Fotoreportaż z oczyszczalni ścieków. w gminie Wolsztyn, woj. wielkopolskie. Olimpiada Zasoby wodne Polski

Transkrypt

1 Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie w Wolsztynie Olimpiada Zasoby wodne Polski Fotoreportaż z oczyszczalni ścieków w gminie Wolsztyn, woj. wielkopolskie Opiekun mgr Małgorzata Buda Autor Wojciech Prządka klasa IG Wolsztyn 2013

2 Spis treści I Wstęp Cel i zakres pracy Metody badawcze... 4 II Charakterystyka oczyszczalni ścieków OSM Wolsztyn...5 III Charakterystyka oczyszczalni ścieków PGK Wolsztyn IV Wnioski końcowe.. 17 V Bibliografia VI Wykaz fotografii

3 I Wstęp 1. Cel i zakres pracy Celem niniejszej pracy jest charakterystyka dwóch oczyszczalni ścieków funkcjonujących w gminie Wolsztyn, w powiecie wolsztyńskim, w województwie wielkopolskim. Ryc. 1. Położenie Wolsztyna na tle województwa wielkopolskiego i kraju Źródło: Ryc. 2. Lokalizacja oczyszczalni ścieków w gminie Wolsztyn 1. Oczyszczalnia ścieków OSM Wolsztyn, 2. Oczyszczalnia ścieków PGK Wolsztyn Źródło: opracowanie własne na podstawie mapy pobranej z 3

4 2. Metody badawcze Przeprowadzono analizę dostępnych danych publikowanych dotyczących oczyszczalni ścieków funkcjonujących w gminie Wolsztyn. Ponadto w listopadzie oraz grudniu 2013 roku dokonano obserwacji w terenie w celu wykonania dokumentacji fotograficznej. Fot. 1. Oczyszczalnia ścieków OSM Wolsztyn Źródło: Fot. 2. Oczyszczalnia ścieków PGK Wolsztyn Źródło: 4

5 II Charakterystyka oczyszczalni ścieków OSM w Wolsztynie Oczyszczalnia ścieków Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Wolsztynie jest oczyszczalnią mechaniczno-biologiczną o przepustowości Q śr = m 3 /dobę. Powstała w 1987 roku na potrzeby zakładu mleczarskiego. Od 1993 roku przyjmuje również inne ścieki z obszaru gminy Wolsztyn. W 2000 roku oczyszczalnia przeszła gruntowną modernizację i zaczęła pracować w układzie 3-stopniowego mechaniczno-biologicznego oczyszczania ścieków poprzez biologiczną defosfatację, denitryfikację oraz nitryfikację (czyli pozbywanie się ze ścieków biogenów: fosforu, azotu przy pomocy mikroorganizmów) z symultanicznym i końcowo chemicznym strąceniem fosforu, wraz z odwadnianiem osadów w prasie, który poddawany jest procesowi higienizacji wapnem. Obecnie oczyszczalnia przyjmuje ścieki z mleczarni oraz ścieki z zakładów przetwórstwa mięsnego znajdujących się w powiecie wolsztyńskim, a także z sąsiednich powiatów. Fot. 3. Schemat oczyszczalni ścieków OSM w Wolsztynie (W. Prządka) Ciąg technologiczny oczyszczalni ścieków tworzą następujące urządzenia: krata rzadka; krata gęsta, piaskownik z separatorem piasku, komora biologicznej defosfatacji, komory osadu czynnego z symultaniczną denitryfikacją i nitryfikacją oraz chemicznym strąceniem fosforu, osadnik wtórny, grawitacyjny zagęszczacz osadu nadmiernego, instalacja dozowania PIX. 5

6 Ścieki z okolicznych zakładów przetwórczych, a także ze wschodniej części miasta dowożone są wozami asenizacyjnymi. Ścieki doprowadzane są grawitacyjnie do przepompowni i oczyszczane mechanicznie na kracie koszowej w studni zbiorczej. Następnie ścieki tłoczone są do komory rozprężnej, w której umieszona jest krata gęsta schodkowa. Na niej zatrzymywane są zanieczyszczenia pływające, które są mechanicznie odwadniane i usuwane do kontenera, a następnie ścieki dopływają do piaskownika. Fot. 4. Wozy asenizacyjne dowożące ścieki do oczyszczalni (W. Prządka) Po zakończeniu oczyszczania mechanicznego ścieki dopływają do bloku oczyszczania biologicznego, w skład którego wchodzą: komora defosfatacji, komora napowietrzania oraz osadnik wtórny. W komorze defosfatacji realizuje się beztlenowe oczyszczanie ścieków, co pozwalana zredukowanie fosforu z ograniczeniem koagulantów. Po komorze biologicznej defosfatacji mieszanina osadowo-ściekowa doprowadzana jest do komory osadu czynnego, w której zachodzi proces nitryfikacji, denitryfikacji oraz chemicznego strącenia solami żelaza. Po czym zachodzi cykl napowietrzania. Dalej ścieki spływają do osadnika wtórnego gdzie następuje sedymentacja osadu czynnego i klarowanie ścieków oczyszczonych. 6

7 Fot. 5. Krata gęsta schodkowa (W. Prządka) Fot. 6. Piaskownik (W. Prządka) 7

8 Fot. 7. Komora defosfatacji (W. Prządka) Fot. 8. Komora napowietrzania (W. Prządka) 8

9 Fot. 9. Osadnik wtórny (W. Prządka) Osad zagęszczony po odwodnieniu i higienizacji (wygrzewanie masy w temperaturze 70 o C przez 1 godzinę w celu wyeliminowania niepożądanych mikroorganizmów) wykorzystywany jest w celach rolniczych jako nawóz. Natomiast oczyszczona woda gromadzona jest w 8 stawach wykorzystywanych w celach hodowlanych (hodowla karpia). Systematyczne badania pozwalają na sterowanie procesem oczyszczania w taki sposób, aby nie dopuścić do przekroczenia dopuszczalnych stężeń zanieczyszczenia w ściekach oczyszczonych. Oczyszczalnia ścieków od 1987 roku posiada również własne laboratorium, które wykonuje odpowiednie badania i analizy. Od 2000 roku laboratorium stało się odrębnym działem Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej przyjmując nazwę Laboratorium Wody i Ścieków przy OSM w Wolsztynie. Laboratorium wykonuje badania ścieków metodami fotometrycznymi, miareczkowymi i elektrometrycznymi w zakresie analiz takich jak: odczyn ph, twardość, BZT 5, CHZT, fosfor ogólny, azot ogólny, chlorki, siarczany, fenole, ekstrakt eterowy, żelazo, zawiesina ogólna. 9

10 Fot. 10. Sedymentacja osadu w laboratorium (W. Prządka) Fot. 11. Staw hodowlany (W. Prządka) 10

11 III Charakterystyka oczyszczalni ścieków PGK w Wolsztynie Wybudowana w latach 70-tych mechaniczna oczyszczalnia ścieków z założenia miała obsługiwać miasto i gminę Wolsztyn. Jej podstawowym elementem był osadnik Imhoffa, skąd oczyszczone mechanicznie ścieki trafiały na tzw. pola irygacyjne (50 ha), gdzie ulegały częściowemu biologicznemu podczyszczaniu, a dalej za pośrednictwem rowu opaskowego trafiały do Jeziora Berzyńskiego. W 1998 roku oczyszczalnia przeszła gruntowną modernizację i stała się jedną z najnowocześniejszych w kraju. Oczyszczalnia Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Wolsztynie obecnie pracuje w układzie 3-stopniowego, mechaniczno-biologicznego oczyszczania ścieków, obejmując: defosfatację, denitryfikację, nitryfikację, chemiczne strącanie fosforu oraz częściową tlenową stabilizację osadu. Przepustowość oczyszczalni wynosi Q śr =6000 m 3 /dobę. Ścieki surowe doprowadzane są za pomocą kanalizacji do przepompowni głównej. Na kratkach schodkowych zostają zatrzymywane zanieczyszczenia pływające, które są odwadniane i usuwane do kontenera. Z przepompowni ścieki tłoczone są do oczyszczalni. Po przepłynięciu przez komorę rozprężną poddawane są oczyszczeniu mechanicznemu na piaskowniku typu PISTA, z usuwaniem tłuszczu i ciał pływających. Fot. 12. Schemat oczyszczalni ścieków PGK w Wolsztynie (W. Prządka) 11

12 Fot. 13. Osadnik Imhoffa w oczyszczalni ścieków PGK w Wolsztynie (W. Prządka) Fot. 14. Piaskownik typu PISTA (W. Prządka) 12

13 Fot. 15. Urządzenie wchodzące w skład separatora piasku (W. Prządka) Fot. 16. Separator piasku (W. Prządka) 13

14 Następnie tłuszcz oraz części pływające zbierane są w bocznej komorze i odpompowywane do wozów asenizacyjnych, natomiast piasek jest usuwany i następnie odwadniany w separatorze piasku i wywożony na składowisko odpadów. Ścieki z piaskownika przepływają do osadnika Imhoffa, gdzie zachodzi sedymentacja. Osad wstępny zatrzymywany w części osadowej ulega procesowi fermentacji. Przefermentowany osad i ciała pływające odprowadzane są przez przepompownie do zagęszczacza grawitacyjnego. Po oczyszczaniu mechanicznym na kratach, piaskowniku i osadniku ścieki trafiają do komory biologicznej defosfatacji, skąd następnie przepływają do komory napowietrzania osadu czynnego. W komorze tej przeprowadzane są jednocześnie procesy denitryfikacji i nitryfikacji poprzez strefowe napowietrzanie komory. Ponadto, aby zapobiec sedymentacji osadu w komorze napowietrzania została ona wyposażona w wirownice. Ścieki z komory napowietrzania osadu czynnego dopływają dalej do osadnika wtórnego. Fot. 17. Komora defosfatacji (W. Prządka) Do oddzielenia osadu czynnego od oczyszczonych ścieków dochodzi w osadniku radialnym. Sedymentujący osad czynny przemieszczany jest przez obrotowy zgarniacz do leja centralnego, skąd w sposób ciągły recyrkulowany do komory defosfatacji. 14

15 Fot. 18. Osadnik radialny (W. Prządka) Dalej osad zgarniany jest do koryta zbiorczego ciał pływających, skąd następnie udaje się dalej przez przepompownie lokalną do komory rozprężnej. Nadmierny osad usuwany jest za pomocą pompy zagęszczacza grawitacyjnego osadu, gdzie mieszany jest z przefermentowanym osadem wstępnym i dowożonym. Tak samo jak w przypadku oczyszczalni OSM Wolsztyn, osad po zagęszczeniu grawitacyjnym jest odnawiany za pomocą prasy sitowo-taśmowej. Po czym jest odwadniany i higienizowany wapnem oraz stosowany jako nawóz w rolnictwie. W budynku pras znajduje się również instalacja do chemicznego strącania fosforu za pomocą soli żelaza (PIX) Proces ten odbywa się automatycznie w miejscu o wysokiej turbulencji. Systematyczne badania oczyszczonych ścieków prowadzone są przez Laboratorium Wody i Ścieków przy OSM w Wolsztynie, dzięki czemu pozwalają na sterowanie procesem oczyszczania w taki sposób, aby nie dopuścić do przekroczenia dopuszczalnych stężeń zanieczyszczenia w ściekach oczyszczonych. 15

16 Fot. 19. Prasa sitowo-taśmowa (W. Prządka) Fot. 20. Zbiornik PIX-u (W. Prządka) 16

17 IV Wnioski końcowe Atrakcyjne walory przyrodniczo-krajobrazowe stanowiły od wielu lat podstawę rozwoju turystyki i rekreacji w gminie Wolsztyn. Niestety, wieloletnie zaniedbania, szczególnie w zakresie gospodarki ściekowej spowodowały, że te tradycje zostały poważnie zagrożone. W związku z tym rozpoczęto prace związane z rozbudową kolektorów sanitarnych na terenie miasta Wolsztyna oraz przyległych wsi: Karpicko, Niałek Wielki, Stary Widzim, Berzyna. Wykonano łącznie ok. 40 km kolektorów i 9 przepompowni. W 1997 roku przyjęto do realizacji program gospodarki ściekowej gminy Wolsztyn, który obejmował m.in. rozbudowę i modernizację gminnej oczyszczalni ścieków, rozbudowę kanalizacji grawitacyjno-ciśnieniowej oraz wykorzystanie rezerwy w oczyszczalni ścieków Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Wolsztynie. Program zakładał: - wyeliminowanie zanieczyszczeń gruntowych i naturalnych powodowanych przez nieszczelne zbiorniki do gromadzenia ścieków, wylewanie ścieków w miejsca niedozwolone (lasy, pola uprawne, rowy melioracyjne), nielegalne podłączenia ścieków sanitarnych do kolektorów deszczowych, - zabezpieczenie stanu sanitarnego gminnego ujęcia wody podziemnej we Wroniawach, - doprowadzenie do I klasy czystości wód jezior: Wolsztyńskiego, Berzyńskiego, Krutla, Święte, Rudzieńskie i innych jezior w gminie, - powrót do wieloletnich tradycji turystyczno-wypoczynkowych miasta i gminy Wolsztyn, w związku ze stale zwiększającą się ilością turystów odwiedzających gminę. Przyjęto założenie, że ścieki z terenu całej gminy trafią do jednej z dwóch istniejących w Wolsztynie oczyszczalni: gminnej oczyszczalni ścieków, która po rozbudowie osiągnie przepustowość 6000 m 3 /dobę oraz czyszczalni OSM, zdolnej przyjąć dodatkowo 2000 m 3 /dobę (istniejąca rezerwa stanowi zabezpieczenie w przypadku powstania dodatkowych zakładów produkcyjnych w gminie Wolsztyn). Podsumowując można stwierdzić, że cele założone w programie gospodarki ściekowej gminy Wolsztyn zostały osiągnięte. Poprzez rozbudowę sieci kanalizacji sanitarnej nastąpiło podniesienie standardu życia mieszkańców gminy Wolsztyn. Całkowity koszt modernizacji gminnej oczyszczalni ścieków wyniósł ponad 12 mln zł. Za tę kwotę powstał obiekt nowoczesny, w żaden sposób nie ograniczający rozwoju gospodarczego gminy, a wręcz umożliwiający lokalizację nowego zakładu przemysłowego w dowolnym punkcie gminy Wolsztyn. Natomiast miasto malowniczo położone między dwoma jeziorami: Wolsztyńskim i Berzyńskim, znowu jest licznie odwiedzane przez turystów. 17

18 V Bibliografia Mikołajczak E., 2006, Ziemia Wolsztyńska, Środowisko i jego ochrona, Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Wolsztyn VI Wykaz fotografii Fot. 1. Oczyszczalnia ścieków OSM Wolsztyn ( Fot. 2. Oczyszczalnia ścieków PGK Wolsztyn ( Fot. 3. Schemat oczyszczalni ścieków OSM w Wolsztynie (W. Prządka) Fot. 4. Wozy asenizacyjne dowożące ścieki do oczyszczalni (W. Prządka) Fot. 5. Krata gęsta schodkowa (W. Prządka) Fot. 6. Piaskownik (W. Prządka) Fot. 7. Komora defosfatacji (W. Prządka) Fot. 8. Komora napowietrzania (W. Prządka) Fot. 9. Osadnik wtórny (W. Prządka) Fot. 10. Sedymentacja osadu w laboratorium (W. Prządka) Fot. 11. Staw hodowlany (W. Prządka) Fot. 12. Schemat oczyszczalni ścieków PGK w Wolsztynie (W. Prządka) Fot. 13. Osadnik Imhoffa w oczyszczalni ścieków PGK w Wolsztynie (W. Prządka) Fot. 14. Piaskownik typu PISTA (W. Prządka) Fot. 15. Urządzenie wchodzące w skład separatora piasku (W. Prządka) Fot. 16. Separator piasku (W. Prządka) Fot. 17. Komora defosfatacji (W. Prządka) Fot. 18. Osadnik radialny (W. Prządka) Fot. 19. Prasa sitowo-taśmowa (W. Prządka) Fot. 20. Zbiornik PIX-u (W. Prządka) 18