Napoje mleczne w żywieniu dzieci

Transkrypt

1 Wojewódzki program zapobiegania niedożywieniu, nadwadze i otyłości poprzez poprawę żywienia u dzieci klas 1-3 szkół podstawowych Stan wiedzy po roku Napoje mleczne w żywieniu dzieci Katedra i Zakład Żywienia i Dietetyki Katedra Gastroenterologii Chorób Naczyń i Chorób Wewnętrznych Collegium Medicum w Bydgoszczy Bydgoszcz

2 Napoje mleczne w żywieniu dzieci Problemy: Dzieci zachowania żywieniowe głód, apetyt, serotonina oraz endogenne opioidy i kannaboidy Żywienie niezbilansowane niedożywienie przekarmienie - ryzyko niedoboru u dzieci w wieku 7-9 lat Mleko i produkty mleczne spożycie i zalecenia profilaktyki żywieniowej Napoje mleczne a potrzeby żywieniowe dzieci 2

3 Występowanie niedoborów masy ciała oraz nadwagi i otyłości (% próby) w grupach wiekowych chłopców i dziewcząt. L. Wądołowska. Grupy ludności podwyższonego ryzyka zaburzeń zdrowia i ich problemy żywieniowe. Żywienie człowieka a zdrowie publiczne. Gawęcki J., W. Roszkowski (ed.) PWN, chłopcy niedobór masy ciała BMI<10 pct nadwaga i otyłość BMI>90 pct dziewczęta prawidłowa masa-do-wysokości

4 Energia - ryzyko niedoboru L.Wądołowska. Grupy ludności podwyższonego ryzyka zaburzeń zdrowia i ich problemy żywieniowe. Żywienie człowieka a zdrowie publiczne. Gawęcki J., W. Roszkowski (ed.) PWN, wiek w latach M odsetek próby poniżej normy (%) K odsetek próby poniżej normy (%) M odsetek normy, średnio (%) K odsetek normy, średnio (%)

5 Białko - ryzyko niedoboru L. Wądołowska. Grupy ludności podwyższonego ryzyka zaburzeń zdrowia i ich problemy żywieniowe. Żywienie człowieka a zdrowie publiczne. Gawęcki J., W. Roszkowski (ed.) PWN, wiek w latach M odsetek próby poniżej normy (%) K odsetek próby poniżej normy (%) M odsetek normy, średnio (%) K odsetek normy, średnio (%)

6 Wapń ryzyko niedoboru L. Wądołowska. Grupy ludności podwyższonego ryzyka zaburzeń zdrowia i ich problemy żywieniowe. Żywienie człowieka a zdrowie publiczne. Gawęcki J., W. Roszkowski (ed.) PWN, wiek w latach M odsetek próby poniżej normy (%) K odsetek próby poniżej normy (%) M odsetek normy, średnio (%) K odsetek normy, średnio (%)

7 Fosfor ryzyko nadmiaru L. Wądołowska. Grupy ludności podwyższonego ryzyka zaburzeń zdrowia i ich problemy żywieniowe. Żywienie człowieka a zdrowie publiczne. Gawęcki J., W. Roszkowski (ed.) PWN, wiek w latach M odsetek próby powyżej normy (%) K odsetek próby powyżej normy (%) M odsetek normy, średnio (%) K odsetek normy, średnio (%)

8 Potas ryzyko niedoboru L. Wądołowska. Grupy ludności podwyższonego ryzyka zaburzeń zdrowia i ich problemy żywieniowe. Żywienie człowieka a zdrowie publiczne. Gawęcki J., W. Roszkowski (ed.) PWN, wiek w latach M odsetek próby poniżej normy (%) K odsetek próby poniżej normy (%) M odsetek normy, średnio (%) K odsetek normy, średnio (%)

9 Sód ryzyko nadmiaru L. Wądołowska. Grupy ludności podwyższonego ryzyka zaburzeń zdrowia i ich problemy żywieniowe. Żywienie człowieka a zdrowie publiczne. Gawęcki J., W. Roszkowski (ed.) PWN, wiek w latach M odsetek próby powyżej normy (%) K odsetek próby powyżej normy (%) M odsetek normy, średnio (%) K odsetek normy, średnio (%)

10 Witamina B2 ryzyko niedoboru L. Wądołowska. Grupy ludności podwyższonego ryzyka zaburzeń zdrowia i ich problemy żywieniowe. Żywienie człowieka a zdrowie publiczne. Gawęcki J., W. Roszkowski (ed.) PWN, wiek w latach M odsetek próby poniżej normy (%) K odsetek próby poniżej normy (%) M odsetek normy, średnio (%) K odsetek normy, średnio (%)

11 Mleko niskolaktozowe Mleko spożywcze Mleko spożywcze Napoje mleczne niefermentowane Napoje mleczne niefermentowane Kremy, desery, budynie Napoje mleczne fermentowane Napoje mleczne fermentowane Mleko towarowe Koncentraty suchej masy* Koncentraty węglowodanów* Koncentraty białka* Koncentraty tłuszczu* * - produkty uzyskane na drodze koncentracji Mleko i podukty mleczne

12 Napoje mleczne niefermentowane Mleko spożywcze o znormalizowanej zawartości tłuszczu 0.5%, 1.5%, 2.0% i 3.2%, Mleko o obniżonej zawartości laktozy bezlaktozowe, Niefermentowane napoje mleczne - produkowane z mleka normalizowanego, pasteryzowanego, z dodatkiem cukru oraz dodatkami smakowymi i zapachowymi, np. kawy, kakao, syropów owocowych, esencji owocowych i innych. Napoje te noszą najczęściej nazwę mleko smakowe, np. czekoladowe lub owocowe. 12

13 Napoje mleczne fermentowane Napoje mleczne fermentowane produkuje się z mleka normalizowanego lub odtłuszczonego, pasteryzowanego, poddanego fermentacji mlekowej wywołanej przez swoiste drobnoustroje, z dodatkami smakowymi lub bez dodatków Do najbardziej znanych mlecznych napojów fermentowanych należą: jogurt, kefir, mleko zsiadłe, maślanka, kumys, szampan mleczny, mleko acidofilne. Na rynku polskim najczęściej spotykane: jogurt, mleko jogurtowe, kefir, maślanka, mleko ukwaszone i mleko acidofilne. 13

14 Napoje mleczne fermentowane Fermentacja szczepami bakterii mlekowych i drożdży (kefir, kumys) Fermentacja / suplementacja jelitowymi bakteriami mlekowymi i /lub bakteriami probiotycznymi o udokumentowanych cechach zdrowotnych ( jogurt, mleko acidofilne) Jogurt jest napojem uzyskanym w wyniku fermentacji mleka znormalizowanego, pasteryzowanego i zagęszczonego (przez dodatek mleka w proszku lub odparowanie części wody) a mleko jogurtowe lub napój jogurtowy z mleka (bez zagęszczenia). Zawiera żywe kultury bakterii mlekowych (Lactococcus i Lactobacillus) Mleko acidofilne jest wytwarzane z mleka ukwaszonego z dodatkowym udziałem Lactobacillus acidophilus. Kefir jest napojem otrzymanym z mleka, poddanego fermentacji alkoholowo-kwasowej przez dodanie zakwasu, uzyskanego z grzybków kefirowych lub szczepionek czystych kultur. Grzybki kefirowe stanowią symbiotyczny układ paciorkowców mlekowych, pałeczek mlekowych i drożdży. Maślanka spożywcza jest napojem uzyskiwanym przy wyrobie masła ze śmietany pasteryzowanej, ukwaszonej zakwasem z czystych kultur maślarskich, bez dodatku wody, z ewentualnym dodatkiem śmietany. Mleko ukwaszone i zakwasy są napojami uzyskiwanymi w wyniku fermentacji mleka z udziałem czystych kultur maślarskich. Napoje z serwatki produktu ubocznego, powstającego przy produkcji serów. 14

15 Substancje dodatkowe do 2004r. Mleko, maślanka i śmietana nie mogą zawierać substancji dodatkowych Napoje mleczne mogą zawierać naturalne barwniki, środki słodzące i wzmacniające smak W lodach i deserach brak ograniczeń. Teraz - hulaj dusza barwniki syntetyczne, zagęstniki, wzmacniacze smaku i substancje słodzące. decyduje konsument (? )

16 mleko pasteryzowane, odtłuszczone mleko w proszku, białka mleka, Wsad owocowy - owoc, cukier, barwniki syntetyczne, antocyjany, aromat, koncentraty z roślin Cukier, syrop glukozowo-fruktozowy, substancje zagęszczające - skrobia modyfikowana, pektyny, guma guar, żelatyna wieprzowa. Regulator kwasowości-kwas cytrynowy Żywe kultury bakterii mlekowych (Lactobacillus-jogurt, mleko acidofilne; Lactococcus-mleko ukwaszone, maślanka; kefir ( Saccharomyces) Mikroflora probiotyczna Lactobacillus, Bifidobacterium,

17 Spożycie składników odżywczych i mleka w Polsce Żywność Spożycie w jm/osobę/dzień /11 Ca mg P mg Wit. B2 ug 1,98 2,29 2,42 2,07 Mleko ( l/rok ) Białe mleko i napoje /193 59/60 IŻŻ 2007 IERiGś-PIB 2012 Udział mleka i napojów mlecznych w spożycia mleka ogółem 30% Mleko i napoje mleczne sery dojrzewające sery twarogowe 1/3 1/3 1/3

18 Ca i P w mleku i serach Produkt Białko (g/100g) Ca (mg/100g) P (mg/100g) Ca/P Mleko 2% :2 Ser edamski Ser twarogowy :2 Gawęcki, Zielke. Żywienie człowieka Mleko i napoje mleczne sery dojrzewające sery twarogowe 1/3 1/3 1/3

19 Profilaktyka żywieniowa dziś PODSTAWOWE ZALECENIA ŻYWIENIOWE 1. Jedz regularnie co najmniej 3 posiłki dziennie, każdy dzień rozpoczynając od śniadania. 2. Twoje codzienne pożywienie powinno zawierać różnorodną żywność pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. 3. Spożywaj codziennie produkty zbożowe oraz warzywa i owoce. Warzywa najlepiej jest jeść na surowo lub krótko gotowane. 4. Dwa, a najlepiej trzy razy dziennie spożywaj mleko, biały ser, lub jogurty bądź kefiry o obniżonej zawartości tłuszczu. 5. Mięso i jego przetwory jedz w ilościach umiarkowanych dwa lub trzy razy w tygodniu. Wybieraj mięso chude. W pozostałe dni jadaj dania z ryb i roślin strączkowych (fasola, groch, soja). profilaktyka otyłości zbilansowanie spożycia z potrzebami profilaktyka niedoborów zbilansowanie spożycia z potrzebami, profilaktyka otyłości, nowotworów, miażdżycy profilaktyka osteoporozy zbilansowanie spożycia z potrzebami, profilaktyka otyłości, miażdżycy

20 Profilaktyka żywieniowa dziś PODSTAWOWE ZALECENIA ŻYWIENIOWE 6. Ograniczaj ilość spożywanego tłuszczu. Do przyrządzania potraw tłuszcze zwierzęce zastępuj olejami lub oliwą z oliwek. 7. Ograniczaj spożycie soli kuchennej. Jedna płaska łyżeczka soli dziennie dodawana do potraw powinna Ci wystarczyć. Nie dosalaj. 8. Zachowaj umiar w jedzeniu cukru i słodyczy. Zamiast słodyczy jadaj więcej owoców i warzyw. 9. Bądź aktywny ruchowo. Pomoże ci to utracić nadmiar dostarczanej z pożywieniem energii (kalorii). Pamiętaj, że ruch może często zastąpić lekarstwo, lecz żadne lekarstwo nie zastąpi ruchu. profilaktyka miażdżycy, nowotworów, otyłości profilaktyka nadciśnienia profilaktyka otyłości, próchnicy profilaktyka otyłości Komitet Żywienia Człowieka PAN, Instytut Żywności i Żywienia, Polskie Towarzystwo Nauk Żywieniowych, 1998

21 Normy żywienia, PL 2008 EAR = zapotrzebowanie tkanki mózgowej generalnie: EAR = 100 g/osobę/dobę Węglowodany przyswajalne RDA = 130 g/osobę/dobę Kobiety w ciąży i karmiące: EAR = g/osobę/dobę RDA = g/osobę/dobę Niemowlęta: AI = g/osobę/dobę Węglowodany ogółem Mono- i disacharydy razem Cukry dodane Błonnik zakres akceptowany: 45 65% energii ogółem zakres rekomendowany: 55 75% zakres akceptowany: 15 25% energii ogółem < 10% energii ogółem zakres akceptowany: g/osobę/dzień

22 . Grupy ludności w normach żywienia PL 2008 Czynniki: wiek, aktywność fizyczna (PAL), stany, masa ciała* Grupy Wiek, lat Masa*, kg PAL: 1,35; 1,60; 1, ; 1800; 2100 Dzieci (3 grupy) Białko RDA - 30g Ca AI mg Witamina B2 RDA mg PAL współczynnik aktywności fizycznej *dla dzieci Me masy ciała wg Palczewskiej i Niedźwieckiej 2001 Energia ; 1800; 2100, Jemy by zaspokoić głód i/lub apetyt, składniki odżywcze witaminy i minerały?

23 . Grupy ludności w normach żywienia PL 2008 Czynniki: wiek, aktywność fizyczna (PAL), masa ciała* Grupy Wiek, lat Masa*, kg PAL: 1,35; 1,60; 1, ; 1800; 2100 Dzieci 3 grupy Białko Ca RDA RDA - 30g AI AI mg Witamina B2 RDA mg AI PAL współczynnik aktywności fizycznej *dla dzieci Me masy ciała wg Palczewskiej i Niedźwieckiej 2001 Energia ; 1800; 2100, Jemy by zaspokoić głód i/lub apetyt, składniki odżywcze witaminy i minerały?

24 Mleko, 2% tłuszczu - wartość odżywcza i wskaźnik jakości żywieniowej w odniesieniu do norm spożycia dla dzieci w wieku 7-9 lat i masie ciała 27 kg. Składnik Zalecane spożycie Zawartość (100g) INQ Energia (kcal) % GDA - Białko (g) % 3.5 Wapń (mg) % 4.8 Witamina B2 (mg) 0.9 0, % 6.0 Witamina B12 (Kobalamina) (ug) % 7.1 zawartość składnika w 100g (3.3) x zalecane spożycie na energię (1600) INQ = wartość energetyczna 100g produktu (50.4) x zalecane spożycie składnika (30)

25 Mleko i napoje fermentowane Mleko spożywcze Energia Białko CHO Tłuszcz Ca B2 kcal g g g mg Mleko spożywcze mleko ukwaszone , , Maślanka maślanka smakowa , Kefir Jogurt naturalny Jogurt smakowy napój jogurtowy ,2-2,

26 Jogurty, oszacowanie jakości odżywczej (INQ) Producent Nazwa Białko (g) CHO (g) Tłuszcz (g) Energi a Kcal INQ białko INQ Ca INQ B2 Mleko Doskonałe Jogurt naturalny kremowy Jogurt naturalny Milko, truskawkowy Augustowski,truska wka,brzoskwiniowy BiFi Mazurski Smak brzoskwiniowy BiFi Mazurski Smak truskawkowy Serduszko pyszny jogurt brzoskwinia Jogobella brzoskwiniowa Jogurt Brzoskwinia napój Activia truskawkowa BiFi Fruit Jumbo wiśnia napój Creamy Yogurt ?? deser Yogurtos z wiśniami i czekoladą 120/ ?? deser

27 JOGURT TYPU GRECKIEGO JOGURTOS 120 g jogurtu 30 g wsadu Z WIŚNIAMI I CZEKOLADĄ MLECZNĄ śmietanka pasteryzowana 77.0%, Składniki: wsad wiśniowo-czekoladowy - (cukier, woda wiśnie 3%, czekolada mleczna 1.5%, cukier, masa kakaowa, mleko pełne w proszku, tłuszcz kakaowy, emulgator: lecytyna sojowa, aromat; kakao w proszku, skrobia modyfikowana kukurydziana, regulator kwasowości: kwas mlekowy; aromat, substancja zagęszczająca: guma guar), odtłuszczone mleko w proszku, białka mleka, kultury bakterii jogurtowych: Streptococcus termophilus, Lactobacillus bulgaricus. Porcja 150 g dostarcza : 231 kcal 12% GDA zalecane dzienne spożycie

28 BiFi Mazurski Smak, jogurt truskawkowy, brzoskwiniowy jogurt Bi Fi probiotyk z Bifidobacterium - 100% naturalnych składników (bez sztucznych barwników, konserwantów i tzw. ulepszaczy ) - naturalne wsady owocowe mają potwierdzenie certyfikatu zgodności produktu od producenta - jogurt o obniżonej (o około 50% ) zawartości cukru dodanego - naturalna słodycz uzyskana w wyniku enzymatycznej hydrolizy laktozy w czasie procesu otrzymywania produktu, - mleko używane do produkcji BiFi jest mlekiem niskolaktozowym (dla osób z nietolerancją laktozy jedyny taki jogurt na polskim rynku).

29 ...est modus in rebus... (...każda rzecz ma swoją miarę...) Dziękuję za uwagę Roman Cichon 29