Szczecin, dnia września 2007 r.

Transkrypt

1 NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA W SZCZECINIE SZCZECIN ul. Jacka OdrowąŜa 1 tel fax LSZ P/114/07 Szczecin, dnia września 2007 r. Pani Blandyna Migdalska Dyrektor Zespołu Parków Krajobrazowych Doliny Dolnej Odry w Gryfinie WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Szczecinie przeprowadziła kontrolę Zespołu Parków Krajobrazowych Doliny Dolnej Odry w Gryfinie (zwanego dalej Zespołem) w zakresie wdraŝania ochrony na obszarach Natura 2000 w okresie od 1 maja 2004 r. do 3l maja 2007 r. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 14 czerwca 2007 r. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Szczecinie, stosownie do art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Pani Dyrektor niniejsze wystąpienie pokontrolne. Na terenie działania Zespołu zlokalizowane były 3 obszary specjalnej ochrony (OSO) ustalone na mocy rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz.U. Nr 229, poz. 2313) i 2 obszary ochrony specjalnej (SOO), które Rząd RP w latach zgłosił do Komisji Europejskiej. Obszar wymienionych OSO wynosi ,1 ha (Dolina Dolnej PLB o pow ,9 ha, Jeziora Wełtyńskie PLB ,2 ha oraz Jezioro Miedwie i Okolice PLB ha). Po wprowadzeniu zmian zgłoszonych w dniu r. obszar ten wzrośnie do ,07 ha. Obszar projektowanych (tj. zgłoszonych przez Rząd RP) 2 SOO wynosi ,10 ha (Dolina Płoni i Jez. Miedwie PLH ,0 ha, Dolina Kąpieli PLH ,1 ha i Wzgórza Bukowe PLH ,1 ha). Łączny obszar 4 parków krajobrazowych będących w zarządzie Zespołu wynosi ,49 ha (wraz z otulinami ,49 ha). 1 (j.t. Dz.U. z 2001 r. Nr 85, poz. 937 ze zm.)

2 2 Tereny OSO i SOO, których cele ochrony są znacznie szersze niŝ parków krajobrazowych, wykroczyły poza obszary istniejących juŝ form ochrony w parkach i rezerwatach. I tak: - w granicach OSO Dolina Dolnej Odry znajdują się: Park Krajobrazowy Dolina Dolnej Odry (100% powierzchni parku i otuliny), Cedyński Park Krajobrazowy (15,1% powierzchni parku i 7% otuliny) oraz Park Krajobrazowy Ujście Warty (100% powierzchni parku), - w granicach SOO Wzgórza Bukowe znajduje się Park Krajobrazowy Puszcza Bukowa (100% powierzchni parku i 20% otuliny), - w granicach pozostałych obszarów Natura 2000 znajdujących się pod nadzorem Zespołu (OSO Jezioro Miedwie i okolice, SOO Dolina Płoni i Jezioro Miedwie oraz OSO Jeziora Wełtyńskie) nie ma parków krajobrazowych. Niewielkie powierzchnie tych obszarów nakładają się na otulinę Szczecińskiego Parku Krajobrazowego Puszcza Bukowa. Przyczyną rozbieŝności pomiędzy przebiegiem granic obszarów Natura 2000 i obszarów parków krajobrazowych jest fakt, iŝ wszystkie parki krajobrazowe znajdujące się pod nadzorem Zespołu ustanowione zostały przed wejściem Polski do Unii Europejskiej, tj. gdy nie funkcjonował obowiązujący system obszarów chronionych Natura 2000 i w czasach, gdy system ochrony przyrody nie uwzględniał potrzeb ochrony siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków na podstawie Dyrektywy Siedliskowej i Dyrektywy Ptasiej. Z ustaleń kontroli wynika, iŝ Zespół nie miał istotnego wpływu na wyznaczanie, na administrowanym terenie, obszarów Natura Uczestniczył jedynie w uzupełnianiu i korygowaniu niektórych informacji zawartych w Standardowych Formularzach Danych dla poszczególnych obszarów. OSO, typowane przez Zakład Ornitologii PAN w Gdańsku na podstawie dostępnych danych literaturowych, obecnie pokrywają się w większości z wcześniej uznanymi i opisanymi w literaturze ostojami ptasimi o randze europejskiej. Wyznaczenia SOO dokonał Instytut PAN w Krakowie (SOO Wzgórza Bukowe) i zespół naukowców Akademii Rolniczej w Szczecinie (SOO Dolina Płoni i Jezioro Miedwie), równieŝ w oparciu o liczne publikowane i niepublikowane materiały o charakterze naukowym. W styczniu 2004 r. Zespół zobowiązany został przez Ministerstwo Środowiska do niezwłocznego sporządzenia uszczegółowionych opisów granic następujących ostoi ptasich: OSO Dolina Dolnej Odry, OSO Jezioro Miedwie i okolice, i OSO Jeziora Wełtyńskie. Zostało to wykonane w oparciu o lustracje terenowe, mapy topograficzne, mapy leśne i mapy obrębów ewidencji geodezyjnej. Równocześnie dokonano rzeczowej korekty przebiegu granic, wyłączając fragmenty nieprzydatne z punktu widzenia ochrony ptaków (grunty orne, tereny zainwestowane), a włączając fragmenty o istotnych wartościach przyrodniczych. Opracowanie to zrealizowane w terminie, nie zostało jednak wykorzystane przez Ministerstwo Środowiska,

3 3 co spowodowało ustanowienie obszarów specjalnej ochrony ptaków o bardzo nieprecyzyjnym przebiegu granic. Zespół kontrolował przestrzegania przepisów obowiązujących na terenie parków krajobrazowych i rezerwatów przyrody, takŝe w trakcie uzgadniania realizacji inwestycji na terenie parków krajobrazowych i obszarów Natura przed wydaniem stosownych opinii i postanowień. Kontrola wykazała, Ŝe OSO, SOO oraz 3 parki krajobrazowe nie posiadają planów ochrony, o których mowa w art. 18 i art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody 2, zwanej dalej uop. Dla OSO i SOO plany takie ustanawia minister właściwy do spraw środowiska, a dla parków krajobrazowych wojewoda. Projekty planów ochrony OSO i SOO sporządzają sprawujący nadzór nad tymi obszarami wojewodowie, a dla parków krajobrazowych, zgodnie z art. 19 ust. 1 uop, sporządzają dyrektorzy parków lub zespołów parków krajobrazowych. Jedynie dla Szczecińskiego Parku Krajobrazowego Puszcza Bukowa plan ochrony ustanowiony został rozporządzeniem Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia r. Dla Parku Krajobrazowego Dolina Dolnej Odry oraz dla Cedyńskiego Parku Krajobrazowego opracowane zostały projekty planów ochrony, które z powodu przedłuŝających się uzgodnień z lokalnymi samorządami, nie zostały ustanowione. Projekt planu ochrony Parku Krajobrazowego Ujście Warty nie został dotychczas opracowany. Roczne zadania ochronne ustalone były jedynie dla rezerwatów przyrody, w tym wchodzących w skład parków krajobrazowych. Plany ochrony dla parków są juŝ praktycznie sporządzone, lecz nie uwzględniają wymogów stawianych takim planom dla obszarów Natura Kontrola wykazała, Ŝe powszechna inwentaryzacja siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory jest w trakcie realizacji i ma być zakończona jesienią bieŝącego roku. W inwentaryzacji przeprowadzanej w Lasach Państwowych uczestniczy 2 specjalistów Zespołu. Jej celowość wynika z faktu, iŝ przeprowadzone dotychczas inwentaryzacje nie obejmowały siedlisk przyrodniczych wymienionych w załączniku I Dyrektywy Siedliskowej. W okresie objętym kontrolą Zespół realizował niektóre zadania naleŝące, zgodnie z obowiązującym stanem prawnym, do kompetencji Wojewody Zachodniopomorskiego. M.in. na podstawie porozumienia zawartego w dniu r. z Wojewodą Zachodniopomorskim uzgadniane były decyzje o warunkach zabudowy oraz decyzje o ustaleniu inwestycji celu publicznego. Łącznie wydanych zostało 251 postanowień dotyczących decyzji o warun- 2 (Dz.U. Nr 92, poz. 880 ze zm.)

4 4 kach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz 18 postanowień dotyczących decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego na terenach Natura Decyzją z dnia 3 lutego 2007 r. Wojewoda Zachodniopomorski powierzył dyrektorowi Zespołu wykonywanie zadań, poza granicami podległych parków krajobrazowych w zakresie związanym z funkcjonowaniem i ochroną obszarów Natura 2000, tj. ochrony siedlisk przyrodniczych, gatunków roślin i zwierząt oraz realizacji ustaleń planu ochrony. Zespół nie miał warunków finansowych i kadrowych do zapewnienia wystarczającej ochrony obszarów Natura W okresie od r. na zadania związane z obszarami Natura 2000 z budŝetu Zespołu wydatkowano ogółem zł. Ze środków tych sfinansowano zakup samochodu terenowego ( zł) oraz wykonanie opracowań: Ocena ostoi ptasiej Jeziora Wełtyńskie dla jesiennych migracji ptaków w 2006 roku (1.500 zł), Ocena ostoi Natura 2000 Jezioro Miedwie i okolice pod względem znaczenia dla ptaków lęgowych, przelotnych i zimujących (5.000 zł), Opracowanie wyników monitoringu ptaków w Parku Krajobrazowym Dolina Dolnej Odry (3.500 zł), Ocena wybranych fragmentów ostoi ptasiej Dolina Dolnej Odry PLB dla ptaków jesienią 2006 r., oraz zimą 2006/2007 r. ( zł). Ponadto Zespół wykonał prace utrzymaniowe fragmentu ostoi Dolina Dolnej Odry (wykaszanie łąki dla wodniczki), których początkowe koszty (prace wiosenne) poniosło Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, a w kolejnej fazie (prace jesienne) - EkoFundusz. Z budŝetu Zespołu nie wydatkowano środków na ten cel. Ze względu na brak środków finansowych, nie były ustawiane tablice określające obszary Natura Analiza wszystkich 4 umów na finansowanie zadań zleconych w zakresie ochrony obszarów Natura 2000 na kwotę ogółem zł wykazała, Ŝe poniesione wydatki były zasadne i prawidłowo udokumentowane. W grudniu 2004 r. Zespół otrzymał nieodpłatnie z Fundacji Fundusz Współpracy JFK w Warszawie sprzęt wartości zł, do wykonywania zadań związanych z wdraŝaniem ochrony na obszarach Natura 2000 (zestaw komputerowy z drukarką, kserokopiarka, urządzenie GPS i oprogramowanie GEOMEDIA ). Koszty opracowania planów ochrony ostoi Natura 2000 (Dolina Dolnej Odry, Jeziora Wełtyńskie oraz Jezioro Miedwie i Okolice) ponoszą Wojewoda Zachodniopomorski, EkoFundusz i Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie. Mimo znacznego zwiększenia zakresu i obszaru działania Zespołu w związku z wdraŝaniem ochrony na Obszarach Natura 2000, nie zatrudniono nowych pracowników, bowiem Zespół nie otrzymał do dnia r. Ŝadnych środków na utworzenie nowych etatów.

5 5 Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnioskuje o: 1. Opracowanie projektu planu ochrony Parku Krajobrazowego Ujście Warty. 2. Podjęcie działań mających na celu przyśpieszenie procedury uzgodnień projektów planów ochrony Parku Krajobrazowego Dolina Dolnej Odry oraz Cedyńskiego Parku Krajobrazowego. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Szczecinie, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Panią Dyrektor, w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków, bądź o działaniach podjętych w celu ich realizacji lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Stosownie do art. 61 ust. 1 i 2 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Pani Dyrektor prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Delegatury NIK w Szczecinie umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen i uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym wyŝej mowa, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK.