Artysta to także zawód! Podręcznik aktywizacji społecznozawodowej osób związanych z kulturą i sztuką

Transkrypt

1 Artysta to także zawód! Podręcznik aktywizacji społecznozawodowej osób związanych z kulturą i sztuką

2 Wstęp... 3 Rozdział 1. Rekrutacja Ogólne wytyczne dotyczące przeprowadzania rekrutacji wśród absolwentów kierunków artystycznych i związanych z kulturą Rozmowa kwalifikacyjna Rozdział 2. Warsztat budowania grup kreatywnych Informacje dotyczące budowania zespołu Omówienie narzędzia: scenariusz warsztatu budowanie zespołów kreatywnych Rozdział 3. Szkolenia stacjonarne/e-learningowe Jak zarządzać sobą i współpracownikami w ramach przemysłów kreatywnych? Jak wypromować wytwory kultury? - marketing, reklama, promocja, PR Techniki sprzedaży wytworów kultury Jak chronić własność intelektualną? - prawo autorskie, prawo własności przemysłowej Rozdział 4. Artysta w Internecie Ścieżka prezentacji artysty w internecie Zostań zauważony wykorzystanie portalu Art-Aktywator.pl Praca domowa sieciowa promocja artysty Rozdział 5. Artysta biznesmenem Creative industries Sprawdzenie pracy domowej Biznesowe narzędzie dla artysty Rozdział 6. Artysta ćwiczy prowadzenie firmy Symulatory biznesu Warsztat Gra planszowa - Wirtualna galeria sztuki scenariusz szkolenia Rozdział 7. Sieciowanie inicjatyw grup kreatywnych w środowisku lokalnym Metody aktywizujące otoczenie instytucjonalne instytucji rynku pracy Uwarunkowania etyczne fundraisingu Trwałość partnerstwa Podsumowanie

3 Wstęp Podręcznik, który trzymacie Państwo w ręku, stanowi zespół wytycznych dla pracowników instytucji rynku pracy (IRP), jak skutecznie wspierać bezrobotnych i nieaktywnych zawodowo absolwentów kierunków związanych z kulturą i sztuką. To przedstawiciele IRP są bezpośrednimi adresatami niniejszej publikacji, jednak proponowana przez nas metoda pracy z absolwentami wskazanych kierunków, może być stosowana z równym powodzeniem przez instytucje kultury czy organizacje pozarządowe. Wierzymy, iż dzięki Art-Aktywatorowi - innowacyjnemu modelowi aktywizowania osób z grupy docelowej, wielu artystów rozwinie wreszcie skrzydła i wyjdzie z ukrycia światło dzienne ujrzą ich prace plastyczne, muzyczne, literackie, dziennikarskie, fotograficzne etc., na których w końcu zaczną zarabiać. A wielu innych, niepracujących dotąd absolwentów kierunków związanych z kulturą i sztuką, stanie się np. menadżerami artystów, aktywnymi animatorami życia kulturalnego w swoich społecznościach lokalnych czy realizatorami projektów kulturalnych. Takie jest założenie modelu Art-Aktywator, a jego skuteczność zależy od zaangażowania osób pracujących w instytucjach rynku pracy, instytucjach kultury, organizacjach pozarządowych czy będziecie Państwo chcieli zaangażować się w pomoc osobom, którym w obecnej sytuacji bardzo ciężko odnaleźć się na rynku pracy, mimo kompetencji, talentów, umiejętności i wiedzy. Czasy są trudne, zwłaszcza dla artystów w dobie kryzysu oszczędza się przede wszystkim na kulturze. Zastosowanie innowacyjnego modelu Art-Aktywator daje nadzieję, iż mimo to, wiele utalentowanych, młodych osób znajdzie zatrudnienie w obszarze swoich zainteresowań i talentów. Zachęcamy do przestudiowania podręcznika, który opisuje krok po kroku innowacyjną ścieżkę wspierania osób po kierunkach związanych z kulturą i sztuką. W rozdziale pierwszym przedstawiliśmy koncepcję rekrutacji grupy docelowej oraz narzędzia do wykorzystania na tym etapie. Ścieżka wsparcia Art- 3

4 Aktywator wymaga udziału osób zmotywowanych do pracy nad sobą, ale także gotowych do podejmowania wyzwań zawodowych czy wręcz biznesowych. Nie chcemy nikogo wykluczać, jednak już na etapie rekrutacji potencjalni odbiorcy wsparcia muszą wykazać, iż posiadają motywację do zmiany swojej sytuacji zawodowej oraz chociaż minimalne umiejętności zarządzania sobą w czasie. Brak motywacji i brak chęci do zarządzania swoim czasem, uniemożliwi bowiem uzyskanie pożądanych efektów uczestnictwa w proponowanym modelu wsparcia. Rozdział drugi to opis warsztatu budowania grup kreatywnych. Model Art- Aktywator zakłada umożliwienie nawiązania współpracy pomiędzy niepracującymi dotychczas absolwentami kierunków związanych z kulturą i sztuką. Współpraca pomiędzy osobami, którym samodzielnie nie udało się uzyskać zatrudnienia, może doprowadzić do pozytywnego rezultatu w postaci aktywizacji osób współdziałających. Zamierzeniem modelu jest umożliwienie stworzenia przez absolwentów tzw. grup kreatywnych, które tworzyć się będą na etapie realizacji wsparcia, ale działać mają również po jej zakończeniu. W związku z tym, na pierwszym etapie wspierania absolwentów, ważne jest rozpoznanie potrzeb uczestników w kontekście przyjmowanych później ról w zespole, np. lidera (menadżera), wytwórcy określonych dóbr czy członka grupy kreatywnej, podejmujących się realizacji określonych projektów i dzielących pracę w zespole. W ścieżce przewidziano zajęcia warsztatowe skierowane na rozwój potencjału grupowego. W proces ten włączona zostanie także osoba reprezentująca instytucję rynku pracy, która stanie się poniekąd członkiem grupy kreatywnej. Rozdział trzeci odpowiada na pytanie, jaką wiedzę powinni posiadać absolwenci kierunków artystycznych i związanych z kulturą, żeby wykorzystać swój potencjał na rynku pracy. Wiedza, którą absolwenci kierunków związanych z 4

5 kulturą i sztuką muszą uzupełnić, aby zacząć biznesowo wykorzystywać swój potencjał, skupia się wokół czterech zagadnień: Jak zarządzać sobą i współpracownikami w ramach przemysłów kreatywnych? - zarządzanie zasobami ludzkimi, organizacja pracy, Jak wypromować wytwory kultury? - marketing, promocja, reklama i PR, Jak sprzedawać wytwory kultury? - techniki sprzedaży, rynki zbytu, pozyskiwanie zleceń, Jak chronić własność intelektualną? prawo autorskie, prawo własności przemysłowej W ramach pracy nad modelem eksperci z wyżej wskazanych dziedzin opracowali komplet materiałów niezbędnych do przeprowadzenia szkolenia w postaci szkolenia stacjonarnego lub e-learningowego (w zależności od możliwości Państwa instytucji możecie zaproponować grupie docelowej uzupełnienie wiedzy z powyższego zakresu w postaci szkolenia prowadzonego stacjonarnie lub też e-lerningowo materiały do szkoleń stanowią załącznik do podręcznika). Rozdział czwarty to prezentacja platformy internetowej Art-Aktywator znajdującej się pod adresem pozwalającej na autoprezentację dorobku artystycznego uczestników wsparcia, możliwość budowania grup kreatywnych i pozyskiwania zleceń, poszukiwania grantów i partnerów. Rozdział piąty to opis proponowanego ośmiogodzinnego warsztatu pod nazwą Artysta biznesmenem mającego na celu zwiększenie świadomości biznesowej absolwentów kierunków artystycznych i związanych z kulturą. Przy pomocy specjalnie opracowanych narzędzi, uczestnicy ocenią swoje mocne i słabe strony biznesowe. Natomiast przy użyciu narzędzia kalkulatora wyniku finansowego 5

6 kreatywnego biznesu i podczas warsztatu zarządzania firmą kreatywną nauczą się planowania finansów. Narzędzia te mają na celu przygotowanie grup kreatywnych do prowadzenia działań biznesowych. Rozdział szósty zawiera natomiast szczegółowe wskazówki do poprowadzenia warsztatów w oparciu o wypracowaną w ramach modelu Grę planszową - Wirtualna galeria sztuki. Jest to symulacja biznesowa: prowadzenie firmy poprzez zabawę. Gra integruje uczestników warsztatu, uczy ich kreatywnego myślenia biznesowego, a także pracy w zespole. Rozdział siódmy zawiera wytyczne do prowadzenia obrad lokalnych okrągłych stołów. Powstałe grupy kreatywne staną przed wyzwaniem pozyskania przychylności w środowisku lokalnym, co będzie bardzo potrzebne do wyjścia z ofertą biznesową na zewnątrz. Instytucje rynku pracy również niejednokrotnie będą musiały wyjść poza dotychczasowe grono podmiotów, z którymi współpracowały, aby skutecznie pomagać grupie docelowej. Rozwiązaniem, które proponujemy, jest zaproszenie możliwie szerokiego grona reprezentującego trzy sektory: administrację, przedsiębiorców, organizacje pozarządowe, na obrady lokalnych okrągłych stołów. Celem obrad w okrągłych stołach będzie tworzenie mapy drogowej dla rozwoju współpracy sieciowej na rzecz aktywizacji społeczno-zawodowej absolwentów kierunków artystycznych i związanych z kulturą w środowisku lokalnym. Przy okazji tych spotkań wytworzy się sieć kontaktów instytucjonalnych i personalnych pomocnych w skutecznym wspieraniu artystów. Wyzwaniem jest także sieciowanie inicjatyw i dążenie do tworzenia klastrów w przemysłach kreatywnych w regionie, co także zostało w tym rozdziale zasygnalizowane. Życzymy owocnej lektury i zapraszamy do korzystania z wypracowanych przez nas narzędzi w celu skutecznego wspierania absolwentów kierunków związanych z kulturą i sztuką. 6

7 Rozdział 1. Rekrutacja Celem rozdziału jest przedstawienie procesu rekrutacji uczestników do ścieżki wsparcia Art-Aktywator oraz pomocnych po temu narzędzi. W standardowej ścieżce rekrutacji uwzględniającej następujące po sobie fazy: określenie wymogów formalnych, profilu odbiorcy wsparcia, kryteriów selekcji, kanałów i form przekazywania informacji o prowadzonym naborze uwzględniono, poza typowymi instrumentami jak CV i mniej powszechnymi portfolio, także 2 nowe, opracowane na potrzeby modelu Art-Aktywator wsparcia narzędzia. Pierwszym z nich jest ankieta motywacji uczestnictwa w projekcie. Wynik ankiety pozwala ocenić poziom motywacji uczestnictwa w innowacyjnej ścieżce wsparcia absolwentów po kierunkach artystycznych i związanych z kulturą. Ankietę skonstruowano bezpośrednio na potrzeby projektu. Inspiracją dla drugiego narzędzia kalendarza zadań była tablica zarządzania czasem S. R. Covey a. Zadaniem kandydata w tym przypadku jest uszeregowanie konkretnych obowiązków związanych z życiem zawodowym i prywatnym, po względem 7

8 ważności i pilności. Ćwiczenie to umożliwia rozpoznanie stopnia samoorganizacji potencjalnego uczestnika wsparcia. Narzędzia odnoszą się do niezwykle istotnych aspektów pracy z grupą artystów i osób związanych z kulturą pozostających poza bez pracy tzn.: poziomu motywacji i zarządzania sobą w czasie. Proponujemy ich wykorzystanie, co ułatwi nam na pewno pracę na dalszych etapach realizacji ścieżki wsparcia w ramach modelu. Korzyścią dla beneficjentów będzie diagnoza ich kompetencji i predyspozycji do uczestnictwa w ścieżce wsparcia i ewentualne do niej zakwalifikowanie. Zakładamy, że optymalna liczba uczestników ścieżki wsparcia wynosi pomiędzy osób. Instytucje rynku pracy poznają natomiast etapy rekrutacji, kanały dotarcia i informowania grupy docelowej o naborze pod kątem absolwentów kierunków artystycznych i związanych z kulturą, elementy ogłoszenia o naborze. Dzięki ankiecie motywacji uczestnictwa w projekcie potrafią pozyskać i przeanalizować informacje dotyczące gotowości do zaangażowania w przedsięwzięcie jego ewentualnych uczestników. Instytucje rynku pracy rozpoczynają tym samym pracę z innowacyjnym modelem wsparcia grupy wymagającej nieszablonowego podejścia będącej w stosunkowo trudnej sytuacji na rynku pracy. Tematyką niniejszego rozdziału jest rekrutacja absolwentów kierunków artystycznych i związanych z kulturą. Podajemy tu możliwie uniwersalne wskazówki, z których będą mogli korzystać pracownicy różnych podmiotów, przeprowadzający nabór wśród szeroko rozumianych artystów i osób związanych z kulturą. Pracownicy przeprowadzający nabór muszą mieć na uwadze, iż uczestnicy po ukończeniu ścieżki wsparcia powinni być w stanie, wykorzystując swój potencjał kreatywny, podjąć aktywność zawodową, a także rozwinąć społeczną. 8

9 1. Ogólne wytyczne dotyczące przeprowadzania rekrutacji wśród absolwentów kierunków artystycznych i związanych z kulturą Rekrutacja to element zarządzania zasobami ludzkimi, proces poszukiwania odpowiedniej osoby na miejsce w projekcie/organizacji/firmie. Po rekrutacji następuje selekcja wówczas podejmowane są decyzje, który (którzy) z kandydatów jest (są) najlepszy (najlepsi) na określonych stanowiskach. W naszym przypadku będą to stanowiska związane z tworzeniem i sprzedażą dóbr kultury. Przykłady klasyfikacji rekrutacji 1. Podział ze względu na źródło pozyskiwania pracowników: a) rekrutacja wewnętrzna kandydatury rozpatrywane są spośród pracowników organizacji szukającej pracownika b) rekrutacja zewnętrzna kandydatów szuka się poza organizacją, która dokonuje naboru. 2. Podział ze względu na szerokość obszaru rynku pracy, z którego poszukiwani są kandydaci: c) rekrutacja wąska (segmentowa) grupą docelową jest nieliczne grono oso b, najczęs ciej specjalisto w w danej branz y. Stosujące ją instytucje często utrzymują kontakt z potencjalnymi z ro dłami rekrutacji, np. ze szkołami, uniwersytetami, organizacjami profesjonalnymi i naukowymi. d) rekrutacja szeroka informacje o wakujących stanowiskach trafiają do szerokiego grona odbiorców. Podmioty poszukujące do pracy artystów najczęściej przeprowadzać będą rekrutację zewnętrzną i wąską, pytanie jak wąską. Odpowiedź zależy już od konkretnej sytuacji, konkretnych potrzeb danej instytucji, np.: czy zawsze muszą być to osoby wyłącznie pozostające bez pracy? Czy muszą mieć ukończone studia 9

10 wyższe, czy np. mogą być jeszcze w trakcie nauki? Takie pytania trzeba będzie sobie postawić przed rozpoczęciem naboru i dokładnie przeanalizować swoje potrzeby w tym kontekście. My sugerujemy jak najmniej ograniczeń formalnych w stosunku do kandydatów. Istotne dla realizacji przedsięwzięcia jest przeprowadzenie naboru jego uczestników przez instytucje rynku pracy w ścisłym kontakcie z uczelniami kształcącymi w kierunkach artystycznych. Etapy rekrutacji Poszukiwanie odpowiedniej osoby nie jest zadaniem łatwym. Jest to proces czasochłonny, wymagający nakładów finansowych, tymczasem jego efekt pozostaje po części niepewny. Aby jednak zminimalizować ryzyko porażki czy nieefektywności należy przestrzegać podstawowych zasad. Są to kluczowe elementy procesu rekrutacji: 1. Zdefiniowanie wymogów formalnych (zwięzła i treściwa charakterystyka grupy docelowej). Ze względu na specyfikę grupy docelowej, proponujemy maksymalne odformalizowanie procesu rekrutacji. 2. Określenie profilu uczestnika wsparcia ścieżki Art-Aktywator. Jeśli nabór dotyczy osób po kierunkach artystycznych lub związanych z kulturą warto zwrócić uwagę na: a) edukację wskazanie konkretnych kierunków artystycznych, możemy dodatkowo pytać nie tylko o edukację formalną, ale i nieformalną, odbyte szkolenia b) osiągnięcia zawodowe np. udział w znaczących wydarzeniach kulturalnych, festynach etc. c) cechy osobiste o te nie warto pytać wprost, należy przedstawić je jako wymagania, gdyż na tym etapie rekrutacji nie mamy możliwości sprawdzenia, czy kandydat nie składa deklaracji bez pokrycia. Wśród wymaganych cech jako pierwsza nasuwa się kreatywność, jednak warto podkreślić wagę solidności, rzetelności oraz znajomości podstawowych zasad konstruowania biznesplanu czy myślenia projektowego. Doświadczenie pokazuje bowiem, że owe cechy nie zawsze idą w parze 10

11 z artystyczną duszą, są jednak niezbędne, jeśli rezultatem przedsięwzięcia mają być namacalne produkty. 3. Określenie kryteriów selekcji. Jest to niezmiernie ważny etap. Obejmuje wskazanie priorytetowych wymagań wobec potencjalnych uczestników wsparcia. Należy określić obiektywne kryteria, według których będą oni oceniani. Jakie to będą kryteria zależy od potrzeb instytucji dokonującej naboru (np.: doświadczenie zawodowe może być cenione wyżej niż udział w przedsięwzięciach kulturalnych). 4. Skonstruowanie ogłoszenia. Pamiętać należy, iż pełni ono funkcję nie tylko informacyjną, ale także reprezentacyjną jest reklamą, wizytówką przedsięwzięcia. Niezbędne elementy ogłoszenia o naborze do omawianego projektu są następujące: nazwa przedsięwzięcia i jego krótka charakterystyka, określenie czasu jego trwania, wymagania wobec kandydata, korzyści z udziału w przedsięwzięciu, sposób składania aplikacji, czas trwania naboru. 5. Określenie form aplikacji. Najbardziej popularne to list motywacyjny i CV. Można rozważyć rezygnację z listu motywacyjnego i oceniać kandydatów na podstawie twardych informacji zawartych w życiorysie. Mówimy o naborze wśród artystów i osób związanych z kulturą, można zatem rozważyć możliwość załączenia portfolio. 6. Wybór sposobu rozpowszechniania informacji o rekrutacji. Obecnie powszechnie stosowanym kanałem komunikacji jest internet. Ogłoszenie powinno znaleźć się na stronie poszukującej kandydata, ale warto pomyśleć ponadto o ścisłej kooperacji z uczelniami, przedsiębiorcami będącymi reprezentantami przemysłów kreatywnych bądź przemysłów kultury, domami kultury. W ten sposób koncentrujemy się już na środowisku, w którym przebywają ewentualni kandydaci na nasze stanowisko. 11

12 Proponowane metody i narzędzia rekrutacji grupy docelowej w modelu Art-Aktywator Kanały dotarcia do przedstawicieli grupy docelowej (jak/gdzie poszukiwać grupy docelowej?): rejestry bezrobotnych w urzędach pracy współpraca z uczelniami. Jeśli te śledzą losy absolwentów, mogą udzielić istotnych informacji. Nawet jeśli takich działań nie prowadzą, warto ogłoszenie o rekrutacji zamieścić także na ich stronie, w siedzibie monitoring ogłoszeń szukam pracy na odpowiednich stronach internetowych (np. portale dla organizacji pozarządowych działających w obszarze kultury) i odpowiedź na odpowiednie z nich udział w wydarzeniach kulturalnych. Na taką okoliczność dobrze byłoby przygotować broszurę informacyjną dotyczącą modelu wsparcia i samej rekrutacji, nawiązać kontakt z organizatorami wydarzenia, spytać o możliwość rozpowszechniania takich ulotek. Kanały informowania (jak informować o naborze?): maling do bezrobotnych absolwentów, którzy figurują w rejestrach UP, oraz do kontaktów otrzymanych z uczelni, uzyskanych z monitoringu ogłoszeń o pracy zamieszczenie ogłoszeń w siedzibie UP, uczelni wyższych kształcących artystów, domów kultury etc. zamieszczenie ogłoszeń na stronie internetowej UP, uczelni wyższych kształcących artystów, domów kultury etc. zamieszczenie ogłoszeń na stronie oraz na stronach organizacji pozarządowych działających na polu kultury rozpowszechnianie broszur informacyjnych podczas wydarzeń kulturalnych. 12

13 Ogłoszenie o naborze - podstawowe elementy: informacja o modelu: co jest jego celem, jakie są zakładane rezultaty, czas trwania podstawowe informacje o istocie uczestnictwa w projekcie wymogi dotyczące kompetencji i umiejętności kandydatów sposób aplikowania (np. CV, ankieta aplikacyjna do pobrania ze strony posiadane portfolio) czasu trwania naboru. Przykład ogłoszenia rekrutacyjnego: Biuro Karier UMCS ogłasza nabór do uczestnictwa w ścieżce wsparcia Art- Aktywator. Rekrutacja dotyczy bezrobotnych i nieaktywnych zawodowo absolwentów kierunków artystycznych i związanych z kulturą, posiadających wyższe wykształcenie. Poszukujemy jedynie osób zamieszkujących na terenie województwa lubelskiego. Założeniem przedsięwzięcia jest utworzenie tzw. grup kreatywnych składających się z kilku absolwentów w/w kierunków. Grupa ta będzie uczestniczyć w szkoleniach, warsztatach stacjonarnych (dostępna jest także wersja e-learningowa), przy wsparciu pracowników Biura Karier UMCS. Rezultatem wsparcia będzie wzrost wiedzy i umiejętności wśród uczestników wsparcia, związany z wykorzystaniem ich potencjału kreatywnego na regionalnym rynku pracy. Uczestnicy dowiedzą się w jaki sposób komercjalizować wyroby kultury i sztuki, współpracować w grupie podobnych do siebie osób, a także rozwijać współpracę sieciową poza nią. Wymagania wobec kandydatów: ukończenie kierunku artystycznego bądź związanego z kulturą na wyższej uczelni status na rynku pracy: osoba pozostająca bez pracy co najmniej przez 12 miesięcy wysoki poziom motywacji do zmiany swojej sytuacji życiowej 13

14 cechy osobiste: solidność, rzetelność, umiejętność pracy w zespole i pod presją czasu. Aplikacje (określić rodzaj, np. CV i ewentualnie portfolio) prosimy nadsyłać na adres (adres mailowy) do (termin naboru). Narzędzie: Ankieta motywacji uczestnictwa w projekcie Poniżej przedstawiamy ankietę. Została ona wypełniona przez osobę zainteresowaną udziałem w ścieżce Art-Aktywator. Wynik ankiety pozwala ocenić poziom motywacji uczestnictwa w innowacyjnej ścieżce wsparcia absolwentów po kierunkach artystycznych i związanych z kulturą. Formularz ankiety do wykorzystania można pobrać z portalu Proponujemy, aby ankieta była także dostępna na Państwa stronie (i na innych stronach, na których publikowane będzie ogłoszenie o naborze). Kandydat wypełniałby ankietę i przysyłał ją razem z innymi wymaganymi dokumentami (CV, ewentualnie portfolio). Powinna być jednak także możliwość wypełnienia ankiety na miejscu, w siedzibie IRP?(czas potrzebny na jej wypełnienie oceniamy na 15 min.). 14

15 Ankieta poziomu motywacji do uczestnictwa w innowacyjnej ścieżce wsparcia absolwentów po kierunkach artystycznych i związanych z kulturą 1. Imię i nazwisko: Piotr Mazur 2. Data wypełnienia: 31.I Poziom ukończonej edukacji (np. wyższy): wyższy 4. Uzyskany zawód wraz z nazwą specjalizacji: Scenarzysta filmowy 5. Ukończona szkoła/uczelnia Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi 6. Dokładna data ukończenia nauki (dzień obrony pracy dyplomowej) 21 VI Czy podczas trwania edukacji podejmował/a Pan/i aktywność zawodową? TAK NIE (proszę przejść do pytania nr 9) 8. Czy profil aktywności zawodowej podjętej w trakcie edukacji był zgodny z Pani/Pana wyuczoną specjalizacją? TAK NIE 9. Czy po ukończeniu edukacji szukał/a Pan/Pani pracy w zawodzie wyuczonym? TAK NIE 10.Czy w okresie od ukończenia edukacji podjął/podjęła Pan/Pani zatrudnienie? TAK NIE (proszę przejść do pytania nr 14) 11. Czy podjęte zatrudnienie było zgodne z ukończonym kierunkiem edukacji? TAK NIE 12. Proszę zaznaczyć formę zatrudnienia a) Umowa o dzieło b) Umowa zlecenie c) Umowa o pracę 15

16 d) inne 13. Proszę podać czas trwania zatrudnienia wyrażony w miesiącach 14. Czy skłonny/a jest Pan/Pani podjąć pracę poza wyuczonym zawodem? TAK NIE (proszę przejść do pytania nr 16) 15. Proszę podać jakie czynniki skłoniłyby Pana/Panią do podjęcia pracy poza zawodem wyuczonym? można wymienić maksymalnie 3 najważniejsze, uwzględniając w kolejności stopień ich ważności. 16. Czy zdobywanie wiedzy i umiejętności wpływa pozytywnie na wzrost u Pana/Pani poczucia własnej wartości? TAK NIE 17. Czy widzi Pan/Pani potrzebę ciągłego dokształcania się? TAK NIE 18. Proszę ocenić w skali 1 (niski poziom) do 5 (bardzo wysoki poziom) swoje cechy: a) poziom zaufania do własnych umiejętności (3) b) pewność co do swoich kompetencji (4) c) wysoka samoocena (3) d) motywacja do nauki (5) e) potrzeba rozwoju (5) f) konsekwencja w realizacji zaplanowanych celów życiowych (4) g) wytrwałość w realizacji podjętych wyzwań (3) h) umiejętność wykorzystywania nadarzających się okazji (2) 16

17 19. Jakich korzyści oczekuje Pan/Pani po przystąpieniu do ścieżki wsparcia? (proszę zaznaczyć najbardziej znaczące korzyści i określić ich hierarchię): znalezienie zatrudnienia 1 założenie własnej firmy 4 podniesienie kwalifikacji 2 wzrost samooceny 3 rozwijanie kompetencji społecznych (zdolność samodzielnego stosowania posiadanych umiejętności z uwzględnieniem systemu wartości) 6 szansa na pracę w środowisku twórczym 5 szansa na realizację zainteresowań Proszę uzasadnić, dlaczego chce Pan/Pani wziąć udział w ścieżce wsparcia? Chciałbym wykorzystać swój potencjał twórczy w pracy zawodowej 21. Jakie są Pana/Pani oczekiwania związane z: a) treścią b) formą zajęć w ramach proponowane ścieżki wsparcia? a) wiedza z zakresu komercjalizacji sztuki b) warsztaty i opieka trenerska, mentorska w przerwach pomiędzy spotkaniami Dziękujemy za wypełnienie ankiety!!! 17

18 Interpretacja wyników ankiety: respondent wykazuje wysoki poziom motywacji do zmiany swojej sytuacji na rynku pracy. Co prawda, przedłużający się okres pozostawania bez zatrudnienia (ponad 19 miesięcy) zaczyna oddziaływać niekorzystanie na postrzeganie własnych możliwości odpowiedź 18 a, 18c), wypełniający ankietę wciąż jednak uważa, iż czas studiów nie był okresem straconym w jego życiu (odpowiedź 18 b), poza tym nadal chce się kształcić, uważa, że dalsza nauka może wpłynąć na zmianę jego sytuacji na rynku pracy (odpowiedź 16, 17). Bardzo ważne jest to, że respondent umiał konkretnie zdefiniować oczekiwania związane z udziałem w ścieżce wsparcia. Ankieta ma charakter jakościowy i służy do diagnozy potencjalnych uczestników wsparcia, może być także swoistym formularzem rekrutacyjnym. Celem prowadzonego przez nas naboru jest obejmowanie jak najszerszej grupy odbiorców, nie zaś selekcja kandydatów. 2. Rozmowa kwalifikacyjna Po analizie dokumentów aplikacyjnych powinniśmy zaprosić ewentualnych uczestników ścieżki Art-Aktywator na rozmowę kwalifikacyjną. Wywiad taki może przybierać różne formy, pytania mogą koncentrować się wokół CV, ankiety motywacyjnej mogą również wybiegać poza ich obręb. Przykłady pytań, które można wykorzystać w rozmowie kwalifikacyjnej: a) Informacyjne ich celem jest uzyskanie dodatkowych informacji o kandydatach, takich, które nie zostały zawarte w CV. Pamiętajmy! Rozmawiamy z artystami, może zatem warto spytać ich o dyscyplinę pracy i umiejętność zarządzania sobą w czasie. (do wykorzystania zamieszczone w podręczniku narzędzie:kalendarz zadań) b) Oceniające służą wyrobieniu opinii o potrzebach kandydata związanych z pracą na danym stanowisku, udziale w przedsięwzięciu. Należy spytać przede wszystkim, dlaczego dana osoba zdecydowała się na aplikowanie, czego oczekuje po przedsięwzięciu i jak widzi w nim swój udział, swój wkład? 18

19 c) Diagnozujące te pytania zadajemy po to, aby dowiedzieć się, jak kandydat radziłby sobie w sytuacjach kryzysowych w przedsięwzięciu, czy jest gotowy podjąć pewne ryzyka, niezbędne do jego realizacji (np. złożenie deklaracji przygotowania konkretnego produktu w określonym czasie). d) Inspirujące pozwalają ocenić kreatywność kandydata. Pytamy tutaj o pomysły na realizację różnych zadań związanych z pracą. e) Sprawdzające to pytania merytoryczne służące weryfikacji wiedzy i umiejętności potrzebnych w projekcie, warto tu zbadać umiejętności praktycznego zastosowania wiedzy (np. jeśli kandydat twierdzi, iż potrafi konstruować biznes plan można spytać o podstawowe elementy takiego dokumentu). f) Motywujące zachęcające kandydata do swobodnej wypowiedzi i określenia swojego stanowiska. Takie pytania możemy zadać na koniec rozmowy, np. co kandydat sądzi o harmonogramie działań w przedsięwzięciu? Warto zwrócić uwagę na jedno zagadnienie, ważne dla sukcesu realizacji ścieżki wsparcia. Mowa o zweryfikowaniu umiejętności zarządzania sobą w czasie wśród ewentualnych uczestników. Rekrutujemy ich bowiem do przedsięwzięcia o ściśle określonych granicach czasowych, mającego przynieść konkretne efekty, wymagającego nierzadko pracy pod presją czasu. Umiejętności zarządzania sobą w czasie można stosunkowo łatwo sprawdzić podczas rozmowy kwalifikacyjnej. Dlatego proponujemy wykorzystanie opracowanego na potrzeby modelu Art- Aktywator zadania z wykorzystaniem narzędzia: kalendarz zadań. Narzędzie: kalendarz zadań Do podręcznika załączamy gotowe narzędzie, wspierające rozmowę rekrutacyjną - zadanie polegające na uszeregowaniu konkretnych obowiązków, związanych z życiem zawodowym, ale i prywatnym, pod względem ważności i pilności. Czas potrzebny na wykonanie zadania: 20 min. 19

20 Zadanie owo bazuje na tablicy zarządzania czasem autorstwa Stephena R. Covey a. Uznał on, iż zadania, które wykonujemy możemy podzielić na 4 kategorie: ważne, pilne, niepilne i nieważne: zadania ważne to podstawa, kwintesencja naszej działalności. Na ich wykonanie często potrzebujemy więcej czasu, bądź są to sprawy powtarzające się w czasie. W przypadku artysty działającego w sektorze przemysłów kreatywnych byłoby to np. opracowanie nowego wzoru. Zadania pilne nie stanowią podstawy działalności, muszą być natomiast wykonane szybko lub natychmiast, np.: odpowiedź na maile dotyczące naszego zamówienia. Zadania niepilne i nieważne to złudne zajęcia i pożeracze czasu. Krzyżowe zestawienie tych kategorii daje tablicę zarządzania czasem: WAŻNE NIEWAŻNE PILNE I = konieczność sprawy kryzysowe sprawy naglące zadania z datą realizacji III = złuda bycia ważnym niektóre telefony niektóre raporty niektóre spotkania niektóre sprawy naglące NIEPILNE II = powiększenie zdolności przygotowanie zapobieganie planowanie budowanie relacji z ludźmi delegowanie zadań IV = pożeracze czasu zbędne codzienne zajęcia bezwiedne czynności 20

21 Narzędzie: scenariusz zadania sprawdzającego umiejętność zarządzania sobą w czasie: Proszę sobie wyobrazić, że jest Pan/Pani menadżerem projektu dotyczącego aktywizacji zawodowej bezrobotnych absolwentów po kierunkach artystycznych. Zespół projektu liczy 5 osób. Przedsięwzięcie realizowane jest od 3 miesięcy. Jest okres sprawozdawczy, do piątku musi Pan/Pani przesłać sprawozdanie z realizacji projektu od instytucji nadzorującej. Projekt będzie realizowany jeszcze przez pół roku, jest to też czas, w którym pojawia się już pytanie co dalej?, zastanawia się Pan/Pani nad nowymi przedsięwzięciami, szuka partnerów do ich realizacji. Sytuacja poza pracą: Pańska mama mieszka sama, jest osobą starszą. Często prosi Pana/Panią o pomoc w zrobieniu zakupów, wyprowadzeniu psa etc. Pański przyjaciel pracuje jako wolny strzelec, często dzwoni z propozycjami wzięcia dodatkowej pracy, co jest kuszące (ale nie pilące) jako dodatkowy zarobek. Jest Pan/Pani osobą towarzyską, ma zgraną grupę znajomych, z którą co piątek, w weekendy wychodzi na piwo, imprezy. Załączona tabela przedstawia Pański tydzień w pracy, ale w odniesieniu do życia prywatnego. Proszę zadecydować, które z wymienionych w zestawieniu zadań są ważne i pilne (WiP), ważne ale niepilne (WnP), pilne ale nieważne (PnW), nieważne i niepilne (nwnp). Możliwa jest rezygnacja z realizacji poszczególnych zadań w tym jednym tygodniu i przeniesienie ich na następny (NT następny tydzień), nie można jednak przenosić zadań między konkretnymi dniami w tabeli. Wszystkie oznaczenia proszę wpisywać w pustych kolumnach koło zadań w poszczególnych dniach tygodnia. 21

22 22

23 23

24 Pamiętajmy, że wynik tego zadania to wyłącznie pomoc w diagnozie dotyczącej umiejętności planowania osoby je wykonującej. Nie każdy ma tę zdolność, co nie oznacza, że nie będzie w stanie poprawnie wykonać powierzonych mu obowiązków. Odpowiedzi w kluczu do zadania odzwierciedlają najefektywniejszą organizację czasu pracy, biorąc pod uwagę zadania merytoryczne i wynikające z obowiązków życia społecznego. W sytuacji gdy wynik ćwiczenia z wykorzystaniem narzędzia: kalendarz zadań będzie oscylował poniżej poziomu 50% zgodności z odpowiedziami w kluczu, proponujemy skupić się w dalszej części wsparcia ścieżki na angażowaniu potencjału społecznego bądź intelektualnego takiej osoby. 24

25 Piśmiennictwo: Covey S., Merrill Roger, Merrill Rebecca, Najpierw rzeczy najważniejsze, Wydawnictwo MEDIUM, Johns T., Doskonałe zarządzanie czasem, Dom Wydawniczy Rebis, Kotler P., Casilione John, Chaos. Zarządzanie i marketing w erze turbulencji, Klasyka biznesu Koźmiński A., Jemielniak D., Zarządzanie od podstaw, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa Maister D. H., Prawdziwy profesjonalizm, Wydawnictwo Studio EMKA, Mikołajewska A., Portal, biura karier UMK, Selekcja i rekrutacja. Przegląd metod i narzędzi stosowanych podczas procesu rekrutacji, Wojewódzki Urząd Pracy w Warszawie, Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej, Warszawa

26 Rozdział 2. Warsztat budowania grup kreatywnych Celem rozdziału jest przedstawienie etapów budowania zespołu składającego się ze absolwentów kierunków artystycznych i związanych z kulturą. Omawiane zagadnienia dotyczą pracy w grupie, poznawania jej członków, definiowana, diagnozowania ról w zespole. Zaproponowano ponadto zapożyczone z praktyki działania animatorów społecznych scenariusze gier i autorski pomysł na warsztat budowanie zespołów kreatywnych. Zadaniem tych ćwiczeń jest ułatwienie uczestnikom poznania się, pokazania swoich mocnych stron oraz wyzwolenia potencjału kreatywnego. W założeniu jest to pierwszy krok do pracy w grupach kreatywnych, które wspiera model Art-Aktywator. Grupa kreatywna składa się z animatora kultury absolwenta kierunku związanego z kulturą oraz z absolwenta kierunku artystycznego. Grupy mogą być 2 osobowe lub 3/4/5osobowe (jeden animator kultury może być managerem kilku artystów). Osoby dobrane w ramach danej grupy kreatywnej będą działały wspólnie w ramach następnych etapów ścieżki wsparcia. Integralną częścią rozdziału jest narzędzie karta identyfikacji cech niezbędnych w zespole, swoistym 26

27 uzupełnieniem jest ankieta promocji artysty w sieci. Pozwoli ona na zaincjowanie wparcia w grupie pomiędzy jej poszczególnymi uczestnikami w obszarze autopromocji w internecie. Kartę identyfikacji cech niezbędnych w zespole opracowano na potrzeby realizacji ścieżki wsparcia. Bazuje ono na założeniach Teorii ról zespołowych Belbina, jest jednak w stosunku do niej uproszczeniem. Służy ono diagnozie podstawowych predyspozycji psychologicznych członków zespołu pod względem ich funkcjonowania w grupie. Wyróżniono 3 grupy cech: projektowe, społeczne oraz intelektualne, dla każdych z nich podając charakterystyczne sformułowania, po których można poznać, które cechy u danych osób dominują. Kartę obserwacji pomyślano jako narzędzie wspierające trenera podczas warsztatów, ćwiczeń z uczestnikami. Trener może na niej odnotowywać odpowiednie spostrzeżenia, co da podstawę do diagnozy ról zespołowych uczestników szkolenia. Chcemy budować zespoły pracujące nad projektami społecznymi i biznesowymi w obszarze przemysłów kreatywnych, potrzebujemy zatem narzędzia umożliwiającego uczestnikom wsparcia dobranie się w grupy, które są odpowiednio zbilansowane pod względem wszystkich niezbędnych cech do właściwego twórczego i efektywnego funkcjonowania. Osoby uczestniczące w zadaniach (gra poznajmy się, co nas łączy, konkurs nakręcony telefonem komórkowym) nauczą się wyznaczać standardy komunikacji w zespole, zidentyfikują swoje role w grupie, co pozwoli na wyzwolenie ich potencjału kreatywnego. Przedstawiciele instytucji rynku pracy zostaną wyposażeni w innowacyjne narzędzia, scenariusze warsztatów, które pozwolą im na efektywną pracę z zespołami kreatywnymi. W niniejszym rozdziale, podobnie jak w poprzednim, przedstawimy najpierw ogólne informacje z myślą o szerokim kręgu odbiorców pracujących z absolwentami (bądź studentami) kierunków artystycznych i związanych z kulturą. Omawiane zagadnienia dotyczyć będą pracy w grupie, poznawania uczestników przedsięwzięcia, definiowana, diagnozowania ról w zespole. 27

28 Następnie przedstawimy praktyczne narzędzia i scenariusze spotkań z punktu widzenia realizacji modelu wsparcia. 1. Informacje dotyczące budowania zespołu Budowanie zespołu jest częścią zarządzania organizacją, w tym przypadku wspierania procesu interakcji pomiędzy uczestnikami przedsięwzięcia aby wyzwolić w nich energię twórczą. Praca w zespole wymaga specyficznych umiejętności, innych niż potrzebne np. w samodzielnym prowadzeniu działalności gospodarczej. Działania zespołowe stawiają nowe wyzwania przed jego członkami, którzy wspólnie mają osiągać wyznaczone cele. Z drugiej strony zaś, trener musi aktywnie uczestniczyć w pracach grupy, przewodzić im oraz kontrolować ich efektywność. Idea pracy zespołowej bazuje na efekcie synergii, czyli fakcie, iż efekt pracy kilku ściśle współpracujących ze sobą osób jest większy, niż suma efektów wytworzonych przez każdą z nich w sytuacji, gdyby działały osobno. Na budowanie zespołu składają się następujące etapy (UWAGA: podajemy informacje z punktu widzenia trenera prowadzącego spotkanie dotyczące budowania zespołu): Zebranie ludzi (rekrutacja) initialing (opisane w poprzednim rozdziale) Poznawanie się członków grupy forming. To faza rozpoznawania cech osobowości, predyspozycji, umiejętności członków zespołu. Zadania realizowane przez zespół, powinny być przypisywane jego członkom na bazie obserwacji z tej fazy. Dla trenera pomocne mogą być tu karty identyfikacji podstawowych cech zespołowych. Podział zadań i pozycji storming jest to okres docierania, wówczas teoretyczne przypisanie działań do poszczególnych osób zaczyna działać w praktyce. Zdarza się często, że członkowie zespołu wymieniają się zadaniami, przenoszą kompetencje z jednej osoby na drugą. Nie musi być to proces sformalizowany. Jest to najbardziej burzliwa faza budowy zespołu, ustalane są wówczas normy postępowania, procedury, cele oraz 28

29 plany. Na tym etapie, głównym zadaniem trenera jest złagodzenie konfliktów na tle odpowiedzialności za efekty pracy i podjęte decyzje. Normalizacja norming idealna faza funkcjonowania zespołu, ludzie się lubią, mają chęć do pracy, podejmują wyzwania, działają na rzecz osiągniecia wspólnego celu. (do opcjonalnego zastosowania narzędzie: ankieta dotycząca autopromocji artysty w sieci) Faza stabilizacji performing w tej fazie funkcjonowania zespół popada w rutynę. Nie jest to konieczny etap budowania zespołu, wynika często ze złego zarządzania czy błędnego podziału zadań, braku motywacji członków zespołu. Faza umierania zespołu mourning zespół może zakończyć swą działalność, gdy przerośnie go napotkana sytuacja kryzysowa. Kryzysy mogą wzmocnić zespół (wówczas znów wchodzi on w fazę normalizacji) lub przyczynić się do jego rozpadu. Niezbędnym elementem zbudowania efektywnie pracującego zespołu jest określenie ról jego uczestników. Jeśli są one prawidłowo zdiagnozowane, funkcjonowanie zespołu (współpraca jego członków, komunikacja zewnętrzna i wewnętrzna, realizowanie akceptowanego wzorca przywódczego etc.) powinno przebiegać bez większych trudności. Podstawowym i sprawdzonym narzędziem do diagnozy ról członków zespołu jest Teoria ról zespołowych (Team Role Theory) M. Belbina. Ten brytyjski badacz podjął się odpowiedzi na pytanie dlaczego jedne zespoły osiągają sukces, a inne nie?. Podczas swoich obserwacji Belbin doszedł do wniosku, iż o efektywności działań zespołu decydują nie tylko wykształcenie i umiejętności jego członków, ale także typy osobowości (czyli preferowane role zespołowe i style komunikacji). Teoria ról zespołowych, pozwala na świadome dobieranie odpowiednich dla zespołu osób, następnie zlecanie im odpowiednich zadań oraz komunikowanie się z nimi w odpowiedni sposób. Te grupy zachowań, odpowiednio nazwane, to właśnie role zespołowe. W wyniku dalszych badań wyselekcjonowano dziewięć konkretnych ról zespołowych: 29

30 perfekcjonista (completer) praktyczny organizator (coordinator) lokomotywa (shaper) siewca (plant) człowiek kontaktów (resources investigator) sędzia (monitor evaluator) człowiek grupy (team worker) człowiek akcji (implementer) specjalista (specialist) Funkcjonowanie zespołu Na efektywność funkcjonowania zespołu mają wpływ nie tylko kompetencje i umiejętności jego członków oraz lidera, ale także panujące w nim relacje międzyludzkie, stopień zmotywowania uczestników zespołu. W każdym zespole potrzebne są osoby, u których dominują cechy z 3 grup: społecznych, projektowych zadaniowych oraz strategicznych stwarzających szerszą perspektywę w planowaniu. Na tym założeniu bazuje prezentowana poniżej karta identyfikacji cech niezbędnych w zespole. Efektywność funkcjonowania zespołu możemy badać, zadając następujące pytania: Produktywność czy zespół ma wyniki? Empatia czy ludzie dobrze się ze sobą czują? Role i cele czy wiedzą, co konkretnie mają robić? Elastyczność czy są otwarci na nowe elementy z zewnątrz? Uznanie czy doceniają się nawzajem i chwalą publicznie za osiągnięcia Morale czy ludzie chcą być w tym zespole? 30

31 2. Omówienie narzędzia: scenariusz warsztatu budowanie zespołów kreatywnych Poniżej znajdują się rekomendacje dotyczące 8-godzinnego warsztatu, na który składają się krótkie scenariusze gier integracyjnych wraz z propozycją scenariusza warsztatu polegającego na produkcji clipów z reklamą społeczną. Ważna w realizacji tego zadania jest rola opiekuna grupy (osoba oddelegowana przez instytucję rynku pracy), która ma za zadanie wspierać uczestników warsztatów, tłumaczyć reguły poszczególnych zadań, ale przede wszystkim obserwować predyspozycję poszczególnych osób do przyjmowania ról w zespole. Tytuł warsztatu: Budowanie zespołów kreatywnych Cele warsztatu: 1. Zapoznanie się grupy i integracja jej uczestników, 2. Identyfikacja ról w zespole 3. Wyzwolenie potencjału kreatywnego w grupie Zakres tematyczny: 1. Wyznaczenie standardów komunikacji w zespole potencjalnie w grupie kreatywnej 2. Identyfikacja ról w grupie i praca nad zapewnieniem efektywności zespołu Czas realizacji: 8 godzin Metoda realizacji: Warsztat z wykorzystaniem komputerów z dostępem do internetu (po jednym na zespół) zakładający wykorzystanie aplikacji oraz telefonów komórkowych z funkcją nagrywania filmów. W sali warsztatowej powinien być dostępny także projektor podłączony do komputera prowadzącego oraz flipchart z blokiem rysunkowym i flamastrem do pisania. 31

32 Liczba uczestników: proponujemy, aby nie było to więcej niż 5 osób w grupie. Do zrealizowania zadania należy sformować przynajmniej 3 grupy. Materiały: 1. Należy przygotować wydruki tytułów clipów do losowania przez przedstawicieli zespołów do pobrania z 2. Proszę wydrukować scenariusz zadania po jednym dla każdego z zespołów 3. Należy przygotować materiały biurowe: klej, nożyczki, papier, gazety elementy scenografii 4. Pamiętajmy także o nagrodach (mogą być symboliczne np. statuetki zakupienie w sklepie wszystko po 5 PLN) i odpowiednim nastroju na Gali wręczania nagród. Przerwy: W programie uwzględniono przerwy dla uczestników warsztatów. Ćwiczenie 1. Gra integracyjna Poznajmy się : czas realizacji 15 minut Celem tego ćwiczenia jest zapoznanie się uczestników (do 20 osób) oraz możliwość przedstawienia swoich mocnych stron. Uczestników warsztatów prosimy o dobranie się w pary, w których się sobie przedstawią oraz powiedzą za co najbardziej warto ich lubić. Następnie, stojąc w kręgu, kolejne osoby opowiadają, czego dowiedziały się o swoim partnerze. Pamiętaj o: Należy przygotować puste identyfikatory, rozdać je uczestnikom z prośbą o wyraźne napisanie swojego imienia. Jeśli planujemy prezentacje multimedialne, pamiętajmy, aby w sali dostępny był komputer i rzutnik lub zapewnijmy własny sprzęt Należy przede wszystkim zadbać o dobrą atmosferę. Ważna w tym zadaniu jest odpowiednia aranżacja pomieszczenia, umożliwiająca uformowanie kręgu 32

33 z krzeseł, dzięki temu uczestnicy warsztatu skracają wzajemny dystans także z osobami prowadzącymi/moderującymi. Ćwiczenie 2. Gra integracyjna Co nas łączy : czas realizacji 15 minut Celem tego ćwiczenia jest pobudzenie aktywności uczestników (do 20 osób), poznanie się. Przebieg gry: grę zaczyna jeden uczestnik stojący w odległości około 5 metrów od pozostałych. Osoba mówi: po mojej prawej stronie zapraszam tego, kto lubi czeskie kino (albo jakąś inną rzecz). Z grupy wybiegają te osoby, których dotyczy to wypowiedziane zdanie, ale zostaje (trzymając się za ręce) tylko ten/ta, który pierwszy dotknął prawej ręki osoby wywołującej. Pozostali wracają do grupy. Gracz zaczynający mówi, np.: po lewej stronie zapraszam tego, kto lubi spać do Sytuacja się powtarza. Gracze stojący po bokach podają kolejne cechy, aby do ich wolnych rąk dołączyły kolejne osoby. Wszyscy wygrywający cały czas trzymają się za ręce. Pod koniec gry osoby stojące ostatnie mają wolną jedną rękę. Aby połączyć krąg muszą znaleźć jakąś cechę, którą mają wspólną. Pamiętaj o: Należy unikać tej metody jeśli zauważymy w grupie osoby z dysfunkcjami ruchowymi. Warsztat kreatywny: konkurs na film nakręcony telefonem komórkowym czas trwania: 7 godzin. Celem tego ćwiczenia jest pobudzenie aktywności, umiejętności pracy w grupie. Zadanie to stanowi punkt wyjścia do tworzenia grup kreatywnych (współpracujących ze sobą absolwentów kierunków artystycznych i związanych z kulturą), zakładając, że pracujemy z grupą około 20 osobową, prosimy uczestników o podzielenie się na 4 równe zespoły i przystępujemy do realizacji zadania. Jego celem jest identyfikacja ról członków podzespołów oraz 33

34 wyzwolenie i wykorzystanie potencjału twórczego uczestników przedsięwzięcia do wzmocnienia ich motywacji do udziału w modelu wsparcia. Pamiętaj o: Ćwiczenie musi być przeprowadzane w pomieszczeniu umożliwiającym pracę w podgrupach. Dobrze, jeśli można wyjść z sali i pracować także na terenie budynku lub w plenerze (o ile pogoda na to pozwala). Optymalnym rozwiązaniem byłoby, aby każdemu z zespołów towarzyszyła osoba z instytucji rynku pracy opiekun grupy. Możliwe jest także prowadzenie całego warsztatu przez jedną osobę. Zapoznaj się proszę z rolami w grupie wg Belblina. Prowadź obserwację uczestników warsztatu, bazując na proponowanym w podręczniku narzędziu karta identyfikacji podstawowych cech zespołowych. Uwzględnij rekomendację do budowania zespołów w dalszej części realizacji ścieżki Art-Aktywator. Na zakończenie spotknanie należy przekazać jego uczestnikom ankietę. Może być przydatna podczas oceny przez pracownika IRP stopnia wykorzystania internetu w promocji artysty. Jej wyniki mogą posłużyć do budowania zespołów wokół osób zaawansowanych we włąsnej promocji w internecie. Scenariusz warsztatu: Opiekun grupy losuje hasło. Zadaniem grup będzie zilustrowanie go najwyżej 1- minutowym spotem nakręconym telefonem komórkowym i zmontowanym dzięki dostępnym i darmowym narzędziom na platformie Pomoce: konieczne jest zapewnienie sprzętu: komputerów z dostępem do sieci www, telefony komórkowe z funkcją nagrywania filmów po jednym na grupę (można wcześniej mailowo zapytać uczestników spotkania, czy dysponują takimi aparatami), papier, flipchart, flamastry, taśma klejąca, wycięte kartki z hasłami kampanii społecznych, które zostaną wylosowane przez opiekunów zespołów. Przykłady haseł: zwierzę to twój przyjaciel, wszystkie dzieci nasze są, zaprzyjaźnij się z muminkiem, graj w zielone, cudze chwalicie, nosił wilk razy kilka, czas to pieniądz. 34

35 Warsztat krok po kroku: 30 minut: dyskusja nad koncepcją video, podział ról (reżyser, scenarzysta, operator, aktorzy pierwszo- i drugoplanowi etc.) 1,5 godziny: przygotowanie scenariusza, rekwizytów, próby aktorskie 1,5 godziny: nagrywanie filmu w pomieszczeniu lub plenerze 1 godzina: montaż filmów, np. za pomocą darmowej aplikacji na 1 godzina: przygotowanie do gali: wydruk kart do głosowania na clip, zawierających tytuł filmu/najlepszy scenariusz/najlepszego aktora/aktorkę. 1 godzina: gala festiwalu clipu kreatywnego. Uczestnicy będą oddawali głosy dla każdego filmu w poszczególnych kategoriach: najlepszy aktor, najlepsza aktorka, najlepszy aktor drugiego planu, najlepszy scenariusz, najlepszy film. Po głosowaniu nastąpi wręczenie nagród w poszczególnych kategoriach. 35

36 36

37 37

38 Idealny zespół to taki, w którym harmonijnie współpracują osoby, u których dominują cechy z 3 wymienionych grup. W grupie nie może zabraknąć zatem osób kreatywnych, tworzących ideę, osób wdrażających te idee w życie oraz tych z przeważającymi kompetencjami społecznymi potrafiącymi łagodzić konflikty i reprezentującymi zespół na zewnątrz. Role te powinny być jasno zdefiniowane, członkowie zespołu powinni wiedzieć kim są. Mówimy tu o definiowaniu ról na początku tworzenia zespołu, co jest sytuacją idealną. Najczęściej jednak tak się nie dzieje. Nie jest jeszcze źle, jeśli role mają szansę dotrzeć się w praktyce. Każdy z nas przecież wie, które zadania przynoszą nam satysfakcję, a które nam nie leżą. Abstrahując do czynników zewnętrznych (jak np. brak motywacji finansowej), jest to właśnie odzwierciedleniem naturalnych ról, które wynikają z predyspozycji psychologicznych. Jeśli członkowie zespołu mają takie odczucia, nie powinni ich ignorować. Warto zastanowić się nad podziałem ról, nawet jeśli zespół funkcjonuje już od jakiegoś czasu. Lekceważenie tego zagadnienia może stać się przyczyną konfliktów, frustracji, a nawet rozpadu zespołu. Wracając do zestawienia cech niezbędnych w zespole, trzeba powiedzieć, iż poszczególne predyspozycje psychologiczne (czyli grupy cech określone przez nas jako projektowe, społeczne i strategiczne ) łączą się z konkretnymi kompetencjami. I tak osoba myśląca i działająca projektowo to przede wszystkim dobry realizator. Potrafi ona uporządkować, nazwać to, co jest mglistą ideą, wizją. Świetnie, jeśli pozwolimy takiej osobie prowadzić dyskusję, burzę mózgów. Przystopuje nas ona, gdy za bardzo oderwiemy się od rzeczywistości, wychwyci jednak przede wszystkim te idee, które mają szanse powodzenia, nazwie je, następnie umiejscowi w czasie, podzieli na mniejsze działania i poszczególne etapy. Często za najważniejszego członka zespołu zwyczajowo uznaje się tego, który potrafi myśleć strategicznie. Trzeba więc od razu podkreślić nie ma ról ważniejszych i mniej ważnych. Każda z nich jest istotna dla efektywnego funkcjonowania zespołu. Są jednak momenty, w których jedne role dominują nad innymi, np. w dyskusji nad nowymi pomysłami głos najczęściej pewno będzie zabierała osoba myśląca strategicznie, projektowcy będą taką debatę 38

39 porządkować. Natomiast rozmowę z ewentualnym klientem powinna prowadzić osoba, u której przeważają kompetencje społeczne. Osoby z kompetencjami strategicznymi to siewcy idei, wytyczają oni kierunki działań, wybiegają myślami w przyszłość. Są to osoby bardzo kreatywne. Przy tym często jednak nieuporządkowane, nawet chaotyczne. Powinni ściśle współpracować z osobami o kompetencjach projektowych. Kontakty zewnętrzne, sieciowanie zespołu powinny spoczywać na barkach osób z cechami społecznymi. Ich mocną stroną jest komunikacja, szybko nawiązują kontakty, potrafią je też utrzymać. Takich osób w żadnym wypadku nie powinno zabraknąć na ważniejszych spotkaniach, rozmowach z klientami, mediami. Ich kompetencje ważne są także dla wewnętrznego funkcjonowania zespołu. Są to bowiem osoby najczęściej życzliwe, empatyczne, w sytuacjach napięcia czy konfliktu powinny móc przejąć ster we własne ręce. Podkreślić należy jeszcze raz: żadna z ról nie jest ważniejsza od pozostałych, zadania w zespole należy podzielić tak, aby poszczególne role mogły się uzupełniać. Strategicznych możemy nazwać głową zespołu, projektowych jego rękami, zaś społecznych sercem. Poniżej przedstawiamy ankietę, którą dedykujemy uczestnikom tuż przed tym jak rozpoczną pracę nad własnymi portfolio celem ich umieszczenia na platformie Wyniki ankiety pozwolą ustalić poziom wykorzystywania e-narzędzi w grupie odbiorców. Będziemy tym samym mogli zasugerować pomoc uczestników zaawansowanych w wykorzystaniu mediów internetowych na rzecz osób nieaktywnych w sieci www. 39

40 Ankieta dotycząca autopromocji w sieci 1. Data wypełnienia ankiety Imię i nazwisko 3. Wykształcenie 4. Doświadczenie zawodowe związane z działalnością artystyczną Obszar kultury/sztuki, w którym Pan/Pani działa 6. Czy posiada Pan/Pani własną stronę www? Tak/Nie 7. Jeżeli tak, proszę podać adres Czy prowadzi Pan/Pani blog? Tak/Nie 9. Jeżeli tak, proszę podać adres Czy Pana/Pani blog jest połączony z Pana/Pani stroną www? Tak/Nie/Nie dotyczy 11. Czy ma Pan/Pani profil w mediach społecznościowych promujący Pańską działalność artystyczną? Tak/Nie 12. Jeżeli tak, proszę podać w jakich mediach się Pan/Pani promuje: (Jeśli dotyczy) Na czym owa promocja w mediach polega?. 14. Czy wykorzystuje Pan/Pani mailing do kontaktu/promocji z dziennikarzami? Tak/Nie 40

41 15. Jeżeli tak, proszę podać, jakie media reprezentują ci dziennikarze: Czy jest Pan/Pani stałym czytelnikiem?czytelniczką forów dyskusyjnych mających związek z Pańską działalnością artystyczną? Tak/Nie 17. Jeżeli tak, to jakie są to fora: Jeżeli tak, to czy uczestniczy Pan/Pani aktywnie w dyskusjach? Tak/Nie 19. Czy prowadzi Pan/ Pani dokumentację cyfrową swoich prac? Tak/Nie 20. Jeżeli tak, to w jakiej postaci prowadzi Pan/Pani swoje cyfrowe portfolio? Czy a jeśli tak to jakie inne działania promujące Pańską działalność artystyczną w siedzi Pan/Pani realizuje? Dziękujemy za wypełnienie ankiety! 41

42 Piśmiennictwo: Belbin M., Twoja rola w zespole (Teams Roles at Work), Gdańskie Wydawnictwa Psychologiczne, Gdańsk Hersey P., Blanchard K., Management of Organizational Behavior: Utilizing Human Resources, Engelwood Cliffs, NJ: Prentince Hall Reddin W. J., How to Make Your Management Style More Effective, McGraw-Hill,

43 Rozdział 3. Szkolenia stacjonarne/e-learningowe Celem rozdziału jest przedstawienie modułów szkoleniowych adresowanych do absolwentów kierunków artystycznych i związanych z kulturą. Materiały szkoleniowe mają formę prezentacji multimedialnych oraz skryptów; dla trenera zaś przewidziano scenariusze szkoleń, w których szerzej omówione są poszczególne zagadnienia. Szkolenia przewidziane są jako spotkania stacjonarne dla grupy liczącej około 20 osób. Mogą być jednak realizowane także w formie e- learningu. Możliwe jest też łączenie obu metod szkoleniowych: zjazdów stacjonarnych i distance learning. Dla uczestników ścieżki wsparcia przewidziano 4 moduły szkoleniowe: 1. Jak zarządzać sobą i współpracownikami w ramach przemysłów kreatywnych? 2. Jak wypromować wytwory kultury? - marketing, reklama, promocja, PR; 3 Techniki sprzedaży wytworów kultury. 4. Jak chronić własność intelektualną? prawo autorskie, prawo własności przemysłowej. Szkolenia mają formę przede wszystkim wykładów (wraz z prezentacjami multimadilanymi), ale niektóre z modułów prowadzone są w formie rozmowy 43

44 kierowanej bądź miniwykładu, przewidziano też aktywny udział uczestników, np. w odgrywaniu ról bądź zabawach dydaktycznych. Uczestnicy szkoleń podniosą swe kompetencje w obszarze zagadnień związanych z przemysłami kreatywnymi. Szczególnie istotna dla ich przyszłej kariery jest znajomość zagadnień prawnych oraz wszystkich związanych z podejściem biznesowym do dzieł sztuki (np. kanały sprzedaży wytworów kultury, metody definiowania potrzeb klienta, techniki prezentacji produktu, możliwości ustalania ceny, planowanie kampanii marketingowej, określanie grup docelowych w marketingu etc.). Przedstawiciele instytucji rynku pracy zyskują przede wszystkim pełen, kompletny zestaw modułów szkoleniowych adresowanych do absolwentów bądź studentów kierunków artystycznych i związanych z kulturą. Jak wspomniano, szkolenia mogą być prowadzone także w formie e-learningu, przedstawicielom instytucji rynku pracy w omawianym rozdziale zapewniono wytyczne do zorganizowania tego typu kursów. Podano także wskazówki istotne przy zatrudnianiu trenerów. Czym się kierować przy zatrudnianiu trenera do przeprowadzenia szkoleń dla absolwentów kierunków artystycznych i związanych z kulturą? 1. Kompetencje: szkolenia z modułu 1 prowadzone powinny zostać przeprowadzone przez osobę posiadającą wiedzę i doświadczenie w zakresie zarządzania zasobami ludzkimi, do realizacji modułów 2 i 3 najlepiej zatrudnić specjalistę ds. marketingu, natomiast moduł 4 powinien być prowadzony przez prawnika (najlepiej ze specjalizacją z zakresu prawa autorskiego). 2. Należy udostępnić na odpowiednio długi czas przed szkoleniem prezentowane poniżej materiały szkoleniowe. 3. Doświadczenie zawodowe: warto sprawdzić, ile szkoleń i dla jakiej publiczności przeprowadził kandydat na szkolenia w planowanym przedsięwzięciu. 44

45 1. Jak zarządzać sobą i współpracownikami w ramach przemysłów kreatywnych? Tytuł modułu: Jak zarządzać sobą i współpracownikami w ramach przemysłów kreatywnych? Czas realizacji: 12 godzin Cele modułu: Dostarczenie wiedzy na temat najważniejszych elementów procesu zarządzania zespołem współpracowników Ukształtowanie podstawowych umiejętności zarządzania pracą własną i zespołem współpracowników Rezultaty dla uczestników: Umiejętność kierowania zespołem Umiejętność organizowania pracy własnej i zespołu Umiejętność komunikacji interpersonalnej Umiejętność gospodarowania czasem Umiejętność rozwiązywania problemów w pracy zespołu współpracowników. Moduł składa się z pięciu prezentacji w formacie PPT: 1. Sztuka budowania zespołu, 2. Sztuka kierowania zespołem, 3. Sztuka organizacji pracy zespołu, 4. Sztuka komunikacji w zespole współpracowników, 5. Sztuka twórczego zagospodarowywania konfliktów. W prezentacji Sztuka budowania zespołu przedstawiono definicje zarządzania, metody poszukiwania pracowników, rekrutacji, budowy zespołu oraz zadania lidera. Budowanie i funkcjonowanie zespołu omówione ze szczególnym naciskiem na specyfikę przemysłów kreatywnych. Poruszono takie zagadnienia jak: cechy zasobów ludzkich w przemysłach kreatywnych, aspekty kreatywności 45

46 (kreatywność adaptacyjna, kreatywność innowacyjna), warunki kreatywności (możliwość eksperymentowania, tolerancja na porażki, zaufanie). Prezentacja Sztuka kierowania zespołem poświęcona jest takim zagadnieniom jak: proces decydowania w zespole, formuły podejmowania decyzji (skala autorytatyzmu i sformalizowania), zagadnienie motywacji współpracowników (motywacja wewnętrzna i zewnętrzna). W prezentacji Sztuka organizacji pracy zespołu współpracowników położono nacisk na efektywne gospodarowanie czasem, na które składa się przede wszystkim planowanie zadań, trzymanie się priorytetów (zasada Pareto), utrzymanie porządku i unikanie zaległości, wykonywanie tylko jednej rzeczy na raz, rezygnacja z perfekcjonizmu, rozliczanie pracowników z zadań a nie czasu jaki na nie poświęcili, dzielenie pracy między właściwych ludzi, nieprzyjmowanie i nienarzucanie współpracownikom nadmiaru obowiązków. Omówiono także modele przydziału zadań oraz wyodrębniono ich rodzaje (zadania ogólne zazwyczaj wykonywane przez pracowników wyższego szczebla, zadania konkretne zazwyczaj przydzielane pracownikom wykonawczym). W Sztuce procesu komunikowania podano podstawowe informacje na temat struktury procesu komunikowania (nadawca kod kanał odbiorca efekt), wyodrębniono różne rodzaje komunikacji (np. formalna nieformalna, bezpośrednia pośrednia, werbalna niewerbalna), zdefiniowano zasady skutecznej komunikacji w zespole oraz pokazano błędy utrudniające takie porozumiewanie się. Z komunikacją związane jest nie tylko mówienie, ale także słuchanie, dlatego też w prezentacji przedstawiono metody efektywnego słuchania (np. parafrazowanie). Sztukę twórczego zagospodarowywania konfliktów poświęcono przyczynom konfliktów w zespole oraz wyodrębnieniu i zdefiniowaniu ich funkcji: negatywnych i pozytywnych (np. możliwość wypracowania nowych, innowacyjnych rozwiązań, kształtowanie umiejętności rozwiązywania problemów, zawierania kompromisów). Przedstawiono ponadto metody 46

47 rozwiązywania konfliktów (metoda I ja zwyciężam, ty przegrywasz ; metoda II ty zwyciężasz, ja przegrywam ; metoda III bez porażek ). 2. Jak wypromować wytwory kultury? - marketing, reklama, promocja, PR Tytuł modułu: Jak wypromować wytwory kultury marketing, reklama, promocja PR? Czas realizacji: 12 godzin Cele modułu: Poznanie zasad kampanii marketingowej i zasad przygotowania strategii marketingowej, nabycie umiejętności określania grupy docelowej w marketingu, nabycie umiejętności dokumentowania dokonań artystycznych, poznanie kanałów komunikacyjnych oraz nabycie umiejętności zastosowania ich dla promowania twórczości artystycznej, poznanie dobrych praktyk promowania wytworów kultury. Rezultaty dla uczestników: nabycie umiejętności planowania kampanii marketingowej i przygotowania strategii marketingowej, określenia grupy docelowej w marketingu, poznanie kanałów komunikacyjnych i umiejętność wykorzystania ich dla promowania twórczości artystycznej, znajomość dobrych przykładów promowania wytworów kultury. W części poświęconej Definicjom poruszono podstawowe zagadnienia dotyczące public relations i marketingu, wskazano różnice między tymi pojęciami, gdyż są one często mylone, poruszono ponadto zagadnienie promocji i jej ważnego elementu reklamy. Strategia marketingowa to prezentacja poświęcona elementom skutecznej strategii marketingowej (uwagę położono na diagnozę: rynku i konkurencji, odbiorców produktu, czyli klientów oraz strategię cenową). 47

48 W prezentacji dotyczącej grup docelowych wprowadzono pojęcie segmentacji zarówno w odniesieniu grup docelowych, jak rynku. Cała sztuka w marketingu polega na wyborze odpowiednich segmentów, do których chcemy trafić za pomocą promocji. Podstawą takiego wyboru są wnikliwe badanie i obserwacja. Następnie omówiono pozycjonowanie na rynku tutaj ważna jest oryginalność pozwalająca na dobrą konotację marki w umysłach klientów. Dokumentacja artystycznych dokonań to praktyczne rady dotyczące atrakcyjności oferty. Wyróżniono ich poszczególne elementy, jak: atrakcyjność cenowa, zniżki, promocje, gratisy, ale także te związane z promocją marki, jak: estetyczny profil, baner, opisy produktów przyciągające uwagę. Materiały szkoleniowe poświęcono różnym kanałom komunikacyjnym: własnej stronie internetowej, portalom skupiającym artystów, portalom społecznościowym, internetowym sklepom artystycznym, blogowi w internecie. 3. Techniki sprzedaży wytworów kultury Tytuł modułu: Techniki sprzedaży wytworów kultury Czas realizacji: 12 godzin Cele modułu: Przekazanie wiedzy potrzebnej do odnalezienia się na rynku sprzedaży dóbr kultury z zastosowaniem odpowiednich technik. Rezultaty dla uczestników: Znają różne kanały sprzedaży wytworów kultury, potrafią rozpoznać i zdefiniować potrzeby klienta dzięki umiejętności zadawania pytań, mają świadomość znaczenia komunikacji niewerbalnej w kontaktach handlowych, potrafią dostosować ofertę sprzedażową do typu klienta przy użyciu odpowiednich technik prezentacji produktu, znają różne techniki wpływu na decyzję klienta przy sprzedaży swoich produktów oraz potrafią wykorzystać 48

49 techniki finalizowania sprzedaży, poznają różne możliwości ustalania ceny i potrafią ją obronić, potrafią tworzyć bazę klientów stosownie do swoich potrzeb sprzedażowych. W prezentacji Kanały sprzedaży omówiono sprzedaż osobistą (pośrednią sprzedawca korzysta z usług co najmniej jednego pośrednika i bezpośrednią najkrótszy kanał dystrybucji, produkt sprzedawany jest od razu finalnemu odbiorcy) bazującą na rozmowie handlowej, która ma doprowadzić do zakupu. Szczególny nacisk zostanie położony na sprzedaż za pośrednictwem internetu oraz jej zalety (np. niskie koszty) i wady (np. anonimowość w sieci, wirusy komputerowe). Wyróżniono także formy sprzedaży pośredniej: sprzedaż detaliczna i sprzedaż hurtowa (formy sprzedaży hurtowej, np. cash and carry, sprzedaż hurtowa tradycyjna). Istotnym zagadnieniem z punktu widzenia efektywności przedsięwzięcia jest rozpoznawanie potrzeb klienta, co stanowi temat odrębnej prezentacji. Podstawą jest tu dobra diagnoza. Uczestnicy szkolenia dowiedzą się, jak rozmawiać z klientem, jak go słuchać, w jaki sposób obserwować, jak zadawać pytania. Jakość produktu jest bowiem bardzo ważna, ale tylko wtedy, gdy jednocześnie wpływa na zaspokojenie potrzeb klienta, nie mniej ważne jest zaspokojenie potrzeb emocjonalnych. Uczestnicy szkolenia poznają zatem techniki zadawania pytań, poznają rolę pytań otwartych i zamkniętych. Prezentacja Komunikacja niewerbalna dotyczy kanałów takiej komunikacji i ich znaczenia. Poruszone zostaną zagadnienia mowy ciała (co oznaczają poszczególne gesty, jak: częste spoglądanie na zegarek, trzymanie oprawki okularów w ustach, oglądanie swoich paznokci etc.), efekt pierwszego wrażania. Ważnym elementem strategii marketingowej jest ustalenie ceny i temu zagadnieniu poświęcona jest jedna z prezentacji. Mowa w niej o różnych strategiach ustalania ceny i ich konsekwencjach, o znaczeniu rabatów i upustów dla efektywności sprzedaży produktu, przedstawiono także techniki obrony ceny. W Budowaniu relacji z klientami mowa jest o bazie klientów, która pozornie tylko jest listą nazwisk czy firm, a tak naprawdę może być kluczem do sukcesu. Gdy 49

50 klientów przybywa, coraz trudniej zapamiętać dotyczące ich informacje, a te są niezbędne w kontaktach sprzedażowych. Dobra baza klientów powinna zatem zawierać nie tylko podstawowe dane adresowe, ale także, jak najbardziej zindywidualizowaną wiedzę na temat klientów. 4. Jak chronić własność intelektualną? prawo autorskie, prawo własności przemysłowej Wśród zagadnień poruszanych w prezentacji Własność intelektualna znajdą się przede wszystkim te podstawowe dotyczące własności intelektualnej, na początek przepisy regulujące to zagadnienie: ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 r. (Dz. U. z 2006 r., nr 90, poz. 631 ze zm.) i ustawa prawo własności przemysłowej z dnia 30 czerwca 2000 r. (Dz. U. z 2003 r., nr 119, poz ze zm.). Omówiono pojęcia utworu oraz utworu objętego prawem autorskim (utwory wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe), plastyczne, fotograficzne, lutnicze, wzornictwa przemysłowego, architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne, muzyczne i słowno-muzyczne, sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne, audiowizualne (w tym filmowe), a także pól eksploatacji. W prezentacjach Podmiot prawa autorskiego i Przedmiot prawa autorskiego przedstawione zostaną definicje oraz przepisy prawne dotyczące takich pojęć, jak: twórca utworu chronionego, współtwórca, twórczość pracownicza, producenci i wykonawcy, następcy prawni, a także szczegółowe kategorie utworów objętych prawem autorskim (m.in. wytwory wzornictwa przemysłowego, audiowizualne, sceniczne etc.). Prawa osobiste i majątkowe: omówiono tutaj m.in. takie zagadnienia, jak: prawo do autorstwa utworu, prawo do integralności utworu i rzetelnego wykorzystania utworu, prawo decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności, prawo do nadzoru nad sposobem korzystania z utworu, autorskie prawa 50

51 majątkowe, ochrona osobistych praw autorskich i majątkowych, przestępstwa przeciwko prawom autorskim. Kolejna prezentacja poświęcona jest koncepcji dozwolonego użytku. Wyróżniono tu dozwolony użytek osobisty oraz wyjątki od niego, zagadnienie cytatu (nie dotyczy ono wyłącznie dzieł literackich), publicznego wykonywania rozpowszechnionych utworów (np. podczas ceremonii religijnych czy imprez kulturalnych), a także różne prawa licencji. Prezentacja umowy dotyczy umów w zakresie praw autorskich (przedmiotem takiej umowy mogą być wyłącznie majątkowe prawa autorskie, prawa osobiste są niezbywalne). Wyróżniono rodzaje takich umów, skupiając się m.in. na pojęciu licencji. Szczegółowo omówiono pola eksploatacji najważniejszy element umowy z zakresu prawa autorskiego. W Organizacjach zbiorowego zarządzania prawami autorskimi omówiono regulacje prawne dotyczące zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi oraz kompetencje takich organizacji działających w Polsce. Wytyczne dotyczące e-learningu: Szkolenia prowadzone metodą e-learningu to szkolenia distance learning, czyli prowadzone zdalnie. Uczestnicy nie dojeżdżają na miejsce szkolenia, muszą natomiast mieć możliwość korzystania z komputera z szerokopasmowym dostępem do internetu. Materiały szkoleniowe udostępniane są on-line na platformie Kursanci otrzymują link do platformy e- learningowej. Szkolenia e-learningowe cechują się tym, że uczestnicy mogą realizować poszczególne moduły w dogodnym dla siebie czasie. Szkolenia distance learning nie wykluczają spotkań uczestników w świecie rzeczywistym. Możliwy jest np. mieszany tryb szkoleń (część modułów prowadzona systemem e-learningowym, część podczas zjazdów stacjonarnych). 51

52 Zalecane jest także zachowanie kolejności szkoleń zamieszczonych na platformie zaczynamy od zagadnień najmniej złożonych do najbardziej skomplikowanych. Nawet jeśli poszczególne zagadnienia są uczestnikom znane, proponujemy przejrzenie materiału i sprawdzenie swych umiejętności poprzez dołączone do skryptu testy. 52

53 Rozdział 4. Artysta w Internecie Celem rozdziału jest przedstawienie aspektów związanych z promocją w internecie ze szczególnym uwzględnieniem promocji artystów i ich działalności artystycznej. Omawiane zagadnienia dotyczą funcjonowania artysty w cyber przestrzeni Internetu, koncentrują się głównie na wykorzystaniu funcjonalności platformy W niniejszym rozdziale zostaną zaprezentowane zadania domowe dla uczestników wsparcia. Narzędzia te stanowią ciekawe uzupełnienie warsztatu pracownika instytucji rynku pracy w działaniach aktywizacji zawodowej artystów. Spodziewanym efektem będzie podniesienie świadomości artystów w obszarze marketingu i promocji internetowej oraz rozpoczęcie przez nich działań promocyjnych w sieci. Wielu artystów uważa, że ich prace obronią się same, a promocja w internecie jest tylko zagrożeniem. Unikają rozgłosu sieciowego z obawy między innymi przed piractwem oraz plagiatem. Wolą pozostać w ukryciu i czekać na odkrycie, niczym średniowieczni artyści. Bezapelacyjnie, w dobie internetu i powszechnej cyfryzacji, nie sposób wypromować się bez zaistnienia w sieci. Internet to potężny instrument promocyjny oferujący artystom niespotykane do tej pory możliwości, zwłaszcza gdy porównamy go do tradycyjnych form przekazu. Internet skutecznie wpływa na sztukę i przestrzeń artystyczną - stwarzając płaszczyznę dialogu dla twórców i odbiorców. Myśląc o promocji prac artystycznych należy wziąć po uwagę, iż szeroko rozumiana kultura nie tylko zaspokaja potrzeby widza, ale także je generuje. Artyści tworzą więc ciągle pewne propozycje. Internet to sposób komunikacji, 53

54 umożliwiający na dotarcie do grona odbiorców na niespotykaną wcześniej skalę. Nigdzie indziej nie będziemy mieli szansy zgromadzić tak dużej publiczności jak właśnie w sieci www. Przekaz elektroniczny i cyfrowy coraz częściej zastępuje tradycyjne galerie czy wernisaże z racji gwarancji szerszego dostępu do widzów oraz znacznej redukcji kosztów. Wielu artystów zadaje sobie pytanie jak traktować sztukę czy dalej w kategorii elitarnego dobra dostępnego tylko dla wybranych, czy też jako towar, który można reklamować przy użyciu nowoczesnych form i narzędzi marketingowych? Tylko część artystów potrafi odnaleźć się w branży kulturalnej, której internet stał się nową sceną. Część artystów nastawiona jest jednak sceptycznie, wszak marketing i reklama sprowadza sztukę z piedestału do poziomu towaru, który należy odpowiednio wypromować, zapakować i sprzedać. Dla wielu sztuka jest dobrem o charakterze zamkniętym i często undergroundowym. Na szczęście takie podejście ulega zmianie. Sztuka się zdywersyfikowała i każdy może w niej znaleźć przestrzeń dla siebie. Działania kiedyś wykraczające poza ramy sztuki dzisiaj są do niej zaliczane stwarzając szansę dla ludzi chcących tworzyć coraz nowe rzeczy. Internet jest jak ocean, w którym informacja i przekaz z nią związany są jak krople. Tylko zaplanowane i starannie przemyślane działania ułożone w spójną strategię mają szansę zostać zauważone i, co najważniejsze, zapamiętane. 1. Ścieżka prezentacji artysty w internecie W tej części podręcznika pragniemy przybliżyć tematykę promocji artysty w Internecie i udowodnić, że sieć jest miejscem jemu przyjaznym, pozwalając na dotarcie z jego pracami do odbiorców na całym świecie. Wzajemne przenikanie sieci i sztuki Internet jako medium niweluje dystanse między firmą a klientem oraz między kontrahentami. Sprawa wygląda tak samo w przypadku artystów i odbiorców sztuki. Sieć pozwala na bezpośrednie dotarcie do widza i odebranie od niego 54

55 komunikatu zwrotnego. Internet daje wolność nieskrępowanej wymiany poglądów i wyrażania własnego zdania, bez względu na jakiekolwiek bariery tym wyznaniowe, kulturowe czy geograficzne. Staje się on idealnym przekaźnikiem sztuki kreowanej przez artystę. Tylko od artysty zależy, czy będzie potrafił wykorzystać i spożytkować internet z jak największym zyskiem dla siebie i tego, czym się zajmuje. W internecie każdy może znaleźć przestrzeń dla siebie, gdzie będzie mógł pokazać to, czym się zajmuje i otrzymać informację zwrotną od widzów. Internet stwarza dużo większą możliwość dotarcia do ludzi zainteresowanych pracami artysty - dużo większą niż galeria czy wernisaż w centrum miasta. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że w przestrzeni internetowej wszyscy są równi, co w znaczący sposób poprawia poziom dyskusji toczonych na temat sztuki, którą każdy może krytykować. Każdy ma prawo pokazać swoje dzieła, bądź wyrazić opinię na temat sztuki innych. Wytrwałość jest jednym z czynników dzięki którym artysta może osiągnąć sukces, ale liczą się także inne jak: marketing, rozgłos, promocja, dążenie do wytyczonego celu, znajomości i oczywiście szczęście. Na wszystkie te czynniki, oprócz szczęścia, mamy wpływ. Biorąc pod lupę kariery wielu słynnych artystów, możemy znaleźć wspólny mianownik. Potrafili oni wytyczyć drogę do swojej publiczności dzięki prezentacjom, wernisażom, występom, zleceniom, publikacjom oraz mediom. To właśnie media kreują reputację artystów i zapewniają im jak i ich pracom rozgłos i reputację. Niezwykle ważne jest, aby umieć pokazać artystę oraz to co prezentuje jego sztuka, a nie zamykać się na media traktując je jako zagrożenie. Rozgłos sprawia, że zarówno artysta jak i jego dorobek, są bardziej widocznymi na rynku, bardziej dostępnymi i bardziej interesującymi dla odbiorców. Strategia marketingowa Odpowiednia strategia marketingowa ma decydujące znaczenie przy osiąganiu wysokich efektów promocji w Internecie. Wytycza odpowiedni i kolejny kierunek działań oraz planuje komunikację zarówno wewnętrzną i zewnętrzną. Określa etapy, do których trzeba dążyć. Właściwa strategia marketingowa 55

56 podkreśla mocne strony artysty szczególnie na tle konkurencji i precyzuje jak zwrócić uwagę widzów. Konkretyzując w ujęciu prac artysty, nie ma znaczenia że zajmuje się np. szydełkowaniem, tak jak szereg innych ludzi. Należy znaleźć coś unikatowego w jego pracach i skutecznie podkreślić to zawierając konkretne działania w opracowywanej strategii. Dokumentowanie twórczości artysty Artysta, chcąc pokazać swoje prace w internecie musi zadbać o ich digitalizację. Taka cyfrowa teczka przydaje się także na wszelkiego rodzaju spotkaniach gdzie trzeba przedstawić portfolio swojego dorobku. Zresztą w niektórych dziedzinach sztuki, np. rzeźbiarstwo, zabieranie prac ze sobą jest trudne, a czasami wręcz niemożliwe. Tak przygotowana dokumentacja to z jednej strony wygodny sposób prezentacji widzom prac artysty, a z drugiej uporządkowany zbiór obrazujący rozwój artysty na przestrzeni lat. Nie bez znaczenia pozostaje fakt powrotu do prac sprzed lat, które być może nie są już w posiadaniu artysty. Naturalnie takie cyfrowe portfolio, odpowiednio skatalogowane, wymaga poświęcenia czasu i środków finansowych w postaci chociażby aparatu cyfrowego. Na szczęście tego typu urządzenia są coraz tańsze. Warto zachęcić artystę do stałego dokumentowania efektów swojej pracy twórczej tak, aby stało się to nieodłączną częścią jego sztuki. Należy pamiętać, że niska jakość zdjęcia przedstawiającego pracę artysty w ocenie widza będzie nasuwała złe skojarzenia z samą pracą. Dlatego koniecznie trzeba uczulić artystę, aby digitalizacja była wykonywana w odpowiednich warunkach i na sprzęcie do tego przystosowanym. Krok pierwszy strona www Jak Cię widzą, tak Cię piszą. Ta stara maksyma ma zastosowanie także w internecie, w którym wręcz jak Cię tu nie ma, to nie istniejesz. Podstawowym sposobem zaistnienia w sieci jest własna strona internetowa, która winna stać się wirtualną wizytówką artysty przekazującą informację o nim samym jak i o jego twórczości. Zadziwiające jak wiele instytucji związanych z kulturą i jak wielu artystów nie zdaje sobie sprawy jak ważna i przydatna jest własna strona internetowa. Na szczęście sytuacja ta ulega zmianie. Niestety duża część stron jest 56

57 nieczytelna, nieaktualna i wręcz odpychająca. Każda strona www powinna od początku do końca zachęcać widza do zapoznania się z pracami danego artysty. Powinna przyciągać i skupiać uwagę oraz zachęcać do ponownych odwiedzin poprzez często zmieniane informacje. Winna być łatwa i przyjazna w nawigowaniu. Bardzo ważne jest, aby widz w każdym momencie wiedział, w której części serwisu się znajduje. Tymczasem w sieci ciągle widnieją strony twórców, które przyprawiają widzów o zawrót głowy. Pełne niezrozumiałych i nieczytelnych funkcji wywołują frustrację i poczucie bycia gorszymi wśród odwiedzających je osób skoro nie potrafię odnaleźć i poruszać się po danym serwisie to znaczy, że ze mną jest coś nie tak tak wiele osób myśli odwiedzając źle zaprojektowane strony. Należy uwrażliwić artystę, aby jego strona skupiała się na jego pracach i nie była zbyt artystyczna sama w sobie. Prawidłowo przemyślany serwis winien być źródłem informacji dla prasy, ludzi z branży oraz pełnić funkcje reklamowe. W internecie na szczęście pojawia się coraz więcej stron www, których twórcy pamiętają o powyższych zasadach. Stron przyciągających, a nie odpychających. Strona www artysty daje możliwość pokazania całej jego twórczości - pełni zatem funkcję cyfrowego portfolio, co może mieć kluczowe znaczenie podczas ubiegania się o kolejne projekty, może także zachęcić do kupna pracy potencjalnego nabywcę. Takie portfolio może być oglądane o dowolnej porze, w każdym miejscu na świecie. Ponadto artysta unika kosztów przygotowania materiałów czy druku. Kategoryzujemy następujące strony artystyczne: strony pojedynczych artystów strony grup artystycznych strony instytucji kultury strony projektów związanych z kulturą strony przedsięwzięć e-commerce związanych z kulturą (aukcje sztuki, sklepy internetowe) Artysta, decydując się na prowadzenie strony www, musi wiedzieć, co taka strona powinna zawierać. Serwis świadczy o artyście dlatego winien być czytelny, 57

58 zrozumiały i schludny. Ważną sprawą jest waga strony czyli to jak szybko będzie ładowała się w przeglądarce widza. Nikt nie lubi czekać, dlatego dobierając elementy graficzne do serwisu nie należy przesadzać z ich wielkością i wagą. Jednym z podstawowych elementów na stronie musi być kontakt do artysty, który w przeciągu paru sekund użytkownik powinien umieć znaleźć. Po publikacji serwisu w sieci należy zarejestrować go branżowych katalogach stron www, w których można zaprezentować samego artystę i jego prace wielu potencjalnym klientom. Katalogi takie, jak i inne linki prowadzące do strony artysty, przyczyniają się do wyższych pozycji w wyszukiwarkach internetowych, np. Google, a wyższe miejsce w nich to więcej widzów na stronie. Artysta decydujący się na serwis www, winien postarać się o spójną identyfikację wizualną. Taki zabieg odróżni go od konkurencji oraz wpłynie na wzrost jego rozpoznawalności. Ważne, aby wizerunek oddziaływał na widza generując pozytywne skojarzenia wokół twórczości artysty. Nie jest to trudne, dróg do osiągnięcia tego jest wiele. Wystarczy chociażby używać niezmiennej typografii w tym danego rodzaju czcionki, jednej spójnej kolorystyki, jeden niezmienny znak graficzny lub chociażby nazwa. Artysta nie może być szary. Musi wyjść z tłumu jemu podobnych i stać się rozpoznawany. Krok drugi - blog Internetowy pamiętnik, blog, jest coraz bardziej popularną formą promocji w sieci nie tylko wśród artystów. Blog może zawierać osobiste przemyślenia artysty, ale i być formą prezentacji artykułów, komentarzy tematów kulturalnych, nowinek z branży. Ważną cechą bloga jest to, że ma mniej oficjalną formułę od standardowej strony internetowej co znacząco wpływa na nawiązywanie pozytywnych relacji z widzami i czytelnikami. Otwartość bloga zapewnia nieskrępowany dialog z osobami o podobnych nam zainteresowaniach. Możliwość komentowania i dyskusji z odbiorcami sztuki daje niecodzienną możliwość szybkiej informacji zwrotnej na temat chociażby ostatniej pracy artysty. To ważne gdy zależy nam na utrzymywaniu widzów i ich lojalności. 58

59 Niewątpliwą zaletą bloga jest łatwość jego prowadzenia. Na rynku jest wiele gotowych i darmowych rozwiązań pozwalających w kilka chwil założyć wirtualny pamiętnik. W przypadku bloga redukowane są koszty związane z budową strony, jej obsługą czy utrzymaniem na kosztowym serwerze. Kilka faktów dotyczących bloga: Blogi łatwiej pozycjonuje się w wyszukiwarkach niż tradycyjne strony internetowe. Korzystając z bloga, artysta może umieszczać informacje o swoich pracach, zbierać opinie na ich temat, a nawet znajdywać na nie kupców. Opinie widzów na temat prac to często przydatna konstruktywna krytyka, którą artysta winien wziąć pod uwagę. Prowadząc bloga, np. o sztuce nowoczesnej, można zostać ekspertem w danej dziedzinie. Blog jest chętniej czytany przez młodych ludzi niż tradycyjne serwisy internetowe. Prowadząc blog przybieramy ludzką, bardziej osobistą, twarz w wirtualnym świecie. Użytkownik wie, że po drugiej stronie jest żywy człowiek. Blogi są tańsze w prowadzeniu niż strony www, jednak wymagają poświęcenia sporej ilości czasu. Nowoczesne blogi mają możliwość pełnego sprzężenia z popularnymi portalami społecznościowymi jak Facebook, Twitter, MySpace etc. W internecie bardzo ważny jest czas przekazywania informacji. Lepiej być pierwszym niż lepszym. Ten kto jest pierwszy zostaje liderem. Znają tą sztuczkę popularni blogerzy, którzy najpierw umieszczają news, a później go poprawiają. Blog daje artyście możliwość na samodzielne zarządzanie treściami bez konieczności czekania na reakcję informatyka opiekującego się stroną www. Artysta musi być postrzegany jako ekspert w swojej dziedzinie czy wręcz lider. Prowadząc bloga musi skupić się na tym w czym jest dobry i na sprawach, co do których potrafi wyrazić własne zdanie. Jeżeli uczestniczy w wystawie czy warsztatach powinien postarać się o dokumentację zdjęciową takiego 59

60 wydarzenia, która podeprze późniejszy krótki reportaż umieszczony na jego blogu. Ludzie poszukujący informacji o takim wydarzeniu poprzez wyszukiwarkę trafią na blog artysty i być może zainteresują się jego twórczością. Dzięki osobistym przemyśleniom, notce biograficznej oraz własnemu zdjęciu artysta wpływa na jego postrzeganie przez widza. Takie zabiegi mają za zadanie urealnienie jego osoby mimo wirtualnej rzeczywistości. Krok trzeci - serwisy społecznościowe Chcąc być zauważonym i rozpoznawanym, artysta musi być obecny w serwisach społecznościowych, które niejednokrotnie są stałym elementem kampanii reklamowych. Portale takie jak Facebook dają możliwość na bezpłatną promocję artysty oraz jego twórczości wykorzystując elementy marketingu wirusowego - skoro widzę, że mój znajomy polubił lub skomentował jakaś stronę sam zainteresuję się tą stroną. W ten sposób artysta może dotrzeć do zupełnie nowego grona widzów i to zupełnie za darmo. Często można spotkać miks blogów z kontami na Facebooku prowadzonych właśnie na wzór pamiętników. Tak jak w przypadku samego bloga, prowadzenie profilu na Facebooku pozwala na bardzo bezpośredni kontakt z osobami zainteresowanymi naszą twórczością i możliwość interakcji z nimi. Funkcjonalność galerii Facebooka pozwalającej na umieszczanie zdjęć bądź filmów sprawia, że może on nam służyć jako ogólnoświatowa galeria, w której to my sami jesteśmy mecenasem. Warto pamiętać o innych portalach społecznościowch jak Twitter, MySpace czy rodzima Nasza Klasa. Świadomy artysta ma na nich swoje konta i wie, że przyczyniają się do wzrostu jego popularności. Krok czwarty mailing prasowy Każdy artysta chcący promować siebie i swoją twórczość winien zainteresować się mailingiem i przyjąć to rozwiązanie jako standard cyklicznego informowania mediów o swoich pracach czy wydarzeniach ze swoim udziałem. 60

61 Najważniejsze to zbudowanie dobrej bazy odbiorców dziennikarzy, instytucji kultury, galerii sztuki itp. wszystkich tych, którzy mogą być potencjalnie zainteresowani przesyłanymi informacjami. Wbrew pozorom w przypadku takiej bazy nie o ilość chodzi, lecz o jakość. Kultura, a od jakiegoś czasu polskie prawo, nakazuje uzyskanie zgody od odbiorcy na wysyłanie mu informacji drogą mailową. W rozsyłanym komunikacie prasowym artysta winien umieścić opisy, zdjęcia, nagrania i inne materiały, które potencjalnie mogą zainteresować odbiorców do których się zwraca. Ważny jest język używany w takiej korespondencji. Im prostszy, tym lepszy. Notka nie powinna być dłuższa niż 100 słów. Artysta musi wiedzieć, że osoba czytająca w ciągu pierwszych 10-30sec. musi dowiedzieć się o co w nim chodzi. Brak podpisu to niewybaczalny błąd. W stopce winien widnieć kontakt do artysty i link do jego strony/bloga. Dzięki temu osoba czytająca może od razu wejść w link bez konieczności uruchamiania wyszukiwarki. Cykliczność to jedna z cech poprawnego mailingu przekonująca odbiorców, że artysta ciągle istnieje i tworzy. Nie należy jednak przesadzać z ilością tak rozsyłanej korespondencji. Jeden taki na 5-10 dni w zupełności wystarczy. W dobrym tonie jest takie adresowanie mailingu, aby odbiorcy nie widzieli nawzajem swoich adresów . Uzyskać to możemy poprzez umieszczenie ich w polu ukryj do wiadomości czy ukryta kopia. Uchroni to artystę także przed skopiowaniem jego bazy mailingowej. Krok piąty notka prasowa Zaskarbienie sympatii mediów zawsze owocuje. Dobrą praktyką jest tzw. Press Release czyli szeroko rozumiane oświadczenie prasowe często wykorzystywane podczas mailingu lub umieszczane na stronach artysty. 61

62 Prawidłowo skonstruowany Press Release skupia się na najważniejszych informacjach, aby przyciągnąć uwagę dziennikarza otrzymującego setki tego typu informacji. Należy zawsze pamiętać o tzw. suchych faktach takich jak data, czas i miejsce opisywanego wydarzenia oraz jego rodzaju wystawa, koncert, występ itp. Informacje o autorze i osobach odpowiedzialnych są także pożądane. Nie wolno zapominać o danych kontaktowych w tym stronie/blogu artysty, które to mogą zostać umieszczone np. w artykule prasowym przysparzając mu nowych widzów i wpływając na jego popularność. Uzupełnieniem może być krótka notka prasowa o samym artyście zawierająca jego biografię oraz historię osiągnięć w tym najważniejsze sukcesy. Krok szósty - fora internetowe Bez względu na to, czy artysta ma doświadczenie, czy jest początkujący winien być uczestnikiem forów i grup dyskusyjnych. Są to miejsca skupiające ludzi o wspólnych zainteresowaniach, wśród których artysta możne odnaleźć nowych odbiorców swojej twórczości. Uczestniczenie w takich forach i wystawianie w nich swoich prac na światło publiczne to szansa na zaistnienie oraz na otrzymanie informacji zwrotnych na ich temat. Jeżeli artysta nie jest zamknięty na siebie to otrzymanie konstruktywnej krytyki może pomóc mu w jego karierze. Dodatkowym plusem takich miejsc są newsy branżowe, dzięki którym artysta może być na bieżąco z tym co dzieje się poza jego pracownią. Oczywiste jest, że we współczesnym świecie trudno nadążyć za przepływającą informacją. Poprzez stałe udzielanie się w grupach tematycznych powiązanych ze swoją twórczością, artysta buduje autorytet wśród innych czytelników takich grup. Początkujący artysta może zacząć od wybrania kilku grup spośród tych zebranych przez Google niewątpliwą zaletą jest możliwość udzielania się w grupach zagranicznych. W dyskusjach sprytny artysta będzie powoływał się na informacje lub prace zawarte na jego stronie/blogu. Stwarza to możliwość darmowej reklamy wizytówki artysty w sieci. 62

63 2. Zostań zauważony wykorzystanie portalu Art-Aktywator.pl Portal internetowy powstał jako jeden z produktów projektu innowacyjnego PI Art-Aktywator Co to jest Pod adresem dostępny jest portal internetowy umożliwiający dialog między ludźmi związanymi ze sztuką, zarówno artystami jak jej odbiorcami. Portal jest skutecznym kanałem promocji artystów. Umożliwia im dotarcie do nowego grona widzów, a dzięki specjalnym mechanizmom jest także miejscem sprzedaży dzieł oraz pozyskiwania zleceń na usługi i wyroby związane ze sztuką. Portal daje szansę na skuteczniejszą komunikację między pracownikami instytucji rynku pracy, a artystami i osobami związanymi z kulturą i poszukującymi zatrudnienia. Dla pracowników IRP bardzo przydatna jest giełda pracy i zleceń, oraz baza artystów skatalogowanych w odpowiednie kategorie. 63

64 Narzędzia te ułatwiają dotarcie z ofertą pracy do osoby o konkretnych umiejętnościach artystycznych. Ta sama giełda jest szczególnie przydatna dla osób/firm chcących zlecić wykonanie dzieła na specjalne życzenie. Na przykład restaurator otwierający nową włoską restaurację pragnie, aby w jej wnętrzu, na ścianach, znalazł się wiosenny pejzaż Toskanii. W portalu łatwo i szybko zamieści zlecenie wykonania takiego pejzażu, które trafi bezpośrednio do zainteresowanych artystów, dając szansę na powodzenie i finalizację transakcji. Restaurator otrzyma kilkanaście/kilkadziesiąt ofert wykonania pejzażu. Może od razu podjąć decyzję lub, poprzez portal, zapoznać się z profilami każdego oferenta-artysty. W profilach tych może zebrać wiele przydatnych informacji, jak dane o samym artyście, przeczytać referencje wystawione przez innych użytkowników portalu, obejrzeć prace artysty w zgromadzonym cyfrowym portfolio. Mając taki zbiór restaurator bez trudu podejmie współpracę z wybranym artystą, a po skończonej pracy wystawi mu w portalu stosowne referencje. Sam artysta, oprócz niewątpliwej promocji na portalu znajdzie szereg interesujących dla siebie rzeczy. Bardzo przydatne i pouczające są zbiory lekcji e- learningowych z zakresu szeroko rozumianej przedsiębiorczości i marketingu. Lekcje takie można pobrać, a potem odtworzyć już bez konieczności bieżącego połączenia z internetem. Innym ciekawym elementem portalu jest forum dyskusyjne skupiające wszystkich użytkowników artystów, ludzi związanych z kulturą, pracowników IRP oraz przedsiębiorców. Jest to unikalna płaszczyzna dyskusji na szereg tematów związanych ze sztuką. Popularnym wątkiem na forum jest ten poświęcony konkursom artystycznym, zarówno lokalnym, jak ogólnopolskim. Artysta ma szansę dowiedzenia się o np. konkursie na logotyp Uczniowskiego Klubu Sportowego Widok, wziąć udziału w takim konkursie co przyczynia się do budowy jego portfolio i doświadczenia. 64

65 Profil użytkownika w portalu często używany jest przez artystów jako ich strona internetowa dzięki przyjaznym i łatwym do zapamiętania adresom internetowym. Dzieje się tak dlatego, że profil ten zawiera wszelkie niezbędne elementy, jak dane kontaktowe, zbiór prac oraz referencje. Oczywiście taki profil nie zapewnia unikalności, jednak dla początkujących artystów jest przyjaznym i łatwym do zarządzania narzędziem oferującym zaistnienie w sieci. Poprzez swój profil artysta może wygenerować i wydrukować wizytówki z jego danymi oraz adresem portalu. Jest też funkcja generowania do wydruku całego portfolio tzw. teczki. Taka wizytówka i teczka stają się nieodłącznym elementem podczas spotkań biznesowych, w których, dzięki portalowi, coraz częściej będą mogli uczestniczyć artyści. 3. Praca domowa sieciowa promocja artysty Tytuł zadania: Praca domowa - sieciowa promocja artysty Cele zadania: Uzyskanie umiejętności skutecznej autopromocji z wykorzystaniem narzędzi internetowych w tym głównie platformy Zakres tematyczny: Zakładanie profilu na portalu Metoda realizacji: Artysta otrzymuje zadania do wykonania w ramach pracy domowej. Do ich realizacji będzie potrzebował komputera z dostępem do Internetu oraz aparatu cyfrowego. Czas: Wykonanie całej pracy domowej zajmie artyście około 2 godzin. 65

66 Zadania w ramach pracy domowej: 1. Zakładanie profilu portalu czas realizacji 120 minut. 2. Zarejestruj się w portalu wypełniając obowiązkowe pola i dodając swój awatar. 3. W swoim profilu utwórz portfolio prac i dodaj przykładowe prace. Swoim pracom nadaj tytułu, dodaj opis i datę ich powstania. 4. Spośród swoich wszystkich prac wybierz o szczególnych walorach artystycznych, a następnie przy użyciu aparatu cyfrowego sfotografuj je i wprowadź do pamięci komputera. Tak zapisane dzieła należy umieścić w folderze tematycznym np. rzeźba i nazwać w formie TytułDzieładata.JPG. 5. Dodaj trzy referencje opisujące Twoje doświadczenie artystyczne. 6. Wyszukaj i przeczytaj informację na temat konkursów. 7. W bazie wyszukaj wszystkich rzeźbiarzy i wyświetl profil 2 osoby na liście. 8. Wyświetl wszystkie instytucje kulturalne z powiatu lubartowskiego. 9. Na forum weź udział w jednej dyskusji dodając do niej swoją odpowiedź oraz utwórz własny post z informacją o organizowanym przez Ciebie wernisażu Twoich prac. 10. W ogłoszeniach poszukaj i wyświetl oferty zleceń komercyjnych. Pamiętaj o : Artysta może podejść do zadań testowo i wprowadzać nieprawdziwe dane. Wtedy winien poinformować o tym pracownika IRP, który w zakładanym profilu uczestnika doda informację KONTO TESTOWE. Takie konto zostanie skasowane przez administratorów portalu w ciągu tygodnia od jego założenia. 66

67 Rozdział 5. Artysta biznesmenem Celem rozdziału Artysta biznesmenem jest wprowadzenie artysty do trudnego świata decyzji ekonomicznych mających na celu zwiększenie jego świadomości biznesowej rezultat i efekt. Na wstępie prezentowany jest plan sprawdzenia i omówienia realizacji prac domowych z poprzedniego rozdziału. W dalszej części zawarto ciekawe przykłady creative industries (przemysłów kreatywnych) z najbliższego otoczenia udowadniających, że biznes i sztuka mogą z powodzeniem iść w parze. Ponadto prezentowany jest model warsztatu myślenia biznesowego, w którym artyści ocenią swoje mocne i słabe strony biznesowe oraz, przy użyciu narzędzia kalkulatora ekonomicznego, nauczą się planowania finansów podczas symulowanej gry wg specjalnego scenariusza. Dlatego też zostały przygotowane narzędzia do realizacji 8 godzinnego warsztatu. Innowacyjne narzędzie prezentowane w rozdziale, wpływające na rezultat, dające szerzy wachlarz pracy dla pracownika instytucji rynku pracy: kalkulator wyniku finansowego kreatywnego biznesu warsztat zarządzania firmą kreatywną 67

68 1. Creative industries Na wstępie warto doprecyzować w jakich dziedzinach działają firmy i projekty kreatywne. Najbardziej obrazowo sektory przemysłów kreatywnych opisuje definicja Konferencji Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i rozwoju: 1. usługi kreatywne (architektura, reklama, kreatywne B+R, usługi kulturalne i rekreacja) 2. nowe media (oprogramowanie komputerowe, gry video, cyfrowa zawartość kreatywna) 3. media audiowizulane (film, telewizja, radio) 4. sztuka performance (muzyka na żywo, teatr, taniec, opera, cyrk) 5. tradycyjne, kulturalne wyrażanie (sztuka i rękodzieło, festiwale i obchody) 6. stanowiska kulturalne (stanowiska archeologiczne, muzea, biblioteki) 7. sztuka wizualna (obrazy, rzeźby, fotografia, antyki) 8. wydawnictwa i media drukowane (książki, prasa i inne publikacje) 9. wzornictwo (grafika, moda, biżutea, zabawki) Przykłady praktyk creative industries z najbliższego otoczenia. Magiczny Świat z Lublina z powodzeniem zagospodarował pewną niszę rynkową. Firma zajmuje się projektowaniem i realizacją witraży. Wykonuje swoje zlecenia zarówno w przestrzeni prywatnej i publicznej. Potencjał firmy opiera się o talent jednej osoby. Firma promuje się za pośrednictwem Internetu ale również jest często polecana przez zadowolonych klientów. Inną z firm działających na polu przemysłów kreatywnych jest Markiewicz studio. Założyła ją pewna artystka fotogram w 2011 r. Główną działalnością firmy jest fotografia reklamowa, odbiorcami przede wszystkim mieszkańcy woj. lubelskiego. Innowacyjność owego przedsięwzięcia polega przede wszystkim na nowych, niekonwencjonalnych kreacjach, czyli rozwiązaniach koncepcyjnych oraz przy użyciu nowoczesnego sprzętu. Co ciekawe, głównym kanałem promocji jest internet. Firma prowadzi własną stronę. W takiej sytuacji, tzn. rezygnacji (być może spowodowanej zbyt 68

69 szczupłymi finansami) z innych kanałów informowania o swej działalności (np. bilboardy), bardzo ważne jest pozycjonowanie strony. Musi się ona znajdować wysoko (tzn. na pierwszej stronie wyników wyszukiwania) we wszystkich przeglądarkach, a przynajmniej w tych najczęściej stosowanych przez użytkowników Internetu. Przykładem dobrze prosperującej firmy z dziedziny przemysłów kreatywnych jest także firma architektoniczna z Warszawy, działająca od 2008 r., mająca klientów w całej Polsce. Firma jest kreatywna, wypracowała jednak standardy, procedury działania, od których stara się nie odstępować przy realizacji poszczególnych zleceń. Przechodzą one kolejno etapy: rozpoznawczy (wnikliwy wykład z klientem poświęcony jego potrzebom, gustom), koncepcyjny, projektowania i konsultacji (współtworzenie projektu wraz z klientem), wykonawczy (realizacja zamówienia). Innowacyjność właściciel firmy postrzega jako przewagę konkurencyjną. Co ciekawe, innowacyjność odnoszona jest także do wewnętrznych relacji w firmie, jako czynnik pozwalający zwiększyć wydajność pracy zatrudnionych w niej osób poprzez odpowiednią organizację pracy. W praktycznym wymiarze innowacyjność to nowe programy do projektowania, przyspieszające pracę oraz zaawansowane graficznie. 2. Sprawdzenie pracy domowej Rozdział Artysta w Internecie kończy się pracą domową jaką pracownik instytucji rynku pracy przekazał do wykonania artyście. Sprawdzenie wykonania pracy domowej może być realizowane w formie indywidualnego spotkania lub przez prezentację efektów pracy na forum innych artystów, którzy także otrzymali takie zadanie. Grupowe sprawdzanie daje szansę na dyskusję oraz wymianę cennych informacji i spostrzeżeń artystów względem ich kolegów. Ocena może mieć charakter punktowy, gdzie każdy z uczestników dyskusji przyznaje od 1 do 5 punktów za wykonanie zadania: zakładanie profilu na platformie 69

70 Ocena dotyczy poprawności wykonania zadania, a nie prac samego artysty. 3. Biznesowe narzędzie dla artysty Poniżej znajduje się propozycja narzędzia do planowania wyniku finansowego kreatywnego biznesu. Kalkulator dostępny jest na portalu Z założenia narzędzie ma być bardzo proste i dać szansę uzyskania odpowiedzi, czy własną pasję i talent można skomercjalizować. Użycie kalkulatora wiąże się z odpowiedziami na pytania, które stanowią swoistą instrukcję obsługi. W założeniu nie potrzebna jest nam wiedza ekonomiczna wykraczająca poza poziom podstawowy, aby odpowiedzieć wspólnie z uczestnikami warsztatu na pytanie czy przedstawiane przez nich pomysły są pomysłami na biznes. 70

71 71

72 Aby zrealizować warsztat myślenia biznesowego należy wykorzystać także znane inne narzędzia: analizę SWOT umożliwiającą pozycjonowanie własnego przedsięwzięcia na rynku, która zmusza do oceny własnego potencjału w kontekście szans i zagrożeń. Można także opcjonalnie wykorzystać darmowe e-narzędzia, które umożliwiają m.in. informowanie np. o stanie zaawansowania realizacji projektu. Narzędzia dostępne na platformie Google zostaną wykorzystane podczas warsztatów ścieżki Art-Aktywator. Przydatne dla pracy w grupie kreatywnej są: kalendarz oraz aplikacja do zarządzania projektem. Tytuł modułu: Warsztat myślenia biznesowego Cele modułu: Wzrost wiedzy i umiejętności uczestników w obszarze związanym z komercjalizacją potencjału kreatywnego. Zakres tematyczny: wypracowanie własnej oferty komercyjnej pozwalającej planować poziom dochodów ocena realności podejmowanych przedsięwzięć planowanie pracy, zarządzania zespołem Czas realizacji: 8 godzin Metoda realizacji: warsztaty w grupach 5-osobowych Materiały: kalkulator planowania wyniku finansowego, matryca SWOT, narzędzie do zarządzania projektem/zadaniem do wykorzystania przy warsztacie myślenia biznesowego. Rezultaty dla uczestników: uczestnicy (absolwentów kierunków artystycznych i związanych z kulturą) uzyskają wiedzę i umiejętności rozwijające potencjał biznesowy. 72

73 Plan warsztatu: Zadanie 1 - Praca z kalkulatorem wyniku finansowego kreatywnego biznesu. Czas realizacji 5 godzin. Poniżej znajduje się sekwencja pytań, jakie powinien zadać prowadzący uczestnikom warsztatów. Kolejność pytań nie jest przypadkowa. Pytania zostały podzielone na obligatoryjne i uzupełniające. 1. Proszę stworzyć katalog oferowanych przez siebie usług, tworzonych przez siebie dzieł? 2. Kim są twoi klienci (indywidualni/instytucjonalni)? Jakie są ich potrzeby? 3. Ile chciałbym miesięcznie zarabiać? 4. Ile jestem w stanie samodzielnie wykonać w ciągu miesiąca? 5. Ile czasu zajmuje realizacja konkretnego zadania (można wykorzystać kalendarz Googla do zaplanowania sekwencji zdarzeń niezbędnych do wykonania konkretnego dzieła? to trudne ale wymagamy czasu uśrednionego) 6. Czy dzieło wymaga zlecenia części prac na zewnątrz? 7. Ile zajmuje czasu realizacja zlecenia zewnętrznego? 8. Jakie są Twoje koszty wykonania dzieła? a) materiały b) media, lokal c) ew. zlecenia d) sprzedaż dystrybucja e) podatki ubezpieczenie (inne) 9. Jaką ofertą w poszczególnych segmentach towarów i usług dysponuje konkurencja? 73

74 a) porównujemy ofertę cenową b) dokonujemy porównania jakości c) porównujemy kanały sprzedaży i dystrybucji d) wybieramy metody promocji Wnioski spisujemy na oddzielnej kartce (pliku tekstowym), pozwolą nam one na urealnienie przyjętego poziomu cen i będą także do wykorzystania w następnym zadaniu warsztatów (analizie SWOT). 10. Czy popyt na oferowane produkty/usługi ulegają wahaniom sezonowym? Określamy poziom popytu na określone produkty/usługi w poszczególnych miesiącach (np. uwzględniając zwiększoną liczbę imprez okolicznościowych w konkretnych miesiącach, które obsługuje nasze studio fotograficzne). Zaproponujmy burzę mózgów na temat jaką usługę, produkt możemy oferować na bazie naszego potencjału w okresach obniżonego popytu. Być może uda nam się wymyślić usługę/produkt dający większe dochody niż dotychczas brane pod uwagę. 11. Czy w przyszłości będę w stanie oferować inne usługi? a) Jakie warunki muszę spełnić? b) Jakie dodatkowe nakłady finansowe są niezbędne aby tak się stało? Analiza każdego z powyższych punktów zajmie uczestnikom od minut. Pamiętaj o: Zaleca się, aby uczestnicy warsztatów pracowali w grupach. W czasie wcześniejszych warsztatów uczestnicy wsparcia zdążyli się poznać, wiedzą z kim chcą współpracować. Możliwa jest praca nad kilkoma pomysłami lub nad jednym wybranym. Wobec tego jeden opiekun (pracownik IRP) będzie wspierał podczas 4-godzinnej pracy z kalkulatorem od 1-5 pomysłów. Warsztaty najlepiej prowadzić w pracowni komputerowej z dostępem do sieci www. Ułatwi to pracę. Jeśli grupa zdecyduje, że chce pracować nad jednym pomysłem, warto również 74

75 wykorzystać rzutnik multimedialny i cały czas monitorować proces powstawania wyniku finansowego. Jeśli nie ma dostępu do komputerów z internetem, można użyć papierowej wersji kalkulatora (wydruk) oraz kalkulatora tradycyjnego. Zadanie 2 Analiza SWOT. Czas realizacji 2 godziny. Celem warsztatu jest wzrost umiejętność w dokonywaniu autodiagnozy potencjału biznesowego własnego talentu. Podczas zajęć możemy skorzystać z narzędzi wspomagających planowanie. Mogą być one opcjonalnie zaprezentowane podczas prezentacji. Wyzwalamy proces twórczy. Zachęcamy uczestników prezentacji do zadawania pytań prelegentom. Pamiętaj o : Po grupowym bądź indywidualnym przeprowadzeniu analizy SWOT (około 1,5 godziny), dajemy grupie bądź poszczególnym osobom czas na powrót do wyliczeń kalkulatora i ewentualnych korekt. Po 15 minutach przystępujemy do prezentacji założeń kalkulacji wraz wynikami analizy SWOT (1,5 godziny). Poniżej znajdziemy przykłady pytań wpisanych w matrycę SWOT. 75

76 Matryca SWOT mocne strony: słabe strony: wykształcenie brak wiedzy ekonomicznej wiedza doświadczenie poziom motywacji kwalifikacje baza kontaktów uprawnienia innowacyjność znajomość zaawansowanych technologii brak środków finansowych szanse: zagrożenia: programy finansujące rozpoczęcie kryzys gospodarczy działalności możliwość wsparcia mentorskiego na starcie zjawisko plagiatu zmiany w prawie tendencje rynkowe moda zmiany technologiczne agresywna i nieuczciwa konkurencja Wyzwalamy proces twórczy. Zachęcamy uczestników prezentacji do zadawania pytań prelegentom. Zawsze możemy coś jeszcze wspólnie wymyślić podpowiedzieć. 76

77 Zadanie 3 - Warsztat zarządzania firmą kreatywną. Czas realizacji 1 godzina. Celem warsztatu jest rozwój umiejętności zarządzania projektowego. Treść zadania znajduje się w scenariuszu poniżej. Pamiętaj o : Ćwiczenie powinno być realizowane przez zespół, a zatem wszyscy członkowie zespołu biorą udział w wypracowaniu rozwiązania. Przy poszukiwaniu najlepszego rozwiązania można posiłkować się poniżej zamieszczonym narzędziem do zarządzania zespołem. Założenie podstawowe tej matrycy jest bardzo proste. Mocne i słabe strony odwzorowują to, co wynika z naszego wewnętrznego kapitału, szanse i zagrożenia opisują rzeczywistość, która nas otacza, na którą nie mamy wpływu. Poniżej znajdują się przykłady zagadnień, które należy wykorzystać przy wypełnianiu matrycy. Scenariusz do zadania 3: Kierujesz agencją fotograficzną w Lublinie. W firmie panuje sielska, rodzinna atmosfera, potraficie koncentrować się na zleceniu, a potem nawet nieco zwolnić tempo. W firmie pracują z Tobą 4 osoby. 2 fotografów (Ania, Krzysztof), Igor specjalista do zadań specjalnych: scenarzysta, grafik komputerowy, iluzjonista i jak trzeba również makijażysta. Czas od rana płynie na przygotowywaniu oferty na obsługę fotograficzną spotkania firmowego dużej korporacji. Prawdopodobnie przyniesie to firmie po odjęciu kosztów maksymalnie 3500 PLN W biurze z Tobą jest tylko Igor. Mija godzina 14.00, szykujecie się niespiesznie do wyjścia na obiad. Nagle rozlega się dzwonek telefonu. W słuchawce słychać głos Karola ze współpracującej z Wami agencji reklamowej. Dostali zlecenie na wykonanie katalogu promocyjnego futer ekologicznych. Potrzebują profesjonalnej ekipy, która 77

78 wykona zdjęcia w Londynie. W ciągu miesiąca katalog musi być gotowy. Na wykonanie zlecenia dają maksymalny czas 14 dni, odpowiedź muszą uzyskać maksymalnie w ciągu godziny. Umawiacie się, że odzwonisz do Dodatkowe informacje Karol prześle mailem w ciągu 5 minut. Karol proponuje wam PLN, uwzględniając Wasze koszty. Treść maila 14.05: W nawiązaniu do rozmowy telefonicznej przesyłam Wam zespół wytycznych do naszej oferty: potrzebujemy profesjonalnych 100 fotografii wykonanych w londyńskich dockach wg. specyfikacji klienta, którą dostanę już po przyjęciu zlecenia, generalnie zakładam, że rekwizyty czyli futra dostaniemy od nich. Zdjęcia mają być wykonane zarówno nocą, jak w dzień. Na zdjęciach powinno być 3 różnych modeli (2 kobiety i mężczyzna) o słowiańskim typie urody. Pamiętajcie czas płynie nieubłaganie tyk tyk tyk. Karol. Przypominasz sobie nagle, że wczoraj na dodatek dzwoniła Ania i stwierdziła, że nie jest w stanie wziąć w ciągu 2 najbliższych tygodni żadnego zlecenia, chyba że za podwójną stawkę, (pamiętaj standardowa stawka w branży wynosi 800 PLN/dzień). Wobec Krzysztofa masz zaległości finansowe (5000 PLN) i trudno Ci do niego zadzwonić. Trudno mu uwierzyć, że jest to spowodowane nieopłaconą dotychczas fakturą. Koszt wynajęcia modela w Londynie to od 200 funtów, jak słyszałeś. W Lublinie stawka dzienna jest 5 razy niższa, ale pamiętaj o kosztach wyjazdu. Na szczęście sprzęt masz swój. Uff Odpowiedz na pytanie Karola, czy jesteś w stanie zapewnić obsługę zlecenia, pamiętaj może następnym razem zadzwonić do konkurencji. Masz 45 minut na 78

79 decyzję. W międzyczasie zaplanuj pracę swojego zespołu, wykorzystując ustalone przez was narzędzie komunikacji (cały czas udostępnione dla wszystkich w internecie). Ustal, ile jesteś w stanie zarobić maksymalnie w ciągu 2 tygodni. Wszystkie zespoły biorące udział w grze dostają to samo zadanie. Nigdy nie wiesz do ilu osób Karol dzisiaj zadzwonił. Po upływie 45 minut. Zespoły prezentują rozwiązania i wynik finansowy każdej z grup decyduje o zwycięstwie. Podczas realizacji zadania mają do dyspozycji komputer z dostępem do internetu (sprawdzają ceny, planują logistykę). ZADANIA ZALEŻY STATUS DATA DATA ODPOW. KOSZTY PRZYCHÓD DOCHÓD NOTATKI OD ROZPOCZ. ZAKOŃ. Zadaniami są czynności które są niezbędne do przejścia do następnego kroku (np.nie zrobisz zdjęć jeśli nie zrekrutujesz modelek.) Trzeba tutaj uwzględnić wszystkie kluczowe działania. Zależy od jest to odniesienie do ewentualnych podwykonawców, klientów. Status pokazuje stan wykonania zadania. Możliwe statusy: w przygotowaniu, w trakcie realizacji, zakończono. Data od-do oznacza czas realizacji zadania. Odpowiedzialny to jedna z osób z Twojego zespołu. 79

80 Koszty/przychód/dochód to podstawowe kategorie ekonomiczne aktualne również dla przemysłów kreatywnych. Notatki to swoista tablica informacyjna dla członków zespołu. Zadanie daję szansę na obserwację grupy w sytuacji, w której prawdopodbnie kiedyś przyjdzie im działać. Członkowie grupy muszą wspólnie ustalić rozwiązanie, co zapewnia trening komunikacji grupowej. Jednocześnie możemy obiektywnie ocenić, która drużyna planuje działania efektywne i czym się kieruje w procesie decyzyjnym. Będziemy brali pod uwagę relacje w grupie, wynik finansowy oraz czas realizacji zadania. Ważne jest również, czy po jego realizacji pozostanie w grupie będzie panowała dobra atmosfera i czy uczestnicy będą zadowoleni z efektów pracy. 80

81 Rozdział 6. Artysta ćwiczy prowadzenie firmy Celem projektu jest przekazanie wiedzy dotyczącej narzędzi symulacji biznesowej pozwalających na stąpanie po świecie biznesu suchą nogą bez ryzyka i doświadczania na własnej skórze nietrafnych decyzji podczas prowadzenia własnej firmy. Zaprezentowano ponadto innowacyjne narzędzie warsztatu prowadzenia wirtualnej galerii sztuki w postaci autorskiej gry planszowej, która w myśl zasady edukacja przez zabawę jest bardzo ciekawą formą uzupełnienia oferty pracownika Instytucji Rynku Pracy co będzie dla niego niewątpliwą korzyścią. Przedstawiona gra integruje artystów uczestników warsztatu, uczy ich kreatywnego myślenia biznesowego, a także pracy w zespole. Efektem użycia narzędzia będzie zwiększenie wiedzy artysty o dostępnych rozwiązaniach mających na celu sprawdzenie na sucho decyzji biznesowych, oraz pokazania ludzkiej twarzy prowadzenia własnej firmy, której wcale nie należy się obawiać. 1. Symulatory biznesu Na czym polegają biznesowe gry symulacyjne? Gry biznesowe to praktyczne ćwiczenia, podczas których zespoły wykorzystują zdobytą wiedzę oraz umiejętności do realizacji przydzielonego zadania lub 81

82 projektu. Zadania symulowane są w warunkach odwzorowujących rzeczywiste sytuacje. W bezpiecznych warunkach możemy przekonać się o skuteczności różnych rozwiązań i naszych decyzji bez ponoszenia jakichkolwiek, w tym biznesowych, konsekwencji. Zespoły na własnej skórze mogą przekonać się jak wykorzystywanie zdobytej wiedzy usprawnia procesy podejmowania słusznych decyzji oraz pomaga zmniejszyć koszty i ryzyko realizowanych projektów. Kolejne symulacje skupiają się na wypracowaniu konkretnych umiejętności np. radzenia sobie z kryzysem, przewidywania sytuacji rynkowych, prowadzenia kampanii marketingowych itp. Symulacje zawarte w biznesowych grach symulacyjnych pozwalają m.in. na: efektywne połączenie praktyki z teorią pracę w zespole w prawdziwej firmie uczenie się na własnych błędach przy braku rzeczywistych konsekwencji sprawdzenie korzyści płynących z dobrych praktyk sprawdzenie swojego warsztatu narzędzi pracy w skutecznym zarządzaniem projektem poczucie satysfakcji samodoskonalenia się zespołu podczas realizacji konkretnego projektu. rozwijanie osobistych zdolności i wiedzy podczas zarządzania projektem. integrację zespołów uczestniczących w rozgrywkach. 2. Warsztat Gra planszowa - Wirtualna galeria sztuki scenariusz szkolenia Tytuł warsztatu: Gra planszowa - Wirtualna galeria sztuki Cele warsztatu: 1. Zabawa i integracja uczestników warsztatów 2. Nauczenie uczestników pracy w zespole 3. Nauka aspektów prowadzenia firmy przez zabawę Czas realizacji: 8 godzin 82

83 Metoda realizacji: Warsztat bez użycia komputerów i internetu. Gra planszowa w kształcie koła wzbogacona o trzy rodzaje kart akcji. Podczas zabawy przydatny może być flipchart z blokiem rysunkowym oraz flamastrem do pisania. Materiały: 1. Ze strony należy pobrać i wydrukować planszę oraz karty do gry. 2. Kostka do gry. 3. Kartki bloku rysunkowego i kilka kredek dla każdego uczestnika. 4. Nożyczki, taśma klejąca, kolorowe kartki papieru. Liczba uczestników: maksymalnie 10 osób. Podzielonych na 5 dwuosobowych zespołów. Przerwy: Przerwy kawowe i obiadowe określane są przez prowadzącego na podstawie stopnia skupienia grupy. Plan warsztatu: Zadanie 1 - Powitanie. Czas realizacji 10 minut Powitanie uczestników. Przedstawienie prowadzącego. Przedstawienie zakresu warsztatu i zasad gry. Zadanie 2 - Poznajmy się. Kilka słów o sobie. Czas realizacji 30 minut. Wszyscy uczestnicy razem z prowadzącym siadają w kręgu ustawionych krzeseł. Prowadzący wyciąga papier toaletowy. Informuje, że niestety w toalecie zabrakło papieru i prosi, aby każdy kolejno urwał sobie tyle papieru, ile będzie potrzebował. Zaczynając od prowadzącego zgodnie z kierunkiem wskazówek zegara, każdy przedstawia się opowiadając tyle zdań o sobie, ile listków papieru toaletowego wcześniej oderwał. Cała grupa liczy ilość zdań wypowiadanych przez daną osobę. 83

84 Pamiętaj o: Należy zachęcić uczestników do odrywania sporych kawałków papieru toaletowego. Dużo zależy od powagi przedstawionej sytuacji. Jeżeli prowadzący jest przekonywujący uczestnicy gotowi będą uwierzyć, że naprawdę nie ma papieru w toalecie. Taki efekt chcemy osiągnąć. Zadanie 3 - Gra. Czas realizacji 7 godzin Opis gry poniżej. Trzy minutowe przerwy kawowe i jedna 45 minutowa przerwa obiadowa. Zadanie 4 Podsumowanie. Czas realizacji 20 minut Gra rozpoczyna się i kończy na środku planszy o krztałce koła. Drużyny startują ze środka planszy, poruszając się w dowolną przez siebie wybraną stronę na podstawie liczby oczek wyrzuconej kostki. Stawiając pionek na danym polu należy wykonać akcję jemu przypisaną w legendzie planszy. Akcja może dotyczyć kart akcji: Karta zadanie, Karta los tak chciał, Karta szansa. Wtedy należy wyciągnąć odpowiednią karę, przeczytać ją na głos i wykonać polecenie w niej zawarte. Po wykonaniu polecenia kartę należy odłożyć na miejsce. Uczestników warsztatów należy podzielić na dwuosobowe zespoły. Pierwszym zadaniem zespołu będzie samodzielne wykonanie pionka do gry. Należy użyć dostępnych narzędzi papieru, kredek, nożyczek, taśmy klejącej itp. Drugim zadaniem będzie wymyślenie nazwy wirtualnej firmy artystycznej galerii sztuki. Na flipcharcie prowadzący wypisuje nazwy wszystkich firm. Na start każdy z zespołów otrzymuje wirtualne 100 kuponów pochodzące z dofinansowania UE na rozpoczęcie działalności. Prowadzący może wszelkie kalkulacje prowadzić na flipcharcie lub rozdać zespołom wcześniej przygotowane i wycięte małe papierowe kosteczki będące kuponami. 84

85 Gra podzielona jest na tury. Podczas każdej kolejne zespoły, których kolejność należy na początku ustalić w trybie losowania, przesuwają swój pionek w dowolnym kierunku o liczbę oczek rzuconej kostki. Jedną z kart akcji jest Karta zadanie. Karta ta dotyczy wszystkich zespołów bez względu na to, który zespół ją wyciągnie. Konkretna karta zadanie może być wykonana tylko raz podczas całej gry i po jej wykonaniu należy ją odłożyć na bok. Po wykonaniu wszystkich zadań z karty zadanie drużyny kierują swoje pionki do środka planszy. Gra kończy się kiedy ostatni pionek dojdzie do środka planszy. Klasyfikacja końcowa ustana jest w wyniku sumy kuponów podzielonych przez miejsce. SUMA kuponów / miejsce = KLASYFIKACJA Przykład: Jeden zespół dotarł na 1 miejscu do mety i uzbierał 35 kuponów. Klasyfikacja zespołu wynosi 35. Drugi zespół dotarł na 2 miejscu do mety i uzbierał 84 kuponów. Klasyfikacja zespołu wynosi 42 Zespół drugi mimo, że dotarł na drugim miejscu to w klasyfikacji końcowej wygrywa. 85

86 86