SMART METERING JAKO DECYDUJĄCE UWARUNKOWANIE WDROŻENIA STRATEGII DSM W POLSCE

Transkrypt

1 SMART METERING JAKO DECYDUJĄCE UWARUNKOWANIE WDROŻENIA STRATEGII DSM W POLSCE Ator: Jry Sktnik ( Rynk Enrgii nr 1/2010) Słowa klcow: rynk nrgii lktrycnj, sprawność nrgtycna, arądani, popyt, taryfy nrgtycn Strscni. Artykł prdstawia komplksową propoycję wdrożnia systm arądania popytm do polskigo sktora nrgtycngo. Zagadnini Dmand Sid Managmnt (DSM) jst nan w wymiar światowym, ropjskim ora krajowym. O il doświadcnia państw achodnich dają podstawę do stwirdnia, ż DSM jst stratgią wdrożoną w jakimś akrsi, to doświadcnia polski w tym obsar można nać a wysoc niwystarcając. Jak wiadomo DSM polga na fktywnym gospodarowani apotrbowanim na nrgię ora na adaptacji apotrbowania, cyli prsnięcia obciążnia. Zmnijsni pobor nrgii w momnci apotrbowania scytowgo, prycynia się do osiągnięcia stan równowagi pomiędy popytm a podażą w systmi, co wpływa na cnę rynkową nrgii lktrycnj. Jżli wprowadi się mchanimy, któr powolą na to, ż odbiorcy końcowi będą gotowi do dobrowolngo dostosowania apotrbowania, to ostani wykrowana rakcja strony popytowj- Dmand Rspons (DR), która jst rcywistym i fktywnym lmntm stratgii arądania popytm. Wydaj się, ż istotną mianę jakościową w tym akrsi pryniosą intligntn licniki nrgii lktrycnj. Powstał inicjatywy Uręd Rglacji Enrgtyki prdsięwięcia, promjąc koncpcję wdrożnia systmów intligntngo opomiarowania do polskigo systm nrgtycngo, są potwirdnim, ż Polska dtrminacją dąży do poprawy swojj fktywności nrgtycnj. W artykl ostani prdstawiona koncpcja licnika intligntngo powalającgo na raliację stratgii DSM, ora ostaną aprntowan komplmntarn rowiąania, wmacniając w dcydowany sposób fkty wiodącj stratgii. W tym akrsi prwidj się stworni ddykowango program lojalnościowgo dla odbiorców nrgii lktrycnj. Koncpcja akłada takż modlow powiąani proponowanych rowiąań kampanią Ministrstwa Gospodarki fktywność nrgtycna w cl wypłninia wymagań awartych w dyrktywi 2006/32/WE na rc racjonalngo wykorystania nrgii. 1. WSTĘP Zgodni apisami Prawa nrgtycngo jdnym głównych ałożń polityki nrgtycnj państwa jst racjonaliacja żytkowania paliw i nrgii, scgólni pry wględnini promocji nrgooscędngo bdownictwa [l0]. W wiąk tym wslki diałania mirając do raliacji poscgólnych pnktów stawy powinny nalźć wśród aintrsowanych nalżną wagę. Nimnij jdnak konicn jst wiarygodn naświtlni problmów, któr do tj pory były stosowan w polskij nrgtyc w ograniconym akrsi [14]. Wydaj się, ż bardo dż możliwości w sfr diałań marktingowych istniją w sgmnci posanowania nrgii, arówno pr odbiorców nrgii lktrycnj, jak tż samgo dystrybtora tj nrgii. Aby prkonać się o słsności tj ty, pranaliowano wykorystani w tym cl wsystkich ctrch grp narędi marktingowych stosowanych powschni, a mianowici: prodkt i asortymnt towarowy prdsiębiorstwa, cny, kanały dystrybcji, promocja. W prypadk akładów nrgtycnych prodktm podlgającym sprdaży jst jdn asortymnt - nrgia lktrycna. Dystrybtor powinin ni tylko apwnić odbiorcom nrgię lktrycną o najwyżsych paramtrach jakościowych - właściw poiomy napięć, możliwi bprrwową jj dostawę, al równiż równolgl ragować na kając się wagi głasan pr różn instytcj ora mdia, ponadto sami klinci mogą informować swojgo dystrybtora o nidotrymywania pr nigo wskaźników jakościowych nrgii lktrycnj. Zapwnini wspomnianych cch nrgii lktrycnj wiąan jst dłgofalową stratgią rowoj firmy, abpicającj corocni odpowidni środki finansow na inwstycj siciow, a gwarancja dotrymania powyżsych prfrncji jst w ogól warnkim powodnia marktingowgo. Jśli chodi o drgi lmnt - cny nrgii lktrycnj, to jak na rai są co prawda ni dla tych samych grp odbiorców na trni kraj, al ni odwircidlają on rcywiści ponosonych kostów pr dostawcę i dystrybtora. W prypadk wolninia cn, staną się on istotnym narędim w krowani

2 polityki finansowj prdsiębiorstwa. Kanały dystrybcji to w prypadk akładów nrgtycnych diały obsłgi klinta, których prkstałcni do formy apwniającj partnrską obsłgę odbiorcami raliowan jst jż powschni. W wil sidibach akładów a nawt rjonów istniją wydilon sal prntjąc rądnia niodown w gospodarstwi domowym - ich dobór jst pry tym dokonywany pod wględm stopnia nrgochłonności. Obcność odbiorców w tych salach można wykorystać stosjąc następny środk marktingowy jakim jst promocja prowadona w formi: akwiycji, markting bpośrdnigo, promocji płniającj, m in. pokay spręt na indywidalni organiowanych pokaach dla adytorów i skani wśród tj grpy sojsników Wykorystjąc t środki, modlowy sposób prntacji gromadonych rądń w sali kspoycji polgał by na aangażowani w nich osób prygotowanych odpowidnio do prowadnia adyt, polgającgo na doradtwi w dobor rądń do konkrtnych warnków. Cym lpij będi to prprowadon, w sposób prkonywjący ostaną asgrowan właściw rądnia oscędając nrgię w stosnk do rowiąań klasycnych, tym bardij będi można mówić o spłnini misji prdsiębiorstwa - bdowania afania klintów. W tak organiowanj diałalności spółka dystrybcyjna wkraca w didinę Dmand - Sid Managmnt (DSM) - arądani popytm (lb - kstałtowanim popytm). Taki diałania powschni stosowan m. in. w USA polgają na modyfikowanj alokacji środków po stroni podażowj i popytowj. Enrgtyka amiast prnacać dż środki na rowój (bdowa nowych lktrowni, linii i stacji), mnijsać środki na inwstycj, któr dają oscędność równoważnj ilości nrgii. Taki sposób wykorystania asobów popytowych sprawia, ż nrgtyka awodowa mnijsając kosty prnacon na rowój moż w prysłości obniżyć kosty nrgii i życi nrgii pirwotnj, co ma ocywist sktki społcn i kologicn [1,2,7,9,12,16]. Ta didina wymaga dżj modrniacji i kilknast powodów będi dynamicni prowadona. Powoli to postrgać jdnostki dystrybcyjn jako ośrodki wprowadania nowatorskich rowiąań prd wsystkim obsar IT [19,20,21], będących lmntm sici intligntnych [8]. 2. KONCEPCJA ROZWIĄZANIA Opracowan dotychcas koncpcj wdrożnia stratgii DSM do polskij rcywistości mimo dość nacngo aangażowania wil partnrów obsarów naki i gospodarki praktycni ni doprowadiły do aważalnych fktów. Wydaj się, ż aktalni w Polsc istnij możliwość radykalnj miany na lps w tym akrsi, bowim godni Dklaracją dnia 3 crwca 2009 rok [4] ora organiowaną pr Sjmową podkomisję stałą ds. nrgtyki i Urąd Rglacji Enrgtyki [11], powstają raln sans na powschn wprowadni do polskigo systm lktronrgtycngo tw. intligntngo opomiarowania. Wg. Atora ninijsgo artykł właśni smart mtring staj się podstawą do wdrożnia stratgii DSM. Msą być jdnak spłnion następjąc warnkowania gwarantjąc powodni tj stratgii. A. Układy pomiarow Proponowan rowiąani, będąc rosrnim patnt nr. P [18], jst licnikim nrgii lktrycnj najnowsj gnracji mającym: - stanowić podstawę rolicnia a nrgię lktrycną, - prntować informacj o życi nrgii lktrycnj w okrsi rorachnkowym w wymiar ilościowym i wartościowym

3 - stanowić lmnt konwrsacji dostawcą nrgii lktrycnj w akrsi wybor rodaj taryfy a nrgię lktrycną- co staję się podstawą do praktycnj raliacji stratgii DSM. Licnik składa się atm następjących modłów: łącności, rolicniowo-analitycngo i informacyjno-konwrsacyjngo. Modł łącności apwnia dwstronną komnikację dostawca klint, klint-dostawca nrgii lktrycnj. Modł rolicniowo- analitycny ralij pomiar życia nrgii lktrycnj ora okrśla kost dostawy nrgii lktrycnj w okrsi rorachnkowym. Modł tn takż możliwia dokonani prlicń kost a nrgię lktrycną dla taryf obowiąjących dostawcy a nrgię lktrycną. Modł informacyjno-konwrsacyjny wykonany w formi wyświtlaca LCD ora klawiatry prntj wsystki obligatoryjn informacj dla klinta ora dodatkow wynikając wykonania następjących opcji: - adani oblicnia kost opracji pobor nrgii dla różnych dostępnych dla odbiorcy rodajów taryf a nrgię lktrycną (np. miana rolicania 1- taryfowgo na 2-taryfowy ), - łożni dklaracji o amiar miany rodaj taryfy a nrgię lktrycną, - łożni dklaracji o prystąpini do program lojalnościowgo SMARTEFEKT i raliacja opcji tgo program. Tak wykonany intligntny licnik powoli praktycni raliować w Polsc idę DSM-. Bnficjntami tgo rowiąania stają się równocśni dostawca nrgii lktrycnj ora jj odbiorca. Nalży takż anacyć, ż proponowan rowiąani moż się prycynić, w dcydowany sposób do raliacji nijnych clów nrgtycnych. B. Program lojalnościowy SMARTEFEKT, to spół amironych diałań strony prodcnta [17], mający na cl wiąani konsmnta marką na dłgi cas. W świtl powyżsgo można stwirdić, ż programy wdrażan w Polsc, a okrślan mianm lojalnościowych najcęścij ni są w rcywistości programami lojalnościowymi, lc programami pnktowymi. Jdnak powyżs roróżnini, choć mając asadnini w faktycnych clach raliowanych programów, ni jst ściśl prstrgan i scgólni w praktyc gospodarcj pojęcia program lojalnościowy i program pnktowy są tożsamian. Clowość podjęcia takigo agadninia potwirda fakt, ż jż ponad 30 procnt Polaków korysta programów lojalnościowych koncrnów paliwowych, hiprmarktów bądź sici komórkowych. Wdłg badań Instytt ARC Rynk i Opinia [6], w ciąg dwóch lat ilość klintów biorących diał w programach lojalnościowych podwoiła się. Eksprci Instytt prwidją, jż wkrótc na rynk diałać będi kilka siciowych programów lojalnościowych, cyli programów możliwiających korystani słg kilk różnych słgodawców. Ucstnicy tgo program mogą licyć ni tylko na nagrody strony podmiot organijącgo program, al równiż na niżki innych słgodawców. Ucstnik typowgo program pnktowgo prystępjąc do program wypłnia ankitę i dostaj plastikową kartę. W amian a dokonywan płatności cstnik otrymj pnkty, któr są apisywan na karci. Kidy cstnik bira odpowidnią ilość pnktów wówcas yskj możliwość otrymania nagrody. Nagrody w programach pnktowych hiprmarktów, cy sici stacji paliwowych są dość atrakcyjn, al żby j dostać, w rcywistości trba ainwstować w akpy w ramach okrślonj sici nacąc smy w porównani wartością potncjalnych nagród. Prac nad wdrożnim program lojalnościowgo aws msą poprdić prac koncpcyjn, słżąc okrślni clów program i stosowanych w nim mchanimów. Cl program w odnisini do sprdawcy nrgii lktrycnj można okrślić następjąco:

4 - tworni więi międy sprdawcą a klintm (bdowani lojalności), - promowani trminowości opłat, - promowani rglowania opłat w okrślonych dniach i godinach, - promowani rglowania opłat w okrślonj formi. Wskaan cl ni są typowymi clami dla programów pnktowych. Najcęścij programy tgo typ mają na cl więksni cęstotliwości i wartości akpów dokonywanych pr konsmnta. Właściwi dobrana stratgia typowgo program pnktowgo powala bowim wydatni i w sposób trwały więksyć sprdaż. Ponadto właściwi skonstrowany program możliwia mnijsni kostów innych form promocji i rklamy. Podstawę proponowango program stanowi prynawani pnktów a dokonywan płatności. Prynawan pnkty podilon ostaną na dwi grpy: - pnkty standardow, - pnkty bonsow (dfiniowan pr sprdawcę nrgii). Pnkty standardow prynawan są proporcjonalni do wydatkowanj kwoty, natomiast pnkty bonsow mogą być prynawan tylko w jdnj, kilk, lb w wsystkich lokaliacjach gdi program jst prowadony. Każdy klint, który posiada kartę program będi nagradany pnktami a dokonan akpy. Pnkty mogą być prynawan proporcjonalni do kwoty płatności, jdnak systm prwidj modyfikacj takigo scnarisa o dodatkow opcj, taki jak: maksymalna sma prynanych pnktów cy minimalna kwota, od którj nalica się pnkty. Istotnym lmntm każdgo program lojalnościowgo jst lista nagród, któr moż yskiwać klint. W odnisini do sprdaży nrgii lktrycnj badania marktingow prprowadon pr Pntor w 2006 na lcni firm rgion połdniowgo wskają, ż dla klintów pirwsoplanow nacni ma cna nrgii i prsył, cyli kwota nalżna do apłaty spółc obrot. W kontkści powyżsgo propoycję w odnisini do nagród powinny stanowić prd wsystkim psty cnow yskiwan w prypadk gromadnia odpowidnij licby pnktów. Prdstawion powyżj asady organiacji programów lojalnościowych w prypadk stwornia spójngo systm awirającgo stratgię DSM msa ostać rosron o dodatkow lmnty. Intligntn licniki w tym prypadk będą prsyłać informację o achowani klinta ora a ich pośrdnictwm będi następować rjstracja odbiorników nrgii lktrycnj żytkowanych pr odbiorcę. Wprowada się atorski wskaźnik aangażowania nrgtycngo ( w w = ( w w ), (1) i 1 ppi oi i ), dfiniowany następjąco: gdi: w ppi - wskaźnik prsnięcia pobor i-tgo odbiorcy, w oi - wskaźnik nrgochłonności odbiorów i-tgo odbiorcy. Pirwsy tych wskaźników ma postać okrśloną równanim (2), natomiast drgi jst oblicany na podstawi wskaźników jdnostkowgo życia nrgii lktrycnj pr poscgóln rądnia ainstalowan i-tgo odbiorcy w stosnk do wsystkich odbiorców asilanych na obsar jdngo dostawcy nrgii lktrycnj. Jgo apis prdstawia wór (3). Na wstępi nalży jdnak okrślić śrdnion życi jdnostkow odbiorcy równania podano poniżj: i i, stosown

5 w E Ii ppi =, (2) EIi + EIIi gdi: EIIi - życi nrgii w II taryfi pr i- tgo odbiorcę, E Ii - życi nrgii w I taryfi pr i- tgo odbiorcę. i w oi =, (3) i j m = j= ji = 1, (4) m i n = = i i = 1 n, (5) gdi: ji - życi jdnostkow j-tgo rądnia, i-tgo odbiorcy, kwh/rok, i - śrdnion życi jdnostkow i- tgo odbiorcy, kwh/rok, - śrdnion życi jdnostkow odbiorników wsystkich odbiorców, kwh/rok, m - licba typów odbiorników podlgająca analii (lodówki, pralki, mywarki, kchni), n - licba odbiorców spółki. Prwidj się, ż odbiorcy lgitymjący się najwyżsymi wskaźnikami a dany rok kalndarowy będą nagradani różnymi nagrodami, mogą to być np. porcj darmowj nrgii 100 kwh, 200 kwh, lb nagrodami rcowymi losowanymi spośród tych odbiorców, który wykaali najwięks aangażowani nrgtycn w raliację stratgii DSM. Prntowana stratgia DSM jst pry tym takż współbiżna programm Ministrstwa Gospodarki Efktywność Enrgtycna raliowana m.in. popr Kampanię informacyjną na rc racjonalngo wykorystania nrgii lktrycnj [3] C. Diałania komplmntarn Diałanim płniającym a jdnocśni dodatkowo stymljącym prntowaną stratgię powinin być konkrs patronowany pr Ministrstwo Gospodarki wyróżniający prodcntów spręt AGD a dany rok kalndarowy, który wprowadili na rynk najbardij fktywn rądnia. Konkrs tn byłby ponadto rosrnim dotychcasowych diałań Ministrstwa w obsar podnosnia fktywności polskij gospodarki. 3. PODSUMOWANIE Nalży stwirdić, ż aktalni występją w Polsc prsłanki do takigo poprowadnia rowoj intligntngo opomiarowania, któr jdnj strony moż apwnić nowocsną obsłgę sprdaży nrgii lktrycnj, godni podnosonymi postlatami dostawców i konsmntów, a drgij popr komplksową koncpcję prntowaną w ninijsym artykl apwnić maksymalną fktywność fnkcjonowania sktora nrgtycngo [13,45], pry achowani jgo bpicnj pracy [5], wykorystjącgo synrgicny wpływ powschngo astosowania stratgii DSM.

6 LITERATURA [1] Brłkowski P.: Strowani popytm na nrgię lktrycną spółc dystrybcyjnj. Prac Nakow Instytt Enrgolktryki Politchniki Wrocławskij nr 91. Sria Konfrncj nr 34. [2] Bobr D.: Zasilani odbiorcy w nrgię lktrycną popr tryby asilania. Rynk Enrgii 2008, nr 1. [3] Cas na oscędani nrgii, kampania informacyjna na rc racjonalngo wykorystania nrgii. Intlignta nrgia. Poradnik dla wytwórców, dystrybtorów i sprdawców rądń AGD i RTV. Poradnik żytkownika. Efktywność nrgtycna. Ministrstwo Gospodarki, Warsawa 2008 r. [4] Dklaracja w sprawi wprowadnia intligntngo opomiarowania do polskigo systm lktronrgtycngo, Urąd Rglacji Enrgtyki, Krajowa Agncja Posanowania Enrgii Form Odbiorców Enrgii Elktrycnj i Ga, Fdracja Konsmntów, Stowarysni Konsmntów Polskich, Warsawa 3 crwca [5] Kolcn M., Vargoncik M.: Spcial Protction Schms in Elctric Powr Systm. Acta Elctrotchnica t Informatica, 2007, no 4, ISSN [6] Lojalność jęta w program-programy lojalnościow BTL Monitor 2009/2010, Warsawa 2009 [7] Kbiak Z., Urbaniak A.: Systmy monitorowania życia mdiów w bdynkach. Rynk Enrgii 2009, nr 5. [8] Malko J., Sici intligntn asady i tchnologi. Rynk Enrgii 2009, nr 3. [9] Naarko J., Jrck A.: Wykorystani natralnych prfrncji klintów pry wdrażani programów DSM. Prac Nakow Instytt Enrgolktryki Politchniki Wrocławskij nr 91. Sria Konfrncj nr 34. [10] Prawo nrgtycn. Ustawa dnia [11] Prspktywy rowoj intligntnych sici nrgtycnych- tchnologicny prłom w polskij nrgtyc i sansa na wypłnini clów pakit klimatycngo. Konfrncja Sjm RP, Warsawa r. [12] Srocan E.: Zastosowani systm IT do optymaliacji kostów asilania lktrycną, Rynk Enrgii, nr.1 (74), lty 2007 [13] Sktnik J.: Efficincy and Qality in Managmnt of Enrgy Distribtion. Th Challngs for Rconvrsion Innovation Sstainability-knowldg Managmnt. Editd by Piotr Pachra. Institt Sprir Indstril Pirrard HEC d Lxmborg VIRTON, Blgim 2006, Dpol lgal: D/2006/9727/3. [14] Sktnik J.: Narędia marktingowgo arądania w akładach nrgtycnych. Enrgia 11/1997. [15] Sktnik J.: Th Enrgy Efficincy as th Ncssary Elmnt of th Planning in th Sctor of th Elctrical Enrgy. Procdings of th 9 th Intrnational Scintific Confrnc ELECTRIC POWER ENGINEERING 2008, EPE`2008, May , Hotl SANTON, Brno. Cch Rpblic, ISBN [16] Sktnik J.: Wpływ stratgii strowania popytm na kosty rodiał nrgii lktrycnj w spółc dystrybcyjnj, Prac Nakow Instytt Enrgolktryki Politchniki Wrocławskij nr.91, Sria Konfrncj nr 34., Wrocław 2000 r. [17] SktnikJ., Moro E.: Procdra fktywnj komnikacji w obrębi spółki dystrybcyjnj. Rynk Enrgii 2009, nr 1 [18] Sktnik J., Piętka Z.: Układ do pomiarów prpływ i życia nrgii lktrycnj rjstracją rolicń wartościowych. Zgłosni patntow ( P ). Warsawa r. [19] Vokorokos L.: Digital Comptr Principls, 2004, p.232, ISBN X.

7 [20] Vokorokos L., Bala A., Chovanc M.: Intrsion Dtction Systm Using Slf Organiing Map. Acta Elctrotchnika t Informatika, [21] Vokorokos L., Kljnova E., Latka O.: Ntwork Scrity on th Intrsion Dtction Systm Lvl. INES th Intrnational Confrnc on Intrllignt Enginring, London , Jn ELECTRONIC METERING AS A DECISIVE FACTOR DETERMINING THE IMPLEMENTATION OF THE DSM STRATEGY IN POLAND Kywords: nrgy sctor, nrgy fficincy, dmand sid managmnt, nrgy tariffs Smmary: Th rport prsnts th complx proposal for th implmntation of th dmand sid managmnt (DSM) in th Polish nrgy sctor. Th iss of DSM is wll known in th world, Eropan and domstic dimnsions. Th xprinc of wstrn contris shows that at last to som xtnt, th DSM stratgy is alrady implmntd thr. Howvr, Polish xprinc is far too insfficint. DSM consists in fficint managmnt of nrgy dmand as wll as adoption of this dmand i.. changing th load. Th dcras of nrgy consmption in th momnt of its pak dmand lads to th balanc btwn th dmand and spply in th systm, which inflncs th markt pric of nrgy. If crtain mchanisms ar implmntd that will cas that final rcivrs will b willing to adjst thir dmand for nrgy, w will crat th Dmand Rspons (DR), which is an fficint tool in th DSM stratgy. It is assmd that lctronic mtrs will bring a ral qality chang. Th ndrtakings basd on initiativs of th Polish Enrgy Rglatory Offic that promot th concpt of implmntation of lctronic mtring in th Polish nrgy sctor prov that Poland is dtrmind to improv its nrgy fficincy. Th rport dscribs th concpt of th lctronic mtrs that nabls th ralisation of th DSM stratgy as wll as othr complmntary soltions that mak th stratgy vn mor fficint. In this fild, it is plannd to stablish a ddicatd loyalty programms for nrgy rcivrs. Th concpt inclds also th combination of th modl soltions with th campaign nrgy fficincy organisd by th Ministry of Economy, which aims at flfilling th rqirmnts of th dirctiv 2006/32/EC on nrgy nd-s fficincy and nrgy srvics. Jry Sktnik, prof. w Politchnic Cęstochowskij. Ator i współator 4 książk, 104 artykłów pblikowanych w casopismach i prntowanych na krajowych i agranicnych konfrncjach m.in. w Brlini, Bankok, Kosycach, Bdapsci, Florncji, Barcloni, Tryni, Brni, Salbrg. Eksprt w didini fktywności w sktor dystrybcji nrgii lktrycnj, wykładowca na agranicnych niwrsyttach w Kosycach, Widni i Brni. Politchnika Cęstochowska, Wydiał Elktrycny, l. Armii Krajowj 17, Cęstochowa, Tl: , sktnik@l.pc.cst.pl