KADRY 6. Urlopy pracownicze zmiana rozporządzenia

Transkrypt

1 KADRY 6 Urlopy pracownicze zmiana rozporządzenia Z początkiem listopada wchodzi w życie kolejna nowelizacja rozporządzenia MPiPS z 1997 r. w sprawie udzielania i rozliczania urlopów wypoczynkowych. Zmiany dotyczą 6 (dodany pkt 7a), 16 oraz 18 pkt 2. W 19 dodano ustęp 3. Poniżej podajemy ujednolicony tekst rozporządzenia w opracowaniu redakcyjnym. W następnym numerze przypomnimy zasady udzielania i rozliczania różnych urlopów pracowniczych. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. z 1997 Nr 2 poz. 14 z późn. zm.) (ostatnia zmiana: Dz. U. z 2009 r. Nr 174, poz wejście w życie ostatniej zmiany r.) Na podstawie art. 173 Kodeksu pracy zarządza się, co następuje: 1. (skreślony) 2. Jeżeli okresy nieobecności w pracy wymienione w art Kodeksu pracy obejmują części miesięcy kalendarzowych, przy proporcjonalnym obniżeniu wymiaru urlopu wypoczynkowego, zgodnie z art Kodeksu pracy, za miesiąc uważa się łącznie 30 dni. 3. Wymiar proporcjonalnego urlopu wypoczynkowego w roku kalendarzowym, w którym pracownik nabył u danego pracodawcy prawo do urlopu wypoczynkowego w wyższym wymiarze, ustala się uwzględniając wyższy wymiar tego urlopu. 4. (skreślony) 5. W okolicznościach uzasadniających przesunięcie urlopu na inny termin niż określony w planie urlopów lub ustalony

2 KADRY 7 po porozumieniu z pracownikiem, pracodawca udziela pracownikowi niewykorzystanego urlopu w terminie z nim uzgodnionym. WYŁĄCZENIA 6. Wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego, zwane dalej wynagrodzeniem urlopowym, ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia i innych świadczeń ze stosunku pracy, z wyłączeniem: 1) jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie, 2) wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas niezawinionego przez pracownika przestoju, 3) gratyfikacji (nagród) jubileuszowych, 4) wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego, a także za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy, 5) ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, 6) dodatkowego wynagrodzenia radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego, 7) wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, 7a) kwoty wyrównania do wynagrodzenia za pracę do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, 8) nagród z zakładowego funduszu nagród, dodatkowego wynagrodzenia rocznego, należności przysługujących z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej, 9) odpraw emerytalnych lub rentownych albo innych odpraw pieniężnych, 10) wynagrodzenia i odszkodowania przysługującego w razie rozwiązania stosunku pracy - stosując zasady określone w Składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości uwzględnia się w wynagrodzeniu urlopowym w wysokości należnej pracownikowi w miesiącu wykorzystywania urlopu Składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc, z wyjątkiem określonych w 7, uwzględnia się przy ustalaniu wynagrodzenia urlopowego w łącznej wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu.

3 BAZA LOKALOWA 12 Certyfikaty energetyczne - zmiany w Prawie budowlanym W dniu 15 października 2009 weszła w życie nowelizacja ustawy Prawo budowlane. Do ustawy bazowej z dnia 7 lipca 1994 r. (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, z późn. zm.) ustawą z dnia 27 sierpnia 2009 r. o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami (Dz.U Nr 161, poz. 1279) wprowadzono szereg zmian, których opracowanie redakcyjne prezentujemy poniżej. Przepisy ustawy zmieniającej w zakresie swojej regulacji wdrażają postanowienia dyrektywy 2002/91/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Świadectwo energetyczne ma na celu dość precyzyjne przedstawienie kosztów zużycia energii wymaganej do utrzymania i eksploatacji budynku, a także ułatwienie porównania różnych lokali i budynków pod względem kosztów zużycia energii. Pomimo tego, iż wartość i celowość wykonania świadectwa jest jeszcze często bagatelizowana należy mieć na uwadze fakt, iż ocena zapotrzebowania na energię wskazana w świadectwie energetycznym będzie miała docelowo wpływ na wycenę danej nieruchomości i jej ewentualne zbycie, bądź wskazanie jako zastawu bankowego. Obiekty o niskim standardzie i wysokiej energochłonności będą wyceniane zdecydowanie gorzej niż dotychczas. Zgodnie z ustawą, na etapie projektowym i realizacyjnym wymagane jest sporządzenie charakterystyki energetycznej budynku. Natomiast dla obiektów już zrealizowanych i oddawanych do użytkowania sporządza się świadectwa charakterystyki energetycznej budynku. Obiekt budowlany wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając spełnienie wymagań podstawowych dotyczących odpowiedniej charakterystyki energetycznej budynku oraz racjonalizacji użytkowania energii. (art. 5 pkt 1 ppkt f)

4 BAZA LOKALOWA 13 Dla budynku oddawanego do użytkowania oraz dla budynku, lokalu mieszkalnego, a także części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno użytkową, w przypadkach, o których mowa w ust. 4, dokonuje się oceny charakterystyki energetycznej w formie świadectwa charakterystyki energetycznej zawierającego określenie wielkości energii w kwh/m 2 /rok niezbędnej do zaspokojenia różnych potrzeb związanych z użytkowaniem budynku, a także wskazanie możliwych do realizacji robót budowlanych, mogących poprawić pod względem opłacalności ich charakterystykę energetyczną. Świadectwo charakterystyki energetycznej ważne jest 10 lat. (art.5 ust. 3) W przypadku umów, na podstawie których następuje: 1) przeniesienie własności: a) budynku, b) lokalu mieszkalnego, z wyjątkiem przeniesienia własności lokalu na podstawie umowy zawartej między osobą, której przysługuje spółdzielcze prawo do lokalu, a spółdzielnią mieszkaniową lub c) będącej nieruchomością części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno użytkową, albo 2) zbycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu - zbywca przekazuje nabywcy odpowiednie świadectwo charakterystyki energetycznej; 3) powstanie stosunku najmu budynku, lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno użytkową wynajmujący udostępnia najemcy odpowiednie świadectwo charakterystyki energetycznej. (art.5 ust. 4) Pomimo tego, że ustawa nakłada obowiązek sporządzenia świadectwa dla wszystkich budynków i lokali sprzedawanych na rynku pierwotnym i wtórnym, a także podlegających najmowi, nie przewidziano jednak żadnych sankcji prawnych za ich wynajmem oraz sprzedaż na rynku wtórnym bez świadectwa energetycznego. Niemniej jednak obowiązek dostosowania się do przepisów Unii Europejskiej sprawi, iż prawdopodobnie docelowo zostaną wprowadzone sankcje za brak świadectwa energetycznego. Ocenia się, iż ewentualne kary będą obowiązywały w Polsce od 2014 r., co oznacza, że do tego

5 BAZA LOKALOWA 14 czasu wszystkie obiekty, o których mówi ustawa będą musiały posiadać taki dokument. Certyfikaty energetyczne są natomiast obowiązkowe dla wszystkich nowych budynków oddawanych do użytkowania oraz tych, w których w wyniku przebudowy lub remontu uległa zmianie jego charakterystyka energetyczna. Prace polegające m.in. na wymianie stolarki okiennej, ociepleniu, czy zmianie systemu ogrzewania budynków zdecydowanie poprawiają ich ocenę energetyczną. Dlatego też nawet lokale i budynki z lat 60. i 70. mogą mieć bardzo dobre świadectwo energetyczne. W nowelizacji ustawy wprowadzono zapis w art. 5 ust. 4a, zgodnie z którym świadectwo charakterystyki energetycznej nie może być sporządzone przez właściciela budynku, lokalu lub będącej nieruchomością części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno użytkową oraz osobę, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. W art. 5 ust. 5 i 5a wprowadzono również uproszczenia w zakresie sporządzania świadectw energetycznych dla mieszkań w blokach. Właściciele mieszkań w budynkach zasilanych z sieci ciepłowniczej oraz z instalacją centralnego ogrzewania mogą wystąpić o sporządzenie świadectwa dla swojego lokalu na podstawie certyfikatu dla całego budynku. Jego właściciel lub zarządca ma obowiązek nieodpłatnego przekazania kopii świadectwa właścicielowi lokalu nie później niż sześć miesięcy od dnia złożenia wniosku. Zapis ten wpłynie na uproszczenie procedury sporządzania świadectw i jednocześnie nie pozwoli zarządcy Nieruchomości uchylić się od przekazania świadectwa energetycznego właścicielowi lokalu. Zgodnie z ust. 5 b dla grupy lokali o takim samym zużyciu energii i jednakowych rozwiązaniach konstrukcyjno materiałowych i instalacyjnych (np. mieszkań położonych w jednym budynku) również nie ma potrzeby sporządzania odrębnego świadectwa dla każdego lokalu. Ich właściciele mogą np. zawrzeć porozumienie i zamówić jedno świadectwo, na podstawie którego zostaną opracowane świadectwa energetyczne dla pozostałych lokali. Dla właścicieli i zarządców nieruchomości będących w zasobach samorządów gminnych z pewnością mogą się okazać przydatne ustalenia zawarte w ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów (Dz.U. z 2008 Nr 223 poz.1459).

6 BAZA LOKALOWA 15 Ustawa ta określa zasady finansowania ze środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów części kosztów przedsięwzięć termomodernizacyjnych, którymi w myśl art. 2 ustawy są: a) ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie zapotrzebowania na energię dostarczaną na potrzeby ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej oraz ogrzewania do budynków mieszkalnych, budynków zbiorowego zamieszkania oraz budynków stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego służących do wykonywania przez nie zadań publicznych, b) ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie strat energii pierwotnej w lokalnych sieciach ciepłowniczych oraz zasilających je lokalnych źródłach ciepła, jeżeli budynki wymienione w lit. a, do których dostarczana jest z tych sieci energia, spełniają wymagania w zakresie oszczędności energii, określone w przepisach prawa budowlanego, lub zostały podjęte działania mające na celu zmniejszenie zużycia energii dostarczanej do tych budynków, c) wykonanie przyłącza technicznego do scentralizowanego źródła ciepła, w związku z likwidacją lokalnego źródła ciepła, w wyniku czego następuje zmniejszenie kosztów pozyskania ciepła dostarczanego do budynków wymienionych w lit. a, d) całkowita lub częściowa zamiana źródeł energii na źródła odnawialne lub zastosowanie wysokosprawnej kogeneracji. Zgodnie z art. 3. ustawy z tytułu realizacji przedsięwzięcia termomodernizacyjnego inwestorowi (tj. właścicielowi lub zarządcy) przysługuje premia (tzw. premia termomodernizacyjna ) na spłatę części kredytu zaciągniętego na przedsięwzięcie termomodernizacyjne, jeżeli z audytu energetycznego wynika, że w wyniku przedsięwzięcia termomodernizacyjnego nastąpi zmniejszenie rocznego zapotrzebowania na energię od 10 25%, w zależności od typu obiektu lub zamiana źródła energii na źródło odnawialne lub zastosowanie wysokosprawnej kogeneracji. Kogeneracja to inaczej skojarzona gospodarka energetyczna, oparta na jednoczesnym wytwarzaniu ciepła i energii elektrycznej. Kredyt, o którym mowa powyżej nie może być przeznaczony na sfinansowanie prac, na które zaciągnięto inny kredyt lub do którego przyznana została premia termomodernizacyjna, lub uzyskano środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej.

7 BAZA LOKALOWA 16 Wysokość premii termomodernizacyjnej stanowi 20 % wykorzystanej kwoty kredytu zaciągniętego na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, przy czym jednocześnie wysokość ww. premii nie może wynosić więcej niż: 16% kosztów poniesionych na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego i dwukrotność przewidywanych rocznych oszczędności kosztów energii, ustalonych na podstawie audytu energetycznego. Przez audyt energetyczny należy tutaj rozumieć opracowanie określające zakres oraz parametry techniczne i ekonomiczne przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, ze wskazaniem rozwiązania optymalnego, w szczególności z punktu widzenia kosztów realizacji tego przedsięwzięcia oraz oszczędności energii, stanowiące jednocześnie założenia do projektu budowlanego. N O W A T O R przedstawia ofertę na sporządzanie ŚWIADECTW CHARAKTERYSTYKI ENERGETYCZNEJ BUDYNKÓW Zapraszamy Państwa do skorzystania z naszej oferty na sporządzanie świadectw charakterystyki energetycznej budynków. Świadectwa są sporządzane zgodnie z obowiązującymi przepisami, w tym na podst. rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r. w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub części budynku stanowiącej samodzielną całość techniczno użytkową oraz sposobu sporządzania i wzorów świadectw ich charakterystyki energetycznej (Dz.U. z 2008 r. Nr 201, poz. 1240). Przyjęty w rozporządzeniu wzór świadectwa energetycznego budynku obejmuje niezbędny zakres informacji dla jego użytkowników, na podstawie których będzie można określić orientacyjne roczne zapotrzebowanie na energię, a tym samym koszt utrzymania związany z zapotrzebowaniem na energię. Dysponujemy wykwalifikowaną kadrą, licencjonowanym oprogramowaniem do wykonywania obliczeń, a także deklarujemy elastyczność w zakresie ustalania cen za wykonywane usługi. Zapraszamy do współpracy

8 ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE 17 Zarządzanie szkołami i placówkami publicznymi 1. DYREKTOR SZKOŁY Na podstawie art. 36 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty szkołą lub placówką kieruje nauczyciel mianowany lub dyplomowany, któremu powierzono stanowisko dyrektora szkoły. Szkołą lub placówką może również kierować osoba niebędąca nauczycielem powołana na stanowisko dyrektora przez organ prowadzący, po zasięgnięciu opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny. (nadzór pedagogiczny sprawuje wówczas nauczyciel zajmujący inne stanowisko kierownicze w szkole). Szczegółowe wymagania dotyczące dyrektora określa 1 rozporządzenia MENiS z dnia 6 maja 2003 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze, w poszczególnych typach szkół i placówek 1. Stanowisko dyrektora przedszkola i szkoły podstawowej, z wyjątkiem przedszkola specjalnego, szkoły podstawowej specjalnej i szkoły artystycznej, oraz dyrektora domu wczasów dziecięcych może być powierzone również nauczycielowi mianowanemu lub dyplomowanemu, który: ukończył studia wyższe zawodowe i posiada przygotowanie pedagogiczne lub ukończył kolegium nauczycielskie, albo nauczycielskie kolegium języków obcych posiada kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym przedszkolu, szkole lub placówce, spełnia wymagania wymienione powyżej w 1 pkt 2 8. Oznacza to więc, że dyrektorem przedszkoli, szkół podstawowych i domów wczasów dziecięcych może być osoba nie mająca ukończonych wyższych studiów magisterskich. Dyrektorem gimnazjum (za wyjątkiem gimnazjum specjalnego) oraz zasadniczej szkoły zawodowej może być nauczyciel mianowany lub dyplomowany, który oprócz wymagań określonych w 1 pkt 2 8: ukończył studia wyższe zawodowe, posiada przygotowanie pedagogiczne, 1 Dz.U. Nr 89, poz. 826 ze zm.

9 ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE 18 ma kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w danej szkole. Dyrektorem zespołu szkół lub placówek może być nauczyciel mianowany lub dyplomowany, który: posiada kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w szkole lub placówce wchodzącej w skład zespołu, w której wymagania kwalifikacyjne wobec nauczycieli są najwyższe, spełnia wymagania określone w 1 pkt 2 8. Stanowisko dyrektora przedszkola, szkoły, placówki oraz zespołu szkół lub placówek może być również powierzone osobie nie będącej nauczycielem, która: ukończyła wyższe studia magisterskie, posiada co najmniej 5 letni staż pracy, posiada wykształcenie i przygotowanie zawodowe odpowiadające kierunkowi kształcenia w szkole lub zakresowi zadań placówki, spełnia wymagania określone w 1 pkt 2 i 8. Dyrektorem szkolnego schroniska młodzieżowego może być również osoba nie będąca nauczycielem, która: spełnia wymagania określone w 1 pkt 2 i 8. ukończyła wyższe studia magisterskie, posiada co najmniej 5 letni staż pracy, Stanowisko wicedyrektora przedszkola, szkoły i placówki może być powierzone nauczycielowi, który: ukończył studia wyższe magisterskie lub studia wyższe zawodowe, kolegium nauczycielskie albo nauczycielskie kolegium języków obcych i posiada przygotowanie pedagogiczne oraz kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym przedszkolu, szkole lub placówce, posiada co najmniej 4 letni staż pracy pedagogicznej lub 4 letni staż pracy dydaktycznej na stanowisku nauczyciela akademickiego, posiada co najmniej dobrą ocenę pracy, a przypadku nauczyciela akademickiego pozytywną ocenę pracy, uzyskaną w okresie 4 lat bezpośrednio przed powierzeniem stanowiska wicedyrektora, albo pozytywną ocenę dorobku zawodowego, uzyskaną w okresie roku bezpośrednio przed powierzeniem stanowiska wicedyrektora, spełnia wymagania określone w 1 pkt 5 8.

10 ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE 19 Inne stanowisko kierownicze, tworzone zgodnie ze statutami: przedszkola, szkoły i placówki oraz zespołu szkół lub placówek, może być powierzone nauczycielowi, który: posiada kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym przedszkolu, szkole lub placówce oraz zespole szkół lub placówek, w których stanowisko kierownicze jest tworzone, posiada co najmniej 3 letni staż pracy pedagogicznej lub 3 letni staż pracy dydaktycznej na stanowisku nauczyciela akademickiego, posiada co najmniej dobrą ocenę pracy, a przypadku nauczyciela akademickiego pozytywną ocenę pracy, uzyskaną w okresie 3 lat bezpośrednio przed powierzeniem stanowiska wicedyrektora, albo pozytywną ocenę dorobku zawodowego, uzyskaną w okresie roku bezpośrednio przed powierzeniem stanowiska wicedyrektora, spełnia wymagania określone w 1 pkt 5 8. Stanowisko dyrektora szkoły lub placówki powierza organ prowadzący szkołę lub placówkę. Kandydata na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki wyłania się w drodze konkursu. Kandydatowi nie można odmówić powierzenia stanowiska dyrektora. Wymogu przeprowadzania konkursu na stanowisko dyrektora nie stosuje się do szkół i placówek publicznych prowadzonych przez osoby fizyczne lub osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego. Szczegółowy tryb tego konkursu określa rozporządzenie MENiS z dnia 23 października 2003 r. w sprawie regulaminu konkursu na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki i trybu pracy komisji konkursowej 2. Według orzecznictwa Sądu Najwyższego, czynności urzędowe podejmowane przez organy gminy lub ich umocowania przez powołaną w tym celu komisję konkursową zmierzające do powierzenia stanowiska dyrektora publicznej szkoły podstawowej mają w przeważającej mierze charakter czynności z zakresu prawa pracy, poprzedzających nawiązanie (przekształcenie) stosunku pracy, a spory na tle legalności postępowania konkursowego należą do kategorii spraw o roszczenia związane ze stosunkiem pracy (art k.p.c.). 3 Jeżeli do konkursu nie zgłosi się żaden kandydat albo w wyniku konkursu nie wyłoniono kandydata, organ prowadzący powierza to stanowisko ustalonemu przez siebie kandydatowi, po zasięgnięciu opinii rady szkoły lub placówki i rady pedagogicznej. 2 Dz.U. Nr 189, poz ze zm. 3 Postanowienie SN z dnia 29 sierpnia 2001 r., III RN 123/01, OSNP 2002/12/282.

11 ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE 43 Nowe zasady nadzoru pedagogicznego Poniżej przedstawiamy pełny tekst z dawna oczekiwanego rozporządzenia w sprawie nadzoru pedagogicznego w opracowaniu redakcyjnym. Nowe przepisy w znacznym stopniu różnią się od poprzednich, stąd tą tematyką będziemy się zajmować w kolejnych numerach. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. z 2009 r. Nr 168, poz wejście w życie r.) Na podstawie art. 35 ust. 6 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) zarządza się, co następuje: ZAKRES ( 1) 1) szczegółowe warunki i tryb sprawowania oraz formy nadzoru pedagogicznego, 2) wykaz stanowisk wymagających kwalifikacji pedagogicznych, 3) kwalifikacje niezbędne do sprawowania nadzoru pedagogicznego, 4) kwalifikacje osób, którym można zlecać prowadzenie badań i opracowywanie ekspertyz. DEFINICJE ( 2) 1) ustawa ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, 2) szkoła należy przez to rozumieć publiczne i niepubliczne przedszkola, inne formy wychowania przedszkolnego oraz szkoły, 3) placówka publiczne i niepubliczne placówki wymienione w art. 2 pkt 3 5, 7 i 10 ustawy 1), a także publiczne i niepubliczne placówki doskonalenia nauczycieli, 4) ewaluacja praktyczne badanie oceniające przeprowadzane w szkole lub placówce, 5) ewaluacja zewnętrzna ewaluacja przeprowadzana przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny, 6) ewaluacja wewnętrzna ewaluacja przeprowadzaną przez dyrektora szkoły lub placówki,

12 ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE 44 7) ewaluacja całościowa ewaluacja zewnętrzna przeprowadzana w zakresie wszystkich obszarów, o których mowa w 7 ust. 1, 8) ewaluacja problemowa należy przez to rozumieć ewaluację zewnętrzną przeprowadzaną w zakresie wybranych problemów z obszarów, o których mowa w 7 ust. 1, 9) kontrola działania organu sprawującego nadzór pedagogiczny prowadzone w szkole lub placówce w celu oceny stanu przestrzegania przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkół i placówek, 10) wspomaganie działania organu sprawującego nadzór pedagogiczny mające na celu inspirowanie i intensyfikowanie w szkołach i placówkach procesów służących poprawie i doskonaleniu ich pracy, ukierunkowanych na rozwój uczniów i wychowanków. OGÓLNE ZASADY NADZORU 3 1. Nadzór pedagogiczny jest realizowany przez wykonywanie zadań i czynności określonych w art. 33 ustawy 2), w trybie planowych lub doraźnych działań. 2. Planowe działania, o których mowa w ust. 1, prowadzone przez kuratorów oświaty są realizowane zgodnie z podstawowymi kierunkami polityki oświatowej państwa w zakresie nadzoru pedagogicznego, ustalonymi przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania na podstawie art. 35 ust. 2 pkt 1 ustawy. 3. Doraźne działania, o których mowa w ust. 1, prowadzone przez organy sprawujące nadzór pedagogiczny są realizowane w przypadku, gdy zaistnieje potrzeba podjęcia działań nieujętych w planie nadzoru pedagogicznego, o którym mowa w 18 ust Planowe i doraźne działania, o których mowa w ust. 1, prowadzone przez dyrektorów szkół i placówek wynikają z potrzeb szkoły lub placówki. 4 Organ sprawujący nadzór pedagogiczny nad szkołami i placówkami niepublicznymi, wykonując zadania z zakresu nadzoru pedagogicznego, uwzględnia odpowiednio organizację i zakres zadań organów szkoły lub placówki, określone w statucie szkoły lub placówki.

13 ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE 45 5 Nadzór pedagogiczny jest sprawowany z uwzględnieniem: 1) jawności wymagań, 2) współdziałania organów sprawujących nadzór pedagogiczny z organami prowadzącymi szkoły lub placówki, dyrektorami szkół i placówek oraz nauczycielami, 3) tworzenia warunków sprzyjających rozwojowi szkół i placówek, 4) pozyskiwania informacji zapewniających obiektywną i pełną ocenę działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki. FORMY NADZORU ( 6) 1. Ewaluacja. 2. Kontrola. 3. Wspomaganie. EWALUACJA ZEWNĘTRZNA ( 7) Obszary 1. Ewaluacja zewnętrzna jest przeprowadzana w następujących obszarach: 1) efekty działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki, 2) procesy zachodzące w szkole lub placówce, 3) funkcjonowanie szkoły lub placówki w środowisku lokalnym, w szczególności w zakresie współpracy z rodzicami uczniów, 4) zarządzanie szkołą lub placówką. Zakres działań 2. Ewaluacja zewnętrzna obejmuje: 1) zbieranie i analizowanie informacji w obszarach wymienionych w ust. 1, 2) ustalanie poziomu spełniania przez szkołę lub placówkę wymagań, o których mowa w ust. 4, w obszarach wymienionych w ust. 1.

14 NOWA SZKOŁA 60 Przygotowanie głosu do pracy W kwietniowym numerze Biuletynu Oświatowego (4/2009) ukazał się artykuł dotyczący higieny głosu w pracy nauczyciela. Zawierał on krótkie zasygnalizowanie niezwykle istotnego problemu dla wszystkich czynnych zawodowo nauczycieli i wychowawców. Poniższe opracowanie akcentuje przede wszystkim aspekt praktyczny czyli proste i nietrudne do opanowania ćwiczenia służące usprawnianiu głosu. Na początku warto zwrócić uwagę na związek pomiędzy narządami artykulacyjnymi a symptomami stresu w zawodzie nauczycielskim. W latach 90 Stanisława Tuchowska na podstawie badań ustaliła najczęściej wymieniane przez nauczycieli objawy stresu: chrypka, suchość w ustach, zdenerwowanie, w dalszej kolejności wyczerpanie, ogólne napięcie, niepokój, agresywność, sfrustrowanie oraz bezradność 1. Kilka z tych objawów: chrypka, suchość w ustach i ogólne napięcie bezpośrednio wiążą się z emisją głosu. Również sposób oddychania znacznie zmienia się pod wpływem stresu i wpływa na nasz głos (mechanizm tego zjawiska zostanie przedstawiony poniżej). 1. DEFINICJE I MECHANIZMY POWSTAWANIA GŁOSU Instrument muzyczny składa się ze źródła dźwięku, generatora dźwięku (elementu pobudzającego źródło do emitowania dźwięku) i rezonatora elementu, który wzmacnia dźwięk. W zależności od źródła dźwięku można wyróżnić instrumenty strunowe (skrzypce, harfy, fortepiany), dęte (aerofony) trąbki, rogi, flety, membranofony bębny, tamburyna, samodźwięczne talerze, gongi. Zgodnie z tą klasyfikacją nasz głos jest instrumentem dętym, czyli aerofonem, bowiem mechaniczny aspekt powstawania dźwięku polega na pobieraniu powietrza z otoczenia i zamienianiu go na dźwięk. Powietrze jest tu materiałem potrzebnym do budowania głosu. Dlatego tak ważny dla emisji głosu jest prawidłowy oddech. Można wyróżnić trzy rodzaje oddechu: 1) szczytowy bardzo płytki, w czasie którego powietrze dostaje się tylko do górnej części klatki piersiowej (unoszą się tylko obojczyki i górne żebra); 2) piersiowy charakterystyczny dla kobiet, charakteryzuje go rozsuwanie żeber w środkowej części klatki piersiowej; 1 S. Tuchowska: Stres zawodowy u nauczycieli: poziom nasilenia i symptomy. [W:] Psychologia Wychowawcza, nr 3/1999, s

15 NOWA SZKOŁA 61 3) brzuszno przeponowy optymalny dla prawidłowej fonacji; podczas tego oddechu przepona uwypukla się w dół podczas wdechu i unosi w górę przy wydechu. Na mowę składa się szereg samogłosek połączonych ze sobą spółgłoskami. Samogłoska jest otwarta to znaczy, że podczas jej powstawania nie tworzą się w narządach artykulacyjnych żadne zwarcia przeszkody i zwarcia. Aby nie męczyć głosu, być dobrze słyszalnym, by mówić długo i nie zmęczyć podczas mówienia, trzeba należy przede wszystkim prawidłowo wypowiadać samogłoski (tzn. znaleźć dla nich odpowiednie miejsce w kanale toru głosowego ). Z tematyką niniejszej publikacji wiążą się trzy pojęcia: EMISJA GŁOSU to wydobywanie go na zewnątrz, nadawanie i rozwijanie. Dotyczy wyłącznie dźwięku wydawanego. Polega na połączeniu czynności oddychania i artykulacji pozostających jednocześnie w ścisłym związku ze zjawiskiem rezonansu (piersiowego i głowowego). Pomiędzy tymi trzema elementami (oddychaniem, artykulacją i rezonansem) musi być zachowana równowaga. Jeśli pojawia się problem w jednym z tych elementów, np. oddechu, powoduje on następnie zaburzenia w pozostałych. ARTYKULACJA (inaczej dykcja) to sposób łączenia ze sobą w mowie grup spółgłosek i samogłosek i ich realizacja w aparacie artykulacyjnym. WYMOWA to połączenie emisji głosu z artykulacją. Podczas emisji głosu niezwykle istotną rolę pełni przepona płaski i elastyczny mięsień ograniczający klatkę piersiową od dołu, spełniający następujące funkcje: poprzez uwypuklenie w dół znacznie zwiększa objętość klatki piersiowej, decyduje o sile i natężeniu naszego głosu, wydłuża frazę, sprawia, że głos nie drży, nie załamuje się i jest czysty intonacyjnie. 2. PRACA NAD GŁOSEM Zdrowy narząd głosu oraz pełne wykorzystanie jego możliwości to istotny środek oddziaływania wychowawczego w pracy nauczyciela, dzięki któremu nauczyciel może komunikować się z uczniami. Głos służy