POLITECHNIKA GDAŃSKA Wydział Mechaniczny Katedra Techniki Cieplnej
|
|
- Irena Piątkowska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 POLITECHNIKA GDAŃSKA Wydział Mechaniczny Katedra Techniki Cieplnej Seminarium z Chłodnictwa Przygotowanie produktów zamrożonych do spożycia Krystian Piotrowski SiUChiK
2 Spis treści 1. Wstęp <<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<.<< 3 2. Teoretyczny zarys podstaw procesu rozmrażania <<<<<<..<< Szybkość procesu rozmnażania funkcją wielu zmiennych<<<<<<5 3. Jakościowe zmiany towarzyszące procesowi zamrażania i odmrażania <<<<<<<<<<<<<<<<<<.<<<<<<< 6 4. Rozmrażanie w domu <<<<<<<<<<<<<<<<..<<<<<.8 5. Metody przemysłowe i prace badawcze <<<..<<<<<<<<<< Wnioski <<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<< 15 Literatura <<<<<<<<<< <<<<<..<<<<<<...<<<<..16 2
3 1. Wstęp Nawet przemysłowa produkcja żywności ciągle charakteryzuje się sezonowością zbiorów. Pozyskane produkty roślinne jak owoce i warzywa przechowuje się by spożywać je między okresami zbiorów jak i przetwarzać w okresach późniejszych. Mrożenie żywności w okresie maksymalnej podaży ma na celu zachowanie jej wysokiej jakości, porównywalnej z jakością, produktu świeżego i wysokiej atrakcyjności handlowej. Efekty natychmiastowego zamrożenia mięsa, owoców i warzyw są często zaprzepaszczane przez nieodpowiednie metody rozmrażania. Rozmrażanie jest wciąż mało docenianym procesem, niejednokrotnie przeprowadzanym w sposób niekontrolowany, co powoduje widoczne obniżenie jakości produktu. Brak jest też na ogół wskazań ze strony producenta odnośnie prawidłowego rozmrażania i zastosowania surowców mrożonych. Przykładami przemysłowego stosowania tego procesu w skali masowej jest rozmrażanie pulp owocowych wykorzystywanych później do produkcji dżemów, czy też rozmrażanie ryb w przetwórni umieszczonej na lądzie po wcześniejszym ich transporcie w stanie zamrożonym przez statki połowowe. 2. Teoretyczny zarys podstaw procesu rozmrażania Proces zmiany stanu stałego w ciekły zawartej w zamrożonych produktach wody, poprzez stopniowe podwyższanie temperatury wewnętrznej produktów i przywrócenie im ich własności naturalnych nazywamy rozmrażaniem. Proces ten odbywa się przez doprowadzenie ciepła z zewnątrz. W wyniku przemiany fazowej i topnienia kryształów lodu następuje zmiana właściwości fizycznych produktów warunkująca m.in. ich przydatność technologiczną i konsumpcyjną. Celem rozmrażania jest więc doprowadzenie zamrożonych produktów do stanu maksymalnie zbliżonego do wyjściowych cech świeżych produktów, osiąganego poprzez: Eliminowanie lub ograniczenie wycieku soku i strat ważnych w żywieniu składników rozpuszczalnych; Ograniczenie zmian fizycznych, biochemicznych i mikrobiologicznych w toku procesu. 3
4 Rys. 1. Teoretyczny przebieg krzywych zamrażania i rozmrażania tego samego produktu i przy tych samych różnicach temperatur. (Ts - temperatura powierzchni produktu, Tc temperatura centrum rozmrażanego produktu, Tfr- temperatura medium w procesie rozmrażania, Tfz - temperatura medium w procesie zamrażania, τr - czas procesu rozmrażania, τz - czas procesu zamrażania, Tcr - temperatura krioskopowa)[1] Proces rozmrażania jest odwrotnością zamrażania, przy czym w ich przebiegu występują podobieństwa jak i różnice. Zgodnie z rysunkiem Rys. 1, przebieg krzywej rozmrażania jest w zasadzie odwróceniem krzywej zamrażania, ze znacznym, prawie dwukrotnym wydłużeniem czasu przy porównywalnych warunkach realizacji. Wynika to z faktu, iż podczas zamrażania ciepło jest odprowadzane z wnętrza produktów przez zamrożoną warstwę powierzchniową o prawie trzykrotnie większym współczynniku przewodzenia, podczas gdy przy rozmrażaniu ciepło jest doprowadzane przez warstwę rozmrożoną o mniejszej wartości współczynnika przewodzenia ciepła. Doprowadzane z otoczenia ciepło powoduje rozmrażanie powierzchni produktów i tworzenie się swoistej warstwy izolacyjnej utrudniającej jego dostęp do jeszcze zamrożonego środka. Następstwem tego jest nierównomierny wzrost temperatury w różnych częściach produktu i występowanie dużej wartości gradientu temperatury oraz rosnące w miarę postępu procesu 4
5 zapotrzebowanie energię niezbędnej do dalszego podwyższania temperatury o 1 K warstwy wewnętrznej. Przy zbliżaniu się do Tcr wzrasta ona kilkakrotnie w porównaniu do wcześniejszej fazy procesu. Na przykład wzrost temperatury z -3,3 C do -2.2 C wymaga prawie dwukrotnie, a od -2,2 C do - 1,1 C nawet pięciokrotnie więcej energii, jak ogrzanie w zakresie od -4,4 C do -3,3 C i poniżej tego zakresu. Powyżej -1 C zapotrzebowanie energii ponownie silnie maleje, co powoduje oczywiście istotne różnice szybkości ogrzewania rozmrażanych produktów w różnych zakresach temperatury. Efektem tego są: zjawisko ciągłego wzrostu oporu powierzchniowego rozmrażania; zagrożenie przegrzaniem zewnętrznych warstw produktów; wydłużenie końcowej fazy procesu rozmrażania. Powyższy wykres ilustruje, iż temperatura w głębi produktu początkowo wzrasta dość równomiernie. Po osiągnięciu punktu topnienia na powierzchni stopniowo wzrasta wg krzywej Ts, podczas gdy temperatura w centrum produktu Tc utrzymuje się na praktycznie stałym poziomie, aby w końcowej fazie topnienia szybko wzrosnąć. Koniec procesu określa w zasadzie temperatura krioskopowa Tcr w termicznym środku produktu, często jednak rozmrażanie jest prowadzone do wyższej temperatury końcowej lub połączone jest z równoczesną obróbką kulinarną. Zgodnie z powyższym opisem możemy wyróżnić 3 fazy procesu rozmrażania: Podgrzewanie od temperatury zamrożenia do temperatury krioskopowej; Właściwe rozmrażanie topnienie podstawowej masy wymrożonej wody; Dodatkowe podgrzewanie zamrożonego produktu do założonej temperatury końcowej Szybkość procesu rozmnażania funkcją wielu zmiennych. Wyznaczenie szybkości procesu wiąże się z dokładnym określeniem czasu rozmrażania w zależności od warunków i kształtów geometrycznych produktu. Pozwala to na projektowanie i kontrolę technologii rozmrażania. Rozmrażanie produktów o kształcie płyty, walca i kuli może być opisane przy użyciu podstawowych równań przekazywania ciepła *Heldman i Singh 1981]. Najdokładniejsze rezultaty otrzymuje się, stosując metody numeryczne. Metody skończonych różnic i skończonego elementu zostały przetestowane na szeregu danych eksperymentalnych i ich wyniki nie odbiegają o więcej niż ±10% od danych eksperymentalnych [Hossain i in. 1992]. Powszechne stosowanie metod numerycznych jest ograniczone przez wymagania sprzętowe oraz długi czas obliczeń. Stąd dla celów praktyki produkcyjnej wykorzystuje się metody uproszczone, które dają możliwość szybkiej predykcji. Przebieg procesu rozmrażania określa fizyczny czynnik pośredni otaczający rozmrażaną masę produktu. Najczęściej jest to powietrze, ale również; - kąpiel wodna, bezpośrednia lub pośrednia oddziałująca przez ściankę folii opakowania, 5
6 - para wodna, - roztopiony tłuszcz, - rozgrzana powierzchnia (blacha do pieczenia). Przy rozmrażaniu technikami ogrzewania powierzchniowego czas procesu maleje wraz ze wzrostem: - różnicy temperatury pomiędzy powierzchnią produktu i otoczeniem, - natężenia ruchu otaczającego medium w stosunku do produktu, - wilgotności względnej powietrza. Podstawowe cechy produktów wpływające na czas rozmrażania, to: - właściwości cieplne (zwłaszcza mała przewodność ciepła przez rozmrażanie tkanki i znaczący wpływ utajonego ciepła topnienia lodu na ich pojemność cieplną); - fizyczne wymiary produktów oraz rodzaj opakowania. Znaczące miejsce w technice rozmrażania odgrywa metoda ogrzewania w całym przekroju zamrożonego produktu, przeprowadzana w piecykach mikrofalowych. Płynna woda, z powodu bardzo silnego tłumienia drgań nie posiada wyraźnego maksimum rezonansowego, lecz pochłania silnie fale elektromagnetyczne w dość szerokim zakresie częstotliwości mikrofalowyh. Częstotliwość mikrofal kuchenki musi mieścić się w tym zakresie i jest wynikiem kompromisu pomiędzy dostępnymi częstotliwościami w paśmie ISM (Industrial, Scientific, and Medical band) a głębokością wnikania fal (która jest odwrotnie proporcjonalna do stopnia ich pochłaniania). Przy częstotliwości 2,45 GHz cząstki wody drgają na tyle szybko, by zapewnić dobre pochłanianie a tym samym i szybkie ogrzewanie potrawy, lecz mikrofale wnikają w głąb tylko na około 2,5 cm (w zależności od zawartości wody w ogrzewanym produkcie). Przy niższych częstotliwościach fale wnikałyby głębiej, lecz przenikałyby przez cienkie struktury tym samym ogrzanie potrawy mogłoby trwać dłużej. 3. Jakościowe zmiany towarzyszące procesowi zamrażania i odmrażania. W trakcie wymrażania tkanki zwierzęcej gdy przekroczona zostanie temperatura krioskopowa, zaczyna przesuwać się w głąb produktu tzw. front lodowy. Jest to zjawisko wysoce niekorzystne dla tkanek organicznych. Nie da się go niestety uniknąć. W trakcie przesuwania się frontu lodowego, woda zawarta w komórkach i przestrzeni między nimi przechodzi przemianę fazową. Ponieważ pozostałe substancje ciekłe mają punkty eutektyczne na innych poziomach temperatury, ulegają one zgęszczeniu. Zgęszczenie substancji organicznych pogarsza ich jakość. Prowadzi do obumierania mikroflory produktów. Powoduje wystąpienie procesów osmotycznych (w wyniku których rozpadają się błony komórkowe). Dodatkowo, zachodzi w trakcie wymrażania wody wymiana jonów między fazą płynną a strukturami komórkowymi. Posuwający się w głąb 6
7 produktu front lodowy wywiera ciśnienie na tkanki. W efekcie wzrostu ciśnienia dochodzi do wydalenia poza objętość mrożonki nie zestalonej zgęstniałej fazy płynnej.są to procesy nieodwracalne. Powodują znaczne pogorszenie właściwości organoleptycznych rozmrożonych produktów. Ponadto gdy mrożenie przebiega wolno, powierzchnia frontu lodowego przybiera formę kryształowych igiełek, które uszkadzają mechaniczne komórki. Znaczący wpływ na jakość produktu po zamrożeniu i odmrożeniu mają zmiany chemiczne i biochemiczne. Mają one ten sam charakter w fazie propagacji i zanikania. Innymi słowy w reakcjach tych wspólne są kierunki reakcji, produkty i substraty. Jedyną odróżniającą cechę stanowi sposób inicjacji (inny jest mechanizm rozpoczynający reakcję). Przemianę biochemiczną inicjują enzymy, natomiast przemiany chemiczne są wynikiem oddziaływania parametrów otoczenia (temperatura, ciśnienie, kwasowość środowiska, itp.) Podsumowując zmiany jakościowe możemy pogrupować jako: 1) Zmiany fizyczne, strukturalne, rekrystalizacja, ubytki masy produktu, zmiany koloru oparzelina lodowa. 2) Zmiany chemiczne i biochemiczne: przemiany białek, tłuszczów i lipidów, węglowodanów, zmiany składu roztworów, procesy enzymatyczne, rozpad witamin, 3) Zmiany mikrobiologiczne: rozpad enzymów, rozwój mikroorganizmów i zmiana rodzajów szczepów bakterii. Na jakość produktu po rozmrożeniu bezpośredni wpływ oprócz oczywiście długości przechowywania i jego parametrów, przygotowania przed zamrożeniem ma właśnie proces rozmrażania a ściślej wartość temperatury w funkcji czasu upływającego w tym procesie. Aczkolwiek proces rozmrażania nie jest w stanie zapewnić pełnej odwracalności fizycznej produktu do stanu przed zamrożeniem, ponieważ zawsze następuje wyciekanie soków i związane z tym zmiany konsystencji i barwy. W wielu produktach podczas zamrażania woda przemieszcza się z komórek do przestrzeni międzykomórkowych. Podczas rozmrażania należy stworzyć warunki dla jak najpełniejszej odwracalności zjawiska inaczej poprzez wyciekanie soku nastąpi utrata wartości odżywczych, smakowych i estetycznych. Zmiany towarzyszące rozmrażaniu oznacza się najczęściej ilościowo z pomocą takich parametrów jak: ubytek masy próbki, ilość wycieku rozmrażalniczego, ocena sensoryczna oraz zawartość witaminy C. Jako czas rozmrażania przyjmuje się czas od rozpoczęcia procesu rozmrażania do momentu uzyskania w centrum geometrycznym próbki 0ºC. M Z M R Względny ubytek masy UM określano jako: U M 100% M Z W ilość względnego wycieku rozmrażalniczego WR jako W R 100% M Z 7
8 gdzie: MZ masa próbki zamrożonej, MR masa próbki po rozmrożeniu, W masa wycieku rozmrażalniczego Powolne zamrażanie do temperatury -8 C do -12 C sprzyja powstawaniu dużych kryształów lodu w produkcie i uszkodzeniom tkanek co w czasie rozmrażania może skutkować utratą soków tkanki mięsnej o masie do 12% początkowej masy produktu. Przy długotrwałym przechowywaniu ubytek może wzrosnąć do 16%. Zapobieganie wyciekaniu soków z produktów mrożonych: Żywność zamrażana szybko szybkie rozmrażanie żywności zapewni większą wartość odżywczą; Żywność zamrażana wolno wolne rozmrażanie umożliwi wchłonięcie przez stałe części tkanek wody zamienionych w lód w skutek zamrożenia. (półtusze wieprzowe) 4. Rozmrażanie w domu Prawdą znaną już dzieciom jest to, że mięsa nie można rozmrażać i zamrażać ponownie. Ale już niewiele ludzi wie, że samo rozmrażanie powinno także przebiegać z zachowaniem kilku ważnych zasad. Przede wszystkim, jeśli chcemy, by mięso jak najdłużej zachowało swe walory, powinniśmy je rozmrażać powoli, bez dostępu światła w temperaturze 4-7 C, a więc po prostu przełożyć z części mrożącej lodówki do części chłodzącej. W czasie rozmrażania obecne na powierzchni mięsa drobnoustroje aktywizują się. Należy, więc uważać, by rozmrażany produkt nie miał kontaktu z żywnością, którą możemy spożywać bezpośrednio (np. warzywa, gotowe potrawy). Wadą tej metody jest większa utrata masy produktu (nawet do 10%) i długość całego procesu. Np. rozmrożenie 2,5 kg mięsa wymaga minimum 24 h, a porcje ok. 0,5 kg mięsa mielonego wymagają ok. 12 h. Do rozmrażania z wykorzystaniem płynów w domowych warunkach wykorzystuje się wodę. By ustrzec się wypłukania z produktu części soków, najlepiej owinąć mięso folią, by nie miało bezpośrednio kontaktu z wodą. Po około 30 minutach zmieniamy wodę. Małe porcje ok. 0,5 kg rozmrażają się już po 1 godzinie, a 2,5 kg porcje po ok. 3-4 godzinach. Obie metody są bezpieczne, choć eksperci częściej zalecają rozmrażanie w lodówce, bez dostępu światła. Mięso lepiej zachowuje wtedy swoje walory i może być przechowywane w chłodziarce przez 1-2 dni (w przypadku rozmrażania w wodzie, mięso trzeba jak najszybciej poddać obróbce termicznej). Jednak niezależnie od metody, rozmrożone mięso będzie się psuło szybciej, niż świeży produkt. Jeżeli chcemy, by struktura mięsa pozostała niezmieniona i przypominała świeży towar, powinniśmy rozmrażać je powoli, bez dostępu światła w temperaturze 4-7 C. 8
9 Niecierpliwym pozostaje kuchenka mikrofalowa. Rozmrażanie tą metodą trwa kilkanaście minut, ale pamiętajmy, że mięso od samego początku jest tu poddawane obróbce termicznej. Dlatego, by zminimalizować ryzyko rozwoju bakterii, należy jak najszybciej poddać produkt dalszej obróbce termicznej. [3] Mrożone warzywa i owoce w większości przypadków wymagają po wyjęciu z zamrażarki niedługiego okresu na podwyższenie temperatury z obszaru -18 C do około -4 do -5 C i są poddawane gotowaniu. Tak powstają zupy i kompoty z mrożonych półproduktów. Każdy producent takiego wyrobu podaje na opakowaniu dokładną recepturę i sposób postępowania. Obecnie duża grupa gotowej żywności jest dostępna w handlu w formie gotowych dań. Takie gotowe dania trafiają bezpośrednio z opakowaniem do kuchenki mikrofalowej bądź garnka z wodą. Po zagotowaniu wody lub upływie zadanego czasu w mikrofali są rozmrożone, podgrzane i gotowe do spożycia. 5. Metody przemysłowe i prace badawcze. Rys. 2. Urządzenie wykorzystujące zjawisko impingement: A produkt, B taśma, C dysze, D komora sprężonego powietrza [4] Niedawne teorie tłumaczące zmiany związane z procesem zamrażania i rozmrażania produktów mięsnych, rybnych i drobiowych związane ze stopniem zniszczenia struktury komórkowej przez rozrastające się kryształy lodu zostały uzupełnione przez teorie denaturacji białek i naruszenia struktury żelu białkowego w procesie zamrażania. Stopień zniszczenia żelu zależy od wielu czynników, wśród których za najważniejsze uważa się szybkość procesu zamrażania *Pałacha i Remiszewska 1993, Zalewski 1993]. Z tego względu wciąż prowadzone są prace nad sposobami umożliwiającymi zwiększenie szybkości zamrażania i rozmrażania. W ostatniej dekadzie wprowadzono do produkcji urządzenia wykorzystujące zjawisko impingement 9
10 (rys. 2, 3), które wiąże się ze znaczną intensyfikacją wymiany ciepła głównie poprzez wzrost współczynnika wnikania ciepła Dzięki temu następuje istotne skrócenie czasu obróbki produktu. Zjawisko impingement może być również stosowane w przypadku fluidyzacji poprzez tworzenie tzw. odwróconej fluidyzacji (rys. 3). Rys. 3. Urządzenie wykorzystujące zjawisko odwróconej fluidyzacji: A produkt, B taśma, C dysze, D komora sprężonego powietrza [4] Metoda ta polega na odpowiednim przeprowadzeniu gazu, wypływającego pionowo z dysz z dużą prędkością, przez warstwę produktu znajdującego się na poziomej taśmie lub rynnie. Strumień gazu wprowadzany jest do nieruchomego złoża od góry, odbija się od taśmy lub dna rynny i wraca przez złoże do otoczenia. Zwiększenie szybkości procesu wiąże się z dokładnym określeniem czasu rozmrażania w zależności od warunków i kształtów geometrycznych produktu. Pozwala to na projektowanie i kontrolę technologii rozmrażania. Badania wykonano na laboratoryjnym stanowisku do prowadzenia procesu rozmrażania technikę odwróconej fluidyzacji znajdującym się w Zakładzie Inżynierii Chłodnictwa Akademii Rolniczej w Lublinie. Rys. 4. Laboratoryjne stanowisko do badań nad odwróconą fluidyzacją [4] 10
11 Materiałem użytym do badań były, uprzednio zamrożone do temperatury -35 C w warunkach konwekcji swobodnej, ziemniak, marchew i jabłko w postaci kostki o wymiarach 1 cm 1 cm 1 cm. Produkty te wybrano ze względu na dostępność ich danych termofizycznych niezbędnych do przeprowadzenia obliczeń (tab. 1). Tabela 1. Dane termofizyczne użyte do obliczeń weryfikujących [Gruda i Postolski 1999] Badając kinetykę rozmrażania, stwierdzono, że użycie techniki impingement pozwala na uzyskanie szybkości zbliżonej do szybkości rozmrażania w łaźni wodnej przy takich samych temperaturach środowiska rozmrażającego (rys. 5). Jednocześnie technika impingement pozbawiona jest wielu wad związanych ze zmianą właściwości produktu przez nasiąkanie wodą. Znaczne szybkości rozmrażania badaną techniką (rys. 6) są związane z uzyskiwaniem współczynnika wnikania ciepła o wartości co najmniej 120 W m -2 K-1. Zwiększenie szybkości rozmrażania, a przez to skrócenie czasu procesu, ma istotne znaczenie ze względu na zachowanie właściwości smakowych i zdrowotnych produktu, a także może korzystnie wpływać na jakość produktu, ze względu na ograniczenie możliwości rozwoju mikroflory na jego powierzchni. 11
12 Rys. 5. Krzywe rozmrażania badanych produktów metodą odwróconej fluidyzacji i rozmrażania ziemniaka w wodzie *4+ Rys. 6. Szybkość rozmrażania kostki ziemniaka.[4] Czosnek jest popularną rośliną przyprawową, zawiera wiele cennych substancji, które mają silne działanie bakteriobójcze i bakteriostatyczne. Jedną z metod konserwacji czosnku zapewniającą zachowanie jego cennych walorów jest obróbka chłodnicza. Jednakże, właściwości produktu po takiej obróbce mogą znacznie odbiegać od właściwości surowca wyjściowego. Odpowiednia szybkość zamrażania decyduje o ograniczeniu strat surowca i polepszeniu jego jakości po rozmrożeniu. Zmiany właściwości fizycznych czosnku zachodzące w wyniku prowadzonego procesu oceniano poprzez: charakterystykę tekstury uzyskaną na podstawie wartościowania maksymalnej siły w testach cięcia przy użyciu maszyny wytrzymałościowej Zwick Z020. Test cięcia wykonywano przy użyciu noża typu Warner- Bratzler i prowadzono go aż do całkowitego przecięcia ząbka. W wyniku analizy kinetyki zamrażania i rozmrażania czosnku stwierdzono, że najdłużej proces trwa w powietrzu w warunkach konwekcji swobodnej, natomiast najkrócej w łaźni wodnej z wymuszonym obiegiem wody. Wykorzystanie metody impingement prowadzi do czasu procesu zbliżonego do czasu rozmrażania w łaźni wodnej bez wymuszonego obiegu wody (rys. 7). 12
13 Rys. 7. Kinetyka zamrażania (a) i rozmrażania (b) czosnku [5] Rys. 8. Zmiana masy po rozmrażaniu *5+ Duże straty masy surowca podczas rozmrażania w powietrzu spowodowane są długim czasem prowadzenia procesu i w związku z tym powstawaniem ususzki materiału. Rozmrażanie w wodzie w warunkach konwekcji swobodnej powoduje zwiększanie masy czosnku średnio o 1,96%, przy czym w warunkach konwekcji wymuszonej ten wzrost wynosił 1,79%. Wzrost masy materiału w tym przypadku spowodowany został wymianą masy między czosnkiem a środowiskiem. Mniejszy przyrost masy przy rozmrażaniu w łaźni w warunkach konwekcji wymuszonej determinowany jest krótszym czasem procesu. Rozmrażanie próżniowo-parowe jest metodą rozmrażania żywności w atmosferze pary wodnej w warunkach obniżonego ciśnienia. Metoda ta została opracowana w Anglii na początku lat 70-tych zeszłego stulecia przez firmę APV Clark Built i Stację Badawczą Torry w Aberdeen. Rozmrażany tą metodą produkt umieszcza się w komorze próżniowej, z której odpompowuje się powietrze. Komora jest połączona z zewnętrznym zbiornikiem wypełnionym wodą lub na dnie komory znajduje się otwarty zbiornik z wodą. W wyniku powstającej próżni, woda zaczyna wrzeć w temperaturze otoczenia (ok. 20ºC). Aby utrzymać wodę w stanie wrzenia musi być ona podgrzewana. Zwykle 13
14 stosowane jest podgrzewanie parą wodną, czasami przez wodny wymiennik ciepła lub grzałki elektryczne. Powstająca para wodna wypełnia komorę rozmrażalniczą i kondensuje na powierzchni produktu. Ciepło kondensacji jest przejmowane przez zamrożony produkt powodując jego szybkie rozmrażanie (około 120 g kondensującej wody rozmraża 2 kg zamrożonego produktu). Pomimo blisko 40 letniej obecności tej metody w technologii chłodniczej żywności oraz wymienianiu jej w publikacjach naukowych i podręcznikach akademickich jako jednego z najszybszych sposobów powierzchniowego rozmrażania żywności [Urbaniak 1981, Szeluto 1974, Gruda 1999, Zalewski nie znalazła ona na dzień dzisiejszy szerokiego zastosowania. Rys. 9. Czas rozmrażania truskawek wybranymi metodami [6] Rys. 10. A) Względny ubytek masy truskawek rozmrażanych wybranymi metodami B) Względny wyciek rozmrażalniczy z truskawek rozmrażanych wybranymi metodami. 14
15 Rys 11. A) Zawartość witaminy C w truskawkach rozmrażanych wybranymi metodami, B) Ocena sensoryczna truskawek rozmrażanych wybranymi metodami (w skali 5-cio punktowej) Najwyższą ocenę sensoryczną w skali 5-cio punktowej (rys. 12B) uzyskały truskawki rozmrażane w wodzie (3,88 pkt.) i mikrofalowo (3,72 pkt.). Niższą ocenę uzyskały truskawki rozmrażane w powietrzu (3,45 pkt.) i próżniowo-parowo w wycieku p- p(w) (3,36 pkt.). Najniższą ocenę uzyskały truskawki rozmrażane metodą próżniowo-parową na sicie (p-p) (3,06 pkt.). Ocena ta była statystycznie istotnie różna od ocen uzyskanych w innych metodach. Rys. 12. Truskawki rozmrożone metodami: A) mikrofalową i B) próżniowo-parową (p-p)[6] 6. Wnioski Wykorzystanie techniki impingement do rozmrażania drobnych owoców prowadzi do uzyskania w warunkach badań najlepszej jego jakości. Potwierdziły to wyniki badań tekstury i testów organoleptycznych. Jednocześnie, rozmrażanie czosnku tą metodą pozbawione jest wad towarzyszących prowadzeniu procesu w środowisku wodnym. Podobnie dla marchwi, krojonego ziemniaka i jabłka metoda impingement wykazała znaczące zalety, co do szybkości procesu rozmrażania jak i jakości otrzymanego produktu. 15
16 Literatura: 1. Gruda Z. Postolski J Zamrażanie żywności. WNT. Warszawa. 2. Postolski J.: Prawie wszystko o... Technologii chłodniczej żywności. Wykorzystanie mrożonej żywności. 5.1 Teoretyczne podstawy procesu rozmrażania.technika chłodnicza i klimatyzacyjna 10/ D. Góral, F. Kluza. Technika odwróconej fluidyzacji w rozmrażaniu produktów rolniczych i spożywczych. Technica Agraria 2(1) 2003, D. Góral, F. Kluza. Katedra Chłodnictwa i Energetyki Przemysłu Spożywczego. Kompleksowa obróbka zamrażalnicza czosnku przy użyciu metody impingement. Inżynieria Rolnicza 2/ Adam Kopeć, Jarosław Diakun, Tomasz Milewski. Rozmrażanie truskawek metodą próżniowo-parową. Katedra Inżynierii Spożywczej i Tworzyw Sztucznych, Politechnika Koszalińska. Inżynieria Rolnicza 2(111)/
Wpływ techniki rozmrażania na odwracalność zmian jakościowych w produkcie żywnościowym
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Wpływ techniki rozmrażania na odwracalność zmian jakościowych w produkcie żywnościowym Andrzej Domian SUCHiKL Sem IX GDAŃSK 2011 SPIS TREŚCI 1. Definicja i cel
Bardziej szczegółowoZAMRAŻANIE PODSTAWY CZ.2
METODY PRZECHOWYWANIA I UTRWALANIA BIOPRODUKTÓW ZAMRAŻANIE PODSTAWY CZ.2 Opracował: dr S. Wierzba Katedra Biotechnologii i Biologii Molekularnej Uniwersytetu Opolskiego Odmienność procesów zamrażania produktów
Bardziej szczegółowoWSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAŻANIA
Gdańsk 10.11.2009 WSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAŻANIA Temat 1: Ubytki masy, oparzelina mrozowa i rekrystalizacja, jako typowe zmiany fizyczne zachodzące w mrożonej żywności. Jakub Turek SUChiKl sem.ix Wydział
Bardziej szczegółowoWSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAŻANIA (seminarium)
WSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAŻANIA (seminarium) Temat: Ocena jakościowa i ekonomiczna kriogenicznego ( szokowego ) zamrażania wybranych produktów żywnościowych. Wykonał: Szczepkowski Mariusz Wydział Mechaniczny
Bardziej szczegółowoSeminarium z Nowoczesnych Technik ZamraŜania
Seminarium z Nowoczesnych Technik ZamraŜania TEMAT: Przygotowanie zamroŝonych produktów do spoŝycia. Prowadzący: Dr inŝ. Z. Bonca Wykonał: Tomasz Czonstke MroŜona Ŝywność przed wykorzystaniem musi być
Bardziej szczegółowoSEMINARIUM Z WSPÓŁCZESNYCH TECHNIK ZAMRAŻANIA
SEMINARIUM Z WSPÓŁCZESNYCH TECHNIK ZAMRAŻANIA Temat: Relacje między zastosowaną metodą zamrażania a jakością produktu po jego rozmrożeniu. Kamil Kaszyński Wydział Mechaniczny Spis treści 1. Wstęp 2. Mechanizm
Bardziej szczegółowoBADANIE PARAMETRÓW PROCESU SUSZENIA
BADANIE PARAMETRÓW PROCESU SUSZENIA 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie budowy i zasady działania suszarki konwekcyjnej z mikrofalowym wspomaganiem oraz wyznaczenie krzywej suszenia dla suszenia
Bardziej szczegółowoPrzeznaczenie komory chłodniczej
Rozpoczynamy nową serię artykułów zatytułowaną Co trzeba wiedzieć o układach chłodniczych. Opierają się one na wielu bezpłatnych modułach elearning firmy Danfoss do samodzielnej nauki, przeznaczonych zarówno
Bardziej szczegółowoPolitechnika Gdańska
Politechnika Gdańska Współczesne techniki zamrażania Temat: Odwracalność zmian jakościowych w produktach rozmrożonych. Wykonał: Przemysław Drywa SUCHiKL semestr 9 Plan prezentacji: 1. Definicja rozmrażania,
Bardziej szczegółowoWSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAŻANIA
WSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAŻANIA Temat: Denaturacja białek oraz przemiany tłuszczów i węglowodorów, jako typowe przemiany chemiczne i biochemiczne zachodzące w żywności mrożonej. Łukasz Tryc SUChiKL Sem.
Bardziej szczegółowoPolitechnika Gdańska
Politechnika Gdańska Wydział Mechaniczny Katedra Energetyki i Aparatury Przemysłowej Seminarium z Współczesnych Technik Zamrażania Temat: 2. Własności termofizyczne produktów żywnościowych świeżych i po
Bardziej szczegółowoSEMINARIUM Z TECHNIK ZAMRAŻANIA
SEMINARIUM Z TECHNIK ZAMRAŻANIA Temat: Ogólna charakterystyka wraz z oceną użytkową nowoczesnych technik zamrażania żywności, szczególnie tzw. zamrażania szokowego w porównaniu do metod konwencjonalnych.
Bardziej szczegółowoROZMRAŻANIE TRUSKAWEK METODĄ PRÓŻNIOWO-PAROWĄ
Inżynieria Rolnicza 2(111)/29 ROZMRAŻANIE TRUSKAWEK METODĄ PRÓŻNIOWO-PAROWĄ Adam Kopeć, Jarosław Diakun, Tomasz Milewski Katedra Inżynierii Spożywczej i Tworzyw Sztucznych, Politechnika Koszalińska Streszczenie.
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY KATEDRA TECHNIKI CIEPLNEJ
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY KATEDRA TECHNIKI CIEPLNEJ WSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAśANIA - SEMINARIUM Temat: Warunki przechowywania a jakość mroŝonej Ŝywności. Przygotowała: Patrycja Puzdrowska
Bardziej szczegółowoZAMRAŻANIE PODSTAWY CZ.1
METODY PRZECHOWYWANIA I UTRWALANIA BIOPRODUKTÓW ZAMRAŻANIE PODSTAWY CZ.1 Opracował: dr S. Wierzba Katedra Biotechnologii i Biologii Molekularnej Uniwersytetu Opolskiego Zamrażaniem produktów nazywamy proces
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA TECHNOLOGII POLIMERÓW
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA TECHNOLOGII POLIMERÓW PRZETWÓRSTWO TWORZYW SZTUCZNYCH I GUMY Lab 8. Wyznaczanie optimum wulkanizacji mieszanek kauczukowych na reometrze Monsanto oraz analiza
Bardziej szczegółowoZAŁOŻENIA TECHNOLOGICZNE DLA MINIMALNIE PRZETWORZONEJ MARCHWI
Zakład Przechowalnictwa i Przetwórstwa Owoców i Warzyw ZAŁOŻENIA TECHNOLOGICZNE DLA MINIMALNIE PRZETWORZONEJ MARCHWI Autorzy: dr Anna Wrzodak dr Justyna Szwejda-Grzybowska prof dr hab. Ryszard Kosson dr
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU... 11
Spis treści Przedmowa... 10 1. WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU... 11 2. PODSTAWOWE OKREŚLENIA W TERMODYNAMICE... 13 2.1. Układ termodynamiczny... 13 2.2. Wielkości fizyczne, układ jednostek miary... 14 2.3.
Bardziej szczegółowoSuszone przekąski mięsne
Suszone przekąski mięsne czyli wołowina i drób poddane suszeniu w stanie zamrożenia i w mikrofali Maksymilian Jaworowski Elżbieta Jakoniuk Adam Szymański Przegląd projektu Po co suszyć mięso? Jak suszyć?
Bardziej szczegółowo11. PRZEBIEG OBRÓBKI CIEPLNEJ PREFABRYKATÓW BETONOWYCH
11. Przebieg obróbki cieplnej prefabrykatów betonowych 1 11. PRZEBIEG OBRÓBKI CIEPLNEJ PREFABRYKATÓW BETONOWYCH 11.1. Schemat obróbki cieplnej betonu i konsekwencje z niego wynikające W rozdziale 6 wskazano
Bardziej szczegółowoZMIANY CECH PRODUKTÓW PODCZAS ZAMRAŻANIA
METODY PRZECHOWYWANIA I UTRWALANIA BIOPRODUKTÓW ZMIANY CECH PRODUKTÓW PODCZAS ZAMRAŻANIA Opracował: dr S. Wierzba Katedra Biotechnologii i Biologii Molekularnej Uniwersytetu Opolskiego Nietrwałość produktów
Bardziej szczegółowoBLANSZOWNIK Z BĘBNEM ROTACYJNYM
Food Processing Equipment BLANSZOWNIK Z BĘBNEM ROTACYJNYM NEAEN RotaBlanch Blanszownik z bębnem rotacyjnym NEAEN RotaBlanch służy do blanszowania warzyw, owoców, roślin strączkowych, makaronów i owoców
Bardziej szczegółowoNowoczesne techniki zamrażania
Nowoczesne techniki zamrażania Temat: Nowoczesne technologie produkcji mrożonych owoców, warzyw i ich przetworów. Dariusz Słupski SUChiKl Sem. 9 1. Wstęp Zamrażanie owoców i warzyw jest niezwykle istotną
Bardziej szczegółowoTECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI CZ. 1 PODSTAWY TECHNOLOGII ŻYWNOŚCI
TECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI CZ. 1 PODSTAWY TECHNOLOGII ŻYWNOŚCI Praca zbiorowa pod red. Ewy Czarnieckiej-Skubina SPIS TREŚCI Rozdział 1. Wiadomości wstępne 1.1. Definicja i zakres pojęcia technologia 1.2. Podstawowe
Bardziej szczegółowoWPŁYW ODZYSKU CIEPŁA NA DZIAŁANIE URZĄDZENIA CHŁODNICZEGO
WPŁYW ODZYSKU CIEPŁA NA DZIAŁANIE URZĄDZENIA CHŁODNICZEGO mgr inż. Roman SZCZEPAŃSKI KATEDRA TECHNIKI CIEPLNEJ Politechnika Gdańska 1. ANALIZA TEORETYCZNA WPŁYWU ODZY- SKU CIEPŁA NA PRACĘ URZĄDZENIA CHŁOD-
Bardziej szczegółowoWnikanie ciepła przy konwekcji swobodnej. 1. Wstęp
Wnikanie ciepła przy konwekcji swobodnej 1. Wstęp Współczynnik wnikania ciepła podczas konwekcji silnie zależy od prędkości czynnika. Im prędkość czynnika jest większa, tym współczynnik wnikania ciepła
Bardziej szczegółowoRys.1 Rozkład mocy wnikającej do dielektryka przy padaniu fali płaskiej Natężenie pola wewnątrz dielektryka maleje wykładniczo. Określa to wzór: (1)
Temat nr 22: Badanie kuchenki mikrofalowej 1.Wiadomości podstawowe Metoda elektrotermiczna mikrofalowa polega na wytworzeniu ciepła we wsadzie głównie na skutek przepływu prądu przesunięcia (polaryzacji)
Bardziej szczegółowoObieg Ackeret Kellera i lewobieżny obieg Philipsa (Stirlinga) podstawy teoretyczne i techniczne możliwości realizacji
Obieg Ackeret Kellera i lewobieżny obieg Philipsa (Stirlinga) podstawy teoretyczne i techniczne możliwości realizacji Monika Litwińska Inżynieria Mechaniczno-Medyczna GDAŃSKA 2012 1. Obieg termodynamiczny
Bardziej szczegółowowydłużenia trwałości produktów zapewnienia łatwego i wygodnego użycia (dania gotowe, pojedyncze porcje) atrakcyjnej prezentacji produktu
ALIGAL klucz do uzyskania dłuższej trwałości produktu. Utrzymanie jakości i trwałości artykułów spożywczych jest najważniejszym zadaniem producentów i sprzedawców z branży spożywczej. Jakość dla konsumenta
Bardziej szczegółowoCIEPLNE I MECHANICZNE WŁASNOŚCI CIAŁ
CIEPLNE I MECHANICZNE WŁASNOŚCI CIAŁ Ciepło i temperatura Pojemność cieplna i ciepło właściwe Ciepło przemiany Przejścia między stanami Rozszerzalność cieplna Sprężystość ciał Prawo Hooke a Mechaniczne
Bardziej szczegółowoSonochemia. Schemat 1. Strefy reakcji. Rodzaje efektów sonochemicznych. Oscylujący pęcherzyk gazu. Woda w stanie nadkrytycznym?
Schemat 1 Strefy reakcji Rodzaje efektów sonochemicznych Oscylujący pęcherzyk gazu Woda w stanie nadkrytycznym? Roztwór Znaczne gradienty ciśnienia Duże siły hydrodynamiczne Efekty mechanochemiczne Reakcje
Bardziej szczegółowoSzkła specjalne Przejście szkliste i jego termodynamika Wykład 5. Ryszard J. Barczyński, 2017 Materiały edukacyjne do użytku wewnętrznego
Szkła specjalne Przejście szkliste i jego termodynamika Wykład 5 Ryszard J. Barczyński, 2017 Materiały edukacyjne do użytku wewnętrznego Czy przejście szkliste jest termodynamicznym przejściem fazowym?
Bardziej szczegółowoWOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA Wydział Mechaniczny Katedra Pojazdów Mechanicznych i Transportu LABORATORIUM TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ
WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA Wydział Mechaniczny Katedra Pojazdów Mechanicznych i Transportu LABORATORIUM TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ Instrukcja do ćwiczenia T-06 Temat: Wyznaczanie zmiany entropii ciała
Bardziej szczegółowoAutomatyzacja procesu odszraniania wentylatorowych chłodnic powietrza gorącymi parami czynnika w małych urządzeniach chłodniczych
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Automatyzacja procesu odszraniania wentylatorowych chłodnic powietrza gorącymi parami czynnika w małych urządzeniach chłodniczych Andrzej Domian SUCHiKL GDAŃSK
Bardziej szczegółowoWspółczesne techniki zamrażania
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Współczesne techniki zamrażania Temat : Technologia produkcji mrożonych frytek i jej wpływ na ich jakość konsumpcyjną. Autor : Marcin Beczek Zawartośd : Surowiec
Bardziej szczegółowo4 Ogólna technologia żywności
Spis treści Przedmowa 7 1. Operacje membranowe, Krzysztof Surówka 9 1.1. Wstęp 9 1.2. Zasada krzyżowej filtracji membranowej 9 1.3. Ogólna charakterystyka operacji membranowych 10 1.4. Membrany - klasy
Bardziej szczegółowoPYTANIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY INŻYNIERSKI. z katedr dyplomowania. dla kierunku TRANSPORT
PYTANIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY INŻYNIERSKI z katedr dyplomowania dla kierunku TRANSPORT 1 Katedra Energetyki i Pojazdów 1. Charakterystyka procesu dystrybucji paliw płynnych w Polsce. 2. Przegląd, budowa,
Bardziej szczegółowoInnowacyjne techniki utrwalania soków i napojów
Innowacyjne techniki utrwalania soków i napojów dr inż. Krystian Marszałek Zakład Technologii Przetworów Owocowych i Warzywnych www.ibprs.pl Od czego zależy trwałość produktu? Jakość mikrobiologiczna Trwałość
Bardziej szczegółowoTemat: Systemy do precyzyjnej regulacji temperatury w obiektach chłodzonych o dużej i małej pojemności cieplnej.
Temat: Systemy do precyzyjnej regulacji temperatury w obiektach chłodzonych o dużej i małej pojemności cieplnej. Paweł Paszkowski SUChiKl Semestr IX Rok akademicki 2010/2011 SPIS TREŚCI Regulacja temperatury
Bardziej szczegółowoSpecyficzne własności helu w temperaturach kriogenicznych
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Specyficzne własności helu w temperaturach kriogenicznych Opracowała: Joanna Pałdyna W ramach przedmiotu: Techniki niskotemperaturowe w medycynie Kierunek studiów:
Bardziej szczegółowoDobór materiałów konstrukcyjnych cz.13
Dobór materiałów konstrukcyjnych cz.13 dr inż. Hanna Smoleńska Katedra Inżynierii Materiałowej i Spajania Wydział Mechaniczny, Politechnika Gdańska Materiały edukacyjne ROZSZERZALNOŚĆ CIEPLNA LINIOWA Ashby
Bardziej szczegółowoSkraplanie czynnika chłodniczego R404A w obecności gazu inertnego. Autor: Tadeusz BOHDAL, Henryk CHARUN, Robert MATYSKO Środa, 06 Czerwiec :42
Przeprowadzono badania eksperymentalne procesu skraplania czynnika chłodniczego R404A w kanale rurowym w obecności gazu inertnego powietrza. Wykazano negatywny wpływ zawartości powietrza w skraplaczu na
Bardziej szczegółowoDRUGA ZASADA TERMODYNAMIKI
DRUGA ZASADA TERMODYNAMIKI Procesy odwracalne i nieodwracalne termodynamicznie, samorzutne i niesamorzutne Proces nazywamy termodynamicznie odwracalnym, jeśli bez spowodowania zmian w otoczeniu możliwy
Bardziej szczegółowoFood Processing Equipment KOCIOŁ WARZELNY WSADOWY ORAZ CHŁODZIARKA. NEAEN Cook n chill
Food Processing Equipment KOCIOŁ WARZELNY WSADOWY ORAZ CHŁODZIARKA NEAEN Cook n chill Została zaprojektowana specjalnie do wysoko wydajnego gotowania / blanszowania szerokiego zakresu zbrylonych lub kruchych
Bardziej szczegółowoBudowa tkanki korzeni buraków cukrowych
Cukier z buraków jest od dawna pozyskiwany na drodze dyfuzji. Jako materiał zapasowy rośliny dwuletniej znajduje się w tkance korzenia (rys.). Budowa tkanki korzeni buraków cukrowych W korzeniu wyróżnia
Bardziej szczegółowoTechnologie wytwarzania metali. Odlewanie Metalurgia proszków Otrzymywanie monokryształów Otrzymywanie materiałów superczystych Techniki próżniowe
Technologie wytwarzania metali Odlewanie Metalurgia proszków Otrzymywanie monokryształów Otrzymywanie materiałów superczystych Techniki próżniowe KRYSTALIZACJA METALI I STOPÓW Krzepnięcie - przemiana fazy
Bardziej szczegółowoTechnologie wytwarzania metali. Odlewanie Metalurgia proszków Otrzymywanie monokryształów Otrzymywanie materiałów superczystych Techniki próżniowe
Technologie wytwarzania metali Odlewanie Metalurgia proszków Otrzymywanie monokryształów Otrzymywanie materiałów superczystych Techniki próżniowe KRYSTALIZACJA METALI I STOPÓW Krzepnięcie - przemiana fazy
Bardziej szczegółowoBadanie zależności temperatury wrzenia wody od ciśnienia
Ćwiczenie C2 Badanie zależności temperatury wrzenia wody od ciśnienia C2.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest pomiar zależności temperatury wrzenia wody od ciśnienia (poniżej ciśnienia atmosferycznego),
Bardziej szczegółowoWspółczesne techniki zamraŝania
Współczesne techniki zamraŝania Temat: Odporność drobnoustrojów na niskie temperatury i jej wpływ na jakość produktów mroŝonych. Piotr Chełstowski Sem. 9 SUChiKl Spis treści: 1. Wstęp 2. Odporność drobnoustrojów
Bardziej szczegółowo1) Rozmiar atomu to około? Która z odpowiedzi jest nieprawidłowa? a) 0, m b) 10-8 mm c) m d) km e) m f)
1) Rozmiar atomu to około? Która z odpowiedzi jest nieprawidłowa? a) 0,0000000001 m b) 10-8 mm c) 10-10 m d) 10-12 km e) 10-15 m f) 2) Z jakich cząstek składają się dodatnio naładowane jądra atomów? (e
Bardziej szczegółowoP O L I T E C H N I K A G D A Ń S K A W Y D Z I A Ł M E C H A N I C Z N Y
2010-12-15 P O L I T E C H N I K A G D A Ń S K A W Y D Z I A Ł M E C H A N I C Z N Y Ogólna charakterystyka wraz z oceną użytkową nowoczesnych technik zamrażania żywności, szczególnie tzw. zamrażania szokowego
Bardziej szczegółowoBADANIE ODPORNOŚCI NA PRZENIKANIE SUBSTANCJI CHEMICZNYCH PODCZAS DYNAMICZNYCH ODKSZTAŁCEŃ MATERIAŁÓW
Metoda badania odporności na przenikanie ciekłych substancji chemicznych przez materiały barierowe odkształcane w warunkach wymuszonych zmian dynamicznych BADANIE ODPORNOŚCI NA PRZENIKANIE SUBSTANCJI CHEMICZNYCH
Bardziej szczegółowo- podaje warunki konieczne do tego, by w sensie fizycznym była wykonywana praca
Fizyka, klasa II Podręcznik: Świat fizyki, cz.2 pod red. Barbary Sagnowskiej 6. Praca. Moc. Energia. Lp. Temat lekcji Wymagania konieczne i podstawowe 1 Praca mechaniczna - podaje przykłady wykonania pracy
Bardziej szczegółowoWspółczesne techniki zamraŝania
Gdańsk, 12.01.2009 Współczesne techniki zamraŝania Seminarium Temat: Odporność drobnoustrojów na niskie temperatury i jej wpływ na jakość produktów mroŝonych. Spis treści: 1. Wprowadzenie do tematu 2 2.
Bardziej szczegółowowymiana energii ciepła
wymiana energii ciepła Karolina Kurtz-Orecka dr inż., arch. Wydział Budownictwa i Architektury Katedra Dróg, Mostów i Materiałów Budowlanych 1 rodzaje energii magnetyczna kinetyczna cieplna światło dźwięk
Bardziej szczegółowoForum Techniczne EFEKTYWNE I EKOLOGICZNE Przetwórstwo Ryb
Forum Techniczne EFEKTYWNE I EKOLOGICZNE Przetwórstwo Ryb Kierunki i możliwości wykorzystywania mechanicznie odzyskiwanego mięsa z surowców rybnych w przetwórstwie dr inż. Bogusław Pawlikowski Morski Instytut
Bardziej szczegółowoUkład termodynamiczny Parametry układu termodynamicznego Proces termodynamiczny Układ izolowany Układ zamknięty Stan równowagi termodynamicznej
termodynamika - podstawowe pojęcia Układ termodynamiczny - wyodrębniona część otaczającego nas świata. Parametry układu termodynamicznego - wielkości fizyczne, za pomocą których opisujemy stan układu termodynamicznego,
Bardziej szczegółowoPraca objętościowa - pv (wymiana energii na sposób pracy) Ciepło reakcji Q (wymiana energii na sposób ciepła) Energia wewnętrzna
Energia - zdolność danego układu do wykonania dowolnej pracy. Potencjalna praca, którą układ może w przyszłości wykonać. Praca wykonana przez układ jak i przeniesienie energii może manifestować się na
Bardziej szczegółowoJedzmy zdrowo na kolorowo!
Jedzmy zdrowo na kolorowo! Dlaczego powinniśmy jeść warzywa? Ponieważ są źródłem: -witamin: głównie: beta-karoten, witamina C, kwas foliowy oraz witaminy K, niacyna oraz witaminy E -składników mineralnych:
Bardziej szczegółowoSEMINARIUM Z PRZEDMIOTU WSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAŻANIA. Temat: Urządzenia typu LIN do kriogenicznego zamrażania wybranych produktów żywnościowych.
POLITECHNIKA GDAŃSKA Wydział Mechaniczny Katedra Techniki Cieplnej SEMINARIUM Z PRZEDMIOTU WSPÓŁCZESNE TECHNIKI ZAMRAŻANIA Temat: Urządzenia typu LIN do kriogenicznego zamrażania wybranych produktów żywnościowych.
Bardziej szczegółowo1 TŻ technologia gastronomiczna z towaroznawstwem
1 TŻ technologia gastronomiczna z towaroznawstwem Moduł - dział -temat L.p. Zakres treści Zapoznanie z PSO Kryteriami egzaminu zawodowego 1 Procesy technologiczne w produkcji potraw. Cele i zadania przedmiotu
Bardziej szczegółowoBILANS CIEPLNY CZYNNIKI ENERGETYCZNE
POLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Chemiczny LABORATORIUM PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH PROJEKTOWANIE PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH Ludwik Synoradzki, Jerzy Wisialski BILANS CIEPLNY CZYNNIKI ENERGETYCZNE Jerzy Wisialski
Bardziej szczegółowoWarunki izochoryczno-izotermiczne
WYKŁAD 5 Pojęcie potencjału chemicznego. Układy jednoskładnikowe W zależności od warunków termodynamicznych potencjał chemiczny substancji czystej definiujemy następująco: Warunki izobaryczno-izotermiczne
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA GDAŃSKA
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY Temat: Proces wrzenia czynników chłodniczych w rurach o rozwiniętej powierzchni Wykonał Korpalski Radosław Koniszewski Adam Sem. 8 SiUChKl 1 Gdańsk 2008 Spis treści
Bardziej szczegółowoAPARATURA W OCHRONIE ŚRODOWISKA - 1. WPROWADZENIE
APARATURA W OCHRONIE ŚRODOWISKA - 1. WPROWADZENIE Wykład dla kierunku Ochrona Środowiska Wrocław, 2016 r. Ochrona środowiska - definicje Ochrona środowiska szereg podejmowanych przez człowieka działań
Bardziej szczegółowoMateriały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej
Materiały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej w Systemach Technicznych Symulacja prosta dyszy pomiarowej Bendemanna Opracował: dr inż. Andrzej J. Zmysłowski
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY AUTOMATYKA CHŁODNICZA TEMAT: Racje techniczne wykorzystania rurki kapilarnej lub dyszy w małych urządzeniach chłodniczych i sprężarkowych pompach ciepła Mateusz
Bardziej szczegółowoBADANIE WYMIENNIKÓW CIEPŁA
1.Wprowadzenie DNIE WYMIENNIKÓW CIEPŁ a) PŁSZCZOWO-RUROWEGO b) WĘŻOWNICOWEGO adanie wymiennika ciepła sprowadza się do pomiaru współczynników przenikania ciepła k w szerokim zakresie zmian parametrów ruchowych,
Bardziej szczegółowoSposób na ocieplenie od wewnątrz
Sposób na ocieplenie od wewnątrz Piotr Harassek Xella Polska sp. z o.o. 25.10.2011 Budynki użytkowane stale 1 Wyższa temperatura powierzchni ściany = mniejsza wilgotność powietrza Wnętrze (ciepło) Rozkład
Bardziej szczegółowoKonkurs fizyczny - gimnazjum. 2018/2019. Etap rejonowy
UWAGA: W zadaniach o numerach od 1 do 7 spośród podanych propozycji odpowiedzi wybierz i zaznacz tą, która stanowi prawidłowe zakończenie ostatniego zdania w zadaniu. Zadanie 1. (0 1pkt.) Podczas testów
Bardziej szczegółowoSeminarium z Nowoczesnych Technik ZamraŜania
Seminarium z Nowoczesnych Technik ZamraŜania TEMAT: Ubytki masy, oparzelina mrozowa i rekrystalizacja, jako typowe zmiany fizyczne zachodzące w mroŝonej Ŝywności. Prowadzący: Dr inŝ. Z. Bonca Wykonał:
Bardziej szczegółowo(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (13) T3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 20.07.2004 04763429.
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 166029 (13) T3 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:.07.04 04763429.0 (1) Int. Cl. A23B7/00 (06.01) (97) O
Bardziej szczegółowoDRUGA ZASADA TERMODYNAMIKI
DRUGA ZASADA TERMODYNAMIKI Procesy odwracalne i nieodwracalne termodynamicznie, samorzutne i niesamorzutne Proces nazywamy termodynamicznie odwracalnym, jeśli bez spowodowania zmian w otoczeniu możliwy
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH
INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH Politechnika Śląska w Gliwicach INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH BADANIE TWORZYW SZTUCZNYCH OZNACZENIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH PRZY STATYCZNYM ROZCIĄGANIU
Bardziej szczegółowoBADANIE WYMIENNIKA CIEPŁA TYPU RURA W RURZE
BDNIE WYMIENNIK CIEPŁ TYPU RUR W RURZE. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie z konstrukcją, metodyką obliczeń cieplnych oraz poznanie procesu przenikania ciepła w rurowych wymiennikach ciepła..
Bardziej szczegółowo1. Wprowadzenie: dt q = - λ dx. q = lim F
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W PILE INSTYTUT POLITECHNICZNY Zakład Budowy i Eksploatacji Maszyn PRACOWNIA TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ INSTRUKCJA Temat ćwiczenia: WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA PRZEWODNOŚCI
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z Wyposażenia Technicznego Zakładów Gastronomicznych dla klasy I Zasadniczej Szkoły Zawodowej Kucharz małej gastronomii.
Wymagania edukacyjne z Wyposażenia Technicznego Zakładów Gastronomicznych dla klasy I Zasadniczej Szkoły Zawodowej Kucharz małej. Opracowała : Jolanta Próchniewicz Dział programowy Dopuszczający Dostateczny
Bardziej szczegółowoProjektowanie Biznesu Ekologicznego Wykład 2 Adriana Zaleska-Medynska Katedra Technologii Środowiska, p. G202
Projektowanie Biznesu Ekologicznego Wykład 2 Adriana Zaleska-Medynska Katedra Technologii Środowiska, p. G202 Wykład 2 1. Jak przejść od pomysłu do przemysłu? 2. Projekt procesowy: koncepcja chemiczna
Bardziej szczegółowoChłodnictwo i Kriogenika - Ćwiczenia Lista 4
Chłodnictwo i Kriogenika - Ćwiczenia Lista 4 dr hab. inż. Bartosz Zajączkowski bartosz.zajaczkowski@pwr.edu.pl Politechnika Wrocławska Wydział Mechaniczno-Energetyczny Katedra Termodynamiki, Teorii Maszyn
Bardziej szczegółowoPompy ciepła 25.3.2014
Katedra Klimatyzacji i Transportu Chłodniczego prof. dr hab. inż. Bogusław Zakrzewski Wykład 6: Pompy ciepła 25.3.2014 1 Pompy ciepła / chłodziarki Obieg termodynamiczny lewobieżny Pompa ciepła odwracalnie
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS FIZYCZNY
Pieczątka szkoły Kod ucznia Liczba punktów WOJEWÓDZKI KONKURS FIZYCZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 STOPIEŃ SZKOLNY 12. 11. 2013 R. 1. Test konkursowy zawiera 23 zadania. Są to zadania
Bardziej szczegółowoPrzedmiot: Chemia budowlana Zakład Materiałoznawstwa i Technologii Betonu
Przedmiot: Chemia budowlana Zakład Materiałoznawstwa i Technologii Betonu Ćw. 4 Kinetyka reakcji chemicznych Zagadnienia do przygotowania: Szybkość reakcji chemicznej, zależność szybkości reakcji chemicznej
Bardziej szczegółowoTECHNIKI NISKOTEMPERATUROWE W MEDYCYNIE
TECHNIKI NISKOTEMPERATUROWE W MEDYCYNIE Skraplarka Claude a i skraplarka Heylandt a budowa, działanie, bilans cieplny, charakterystyka techniczna. Natalia Szczuka Inżynieria mechaniczno-medyczna St.II
Bardziej szczegółowo(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 175297 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej ( 2 1) Numer zgłoszenia: 304605 Data zgłoszenia: 08.08.1994 (51) IntCl6: B01J 19/26 B01F7/16
Bardziej szczegółowoWSPÓŁCZYNNIK PRZEJMOWANIA CIEPŁA PRZEZ KONWEKCJĘ
INSYU INFORMAYKI SOSOWANEJ POLIECHNIKI ŁÓDZKIEJ Ćwiczenie Nr2 WSPÓŁCZYNNIK PRZEJMOWANIA CIEPŁA PRZEZ KONWEKCJĘ 1.WPROWADZENIE. Wymiana ciepła pomiędzy układami termodynamicznymi może być realizowana na
Bardziej szczegółowoFRYTOWNICE DO CIĄGŁEGO SMAŻENIA SERII
Food Processing Equipment FRYTOWNICE DO CIĄGŁEGO SMAŻENIA SERII UniFry UniFry - nowa generacja frytkownic pozwalających na częściowe lub całkowite zanurzenie produktów w oleju. Frytownice serii UniFry
Bardziej szczegółowoW jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek?
W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? Prawidłowe odżywianie się to dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, a tym samym energii i substratów potrzebnych do utrzymania zdrowia
Bardziej szczegółowoPL B1. INSTYTUT MASZYN PRZEPŁYWOWYCH PAN, Gdańsk, PL JASIŃSKI MARIUSZ, Wągrowiec, PL GOCH MARCIN, Braniewo, PL MIZERACZYK JERZY, Rotmanka, PL
PL 215139 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 215139 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 383703 (22) Data zgłoszenia: 06.11.2007 (51) Int.Cl.
Bardziej szczegółowoTECHNOLOGIA GASTRONOMICZNA Z OBSŁUGĄ KONSUMENTA CZ. 2. Danuta Górecka, Halina Limanówka, Ewa Superczyńska, Melania Żylińska-Kaczmarek
TECHNOLOGIA GASTRONOMICZNA Z OBSŁUGĄ KONSUMENTA CZ. 2 Danuta Górecka, Halina Limanówka, Ewa Superczyńska, Melania Żylińska-Kaczmarek SPIS TREŚCI Rozdział 1. Podstawowe wiadomości o produktach spożywczych
Bardziej szczegółowoMiejsce realizacji zajęć/nazwa instytucji (miejscowość, ulica, nr lokalu, nr sali) :00-12:45
Harmonogram 1. Harmonogram Data realizacji Godziny realizacji zajęć od-do Temat zajęć Wykładowca Miejsce realizacji zajęć/nazwa instytucji (miejscowość, ulica, nr lokalu, nr sali) 26.10.2017 12:00-12:45
Bardziej szczegółowo3. Przejścia fazowe pomiędzy trzema stanami skupienia materii:
Temat: Zmiany stanu skupienia. 1. Energia sieci krystalicznej- wielkość dzięki której można oszacować siły przyciągania w krysztale 2. Energia wiązania sieci krystalicznej- ilość energii potrzebnej do
Bardziej szczegółowoFood Processing Equipment SMAŻALNIK NA GŁĘBOKIM TŁUSZCZU DO PRACY CIĄGŁEJ Z PRZENOŚNIKIEM
Food Processing Equipment SMAŻALNIK ProfiFry NA GŁĘBOKIM TŁUSZCZU DO PRACY CIĄGŁEJ Z PRZENOŚNIKIEM Smażalniki ProfiFry na głębokim tłuszczu do pracy ciągłej z przenośnikiem są niezawodnym i uniwersalnym
Bardziej szczegółowoTwój partner w gastronomii! NOWA GENERACJA PAKOWAREK. www.mmgastro.pl
Twój partner w gastronomii! NOWA GENERACJA PAKOWAREK www.mmgastro.pl PAKOWARKI PRÓŻNIOWE VBN OGÓLNE INFORMACJE: pakowarki stołowe o niewielkich gabarytach, dzięki czemu zajmuje mało miejsca w kuchni przeznaczone
Bardziej szczegółowoObiegi rzeczywisty - wykres Bambacha
Przedmiot: Substancje kontrolowane Wykład 7a: Obiegi rzeczywisty - wykres Bambacha 29.04.2014 1 Obieg z regeneracją ciepła Rys.1. Schemat urządzenia jednostopniowego z regeneracją ciepła: 1- parowacz,
Bardziej szczegółowoSF4604MCNX. Functions. Dolce Stil Novo
Piekarnik elektryczny z funkcją mikrofali, wysokość: 45 cm, kolorowy wyświetlacz TFT EasyGuide, czyszczenie parowe, zawiasy Silent Close, pojemność netto: 40 l EAN13: 8017709223618 WZORNICTWO / OBSŁUGA
Bardziej szczegółowoTemat: Układy pneumatyczno - hydrauliczne
Copyright by: Krzysztof Serafin. Brzesko 2007 Na podstawie skryptu 1220 AGH Temat: Układy pneumatyczno - hydrauliczne 1. Siłownik z zabudowanym blokiem sterującym Ten ruch wahadłowy tłoka siłownika jest
Bardziej szczegółowoUzdatnianie wody. Ozon posiada wiele zalet, które wykorzystuje się w uzdatnianiu wody. Oto najważniejsze z nich:
Ozonatory Dezynfekcja wody metodą ozonowania Ozonowanie polega na przepuszczaniu przez wodę powietrza nasyconego ozonem O3 (tlenem trójatomowym). Ozon wytwarzany jest w specjalnych urządzeniach zwanych
Bardziej szczegółowoPara wodna najczęściej jest produkowana w warunkach stałego ciśnienia.
PARA WODNA 1. PRZEMIANY FAZOWE SUBSTANCJI JEDNORODNYCH Para wodna najczęściej jest produkowana w warunkach stałego ciśnienia. Przy niezmiennym ciśnieniu zmiana wody o stanie początkowym odpowiadającym
Bardziej szczegółowoPodstawowe wiadomości o zagrożeniach
1. Proces Palenia Spalanie jest to proces utleniania (łączenia się materiału palnego z tlenem) z wydzielaniem ciepła i światła. W jego wyniku wytwarzane są także produkty spalania: dymy i gazy. Spalanie
Bardziej szczegółowoBadania charakterystyki sprawności cieplnej kolektorów słonecznych płaskich o zmniejszonej średnicy kanałów roboczych
Badania charakterystyki sprawności cieplnej kolektorów słonecznych płaskich o zmniejszonej średnicy kanałów roboczych Jednym z parametrów istotnie wpływających na proces odprowadzania ciepła z kolektora
Bardziej szczegółowo