań wynikających z powyższej uchwały. Na spotkaniu z udziałem przedstawicieli zakładów przetwórczych, Federacji Polskich Banków Żywności oraz Związku Producentów, Eksporterów i Importerów Mięsa ustalono, że przedmiotem dostaw dla organizacji realizujących pomoc społeczną powinny być wyroby mięsne popularne, opakowane w sposób trwały umożliwiający ich transport i przechowanie bez urządzeń chłodniczych. Jednostki organizacyjne pomocy społecznej nie dysponują bowiem magazynami ani transportem zapewniającym warunki chłodnicze towarom innym niż konserwy sterylizowane. Za wyborem takiego rodzaju opakowań przemawiały również zasady obowiązujące w UE, gdzie przedmiotem dostaw w ramach pomocy żywnościowej są dwa lub trzy asortymenty konserw sterylizowanych, mające długi, półtoraroczny okres przydatności do spożycia. Przetworzenie mrożonych półtusz wieprzowych na wyroby o wysokich wymaganiach jakościowych, zapewniających wytworzenie produktów bezpiecznych i zgodnych z prawem żywnościowym, mogło być zlecone wyłącznie zakładom przetwórczym spełniającym najwyższe wymagania określone przez przepisy dotyczące jakości, higieny i warunków sanitarnych w procesie produkcji, jak i w transporcie oraz dystrybucji. Wymagania takie spełniają zakłady posiadające uprawnienia do rozbioru i przetwórstwa mięsa wieprzowego na rynki krajów UE, znajdujące się pod stałym nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej. Z kolei na spotkaniu z udziałem przedstawicieli Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwa Finansów oraz Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu ustalono asortyment wyrobów, które będą przedmiotem dostaw oraz udział procentowy poszczególnych asortymentów w dostawach ogółem. Realizując Uchwałę Rady Ministrów, Agencja ogłosiła 12 sierpnia 2003 roku przetarg otwarty na zakup mrożonych półtusz wieprzowych z zapasów ARR oraz dostawę gotowych produktów programu pomocy żywnościowej. Na przetarg przeznaczono 15 tys. ton półtusz wieprzowych mrożonych, pochodzenia krajowego klas E, U, R, nieskórowanych, bez głowy, ogona, nogi przedniej, części podgardla i przepony, odpowiadających wymaganiom normy PN-91/A wraz ze zmianą A2. Przedmiotem przetargu była zaoferowana ilość gotowych produktów przy określo- 11

12 ARR nym udziale procentowym poszczególnych asortymentów, którą przedsiębiorca dostarczy do wskazanych miejsc odbioru organizacji pozarządowych wykonujących zadania pomocy społecznej, za cenę 1000 ton półtusz wieprzowych, w określonej cenie jednostkowej. Do przetargu na zakup półtusz wieprzowych z zapasów Agencji z przeznaczeniem na przetworzenie i dostawy do organizacji pozarządowych wykonujących zadania pomocy społecznej, mogli przystąpić przedsiębiorcy, którzy: l prowadzą rozbiór i przetwórstwo mięsa, l posiadają stały nadzór weterynaryjny oraz uprawnienia do eksportu na obszar UE, l zadeklarują zakup półtusz w ilości nie mniejszej niż 500 ton oraz dostawę odpowiedniej ilości gotowych produktów od września do 10 grudnia 2003 roku. Warunkiem zawarcia umowy jest wniesienie przez przedsiębiorcę zabezpieczenia należytego wykonania umowy w wysokości odpowiadającej wartości półtusz wieprzowych będących przedmiotem umowy w postaci: l kaucji gotówkowej lub l kaucji gotówkowej w wysokości 0,20 zł/kg ilości umownej półtusza w pozostałej części w postaci nieodwołalnej, bezwarunkowej gwarancji bankowej. W terminie wyznaczonym w ogłoszeniu o przetargu, do 25 sierpnia br. wpłynęło 8 ofert na zakup i przetworzenie 13,5 tys. ton półtusz. Komisja przetargowa przyjęła 7 ważnych ofert na zakup 12,5 tys. ton półtusz i dostawę około 5,1 tys. ton wyrobów gotowych od następujących przedsiębiorców: 1. Sokołów S.A. w Sokołowie Podlaskim, 2. Zakłady Mięsne Łmeat Łuków w Łukowie, 3. Zakłady Mięsne MAZURY w Ełku, 4. Zakłady Mięsne Witold Werbliński w Kaliszu, 5. Zakłady Mięsne Morliny S.A. w Ostródzie, 6. MB S. A. Białystok, 7. Zakłady Mięsne AGRYF Sp. z o.o. w Szczecinie. Przedsiębiorcy wybrani w drodze przetargu, w umowach podpisanych z Oddziałami Terenowymi ARR, będą zobowiązani do odbioru półtusz wieprzowych ze wskazanych chłodni i po ich przetworzeniu, dostarczenia gotowych produktów do wskazanych magazynów organizacji pozarządowych. W ramach programu pomocy żywnościowej przedmiotem dostaw będą konserwy sterylizowane w puszkach metalowych, zapakowane i oznakowane zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz dodatkowo oznakowane napisem o przeznaczeniu wyrobów (Pomoc żywnościowa nie do sprzedaży), w następujących asortymentach i proporcjach: l pasztet mazowiecki 380 g 10% l konserwa tyrolska 300 g 20% l luncheon meat 300 g 25% l wieprzowina w sosie własnym 850 g 45%. Przy dostawie gotowych produktów do magazynów organizacji pozarządowych upoważniony pracownik Oddziału Terenowego ARR: l sprawdzi wymagane przy dostawie dokumenty, l skontroluje oznakowanie gotowych produktów, l dokona odbioru ilościowego gotowych produktów, 12

13 Pomoc żywnościowa 2003 l przekaże gotowe produkty żywnościowe upoważnionemu przedstawicielowi organizacji pozarządowej. Agencja lub upoważniona przez nią instytucja będzie przeprowadzała kontrole należytego przestrzegania przez przedsiębiorców warunków zawartej z Agencją umowy. Obejmować one będą: l prowadzenie odrębnej dokumentacji magazynowej gotowych produktów na rzecz programu pomocy żywnościowej, l oznakowanie produktów gotowych, l badania jakościowe, przeprowadzone w niezależnym laboratorium, wyrobów gotowych pobranych z magazynów przedsiębiorców. Zapłata należności za odebrane półtusze nastąpi w formie kompensaty należności za wyprodukowane i dostarczone produkty gotowe. Łączna wartość brutto zakupionych przez przedsiębiorców półtusz wieprzowych powinna być równa wartości brutto dostarczonych przez nich gotowych produktów. Po otrzymaniu z Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej wniosków z zapotrzebowaniem na gotowe produkty i wskazaniem miejsc ich odbioru, Centrala Agencji Rynku Rolnego zawrze umowy z organizacjami pozarządowymi, spełniającymi warunki udziału w programie pomocy żywnościowej. W ramach monitoringu programu pomocy żywnościowej Agencja zobowiąże organizacje pozarządowe do przesyłania, w okresach miesięcznych, zbiorczych zestawień ilości produktów żywnościowych dostarczonych do poszczególnych miejsc odbioru w podziale na województwa i asortymenty. Ponadto organizacje te złożą, do 16 lutego 2004 roku sprawozdania końcowe o realizacji programu Ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczeń społecznych, który po ich zaakceptowaniu przekaże zbiorcze sprawozdanie Prezesowi ARR. Agencja będzie miała prawo do wstrzymania dostaw gotowych produktów żywnościowych do wskazanych przez organizacje miejsc odbioru w przypadku stwierdzenia sprzedaży przekazanych gotowych produktów osobom trzecim lub naruszenia przez organizację zapisów zawartej umowy. Nadzór nad realizacją programu sprawują: l nad prawidłowością działań związanych z przetwarzaniem półtusz wieprzowych na gotowe produkty żywnościowe i przekazaniem tych produktów organizacjom pozarządowym uczestniczącym w programie Prezes Agencji Rynku Rolnego, l nad właściwą dystrybucją i wykorzystaniem przez odbiorców końcowych przekazanych produktów Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego. 13

14 ARR Dop³aty do produkcji cukru wykorzystywanego w przemyœle chemicznym JANINA NOWAK System dopłat produkcyjnych do cukru lub produktów pośrednich wytworzonych na jego bazie i wykorzystywanych do wytworzenia określonych produktów chemicznych, wprowadzono od początku istnienia wspólnej organizacji podstawowych rynków rolnych. Rozporządzenie Komisji (EWG) nr 835/68 z 28 czerwca 1968 roku ustanawiało szczegółowe zasady stosowania dopłat produkcyjnych do cukru zastosowanego w przemyśle chemicznym. Było ono wielokrotnie zmieniane. Obecnie obowiązują w UE Rozporządzenie Rady (WE) nr 1260/2001 z 19 czerwca 2001 roku dotyczące wspólnej organizacji rynków w sektorze cukru oraz Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1265/2001 z 27 czerwca 2001 roku określające szczegółowe zasady przyznawania dopłat produkcyjnych do niektórych produktów wytworzonych na bazie cukru i wykorzystywanych w przemyśle chemicznym. Rozporządzenia te umożliwiają przemysłowi chemicznemu we Wspólnocie nabywanie cukru po cenach zbliżonych do poziomu cen światowych, a niższych od cen rynkowych w UE. W przemyśle chemicznym wszystkich państw Unii wykorzystano: w sezonie 1995/ tys. ton cukru; w 1996/ tys. ton; w 1997/ tys. ton, w 1998/ tys. ton, w 1999/ tys. ton i w 2000/ tys. ton. W poszczególnych krajach zużycie cukru było bardzo zróżnicowane, w sezonie 1996/97 największe ilości wykorzystano w Niemczech 56,8 tys. ton, Hiszpanii 39,6 tys. ton, Holandii 34,5 tys. ton, Anglii 31,3 tys. ton i Francji 25,2 tys. ton, a najmniejsze w Portugalii 696 ton, Grecji 697 ton oraz Finlandii 894 tony. Do połowy 2001 roku stawki dopłat produkcyjnych ustalane były kwartalnie, a od lipca 2001 roku wysokość dopłat produkcyjnych określana jest co miesiąc. Pozwala to na dostosowanie wysokości dopłat do zmieniających się cen cukru na rynku światowym. Stawki dopłat produkcyjnych do cukru stosowanego do wyrobu produktów chemicznych ustalane są jako średnia ważona dopłat do eksportu cukru w stanie naturalnym, przyznawanych w trakcie tygodniowych przetargów w okresie bazowym wynoszącym jeden miesiąc, pomniejszone o kwotę ryczałtową wynoszącą 6,45 euro za 100 kg cukru białego. Kwota ryczałtowa odpowiada kosztom spedycyjnym związanym z eksportowaniem cu- 14

15 Dopłaty do produkcji cukru kru wspólnotowego. Wielkość dopłat do cukru zużytego w przemyśle chemicznym ustalana jest raz na miesiąc przez Komisję Europejską w porozumieniu z Komitetem Zarządzającym ds. cukru. Na podstawie art. 7 (3,5) i 15 (6) Rozporządzenia Rady nr 1260/2001 z 19 czerwca 2001 roku, środki na finansowanie dopłat produkcyjnych pochodzą z opłat produkcyjnych wnoszonych przez producentów cukru. W Polsce mechanizm ten nie był do tej pory stosowany. Ustawa z 21 czerwca 2001 roku o regulacji rynku cukru w art przewiduje możliwość uzyskania przez przetwórcę dopłat do cukru na cele niespożywcze. Mechanizm dopłat produkcyjnych do cukru Przetwórcy, którzy zamierzają uczestniczyć w mechanizmie, winni wystąpić do Agencji Rynku Rolnego z wnioskiem o rejestrację i autoryzację zakładu. Po przeprowadzonej przez przedstawicieli wyznaczonej instytucji lub przedstawicieli ARR kontroli, zakład przetwórczy otrzymuje świadectwo autoryzacji dopuszczające do uczestnictwa w programie. Przetwórcy składają wnioski o świadectwo uprawniające do uzyskania dopłaty produkcyjnej. W przypadku starania się o dopłatę do produktów pośrednich muszą oni złożyć dodatkowo wnioski o deklarację produkcji. Warunkiem otrzymania dopłaty jest m. in. złożenie zabezpieczenia oraz umożliwienie przeprowadzenia kontroli w każdym czasie, przede wszystkim ilości cukru dostarczonego do przetwórstwa, jego zużycia zgodnie z przeznaczeniem oraz spełnienie innych wymogów określonych rozporządzeniami UE. Po przeprowadzonym w odpowiednich warunkach i zgodnie z przeznaczeniem przetworzeniu cukru oraz przeprowadzonych kontrolach, następuje wypłata dopłaty produkcyjnej uwzględniająca ewentualnie wypłaconą zaliczkę i zwolnienie złożonego wcześniej zabezpieczenia. W mechanizmie udzielania dopłat produkcyjnych do cukru wykorzystywanego w przemyśle chemicznym można wyróżnić następujące etapy: l rejestrację i autoryzację zakładów, l wydawanie świadectw uprawniających do uzyskania dopłat produkcyjnych, l wypłatę dopłaty produkcyjnej lub zaliczkowej dopłaty produkcyjnej, l przygotowanie dokumentacji dla potrzeb Komisji Europejskiej. Rejestracja i autoryzacja zakładów Każdy przedsiębiorca, który zamierza współpracować z ARR, aby uczestniczyć w mechanizmie zobowiązany jest złożyć wniosek o rejestrację. Każde państwo członkowskie może uwarunkować przyznanie uprawnień do dopłat produkcyjnych od wcześniejszego autoryzowania zakładów przetwórczych oraz zakładów, w których produkowane są produkty pośrednie (Rozporządzenie Komisji 1265/2001 art. 3.2). Przedsiębiorcy zainteresowani uzyskaniem dopłat produkcyjnych składają w ARR wnioski o autoryzację zakładów przetwórczych lub produkcyjnych. Wniosek ten winien zawierać następujące informacje: l nazwę i adres zakładu starającego się o autoryzację (adres administracyjny), 15

16 ARR l nazwiska i stanowiska osób uprawnionych do podpisywania dokumentów, l informacje czy wnioskodawca jest przetwórcą, czy producentem oraz czy używa produktów podstawowych lub produktów pośrednich, l średnie, miesięczne zużycie wskazanego produktu podstawowego lub pośredniego oraz średni poziom wytwarzania produktów chemicznych, l informacje o innych produktach przechowywanych i używanych w zakładzie, l oświadczenie wnioskodawcy, w którym zobowiązuje się do udostępnienia zakładu przetwórstwa i produkcji kontroli i inspekcji administracyjnej oraz udostępnienia dokumentów związanych z mechanizmem. Przetwórcy składający wnioski o autoryzację zakładów i ubiegający się o dopłatę produkcyjną zobowiązani są dołączyć świadectwo z Urzędu Celnego potwierdzające, że produkty chemiczne do wytwarzania określonych towarów podstawowych/pośrednich (określenie/potwierdzenie zgodności kodu CN szczególnie w przypadku nowych receptur, które jeszcze nie były stosowane) są zgodne z listą produktów chemicznych określoną w załączniku 1 do Rozporządzenia Komisji 1265/2001. Po otrzymaniu wniosku o autoryzację zakładu, Dział Dopłat Biura Cukru ARR zleca przeprowadzenie kontroli właściwemu Oddziałowi Terenowemu ARR (lub jednostce zewnętrznej wyznaczonej przez Agencję). Celem kontroli jest ustalenie, czy wnioskujący może wypełnić wymagania dotyczące prawidłowego przechowywania danych, stosowanych systemów prowadzenia dokumentacji i systemów komputerowych jak również odpowiednich kontroli występujących w ramach mechanizmu. Kontrolujący musi stwierdzić, czy nadzorowanie produktu (podstawowego lub pośredniego) może być prowadzone od momentu nabycia do całkowitego zużycia w produkcji określonego produktu chemicznego. Warunkiem autoryzowania zakładu jest: l umożliwienie przez wnioskodawcę, w każdym uzasadnionym przypadku uprawnionemu pracownikowi ARR przeprowadzenia kontroli, l przechowywanie kompletnej dokumentacji przez okres nie krótszy niż 3 lata, l terminowe przesyłanie dokumentacji, l informowanie ARR o wszelkich mających związek z procesem zmianach. Pracownik właściwego OT ARR sporządza raport z kontroli w 3 egzemplarzach, z których jeden przekazywany jest do Działu Dopłat BC ARR, gdzie wyniki z kontroli są rejestrowane w systemie informatycznym, drugi egzemplarz pozostaje w OT ARR a trzeci pozostaje w kontrolowanym zakładzie. Pozytywny wynik kontroli umożliwia Działowi Dopłat BC ARR zatwierdzenie zakładu do udziału w mechanizmie i wydanie świadectwa autoryzacji zakładu. Świadectwo autoryzacji wydawane jest na 2 lata i przedłużane na następny okres, jeżeli przetwórca spełniał wszystkie warunki określone przez ARR. Bez świadectwa autoryzacji nie można ubiegać się o dopłatę produkcyjną. Wydawanie świadectw uprawniających do uzyskania dopłat produkcyjnych Aby uzyskać prawo ubiegania się o dopłaty, przetwórca musi uzyskać świadectwo uprawniające do uzyskania dopłaty produkcyjnej. W tym celu składa, 16

17 Dopłaty do produkcji cukru przed rozpoczęciem przetwarzania, do Agencji odpowiedni wniosek. Łącznie z wnioskiem zobowiązany jest wnieść zabezpieczenie (stawka zabezpieczenia wynosi 3,78 euro/100kg cukru w przeliczeniu na ekwiwalent cukru białego lub w przypadku izoglukozy na 100 kg suchej masy). Zabezpieczenia mogą być wnoszone w formie gotówki lub akceptowanej gwarancji bankowej. Zabezpieczenie może odnosić się zarówno do pojedynczego wniosku jak i pokrywać wszystkie zabezpieczenia dla wielu wniosków (w obrębie określonego limitu). Wniosek o świadectwo uprawniające do dopłaty produkcyjnej winien zawierać: l nazwę i adres przetwórcy (wnioskodawcy), l rodzaj i ilość produktu podstawowego/pośredniego przeznaczonego do przetworzenia, w przeliczeniu na biały cukier lub, w przypadku izoglukozy, w przeliczeniu na suchą masę, l kod CN taryfy celnej i opis produktu chemicznego, do produkcji którego został użyty produkt podstawowy/pośredni, l nazwę i adres zakładu przetwarzającego, l nazwę i adres zakładu przechowującego produkty, l nazwę i adres eksportera (jeśli dotyczy), l wysokość złożonego zabezpieczenia. Agencja może żądać dodatkowych informacji. Przetwórca zamierzający uzyskać dopłatę produkcyjną do produktu pośredniego wykorzystanego do wytwarzania określonych produktów chemicznych musi złożyć wniosek, aby uzyskać deklarację produkcji, w którym zawarte są dodatkowe informacje określające: l rodzaj i ilość produktu podstawowego, który został zużyty do wytworzenia produktu pośredniego, l rodzaj i ilość danego produktu pośredniego, l nazwę i adres wytwórcy produktu pośredniego, l miejsce wytworzenia produktu pośredniego. Wniosek o deklarację produkcji winien poświadczać, że produkt pośredni jest wytwarzany we Wspólnocie i był wyprodukowany bezpośrednio i wyłącznie z jednego z produktów podstawowych, przed końcem okresu ważności świadectwa uprawniającego do uzyskania dopłaty. Agencja wydaje producentowi Deklarację produkcji, który przesyła ją do przetwórcy, aby złożył ją razem z wnioskiem o świadectwo dopłaty produkcyjnej. Jeżeli przetwórca nie dołączy tej deklaracji, musi złożyć oświadczenie, że będzie ona przedłożona przed wygaśnięciem okresu ważności świadectwa. Niedopełnienie tego warunku może spowodować utratę dopłaty produkcyjnej. Dział Dopłat BC ARR, po sprawdzeniu wniosków pod względem formalno- -prawnym i merytorycznym, wydaje świadectwo uprawniające do dopłaty produkcyjnej. Daje ono prawo do uzyskania dopłaty produkcyjnej wskazanej w świadectwie. Warunkiem jej uzyskania jest przetworzenie produktów podstawowych zgodnie z warunkami określonymi w świadectwie, a dla produktów pośrednich dostarczenie wszystkich dodatkowych dokumentów w przepisowym terminie. 17

18 ARR Świadectwo uprawniające do dopłaty produkcyjnej musi zawierać: l nazwisko (nazwę) i adres administracyjny posiadacza świadectwa, l datę wpłynięcia wniosku, l rodzaj i ilość przetwarzanego produktu podstawowego, wyrażoną w przeliczeniu na ekwiwalent cukru białego lub w przypadku izoglukozy na suchą masę, l wykorzystanie produktu podstawowego, l stawkę dopłaty produkcyjnej dla cukru białego obowiązującą w dniu wpłynięcia wniosku, l ostatni dzień ważności certyfikatu, l miejsce przetwarzania. Okres ważności świadectwa uprawniającego do uzyskania dopłaty produkcyjnej rozpoczyna się od dnia, w którym prawidłowy wniosek został przyjęty w Agencji i kończy się ostatniego dnia piątego miesiąca następującego po miesiącu, w którym wniosek o świadectwo został przyjęty. Każde z państw członkowskich stosuje własne formularze świadectw uprawniających do dopłat produkcyjnych. Prawa wynikające z posiadania świadectwa nie mogą być przenoszone. Jeżeli pomiędzy datą wpłynięcia wniosku o dopłatę produkcyjną, a datą przetworzenia produktu podstawowego dochodzi do zmiany ceny interwencyjnej dla cukru białego, ustalonej w euro dla obszarów niedeficytowych, stawka dopłaty zostanie odpowiednio skorygowana w odniesieniu do ilości produktu podstawowego przetworzonych od terminu takiej zmiany. Korekta będzie dokonywana podczas przekazywania producentowi dopłaty. Jeżeli w danym zakładzie przetwórczym przetworzono, w trakcie ważności świadectwa uprawniającego do dopłat, co najmniej 90%, a nie więcej niż 105% ilości produktu podstawowego lub produktu pośredniego wskazanego we wniosku o świadectwo, uważa się, że zakład spełnił wymóg dotyczący przetwarzania i uzyskał prawo otrzymania dopłaty. Zakład, w którym dany produkt pośredni ma być wytwarzany, musi być również wcześniej autoryzowany przez Agencję. Wypłata dopłaty produkcyjnej lub zaliczkowej dopłaty produkcyjnej Agencja może dokonać płatności zaliczkowej dopłaty produkcyjnej posiadaczowi świadectwa, w wysokości do 80% dopłaty produkcyjnej wskazanej w świadectwie. Agencja wyznacza odpowiednie instytucje odpowiedzialne za kontrole procesu przetwarzania produktów podstawowych. Przetwórca posiadający świadectwo uprawniające do dopłaty przekazuje z odpowiednim wyprzedzeniem, wyznaczonym jednostkom kontroli pisemne informacje określające: nazwę i adres, rodzaj i ilość produktów podstawowych, które mają być przetworzone, miejsce przechowywania produktów podstawowych w momencie przekazywania informacji. Agencja może wymagać dodatkowych informacji. Kontrole przeprowadzać powinni pracownicy Oddziałów Terenowych ARR. Po 18

19 Dopłaty do produkcji cukru przeprowadzeniu kontroli i uzyskaniu pozytywnych opinii, Dział Dopłat BC ARR wylicza kwotę zaliczkowej dopłaty produkcyjnej zgodnie ze złożonym wnioskiem, a Biuro Finansowo-Księgowe dokona płatności zaliczki. Przy jej realizacji wymagane jest zabezpieczenie lub uznanie równorzędnej gwarancji obliczonej w ten sposób, aby zapewniało spłatę zaliczki powiększonej o 5%. Zabezpieczenie jest zwalniane po dokonaniu przetworzenia (zgodnie z warunkami określonymi w świadectwie) lub, gdy została spłacona zaliczkowa dopłata produkcyjna, powiększona o 5%. Jeżeli nie zostanie ona spłacona, zabezpieczenie ulega utracie w części odpowiadającej kwocie zaliczkowej dopłaty produkcyjnej podlegającej odzyskaniu. Wypłata dopłaty produkcyjnej Przetwórca, zobowiązany jest złożyć, po przetworzeniu zgodnie z warunkami podanymi w świadectwie, wniosek o wypłatę dopłaty produkcyjnej w Dziale Dopłat BC ARR. Po jego otrzymaniu, Dział Dopłat BC ARR zleca przeprowadzenie kontroli właściwemu OT ARR. W przypadku produktu pośredniego kontrola będzie obejmowała również zakłady produkcyjne i przetwórcze. Jeżeli jej wyniki będą pozytywne, Dział Dopłat wyliczy kwotę przysługującej dopłaty produkcyjnej w odniesieniu do ilości przetworzonych produktów podstawowych lub pośrednich, zgodnie z odpowiednim świadectwem. Wypłata może być dokonana, jeżeli ilość przetworzona produktu stanowi od 90 do 105% ilości zgłoszonej. W przypadku wypłaty zaliczkowej dopłaty produkcyjnej, dopłata produkcyjna będzie stanowiła różnicę między całkowitą należną dopłatą a kwotą zaliczkowej dopłaty produkcyjnej. Zabezpieczenie zostanie zwrócone pod warunkiem przetworzenia minimum 90% ilości produktu podstawowego określonego w świadectwie dopłat w okresie jego ważności. Jeżeli przetwórca przetworzy mniej niż 90% ilości podanej w świadectwie, następuje przepadek części zabezpieczenia proporcjonalnie do ilości nieprzetworzonego produktu. Zgodnie z art. 20 Rozporządzenia KE 1265/2001 zakład przetwórczy ma obowiązek poinformowania Agencji o wyprodukowanych z udziałem cukru produktach chemicznych. Wówczas dopłata produkcyjna lub, w przypadku wypłacenia zaliczkowej dopłaty produkcyjnej. różnica pomiędzy całkowitą kwotą dopłaty produkcyjnej a kwotą wypłaconą jako zaliczka, będzie wypłacana: l najwcześniej po ustaleniu, że produkty podstawowe zostały przetworzone zgodnie z warunkami określonymi w certyfikacie uprawniającym do dopłat; l najpóźniej na koniec miesiąca następującego po miesiącu, w którym ustalono, że przetworzenie zostało zakończone. Brak wniosku o wypłatę dopłaty produkcyjnej w okresie 12 miesięcy następujących po ostatnim dniu ważności świadectwa dopłaty, powoduje całkowity przepadek dopłaty produkcyjnej i przepadek całości zabezpieczenia. Jeżeli przetwarzanie nie może być wykonane zgodnie z warunkami określonymi w świadectwie dopłaty ze względu na okoliczności uznane za działanie siły wyższej i jeżeli dokonano zgłoszenia pozwalającego uwzględnić te okoliczno- 19

20 ARR ści, państwo członkowskie podjąć może środki, jakie uważa za niezbędne, aby uwzględnić zaistniałe okoliczności. Przygotowanie dokumentacji dla Komisji Europejskiej Agencja jest zobowiązana do przekazywania Komisji Europejskiej informacji o funkcjonowaniu mechanizmu dopłat produkcyjnych do cukru wykorzystywanego w przemyśle chemicznym w ściśle określonej formie i w określonych przedziałach czasowych. Co miesiąc przygotowuje informacje o ilości cukru białego i surowego oraz izoglukozy (w przeliczeniu na ekwiwalent cukru białego lub suchą masę), dla których wydano świadectwa uprawniające do ubiegania się o dopłatę produkcyjną oraz dla których dopłaty zostały wypłacone. Każdego roku gospodarczego, najpóźniej do końca września, przygotowuje informacje dotyczące ilości cukru białego, surowego i izoglukozy (w przeliczeniu na ekwiwalent cukru białego lub suchą masę) wykorzystanych do określonych produktów chemicznych, dla których wydano świadectwa uprawniające do ubiegania się o dopłatę produkcyjną oraz liczbę i wielkość wypłaconych dopłat. Ponadto ARR informuje Komisję Europejską o ilości cukru białego, surowego i izoglukozy (w przeliczeniu na ekwiwalent cukru białego lub suchą masę) zużytych do wytworzenia produktów pośrednich w przemyśle chemicznym. 20

21 Prawo Nowelizacja ustawy o regulacji rynku cukru WOJCIECH JAGIE³³O Biuro Cukru ARR Obowiązująca od 24 sierpnia 2001 roku ustawa o regulacji rynku cukru (Dz.U. nr 76 poz. 810 z późn. zm.) doczekała się już kolejnej, trzeciej nowelizacji. Uchwalona przez Sejm 21 maja 2003 roku ustawa o zmianie ustawy o regulacji rynku cukru (Dz.U. nr 100 poz. 923), obowiązująca od 20 czerwca br. wprowadza kilka istotnych modyfikacji w następujących obszarach: Definicje kwot Kwota A cukru to jego ilość, jaka może być wyprodukowana i wprowadzona na rynek krajowy w okresie od 1 października danego roku rozliczeniowego do 30 września następnego roku rozliczeniowego (rok rozliczeniowy obejmuje okres od 1 lipca danego roku do 30 czerwca roku następnego). Oznacza to, że cukier wyprodukowany w kampanii 2002/2003 może być wprowadzany na rynek krajowy do końca września, a nie jak w poprzedniej wersji ustawy, tylko w roku rozliczeniowym, do 30 czerwca br. Przesunięcie sprzedaży cukru na I kwartał następnego roku rozliczeniowego związane jest z sezonowością produkcji tego towaru. Cukier z nowej kampanii wyprodukowany w październiku umożliwi zachowanie ciągłości zaopatrzenia rynku. Kwota B cukru to, ilość cukru wyprodukowana i wprowadzana na rynek krajowy w tym samym okresie co cukier A lub wyeksportowana z dopłatami w okresie roku rozliczeniowego. Tak sformułowana definicja pozwala na respektowanie postanowień porozumienia z WTO o dopuszczalnej wielkości subsydiowania eksportu cukru. Kwota A izoglukozy to obecnie ilość izoglukozy, jaka może być wyprodukowana i wprowadzona na rynek krajowy, natomiast kwota B izoglukozy to ilość jaka może być wyprodukowana i wprowadzona na rynek krajowy w roku rozliczeniowym bądź wyeksportowana w tym okresie z dopłatami. Sprawozdawczość Znowelizowana ustawa nakłada na producentów cukru i izoglukozy obowiązek, oprócz składania rocznych sprawozdań, przesyłania do Agencji Rynku Rolnego także sprawozdań miesięcznych. 21

22 Prawo Producenci cukru przesyłają do ARR: l miesięczne sprawozdania dotyczące ilości wyprodukowanego, przechowywanego i sprzedanego cukru A, B i C, w terminie do 25 dnia każdego miesiąca. l roczne sprawozdania dotyczące: a) produkcji cukru A, B i C za dany rok rozliczeniowy, b) obrotu cukrem A, B i C, dokonanym do 30 września po zakończeniu roku rozliczeniowego, c) wysokości marży przetwórczej, wydatku cukru, przychodów ze sprzedaży melasy oraz kosztów transportu buraków cukrowych. Roczne sprawozdanie należy przesyłać do 31 października po zakończeniu każdego roku rozliczeniowego. Termin ten wiąże się z przesunięciem o jeden kwartał sprzedaży cukru na rynek krajowy. Producenci izoglukozy (w Polsce obecnie jeden) przesyłają do ARR: l miesięczne sprawozdania dotyczące produkcji, wielkości zapasów oraz sprzedaży izoglukozy A, B i C, w terminie do 15 dnia każdego miesiąca. l roczne sprawozdania z produkcji i obrotu izoglukozą A, B i C, w terminie do 30 dni po zakończeniu danego roku rozliczeniowego. Wzory w/w sprawozdań zostały określone w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 25 lipca 2003 roku (Dz.U. nr 139 poz. 1334) stanowiącym akt wykonawczy do znowelizowanej ustawy. Sprawozdania umożliwiają Agencji Rynku Rolnego monitorowanie wielkości produkcji, stanu zapasów i obrotu cukrem/izoglukozą oraz prowadzenie analiz i statystyk, niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania mechanizmów na rynku cukru. Eksport cukru C/ izoglukozy C Ustawa zobowiązuje producentów do wyeksportowania cukru C i izoglukozy C (cukier buraczany/izoglukoza wyprodukowane przez producenta ponad przyznane limity A i B lub przez producenta, któremu nie przyznano limitów A i B) w terminie do 31 grudnia po zakończeniu danego roku rozliczeniowego. Od 20 czerwca br. eksport tego cukru/izoglukozy może oprócz postaci nieprzetworzonej objąć wyroby o zawartości, co najmniej 10% cukru w przeliczeniu na cukier biały. Opłaty sankcyjne za niedotrzymanie obowiązku eksportu cukru C/izoglukozy C stanowią niepodatkowe należności budżetu państwa w rozumieniu art. 2 2 ustawy 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (Dz.U. nr 137 poz. 926, z późn. zm.). Cena interwencyjna Nowelizacja art. 15 przedmiotowej ustawy uchyliła w art. 15 ustępy 2 2a nakładające na Agencję Rynku Rolnego, producentów cukru oraz inne podmioty obowiązek wprowadzania cukru na rynek krajowy po cenach wyższych niż cena interwencyjna. W ślad za tym uchylono ustępy 2b-2c stanowiące o sankcjach za naruszanie tego przepisu. Jednocześnie do postępowań wszczętych i niezakończonych ostateczną decyzją przed 20 czerwca br., toczących się na podstawie art. 15 ust. 2a 2c, stosuje się przepisy dotychczasowe. 22

23 Regulacja rynku cukru Obecnie, cenę interwencyjną Agencja Rynku Rolnego stosuje przy ewentualnych zakupach interwencyjnych cukru oraz do określania wysokości opłat cukrowych. Opłaty cukrowe Producenci cukru i izoglukozy zobowiązani są wpłacać do Agencji Rynku Rolnego opłaty cukrowe od wyprodukowanego cukru A i B i izoglukozy A i B. W znowelizowanej ustawie jednoznacznie określono wysokość opłaty od wyprodukowanego cukru B/izoglukozy B na 32% ceny interwencyjnej ( do 32 % w poprzedniej wersji ustawy). Opłata od wyprodukowanego cukru A/izoglukozy A nadal wynosi 2 % ceny interwencyjnej. W przypadku izoglukozy wysokość opłat ustala się po przeliczeniu izoglukozy na suchą masę, odstępując od przemnożenia tej opłaty przez współczynnik 1,9. Od roku rozliczeniowego 2003/2004 producenci cukru i izoglukozy, którzy w terminie nie wniosą do Agencji Rynku Rolnego opłat cukrowych, będą obowiązani do zapłacenia, wraz z opłatami cukrowymi, opłat sankcyjnych w wysokości 100% każdej należnej opłaty cukrowej. Decyzję w tej sprawie podejmuje Prezes Agencji Rynku Rolnego. Do postępowania w sprawie opłat stosowane będą przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. 23