Sylabus na rok 2013/2014

Transkrypt

1 Sylabus na rok 2013/2014 (1) Nazwa przedmiotu POŁOŻNICTWO I OPIEKA POŁOŻNICZA (2) Nazwa jednostki Instytut Położnictwa i Ratownictwa Medycznego prowadzącej przedmiot Katedra: Położnictwa (3) Kod przedmiotu - (4) Studia Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów Położnictwo Studia I stopnia Stacjonarne (5) Rodzaj przedmiotu - Nauki w zakresie opieki specjalistycznej Kierunkowy (6) Rok i semestr studiów II rok, III, IV semestr (7) Imię i nazwisko dr hab. n. med. Prof. UR Grzegorz Raba koordynatora przedmiotu (8) Imię i nazwisko osoby prowadzącej ( osób prowadzących) zajęcia z przedmiotu dr n. med. Elżbieta Kraśnianin mgr Romana Wróbel, mgr Małgorzata Mierzwa, mgr Grażyna Ferenc-Szczygieł, mgr Anna Szpiłyk, mgr Bożena Bytnar (9)Cele zajęć z przedmiotu Celem zajęć jest: 1. Przygotowanie studenta do interpretowania i rozumienia wiedzy dotyczącej: - patofizjologii narządu rodnego kobiety, - przebiegu ciąży fizjologicznej i patologicznej, - roli i zadań położnej w opiece nad ciężarną, rodzącą i położnicą w przebiegu ciąży fizjologicznej i patologicznej 2. Przygotowanie studenta w zakresie umiejętności do: - sprawowania opieki nad kobietą: w okresie przedkoncepcyjnym, w ciąży, rodzącą i położnicą - współuczestniczenia w opiece nad kobietą: w okresie przedkoncepcyjnym, w ciąży, rodząca i położnicą w przypadku nieprawidłowości. 3. Kształtowanie postawy studenta do: - aktywnego pogłębiania wiedzy z położnictwa i pielęgniarstwa położniczego - sprawowania zindywidualizowanej opieki nad kobietą w stanie zdrowia i choroby - współpracy z zespołem interdyscyplinarnym w opiece nad kobietą i jej rodziną (10) Wymagania wstępne Student posiada wiedzę w zakresie: - podstaw opieki położniczej w zakresie studiów I stopnia na Kierunku Położnictwo (11) Efekty kształcenia Wiedza: D_W12 opisuje rolę położnej w opiece przedkoncepcyjnej i w okresie przygotowania do rodzicielstwa; D_W13 zna pojęcie ciąży biologicznie przenoszonej i po terminowanej; D_W14 charakteryzuje metody regulacji począć: D_W15 omawia zadania położnej w monitorowaniu ciąży fizjologicznej i ocenie ryzyka położniczego; D_W16 omawia metody oceny dojrzałości płodu i wydolności łożyska oraz sposoby postępowania położniczego, w tym testy biofizyczne, liczenie ruchów płodu, test niestresowy (NST) i test wysiłkowy skurczów (CST); 1

2 D_W17 przedstawia udział położnej w profilaktyce i czynnościach diagnostyczno-leczniczych w przypadku powikłanego przebiegu ciąży, porodu oraz występowania chorób wynikających z reakcji organizmu kobiety na ciążę i chorób niepołożniczych; D_W18 omawia połóg prawidłowy i nieprawidłowy oraz określa zakres opieki realizowanej przez położną nad położnicą, noworodkiem i ich rodziną; D_W19 omawia proces laktacji oraz działania edukacyjne położnej dotyczące promocji karmienia piersią; D_W20 omawia udział położnej w prowadzeniu intensywnego nadzoru położniczego w stosunku do ciężarnej, rodzącej i położnicy w stanach nagłych; D_W21 charakteryzuje metody diagnostyczne w położnictwie oraz określa rolę położnej w przygotowaniu kobiety i sprzętu do ich wykonania D_W22 omawia mechanizmy zakażenia płodu podczas chorób bakteryjnych, pasożytniczych i wirusowych oraz opisuje zasady postępowania diagnostyczno-leczniczego; D_W23 przedstawia wytyczne dotyczące postępowania z ciężarną, rodzącą i noworodkiem zakażonymi wirusami HIV, HBS HSV i HCV; D_W24 opisuje wskazania do poradnictwa genetycznego oraz zakres diagnostyki i terapii wewnątrzmacicznej płodu; D_W25 omawia techniki wspomaganego rozrodu oraz zasady monitorowania ciąży po zapłodnieniu pozaustrojowym; D_W26 omawia rodzaje antykoncepcji; D_W27 omawia zasady monitorowania przebiegu porodu przez obserwacje i zastosowania metod takich jak: KTG, USG, EKG wewnątrzmaciczne płodu i badania krwi włośniczkowej płodu; D_W28 omawia standardy sprawowania opieki położniczej nad ciężarną i położnicą w przypadku współistnienia chorób niepołożniczych D_W29 wyjaśnia patomechanizm, diagnostykę i sposoby terapii w przebiegu ciąży, porodu i połogu z nadciśnieniem, konfliktem serologicznym, trombocytopenią, chorobą zatorowo-zakrzepową, cukrzycą i wadami serca; D_W30 rozpoznaje potrzeby kobiety ciężarnej, rodzącej i położnicy w zakresie promocji zdrowia; D_W31 różnicuje krwawienia w pierwszej i drugiej połowie ciąży (poronienie, przedwczesne oddzielanie łożyska, łożysko przodujące, zaśniad groniasty, ciąża pozamaciczna); D_W32 omawia postępowanie we wstrząsie i koagulopatii w położnictwie; Umiejętności: D_U19 wykonuje zabiegi okołoporodowe u noworodka i ocenia jego stan według obowiązujących skal oceny; D_U20 promuje karmienie naturalne i prowadzi poradnictwo laktacyjne; D_U21 przestrzega zasad aseptyki i antyseptyki; 2

3 D_U22 posługuje się podstawowymi narzędziami chirurgicznymi; D_U23 stosuje procedury postępowania z narzędziami po porodzie i po zabiegach położniczych (dezynfekcja, przygotowanie do sterylizacji), zgodnie z wymogami sanitarno-higienicznymi D_U24 zakłada i zmienia opatrunek na ranie operacyjnej; D_U25 realizuje zadania położniczej w opiece profilaktycznej, diagnostycznej, terapeutycznej i rehabilitacyjnej nad kobietami w ciąży, po porodzie i w połogu wynikające z obowiązujących przepisów prawnych oraz standardów postępowania położniczego; D_U26 przygotowuje kobietę i jej partnera do funkcji prokreacyjnej i macierzyństwa lub ojcostwa; D_U27 przygotowuje kobietę do badań diagnostycznych, w tym prenatalnych, oraz w nich uczestniczy; D_U28 rozpoznaje ciążę na podstawie objawów domyślnych, prawdopodobnych i pewnych oraz zapoznaje kobietę ze zmianami zachodzącymi w jej organizmie podczas ciąży; D_U29 stosuje profilaktykę ogólną i swoistą chorób zakaźnych dotyczących kobiet przygotowujących się do macierzyństwa i ciężarnych; D_U30 edukuję kobietę w zakresie higieny i odżywiania podczas ciąży, połogu, w schorzeniach ginekologicznych i w pozostałych okresach jej życia; D_U31 prowadzi edukację z zakresu dostępnych metod antykoncepcji, naucza naturalnych metod regulacji poczęć; D_U32 planuje i realizuje opiekę położniczą nad ciężarną, rodzącą I położnicą w przebiegu ciąży, porodu oraz połogu powikłanego współistniejącymi chorobami położniczymi i niepołożniczymi; D_U33 rozpoznaje ciążę obumarłą; D_U34 opiekuje się matką po poronieniu, porodzie martwego dziecka, narodzinach dziecka z wadami rozwojowymi i po urazie okołoporodowym; D_U35 otacza opieką psychologiczną matkę nieletnią i samotną; Kompetencje społeczne: D_K1 szanuje godność i autonomię osób powierzonych opiece oraz okazuje zrozumienie dla różnic światopoglądowych I kulturowych; D_K2 systematycznie aktualizuje wiedzę zawodową i kształtuje swoje umiejętności, dążąc do profesjonalizmu; D_K3 przestrzega wartości i powinności moralnych w opiece nad ciężarną, rodząca, położnicą i jej dzieckiem oraz kobietą zagrożoną chorobą i chorą ginekologicznie; D_K4 wykazuje odpowiedzialność za pacjenta i wykonywanie zadań zawodowych; D_K5 przestrzega praw pacjenta; D_K6 rzetelnie i dokładnie wykonuje powierzone obowiązki zawodowe; D_K7 zachowuje tajemnicę zawodową; D_K8 współdziała w zespole interdyscyplinarnym w rozwiązywaniu dylematów etycznych z zachowaniem zasad 3

4 kodeksu etyki zawodowej; D_K9 przejawia empatię w relacji z podopieczną i jej rodziną oraz współpracownikami. (12) Forma(y) zajęć, liczba realizowanych godzin Wykłady- 75 godz. (II rok, III sem. 55, IV sem. - 20) Samokształcenie- 30 godz. (II rok, III sem. 15 godz., II rok, IV sem. 15 godz.) Zajęcia praktyczne- 120 godz. (II rok, III sem. 80 godz., II rok, IV sem. 40 godz.) Praktyki zawodowe- 200 godz. (II rok, III sem. 80 godz., III rok, IV sem. 120 godz.) (13) Treści programowe Lp. Treści merytoryczne wykładów Czas (godz.) 1. Rola położnej w opiece przedkoncepcyjnej Przygotowanie do pełnienia funkcji prokreacyjnej i rodzicielstwa. Etapy planowania rodziny. 6 Planowanie urodzeń naturalne metody sterowania płodnością, hormonalne środki antykoncepcyjne, wkładki domaciczne, mechaniczne i chemiczne środki antykoncepcyjne. Skuteczność, zalety i wady różnych metod sterowania płodnością. Płodność po porodzie i po odstawieniu antykoncepcji. 3. Niepowodzenia w prokreacji Rozpoznanie i przebieg ciąży prawidłowej 3 5. Udział położnej w monitorowaniu stanu ogólnego i położniczego 3 ciężarnej w przebiegu ciąży fizjologicznej. 6. Patologia ciąży Ocena ryzyka położniczego Udział położnej w profilaktyce i czynnościach diagnostycznoleczniczych 6 w przypadku powikłanego przebiegu ciąży i porodu oraz chorób wynikających z reakcji organizmu kobiety na ciążę i chorób niepołożniczych. 9. Połóg prawidłowy Patologia połogu Karmienie piersią Opieka nad położnicą i jej dzieckiem w fizjologicznym 6 i patologicznym przebiegu połogu oraz w przypadku współistnienia chorób matki. 13. Udział położnej w prowadzeniu intensywnego nadzoru stanu 5 ogólnego i położniczego ciężarnej, rodzącej i położnicy oraz w podejmowaniu działań terapeutycznych w stanach nagłych w położnictwie. 14. Standardy postępowania w położnictwie Badanie kliniczne w położnictwie ultrasonografia, 3 kardiotokografia, amnioskopia, fetoskopia, amniocenteza, kordocenteza. 16. Dokumentacja medyczna Choroby zakaźne z położnictwie - mechanizmy zakażenia płodu Choroby bakteryjne listerioza, bruceloza Zakażenia pochwowe rzeżączka Choroby pasożytnicze kiła, toksoplazmoza. 2 4

5 21. Choroby wirusowe różyczka, opryszczka, grypa, cytomegalia, ospa, 2 półpasiec. AIDS. WZW. Razem 75 Lp. Treści merytoryczne zajęć praktycznych. Czas. (godz.) 1. Pielęgnowanie położnicy w połogu fizjologicznym Rola i zadania położnej w promocji karmienia piersią. Przygotowanie 15 matki i dziecka do karmienia. 3. Pielęgnowanie w połogu powikłanym Planowanie opieki w połogu przy chorobach współistniejących Dokumentacja i dokumentowanie stanu położniczego Zasady reżimu sanitarnego w oddziale położniczym Rola i zadania położnej w izbie przyjęć położniczo-ginekologicznej Pielęgnowanie ciężarnej z zagrażającym poronieniem Pielęgnowanie ciężarnej z zagrażającym porodem przedwczesnym Pielęgnowanie ciężarnej z ciążą wielopłodową Pielęgnowanie ciężarnej z cukrzycą ciężarnych Pielęgnowanie ciężarnej z niedokrwistością Pielęgnowanie ciężarnej z wadą serca Postępowanie lecznicze i pielęgnacyjne w niewydolności cieśniowoszyjkowej Postępowanie lecznicze i pielęgnacyjne pryprzedwczesnym 4 odpłynięciu wód płodowych 16. Schorzenia endokrynologiczne w ciąży Postępowanie lecznicze i pielęgnacyjne w nadciśnieniu w ciąży, 3 stanie przedrzucawkowym, rzucawce. 18. Postępowanie lecznicze i pielęgnacyjne w łożysku przodującym Postępowanie lecznicze i pielęgnacyjne w ciąży przenoszonej i po 1 terminie. 20. Rola położnej w przygotowaniu do badań diagnostycznych 2 i pielęgnowaniu po nich. 21. Postępowanie lecznicze i pielęgnacyjne w ciąży powikłanej 1 cholestazą. 22. Opieka nad ciężarną z problemami neurologicznymi. 1 Razem 120 Lp. Treści merytoryczne praktyk zawodowych. Czas (godz.) 1. Dokumentowanie stanu położniczego i ogólnego kobiety w ciąży 15 i położnicy. 2. Całościowa i zindywidualizowana opieka nad położnicą w połogu 20 fizjologicznym. 3. Całościowa i zindywidualizowana opieka nad położnicą w połogu 15 powikłanym. 4. Rola i zadania położnej w promocji karmienia piersią. Przygotowanie 20 matki i dziecka do karmienia naturalnego. 5. Opieka nad pacjentką z problemami laktacyjnymi Planowanie, realizacja, ocena działań opiekuńczych wobec położnicy po porodzie zabiegowym. 10 5

6 7. Rola i zadania położnej przy przyjęciu ciężarnej /rodzącej do 5 oddziału. 8. Całościowa i zindywidualizowana opieka nad ciężarną z poronieniem 10 zagrażającym 9. Całościowa i zindywidualizowana opieka nad ciężarną z zagrożeniem 10 porodem przedwczesnym. 10. Całościowa i zindywidualizowana opieka nad ciężarną w ciąży 5 wielopłodowej. 11. Całościowa i zindywidualizowana opieka nad ciężarną 5 z niedokrwistością. 12. Całościowa i zindywidualizowana opieka nad ciężarną z chorobą 5 serca i układu oddechowego. 13. Postępowanie lecznicze i pielęgnacyjne w niewydolności cieśniowoszyjkowej Postępowanie lecznicze i pielęgnacyjne przy przedwczesnym 5 odpłynięciu wód płodowych. 15. Całościowa i zindywidualizowana opieka nad ciężarną 5 w schorzeniach endokrynologicznych w ciąży. 16. Postępowanie lecznicze i pielęgnacyjne w nadciśnieniu w ciąży, 10 w stanie przedrzucawkowym i rzucawce. 17. Postępowanie lecznicze i pielęgnacyjne w łożysku przodującym Postępowanie lecznicze i pielęgnacyjne w ciąży przenoszonej i po 5 terminie. 19. Postępowanie lecznicze i pielęgnacyjne w ciąży powikłanej 10 cholestazą. 20. Opieka nad ciężarną z problemami neurologicznymi i 5 okulistycznymi. 21. Przygotowanie zestawów i asystowanie położnej do badań 10 diagnostycznych w ciąży fizjologicznej i powikłanej. 22. Standardy opieki pielęgniarskiej w ciąży powikłanej chorobą matki. 15 Razem 200 (14) Metody dydaktyczne Wykład: wykład konwersatoryjny z prezentacją multimedialną, metody aktywizujące Samokształcenie: praca indywidualna, praca w grupach, prezentacja multimedialna Zajęcia praktyczne: praca zespołowa, pokaz, instruktaż, studium przypadku Praktyki zawodowe: praca zespołowa, pokaz, instruktaż, studium przypadku (15) Sposób(y) i forma(y) Wykład: student generuje/rozpoznaje odpowiedź: test zaliczenia jednokrotnego wyboru, test wielokrotnej odpowiedzi, test uzupełniania odpowiedzi Samokształcenie: realizacja zleconego zadania Zajęcia praktyczne/ Praktyki zawodowe: studenci oceniani na podstawie uczestnictwa i aktywności na zajęciach, realizacji opieki nad pacjentem oraz współpracy z zespołem terapeutycznym oddziału. Dodatkowe kryterium oceny stanowią terminowość wykonywania zadań oraz dostosowanie się do wymagań (procedur) dotyczących sposobu ich wykonania. 6

7 Numer efektu kształcenia Forma zajęć dydaktycznych - odniesienie do treści kształcenia Metody weryfikacji osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia Metody i narzędzia dydaktyczne D_W12 W 1 Jw. Wykład D_W13 W 6, ZP 19 Jw. Wykład, ZP D_W14 W 2 Jw. Wykład D_W15 W 4, 5 Jw. Wykład D_W16 W 5 Jw. Wykład D_W17 W 8, ZP 4, 8-22, PZ 7-22 Jw. D_W18 W 9-10, ZP 1-3, Jw. PZ 2-3 D_W19 W 11, ZP 2 Jw. PZ 4-5 D_W20 W 7, 12, 13 Jw. Wykład D_W21 W 8 Jw. Wykład D_W22 W Jw. Wykład D_W23 W 14, Jw. Wykład D_W24 W 15 Jw. Wykład D_W25 W 2 Jw. Wykład D_W26 W 2 Jw. Wykład D_W27 W 15 Jw. Wykład Wykład, ZP, PZ Wykład, ZP, PZ Wykład, ZP, PZ D_W28 W 14 ZP 4 Jw. D_W29 W 15 Jw. Wykład D_W30 ZP 2 Jw. ZP D_W31 W 3 Jw. Wykład D_W32 W 13 Jw. Wykład D_U19 W 12 Jw. Wykład Wykład, ZP D_U20 W 11 Jw. Wykład, ZP ZP 2 D_U21 ZP 6 Jw. ZP D_U22 W 8 Jw. Wykład D_U23 W 14 Jw. Wykład D_U24 W 8, 13 Jw. Wykład D_U25 W 8, Jw. Wykład D_U26 W 2 Jw. Wykład D_U27 W 2, 5, 8 Jw. Wykład D_U28 W 4 Jw. Wykład D_U29 W Jw. Wykład D_U30 ZP 1, 3 Jw. ZP D_U31 W 2 Jw. Wykład D_U32 W 12-13, ZP 3, 4 Jw. Wykład, ZP D_U33 W 3 Jw. Wykład D_U34 W 3 Jw. Wykład D_U35 W 2 Jw. Wykład D_K01 ZP 1-22, PZ 1-22 Jw. ZP, PZ D_K02 W 1-21 ZP 1-22, PZ 1-22 Jw. D_K03 ZP 1-22, PZ 1-22 Jw. ZP, PZ D_K04 ZP 1-22, PZ 1-22 Jw. ZP, PZ D_K05 ZP 1-22, PZ 1-22 Jw. ZP, PZ D_K0 6 ZP 1-22, PZ 1-22 Jw. ZP, PZ D_K07 ZP 1-22, PZ 1-22 Jw. ZP, PZ Wykład, ZP, PZ 7

8 D_K08 ZP 1-22, PZ 1-22 Jw. ZP, PZ D_K09 ZP 1-22, PZ 1-22 Jw. ZP, PZ (16) Metody i kryteria oceny Wykłady, zajęcia praktyczne, praktyki zawodowe: 1. pełne uczestnictwo i aktywność 2. zaliczenia pisemne cząstkowe (kolokwia odbywa się po zakończeniu danego działu tematycznego) Zakres ocen: 2,0 5,0 1. zaliczenie testowe oraz pytania otwarte: A: Pytania z zakresu wiadomości do zapamiętania; B: Pytania z zakresu wiadomości do rozumienia; C: Rozwiązywanie zadania pisemnego typowego; D: Rozwiązywanie zadania pisemnego nietypowego; - za niewystarczające rozwiązanie zadań tylko z obszaru A i B = ocena 2,0 - za rozwiązanie zadań tylko z obszaru A i B możliwość uzyskania max. oceny 3,0 - za rozwiązanie zadań z obszaru A + B + C możliwość uzyskania max. oceny 4,0 - za rozwiązanie zadań z obszaru A + B + C + D możliwość uzyskania oceny 5,0 Ocena wiedzy: Kolokwium pisemne i/lub ustne 5.0 wykazuje znajomość każdej z treści kształcenia na poziomie 90%-100% 4.5 wykazuje znajomość każdej z treści kształcenia na poziomie 80%-89% 4.0 wykazuje znajomość każdej z treści kształcenia na poziomie 70%-79% 3.5 wykazuje znajomość każdej z treści kształcenia na poziomie 60%-69% 3.0 wykazuje znajomość każdej z treści kształcenia na poziomie 50%-59% 2.0 wykazuje znajomość każdej z treści kształcenia poniżej 50% Ocena umiejętności 5.0 student aktywnie uczestniczy w zajęciach, jest dobrze przygotowany, potrafi umiejętnie sprawować całościową opiekę nad pacjentem w przebiegu schorzeń internistycznych 4.5 student aktywnie uczestniczy w zajęciach, z niewielką pomocą prowadzącego, w dobrym stopniu potrafi sprawować całościową opiekę nad pacjentem w przebiegu schorzeń internistycznych 4.0 student aktywnie uczestniczy w zajęciach, z większą pomocą prowadzącego, jest poprawiany, w dobrym potrafi sprawować całościową opiekę nad pacjentem w przebiegu schorzeń 8

9 internistycznych 3.5 student uczestniczy w zajęciach, jego zakres przygotowania nie pozwala na poprawne sprawowanie opieki nad pacjentem w przebiegu schorzeń internistycznych 3.0 student uczestniczy w zajęciach, wykształcił umiejętności sprawowania opieki nad pacjentem w przebiegu schorzeń internistycznych poziomie dostatecznym 2.0 student biernie uczestniczy w zajęciach, wypowiedzi są niepoprawne merytorycznie, nie potrafi sprawować opieki nad pacjentem w przebiegu schorzeń internistycznych Ocena kompetencji społecznych - przedłużona obserwacja przez opiekuna zawodowego, opiekuna dydaktycznego (nauczyciela akademickiego), personel oddziału - ocena innych studentek z grupy - samoocena. Kryteria stanowią punkt odniesienia względem których opracowywane są normy opanowania czynności: organizacja pracy, jakość wykonywanych zabiegów, profesjonalna/etyczna praktyka, estetyka, komunikowanie, rozwój osobowy. Warunki zaliczenia: - obowiązkowa obecność na wszystkich zajęciach (dopuszczalna 1 nieobecność z następujących powodów: zawarcie związku małżeńskiego, pogrzeb w najbliższej rodzinie, honorowe krwiodawstwo) - kultura osobista, staranne umundurowanie - punktualność - zaliczenie umiejętności wg Dzienniczka Kształcenia Praktycznego obowiązującego na Kierunku Położnictwo - prowadzenie indywidualnej dokumentacji proces pielęgnowania pacjenta - zaliczenie tematów seminariów - przestrzeganie regulaminu praktyki zawodowej. W przypadku nieobecności usprawiedliwionej praktyka zawodowa musi być zrealizowana w innym terminie ustalonym z koordynatorem przedmiotu lub zajęć praktycznych. Egzamin końcowy odbywa się w obecności osoby prowadzącej przedmiot. Egzamin składa się z 20 pytań testowo-opisowych z obszarów A, B, C i D obejmujących całość materiału. Kryteria oceniania jak w przypadku zaliczeń cząstkowych. Egzamin poprawkowy ma formę ustną. Student losuje 3 pytania, a za każde pytanie maksymalnie może uzyskać 5 punktów. Student uzyskuje ocenę pozytywną w przypadku uzyskania minimum 9 punktów. Punkty Ocena 9

10 (17) Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia założonych efektów w godzinach oraz punktach ECTS 0-8 pkt pkt pkt pkt pkt pkt. 5.0 Aktywność Liczba godzin/ nakład pracy studenta 75 godz. 4 godz. 30 godz. 120 godz. 200 godz. 20 godz. 1 godz. wykład udział w konsultacjach samokształcenie zajęcia praktyczne praktyki zawodowe przygotowanie do egzaminu udział w egzaminie SUMA GODZIN 450 LICZBA PUNKTÓW 15 ECTS (18) Język wykładowy Język polski (19) Praktyki zawodowe w 200 godz. ramach przedmiotu (20) Literatura Literatura podstawowa: 1. Troszyński M.: Położnictwo - ćwiczenia: podręcznik dla studentów medycyny. Wydawnictwo Lekarskie PZWL,Warszawa Dudenhausen J., Pschyrembel.: Położnictwo praktyczne i operacje położnicze. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa Ciechaniewicz W. (red.): Podstawy pielęgniarstwa: podręcznik dla studentów i absolwentów kierunków pielęgniarstwo i położnictwo.. T. 1 i 2. Założenia teoretyczne. Wydawnictwo "Czelej", Lublin Bręborowicz G.H. (red): Położnictwo i ginekologia. Wydawnictwo lekarskie PZWL, Warszawa Bręborowicz G.H., Markwitz W. Położnictwo. T. 1, Fizjologia ciąży. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, cop Bręborowicz G.H., Paszkowski T. Położnictwo. T. 2, Medycyna matczyno-płodowa. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, cop Bręborowicz G.H., Położnictwo. T. 3, Operacje w położnictwie Wyd. Lekarskie PZWL, cop Literatura uzupełniająca: 1. Jeż W. Położnictwo i ginekologia. Repetytorium. Śląska Akademia Medyczna, Katowice Norwitz E., Schorge J.: Położnictwo i ginekologia w zarysie. 10

11 Podpis koordynatora przedmiotu Podpis kierownika jednostki Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa Pisarski T.(red.): Położnictwo i ginekologia : podręcznik dla studentów. Wyd. 4 Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa Słomko Z. Drews K. Niemiec T.(red) :Profilaktyka w położnictwie, ginekologii i neonatologii. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne. Poznań,