PLAN ROZWOJU SIECI DRÓG GMINNYCH W GMINIE TARNÓW OPOLSKI

Transkrypt

1 Tarnów Opolski, marzec 2014

2 Salus - Spodziewaj się najlepszego Weronika Gucman ul. Kościelna 1, Chorula NIP: , REGON: Plan rozwoju sieci dróg gminnych w Gminie Tarnów Opolski został opracowany przez zespół firmy SALUS z siedzibą w Choruli w składzie: 1. mgr Weronika Gucman 2. mgr inż. Grzegorz Cebula

3 SPIS TREŚCI: 1. Podstawa opracowania 3 2. Cel i zakres opracowania 4 3. Wprowadzenie 5 4. Charakterystyka dróg gminnych w Gminie Tarnów Opolski Klasyfikowanie dróg gminnych do przebudowy Zarządzanie drogami gminnymi Zagrożenia komunikacyjne występujące w Gminie Tarnów Opolski Podsumowanie Plany inwestycyjne związane z przebudową dróg gminnych 39 3

4 1. PODSTAWA OPRACOWANIA Niniejsze opracowanie wykonano na zlecenie Gminy Tarnów Opolski Wykaz dróg gminnych - Uchwała Nr 355/2003 Zarządu Województwa Opolskiego z dnia 13 maja 2003r. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Sołectw Gminy Tarnów Opolski Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z 2 marca 1999 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie Wizja lokalna Uzgodnienia ze zleceniodawcą 4

5 2. CEL I ZAKRES OPRACOWANIA Celem niniejszego opracowania jest określenie planu rozwojowego dróg gminnych w Gminie Tarnów Opolski, uwzględniającego następujące czynniki: 1) Zaspokajanie potrzeb mieszkańców Gminy w zakresie komunikacji drogowej lokalnej, w tym rozbudowa dróg zgodnie z planami zagospodarowania przestrzennego, umożliwiająca aktywizację terenów inwestycyjnych; 2) Zapewnienie właściwego standardu dróg gminnych poprzez wykonywanie bieżących remontów; 3) Podnoszenie standardów dróg gminnych poprzez ich przebudowę; 4) Poprawa bezpieczeństwa ruchu na drogach; 5) Poprawa płynności ruchu drogowego, 6) Poprawa dostępności Zakresem opracowania objęto następujące elementy: 1) Stan techniczny dróg gminnych; 2) Parametry techniczne dróg gminnych w odniesieniu do obowiązujących przepisów; 3) Potrzeby rozwojowe istniejącego układu drogowego; 4) Plany inwestycyjne i remontowe. 5

6 3. WPROWADZENIE 3.1. Informacje ogólne Gmina położona jest w środkowej części województwa opolskiego w powiecie opolskim. Powierzchnia Gminy wynosi 82 km², co stanowi 0,96 % ogólnej powierzchni województwa. Największą powierzchnię gminy zajmują użytki rolne 46,4%.Pozostałe grunty, w tym nieużytki, obszary zabudowane i drogi zajmują 9,5% powierzchni gminy. Gmina posiada bardzo dobrze rozwiniętą sieć handlową, gastronomiczną i usługową, a występujące na jej obszarze zakłady przemysłowe powodują, że gmina należy do średnio zamożnych. Gmina liczy mieszkańców (stan na koniec 2011r.). Gmina jest gminą o charakterze przemysłowo-rolniczym. Występujące na obszarze gminy gospodarstwa rolne ukierunkowane są w głównej mierze na produkcję zbóż oraz trzody chlewnej.. Surowce mineralne gminy odgrywają znaczącą rolę w gospodarce gminy i stanowią główny czynnik rucho-twórczy pojazdów ciężarowych. Rysunek 1. Położenie gminy na tle podziału administracyjnego powiatu opolskiego 3.2. Położenie geograficzne i administracyjne Gmina położona jest w województwie opolskim, w powiecie opolskim, graniczy z następującymi gminami: Chrząstowice, Izbicko, Gogolin, Krapkowice, Prószków i Opole. W skład Gminy wchodzi osiem wsi: Kąty Opolskie, Kosorowice, Miedziana, Nakło, Przywory, Raszowa, i Walidrogi. Największą miejscowością jest Tarnów Opolski, który pełni rolę centrum administracyjnego gminy i ośrodka przemysłowego. Gmina posiada 8 sołectw. Wyszczególnienie wraz z powierzchnią przedstawia poniższa tabela: 6

7 Tabela 1. Sołectwa gminy L.p. Nazwa sołectwa Powierzchnia [ha] 1. Tarnów Opolski 2 717,85 2. Kosorowice 1 728,95 3. Raszowa 879,01 4. Przywory 737,42 5. Nakło 650,39 6. Kąty Opolskie 563,60 7. Miedziana 508,05 8. Walidrogi 377,85 Razem ~ 82 km 2 Położenie gminy jest bardzo korzystne ze względu na występowanie rozbudowanej sieci tras komunikacji lokalnej, które są częścią systemu sieci ponadlokalnej. Przez teren gminy przebiega droga krajowa DK Nr 94 prowadząca do granic Niemiec do Ukrainy, droga wojewódzka Nr 423 relacji Opole Kędzierzyn Koźle. Ponadto przez gminę przebiega 35,81 km dróg powiatowych i 78,83 km dróg gminnych. Dodatkowo przez gminę przebiegają dwie linie kolejowe, dwutorowe, zelektryfikowane, relacji: Wrocław Bytom oraz Opole Kędzierzyn-Koźle Analiza zagospodarowania przestrzennego gminy Największą powierzchnię w gminie zajmują użytki rolne 46,4%, z czego grunty orne 37,7%, lasy stanowią 43,8% obszaru gminy. Pozostałe grunty, w tym nieużytki, obszary zabudowane i drogi zajmują 9,5% powierzchni gminy Infrastruktura transportowa. Na terenie gminy występują dwa systemy komunikacyjne: drogowy odgrywający najistotniejszą rolę w obsłudze komunikacyjnej mieszkańców gminy oraz system kolejowy - stanowiący funkcję uzupełniającą w powiązaniach komunikacyjnych gminy. Transport drogowy. Gmina posiada dobrze rozwiniętą sieć dróg. Obecnie przez teren gminy przebiegają drogi o zróżnicowanej randze. Na obszarze gminy występuje 75 ulic zabudowy wiejskiej, drogi gminne występują na długości ok. 80 km, a drogi powiatowe na długości ok. 36 km. Ponadto przez teren gminy przebiega jedna droga wojewódzka nr 423 relacji Opole - Kędzierzyn-Koźle i jedna droga krajowa nr 94 relacji Zgorzelec-Medyka. Stan techniczny 7

8 drogi wojewódzkiej i drogi krajowej należy określić jako bardzo dobry jednakże rozwiązania geometryczne na niektórych odcinkach wymagają od ich administratorów gruntownej analizy i przebudowy. Stan dróg powiatowych jest bardzo zróżnicowany ale na większości odcinków jest niezadawalający wręcz katastrofalny. Atutem gminy są bezpośrednie połączenia drogami twardymi między wsiami. Według stanu na 2004r. (dane GUS) na terenie gminy występuje 44,0 km dróg twardych, 20,0 km dróg o nawierzchni twardej ulepszonej, a 24,0 km stanowią drogi gruntowe. Rysunek 2. Mapa dróg krajowych i wojewódzkich na terenie województwa opolskiego. 8

9 Drogi gminne stanowią uzupełnienie podstawowego układu sieci dróg. Nie posiadają one jednak większego znaczenia komunikacyjnego, gdyż dostatecznie gęsta sieć dróg powiatowych i wojewódzkich zapewnia dojazd do każdej miejscowości. Zapewniają przede wszystkim powiązania pomiędzy wsiami gminy i są jednocześnie trasami transportu rolnego, ułatwiającymi dojazd do pól uprawnych mieszkańców gminy. Z punktu widzenia oddziaływania na poszczególne komponenty środowiska najistotniejsze znaczenie mają przebiegające przez teren gminy droga krajowa i droga wojewódzka. Ogólnie od kilkunastu lat w kraju można zaobserwować stały wzrost natężenia ruchu na drogach krajowych i wojewódzkich. Na podstawie porównania GPR 2010 i GPR 2005 wzrost ruchu w latach wyniósł w Województwie Opolskim dla dróg krajowych 30% (w skali kraju 22%), zaś dla dróg wojewódzkich 18% (w skali kraju 23%). Rysunek 3. Mapa poglądowa rozkładu dróg na terenie gminy. 9

10 Tabela 2. Wykaz dróg powiatowych z podziałem na sołectwa Gminy Tarnów Opolski m. Kąty Opolskie Nr drogi Nazwa ulicy 1716 Kościelna, Odrzańska 1768 Szeroka m. Kosorowice Nr drogi Nazwa ulicy 1712 Opolska, Tarnowska 1829 Św. Jacka m. Miedziana Nr drogi Nazwa ulicy 1712 Wiejska m. Nakło Nr drogi Nazwa ulicy 1749 Raszowska 1750 Tarnowska Nr drogi m. Przywory Nazwa ulicy 1712 Zawadzkiego Nr drogi m. Raszowa Nazwa ulicy 1712 Ozimska 1748 Cygana 1749 Nakielska 1764 Mickiewicza Nr drogi 1712 m. Tarnów Opolski Nazwa ulicy Klimasa (od 1767), Dworcowa (do 1767) 1767 Powstańców Śl Nakielska Nr drogi m. Walidrogi Nazwa ulicy 1751 Dąbrowicka 10

11 Rysunek 4. Mapa poglądowa rozkładu dróg powiatowych. Transport kolejowy Przez teren gminy przebiegają dwie linie kolejowe dwutorowe, zelektryfikowane, relacji: - Wrocław Bytom - Opole Kędzierzyn-Koźle. W samym Tarnowie Opolskim znajduje się stacja kolejowa i bocznica kolejowa Zakładów Przemysłu Wapienniczego OPOLWAP S.A.. Rysunek 5. Schemat przebiegu linii kolejowych w gminie Tarnów Opolski 11

12 Tabela 3. Wykaz dróg gminnych Gminy Tarnów Opolski Gmina Tarnów Opolski uchwała nr 355/2003 Zarządu Województwa Opolskiego z dnia roku, załącznik nr 6 Lp. Nr drogi Nazwa ciągu drogi Uwagi O Przywory rz. Odra (Źlinice) O Miedziana Kąty Opolskie O DP 1712 O gr. gminy Gogolin 4. (Górażdże) granica gminy Gogolin O Przywory O Tarnów Opolski Tarnów II O Tarnów Opolski Nakło O Nakło Tarnów II 8. (Krośnica) granica gminy Izbicko O Raszowa O Walidrogi Tarnów Opolski O Walidrogi granica miasta Opola (Grotowice) O Kosorowice (ul. Leśna) DK O Grotowice granica miasta Opola (Malina) O Kąty Opolskie, ul. Odrzańska O Kąty Opolskie, ul. Szkolna O Kąty Opolskie, ul. Wyzwolenia O Kąty Opolskie, ul. Św. Józefa O Kąty Opolskie, ul. Polna O Kąty Opolskie, ul. Nowa O Kąty Opolskie, ul. Ceglana O Kąty Opolskie, ul. M. Fornalskiej O Kąty Opolskie, ul. Z. Nałkowskiej O Kąty Opolskie, ul. J. Krasickiego O Przywory, ul. Dworcowa O Przywory, ul. Parkowa O Przywory, ul. Powstańców Śl O Przywory, ul. Zakładowa O Przywory, ul. Kwiatowa O Przywory, ul. Spokojna O Miedziana, ul. Leśna O Kamień Śląski Miedziana O Miedziana, ul. Łowiecka O Kosorowice, ul. Borowa O Kosorowice, ul. Zapłotna O Kosorowice, ul. Kościelna O Kosorowice, ul. Polna O Kosorowice, ul. Krótka O Kosorowice, ul. Powstańców O Kosorowice, ul. K. Pawlety O Kosorowice, ul. B. Prusa O Tarnów Opolski, ul. 1-go Maja odcinek od DG O do osiedla Łowiecko wspólny przebieg z gmina Gogolin uchwała Nr 983/2004 ZWOp z dnia r., korekta błędu w numerze 12

13 O Tarnów Opolski, ul. Pardubicka O Tarnów Opolski, ul. Ślepa O Tarnów Opolski, ul. Łączna O Tarnów Opolski, ul. Krótka O Tarnów Opolski, ul. Wąska O Tarnów Opolski, ul. Boczna O Tarnów Opolski, ul. K. Miarki O Tarnów Opolski, ul. Borowa O Tarnów Opolski, ul. Piaskowa O Tarnów Opolski, ul. Polna O Tarnów Opolski, ul. J. Kani O Tarnów Opolski, ul. Osiedlowa O Tarnów Opolski, ul. Skalna O Tarnów Opolski, ul. Koraszewskiego O Tarnów Opolski, ul. Kościuszki 56. ` O Tarnów Opolski, ul. Działkowa O Tarnów Opolski, ul. Inwalidzka O Tarnów Opolski, ul. Sienkiewicza O Tarnów Opolski, ul. Poprzeczna O Tarnów Opolski, ul. Celna O Tarnów Opolski, ul. Cmentarna O Tarnów Opolski, ul. Św. Jacka O Tarnów Opolski, ul. Kopernika O Tarnów Opolski, ul. Św. Marcina O Tarnów Opolski, ul. Zielona O Tarnów Opolski, ul. Nowa O Tarnów Opolski, ul. Kwiatowa O Tarnów Opolski, ul. T. Glenska O Tarnów Opolski, ul. Fr. Chodury O Nakło, ul. Kościelna O Nakło, ul. Lompy O Nakło, ul. Floriana O Nakło, ul. Klimasa O Nakło, ul. Ślepa O Nakło, ul. Ligonia O Nakło, ul. Wiśniowa O Nakło, ul. Nowa O Nakło, ul. Polna O Nakło, ul. Fiecha O Nakło, ul. Chopina O Nakło, ul. Grabowska O Nakło, ul. Dzierżonia O Nakło, ul. Kopalińska O Nakło, ul. Krótka O Raszowa, ul. Krótka O Raszowa, ul. Podleśna O Raszowa, ul. Młyńska O Raszowa, ul. Damrota 13

14 4. CHARAKTERYSTYKA DRÓG GMINNYCH Na terenie Gminy Tarnów Opolski drogi gminne zostały podzielone na: Drogi klasy L droga lokalna jedna z klas dróg publicznych według podziału wprowadzonego przez Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. z 1999 roku nr 43, pozycja 430). Rozporządzenie określa jakie wymagania techniczne i użytkowe powinna spełniać droga tej klasy. Wymagania te uzależnione są od prędkości projektowej dla danej drogi. Dla klasy L dopuszcza się dwie prędkości projektowe na terenie zabudowanym: 30 i 40 km/h oraz dwie prędkości projektowe poza terenem zabudowanym: 40 i 50 km/h. Drogi klasy L mogą należeć do kategorii dróg powiatowych (wyjątkowo) lub dróg gminnych. Drogi klasy D droga dojazdowa najniższa z klas dróg publicznych według podziału wprowadzonego przez Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. z 1999 roku nr 43, pozycja 430). Dla klasy D dopuszcza się jedną prędkość projektową na terenie zabudowanym: 30 km/h oraz dwie prędkości projektowe poza terenem zabudowanym: 30 i 40 km/h. Drogi klasy D mogą należeć do kategorii dróg gminnych. Głównym zadaniem dróg gminnych lokalnych i dojazdowych jest wewnętrzna obsługa miejscowości: obszarów osiedlowych i obszarów komercyjnych oraz połączeń tych obszarów z drogami wyższych kategorii. 14

15 Rysunek 6. Schemat prawidłowej hierarchizacji dróg. Tabela 4. Stan nawierzchni dróg gminnych. Gmina Tarnów Opolski drogi gminne stan nawierzchni Lp. Nr drogi Nazwa ciągu drogi Nawierzchnia Klasa Długość O Przywory rz. Odra (Źlinice) Bitumiczna L 1, Gruntowa O Miedziana Kąty Opolskie L 2,685 tłuczniowa O O DP 1712 O gr. gminy Gogolin (Górażdże) granica gminy Gogolin Przywory Gruntowa L 1,472 Gruntowa L 1, Bitumiczno O Tarnów Opolski Tarnów II gruntowa L 2, Gruntowa O Tarnów Opolski Nakło tłuczniowa L 1, Gruntowa O Nakło Tarnów II tłuczniowa L 2, (Krośnica) granica gminy O Izbicko Raszowa Tłuczniowa L 1, O Walidrogi Tarnów Opolski Tłuczniowa L 2,703 15

16 10. Walidrogi granica miasta O Opola (Grotowice) Tłuczniowa L 8, Kosorowice (ul. Leśna) DK O 94 Bitumiczna L 5, Grotowice granica miasta O Opola (Malina) Gruntowa L 1, O Kąty Opolskie, ul. Odrzańska Bitumiczna L 1, O Kąty Opolskie, ul. Szkolna Kostka bet. D 0, O Kąty Opolskie, ul. Wyzwolenia Kostka bet. D 0, O Kąty Opolskie, ul. Św. Józefa Kostka bet. D 0, Gruntowo O Kąty Opolskie, ul. Polna tłuczniowa D O Kąty Opolskie, ul. Nowa Tłuczniowa D 0, O Kąty Opolskie, ul. Ceglana Bitumiczna L 0, Kąty Opolskie, ul. M. Tłuczniowo O Fornalskiej żwirowa D 0, Kąty Opolskie, ul. Z O Nałkowskiej Kostka bet. D 0, Kąty Opolskie, ul. J O Krasickiego Kostka bet. D 0, Bitumiczna, O Przywory, ul. Dworcowa kostka D 1,186 granitowa O Przywory, ul. Parkowa Tłuczniowa D 0, O Przywory, ul. Powstańców Śl. Bitumiczna D 0, O Przywory, ul. Zakładowa Kostka bet. D 0, O Przywory, ul. Kwiatowa Bitumiczna D 0, O Przywory, ul. Spokojna Bitumiczna D 0, O Miedziana, ul. Leśna Bitumiczna D 0, Gruntowo O Kamień Śląski Miedziana tłuczniowa L 0, O Miedziana, ul. Łowiecka Bitumiczna D 0, Gruntowo O Kosorowice, ul. Borowa tłuczniowa D 0, O Kosorowice, ul. Zapłotna Kostka bet. D 0, O Kosorowice, ul. Kościelna Bitumiczna D 0, O Kosorowice, ul. Polna Bitumiczna D 0, O Kosorowice, ul. Krótka Kostka bet. D 0, O Kosorowice, ul. Powstańców Bitumiczna D O Kosorowice, ul. K. Pawlety Bitumiczna D 0, O Kosorowice, ul. B. Prusa Bitumiczna D 0, O Tarnów Opolski, ul. 1-go Maja Bitumiczna D 0, Tarnów Opolski, ul O Pardubicka Tłuczniowa D 0, O Tarnów Opolski, ul. Ślepa Tłuczniowa D 0, O Tarnów Opolski, ul. Łączna Tłuczniowa D 0, O Tarnów Opolski, ul. Krótka Tłuczniowa D 0, O Tarnów Opolski, ul. Wąska Tłuczniowa D 0, O Tarnów Opolski, ul. Boczna Tłuczniowa D 0, O Tarnów Opolski, ul. K. Miarki Bitumiczna D 0, O Tarnów Opolski, ul. Borowa Gruntowa D 0,372 16

17 O Tarnów Opolski, ul. Piaskowa Tłuczniowa D 0, O Tarnów Opolski, ul. Polna Tłuczniowa D 0, O Tarnów Opolski, ul. J. Kani Bitumiczna D 0, O Tarnów Opolski, ul. Osiedlowa Gruntowa D 0, O Tarnów Opolski, ul. Skalna Bitumiczna D 0, Tarnów Opolski, ul O Koraszewskiego Bitumiczna D 0, O Tarnów Opolski, ul. Kościuszki Bitumiczna D 0, ` O Tarnów Opolski, ul. Działkowa Bitumiczna D 0, O Tarnów Opolski, ul. Inwalidzka Gruntowa D 0, Tarnów Opolski, ul O Sienkiewicza Bitumiczna D 0, Tarnów Opolski, ul O Poprzeczna Bitumiczna D 0, O Tarnów Opolski, ul. Celna Bitumiczna D 0, Tarnów Opolski, ul O Cmentarna Bitumiczna D 0, O Tarnów Opolski, ul. Św. Jacka Bitumiczna L 1, O Tarnów Opolski, ul. Kopernika Bitumiczna D 0, Tarnów Opolski, ul. Św O Marcina Bitumiczna D 0, O Tarnów Opolski, ul. Zielona Kostka bet. D 0, O Tarnów Opolski, ul. Nowa Bitumiczna D 0, O Tarnów Opolski, ul. Kwiatowa Bitumiczna D 0, O Tarnów Opolski, ul. T. Glenska Bitumiczna D 0, Tarnów Opolski, ul. Fr. Tłuczniowo O Chodury żwirowa D 0, O Nakło, ul. Kościelna Bitumiczna D 0, O Nakło, ul. Lompy Tłuczniowa D 0, O Nakło, ul. Floriana Gruntowa D 0, O Nakło, ul. Klimasa Bitumiczna D 0, O Nakło, ul. Ślepa Bitumiczna D 0, O Nakło, ul. Ligonia Kostka bet. D 0, O Nakło, ul. Wiśniowa Bitumiczna D 0, O Nakło, ul. Nowa Gruntowa D 0, O Nakło, ul. Polna Bitumiczna D 0, O Nakło, ul. Fiecha Bitumiczna D 0, Kostka bet O Nakło, ul. Chopina 190mb. D 0, Bitumiczna O Nakło, ul. Grabowska 110mb. D 0, Bitumiczna O Nakło, ul. Dzierżonia 500mb. L 0, O Nakło, ul. Kopalińska Gruntowa D 0, Bitumiczna O Nakło, ul. Krótka 150mb. D 0, O Raszowa, ul. Krótka Gruntowa D 0, O Raszowa, ul. Podleśna Bitumiczna D 0, O Raszowa, ul. Młyńska Bitumiczna D 0, O Raszowa, ul. Damrota Bitumiczna D 0,232 17

18 Nie wszystkie drogi zaliczone do kategorii dróg gminnych spełniają wymogi stawiane drogom tej kategorii. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie, minimalna szerokość ulicy w liniach rozgraniczających dla dróg gminnych dojazdowych wynosi 10 m a dla dróg gminnych lokalnych 12 m. Stan techniczny dróg gminnych jest bardzo zróżnicowany. Brak jest jasnych założeń dla rodzaju nawierzchni, stosowane nawierzchnie ulepszone dobierane są w bardzo dowolny sposób. Wiele dróg mimo wykonania nawierzchni twardych nie posiada żadnego systemu odbioru wód opadowych skutkuje to przyspieszoną degradacją korpusu drogowego oraz źle wpływa na posesje przyległe do dróg gminnych. Część dróg o nawierzchni bitumicznej wymaga lub w niedalekiej przyszłości będzie wymagało zabiegów remontowych przynajmniej warstwy ścieralnej. W najlepszym stanie są drogi o nawierzchni z kostki betonowej są to też najmłodsze nawierzchnie. 18

19 5. KLASYFIKOWANIE DRÓG GMINNYCH DO PRZEBUDOWY Wobec braku odpowiednich środków finansowych, pozwalających w krótkim czasie przebudować wszystkie drogi gminne, nadając im parametry wymagane przepisami, konieczna jest ocena najpilniejszych potrzeb w tym zakresie. Plan przebudowy dróg przygotowywany jest w oparciu o: - ocenę stanu technicznego dróg dokonywaną w ramach sprawowanego zarządu nad drogami; - wnioski wpływające od mieszkańców Gminy, Radnych, Rady Sołeckie itp., dotyczące potrzeb w zakresie przebudowy dróg gminnych. Ocena stanu technicznego dróg gminnych przeprowadzana jest na bieżąco w ciągu roku, ze szczególnym uwzględnieniem okresu wiosennego z uwagi na konieczność identyfikacji uszkodzeń powstałych w okresie zimowym, pod kątem przeprowadzenia remontów cząstkowych nawierzchni. Stan techniczny dróg zostaje ustalony przez pracowników Urzędu Gminy Tarnów Opolski na podstawie wizualnych oględzin przeprowadzonych w trakcie objazdów dróg. Wyniki przeprowadzonej kontroli stanu dróg są podstawą do określenia zakresu: - remontów cząstkowych nawierzchni; - generalnych remontów nawierzchni dróg z ewentualną przebudową; - prac związanych z utrzymaniem poboczy (wykaszanie); - prac związanych z odwadnianiem korony drogi (udrażnianie rowów przydrożnych i przepustów). Na terenie gminy występują następujące potrzeby modernizacyjne dróg gminnych: I) Wykonanie nawierzchni ulepszonych, bitumicznych lub z kostki betonowej do wszystkich posesji w gminie. II) Wykonanie prawidłowego odwodnienia pasa drogowego. Wiele dróg gminnych posiada nawierzchnie ulepszone bez zapewnienia odbioru wód opadowych. III) Wykonanie wzmocnienia nawierzchni gruntowych dróg gminnych. IV) Drogi o nawierzchni z tłucznia, destruktu bitumicznego winno się zabezpieczyć szczelnymi nawierzchniami, aby nie ulegały szybkiej dekapitalizacji. V) Wykonanie remontów lub przebudowy istniejących nawierzchni bitumicznych, których założony czas eksploatacji dobiega końca. 19

20 Przy remontach i budowie dróg należy uwzględnić rodzaj gruntu podłoża, wielkość ruchu pojazdów jak również parametry coraz większych samochodów i sprzętu (w tym rolniczego). Drogi gminne, w większości rolnicze nie były przystosowane do zwiększonego natężenia ruchu ciężkiego sprzętu rolniczego, jaki jest w chwili obecnej. Rozwój rolnictwa dotowanego przez unię europejską spowodował wzrost ruchu na drogach. Dodatkowo na terenie Sołectw Przywory i Kąty Opolskie należy zwrócić uwagę, aby konstrukcje dróg gminnych, zlokalizowanych w obszarach zalewowych rzeki Odry, uwzględniały zagrożenia związane z wysokim stanem wód gruntowych oraz możliwością czasowego ich zalewania wodami powodziowymi Zalecenia remontowe. Drogi o nawierzchni bitumicznej Nawierzchnie dróg charakteryzują się odkształceniami, ubytkami i spękaniami. Świadczy to o utracie nośności. Biorąc pod uwagę wzrastający ruch po drogach, należy je wzmocnić i zabezpieczyć przed dekapitalizacją. Proponuje się na tych drogach, po wyprofilowaniu istniejącej nawierzchni, dodatkowe ułożenie warstwy wiążącej z asfaltobetonu gruboziarnistej 0/20 0/25 h=6,0 cm i ułożenie warstwy ścieralnej - cienkiego dywanika na gorąco o grubości minimum 2,0 cm - zalecane 4cm grubości. Drogi o nawierzchni tłuczniowej Nawierzchnie tłuczniowe (lub z gruzu) winny być wyprofilowane i ułożona warstwa wiążąca i ścieralna o parametrach jak w przypadku dróg o nawierzchni bitumicznej. Drogi o nawierzchni gruntowej, gruntowo - tłuczniowe Nawierzchnie gruntowe i gruntowo tłuczniowe należy wykorytować i wyprofilować następnie wykonać odpowiednią podbudowę z tłucznia kamiennego łamanego (nie zaleca się stosowania tłucznia wapiennego szczególnie przy wysokim stanie wód gruntowych). Po wykonaniu podbudowy całość zaklinować kamieniem łamanym o granulacji od 0 do 32,5. Tak przygotowana nawierzchni może być eksploatowana a w późniejszym okresie po drobnym przeprofilowaniu może na niej zostać ułożona nawierzchni twarda z kostki betonowej lub nawierzchnia bitumiczna. 20

21 5.2. Zalecenia inwestycyjne. PLAN ROZWOJU SIECI DRÓG GMINNYCH Przy planie inwestycyjnym przebudowy dróg gminnych należy jasno określić, jaka rolę dana droga spełnia w układzie komunikacyjnym sołectwa, gminy czy powiatu. Od odpowiedniego zakwalifikowania drogi gminnej powinny zależeć jej parametry techniczne. Wszystkie drogi o charkteże lokalnym zapewniające obsługę osiedli domków jednorodzinnych lub osiedli mieszkaniowych należy projektować o nawierzchni z kostki betonowej bezfazowej. Dodatkowo z uwagi na niewystarczające szerokości pasa drogowego i brak możliwości rozdzielenia ruchu pieszego i rowerowego od ruchu pojazdów należy na drogach gminnych stosować oznakowanie stref zamieszkania, co zapewnia optymalne warunki bezpieczeństwa w tych obszarach. Wybór kostki bezfazowej na nawierzchnie dróg lokalnych spowodowany jest wygoda użytkowania, niską emisją hałasu oraz walorami estetycznymi a także utrzymaniowymi. Kostka bezfazowa charakteryzuje się również dużo lepszymi parametrami dla użytkowania przez rowerzystów, osoby na wózkach inwalidzkich itp. Tabela 5. Energochłonność różnych nawierzchni. Nawierzchnie dróg lokalnych stanowiących bezpośrednie włączenia do dróg wyższych kategorii lub stanowiące połączenia pomiędzy drogami o znaczeniu ponad osiedlowym należy wykonywać, jako bitumiczne co jest czytelnym uwidocznieniem skrzyżowania. W ciągu takich dróg bezwzględnie należy wydzielić miejsce na chodniki lub na ścieżki 21

22 pieszo rowerowe o nawierzchni z kostki bezfazowej. Nawierzchnie dróg gminnych dojazdowych do terenów rolnych powinny zostać wykonane w technologii tłuczniowej z zamknięciem górnej warstwy odpowiednim klińcem lub poprzez wykonie powierzchniowego utrwalenia emulsją bitumiczną. Przyjęcie prostych zasad dotyczących rodzaju nawierzchni na odpowiednich drogach pozwala na czytelny odbiór charakteru drogi dla ich użytkowników i powoduje wypracowanie odpowiednich zachowań na danej drodze, co wpływa na poprawę bezpieczeństwa i płynności ruchu. Wprowadzenie obszarów strefa zamieszkania pozwala zminimalizować ilości znaków a dodatkowo uspokaja ruch w obszarach zwartej zabudowy mieszkaniowej. Podane zalecenia mogą służyć, jako sugestie lub wytyczne dla projektowanych dróg. O wyborze konkretnych rozwiązań musi decydować projektant posiadający odpowiednie uprawnienia a wyboru dokonać musi po przeprowadzeniu badań gruntu i uzgodnieniu odpowiedniej konstrukcji z inwestorem. 22

23 6. ZARZĄDZANIE DROGAMI GMINNYMI Plan rozwoju sieci dróg gminnych w Gminie Tarnów Opolski musi opierać się o właściwe zarządzanie siecią dróg gminnych. Elementem niezbędnym dla właściwego zarządzania drogami i wymaganym przez obecne przepisy jest Ewidencja Dróg. Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 16 lutego 2005 r. w sprawie trybu sporządzania informacji oraz gromadzenia i udostępniania danych o sieci dróg publicznych, obiektach mostowych, tunelach oraz promach (Dz.U. Nr 67, poz. 582 i 583 z dnia 25 kwietnia 2005) nakłada na Gminne Jednostki Samorządu Terytorialnego obowiązek zakładania i prowadzenia Książek Dróg. Przepisy te ustalają nowy zakres i zasady prowadzenia ewidencji dróg publicznych i obiektów mostowych. W zasadniczy sposób zmieniają one zakres i stopień szczegółowości opisywania danych składających się na ewidencję drogi. Informacje te dotyczą między innymi: rodzaju nawierzchni, szerokości drogi, przepustów, barier i ekranów, zatok i przystanków autobusowych, zjazdów i obiektów przydrożnych, oświetlenia itp. W dotychczasowych ewidencjach tzw. Metrykach Drogi dane te nie były umieszczane w ogóle. Brak możliwości podania lokalizacji poszczególnych elementów drogi w formularzach prowadzonych metryk powodował, że były one w dużym stopniu bezużyteczne. Fakt ten w powiązaniu z dużą pracochłonnością i powszechnym brakiem środków spowodował powszechne zaniechanie jakichkolwiek, a w szczególności prowadzonych na bieżąco działań związanych z ewidencją dróg. Rozwój nowych technik i technologii, jak również wejście w życie nowych przepisów wymusza na gminach przejście na system Książek Dróg. Nie jest to jednak możliwe poprzez przepisanie metryk (nawet jeśli były one prowadzone poprawnie) do nowego formatu. Wiele gmin nie ma jednak nawet takich danych. Aby można było zarządzać właściwie siecią dróg gminnych w tym racjonalnie planować zabiegi remontowe, przebudowy czy proste prace utrzymaniowe konieczne jest wykonanie właściwej Ewidencji Dróg Gminnych Gminy Tarnów Opolski. 23

24 6.1. Przeglądy dróg. W okresie od 26 kwietnia 2010 r. do 27 września 2010 r. Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła z własnej inicjatywy kontrolę w zakresie wykonywania funkcji zarządcy dróg przez organy samorządu terytorialnego w latach Najwyższa Izba Kontroli negatywnie ocenia działalność skontrolowanych zarządców dróg w latach (I półrocze) w zakresie nadzoru, nad jakością wykonywanych robót drogowych, rzetelnością ich odbioru, a także przeglądu dróg w okresie gwarancyjnym i egzekwowaniu uprawnień inwestora wobec wykonawcy robót w okresie objętym gwarancją. Z powodu niezgodności z obowiązującymi przepisami prawa, bądź nierzetelności - negatywnie oceniono również działalność skontrolowanych zarządców w zakresie przeprowadzania kontroli stanu technicznego dróg i obiektów mostowych, organizacji ruchu drogowego oraz prowadzenia ewidencji dróg. W co piątej skontrolowanej jednostce ujawniono naruszenie przepisów art. 62 ustawy dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane17, dotyczących przeprowadzania okresowych kontroli stanu technicznego dróg. W trzech jednostkach nie przeprowadzano takich kontroli w ogóle, a w dwóch - kontrole te przeprowadzały osoby nieuprawnione. Ponadto, w 10 jednostkach (tj. w 40% zbadanych zarządów dróg) nierzetelnie sporządzano protokoły z okresowych kontroli stanu technicznego. W protokołach tych m.in. brakowało zapisów, czy zostały usunięte usterki z poprzednich przeglądów. W rezultacie, dane pozyskiwane z okresowych przeglądów nie mogły stanowić dla kierownictwa zarządów dróg podstawy do całościowej oceny stanu technicznego sieci drogowej. Obecny system wykonywania przeglądów pod kątem brd jest w Polsce niskiej jakości. Nakierowany jest głównie na stan techniczny nawierzchni drogowej i oznakowania, mniejsze znaczenie mają wszystkie inne cechy drogi także nawierzchni i oznakowania, które: obniżają rozpoznawalność i czytelność drogi, decydują o jednorodności funkcjonalnej i geometrycznej drogi, świadczą o spełnieniu warunków drogi wybaczającej (podatne otocznie drogi). 24

25 Nawet, jeśli zarządy dróg są przekonane o potrzebie wykonywania dokładniejszego i poprawnego merytorycznie przeglądu z punktu widzenia brd, to brakuje jednolitych procedur i materiałów pomocniczych. Wielkie zróżnicowanie praktyk i zbyt duża dobrowolność stawia pod znakiem zapytania skuteczność przeglądów z punktu widzenia brd. Zasadnicza różnica pomiędzy przeglądami w Polsce i zagranicą polega na znikomym zwracaniu uwagi w Polsce na otoczenie drogi w tzw. Strefie bezpieczeństwa. Właściwie wykonane przeglądy dróg gminnych to: regularnie prowadzone działanie prewencyjne służące identyfikacji mankamentów na eksploatowanej drodze i w jej otoczeniu, przeglądy przeprowadzane przez zespół wykwalifikowanych inspektorów, kończące się raportem o występujących zagrożeniach dla wszystkich uczestników ruchu drogowego, umożliwienie wdrażanie skutecznych i efektywnych działań naprawczych, dostosowując sieć drogową do standardów brd. Podczas przeglądów dróg należy się posiłkować listą kontrolą zagrożeń. Tabela 6. Lista kontrolna przeglądów dróg. 25