Jakie są podatkowe - dotyczące VAT-u - obowiązki i uprawnienia osób nie mających miejsca zamieszkania w Polsce?

Transkrypt

1 Jakie są podatkowe - dotyczące VAT-u - obowiązki i uprawnienia osób nie mających miejsca zamieszkania w Polsce? Podatek od towarów i usług, zwany popularnie VAT-em (Value Added Tax - podatek od wartości dodanej ), jest podatkiem pośrednim i konsumpcyjnym, gdyż jest doliczany do ceny produktu, płaconym przez nabywców towarów bądź usług. Podatek od towarów i usług co do zasady płacą wszystkie osoby nabywające określoną rzecz lub świadczenie - niezależnie od obywatelstwa czy miejsca zamieszkania. Podatnikami, osobami podlegającymi obowiązkowi podatkowemu, są jednak osoby prawne, jednostki organizacyjne, które nie mają osobowości prawnej i osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą. Tylko podatnikom przysługuje możliwość obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, który przeważnie wynika z otrzymanych przezeń faktur. Z powyższego wynika, iż konsument nie ma możliwości odliczenia tegoż podatku, wynikającego np. z wystawionych na jego rzecz faktur. Istnieje jednak wyłom w powyższej zasadzie. Dotyczy on głównie cudzoziemców, a konkretnie osób fizycznych, które nie mają stałego miejsca zamieszkania na terytorium Wspólnoty. System zwrotu podatku podróżnym, bo o nim tu mowa, regulują artykuły od 126 do 130 VAT-u. Ze względu na zakres przedmiotowy artykułu i bardzo obszerną problematykę związaną z podatkiem od towarów i usług, ograniczę się w nim do omówienia wskazanej instytucji. Jak wskazałem wyżej, zwrotu zapłaconego w cenie towaru podatku VAT domagać się mogą 1 / 5

2 jedynie osoby mające stałe miejsce zamieszkania poza Wspólnotą. Miejsce stałego zamieszkania ustalane jest nie na podstawie cywilistycznych przesłanek corpus i animus, a na podstawie paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość. Zwrotu podatku zapłaconego przy nabyciu towarów na terytorium Polski domagać się mogą tylko te osoby, które wywiozły towar w stanie nienaruszonym poza terytorium Wspólnoty, w bagażu osobistym podróżnego. Nie można wszakże domagać się zwrotu podatku od zakupionych paliw silnikowych. Oczywiście nie są to jedyne obostrzenia. Pozostałe warunki uprawniające do skorzystania z omawianej instytucji, to: - zakup towaru od sprzedawcy spełniającego dodatkowe, wymienione w art VAT-u kryteria - sprzedawcy tacy mają obowiązek oznakowania swego lokalu znakiem informującym podróżnych o możliwości zakupu w tych punktach towarów, od których przysługuje zwrot podatku, - zakup towarów od jednego sprzedawcy o minimalnej wartości wynoszącej łącznie z podatkiem od towarów i usług 200 zł, - wywiezienie przez podróżnego zakupionego towaru poza terytorium Wspólnoty nie później niż w ostatnim dniu trzeciego miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonał zakupu, - okazanie przez podróżnego imiennego dokumentu wystawionego przez sprzedawcę, zawierającego w szczególności kwotę podatku zapłaconego przy dostawie towarów. Wywóz towaru powinien być potwierdzony na tym dokumencie przez urząd celny stemplem zaopatrzonym w numerator. Do dokumentu powinien być dołączony wystawiony przez sprzedawcę paragon z kasy rejestrującej. Zwrotu podatku dokonują bądź sprzedawcy, od których towar został nabyty, bądź inne podmioty, których przedmiotem działalności jest dokonywanie zwrotu (w punktach zwrotu VAT). Zwrot dokonywany jest w złotych, a podmiot wypłacający należność uprawniony jest do pobrania prowizji. 2 / 5

3 Minister Finansów określił w drodze rozporządzenia wzór: - znaku informującego podróżnych o możliwości zakupu towarów, od których przysługuje zwrot podatku od towarów i usług, - imiennego dokumentu stanowiącego podstawę do dokonania zwrotu podatku od towarów i usług podróżnym, zapłaconego przy nabyciu towarów, - stempla potwierdzającego wywóz towarów poza terytorium Wspólnoty. Uprawnienia i obowiązki cudzoziemców w postępowaniu podatkowym i sądowoadministracyjnym Należy wskazać, iż niektóre sprawy podatkowe należą do właściwości organów podatkowych specjalnie wyznaczonych do obsługi nierezydentów. Pojęcie to jest zdefiniowane w ustawie prawo dewizowe, zgodnie z którą nierezydentami są: - osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania za granicą i osoby prawne mające siedzibę za granicą, a także inne podmioty mające siedzibę za granicą, posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu; nierezydentami są także znajdujące się za granicą oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez rezydentów, - obce przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne i inne obce przedstawicielstwa oraz misje specjalne i organizacje międzynarodowe, korzystające z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych. Specjalna właściwość miejscowa dotyczy spraw opodatkowania podatkami dochodowymi dochodów (przychodów) z działalności gospodarczej, uzyskiwanych przez będących nierezydentami podatników jednego z tych podatków. Właściwość miejscową ustala się w tych 3 / 5

4 przypadkach na podstawie miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Minister Finansów wyznaczył po jednym naczelniku urzędu skarbowego w województwie, odrębnie dla spraw opodatkowania podatkiem dochodowym wskazanych dochodów z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych i podatku dochodowego od osób prawnych. W pozostałych kategoriach spraw właściwość miejscowa organów podatkowych wyznaczana jest według miejsca pobytu osoby fizycznej, jeśli nie ma ona miejsca zamieszkania na terytorium Polski. Przy opodatkowaniu małżonków mających różne miejsca zamieszkania, jeśli na ich wniosek podlegają oni łącznemu opodatkowaniu, właściwość miejscową ustala się według miejsca zamieszkania jednego z małżonków, wskazanego we wspólnym rocznym zeznaniu podatkowym. Odmiennie wyznaczana jest także właściwość miejscowa w niektórych kategoriach spraw z tytułu podatku od spadków i darowizn. I tak, w przypadku gdy darczyńca nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w kraju albo darowizna pochodzi z zagranicy, właściwość miejscową wyznacza się bądź według miejsca położenia nieruchomości, bądź według miejsca zamieszkania obdarowanego w dniu powstania obowiązku podatkowego, a w przypadku braku takiego miejsca, według ostatniego miejsca jego pobytu w tym dniu. Z kolei organem podatkowym właściwym miejscowo w sprawach zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych dla podatników, którzy w trakcie roku podatkowego zmienili miejsce zamieszkania lub pobytu, wskutek czego zamieszkanie lub pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ustał przed końcem bieżącego okresu rozliczeniowego - według ostatniego miejsca zamieszkania lub pobytu na jej terytorium. Właściwość sądu administracyjnego wyznaczana jest poprzez siedzibę organu administracji publicznej, którego działalność została zaskarżona. Podstawowym obowiązkiem osoby niemającej miejsca zamieszkania w Polsce jest oczywiście wyznaczenie pełnomocnika do doręczeń na terenie kraju - o ile nie wyznaczono pełnomocnika do prowadzenia sprawy. Obowiązek ten występuje zarówno w postępowaniu podatkowym, jak i sądowo-administracyjnym. Obie regulacje wszakże inaczej określają krąg osób zobowiązanych do ustanowienia pełnomocnika i konsekwencje jego niewyznaczenia. Ordynacja podatkowa odwołuje się mianowicie do pojęcia nierezydenta, a ustawa o postępowaniu przed sądami 4 / 5

5 administracyjnymi ogranicza się do kryterium miejsca zamieszkania. W przypadku braku spełnienia wskazanego obowiązku w postępowaniu podatkowym, pismo będzie doręczone na ostatni adres czasowego pobytu w kraju. Sąd administracyjny natomiast pozostawi pismo w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia. Odmiennie względem zasad ogólnych kształtuje się także obowiązek osób niemających w Polsce miejsca zamieszkania do wnoszenia opłat. W postępowaniu podatkowym organ rozpatrzy podanie wniesione przez taką osobę, nawet jeśli nie uiściła ona stosownej opłaty. Z kolei Sąd administracyjny, w przypadku wpłynięcia pisma nienależycie opłaconego lub nieopłaconego, a także niewpłacenia w terminie zaliczki, wyznaczy osobie mającej miejsce zamieszkania zagranicą termin nie krótszy niż dwa miesiące do uiszczenia stosownych kwot. Tymczasem terminy dla osób zamieszkałych w Polsce wynoszą odpowiednio 7 i 14 dni. Zgodnie z art ustawy prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w sprawach nieunormowanych w niniejszej ustawie, do postępowania w zakresie obrotu zagranicznego stosuje się odpowiednio przepisy z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego znajdujące się w kodeksie postępowania cywilnego. Wskazane w artykule odmienności stanowią tylko fragment szerszego zagadnienia, jakim jest odrębne traktowanie osób, które nie mają stałego miejsca zamieszkania w Polsce na gruncie przepisów podatkowych. 5 / 5